ชั้นมัธยมศึกษาปีที่๕ - สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา

พลศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ชนมธยมศกษาปท ๕

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ผเรยบเรยง

อาจารยอทย สงวนพงศ

อาจารยทรงสวสด แสงมณ

ผตรวจ

ศาสตราจารย นายแพทยชชลต รตรสาร

อาจารยนพน แจมแจง

อาจารยศวไล กสกจสกลผล

อาจารยรชนวรรณ จนธรรม

อาจารยนยม บญญาเศวต

บรรณาธการ

อาจารยสปรารถนา ยกตะนนทน

สงวนลขสทธ

สำานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพ

วชาการ (พว.) จำากด

พ.ศ. ๒๕๕๘

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

๗๐๑ ถนนนครไชยศร แขวงถนน

นครไชยศร เขตดสต กรงเทพฯ

๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐

(อตโนมต ๑๕ สาย),

๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕

แฟกซ : ทกหมายเลข,

แฟกซอตโนมต :

๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,

๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

หนา

ค�ำน�ำ สำรบญ

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พลศกษา ชนมธยมศกษาปท ๕ กลมสาระการเรยนรสขศกษา

และพลศกษา ไดจดท�าขนตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรของหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยมเนอหาครอบคลม สาระท ๓ การเคลอนไหว การออก-

ก�าลงกาย การเลนเกม กฬาไทยและกฬาสากล และสาระท ๔ การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพและ

การปองกนโรค โดยตรงตามจดประสงคของการเรยน กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาทมงเนน

การสรางและพฒนาพฤตกรรมทางสขภาพ ทงดานความร เจตคต คณธรรม คานยม และการปฏบต

เกยวกบสขภาพควบคไปดวยกน รวมทงการใชกจกรรมการเคลอนไหว การออกก�าลงกาย การเลนเกมและ

กฬาในการพฒนาสขภาพ ทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา ใหเหมาะสมกบวยของผเรยน

เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผ สอนและผเรยน หนงสอเรยนเลมนจงไดน�าเสนอเนอหาท

ทนสมย มกจกรรมการเรยนรทน�าไปสการประเมนผลตรงตามตวชวด มค�าถามพฒนากระบวนการคด

และสอดแทรกขอมลเกยวกบอาชพนาร อนรกษสงแวดลอม ปลอดภยไวกอน เวบไซตแนะน�า ค�าศพท

ส�าคญ ความรเพมเตม และความรรอบโลก เพอใหผเรยนมความรทกวางขน

หนงสอเรยนเลมน จงเปรยบเสมอนหลกทางดานวชาการส�าหรบผสอนในการจดการเรยน

การสอนส�าหรบผเรยน ตลอดจนเปนแนวทางและวธการปฏบตตนในการดแลรกษาสขภาพของผเรยน

ครอบครวและชมชน กอใหเกดประโยชนในการจดการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ใหบรรลจดมงหมายไดอยางแทจรง

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

หนวยการเรยนรท ๑ การเคลอนไหวเพอเลนกฬา ๕

● การเคลอนไหวแบบอยกบท ๗

● การเคลอนไหวแบบเคลอนท ๙

● การเคลอนไหวแบบใชอปกรณประกอบ ๑๐

หนวยการเรยนรท ๒ การออกก�าลงกายและการเลนกฬาเพอคณภาพชวต ๑๖

● การวางแผนการออกก�าลงกายและเลนกฬา ๑๗

● กฬาสากลประเภทบคคล/ค : เทนนส (Tennis) ๑๙

● กฬาสากลประเภททม : ฟตบอล (Football) ๓๓

● กฬาไทย : กระบกระบอง ๔๙

● มารยาทในการชมกฬาและความมน�าใจนกกฬา ๖๘

หนวยการเรยนรท ๓ การเคลอนไหวอยางสรางสรรค ๗๓

● การเคลอนไหวอยางสรางสรรค : เชยรลดดง

(Cheerleading) หรอการน�าเชยร ๗๔

หนวยการเรยนรท ๔ กจกรรมนนทนาการและการพฒนาคณภาพชวตของตนเองและสงคม ๘๓

● ลกษณะของกจกรรมนนทนาการ ๘๔

● หลกการเขารวมกจกรรมนนทนาการ

นอกโรงเรยน ๘๕

● กจกรรมนนทนาการนอกโรงเรยนทนาสนใจ ๘๖

● การน�ากจกรรมนนทนาการไปพฒนาคณภาพชวต

ของตนเองและสงคม ๘๘

หนวยการเรยนรท ๕ การทดสอบสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๙๒

● ความหมายและความส�าคญของสมรรถภาพ

ทางกาย ๙๓ ● องคประกอบของสมรรถภาพทางกาย เพอสขภาพ ๙๔ ● องคประกอบของสมรรถภาพทางกลไก เพอสขภาพ ๙๕ ● การทดสอบสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๙๕ ● การวางแผนพฒนาสมรรถภาพทางกาย ๑๐๑ ● การพฒนาสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๑๐๑

บรรณานกรม ๑๐๔

ตวชวด

ผงสาระการเรยนร

สาระสำาคญ

๑ การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

• การมความรความเขาใจในรปแบบการเคลอนไหวจะท�าใหน�ามาประยกตใชในการเลนกฬา ไดอยางมประสทธภาพ

• วเคราะหความคดรวบยอดเกยวกบการเคลอนไหวรปแบบตางๆในการเลนกฬา (พ๓.๑ม.๔-๖/๑)

การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

การเคลอนไหวแบบอยกบท

การเคลอนไหวแบบใชอปกรณประกอบ

การเคลอนไหวแบบเคลอนท

หนวยการเรยนรท

การเคลอนไหวรางกายหมายถง การทำางานทประสานกนของระบบ

ประสาท(ระบบประสาทประกอบดวยสมองและไขสนหลง)ระบบกลามเนอ

และระบบกระดกทมผลตอการเปลยนตำาแหนงทตอเนองของรางกาย

การเคลอนไหวรางกายในการออกกำาลงกายหรอการเลนกฬาซงเปน

ปจจยทกอใหเกดความแขงแรงตอกลามเนอและระบบโครงสรางของรางกาย

รวมถงอวยวะภายในตาง ๆ ถอไดวาเปนพนฐานทสำาคญอยางหนงในการ

ดำารงชวตประจำาวนดงนน เราจงควรศกษาเกยวกบการเคลอนไหว เพอให

เกดความเขาใจในทกษะการเคลอนไหวทถกตองเพอใชในการปฏบตกจกรรม

ตางๆ

จดประกายความคด

การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

นกเรยนอยากใหตนเองมการเคลอนไหวรางกายไดพเศษอยางไร เพอใหเลนบาสเกตบอล

ไดอยางยอดเยยม

๑. การเคลอนไหวแบบอยกบท

เปนการปรบเปลยนลกษณะทาทางของรางกายเพอปฏบตกจกรรมตางๆ โดยไมมการเคลอนทหรอ

เคลอนยายรางกายไปยงจดอนทาทางการเคลอนไหวแบบอยกบททใชในการเลนกฬาเชน

๑.๑ การกมตว เปนการเคลอนไหวสวนของลำาตวใหอยในลกษณะพบหรองอซงนำาไปใชในทกษะการเลน

กฬาไดดงน

ทาเตรยมกอนปลอยตวในกฬาวายนา

ทาเตรยมกอนปลอยตวในกฬากรฑาประเภทล

ทากมตวเพอแทงลกสนกเกอรในกฬาสนกเกอร

๑.๒ การหมนตว เปนการเคลอนไหวรางกาย โดยการพลกหรอหนโดยมเทาและลำาตวเปนจดหมนลกษณะ

คลายการปดแตเปนการหมนไปทงตวซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

๑.๓การดน เปนการเคลอนไหว โดยการใชแรงกระทำาตอสงใดสงหนง ในทศทางออกหางจากตว ซง

ตรงขามกบการดงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การหมนตวในกฬาทมนาหนกเพอสงแรง

การหมนตวเตะในกฬาเทควนโด การหมนตวในกฬาสเกตนาแขง

การดนฝายตรงขามในกฬาอเมรกนฟตบอล

การดนในจงหวะยกในกฬายกนาหนก

การดนฝายตรงขามในกฬายโด

พลศกษา ม.๕6 7การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

๑.๔ การเหยยด เปนการเคลอนไหวสวนของลำาตวและขอตอตางๆ ใหอยในลกษณะตงในทศทางตรงขามกบ

การงอซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การเหยยดตวในกฬายมนาสตกลลา

การเหยยดตวในกฬากระโดดสง การเหยยดเพอสงตวในกฬาคาถอ

๑.๕ การบดตว เปนการเคลอนไหวสวนของลำาตวใหหมนไปทางซายหรอทางขวา ซงนำาไปใชในทกษะการเลน

กฬาไดดงน

การบดตวเมอตลกกอลฟในกฬากอลฟ

การบดตวขณะเตนในกฬาลลาศ

การบดตวในการเลนกฬาเบสบอล

กฬากอลฟเขามาในประเทศไทยเมอใด ?

คำาตอบ : กฬากอลฟเขามาในประเทศไทยในสมย

รชกาลท ๕ จากเชอพระวงศทไปศกษายงตางประเทศ

นำาเขามาเลน

จดประกายความร คำาศพทสำาคญ

movement (มฟวเมนท) การเคลอนไหว

sport (สพอรท) กฬา

เปนการปรบเปลยนลกษณะทาทางของรางกาย เพอปฏบตกจกรรมททำาใหรางกายเคลอนทไปยง

ทศทางตางๆทาทางการเคลอนไหวแบบเคลอนททใชในการเลนกฬาเชน

๒.๑ การเดน เปนการเคลอนท โดยการกาวเทาสลบกน ขณะกาวเดน เทาขางใดขางหนงจะอยบนพน

และเทาอกขางหนงจะพนพนซงนำามาใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

๒. การเคลอนไหวแบบเคลอนท

กรฑาประเภทเดนทนการเดนเลยงลกบาสเกตบอล การเดนยางสามขมในกฬามวยไทย

๒.๒การวง เปนการเคลอนท โดยการกาวเทาสลบกนอยางรวดเรว ขณะวงเทาทงสองจะลอยจากพนและใชปลายเทาลงสพนซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การวง ในกฬากรฑาประเภทล การวง เพอสงแรงกอนกระโดดในกฬายมนาสตก

การวง เพอรบลกในกฬาเทนนส

๒.๓การกระโดดไปในทศทางตางๆ เปนการเคลอนทโดยใชเทาทงสองถบพนใหตวลอยสงขนไปในทศทางทตองการซงนำาไปใช

ในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การกระโดดในกฬากระโดดไกล การกระโดดตบลกในกฬาแบดมนตน การกระโดดเพอสงลก (เสรฟ) ในกฬาวอลเลยบอล

พลศกษา ม.๕8 9การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

เปนการเคลอนไหวรางกายขณะอยกบท หรอเคลอนททตองมการใชทกษะในการควบคมหรอ

บงคบวตถใหเคลอนไปในทศทางตางๆหรอหยดอยกบท โดยใชอวยวะในรางกายทาทางการเคลอนไหว

แบบใชอปกรณประกอบทใชในการเลนกฬามดงน

๓.๑การขวางหรอการโยน เปนการใชมอขางใดขางหนงหรอทงสองขางออกแรงผลกหรอเหวยงวตถใหลอยหรอพงไป

ในทศทางทตองการซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

๓. การเคลอนไหวแบบใชอปกรณประกอบ

การขวางในกฬาขวางจกร การโยนลกฟตบอลของผรกษาประต การโยนลกเปตอง

๓.๒การต เปนการเคลอนไหวโดยการใชมอกระทบวตถ หรอใชมอบงคบอปกรณไปกระทบกบวตถ

เพอใหวตถเคลอนไปในทศทางทตองการซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

๓.๓การเตะ เปนการเคลอนไหว โดยการใชเทากระทบวตถ เพอควบคมใหวตถเคลอนไปในทศทาง

ทตองการซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การตลกในกฬาเทเบลเทนนส

การตลกในกฬาเบสบอล

การตลกในกฬาวอลเลยบอล

การเตะลกฟตบอล เพอยงประต การเตะลกตะกรอ เพอสงใหขามตาขาย

๓.๔การโหมง เปนการเคลอนไหว โดยการใชศรษะกระทบกบวตถทกลางอากาศเพอควบคมใหวตถ

เคลอนไปในทศทางทตองการซงนำาไปใชในทกษะการเลนกฬาไดดงน

การโหมงลกฟตบอลเพอทาประต การโหมงลกตะกรอเพอสงใหขามตาขาย

ตาราง วเคราะหรปแบบการเคลอนไหวลกษณะตางๆในการเลนกฬา

๑. การเคลอนไหวแบบอยกบทในการเลนกฬา

๑.๑ การกมตว

• กฬากรฑาประเภทล มการ

งอเขามาก เพอเตรยมถบตว

วงไปดานหนาในการออกตว

• กฬาวายนำา มการงอเขาเลกนอย

เพอถบตวกระโดดลงนำาในการ

ออกตว

• กฬาสนกเกอรทากมเพอแทงลก

ลำาตวงอในลกษณะขนานพน

เพอแทงลกสนกเกอร

พลศกษา ม.๕10 11การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

• กฬากอลฟ เปนการบดลำาตว

เพอสงแรงในการตลก

๑.๒ การหมนตว

๑.๓ การดน

๑.๕ การบดตว

• กฬาทมนำาหนกเปนการหมนตว

โดยใชเทาเปนจดหมนเพอสง

แรงเหวยงในการทม

• กฬาเทควนโด เปนการหมนตว

โดยใชปลายเทาเปนจดหมนเพอ

สงแรงในการเตะหรอถบ

• กฬาสเกตนำาแขง เปนการใช

ปลายเทาเปนจดหมน เพอ

ทาทางและลลาทสวยงาม

• กฬาอเมรกนฟตบอล เปนการ

ใชแขนหรอลำาตวปะทะเพอดน

ฝ ายตรงข ามไม ใหกดขวาง

การเขาทำาประต

• กฬายกนำาหนก เปนการออกแรง

ดนยกวตถใหลอยขนสงและออก

หางจากตว

• กฬาซโม เปนการออกแรงดน

ซ งกนและกน เพ อ ใหฝ าย

ตรงขามออกจากสนาม

๑.๔ การเหยยด

• กฬายมนาสตกลลา เปนการ

ทำาใหลำาตวและขอตอเหยยดตง

จนถงแอน เพอความออนชอย

สวยงาม

• กฬากระโดดสง เปนการเหยยด

ลำาตวในจงหวะทลอยตวอยกลาง

อากาศเพอใหพนคาน

• กฬาคำาถอ เปนการเหยยด

ลำาตวในจงหวะทตองสงแรง

จากไมคำาเพอใหตวลอยสงขน

• กฬาลลาศเปนการบดตวเพอหมน

หรอหนไปในทศทางตาง ๆ เพอ

ความสวยงาม

• กฬาเบสบอล เปนการบดตว

เพอสงแรงในการปา

ลกเบสบอล

๒. การเคลอนไหวแบบเคลอนท

๒.๑ การเดน

๒.๒ การวง

• กฬาบาสเกตบอล เปนการเดน

พรอมกบใชมอเลยงลกบาส-

เกตบอลไปในทศทางตางๆ

• กฬากรฑาประเภทล เปนการ

กาวเทาสลบกนอยางรวดเรว

เพอความเรวในการเคลอนท

ไปยงจดหมาย

• กฬากระโดดไกล เปนการใช

สองเทาสงแรงเพอกระโดด

ไปขางหนา

• กฬากรฑาประเภทเดนทน เปน

การเดนโดยทเทาขางใดขางหนง

อยบนพนและเทาอกขางลอย

พนพน

• กฬายมนาสตก เปนการกาวเทา

สลบกนอยางมนคงและรวดเรว

เพอสงแรงในการปฏบตทาทาง

ตางๆ

• กฬาแบดมนตน เปนการใชเทา

ขางเดยวหรอสองขางสงแรงให

ตวลอยไปในทศทางตาง ๆ เพอ

รบลก

• กฬามวยไทย เปนการเดน

แบบกาวยาวในทารำาและทาต

ตางๆ

• กฬาเทนนส เปนการกาวเทา

ยาว ๆ และรวดเรวในระยะ

สน ๆ เพอรบลกจากฝาย

ตรงขาม

• กฬาวอลเลยบอล เปนการใชเทาขางเดยวหรอสองขางสงแรงใหตวลอยไปในทศทางตางๆเพอรบหรอสงลก

๒.๓ การกระโดดไปในทศทางตาง ๆ

๓. การเคลอนไหวแบบใชอปกรณประกอบ

๓.๑ การขวางหรอโยน

๓.๒ การต

• กฬาขวางจกร เปนการใชมอขางใดขางหนงจบและเหวยงสงแรงใหวตถลอยไปในทศทางทตองการ

• กฬาเทเบลเทนนส ใชมอเดยว

ควบค ม ไม เ ท เ บ ล เ ทนน ส

ใหกระทบกบลกไปในทศทาง

ทตองการ

• กฬาฟตบอล เปนการใหมอโยน

หรอเหวยงลกเพอสงตอใหเพอน

ในทม

• กฬาเบสบอล ใชสองมอควบคม

ไมเบสบอลใหกระทบกบลกไป

ในทศทางทตองการ

• กฬาเปตองเปนการใชมอโยน

ลกในลกษณะควำามอเพอให

ลกเคลอนเขาใกลเปาหมาย

• กฬาวอลเลยบอล ใชมอ

ข าง เดยวหรอท งสองข าง

กระทบกบลกวอลเลยบอลให

ลอยไปในทศทางทตองการ

• กฬาฟตบอล เปนการใชเทากระทบกบลกฟตบอล

ใหกลงหรอลอยไปในทศทางทตองการ

• กฬาฟตบอล เปนการใชศรษะกระทบกบลก-

ฟตบอลกลางอากาศ เพอควบคมใหลกลอยไป

ในทศทางทตองการ

• กฬาตะกรอ เปนการใชเทากระทบกบลกตะกรอ

กลางอากาศใหลอยไปในทศทางทตองการ

• กฬาตะกรอ เปนการใชศรษะกระทบกบลกตะกรอ

กลางอากาศ เพอควบคมใหลกลอยไปในทศทาง

ทตองการ

๓.๓ การเตะ

๓.๔ การโหมง

การเคลอนไหวของรางกายมนษยมระบบกลไกการทำางานทซบซอน แตมกระบวนการทำางานท

สมบรณทงระบบประสาทระบบกลามเนอและระบบกระดกการนำาความรของทกษะกลไกการเคลอนไหว

ทถกตองมาประยกตใชกบชวตประจำาวน หรอการเลนกฬา จะชวยทำาใหการเคลอนไหวเพอประกอบ

กจกรรมเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดความสนกสนานมากขน

พลศกษา ม.๕12 13การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

กจกรรมการเรยนร

การเคลอนไหวแบบอยกบท

เปนการเคลอนไหวอวยวะหรอปรบเปลยนลกษณะทาทาง

โดยไมมการเคลอนท

การเคลอนไหวแบบใชอปกรณประกอบ

เปนการเคลอนไหวอวยวะตางๆ ในรางกายเพอควบคมวตถ

ใหเคลอนไปตามทตองการ

การเคลอนไหวแบบเคลอนท

เปนการเคลอนไหวอวยวะตาง ๆ เพอใหรางกายเคลอนท

จากจดหนงไปยงอกจดหนง

ผงสรปสาระส�าคญ

๑. นกเรยนรวมกนคดการเคลอนไหวทถกตองเพอการเลนกฬาไดอยางมประสทธภาพ

๒. นกเรยนยกตวอยางกฬาทตนเองชอบเลนมา๑ชนดและวเคราะหวาใชการเคลอนไหวรปแบบใด

ในการเลนบางบนทกขอมลลงในตารางดงตวอยาง

การเคลอนไหวเพอเลนกฬา

ประเทศสหรฐอเมรกาเปนตนกำาเนด

ของกฬาบาสเกตบอล และมการแขงขน

ลกบาสเกตบอลอาชพทมชอเสยงระดบโลก

คอเอนบเอ(NBA)

การกฬาแหงประเทศไทย(กกท.)

http://www.sat.or.th

โครงสรางหรอรปรางทรวดทรงของบคคลมผลตอการเคลอนไหว

ลกษณะโครงสรางรางกายแบงได ๓ ลกษณะ คอ รปรางใหญ รปรางปานกลาง และ

รปรางเลก โดยมกระดกสนหลงเปนแกนของรางกาย หากกระดกสนหลงซงเปนแกนกลางของ

รางกายมความผดปกต ยอมสงผลตอรปรางทรวดทรงใหมความผดปกต เชน การเกดหลงโกง

หลงคดซงจะสงผลทำาใหการเคลอนไหวขาดประสทธภาพ

ความรเพมเตม

เวบไซตแนะน�าความรรอบโลก

กฬาแบบอยกบท แบบเคลอนท

รปแบบการเคลอนไหว

แบบใชอปกรณประกอบ

๓. นกเรยนยกตวอยางกฬามา๒ ชนด วเคราะหและเปรยบเทยบรปแบบการเคลอนไหวของ

กฬาทง๒ชนดในแผนภาพความคดดงตวอยาง

ค�าถามพฒนากระบวนการคด

กฬา

แบบอยกบท

แบบเคลอนท

แบบใชอปกรณประกอบ

กฬา

แบบอยกบท

แบบเคลอนท

แบบใชอปกรณประกอบ

สงทเหมอนกน

๑. เพราะเหตใดการเคลอนไหวจงมความสำาคญตอการเลนกฬา

๒. การเคลอนไหวทาทางใดบางทเปนปจจยสำาคญในการแขงขนกฬายกนำาหนกเพราะเหตใด

๓. การเลนกฬาเทนนสใชการเคลอนไหวแบบอยกบททาทางใดบาง

๔. ถานกเรยนเคลอนไหวในการเลนกฬาอยางผดวธจะสงผลอยางไร

๕. กฬาชนดใดทตองอาศยการเคลอนไหวแบบเคลอนทเปนสำาคญ(ยกตวอยาง๒ชนดกฬา)

เพราะเหตใด

พลศกษา ม.๕14 15การเคลอนไหวเพอเลนกฬา