Bahagiantujuan majlismerupakan bahagian lagu yang
senikatanyadisesuaikan mengikut majlis yang
diadakan upacara menepung tawartersebut iaitu samada
majlis perkahwinan, khatam Quran mahupun untuk sese
orang yangakan berangkat ke tanah suci untukmengerjaka
n haji (rujuk variasi di bawah).Untuk majlis persandingan
Dayang Jodah Dayang Madini,Menumbuk lesung tinngi rimba- rimbun di dalam negeri,Kalau
berhuma beroleh padi,Kalau berdagang dapat besi,Dapat emas berkati-kati,Dapat
wang pergi haji,Dapat anak laki-laki,Cantik molek tidak terperi,Serta bijak lagi bistari,Menjad
i hulubalang dalam negeri,Sudah bersama tak cerai lagi,Itu syarat orang suami isteri,
Untuk majlis khatam QuranMembaca quran sudahpun tamat,Panjang dan pendek ayat disukat,Dibaca dengan
penuh harakat,Bekalan dunia hinngaakhirat,Untuk Majlis HajiDapat wang pergi
haji,Datang keMekah mengerjakan haji,Naik mengadap arashdan qarsi,Mengeliling kaabah
yatullah,Tujuhkali dalam sehari, Angkatmelontar batu gahari,Mengikut hadis firmannabi,Turun terus ke tanah
jawi,Dapat suami atau isteri,Mendapat sahabat pulaterpuji,Ya Sheikh SaidinaAbdul Kadir Zulaini,
Bahagianpenutup katapula berperananseperti
doa mengharapkansesuatu yang baik.Ini juga berfungsi
sebagai penutup untuk lagutepungtawar sebelum bacaan doa
selamat dibacakan menandakanberakhirnyamajlis menepung
tawar bagimajlis tersebut. Bahagian ini juga sama
untuk semua jenis lagu tepung tawar.Dapat
dirumuskandi sini bahawa ketiga-tiga lagu tepung
tawar yangdigunakan mempunyai satu bentuk
yang serupa atau dengan kata
lainmengunakan satu‘template’ yang sama.Cuma pada rangkap
untuk majlistertentu sahaja yang berbeza.
iii. TemaHasil daripada penelitian
yang dibuat kepada ketiga-tiga lagu tepung
tawarini, dapatlah dikatakan bahawa lagu ini bertemakan
keagamaan.Didalamnyabanyak penggunaanunsur-unsur
bahasa yang menggambarkanagama Islam seperti
bismillah,mukmin, nabi, lebai, haji, bilal,
khatib, rezeki,kaabah, Allah, mekah,
haji, quran dan lain-lain lagi.Selain itu,
terkandung juga nasihat-nasihat yang berteraska
n agama Islam seperti janganmeninggal sembahyang
dan puasa,selalu mengingatiAllah, menunaikanibadat
haji, mengikut sunnah nabi, membaca quran
dengan cara yang betuldan banyak lagi. Ini jelas
menggambarkan pemikiran dan falsafahmasyarakat
setempat pada ketika ituyang mengamalkan ajaran
Islam.Walaupun secara dasarnya lagu ini bertemakan
keagamaan,namun cubadipaparkan juga kepercayaan animisme
yang telahsebati danbegitumenebal dalam budaya masyarakat
Melayu pada masa itu. Ini dapatdiperhatikan melalui
kekerapan penggunaanperkataan sial dalamrangkap-rangkap
lagu itu contohnya,membuang sial dan pemali, tepung
pembuang sial dan pemali serta pakai pembuang
sial dan pemali.Di dalam agamaIslam, perkara seperti
sial adalah syirik kerana setiap perkara
yang berlakuituadalah qada’ dan qadar Allah.Sela
in daripada itu, lagu tepung tawar ini juga
mengetengahkan tentangbudaya masyarakatMelayu
yang sangat mesra dengan alampersekitarannya.
Ini terbukti dengan penggunaanunsur-unsur alam
sepertidaun ingkas, daun mali-mali dan daun pedada
yang merupakan tumbuh-tumbuhan yang mudahdan masih
boleh didapati di Saratok.iv.
Bahan-bahan Tepung Tawar Makna
PenggunaannyaSetiap bahan yangdigunakan dalam
upacara tepung tawar berlagumempunyai makna yang
tersendiriyang secara ringkasnyabolehlahdisimpulkan
seperti berikut:a) Beras kuning danduit
syiling melambangkan kekayaan samadadaripada segi
harta benda ataupun zuriat.b)
Air wangimelambangkan kebahagiaan, kedamaian
dan keharmoniandi dalam kehidupan.c)
Bunga rampai memberi makna kemekaran dengan
kesuburan yangmembawa kemakmuran.d)
Daun pandan yang diikat sebagai perenjis
melambangkan keutuhandalam ikatankekeluargaan.e)
Cincin emas (daripada tujuh keturunan)
melambangkan keturunanyang berpanjangan.f)
Kikir pariberperanansebagai bahan pembuang
sial yang ada padaseseorang itu.
Kesimpulan
Kajian inijelas memaparkantentang keunikan adat
tepung tawar yangdiamalkan oleh masyarakatMelayu di
Saratok. Kemungkinan ianyamempunyai persamaan
dengan adat tepung tawar yangdiamalkan olehmasyar
akat Melayu di tempat lain, namun kelainan
dan nilai estetikanya jelas terpancar dengan adanya
lagu dalamupacara tepung tawar tersebut.Walaupun
tidak diketahui dengan jelas asal-usul lagu ini
kerana bersifat lisandan diwarisi dari generasi
ke generasi tetapi sesetengahrangkap dalam
laguini mempunyai sedikit persamaan dengan mantera
yang diamalkan olehmasyarakat Talang Mama di
Sumatera Tengah (Harun MatPiah, 1989, p.223).
Persoalannya, adakahadat tepung tawar berlagu
ini berasal dariSumatera dan diadaptasisemula
dengan masyarakatsetempat keranabanyak bahasa yang
digunakan dalam laguini merupakan bahasa ibundamasy
arakat Melayu Saratok?Namun begitu, apa yang
ingin disingkap dan diketengahkan adalahkela
inannya daripada upacara tepung tawar yangdiamalkan
masyarakatMelayu di tempat lain.Diharap kajian ini
merupakan satu landasan ke arah kajian yang
lebihmendalam dalam usaha mendokumentasikan adat-adat
lama MelayuSarawak agar dapat diketahui oleh
generasi yang akan datang