รายงานวิจัย เรื่อง การวิจัยประเมินผลการจัดการเชิงกลยุทธ์กระบวนงาน

รายงานวจย

เรอง

การวจยประเมนผลการจดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอส

ต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9

โดย

นางสาวสขมาล พฒนเศรษฐานนท

บทคดยอ

การศกษาครงนเปนการศกษาเชงปรมาณ (Quantitative research) มวตถประสงคเพอประเมนผลการจดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมภาคเครอขายในการสงเสรม การพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ (พชอ.) สต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 โดยการใชการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Thailand Quality Award) ประกอบดวย 1) การด าเนนการทเปนระบบ (Approach) 2) การน าแผนปฏบตการไปสการปฏบต (Deploy) 3) การตดตามประเมนผล เพอพฒนาระบบและแบงปนขยายผลทด (Learning) 4) การบรณาการ เพอใหแผน ตวชวด กจกรรม และผลลพธบรรลเปาหมาย (Integration) และมการประเมนผลลพธใน 4 มต ไดแก 1) ระดบปจจบนของผลลพธทส าคญและสอความหมายทชดเจน (Level) ) 2) แนวโนม ทศทางของผลลพธ อตราการเปลยนแปลงทดขน (Trend) 3) การเปรยบเทยบ แสดงคาผลลพธเทยบกบองคกรอนทเหมาะสม (Comparison) และ 4) การบรณาการจ าแนกผลลพธทส าคญทงหมด (Integration) ด าเนนการเกบขอมลในพนททด าเนนการ พชอ. และมต าบล Long Term Care ในเขตสขภาพท 9 ตงแตเดอนตลาคม 2558 ถงเดอนกนยายน พ.ศ. 2560 เครองมอทใชในการศกษาเปนขอมลการด าเนนงานต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ และเขารวมโครงการ Long Term Care และขอมลการด าเนนงานต าบล Long Term Care ของประเทศจากส านกผสงอาย กรมอนามย ไดแก จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) จ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมตามหลกสตร 70 ชวโมง และ 420 ชวโมงของกรมอนามย จ านวนผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานและจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคม ผลการศกษาพบวา การจดบรการดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 มการจดบรการดแลสขภาพผสงอายตงแตโรงพยาบาลจงหวดเชอมโยงเปนเครอขายกบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต าบล โดยโรงพยาบาลทกแหงมการจดตงคลนกผสงอาย คลนกโรคเรอรง และมศนยดแลผปวย /ผสงอายระยะยาว ใหการดแลผปวย/ผสงอายรวมกบทมหมอครอบครว มผจดการระบบดแลโดยเฉพาะ สอน สาธตญาตและผดแล มระบบประสานขอมลการเยยมบานโดยใชโปรแกรม Thai COC (Thai continuing of care) ทจดท าขน และมการอบรม Care manager และ Caregiver เพอชวยดแลผปวย/ผสงอายในชมชน ปงบประมาณ 2559-2560 มจ านวนผสงอายทอยในโครงการต าบล Long Term Care ไดรบการประเมนความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน เทากบ 23,069 ราย สดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan เฉลยเทากบ 1: 34.5 สดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan เฉลยเทากบ 1:4.2 ราย รอยละของการจดท า Care plan เฉลยเทากบ 39.3 ซงต ากวาคาเฉลยของประเทศ (รอยละ 58.1) เมอเปรยบเทยบผลการด าเนนงานต าบล Long Term Care ระหวางเขตสขภาพทง 12 เขต พบวารอยละของผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคมนอยกวาเขตอน จากผลการศกษาในครงนสรปไดวาการใชการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต ในการด าเนนการจ ดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอสงเสรม พชอ . ใหเปนต าบล Long Term Care ในเขตสขภาพท 9 นน ท าใหสามารถบรหารจดการอยางเปนระบบ และสามารถประเมนผลทงกระบวนการและผลลพธ แตอยางไรกตามควรมการพฒนาระบบการจดเกบขอมลใ หมความครบถวน ครอบคลม และควรมการพฒนาสอการสอนในเรองการจดท า Care plan ใหแก Care manager ตอไป

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การสรางเสรมสขภาพ เปนกระบวนการเพมความสามารถของคนในการควบคมดแล และพฒนาสขภาพของตนเองใหดขน การทจะบรรลสขภาวะทสมบรณทงรางกาย จตใจ และสงคม ปจเจกบคคลหรอกลม บคคลจะตองสามารถทจะบงบอก และตระหนกถงความมงมาดปรารถนาของตนเองทจะสนองตอบความตองการตางๆ สามารถปรบเปลยนใหเขากบสงแวดลอม โดยมความเชอมโยงถงบคคล ครอบครว บาน ชมชน โรงเรยน โรงพยาบาล สถานทท า งาน สงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม การเมอง กฎหมาย และระบบบรการสงคม เพอใหประชาชนทกคน ทกกลมอาย ไมเจบปว ยและมสขภาพด ซงเปนการลดคาใชจายดานการรกษาพยาบาลของประเทศชาต ดงนนการสรางเสรมสขภาพเพอปองกนไมใหคนเจบปวยจงเปนบทบาทใหมทประเทศตางๆรวมทงประเทศไทยใหความส าคญ มงเนนการสรางเสรมสขภาพใหเปนวถทางทยงยนในการลงทนทางสขภาพทต าและมความคมทนทสง กฎบตรออตตาวา (Ottawa Charter) ไดระบกจกรรมหลกของการสรางเสรมสขภาพ 5 ประการ ไดแก 1) การสรางนโยบายสาธารณะเพอสขภาพ 2) การสรางสรรคสงแวดลอมทเออตอสขภาพ 3) การเสรมสรางการด าเนนการในชมชนทเขมแขง 4) การพฒนาทกษะสวนบคคล และ 5) การปรบเปลยนระบบบรการสขภาพ1

ประเทศไทยไดน าแนวทางการสรางเสรมสขภาพแนวใหมตามกฎบตรออตตาวา โดยคณะรฐมนตรมมตใหพนทมการบรหารจดการทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด ภายใตการบรหารจดการท สอดคลองกบปญหาของแตละพนท ใหทกภาคสวนในพนทมสวนรวม เสรมสรางความเปนผน า และเจาของรวมกน ตลอดจนสรางเสรมใหบคคล ครอบครว และชมชนมสขภาวะทางกาย จต และสงคมเพอคณภาพชวตทด และเกดความยงยน ซงจากมตดงกลาว กระทรวงสาธารณสข กร ะทรวงมหาดไทย ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต และส านกกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพไดจดพธลงนามรวมกนในวนท 30 มนาคม พ .ศ. 2559 โดยใหแตละอ าเภอมการแตงตงคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ (พชอ.) ซงมนายอ าเภอเปนประธาน สาธารณสขอ าเภอเปนกรรมการและเลขา และมการวเคราะหปญหา คดเลอกปญหาทส าคญมาจดท าแผน ด าเนนการบรหารจดการ สรางกลไก และพฒนาคณภาพชวตของประชาชน2 นอกจากนจากการทประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอาย รฐบาลจงใหความส าคญและมนโยบายดานการสงเสรมสขภาพส าหรบผสงอายทกกลมภายใตการสนบสนนงบประมาณผานส านกงานประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) โดยในปงบประมาณ 2559 รฐบาลมงเนนในการดแลผสงอายทมภาวะพงพงทงกลมตดบาน และกลมตดเตยง มการสนบสนนงบประมาณเพมเตมจากงบเหมาจายรายหวปกตในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา จ านวน 600 ลานบาทใหแก สปสช. เพอบรหารจดการใหผสงอายกลมทมภาวะพงพงไดรบการดแลอยางเหมาะสมจากทมสหสาขาวชาชพของหนวยปฐมภม และเครอขายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต าบล (รพสต.) โดยการมสวนรวมของครอบครว ชมชน และทองถน และยงสนบส นนการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน (เทศบาล/องคการบรหารสวนต าบล) เปนเจาภาพหลกในการบรหารระบบภายใตการสนบสนนของเครอขายหนวยบรการปฐมภมในพนท ซงการด าเนนงานของแตละทองถนทมระบบการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพง จะด าเนนงานภายใตต าบล Long Term Care โดยมองคประกอบ 7 องคประกอบ ดงน 1) มระบบการประเมนคดกรองปญหาสขภาพ และมขอมลผสงอายท

จ าเปนตองไดรบการสงเสรมสขภาพและการดแลระยะยาว 2) มชมรมผสงอายผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ 3) มผจดการการดแลผสงอาย (Care manager) ผดแลชวยเหลอผสงอาย (Caregiver) หรอ อาสาสมครดแลผสงอาย 4) มบรการการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ (Home health care) จากสถานบรการสชมชนโดยบคลากรสาธารณสขและทมสหสาขาวชาชพ/ทมหมอครอบครว 5) มบรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพในระดบต าบล 6) มระบบการดแลผสงอายกลมตดบาน กลมตดเตยง โดยทองถน ชมชน มสวนรวมและมแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) และ 7) มคณะกรรมการ (ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ) บรหารจดการดแลผสงอายทมภาวะพงพงในชมชน หรอคณะกรรมการกองทนต าบล3

เขตสขภาพท 9 ประกอบดวยจงหวดนครราชสมา ชยภม บรรมย และสรนทร ไดมการแตงตงคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ ด าเนนการขบเคลอน และพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในระดบพนท โดยเลอกปญหาทส าคญใน พนท 5 เรองมาจดท าโครงการ ไดแก 1) โครงการมหศจรรย 1000 วนแรกแหงชวต 2) โครงการดานครอบครว รวแหงความปลอดภย 3) โครงการประชารฐรวมใจ สงเสรมการใชยาอยางปลอดภยในชมชน 4) โครงการพฒนาเมองสะอาด สงแวดลอมด และนาอยอยางยงยน และ 5) โครงการพฒนาสงคมและคณภาพชวตของผสงอาย ซงมการพฒนาคลนกหมอครอบครว (Primary Care Cluster: PCC) เปนกลไกในการขบเคลอนดแลสขภาพและพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในพนท และจากการด าเนนโครงการพฒนาสงคมและคณภาพชวตของผสงอายในเขตสขภาพท 9 ในป พ.ศ.2559 มการจดท าโครงการพฒนาระบบดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long Term Care ของกระทรวงสาธารณสขตามนโยบายของประเทศ และจากการท ศนยอนามยท 9 นครราชสมาในฐานะเปนหนวยงานของกรมอนามยทตงอยในสวนภมภาค มบทบาทหนาทในการสงเสรม สนบสนน สรางการมสวนรวมแกภาคเครอขายในเขตสขภาพท 9 ดานการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ไดมการด าเนนการจดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอสงเสรม พชอ. ใหเปนต าบล Long Term Care โดยการใชการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Thailand Quality Award: TQA) ซงประกอบดวย 1) การด าเนนการทเปนระบบ (Approach) 2) การน าแผนปฏบตการไปสการปฏบต (Deploy) 3) การตดตามประเมนผล เพอพฒนาระบบ และแบงปนขยายผลทด (Learning) และ 4) การบรณาการ (Integration) เพอใหแผน ตวชวด กจกรรม และผลลพธบรรลเปาหมาย และทศทางของการด าเนนงานต าบล Long Term Care ผวจยในฐานะทมงานสนบสนนการด าเนนงานโครงการฯ การประสาน พฒนาระบบบรหารจดการ และ ประเมนเกณฑมาตรฐาน ระบบ Long Term Care ในเขตสขภาพท 9 จงท าการวจยประเมนผลการจดการเชงกลยทธ กระบวนงานสรางการมสวนรวมภาคเครอขาย เพอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอสต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 ซงเปนพนทรบผดชอบของศนยอนามยท 9 นครราชสมา

วตถประสงค

เพอประเมนผลการจดการเช งกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมภาคเครอขายในการสงเสรม การพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอสต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

เปนขอมลพนฐานส าหรบผบรหาร และผตดสนใจเชงนโยบายในการวางแผนการด าเนนโครงการพฒนาระบบดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long Term Care ของกระทรวงสาธารณสข

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

คณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ (พชอ.)2 คณะกรรมการ พชอ. เปนคณะกรรมการทประกอบดวยความรวมมอกน 3 ฝาย ไดแกฝายปกครอง ฝาย

วชาการ (สาธารณสข) และภาคเอกชน/ประชาชนในพนท ในแตละอ าเภอของทกจงหวด ยกเวนกรงเทพมหานคร จะมคณะกรรมการ พชอ. โดยมผวาราชการจงหวดและพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดเปนทปรกษา ซงคณะกรรมการ พชอ. ประกอบดวย นายอ า เภอ เปนประธานกรรมการ และกรรมการอนอกจ า นวน ไมเกน 20 คน ซงนายอ าเภอจะแตงตงจากบคคลดงตอไปน 1) ผแทนหนวยงานของรฐในอ าเภอ จ านวนไมเกน 6 คน ซงอยางนอยตองแตงตงจากก านน หรอผใหญบาน จ า นวน 1 คน และองคกรปกครองสวนทองถน จ า นวน 1 คน เปนกรรมการ 2) ผแทนภาคเอกชนในอ าเภอ จ า นวนไมเกน 6 คน โดยคดเลอกจากผประกอบวชาชพดานการแพทยและสาธารณสข ผประกอบกจการดานสขภาพหรอสาธารณสข สถานศกษาเอกชน ผประกอบวชาชพหรอประกอบกจการอน เปนกรรมการ 3) ผแทนภาคประชาชนในอ าเภอ จ านวนไมเกน 7 คน โดยคดเลอกจากผทมความร หรอประสบการณเกยวกบการพฒนาสงคมหรอชมชนทองถน หรอภมปญญาทองถน กลมเครอขาย หรอองคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไร หรอเครอขายอาสาสมคร ทปฏบตงานในอ าเภอเปนกรรมการ ใหสาธารณสขอ าเภอเปนกรรมการและเลขานการ และใหนาย อ าเภอแตงตงกรรมการตาม 1) 2) และ 3) เปนเลขานการรวมไดอกจ านวนไมเกน 2 คน

คณะกรรมการ พชอ. มบทบาท ดงน 1. ก าหนดแผนงาน เปาหมาย ทศทาง และยทธศาสตร ในการพฒนาคณภาพชวตในอ าเภอ 2. ด าเนนการใหเกดการขบเคลอนตามแผนงาน เปาหมาย ทศทาง และยทธศาสตร โ ดยประสานงานกบ

หนวยงานทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชนภายในและภายนอกเขตอ าเภอ 3. บรณาการและระดมทรพยากรทมอยในอ าเภอทงจากภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอให

เกดการขบเคลอนตามแผนงาน เปาหมาย ทศทาง และยทธศาสตรในการพฒนาคณภาพชวตในอ าเภอ 4. สนบสนนและสงเสรมใหทองถนและชมชนเขามามสวนรวม 5. เสนอแนะและใหค าปรกษาเกยวกบการด าเนนงานในเรองการพฒนาคณภาพชวตตอหนวยงานหรอ

องคกรตาง ๆ ทเกยวของ 6. ประสานงานกบ พชอ . ในอ าเภออน หรอ คณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบเขต (พชข.) เพอให

เกดการบรณาการ ในการด าเนนงานอยางมประสทธภาพ 7. ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานในการพฒนาคณภาพชวตในอ าเภอ 8. เรยกใหสวนราชการ หนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน หรอหนวยงานของเอกชนในอ าเภอ

จดสงขอมล เอกสาร หรอ หลกฐานทเกยวของหรอเปนประโยชนตอการก าหนดแผนงาน เปาหมาย ทศทาง และยทธศาสตร หรอการด าเนนงานในการพฒนาคณภาพ ชวตในอ าเภอ

9.ปฏบตการอนใดทจ าเปนและตอเนองเพอใหบรรลวตถประสงคของการด าเนนการตามระเบยบน หรอตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจ

ระบบการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต 3

รฐบาลใหความส าคญกบการทประเทศไทยจะเขาสสงคมผสงอาย และมนโยบายดานการดแลสขภาพส าหรบผสงอายทกกลม ภายใตการสนบสนนงบประมาณกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต โดยผสงอายทกราย มสทธไดรบการดแลสขภาพ โดยเฉพาะบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค บรการฟนฟสมรรถภาพดานการแพทยตามชดสทธประโยชน ในปงบประมาณ 2559 รฐบาลมงเนนในการดแลผสงอายทมภาวะพงพง ทงกลม ตดบาน และกลมตดเตยง โดยสนบสนนงบประมาณเพมเตมจากงบเหมาจายรายหวปกตในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา จ านวน 600 ลานบาท ใหแก สปสช . เพอบรหารจดการใหผสงอายกลมทมภาวะพงพงจ านวนประมาณ 100,000 ราย ครอบคลมรอยละ 10 ของกลมเปาหมายและพนท และจะขยายงบประมาณใหครอบคลม กลมเปาหมายใหเตมพนทภายใน 3 ป (2559-2561) นโยบายดงกลาวมวตถประสงค เพอใหผสงอายทอยในภาวะพงพงไดรบการดแลจากทมสหสาขาวชาชพของหนวยบรการปฐมภมและเครอขายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต าบลใหบรการดแลดานสาธารณสขถงทบานอยางตอเนองและสม าเสมอ ตามปญหาสขภาพและชดสทธประโยชน โดยการมสวนรวมของครอบครว ชมชนและทองถนใหผสงอายมคณภาพชวตทด อยในสงคมอยางมศกดศร เขาถงบรการอยางถวนหนาและเทาเทยม เปนการสรางสงคมแหงความเอออาทร และสมานฉนท สามารถลดภาระงบประมาณคาใชจายดานสขภาพภาครฐ ตลอดจนสนบสนน และพฒนาอาชพผชวยเหลอดแลผสงอายควบคไปกบการพฒนาทมหมอครอบครวและอาสาสมครในชมชน

หลกส าคญในการออกแบบระบบ คอ 1) เนนบรณาการดานบรการสาธารณสขและบรการดานสงคมในระดบพนท (ต าบล/หมบาน/ครอบครว) 2) ค านงถงความยงยนและเปนไปไดของงบประมาณระยะยาวในอนาคต 3) สนบสนนการมสวนรวมโดยให อปท. (เทศบาล/อบต.) เปนเจาภาพหลกในการบรหารระบบภายใตการสนบสนนของเครอขายหนวยบรการปฐมภมในพนท 4) พฒนาและขยายระบบบรการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในพนท (Long Term Care) โดยม Care Manager ซงไดแก พยาบาล หรอนกกายภาพบ าบด หรอนกสงคมสงเคราะห ฯลฯ และ Caregiver ทผานการฝกอบรมและขนทะเบยน ดแลผสงอายทมภาวะพงพงเชงรกในพนท 1: 10 คน โดยไดรบคาตอบแทนจากกองทนหลกประกนสขภาพในระดบทองถนหรอพนททด าเนนงานอยแลวภายใตการบรหารของ อปท.

ชดสทธประโยชนบรการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงทบานหรอในชมชน ประกอบดวย 1) บรการดานสาธารณสข เชน บรการการตรวจคดกรอง ประเมนความตองการดแล บรการดแลทบาน บรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค บรการกายภาพบ าบด บรการกจกรรมบ าบด บรการดานการพยาบาลและอปกรณเครองชวยทางการแพทยตามทคณะอนกรรมการพฒนาระบบบรการดแลระยะยาวดาน สาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพง หรอ สปสช. ก าหนด 2) บรการดานสงคม เชน บรการชวยเหลองานบาน การปฏบตกจวตรประจ าวน บรการอปกรณชวยเหลอทางสงคม กจกรรมนอก บาน และอนๆ

การจดสรรงบประมาณของป 2559 กระทรวงสาธารณสข และ สปสช. รวมกนออกแบบการจดสรรงบประมาณภายใตการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน และหนวยบรการปฐมภมในพนท วงเงนจดสรรงบประมาณจ านวน 600 ลานบาท โดยจดสรรดงน

สวนท 1 จ านวน 500 ลานบาทจดสรรไปยงกองทนหลกประกนสขภาพในระดบทองถนหรอพนทจ านวนประมาณ 1,000 แหงทมความพรอม เพอดแลผสงอายทมภาวะพงพงในพนทจ านวนประมาณ 100,000 คน วงเงนเฉลยประมาณ 5,000 บาทตอคนของผสงอายทมภาวะพงพงในพนท บรหารจดการโดยคณะกรรมการบรหารกองทนหลกประกนสขภาพระดบทองถนหรอพนทตามประกาศกองทนทก าหนดเพมเตม เพอจดใหมบรการดานการแพทยและสาธารณสขแกผสงอายทมภาวะพงพงทบานและในชมชน โดยมศนยพฒนาคณภาพชวตผสงอาย หรอศนยทเรยกชออนเปนศนยบรหารจดการและใหบรการอยางตอเนอง

สวนท 2 จ านวน 100 ลานบาท จดสรรไปยงหนวยบรการปฐมภมในพนทประมาณ 1,000 แหงๆ ละ ประมาณ 100,000 บาท เพอสนบสนนการจดบรการดแลผสงอายทมภาวะพงพงตอเนองในพนทรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนทด าเนนงานดงกลาว รวมทงรบสงตอในกรณทตองใหบรการในหนวยบรการ

ต าบล Long Term Care ในชมชน ผานเกณฑ หมายถง ต าบลทมการด าเนนงานตามองคประกอบ 7 ขอ ดงน

1) มระบบการประเมนคดกรองปญหาสขภาพ และมขอมลผสงอายทจ าเปนตองไดรบการดแลชวยเหลอระยะยาว

2) มชมรมผสงอายผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ 3) ม Care manager Caregiver) หรออาสาสมครดแลผสงอาย 4) มบรการการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ (Home Health Care) จากสถานบรการสชมชนโดย

บคลากรสาธารณสข และทมสหวชาชพ 5) มบรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพในระดบต าบล 6) มระบบการดแลผสงอาย กลมตดบาน กลมตดเตยงโดยทองถน ชมชน มสวนรวม และม Care plan 7) มคณะกรรมการบรหารจดการดแลผสงอายทมภาวะพงพงในชมชนหรอคณะกรรมการกองทน

โดย - ผานเกณฑ หมายถง ผานองคประกอบทกขอ - ชมรมผสงอายทผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ หมายถง ชมรมผสงอายทอยในพนทต าบล Long Term

Care และผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ คอ มคณะกรรมการ ม กจกรรมมกองทน และมการจดกจกรรมสงเสรมสขภาพชองปาก

- บรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพในระดบต าบล หมายถง มการจดบรการปองกนโรคในชองปากตามชดสทธประโยชนใน รพ .สต . หรอ สนบสนนการจดกจกรรมสงเสรมสขภาพในชองปากในชมรมผสงอายทด าเนนการโดยแกนน าชมรมผสงอายหรอ อสม. รพ.สต.ตดดาว10

กระทรวงสาธารณสขไดก าหนดนโยบายการพฒนาสถานบรการสาธารณสขทกระดบใหไดมาตรฐาน โดยยกระดบสถานอนามยทกแหงเปน รพ .สต. ทเนนการพฒนาคณภาพระบบบรการและกระบวนการบรการสขภาพ เพอตอบสนองความตองการและความจาเปนดานสขภาพของประชาชนมการจดบรการเพอดแลสขภาพประชาชนทกกลมแบบผสมผสานเปนองครวมอยางใกลชดและตอเนองตงแตระดบบคคล ครอบครว และชมชน ตามองคประกอบ UCCARE (U: Unity Team C: Customer focus C: Community Participation A:

Appreciation R: Resource Sharing and human development E: Essential care) ดงนนเพอใหการด าเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกนทงประเทศ ตงแตระดบ รพ.สต. เกณฑคณภาพ รพ.สต.ตดดาว มการพฒนาความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาต 20 ป กระทรวงสาธารณสขซงมยทธศาสตรในการพฒนาความเปนเลศใน 4 ดานตอไปน คอ

1) การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค (P&P Excellence) มการก าหนดทศทาง แนวทางการก ากบดแลตนเองทด ถายทอด สอสารทศทางและแผนไปสการปฏบตทวทง รพ.สต. และก าหนดวธการทบทวนผลการด าเนนการของ รพ.สต. เพอใหบรรลพนธกจของ รพ.สต. อยางตอเนองและยงยน ด าเนนการอยางมสวนรวมทแสดงความรบผดชอบตอสงคมอยางมจรยธรรมและเปน รพ.สต. ทค านงถงประโยชนสวนรวม ซงสอดคลองกบความตองการและความคาดหวงของสงคม วางแผนเชงกลยทธ โดยใชขอมลสถานการณ รพ.สต. รวมกบสภาพปจจยภายนอก ในการก าหนดยทธศาสตรระยะสน ระยะยาว และกลยทธการดาเนนงานใหเปนไปตามพนธกจ และวสยทศนของ รพ.สต. รวมทงการน าแผนไปสการปฏบต และ มการวด วเคราะห และการจดการความร ในดานการวดการเลอก รวบรวม วเคราะหและจดการขอมล สารสนเทศ เพอผลกดนใหเกดการประเมนผล ทบทวนผลการด าเนนงาน และน ามาใชในการวางแผนพฒนาการจดการ และกระบวนการด าเนนงานของ รพ.สต. ใหมประสทธภาพเพอเพมขดความสามารถ

2) ระบบบรการ (Service Excellence) รพ.สต. รบร เขาใจ สถานการณสขภาพของประชากร กลมเปาหมายและสถานการณชมชนทรบผดชอบ เขาใจ รบร ความตองการ ความคาดหวง และความนยมของประชากรเปาหมาย ผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสยททนสมย เพอใหมนใจวาจดการด าเนนงานไดตอบสนอง และสอดคลองกบความตองการไดอยางมประสทธภาพทงในปจจบนและอนาคต สรางความสมพนธทดและความประทบใจตอประชากรเปาหมาย ชมชนผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสย ทกอใหเกดความความเชอมนศรทธาการยอมรบ และความพงพอใจในระบบบรการของ รพ.สต. โดยมการจด ระบบบรการสขภาพ ดงน

- การจดระบบบรการสขภาพโดยรวม ทเออตอการเขาถงบรการ และบรการทเปนองครวมตอเนอง - การบรการปฐมภมระดบบคคล และครอบครวแบบผสมผสานเปนองครวม และตอเนอง - การดแลสขภาพของกลมประชากรเชงรกอยางครอบคลม ทนการณ - การสรางกระบวนการเรยนรรวมกบชมชน 3) การพฒนาคน (People Excellence) ตรวจประเมนระบบงาน ระบบการเรยนรของบคลากร การ

สรางแรงจงใจใหบคลากร พฒนาตนเอง และใชศกยภาพอยางเตมทเพอใหมงไปในแนวเดยวกนการสรางและรกษาสภาพแวดลอมในการท างาน สรางบรรยากาศทเออตอการปฏบตงานของบคลากร ซงจะน าไปสผลการด าเนนงานทเปนเลศและความเจรญกาวหนาของบคลากรใน รพ.สต.

4) ระบบบรหารจดการ (Governance Excellence) ประกอบดวย 4.1 การจดระบบสนบสนนบรการ (ควบคมคณภาพตามมาตรฐานวชาชพ)

- การจด อาคารสถานท และพฒนาสงแวดลอม - ระบบเฝาระวง ปองกนการตดเชอและแพรกระจายเชอ - การบรหารยาและเวชภณฑทมใชยา และคมครองผบรโภค - การจดระบบการบรการดานชนสตร - การจดหา บ ารงรกษา การซอม เครองมอ วสดและอปกรณ

4.2 การสนบสนนและมสวนรวมของทองถน ชมชน หนวยงานตางๆ การตรวจประเมนผลการปฏบตงาน / วเคราะห ในมตดานประสทธผล มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพของการใหบรการ และมตดานการพฒนา รพ.สต. เพอการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง ยงยน

โดยมาตรฐานประกอบดวย 5 สวน ไดแก บรหารด ประสานงานด ภาคมสวนรวม บคลากรด บรการด ประชาชนมสขภาพด จงเปนทมาของค าวา รพ.สต.ตดดาว (5 ดาว 5 ด)

การจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Thailand Quality Award)11 ประเทศไทยมการใชเกณฑรางวลคณภาพแหงชาตเพอชวยใหองคกรปรบปรงขดความสามารถในการ

แขงขน และผลลพธผานระบบการพฒนาและประเมนองคกรตาง ๆ ไดแ ก ระบบการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาล (Hospital Accreditation: HA) ระบบการประเมนคณภาพรฐวสาหกจ (State Enterprise Performance Appraisal: SEPA) ระบบคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) เกณฑคณภาพการศกษาเพอผลการด าเนนงานทเปนเลศ (Education Criteria for Performance Excellence: EdPEx) และเกณฑรางวลคณภาพแหงส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (OBECQA)

เกณฑรางวลคณภาพแหงชาตมเนอหาของขอก าหนดและการประเมนทเทยบเคยงไดกบรางวลคณภาพแหงชาตตาง ๆ ทวโลก เปน ทยอมรบวาเปนกรอบการบรหารจดการเพอน าองคกรไปสความเปนเลศ ค าถามของเกณฑครอบคลม 7 ดานทส าคญในการจดการและการด าเนนการขององคกร (แบงยอยออกเปนกระบวนการ 6 หมวดทมความสมพนธเกยวเนองกน และผลลพธ 1 หมวด) ไดแก

1) การน าองคกร (Leadership) 2) กลยทธ (Strategy)

3) ลกคา (Customers) 4) การวด การวเคราะห และการจดการความร (Measurement, Analysis, and Knowledge

Management) 5) บคลากร (Workforce) 6) การปฏบตการ (Operations) 7) ผลลพธ (Results)

เกณฑรางวลคณภาพแหงชาตชวยใหองคกรตรวจประเมนและปรบปรงกระบวนการตาม 4 มต และประเมนผลลพธตาม 4 มต ไดแก

ประเมนกระบวนการ 1) แนวทาง: องคกรมวธการอยางไรในการท าใหงานขององคกรประสบความส าเรจ ประสทธผลของแนวทาง

ทส าคญขององคกรเปนอยางไร 2) การถายทอดสการปฏบต: องคกรน าแนวทางทส าคญไปใชอยางคงเสนคงวาในสวนงานทเกยวของอยางไร 3) การเรยนร: องคกรประเมนและปรบปรงแนวทางทส าคญขององคกรไดดเพยงไร การปรบปรงตาง ๆ มการ

แบงปนภายในองคกรไดดเพยงไร และองคความรใหม ๆ ไดน าไปสการสรางนวตกรรมหรอไม 4) การบรณาการ: แนวทางตาง ๆ ขององคกรสอดคลองกบความจ าเปนขององคกรทงในปจจบนและอนาคต

อยางไร ตววด สารสนเทศ และระบบการปรบปรงเสรมซงกนและกนระหวางกระบวนการและหนวยงานไดดเพยงใด กระบวนการและการปฏบตการทวทงองคกรประสานสอดคลองกนไดดเพยงใดเพอใหบรรลเปาประสงคระดบองคกรทส าคญ

ประเมนผลลพธ

1) ระดบ : ระดบผลการด าเนนการปจจบนตามตววดทเหมาะสมเปนอยางไร.

2) แนวโนม : ผลลพธมการเปลยนแปลงดขน หรอเหมอนเดม หรอแยลงกวาเดม.

3) การเปรยบเทยบ : ผลการด าเนนการขององคกรเทยบกบองคกรอนทเหมาะสมเปนอยางไร เชน เทยบกบคแขง หรอระดบเทยบเคยง หรอผน าในธรกจ.

4) การบรณาการ : องคกรตดตามดผลลพธทส าคญกบองคกรหรอไม และพจารณาถงความคาดหวงและความตองการของผมสวนไดสวนเสยทส าคญหรอไม. องคกรใชผลลพธนนเพอการตดสนใจหรอไม.

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การศกษานเปนการศกษาเชงปรมาณ (Quantitative research) ด าเนนการตงแตเดอนตลาคม 2558 ถงเดอนมกราคม พ .ศ. 2561 โดยผวจยไดท าการเกบขอมล และประเมนผลลพธของการด าเนนงาน ต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 ปงบประมาณ 2559-2560 ไดแก 1) จ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมหลกสตร 70 ชวโมง และ 420 ชวโมงของกรมอนามย 2) การจดท า Care plan ในการดแลผสงอายในภาวะพงพง 3) จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคม และ 4) ต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ ใน 4 มตตามเกณฑการประเมนรางวลคณภาพแหงชาต ไดแก 1) ระดบปจจบนของผลลพธทส าคญและสอความหมายไดชดเจน (Level) 2) แนวโนม ทศทางของผลลพธ อตราการเปลยนแปลงทดขน (Trend) 3) การเปรยบเทยบ แสดงคาผลลพธเทยบกบองคกรอนทเหมาะสม (Comparison) และ 4) การบรณาการจ าแนกผลลพธทส าคญทงหมด (Integration) ประชากรและกลมตวอยาง ประกอบดวยพนททด าเนนการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอและม ต าบล Long Term Care ในเขตสขภาพท 9 วธการศกษา

1) ด าเนนการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต ประกอบดวย 1.1 การด าเนนการทเปนระบบ (Approach) โดยการ

- ประเมนสถานการณขอมลของผสงอายทกกลมในเขตสขภาพท 9 และมการถายทอดนโยบายกระทรวงสาธารณสขดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย และการด แลผสงอายระยะยาวใหแกภาคเครอขาย เพอสรางความเขาใจ และใหพนทน าไปปฏบต ผานเวทการประชมคณะกรรมการ Node ผสงอาย โดยใชงบประมาณจากโครงการพฒนาภาคเครอขายดานการดแลและสงเสรมสขภาพผสงอาย ผพการ พนทเขตสขภาพท 9

- จดท าแผนปฏบตการรวมกบเขตสขภาพท 9 ตาม Six Key Function ซงประกอบดวย การเฝาระวง (Surveillance) การวจยและพฒนา (Research and development) การตดตามและประเมนผล (Monitoring and evaluation) การคมครองผรบบรการ (Consumer protection) การสนบสนนภาคเครอขาย (Provider support) ทงในระดบเขตสขภาพ ระดบจงหวด ระดบอ าเภอ และระดบพนท

- สรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย (ผรบผดชอบงานผสงอายระดบจงหวด และผเกยวของ ) ในการจดท าแผนบรณาการพฒนาสขภาพกลมผสงอาย และการก าหนดตวชวด ในการตดตามงานในพนท

- ถายระดบยทธศาสตรและมาตรการทส าคญลงสจงหวด อ าเภอ และต าบล มแผนงานรองรบระดบจงหวดและอ าเภอ และแผนปฏบตการในระดบต าบล รวมทงใชมตทประชมคณะกรรมการ Node ผสงอายในการมอบหมายงาน อาทเชน ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ .) เปนผรายงานขอมลต าบลLong Term Care และขอมลชมรมผสงอายผานเกณฑคณภาพ รพ.สต.เปนผรายงานขอมลการประเมนและคดกรองสขภาพผสงอาย เปนตน

1.2 การน าแผนปฏบตการไปสการปฏบต (Deploy) โดยการ - สนบสนนการแตงตงคณะกรรมการพฒนาการดแลสขภาพระยะยาว และผสงอายเขตส ขภาพท 9

โดยมสาธารณสขนเทศเปนประธาน - จดประชมคณะกรรมการพฒนาการดแลสขภาพระยะยาว และผสงอายเขตสขภาพท 9 - จดอบรม Care manager และ Caregiver - สนบสนน 1) คมอแนวทางการด าเนนงานดแลผสงอายระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอาย

ทมภาวะพงพงในช มชน 2) คมอกลยทธการด าเนนงานต าบล Long Term Care ตนแบบ 3) เครองมอทใชในการประเมน ความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน (Barthel Activities of Daily Living: ADL) 4) คมอแนวทางการฝกอบรมหลกสตร Care manager/ Caregiver กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

- ประสานงบประมาณสนบสนนและการเบกจายเกยวกบต าบล Long Term Care กบส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต เขตสขภาพท 9

1.3 การตดตามประเมนผล เพอพฒนาระบบ และแบงปนขยายผลทด (Learning) - นเทศตดตามการด าเนนงานต าบล Long Term Care ในพนท โดยใชเวทการนเทศตรวจตดตาม

งานของผตรวจราชการประจ าป - จดประชมแลกเปลยนเรยนรการด าเนนงานต าบล Long Term Care และถอดบทเรยน - เยยมเสรมพลงในการด าเนนงานต าบล Long Term Care ในพนท - คดเลอกต าบล Long Term Care ทมผลงานดเดน เพอเขารวมประกวด ต าบ ล Long Term

Care ดเดนของกรมอนามย 1.4 การบรณาการ (Integration) เพอใหแผน ตวชวด กจกรรม และผลลพธบรรลเปาหมายและทศทาง

ของการด าเนนงานต าบล Long Term Care - ประสานความรวมมอระหวางคณะกรรมการผสงอายแหงชาตระดบจงหวด และระดบอ าเภอ - ประสานความรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถน (เทศบาล / อบต.) - ประสานความรวมมอระหวางส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต และศนยวชาการตางๆ

ภายในพนท 2) เกบขอมลผลการด าเนนงาน ต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 ปงบประมาณ 2559-2560 3) วเคราะหขอมลตามเกณฑการประเมนรางวลค ณภาพแหงชาต 4 มต ไดแก 1) ระดบปจจบนของ

ผลลพธทส าคญและสอความหมายไดชดเจน (Level) 2) แนวโนม ทศทางของผลลพธ อตราการเปลยนแปลงทดขน (Trend) 3) การเปรยบเทยบ แสดงคาผลลพธเทยบกบองคกรอนทเหมาะสม (Comparison) และ 4) การบรณาการจ าแน กผลลพธทส าคญทงหมด (Integration) ซงไดแก 1)

จ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมหลกสตร 70 ชวโมง และ 420 ชวโมงของกรมอนามย 2) การจดท า Care plan ในการดแลผสงอายในภาวะพงพง 3) จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงทมการเปลยนก ลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคม และ 4) ต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7

4) สรปผล และจดท ารายงาน 5) เผยแพรผลการศกษาวจย

เครองมอทใชในการศกษา

ระบบฐานขอมลต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ และเขารวมโครงการ Long Term Care และระบบฐานขอมลการด าเนนงานต าบล Long Term Care ของประเทศจากส านกผสงอาย กรมอนามย ไดแก จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) จ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมตามหลกสตร 70 ชวโมง และ 420 ชวโมงของกรมอนามย จ านวนผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานและจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคม การวเคราะหขอมล ขอมลเชงปรมาณวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมส าเรจรป ดวยสถตเช งพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ สดสวน วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา ประเมนโครงการ 4 มต คอ ระดบปจจบนของผลลพธทส าคญและสอความหมายไดชดเจน แนวโนม ทศทางของผลลพธ อตราการเปลยนแปลงทดขน การเปรยบเทยบคาผลลพธเทยบกบองคกรอน และ การบรณาการ โดยมการจ าแนกผลลพธทส าคญทงหมด

บทท 4

ผลการศกษา

เขตสขภาพท 9 มกลไกส าคญในการขบเคลอนภารกจการพฒนาสขภาพของประชาชน ตามนโยบายและแผนงานบรณาการยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข คอการก าหนดใหม Node วชาการ โดยการแตงต งคณะกรรมการพฒนางานบรณาการตามยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขทกประเดน ทงนใหแตละจงหวดเปนผรบผดชอบหลกในแตละประเดน และมการมอบหมายนายแพทยสาธารณสขจงหวดเปนประธาน ส าหรบการจดท าโครงการพฒนาระบบดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long Term Care ของกระทรวงสาธารณสขตามนโยบายของประเทศมอบหมายใหนายแพทยสาธารณสขจงหวดสรนทรเปนประธาน และขบเคลอนการด าเนนงานภายใตการท างานของคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ มการพฒนาคลนกหมอครอบครว ซงประกอบดวยทมสหวชาชพ ทมร ะดบอ าเภอ ต าบล และพนท โดยในเบองตนไดมการสรางกรอบแนวคด และสาระส าคญของรางแผนยทธศาสตรรวมระดบเขตวาดวยระบบสขภาวะชมชน สรางความเขาใจและความเปนเจาของรวมกนระหวางหนวยงาน เชน องคกรปกครองสวนทองถน ผน าชมชน หนวยปฐมภม หนวยทตยภม และศนยวชาการตางๆ เปนตน ประกอบดวย 7 ขนตอน คอ 1) การเลอกพนททอยตดกนรวมประชากรเปน 10,000-30,000 คน 2) รวมแมขาย และส านกงานสาธารณสขอ าเภอตามหลก 3S ซงประกอบดวย Staff Structure และ System 3) สอสารเรอง คลนกหมอครอบครวลงสชมชน 4) จดตง Primary care cluster board (PCC Board) ซงมองคกรหลก คอ ทองถน ก านน /ผใหญบาน ผน าชมชน อสม . เพอก าหนดทศทาง/เปาหมายการด าเนนงาน 5) ส ารวจครวเรอน คนหาปจจยเสยง /ปญหาสขภาพของคนในชมชนทเกดขนใหมใน PCC 6) จดท าแผนยทธศาสตร เพอแกไขปญหาสขภาพของ PCC โดย PCC Board และชมชน และ 7) แปลงแผนยทธศาสตรเปนแผนปฏบตการททองถนและชมชนเปนเจาภาพ นอกจากนไดมการสงเสรม สนบสนนใหโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต าบล (รพ.สต.) พฒนาคณภาพบรการตามเกณฑพฒนาคณภาพ รพ .สต. ตดดาว ซงประกอบดวย บรหารด ประสานงานด ภาคมสวนรวม บคลากรด บรการด และประชาชนมสขภาพด ผลการพฒนา รพ .สต. ในเขตสขภาพท 9 ทงหมด จ านวน 952 แหง ไดพฒนาและยกระดบเปน รพ .สต. ตดดาว จ านวน 145 แหง คดเปน รอยละ 15.2 แสดงตามตารางท 1

ตารางท 1 แสดงจ านวน รพ.สต.ตดดาว แยกตามรายจงหวด เขตสขภาพท 9 จงหวด รพ.สต. ทงหมด (แหง) รพ.สต. ตดดาว (แหง) รอยละ

นครราชสมา 347 35 10.09 ชยภม 167 18 10.78 บรรมย 227 41 18.06 สรนทร 211 51 24.17

รวมทงหมด 952 145 15.23

การจดบรการดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long Term Care เขตสขภาพท 9 มการจดบรการดแลสขภาพผสงอายตงแตโรงพยาบาลจงหวดเชอมโยงเปนเครอขายกบรพ .สต. โดยโรงพยาบาลทกแหงมการจดตงคลนกผสงอาย คลนกโรคเรอรง และมศนยดแลผปวย /ผสงอาย ระยะยาว ใหการดแลผปวย /ผสงอายรวมกบทมหมอครอบครว มผจดการระบบดแลโดยเฉพาะ สอน สาธตญาตและผดแล เชนการบรหารแขน ขาปองกนขอตดโดยนกกายภาพ การใหอาหารทางสายยางและวธดดเสมหะโดยพยาบาลฟนฟ เปนตน วางแผนการดแลผปวย/ผสงอายรายกรณ ให ยมอปกรณไปดแลผปวย /ผสงอายทบาน เชน เครองดดเสมหะ ทนอนลม เครองผลตออกซเจน แทงคออกซเจนพรอมเกยและรถเขน เครองวดความดน เครองปนอาหาร เปนตน ประสานการดแลผปวย /ผสงอายสงกลบบานกบทมหมอครอบครว และหนวยงานตางๆ โดยการจ าหน ายผปวย /ผสงอายกลบบานจะมรถสงตอผปวย รถกชพ และรถมลนธไวบรการ ส าหรบระบบประสานขอมลการเยยมบานจะใชโปรแกรม Thai COC (Thai continuing of care) ททางโรงพยาบาลสรนทรจดท าขน และน ามาใชทงเขตสขภาพท 9 สวนการท างานในชมชน รพ .สต. เปนผจดการระบบดแลในพนท วางแผนการดแลผปวย /ผสงอายรายกรณตามแผนรวมกบทมหมอครอบครวและศนยดแลผปวยระยะยาว ประสานการจดบรการทางสงคมรวมกบ อปท . และหนวยงานทเกยวของ และบนทกขอมลผปวย/ผสงอายในพนทผานโปรแกรม ThaiCOC นอกจากนมการอบรม Care manager และ Caregiver เพอชวยดแลผปวย /ผสงอายในชมชน ซงสามารถประเมนผลลพธใน 4 มตตามเกณฑการประเมนรางวลคณภาพแหงชาต ไดแก

1) ระดบปจจบนของผลลพธทส าคญและสอความหมายไดชดเจน (Level) 1.1 ผสงอายทอยในโครงการต าบล Long Term Care ไดรบการประเมนความสามารถในการ

ประกอบกจวตรประจ าวน และแบงกลมตามชดสทธประโยชนของ สปสช. ปงบประมาณ 2559-2560 มจ านวนผสงอายทอยในโครงการต าบล Long Term Care ไดรบการ

ประเมนความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน เทากบ 23,069 ราย และเมอน า มาแยกตามเกณฑการแบงกลมผสงอายตามชดสทธประโยชนของ สปสช . พบเปนผสงอายกลม 1 จ านวน 13,443 ราย (รอยละ 58.3) กลม 2 จ านวน 4,359 ราย (รอยละ 18.9) กลม 3 จ านวน 4,055 ราย (รอยละ 17.6) และกลม 4 จ านวน 1,212 ราย (รอยละ 5.2) และเมอน ามาแยกเปนรายจงหวด พบจงหวดนครราชสมามจ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงมากทสด จ านวน 8,821 ราย (รอยละ 38.2) จงหวดบรรมยมผสงอายทอยในภาวะพงพงนอยทสดจ านวน 3,772 ราย (รอยละ 16.3) แสดงตามตารางท 2

ตารางท 2 แสดงจ านวนผสงอายทอยในโครงการต าบล Long Term Care ทไดรบการประเมนความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน และแยกตามเกณฑการแบงกลมผสงอายตามชดสทธประโยชนของ สปสช . ในปงบประมาณ 2559-2560 แยกตามรายจงหวด

เกณฑการแบงกลมผสงอาย จงหวดในเขตสขภาพท 9

รวม ราย (รอยละ)

นครราชสมา ราย (รอยละ)

ชยภม ราย (รอยละ)

บรรมย ราย (รอยละ)

สรนทร ราย (รอยละ)

กลม 1 เคลอนไหวไดบาง และอาจมปญหาการกน หรอการขบถายแตไมมภาวะสบสนทางสมอง

5,119 (58.0)

3,356 (61.3)

2,000 (53.0)

2,968 (59.0)

13,443 (58.3)

กลม 2 เหมอนกลม 1 แตมภาวะสบสนทางสมอง

1,712 (19.4)

921 (16.8)

753 (20.0)

973 (19.3)

4,359 (18.9)

กลม 3 เคลอนไหวเองไมได และอาจมปญหาการกน หรอการขบถาย หรอมอาการเจบปวยรนแรง

1,551 (17.6)

903 (16.5)

801 (21.2)

800 (15.9)

4,055 (17.6)

กลม 4 เหมอนกลม 3 และมอาการเจบปวยรนแรง หรออยในระยะทายของชวต

440 (5.0)

296 (5.4)

218 (5.8)

258 (5.1)

1,212 (5.2)

รวม 8,821 (38.2) 5,476 (23.8) 3,772 (16.3) 4,999 (21.7) 23,069 (100)

1.2 Care manager และ Caregiver เขตสขภาพท 9 ป 2559-2560 มจ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมหลกสตร 70 ชวโมงและ 420

ชวโมงของกรมอนามย จ านวน 668 คน และ 7,435 คนตามล าดบ แต Caregiver ทปฏบตตาม Care plan มจ านวนเพยง 5,491 คน แสดงตามตารางท 3 เมอค านวณสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan พบวาจงหวดนครราชสมามสดสวนนอยทสด คอ 1:25.5 ราย และจงหวดสรนทรมสดสวนมากทสด คอ 1: 56.8 แสดงตามตารางท 4 โดยเกณฑมาตรฐานการดแลผสงอายในโครงการต าบล Long Term Care เทากบ Care Manager 1 คน : ผสงอาย 30 - 50 คน และเมอค านวณสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan พบวาจงหวดบรรมยมสดสวนนอยทสด คอ 1:1.8 ราย และจงหวดสรนทรมสดสวนมากทสด คอ 1: 10.2 แสดงตามตารางท 5 โดยเกณฑมาตรฐานการดแลผสงอายในโครงการต าบล Long Term Care เทากบ Caregiver 1 คน : ผสงอาย 5-10 คน

ตารางท 3 แสดงจ านวน Care manager และ Caregiver ทผานการอบรมหลกสตร 70 ชวโมง และ 420 ชวโมงของกรมอนามย ในป 2559-2560 แยกตามรายจงหวด

จงหวด Care manager (คน) Caregiver (คน) Caregiver ท

ปฏบตตาม Care plan

ป 2559 ป 2560 รวม ป 2559 ป 2560 รวม

นครราชสมา 133 213 346 1,005 792 1,797 1,797

ชยภม 39 86 125 1,129 334 1,463 1,159

บรรมย 60 49 109 2,622 0 2,622 2,046

สรนทร 64 24 88 660 893 1,553 489

รวมทงหมด 296 372 668 5,416 2,019 7,435 5,491

ตารางท 4 แสดงสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) แยกตามรายจงหวด

รายละเอยด จงหวดในเขตสขภาพท 9 รวม

นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) (ราย)

8,821 5,476 3,772 4,999 23,069

จ านวน Care Manager (คน) 346 125 109 88 668 สดสวนของ Care Manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

1:25.5 ราย 1:43.8 1:34.6 1:56.8 คาเฉลยรวมภาพ

เขต1:34.5

ตารางท 5 แสดงสดสวนของ Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) แยกตามรายจงหวด


นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

8,821 5,476 3,772 4,999 23,069

จ านวน Caregiver 1,797 1,159 2,046 489 5,491 สดสวนของ Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

1:4.9 1:4.7 1:1.8 1:10.2 คาเฉลยรวมภาพเขต1:4.2

1.3 การจดท า Care plan ในการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพง

ป 2560 มการจดท า Care plan จ านวน 9,809 ฉบบ โดยจงหวดนครราชสมามการจดท ามากทสดเทากบ 4,211 ฉบบ (รอยละ 47.7) และจงหวดสรนทรมการจดท านอยทสดเทากบ 1,816 ฉบบ (รอยละ 36.3) แสดงตามตารางท 6

ตารางท 6 แสดงรอยละการจดท า Care plan ในการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพง ป 2560 แยกตามรายจงหวด

รายละเอยด จงหวดในเขตสขภาพท 9 รวม นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร

จ านวนผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) (ราย)

8,821 5,476 3,772 4,999 23,069

การจดท า Care plan (ฉบบ) 4,211 2,369 1,413 1,816 9,809 รอยละของการจดท า Care plan 47.7 43.3 37.4 36.3 42.5

2) แนวโนม ทศทางของผลลพธ อตราการเปลยนแปลงทดขน (Trend) 2.1 ผสงอายทอยในภาวะพงพงทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบาน

เปนกลมตดสงคม ป 2560 มผสงอายทอยในภาวะพงพงทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานจ านวน 168

ราย และกลมตดบานเปนกลมตดสงคมจ านวน 405 ราย โดยจงหวดชยภมมผสงอายทอยในภาวะพงพงทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานมากทสดจ านวน 76 ราย (รอยละ 6.3) และจงหวดบรรมยมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคมมากทสดจ านวน 113 ราย (รอยละ 4.1) จงหวดนครราชสมามการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานและกลมตดบานเปนกลมตดสงคมนอยทสด จ านวน 7 ราย (รอยละ 0.3) และจ านวน 40 ราย (รอยละ 0.6) ตามล าดบ แสดงตามตารางท 7 และตารางท 8

ตารางท 7 แสดงรอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานแยกตามรายจงหวด


จ านวนผสงอายกลมตดเตยงทงหมด (ราย) 1,991 1,199 1,019 1,058 5,267 จ านวนผสงอายกลมตดเตยงทเปลยนเปนกลมตดบาน (ราย) 7 76 62 23 168 รอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน 0.3 6.3 6.1 2.2 3.2

ตารางท 8 แสดงรอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคมแยกตามรายจงหวด


นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร จ านวนผสงอายกลมตดบานทงหมด (ราย) 6,831 4,277 2,753 3,941 17,802 จ านวนผสงอายกลมตดบานทเปลยนเปนกลมตดสงคม (ราย) 40 167 113 85 405 รอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคม 0.6 3.9 4.1 2.2 2.3

2.2 ต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ

ป 2560 เขตสขภาพท 9 มจ านวนต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Care ทงหมด 623 แหง และมต าบลทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบจ านวน 523 แหงคดเปนรอยละ 83.9 แสดงตามตารางท 9 โดยเปาหมายของกระทรวงสาธารณสข คอ ต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Care ตองผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบมากกวารอยละ 50 ตารางท 9 แสดงต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ ป 2560 แยกตามรายจงหวด


จ านวนต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Care ทงหมด (แหง)

240 107 153 123 623

จ านวนต าบลทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบต าบล Long Term Care (แหง)

211

94

124

94

523

รอยละของต าบลทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบต าบล Long Term Care

87.9 87.8 81.0 76.4 83.9

3) การเปรยบเทยบ แสดงคาผลลพธเทยบกบองคกรอนทเหมาะสม (Comparison) 3.1 เปรยบเทยบผลการด าเนนการจดบรการดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล

Long Term Care เขตสขภาพท 9 กบเขตสขภาพอน เมอเปรยบเทยบผลการด าเนนการจดบรการดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในต าบล Long

Term Care เขตสขภาพท 9 กบเขตสขภาพอนๆ ใน 12 เขตพบวา 1) เขตสขภาพท 9 มต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ อยในล าดบท 6 เรยงล าดบจากมากมานอยคอรอยละ 83.9 โดยเขตสขภาพท 10 มต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบมากทสด คอรอยละ 99.0 เขตสขภาพท 6 มต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบนอยทสด คอรอยละ 65.1 แสดงตามตารางท 10 2) เขตสขภาพท 9 มจ านวน Care manager อยในล าดบท 5 เรยงล าดบจากมากมานอยคอจ านวน 668 คน (รอยละ 8.7) โดยเขตสขภาพท 10 มจ านวน Care manager มากทสด คอจ านวน 755 คน (รอยละ 9.9) เขตสขภาพท 1 มจ านวน Care manager นอยทสด คอจ านวน 514 คน (รอยละ 6.7) แสดงตามตารางท 11 3) เขตสขภาพท 9 มจ านวน Caregiver มากทสด คอ 7,435 คน (รอยละ 14.9) ในขณะทเขตสขภาพท 4 มจ านวน Caregiver นอยทสด คอจ านวน 2,762 คน (รอยละ 5.6) แสดงตามตารางท 12 4) เขตสขภาพท 9 มสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan มากทสด คอ 1:34.5 และเขตสขภาพท 12 มสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan นอยทสด คอ 1:9.0 แสดงตามตารางท 13 5) เขตสขภาพท 9 มสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan อยท 1:3.1 ซงเกนคาเฉลยของประเทศ คอ 1:2.9 และเขตสขภาพท 10 มสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan มากทสด คอ 1:4.9 เขตสขภาพท 12 มสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan นอยทสด คอ 1:1.5 แสดงตามตารางท 14 6) เขตสขภาพท 9 มการจดท า Care plan อยในล าดบท 11 เรยงจากมากมานอย จ านวน 9,062 ฉบบ (รอยละ 39.3) โดยเขตสขภาพท 7 มการจดท า Care plan มากทสดจ านวน 11,594 ฉบบ (รอยละ 81.2) และเขตสขภาพท 11 มการจดท า Care plan นอยทสด จ านวน 3,392 ฉบบ (รอยละ 39.0) แสดงตามตารางท 15 7 ) เขตสขภาพท 9 มผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน อยในล าดบท 11 เรยงจากมากมานอย จ านวน 168 ราย (รอยละ 3.2) โดยเขตสขภาพท 8 มผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานมากทสด คอ 224 ราย (รอยละ 10.7) และมเขตสขภาพท 11 ผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบานนอยทสด คอ 22 ราย (รอยละ 0.9) แสดงตามตารางท 16 8 ) เขตสขภาพท 9 มผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคมอยในล าดบท 11 เรยงจากมากมานอยจ านวน 405 ราย (รอยละ 2.3) โดยเขตสขภาพท 10 มผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคมมากทสด จ านวน 1,808 ราย (รอยละ 10.9) และเขตสขภาพท 11 มผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคมนอยทสด จ านวน 53 ราย (รอยละ 0.8) แสดง ตามตารางท 17

4) การบรณาการจ าแนกผลลพธทส าคญทงหมด (Integration) ผลลพธทส าคญในต าบล Long Term Care และเปนเปาหมายของกระทรวงสาธารณสขในปงบประมาณ 2560 คอ 1) ต าบล Long Term Care ตองม Care manger 1 คน : ผสงอาย 30-50 คน และ Caregiver 1 คน : ผสงอาย 5-10 คน ซงทางเขตสขภาพท 9 มคาเฉลยในภาพรวม Care manger 1 คน : ผสงอาย 34.5 คน และ Caregiver 1 คน : ผสงอาย 4.2 คน ถอวาอยในเกณฑมาตรฐานการดแลผสงอายในโครงการ Long Term Care 2) ต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Care รอยละ 50 ซงทางเขตสขภาพท 9 มต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Careเทากบรอยละ 83.9

ตารางท 10 แสดงจ านวนต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบ ป 2559-2560 แยกตามรายเขต

รายละเอยด เขตสขภาพ

เขต 1 เขต 2 เขต 3 เขต 4 เขต 5 เขต 6 เขต 7 เขต 8 เขต 9 เขต 10 เขต 11 เขต 12 รวม

จ านวนต าบลทเขารวมโครงการต าบล Long Term Care ทงหมด (แหง)

421 268 264 433 391 324 276 442 623 413 328 251 4,434

จ านวนต าบลทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบต าบล Long Term Care (แหง)

347

238

258

384

284

211

226

378

523

409

244

206

3,708

รอยละของต าบลทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบต าบล Long Term Care

82.4 88.8 97.7 88.7 72.6 65.1 81.9 85.5 83.9 99.0 74.4 82.1 83.6

ตารางท 11 แสดงจ านวน Care manager ทผานการอบรม ป 2559-2560 แยกตามรายเขต

ปงบประมาณ เปาหมาย (คน)

ผลงาน (คน)

ผลงานจ านวน Care manager ทผานการอบรม แยกตามรายเขต (คน) (รอยละ)

เขต 1 เขต 2 เขต 3 เขต 4 เขต 5 เขต 6 เขต 7 เขต 8 เขต 9 เขต 10 เขต 11 เขต 12

ป 2559 2,500 3,247 242 (7.4)

325 (10.0)

262 (8.1)

238 (7.3)

388 (12.0)

334 (10.3)

199 (6.1)

249 (7.7)

296 (9.1)

379 (11.7)

173 (5.3)

162 (5.0)

ป 2560 3,480 4,401 272 (6.2)

328 (7.4)

294 (6.7)

421 (9.6)

282 (6.4)

400 (9.1)

399 (9.1)

290 (6.6)

372 (8.4)

376 (8.5)

571 (13.0)

396 (9.0)

รวม 5,980 7,648 514 (6.7)

653 (8.5)

556 (7.3)

659 (8.6)

670 (8.8)

734 (9.6)

598 (7.8)

539 (7.0)

668 (8.7)

755 (9.9)

744 (9.8)

558 (7.3)

ตารางท 12 แสดงจ านวน Caregiver ทผานการอบรม ป 2559-2560 แยกตามรายเขต

ปงบประมาณ เปาหมาย (คน)

ผลงาน (คน)

ผลงานจ านวน Caregiver ทผานการอบรม แยกตามรายเขต (คน) (รอยละ)


ป 2559 10,000 27,696 2,547 (9.2)

1,621 (5.9)

1,233 (4.4)

933 (3.4)

1,738 (6.3)

2,574 (9.3)

2,707 (9.8)

3,137 (11.3)

5,416 (19.6)

1,896 (6.8)

2,214 (7.9)

1,680 (6.1)

ป 2560 13,920 21,753 2,430 (11.2)

1,383 (6.4)

2,394 (11.0)

1,829 (8.4)

1,590 (7.3)

1,523 (7.0)

1,495 (6.9)

1,837 (8.4)

2,019 (9.3)

2,168 (10.0)

1,421 (6.5)

1,664 (7.6)

รวม 23,920 49,449 4,977 (10.1)

3,004 (6.1)

3,627 (7.3)

2,762 (5.6)

3,328 (6.7)

4,097 (8.3)

4,202 (8.5)

4,974 (10.1)

7,435 (14.9)

4,064 (8.2)

3,635 (7.4)

3,344 (6.8)

ตารางท 13 แสดงสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) แยกตามรายเขต

รายละเอยด เขตสขภาพ รวม



12,317 7,664 8,586 13,146 10,726 10,487 14,281 11,026 23,069 20,017 8,694 5,020 145,033

จ านวน Care Manager (คน) 514 653 556 659 670 734 598 539 668 755 744 558 7,648

สดสวนของ Care Manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

1:24.0 1:11.7 1:15.4 1:19.9 1:16.0 1:14.3 1:23.9 1:20.4 1:34.5 1:26.5 1:11.7 1:9.0 1:19.0

ตารางท 14 แสดงสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan) แยกตามรายเขต

รายละเอยด เขตสขภาพ รวม



12,317 7,664 8,586 13,146 10,726 10,487 14,281 11,026 23,069 20,017 8,694 5,020 145,033

จ านวน Caregiver (คน) 4,977 3,004 3,627 2,762 3,328 4,097 4,202 4,974 7,435 4,064 3,635 3,344 49,449

สดสวนของ Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตามแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

1:2.5 1:2.6 1:2.4 1:4.8 1:3.2 1:2.6 1:3.4 1:2.2 1:3.1 1:4.9 1:2.4 1:1.5 1:2.9

ตารางท 15 แสดงรอยละการจดท า Care plan ตอผสงอายทอยในภาวะพงพง ป 2560 แยกตามรายเขต

รายละเอยด จ านวนการจดท า Care plan ป 2560 แยกตามรายเขต (ราย) เขต 1 เขต 2 เขต 3 เขต 4 เขต 5 เขต 6 เขต 7 เขต 8 เขต 9 เขต 10 เขต 11 เขต 12 รวม

จ านวนผสงอายทมภาวะพงพง 12,317 7,664 8,586 13,146 10,726 10,487 14,281 11,026 23,069 20,017 8,694 5,020 145,033

จ านวนการจดท า Care plan 7,257 3,700 4,995 7,131 6,561 5,174 11,594 8,082 9,062 14,363 3,392 3,033 84,344

รอยละของการจดท า Care plan 58.9 48.3 58.2 54.2 61.2 49.3 81.2 73.3 39.3 71.7 39.0 60.4 58.1

ตารางท 16 แสดงรอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน ปงบประมาณ 2560 แยกตามรายเขต

รายละเอยด จ านวนผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน ปงบประมาณ 2560 แยกตามรายเขต


จ านวนผสงอายกลมตดเตยงทงหมด

3,153 2,119 1,648 3,135 2,818 3,352 2,298 2,088 5,267 3,322 2,350 1,139 32,689

จ านวนผสงอายกลมตดเตยงทเปลยนเปนกลมตดบาน

168 108 78 195 101 152 172 224 168 219 22 59 1,666

รอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน

5.3 5.1 4.7 6.2 3.6 4.5 7.5 10.7 3.2 6.6 0.9 5.2 5.1

ตารางท 17 แสดงรอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคม ปงบประมาณ 2560 แยกตามรายเขต

รายละเอยด จ านวนผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน ปงบประมาณ 2560 แยกตามรายเขต


จ านวนผสงอายกลมตดบานทงหมด 9,164 5,545 6,938 10,011 7,908 7,135 11,983 8,939 17,802 16,695 6,344 3,881 112,345

จ านวนผสงอายกลมตดบานทเปลยนเปนกลมตดสงคม

644 377 214 746 380 402 1,249 358 405 1,828 53 272 6,928

รอยละผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดบานเปนกลมตดสงคม

7.0 6.8 3.1 7.4 4.8 5.6 10.4 4.0 2.3 10.9 0.8 7.0 6.2

บทท 5

อภปรายผล

การใชการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต ในการด าเนนการจดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอสงเสรม พชอ . ใหเปนต าบล Long Term Care นนสงผลใหเกดการปฏบตการภายใตกรอบทมงเนนกระบวนการ และมงเนนผลลพธ อยางไรกตามจากการสอบถามขอมลในเรองการรบรของผบรหารโรงพยาบาล และผปฏบตงานปฐมภมตอนโยบายต าบล Long Term Care พบวารสกกงวลกบตวชวดและภาระงานขอมลเอกสารทเพมขน นอกจากนรสกสบสนกบนโยบายคลนกหมอครอบครว ทไมแตกตางจากนโยบายทมหมอครอบครว (Family care team) เดม (ไมไดแสดงขอมล) ดงนนสงส าคญทจะท าใหการด าเนนงานต าบล Long Term Care ประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว คอการสรางความเขาใจและความเปนเจาของรวมกนระหวางหนวยงาน การมกลไกการจดการในการประสานสนบสนนพนทและชมชน ใน 3 ระดบ คอ ระดบพนท (หมบาน ต าบล และอ งคกรปกครองสวนทองถน) ระดบอ าเภอ/จงหวด และ ระดบประเทศ โดยเฉพาะการเพมบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนในดานการพฒนาสงคมและสวสดการของผสงอาย สงผลใหคณภาพชวตของผสงอายดขน ซงสอดคลองกบแนวคดและการศกษาทผานมาทพบวาการชวยเหลอจากบคคลรอบขาง ครอบครว หรอกลมคนทมความสมพนธตอกนในรปแบบเปนทางการ เชน กลมเจาหนาท องคกรตางๆ จะสงผลใหบคคลทไดรบการสนบสนนรสกมความส าคญ มคณคา และมพลงในการด าเนนชวตตอไป4-5 จากผลการศกษาพบวาการจดท า Care plan ในการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงของเขตสขภาพท 9 ยงไมถงรอยละ 50 จากการตดตามปญหาพบวา Care manager ทผานการอบรม ยงขาดประสบการณการเรยนการสอนทใชการสมมตสถานการณ และไมเขาใจการตความอยางถองแทในแตละประเดน/หวขอ โดยเฉพาะในเรองการวดความสามารถในการท ากจกรรมของผสงอาย ใน 4 ดาน (Typology of the aged with illustration: TAI)6 ซงในคมอการอบรมของกรมอนามยมแตแบบฟอรม ไมมรายละเอยด ท าใหการท า Care Plan เปนเรองยาก ประกอบกบ Care manager ประกอบดวยบคลากรหลากหลายวชาชพ ไดแก พยาบาลวชาชพ นกวชาการสาธารณสข เจาพนกงานสาธารณสข นกกจกรรมบ าบด และแพทยแผนไทย เปนตน ท าใหพนฐานความรแตกตางกน นอกจากนแนวทางการเบกจายเงนงบประมาณในการท า Care plan ระหวางส านกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) กบ สปสช . ยงไมเปนไปในทศทางเดยวกน7 จงท าให Care manager ยงไมไดท า Care plan อยางจรงจง อยางไรกตามเพอแกไขปญหาการจดท า Care plan ศนยอนามยท 9 นครราชสมาไดน าปญหาทพบในการท า Care plan มาปรบกระบวนการสอน โดยเฉพาะสอการสอนทประกอบการใชเปนคมอการอบรม เนนการฝกปฏบตการ ท า Care plan ใหผเขารวมอบรมทกคนสง Care plan ใหอาจารยผสอนตรวจแกไข และสงกลบใหผฝกอบรม หลงอบรมมการประเมนผลความพงพอตอการสอน และมการตดตามการท างานในพนทของ Care manager ทผานการอบรม มการเยยมเสรมพล ง เพอให Care manager สามารถจดท า Care plan ใหเพมขนและมประสทธภาพ จงหวดนครราชสมาพบรอยละของผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคมนอยทสดในเขตสขภาพท 9 ถงแมจะมสดสวน Care manager ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan เพยง 1:25.5 ราย และมสดสวน Caregiver ตอการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงตาม Care plan เพยง 1:4.9 ราย ทงนเนองจากจงหวดนครราชสมาเปนชมชนเขตเมอง

มากกวาจงหวดอน การขาดความ ไววางใจซงกนและกนของคนในชมชนทอยในเขตเมอง ท าให Caregiver ไมสามารถเขาถงผสงอายทอยในภาวะพงพงไดครอบคลม8-9 เมอเปรยบเทยบผลการด าเนนงานต าบล Long Term Care ระหวางเขตสขภาพทง 12 เขต รอยละของผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคม นอยกวาเขตอน สาเหตเกดจากการรายงานขอมลของเขตสขภาพท 9 ไดก าหนดใหส านกงานสาธารณสขจงหวดทกแหงสรปผลการด าเนนงานต าบล Long Term Care จากโปรแกรม Thai COC ซงเปนโปรแกรมการดแลผปวยตอเนองททางเขตสขภาพท 9 ไดจดท าขน โดยโปรแกรมนเปนโปรแกรมทโรงพยาบาลทกแหงจะตองบนทกขอมลผปวยมากกวา 22 กลมโรคทสงออกจากหนวยบรการตางๆ ของ รพศ . / รพท. / รพช. อาท เชน กลมหญงตงครรภ กลมหญงหลงคลอด กลมผสงอาย กลมเดกน าหนกนอยคลอดกอนก าหนด กลมเดก ปวย กลมผปวยโรคเรอรง กลมผปวยศลยกรรมกระดก กลมผปวยศลยกรรม กลมผปวยจตเวช กลมผปวยมะเรง ผพการ เปนตน สงผลใหผปฏบตงานมภาระงานมาก ตองบนท กขอมลผปวยทกกลมทงเชงปรมาณและคณภาพ กอใหเกดการบนทกขอมลไมครบถวน ต ากวาทควรจะเปน นอกจากนระบบขอมลจากโปรแกรม Thai COC มขอมลเฉพาะผปวยทสงออกจากหนวยบรการตางๆ ของ รพศ . / รพท. / รพช. เทานน ดงนนขอมลของผสงอายทมการเปลยนกลมจากกลมตดเตยงเปนกลมตดบาน และกลมตดบานเปนกลมตดสงคมทอยในชมชนไมไดถกน ามาสรปและรวบรวมดวย นอกจากนพบวาเขตสขภาพท 10 มต าบล Long Term Care ทผานเกณฑคณภาพ 7 องคประกอบเทากบรอยละ 99 ซงจากการสอบถามผรบผดชอบงาน พบ วาเปนนโยบายของผบรหารสงสดในพนททใหทกต าบลด าเนนการเขารวมต าบล Long Term Care จะเหนไดวาการใชการจดการกลยทธตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต ในการด าเนนการจดการเชงกลยทธกระบวนงานสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอสงเสรม พชอ . ใหเปนต าบล Long Term Care ในเขตสขภาพท 9 นน ท าใหสามารถบรหารจดการอยางเปนระบบ และสามารถประเมนผลทงกระบวนการและผลลพธ แตอยางไรกตาม ระบบการจดเกบขอมลตองใหมความครบถวน และครอบคลม นอกจากนการพฒนาศกยภาพ Care manager ในการจดท า Care plan ตองมการพฒนาสอการสอนใหผเรยนเขาใจงาย และ เพอใหเกดการเรยนรและพฒนาอยางตอเนองควรมการจดการทนภายในชมชน เชน ภมปญญาทองถน และระบบการสนบสนน จากหนวยงานทใหบรการและภาคเครอขายอยางเปนทางการและไมเปนทางการ ตลอดจนการแลกเปลยนประสบการณจากชมชนสชมชน

เอกสารอางอง

1. สนศกดชนม อนพรมม . 2556. พฒนาการส าคญของการสรางเสรมสขภาพ: รายงานการประชมระดบโลกเรองการสรางเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ: โครงการสวสดการวชาการ สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข.

2. เอกสารประชมเชงปฏบตการเรอง บรณาการระบบสขภาพเขตเมอง . กระทรวงสาธารณสข. 30 มนาคม 2559.

3. ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. 2559. คมอสนบสนนการบรหารจดการระบบบรการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต . กรงเทพฯ.

4. จฬาภรณ โสตะ. 2554. แนวคดทฤษฎและการประยกตใชเพอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน.

5. พรพมล เพชร บร ชมชน สมประเสรฐ ประนอม โอทกานนท . 2560. ผลของโปรแกรมการสนบสนนทางสงคมตอภาวะสขภาพจตของผสงอาย. วารสารการพยาบาลและการดแลสขภาพ. 35(2): 188-97.

6. Okochi J. Increase of mild disability in Japanese elders: A seven year follow-up cohort study. BMC Public Health 2005. 5(55): 1-17.

7. เอกสารประชมชแจงงบบรการสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพง ป 2560 . ส านกสนบสนนระบบบรการสขภาพชมชน 12 ตลาคม 2559.

8. ปยวฒน เกตวงศา . 2560. ลกษณะการอยอาศยและความอยดมสขของครวเรอนชนบทไทย . วารสารประชากร. 5(1) : 107-30.

9. อมรวชช นาครทรรพ , และคณะ. 2551. การศกษาในวถชมชน: การสงเคราะหประสบการณในชดโครงการวจยดานการศกษากบชมชน. กรงเทพฯ: ส านกกองทนสนบสนนการวจย.

10. ส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข . 2560. คมอพฒนาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตดดาว. กรงเทพฯ. กระทรวงสาธารณสข.

11. ส านกงานรางวลคณภาพแหงชาต สถาบนเพมผลผลตแหงชาต . 2560. เกณฑรางวลคณภาพแหงชาต 2559-2560. กรงเทพฯ.

รายงานวิจัย เรื่อง การวิจัยประเมินผลการจัดการเชิงกลยุทธ์กระบวนงาน

Documents