ՀՀ ՀՀ ՀՀ ՀՀ ԱՌԵՎՏՐԻ ԱՌԵՎՏՐԻ ԱՌԵՎՏՐԻ ԱՌԵՎՏՐԻ ԵՎ ԵՎ ԵՎ ԵՎ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ä³ß ä³ß ä³ß ä³ßïáÝ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ ïáÝ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ ïáÝ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ ïáÝ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ ԵՐԵՎԱՆ ԵՐԵՎԱՆ ԵՐԵՎԱՆ ԵՐԵՎԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ 1.1 1.1 1.1 1.1-2005 2005 2005 2005 Ստանդարտացման Ստանդարտացման Ստանդարտացման Ստանդարտացման ազգային համակարգ ազգային համակարգ ազգային համակարգ ազգային համակարգ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ
45
Embed
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ՀՍՏ ՀՍՏ 1.111..111.1- ---20052005 · 2019-05-02 · գործունեության հարակից տեսակներ. Ընդհանուր բառարան»
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
կանոնակարգ, ստանդարտացման մարմին, տերմին և սահմանում, ստանդարտի
տեսակ
ՆախաբանՆախաբանՆախաբանՆախաբան
1 ՄՇԱԿՎԵԼ ԵՎ ԱՌԱՋԱԴՐՎԵԼ Է Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ ՓԲԸ
կողմից
2 ԸՆԴՈՒՆՎԵԼ Է Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ ՓԲԸ կողմից
3 ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ Է ԴՐՎԵԼ ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման
նախարարության (ստանդարտացման ազգային մարմին) 2005 թվականի հուլիսի
8-ի N 144-Ա հրամանով
4 ԳՐԱՆՑՎԵԼ Է Հայաստանի Հանրապետության ստանդարտների պետական
գրանցամատյանում N 411-2005 առ 14.07.2005 թ.
5 Սույն ստանդարտը ներդաշնակ է ԻՍՕ/ԻԷԿ 2: 2004 «Ստանդարտացում և
գործունեության հարակից տեսակներ. Ընդհանուր բառարան» (ISO/IEC Guide
2:2004 «Standardization and related activities – General vocabulary») միջազգային
ուղեցույցին և ԳՕՍՏ 1.1-2002 «Ստանդարտացման միջպետական համակարգ.
Տերմիններ և սահմանումներ» (ГОСТ 1.1-2002 «Межгосударственная система
стандартизации. Термины и определения») միջպետական ստանդարտին:
Միջազգային ուղեցույցից առանձին տեխնիկական շեղումների և խմբագրական
փոփոխությունների մասին նշված է ներածության մեջ:
6 ՀՍՏ 52-97 1-11 բաժինների ՓՈԽԱՐԵՆ
Սույն ստանդարտը չի կարելի լրիվ կամ մասնակիորեն վերարտադրելՍույն ստանդարտը չի կարելի լրիվ կամ մասնակիորեն վերարտադրելՍույն ստանդարտը չի կարելի լրիվ կամ մասնակիորեն վերարտադրելՍույն ստանդարտը չի կարելի լրիվ կամ մասնակիորեն վերարտադրել, , , , բազմացնել բազմացնել բազմացնել բազմացնել և և և և տարածել տարածել տարածել տարածել
որպես պաշտոնական հրատարակություն առանցորպես պաշտոնական հրատարակություն առանցորպես պաշտոնական հրատարակություն առանցորպես պաշտոնական հրատարակություն առանց ՀՀ առևտրի ՀՀ առևտրի ՀՀ առևտրի ՀՀ առևտրի և և և և տնտեսական զարգացման տնտեսական զարգացման տնտեսական զարգացման տնտեսական զարգացման
նախարարության նախարարության նախարարության նախարարության թույլտվթույլտվթույլտվթույլտվությանությանությանության
1 Լայն առումով ստանդարտացման օբյեկտ հասկացությունը բնութագրելու
համար ընդունված է «արտադրանք, գործընթաց կամ ծառայություն» արտահայտու-
թյունը, որը պետք է հասկանալ հավասարապես վերաբերող ցանկացած նյութին, բա-ղադրիչին, սարքավորմանը, համակարգին, դրանց համատեղելիությանը, արձանա-
գրությանը, ընթացակարգին, գործառույթին, մեթոդին կամ գործունեությանը:
2 ՍտանդարտացումըՍտանդարտացումըՍտանդարտացումըՍտանդարտացումը կարող է սահմանափակվել ցանկացած օբյեկտի որոշակի ասպեկտներով: Օրինակ`կոշիկի նկատմամբ կիրառելի չափսերը և ամրության
չափանիշները կարող են ստանադարտացվել առանձին:
3 Ստանդարտացման ասպեկտը ստանդարտով սահմանված դրույթների
ընդհանրացրած բովանդակության արտահայտություն է: Ստանդարտացման ասպեկտը ստանդարտի անվանման մեջ նշվում է ենթավերնագրով:
Տեխնիկական դրույթդրույթդրույթդրույթ, , , , որը հեղինակավոր մասնագետների մեծամասնության
կողմից ճանաչվել է որպես տեխնիկայիտեխնիկայիտեխնիկայիտեխնիկայի զարգացմանզարգացմանզարգացմանզարգացման մակարդակմակարդակմակարդակմակարդակ
Ծանոթություն: Տեխնիկայի որևէ ոլորտին վերաբերող նորմատիվնորմատիվնորմատիվնորմատիվ
փաստաթուղթըփաստաթուղթըփաստաթուղթըփաստաթուղթը հաստատվելու պահից համարվում է ճանաչված տեխնիկական
կանոն, եթե այն մշակված է շահագրգիռ կողմերի համագործակցությամբ` խորհրդատվական եղանակով և փոխհամաձայնությանփոխհամաձայնությանփոխհամաձայնությանփոխհամաձայնության հիման վրա:
Ծանոթություն: ՍտանդարտացմանՍտանդարտացմանՍտանդարտացմանՍտանդարտացման ընդհանուր նպատակները բխում են 1.1 տերմինի սահմանումից: Ստանդարտացումը կարող է ունենալ մեկ կամ մի քանի
որոշակի նպատակներ, որոնք ապահովում են արտադրանքի, գործընթացի կամ
ծառայության համապատասխանությունն իրենց նշանակությանը: Այդպիսի նպատակներ կարող են լինել (դրանով չսահմանափակվելով) բազմաձևությանբազմաձևությանբազմաձևությանբազմաձևության
rurururu межгосударственная система стандартизацмежгосударственная система стандартизацмежгосударственная система стандартизацмежгосударственная система стандартизацииииииии
enenenen interstate system for standardizationinterstate system for standardizationinterstate system for standardizationinterstate system for standardization
Կազմակերպամեթոդական միջոցների ամբողջություն, որն ուղղված է միջ-
պետական ստանդարտների մշակմանը և կիրառմանը և որի նպատակն է Համա-
ձայնագրի հիման վրա ստանդարտացման բնագավառում ապահովել համաձայ-
նեցված գործունեություն
Ծանոթություն: Սահմանման մեջ նշված միջոցները հիմնված են համապա-
տասխան համակարգերի մեջ մտնող միջպետական ստանդարտների, ինչպես նաև այդ ստանդարտները լրացնող և կոնկրետացնող միջպետական ստանդար-տացման կանոնների և հանձնարարականների վրա:
Փաստաթուղթ, որով սահմանվում են կանոններ, ընդհանուր սկզբունքներ կամ
բնութագրեր տարբեր տեսակի գործունեության կամ դրանց արդյունքների
վերաբերյալ
Ծանոթություններ:
1 «Նորմատիվ փաստաթուղթ» տերմինը սեռային է, որն ընդգրկում է այնպիսի հասկացություններ, ինչպիսիք են` ստանդարտներստանդարտներստանդարտներստանդարտներ, , , , տեխնիկական պայմաններտեխնիկական պայմաններտեխնիկական պայմաններտեխնիկական պայմաններ, , , ,
կանոնների ժողովածուներ կանոնների ժողովածուներ կանոնների ժողովածուներ կանոնների ժողովածուներ և կանոնակարգերկանոնակարգերկանոնակարգերկանոնակարգեր::::
2 «Փաստաթուղթ» ասելով պետք է հասկանալ ցանկացած կրիչ, որի մեջ կամ որի վրա գրառված է տեղեկատվություն:
3 Նորմատիվ փաստաթղթերի տարբեր տեսակները վերաբերող տերմինները
սահմանվում են հաշվի առնելով, որ փաստաթուղթը և դրա բովանդակությունը
Ծանոթություն: Իրենց կարգավիճակով, սպառողների լայն շրջանի համար
մատչելիությամբ և տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին համապատասխանելու համար անհրաժեշտ պարբերական փոփոխություններով կամ վերանայումներով
միջազգային, տարածաշրջանային և ազգային ստանդարտները պետք է իրենցից
ներկայացնեն ճանաչված տեխնիկական կանոններ
3.2.1.13.2.1.13.2.1.13.2.1.1 միջազգային ստանդարտմիջազգային ստանդարտմիջազգային ստանդարտմիջազգային ստանդարտ (3.2.1.1, ՆՆԿ)
enenenen international standardinternational standardinternational standardinternational standard
ՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտ,,,, որն ընդունված է ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող
ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության կողմից և մատչելի է
սպառողների լայն շրջանի համար
3333....2222.1.2.1.2.1.2.1.2 տարածաշրջանային ստանդարտտարածաշրջանային ստանդարտտարածաշրջանային ստանդարտտարածաշրջանային ստանդարտ (3.2.1.2, ՆՆԿ)
enenenen regional standardregional standardregional standardregional standard
ՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտ, , , , որն ընդունված է ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող ստանդարտացումով զբաղվող
ստանդարտացման տարածաշրջանային մարմնի ստանդարտացման տարածաշրջանային մարմնի ստանդարտացման տարածաշրջանային մարմնի ստանդարտացման տարածաշրջանային մարմնի կողմից և մատչելի է սպառողների
լայն շրջանի համար
Ծանոթություններ: 1 Միջազգային ստանդարտներն են. ԻՍՕ (ISO) և ԻԷԿ (IEC) դասիչներով
ստանդարտներն ու ԻՍՕ/ԻԷԿ (ISO/IEC) դասիչով ստանդարտները, որոնք
ԻՍՕ-ի և ԻԷԿ-ի համատեղ հրապարակումներն են: 2 Միջազգային ստանդարտացման մեջ ստանդարտների հետ մեկտեղ
կիրառվում են նաև ԻՍՕ (ISO Guide), ԻՍՕ/ԻԷԿ (ISO/IEC Guide) ուղղե-
ցույցները, ԻՍՕ-ի տեխնիկական հաշվետվությունները` ԻՍՕ/ՏՌ (ISO/TR) դասիչով, միջազգային ստանդարտացված տրամատները` ԻՍՕ/ԻԷԿ ԻՍՊ
ՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտ, , , , որն ընդունված է ստանդարտացմանստանդարտացմանստանդարտացմանստանդարտացման ազգայինազգայինազգայինազգային մարմնիմարմնիմարմնիմարմնի կողմից և
մատչելի է սպառողների լայն շրջանի համար
Ծանոթություն: Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համա-
պատասխան ազգային ստանդարտներն ընդունվում են ստանդարտների ազ-
գային ինստիտուտի կողմից. հաստատվում և գործողության մեջ են դրվում ստանդարտացման ազգային մարմնի կողմից:
rurururu правила по межгосударственной стандартизацииправила по межгосударственной стандартизацииправила по межгосударственной стандартизацииправила по межгосударственной стандартизации
կամ պիտակավորմանը ներկայացվող պահանջներ: Տեխնիկական կանոնակար-
գով սահմանված պահանջները պարտադիր են:
∗
ԿանոնակարգԿանոնակարգԿանոնակարգԿանոնակարգ,,,, որը պարունակում է տեխնիկական պահանջներպահանջներպահանջներպահանջներ կամ
անմիջականորեն կամ ստանդարտների, տեխնիկական պայմանների կամ կանոնկանոնկանոնկանոն----
ների հավաքածուի ների հավաքածուի ների հավաքածուի ների հավաքածուի վկայակոչմամբ, կամ այդ փաստաթղթերի բովանդակությունն իր
մեջ ներառնելու միջոցով
Ծանոթություն: Տեխնիկական կանոնակարգը կարող է լրացվել կանոնակարգի
պահանջներին համապատասխանության հասնելու որոշ եղանակների վերաբերյալ տեխնիկական ցուցումներով, այսինքն մեթոդական դրույթներմեթոդական դրույթներմեթոդական դրույթներմեթոդական դրույթներովովովով ((((դրույթներդրույթներդրույթներդրույթներ` ` ` `
ուղղված համապատասխանության հասնելունուղղված համապատասխանության հասնելունուղղված համապատասխանության հասնելունուղղված համապատասխանության հասնելուն):):):):
3.73.73.73.7 տեխնիկատնտեսակտեխնիկատնտեսակտեխնիկատնտեսակտեխնիկատնտեսական և սոցիալական տեղեկատվության ան և սոցիալական տեղեկատվության ան և սոցիալական տեղեկատվության ան և սոցիալական տեղեկատվության
enenenen ttttechniqueechniqueechniqueechnique----economical and social information classifiereconomical and social information classifiereconomical and social information classifiereconomical and social information classifier
Փաստաթուղթ, որով սահմանվում են դասակարգման օբյեկտների և դրանց
ենթաբազմության կոդերի ու անվանումների հավաքածուները և որը պարտադիր է
կիրառման պետական տեղեկատվական համակարգերի և տեղեկատվական
շտեմարանների ստեղծման ու միջգերատեսչական տեղեկատվության
փոխանակման ժամանակ
∗
∗ Սահմանված է ըստ «Ստանդարտացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի
Իրավաբանական կամ վարչական միավոր, որն ունի որոշակի խնդիրներ և
կառուցվածք
Ծանոթություն: Մարմնի օրինակներ են կազմակերպություններըկազմակերպություններըկազմակերպություններըկազմակերպությունները, , , , իշխանության իշխանության իշխանության իշխանության մարմիններըմարմիններըմարմիններըմարմինները, , , , ֆիրմաները, հիմնարկությունները:
ՄարմինՄարմինՄարմինՄարմին, , , , որի գործունեությունը ստանդարտացման բնագավառում ստանդարտացման բնագավառում ստանդարտացման բնագավառում ստանդարտացման բնագավառում
Ազգային, տարածաշրջանային կամ միջազգային մակարդակներով ճանաչված
ստանդարտացումովստանդարտացումովստանդարտացումովստանդարտացումով զբաղվողզբաղվողզբաղվողզբաղվող մարմինմարմինմարմինմարմին, որի հիմնական գործառույթը, համաձայն իր
կարգավիճակի, սպառողների լայն շրջանին մատչելի ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների մշակումը,
հաստատումը կամ ընդունումն է
Ծանոթություն: Ստանդարտացման մարմինը կարող է ունենալ այլ հիմնական գործառույթ ևս:
rurururu национальный орган по стандартизациинациональный орган по стандартизациинациональный орган по стандартизациинациональный орган по стандартизации
Ստանդարտացման կազմակերպություՍտանդարտացման կազմակերպություՍտանդարտացման կազմակերպություՍտանդարտացման կազմակերպությունննն,,,, որին անդամակցելու իրավունք ունի
միայն մեկ աշխարհագրական, քաղաքական կամ տնտեսական շրջանի
յուրաքանչյուր երկրի համապատասխան ազգային մարմիմարմիմարմիմարմինընընընը
∗ Սահմանված է ըստ «Ստանդարտացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի
Ծանոթություն: Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպություններ
են. ԻՍՕ` Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպություն), (ИСО,
Международная организация по стандартизации. ISO, the International Organization for Standardization), ԻԷԿ` Միջազգային էլեկտրատեխնիկական
ՍտանդարտացմանՍտանդարտացմանՍտանդարտացմանՍտանդարտացման կազմակերպությունկազմակերպությունկազմակերպությունկազմակերպություն,,,, որին անդամակցելու իրավունք ունի
յուրաքանչյուր երկրի համապատասխան ազգային մարմիմարմիմարմիմարմինընընընը
rurururu Евразийский сЕвразийский сЕвразийский сЕвразийский совет по стандартизации, метрологии и сертификации, овет по стандартизации, метрологии и сертификации, овет по стандартизации, метрологии и сертификации, овет по стандартизации, метрологии и сертификации,
ЕАСС
enenenen EuroEuroEuroEuro----Azian Council for Standardization, Metrology and Certification, Azian Council for Standardization, Metrology and Certification, Azian Council for Standardization, Metrology and Certification, Azian Council for Standardization, Metrology and Certification,
EASC
Ստանդարտացման տարածաշրջանային կազմակերպություն, որի
անդամներ են այն պետությունների ստանդարտացման ազգային մարմինները,
որոնք մտնում են Անկախ Պետությունների Համագործակցության մեջ և որին
կարող են միանալ այլ պետությունների ստանդարտացման ազգային
մարմիններ` այն դեպքում, եթե դրանք միացել են ստանդարտացման,
չափագիտության, սերտիֆիկացման և հավատարմագրման բնագավառում համաձայնեցված քաղաքականություն վարելու մասին միջկառավարական
Համաձայնագրին, ինչպես նաև համապատասխան միջպետական ստանդարտ-
ներով սահմանված հիմնական նպատակների, սկզբունքների և ստանդար-
տացման, չափագիտության, սերտիֆիկացման և հավատարմագրման
բնագավառներում աշխատանքների կատարման կարգի ճանաչման դեպքում
4.4.3.24.4.3.24.4.3.24.4.3.2 ստանդարտացման տեխնիկական հանձնաժողովստանդարտացման տեխնիկական հանձնաժողովստանդարտացման տեխնիկական հանձնաժողովստանդարտացման տեխնիկական հանձնաժողով
rurururu технический комитет по стандартизации технический комитет по стандартизации технический комитет по стандартизации технический комитет по стандартизации
Ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման Եվրասիական
խորհրդի աշխատանքային մարմին, որը ստեղծված է միջպետական ստան-
դարտների մշակման համար, ինչպես նաև, ըստ ստանդարտացման կցված
օբյեկտի կամ գործունեության ոլորտի, միջպետական և տարածաշրջանային
ստանդարտացման նախապատրաստական և այլ լրացուցիչ աշխատանքներ
կատարելու համար
4.4.3.4 4.4.3.4 4.4.3.4 4.4.3.4 ստարդարտացման ստարդարտացման ստարդարտացման ստարդարտացման միջազգային միջազգային միջազգային միջազգային կազմակերպությանկազմակերպությանկազմակերպությանկազմակերպության տեխնիկականտեխնիկականտեխնիկականտեխնիկական
հանձնաժողովհանձնաժողովհանձնաժողովհանձնաժողով
rurururu технический комитехнический комитехнический комитехнический комитеттеттеттет международной органозации помеждународной органозации помеждународной органозации помеждународной органозации по
ՄարմինՄարմինՄարմինՄարմին,,,, որն ունի օրենքով սահմանված լիազորություններ և իրավունքներ
Ծանոթություն: Իշխանության մարմինը կարող է լինել տարածաշրջանային,
ազգային կամ տեղական:
4444.5.5.5.5....1111 կանոնակարգող իշխանության մարմինկանոնակարգող իշխանության մարմինկանոնակարգող իշխանության մարմինկանոնակարգող իշխանության մարմին (4.5.1, ՆՆԿ)
Իշխանության մարմինԻշխանության մարմինԻշխանության մարմինԻշխանության մարմին, , , , որը պատասխանատու է կանոնակարգերիկանոնակարգերիկանոնակարգերիկանոնակարգերի մշակման
ԻշխանությանԻշխանությանԻշխանությանԻշխանության մարմինմարմինմարմինմարմին, , , , որը պատասխանատու է կանոնակարգերիկանոնակարգերիկանոնակարգերիկանոնակարգերի կատարումն
ապահովելու համար
Ծանոթություն: Կանոնակարգերի գործադիր մարմինը երբեմն կարող է
կատարել նաև կանոնակարգողկանոնակարգողկանոնակարգողկանոնակարգող իշխանությանիշխանությանիշխանությանիշխանության մարմմարմմարմմարմննննիիիի գործառույթները:
Ծանոթություն: Հետևյալ տերմիններն ու սահմանումները չեն հավակնում
ներկայացնել ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների հնարավոր տեսակների համակարգված դասակար-
ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ 1.11.11.11.1----2005200520052005
15
գում կամ սպառիչ ցանկ: Նշվում են միայն դրանց որոշ ընդհանուր տեսակները,
որոնք փոխբացառող չեն: Օրինակ` որոշ դեպքերում արտադրանքիարտադրանքիարտադրանքիարտադրանքի ստանդարտըստանդարտըստանդարտըստանդարտը
կարող է դիտվել նաև որպես փորձարկմանփորձարկմանփորձարկմանփորձարկման մեթոդներիմեթոդներիմեթոդներիմեթոդների ստանդարտստանդարտստանդարտստանդարտ,,,, եթե դրանում
նկարագրվում են տվյալ արտադրանքի բնութագրերի որոշման փորձարկմանփորձարկմանփորձարկմանփորձարկման մեթոդներըմեթոդներըմեթոդներըմեթոդները::::
enenenen testintestintestintesting standardg standardg standardg standard
1 Հիմնադրական ստանդարտներով սահմանվում են գործունեության որո-
շակի ոլորտի և (կամ) հանընդհանուր տեխնիկական պահանջների և կանոնների
համար ընդհանուր կազմակերպամեթոդական դրույթներ, որոնք ապահովում են արտադրանքի մշակման և օգտագործման գործընթացներում փոխըմբռնումը,
տեխնիկական միասնականությունը և գիտության, տեխնիկայի ու արտադրու-
թյան տարբեր ոլորտների փոխկապակցությունը, շրջակա միջավայրի պահպա-
նումը, արտադրանքի գործընթացների և ծառայությունների անվտանգությունը մարդու կյանքի և առողջության, ֆիզիկական, իրավաբանական անձանց, գույքի, պետության համար և (կամ) այլ ընդհանուր տեխնիկական պահանջներ:
ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ 1.11.11.11.1----2005200520052005
16
ՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտՍտանդարտ,,,, որով սահմանվում են փորձարկման մեթոդներփորձարկման մեթոդներփորձարկման մեթոդներփորձարկման մեթոդներ,,,, որը երբեմն
լրացվում է փորձարկումներինփորձարկումներինփորձարկումներինփորձարկումներին վերաբերող այլ դրույթներովդրույթներովդրույթներովդրույթներով, ինչպես օրինակ`
նմուշառումը, վիճակագրական մեթոդների օգտագործումը և փորձարկումների
Ծանոթություն: Տեխնիկական կանոնակարգերըՏեխնիկական կանոնակարգերըՏեխնիկական կանոնակարգերըՏեխնիկական կանոնակարգերը կարող են ներդաշնակեցված
լինել ստանդարտստանդարտստանդարտստանդարտներիներիներիների նման: Համապատասխան տերմինները և սահմանումները
կարելի է ստանալ` 6.1 – 6.9 սահմանումներում «ստանդարտ» տերմինը փոխարի-նելով «տեխնիկական կանոնակարգ» տերմինով և 6.1 սահմանումում «ստանդարստանդարստանդարստանդար----
Միևնույն օբյեկտինօբյեկտինօբյեկտինօբյեկտին վերաբերող և ստանդարտացումովստանդարտացումովստանդարտացումովստանդարտացումով զբաղվողզբաղվողզբաղվողզբաղվող տարբեր
մարմիմարմիմարմիմարմիններիններիններինների կողմից հաստատված ստանդարտներստանդարտներստանդարտներստանդարտներ,,,, որոնք ապահովում են
արտադրանքի, գործընթացի և ծառայության համափոխարինեհամափոխարինեհամափոխարինեհամափոխարինելիուլիուլիուլիությունըթյունըթյունըթյունը և այդ
ստանդարտներին համապատասխան ներկայացված փորձարկման արդյունքների
կամ տեղեկատվության փոխընբռնումը
Ծանոթություն: Ներդաշնակեցված ստանդարտները կարող են ունենալ ներկա-
ացման ձևի կամ նույնիսկ բովանդակության տարբերություններ, օրինակ` պարզա-
բանող ծանոթություններում, ստանդարտի պահանջներպահանջներպահանջներպահանջներիիիի կատարման ցուցումներում այս կամ այն այլընտրանքների և տարատեսակների նախապատվության հարցերում:
Տարբեր սսսստանդարտացումովտանդարտացումովտանդարտացումովտանդարտացումով զբաղվողզբաղվողզբաղվողզբաղվող մարմիններիմարմիններիմարմիններիմարմինների կողմից հաստատված
միևնույն արտադրանքի, գործընթացի կամ ծառայության ստանդարտներստանդարտներստանդարտներստանդարտներ, որոնցում
տարբեր պահանջներըպահանջներըպահանջներըպահանջները հիմնվում են միևնույն բնութագրերի վրա և որոնք
գնահատվում են պահանջներում եղած տարբերությունները միանշանակ
համադրելու հնարավորություն ընձեռող միևնույն մեթոդներով
Ծանոթություն: Համադրելի ստանդարտները ներդաշնակներդաշնակներդաշնակներդաշնակ (կամ համարժեք)
ՆորմատիվՆորմատիվՆորմատիվՆորմատիվ փաստաթղթիփաստաթղթիփաստաթղթիփաստաթղթի բովանդակության տրամաբանական միավոր, որն
ունի հաղորդմանհաղորդմանհաղորդմանհաղորդման, , , , հրահանգիհրահանգիհրահանգիհրահանգի, , , , հանձնարարականիհանձնարարականիհանձնարարականիհանձնարարականի կամ պահանջիպահանջիպահանջիպահանջի ձև
ԴրույթԴրույթԴրույթԴրույթ,,,, որը նշում է նորմատիվ փաստաթղթի պահանջներիննորմատիվ փաստաթղթի պահանջներիննորմատիվ փաստաթղթի պահանջներիննորմատիվ փաստաթղթի պահանջներին համապատաս-
ՆշանակՆշանակՆշանակՆշանակությանությանությանությանը համապատասխանելու ը համապատասխանելու ը համապատասխանելու ը համապատասխանելու մասին դրույթդրույթդրույթդրույթ,,,, որը վերաբերում է
արտադրանքի, գործընթացի կամ ծառայության բնութագրերին
Ծանոթություն: Նկարագրական դրույթը սովորաբար պարունակում է կառուցվածքի և կառուցվածքային մանրակների և այլնի նկարագրությունը` չափերի
ՆշանակՆշանակՆշանակՆշանակությաությաությաությանը համապատասխանելու նը համապատասխանելու նը համապատասխանելու նը համապատասխանելու մասին դրույդրույդրույդրույթթթթ, , , , որը վերաբերում է
արտադրանքի, գործընթացի կամ ծառայության վարքին` դրանց օգտագործման
8888.1.1.1.1 հիմնական մաս հիմնական մաս հիմնական մաս հիմնական մաս ((((նորմատիվ փաստաթղթինորմատիվ փաստաթղթինորմատիվ փաստաթղթինորմատիվ փաստաթղթի)))) (8.1, ՆՆԿ)
enenenen body (of body (of body (of body (of a normative document)a normative document)a normative document)a normative document)
Այն դրույթների դրույթների դրույթների դրույթների ամբողջությունը, որոնք կազմում են նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի
բովանդակությունը
Ծանոթություններ:
1 Ստանդարտի Ստանդարտի Ստանդարտի Ստանդարտի հիմնական մասն ընդգրկում է դրա օբյեկտինօբյեկտինօբյեկտինօբյեկտին և սահմանումներին վերաբերող ընդհանուր տարրեր ու հիմնական դրույթներ
հաղորդող հիմնական տարրեր:
2 Հարմարության համար նորմատիվ փաստաթղթի հիմնական մասի բաժինները կարող են ունենալ հավելվածների («նորմատիվ հավելվածներ») ձև, սակայն բոլոր այլ
(տեղեկատվական) հավելվածները կարող են լինել միայն լրացուցիչ տարրերլրացուցիչ տարրերլրացուցիչ տարրերլրացուցիչ տարրեր:
Որոշակի աշխատանքային կետ ստանդարտացմանստանդարտացմանստանդարտացմանստանդարտացման ծրագրումծրագրումծրագրումծրագրում
9999.1.2 .1.2 .1.2 .1.2 միջպետականմիջպետականմիջպետականմիջպետական ստանդարտացման աշխատանքային ծրագիրստանդարտացման աշխատանքային ծրագիրստանդարտացման աշխատանքային ծրագիրստանդարտացման աշխատանքային ծրագիր
rurururu программа работ по межгосударствпрограмма работ по межгосударствпрограмма работ по межгосударствпрограмма работ по межгосударственной стандартизацииенной стандартизацииенной стандартизацииенной стандартизации
rurururu уведомление о проекте нормативного документауведомление о проекте нормативного документауведомление о проекте нормативного документауведомление о проекте нормативного документа
enenenen notifinotifinotifinotification on draft normative documentcation on draft normative documentcation on draft normative documentcation on draft normative document
Ընդունումից առաջ փաստաթղթի նախագծի լայն քննարկում կազմակերպելու
նպատակով դրա անմիջական առաքումը կամ մասնագիտական հրատարա-
կությունում նախագծի մշակումը սկսելու մասին տեղեկատվության հրապարա-
կումը և (կամ) դրա էլեկտրոնային ձևի տարածումը` շահագրգիռ կողմերի բոլոր
կարծիքները հաշվի առնելու համար
9999.2.2 .2.2 .2.2 .2.2 ստանդարտի ընդունումստանդարտի ընդունումստանդարտի ընդունումստանդարտի ընդունում
Ծանոթություն: Ուղղման արդյունքները կարող են համապատասխանաբար
ներկայացվել ուղղումների առանձին թերթիկի հրապարակման կամ նորմատիվ փաստաթղթի նոր հրատարակությաննոր հրատարակությաննոր հրատարակությաննոր հրատարակության միջոցով:
rurururu принятие международного принятие международного принятие международного принятие международного (регионального) (регионального) (регионального) (регионального) стандарта стандарта стандарта стандарта
(в национальном (в национальном (в национальном (в национальном нормативном документе)нормативном документе)нормативном документе)нормативном документе)
enenenen taking over an international taking over an international taking over an international taking over an international ((((regionallyregionallyregionallyregionally) ) ) ) standard standard standard standard
(in a national normative document)(in a national normative document)(in a national normative document)(in a national normative document)
Ազգային նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի նորմատիվ փաստաթղթի հրապարակումը համապատասխան միջազմիջազմիջազմիջազ----
գայինգայինգայինգային ((((տարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանային)))) ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի հիման վրա, կամ այն բանի հաստատումը,
որ միջազգային (տարածաշրջանային) ստանդարտն ունի նույն կարգավիճակը, ինչ
որ ազգային նորմատիվ փաստաթուղթը` նշելով միջազգային (տարածաշրջանային)
ստանդարտից յուրաքանչյուր շեղում
Ծանոթություն: «Միջազգային (տարածաշրջանային) ստանդարտների ընդունում» տերմինի սահմանման մեջ նշված երկրորդ եղանակը միջպետական
rurururu информация о принятом стандарте (изменении стандарта)информация о принятом стандарте (изменении стандарта)информация о принятом стандарте (изменении стандарта)информация о принятом стандарте (изменении стандарта)
enenenen information about taking over standardinformation about taking over standardinformation about taking over standardinformation about taking over standard
Տեղեկատվություն ստանդարտի (ստանդարտի փոփոխության և այդ փոփոխու-
թյան բովանդակության) ընդունման և գործուղության մեջ դնելու մասին, որը
հրապարակում է այդ ստանդարտը (փոփոխությունը) ընդունած մարմինն իր
պաշտոնական տեղեկատվական հրատարակությունում կամ ուղարկում է տվյալ
ստանդարտից օգտվողներին անմիջականորեն կամ դրա համար լիազորված
կազմակերպության միջոցով
10.210.210.210.2.2 .2 .2 .2 պաշտոնական հրատարակություն պաշտոնական հրատարակություն պաշտոնական հրատարակություն պաշտոնական հրատարակություն ((((ստանդարտիստանդարտիստանդարտիստանդարտի))))
rurururu официальное издание (стандарта)официальное издание (стандарта)официальное издание (стандарта)официальное издание (стандарта)
enenenen official edition (oofficial edition (oofficial edition (oofficial edition (offff a standard)a standard)a standard)a standard)
Ստանդարտի տպագրական հրատարակություն, որը հրատարակվում է
ստանդարտացման միջազգային կամ տարածաշրջանային կազմակերպության,
ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման Եվրասիական խորհրդի,
ստանդարտացման ազգային մարմնի կամ կառավարության լիազորած մարմնի
անունից`իր իրավասության շրջանակներում
10.10.10.10.2222.3 .3 .3 .3 ստանդարտի տարածումստանդարտի տարածումստանդարտի տարածումստանդարտի տարածում
rurururu распространение стандартараспространение стандартараспространение стандартараспространение стандарта
enenenen distributiondistributiondistributiondistribution of a standardof a standardof a standardof a standard
Ստանդարտից օգտվողներին ժամանակին ստանդարտով ապահովելու
enenenen direct application of an international direct application of an international direct application of an international direct application of an international ((((regionallyregionallyregionallyregionally) ) ) ) standardstandardstandardstandard
Միջազգային Միջազգային Միջազգային Միջազգային ((((տարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանային) ) ) ) ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի կիրառում` անկախ
ցանկացած այլ նորմատիվ փաստաթղթում նորմատիվ փաստաթղթում նորմատիվ փաստաթղթում նորմատիվ փաստաթղթում տվյալ միջազգային (տարածաշրջանային)
enenenen indirect application ofindirect application ofindirect application ofindirect application of an international an international an international an international ((((regionallyregionallyregionallyregionally) ) ) ) standardstandardstandardstandard
Միջազգային Միջազգային Միջազգային Միջազգային ((((տարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանայինտարածաշրջանային) ) ) ) ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի ստանդարտի կիրառում այլ նորմատիվ նորմատիվ նորմատիվ նորմատիվ
փաստաթղթի փաստաթղթի փաստաթղթի փաստաթղթի միջոցով, որում ընդունված է եղել այդ ստանդարտըստանդարտըստանդարտըստանդարտը
11110000....5555 տեխնիկական շեղում տեխնիկական շեղում տեխնիկական շեղում տեխնիկական շեղում [[[[ազգային ազգային ազգային ազգային ((((միջպետականմիջպետականմիջպետականմիջպետական) ) ) ) ստանդարտում ստանդարտում ստանդարտում ստանդարտում
rurururu техническое техническое техническое техническое отклонение отклонение отклонение отклонение [[[[от международного стандарта вот международного стандарта вот международного стандарта вот международного стандарта в
rurururu редакционное изменение редакционное изменение редакционное изменение редакционное изменение [[[[относительно международногоотносительно международногоотносительно международногоотносительно международного
стандарта в стандарта в стандарта в стандарта в национальномнациональномнациональномнациональном ((((межгосударственноммежгосударственноммежгосударственноммежгосударственном)))) стандартестандартестандартестандарте]]]]
rurururu изменение в словесной формулировке (относительно международного изменение в словесной формулировке (относительно международного изменение в словесной формулировке (относительно международного изменение в словесной формулировке (относительно международного
Մեկ կամ մի քանի ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների վկայակոչում` կանոնակարգումկանոնակարգումկանոնակարգումկանոնակարգում դրանց
դրույթների մանրամասն շարադրանքի փոխարեն
Ծանոթություններ: 1 Վկայակոչումը կարող է լինել հաստատուն նույնականացմամբ, սահող
նույնականացմամբ կամ ընդհանուր, ընդ որում` կամ պարտադիր կամ ցուցադրող:
2 Ստանդարտների վկայակոչումը կարող է կապված լինել առավել ընդհանուր իրավական դրույթի հետ, որը վերաբերում է տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին տեխնիկայի զարգացման մակարդակին
________________________________________________________________________________________________ * Համանման տերմին և համապատասխան սահմանում կիրառվում են միջազգային ստանդարտաց-
ման մեջ [2]:
կամ ճանաչված տեխնիկական կանոններինճանաչված տեխնիկական կանոններինճանաչված տեխնիկական կանոններինճանաչված տեխնիկական կանոններին: Նման դրույթը կարող է նշվել նաև
Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում, , , , որը նույնականացնում է մեկ կամ մի քանի
որոշակի ստանդարտներ ստանդարտներ ստանդարտներ ստանդարտներ այնպես, որպեսզի ստանդարտի կամ ստանդարտների
հետագա վերանայումները վերանայումները վերանայումները վերանայումները ուժի մեջ լինեն միայն կանոնակարգումկանոնակարգումկանոնակարգումկանոնակարգում փոփոխություններ
մտցնելուց հետո
Ծանոթություն: Ստանդարտը սովորաբար նույնականացվում է համարի և
հրատարակման թվականի միջոցով: Կարող է նշվել նաև ստանադարտի անվանումը:
Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում, , , , որը նույնականացնում է մեկ կամ մի քանի
որոշակի ստանդարտներ ստանդարտներ ստանդարտներ ստանդարտներ այնպես, որպեսզի նշված ստանդարտի կամ ստանդարտ-
ների հետագա վերանայումներվերանայումներվերանայումներվերանայումներնննն ուժի մեջ լինեն առանց կանոնակարգերումկանոնակարգերումկանոնակարգերումկանոնակարգերում
փոփոխություններ մտցնելու
Ծանոթություն: Ստանդարտը սովորաբար նույնականացվում է միայն համարի
միջոցով: Կարող է նշվել նաև ստանադարտի անվանումը:
11111111.2.3.2.3.2.3.2.3 ընդհանուր ընդհանուր ընդհանուր ընդհանուր վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում ((((ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների)))) (11.2.3, ՆՆԿ)
Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում,,,, որը նշում է որոշակի մարմնի մարմնի մարմնի մարմնի կողմից և (կամ)
որոշակի ոլորտում ընդունված բոլոր ստանդարտներըստանդարտներըստանդարտներըստանդարտները` առանց առանձին-առանձին
11111.3.11.3.11.3.11.3.1 պարտադիր պարտադիր պարտադիր պարտադիր վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում ((((ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների)))) (11.3.1, ՆՆԿ)
rurururu обязательная ссылка (на стандарты)обязательная ссылка (на стандарты)обязательная ссылка (на стандарты)обязательная ссылка (на стандарты)
Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների Ստանդարտների վկայակոչումվկայակոչումվկայակոչումվկայակոչում,,,, որը ցույց է տալիս, որ տեխնիկական տեխնիկական տեխնիկական տեխնիկական
կանոնակարգի կանոնակարգի կանոնակարգի կանոնակարգի որոշակի պահանջներին համապատասխանությանպահանջներին համապատասխանությանպահանջներին համապատասխանությանպահանջներին համապատասխանության հասնելու միակ
ուղին նշված ստանդարտներիստանդարտներիստանդարտներիստանդարտների պահպանումն է
Ստանդարտների վկայակոչումՍտանդարտների վկայակոչումՍտանդարտների վկայակոչումՍտանդարտների վկայակոչում,,,, որը ցույց է տալիս, որ տեխնիկական կանոնատեխնիկական կանոնատեխնիկական կանոնատեխնիկական կանոնա----
կարկարկարկարգի գի գի գի որոշակի պահանջներին համապատասխանության պահանջներին համապատասխանության պահանջներին համապատասխանության պահանջներին համապատասխանության հասնելու ուղիներից մեկը
նշված ստանդարտների ստանդարտների ստանդարտների ստանդարտների պահանջների պահանջների պահանջների պահանջների պահպանումն է
[2] ԻՍՕ ԻԷԿ 21:1999 (ISO IEC Guide 21:1999) Միջազգային ստանդարների
ընդունումը որպես տարածաշրջանային կամ ազգային ստանդարտներ
(adoption of International Standards as regional or national standards)
ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ ՀՍՏ 1.11.11.11.1----2005200520052005
41
Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ ՓԲԸ տնօրեն Ե. Չախոյան Ստանդարտացման հետազոտական բաժնի պետ Մ. Խաչատրյան Ստանդարտացման հետազոտական բաժնի առաջատար մասնագետ Ս. Դավթյան Ստանդարտացման հետազոտական