Uloga osiguranja kvaliteta u razvoju kapaciteta za upravljanje promjenama

Prof. dr Esma Velagić HabulPoljoprivredno prehrambeni fakultet SarajevoProf. dr Hazim BašićUniverzitet u Sarajevu

Društveni matriks: prvi put u istoriji ujedinjena Evropa

Reforma bez presedana u istoriji

Fundamentalne i dramatične promjene u visokom obrazovanju širom Evrope

• povećanje prosječne starosne strukture evropske populacije

• globalizacija

• ubrzan tehnološki razvoj

• globalne ekonomske i finansijske krize

• Oko 4000 evropskih univerziteta imaju ogroman potencijal. Nedovoljno iskorišten uglavno zbog raznih oblika krutosti, strukture sistema i drugih smetnji.

• Oslobađanje stvarnog rezervoara znanja, talenata i energije zahtijeva brze, duboke i koordinirane promjene: od promjena unutar univerziteta do promjena odnosa društvo – univerzitet.

• Evropa: znanje, znanje, …

• Lisabonska strategija (2006): urgentan zahtijev zemljama članica da što brže moderniziraju evopske univerzitete.

• Cilj: rast broja i raspoloživost adekvatnih radnih mjesta.

Cilj: Biti konkurentan društvima i ekonomijama USA,

Japana, Kine, Indije, Brazila

Instrumenti:

- Evropsko područja visokog obrazovanja (EHEA) - Evropsko područje istraživanja (ERA)

Reforma jeste reforma visokog obrazovanja – suštinski to je reforma društva

Da akademska zajednica ostvari zadatke Reforme mora fokusirati interakcije:

obrazovanje društvo istraživanje inovacije

Društveni matriks: demokratski odnosi, informatička i komunikacijska kultura

Visoko obrazovanje – odgovor na potrebe društva

Koliko visoko obrazovanje odgovara na potrebe post-ratnog B&H društva?

Cilj I faze: stvaranje Evropskog područja visokog obrazovanja (EHEA)

Tri prioriteta: - Sistem studiranja u tri ciklusa: BSc, MA, PhD - Osiguranje kvaliteta - Prepoznavanje kvalifikacija i perioda studiranja

Kvalitet je “neophodan preduslov povjerenja, ustrajnosti, kompatibilnosti i privlačnosti visokoškolskih institucija u EHEA” (Salamanka, 2001)

“Evropsko visoko obrazovanje treba demonstrirati kvalitet: demonstrirati kvalitet svijih programa i dodjeljenih zvanja.”(Graz, 2003)

ex-jugoslavenski univerziteti

“Osnovna odgovornost za kvalitet leži na visokoškolskim institucijama, koje bi trebale permanentno razvijati svoj sistem osiguranja kvaliteta” (London Comunique, 2007)

Osiguranje kvaliteta je sistematičan proces kojim se provjerava da li “proizvod” ili usluga ispunjavaju tačno određene zahtijeve.

Proces samoevaluacije (Izvještaj samoevaluacije): stalno ili u određenim

intervalima vremena provjerava se i dokumentira sve: nastvani programi, nastavnici, studenti, administracija, odgovor institucije na potrebe lokalne zajednice, na potrebe ekonomskih i društvenih sektora, društva kao cjeline, međunarodne zajednice i sl.,

sve u skladu sa nivoom kvaliteta koje je sama institucija deklarirala u svom

strateškom opredjeljenju.

Da se spriječi varanje – eksterna evaluacija

Transparentnost

Neovisna institucija provjerava da li je ono što je visokoškolska institucija deklarirala stvarno tako (proces akreditacije)

Postojanje potrebe za eksternom evaluacijom koja odgovara svrsi, koja postavlja odgovarajuće i neophodno opterećenje instituciji da dostigne svoje ciljeve (Graz, 2003)

Mnogo toga

“red u kući”: zna se ko šta radi, zašto, kad i kako

Jasno je koliko visokoškolska institucija odgovara na potrebe društva (okruženja u kome djeluje),

kakav je njen odnos prema institucijama istog ranga (u širem, evropskom kontekstu)

Kredibilitet: zaslužuje povjerenje studenata i društva u cjelini

Prepoznata je kao institucija koja društvu nudi kvalitetnu, efikasnu uslugu

Postojanje institucionalne autonomije, te odgovornosti koja iz toga slijedi

O transparentnosti rada i demokratskim odnosima

O odgovornosti pojedinca i odgovornosti institucija za svoj rad, izmjereno i dokumentovano

Kvalitet kao - instrument održivosti - korektivni faktor u strateškom planiranju - instrument integriteta visokoškolske institucije

Na visokoškolskim institucijama upravljanje kvalitetom i osiguranje kvaliteta su se razvijali neovisno u odnosu na strateško planiranje razvoja

U praksi oni se dotiču jer integriraju različite aspekte akademskih institucija kako bi se osigurao visok standard obrazovanja (strateško planiranje kao polazna osnova svakodnevne poslovne prakse)

odluka top menadžment

a

Nogučnosti internacionalne i

regionalne saradnje

formiranje tima

Analiza kapacitetaKratkoročni -

dugoročni

Validacija ciljeva i rezultata kao i plana pračenja

akcioni plan

SWOT

Analiza potreba društva

opći i specifični ciljevi i QA

plan

Institucija sa kredibilitetom nameće se društvu kao cjelovita, autonomna zajednica – partner, sa tačno poznatom društvenom funkcijom

Društvena funkcija – liderstvo

Društveno odgovorna institucija (uključujući odgovornost investiranja javnog i privatnog novca)

Veoma mnogo urađeno, posebno na procesu akreditacije

2005 : Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area (ESG)

2007 : Assurance Register for Higher Education (EQAR)

U pristupu kvalitetu i standardima mora biti očuvan interes društva

Neophodna je erfikasna i efektna organizaciona struktura unutar koje će se primijeniti akademski program

Kultura kvaliteta unutar institucije podržava sistem kvaliteta

Demonstriranje kvaliteta je “kod kuće” ali i u međunarodnim relacijama

Korišteni procesi ne smiju gušiti diverzitet i inovacije

10-godišnjica Bolonjskog procesa

Ima problema, ali nema alternative Bolonjskom procesu

Zahvaljujući svojoj izuzetnoj kulturnoj i naučnoj tradiciji Evropa može prihvatiti izazove vremena koje dolazi

Obrazovanje je odgovor na potrebe društva

Danas Evropa jeste potreba našeg društva

Akademska zajednica treba odgovoriti na složenu relaciju našeg društveno – ekonomskog trenutka i Evrope kao našeg cilja

Kvalitet jeste instrument našeg približavanja Evropi !