Podsystemy logistyki - podział funkcjonalny ... · – Szacowanie intuicyjne – na podstawie subiektywnej oceny jednej lub kilku osób. ... • Większa część zysku generowana
Post on 29-Sep-2020
3 Views
Preview:
Transcript
Podsystemy logistyki - podział funkcjonalny
• Opracowywanie zamówień
• Zarządzanie zapasami (gospodarka
magazynowa)
1
magazynowa)
• Magazyn
• Opakowanie
• Transport
Zapasy I
Zapasy magazynowe stanowią bufor w przepływie towaru.
Zmiana czasowej i ilościowej struktury przepływu na wejściu i wyjściu węzła systemu logistycznego.
Utrzymywanie zapasów uzasadnione przez:
• Wykorzystanie efektu skali przy zakupie, transporcie lub produkcji:– rabaty ilościowe u dostawcy,
2
– korzystniejsze warunki transportu u spedytora – ładunki całopojazdowe,
całowagonowe,
– obniżenie jednostkowych kosztów produkcji – wyższe koszty zapasów magazynowych rekompensowane przez mniejsze koszty przezbrojenia,
• Skompensowanie różnic między podażą i popytem: towary o
sezonowym popycie, produkty rolnicze.
• Specjalizacja zakładów produkcyjnych – problem synchronizacji dostaw
produktów.
Zapasy II
• Spekulacja – przewidywany wzrost cen, domniemanie wystąpienia deficytu.
• Zabezpieczenie przed niepewnością - w zakresie podaży i/lub popytu – wahania kursów walut, cła, kontyngenty, strajk, zmiany stóp procentowych
• Niebezpieczeństwo zatrzymania produkcji -koszty
3
koszty
• Sezonowość podaży, popytu – np. zimowe przerwy w transporcie wodnym, przemysł odzieżowy, stabilność zatrudnienia
• Korzyści dla dostawców – popyt sezonowy,
utrzymanie małego dostawcy
• Magazyny blisko rynku, obsługa klienta
Zapasy III
Składniki koncepcji zapasu magazynowego: • Zamawiana ilość – Q
• Średni zapas magazynowy – ŚZM = Q/2
• Zapas bieżący, zapas bezpieczeństwa – Zb ze względu na wahania popytu i opóźnienia dostaw
• Zapas przeciętny magazynu – ŚZM + Zb
• Zapasy w produkcji
4
• Zapas w drodze – dla uwzględnienia zamrożonego kapitału przez czas
transportu
• Zapas sezonowy – odzież, zabawki, art. Samochodowe(np. opony)
• Zapas promocyjny
• Zapas spekulacyjny – zwyżka ceny brak dostępności produktów
• Zapas martwy – tj. bez wartości ekonomicznej - wysłanie do miejsca gdzie ma wartość, za granicę, utylizacja
Zadania gospodarki magazynowej
Realizacja celów gospodarki magazynowej wymaga odpowiedzi na pytania:
1. Jaki towar ma być magazynowany?
2. Jaka ilość towaru ma być magazynowana?
5
2. Jaka ilość towaru ma być magazynowana?
3. Jaką ilość towaru trzeba zamówić ?
4. Kiedy trzeba dokonać zamówienia ?
Koszty utrzymywania zapasów
• Koszt kapitału – odsetek wartości pieniężnej utrzymywanego
zapasu, wartość zapasów* stopa progowa firmy; stopa progowa określa minimalną oczekiwaną stopę zwrotu z nowych inwestycji
• Koszt utrzymywania magazynu – magazyn obcy i magazyn
własny; koszty zmienne i stałe; koszty przemieszczania produktów, koszty składowania – czynsz, ogrzewanie, oświetlenie.
6
• Koszty obsługi zapasów – ubezpieczenie ryzyka utraty lub
uszkodzenia i podatki
• Koszty ryzyka związanego z zapasami – ryzyko utraty
wartości pieniężnej zapasów – jakość i cena owoców i warzyw, spadek wartości modnej odzieży, krótki cykl życia np. komputery.
Koszty zamawiania:
• Przegląd stanu zapasów,
• Przygotowanie lub opracowanie zamówień,
• Przygotowanie i opracowanie sprawozdań z przyjęcia dostaw,
• Przygotowanie i opracowanie dokumentów płatności.
7
• Przygotowanie i opracowanie dokumentów płatności.
Koszty przestawiania produkcji:
• Przezbrojenie urządzeń produkcyjnych
Określenie zapotrzebowania - rodzaje
• Wg pochodzenia i rodzaju
– Zapotrzebowanie pierwotne – zapotrzebowanie rynku na wyroby nadające się do sprzedaży
– Zapotrzebowanie wtórne – zapotrzebowanie surowców, części i zespołów niezbędnych do pokrycia zapotrzebowania pierwotnego
– Zapotrzebowanie trzeciego rodzaju – Materiały
8
pomocnicze i eksploatacyjne
• Uwzględnienie zapasów w zaopatrzeniu
– Zapotrzebowanie brutto – odniesione do okresu bez
uwzględnienia zapasów,
– Zapotrzebowanie netto – zapotrzebowanie brutto pomniejszone o zapasy.
Określenie zapotrzebowania - metody
Deterministyczne określanie zaopatrzenia: Dotyczy określenia zapotrzebowania wtórnego na podstawie zamówienia
pierwotnego lub zamówienia nabywcy. Dotyczy głównych komponentów wyrobu.
– Metoda analityczna – „rozbiór” i ustalanie składu wyrobu według struktury
– Metoda syntetyczna – korzystanie z wykazów części wyrobu
Stochastyczne określenie zapotrzebowania:Na podstawie zużycia w porównywalnych poprzednich okresach, warunkiem
wiarygodność danych i hipoteza stabilności czasowej – analogiczny sposób
9
wiarygodność danych i hipoteza stabilności czasowej – analogiczny sposób wpływu kompleksu zjawisk zależnych.
Szacowanie subiektywne:Brak danych do stosowania powyższych metod.
– Szacowanie analogowe – na podstawie zapotrzebowania na towary podobne
– Szacowanie intuicyjne – na podstawie subiektywnej oceny jednej lub kilku osób
W przypadku popytu zależnego – znanego w punkcie odbioru - określenie zapotrzebowania w punktach dostaw (logistyka materiałowa), możliwe przy znajomości programu produkcyjnego (ang. MPS Master Production Schedule) na podstawie metody deterministycznego określania zapotrzebowania
Określanie zapotrzebowania - metody
10
deterministycznego określania zapotrzebowania określanej skrótem MRP (ang. Material Requirements Planing).
W przypadku logistyki dystrybucji - problem sumowania zapotrzebowań w wielu lokalnych punktach odbioru określany jest jako DRP (ang. Distribution Requirements Planning).
Uzupełnianie zapasów
Odpowiedź na pytania „kiedy?” i „ile?”. Uwzględniane wielkości:
• Osiągnięta wartość stanu zapasów magazynowych - punkt zamówienia – s
• Czas cyklu zamówienia – t
• Wielkość zamówienia (stała) – Q
• Wielkość zamówienia (zmienna) - S – wielkość niezbędna do
11
uzupełnienia zapasów do określonego poziomu
• Roczna wielkość popytu - D
Reguły zamawiania towarów:
• Zamawiana ilość Q - f(s,Q) i f(t,Q)
• Zamawiana ilość S - f(s,S) i f(t,S).
Metody zarządzania zapasami pull i push – różne podejścia
do zapasów: produkcja odpowiedzią na popyt lub przewidywanie popytu, np. McDonald’s i usługodawcy cateringowi na przyjęciach,
Reguły zamawiania towarów I
ZASADA f(s, Q) – metoda punktu zamówieniaPunkt zamówienia - określany jako moment w którym stan zapasów
magazynowych może pokryć zapotrzebowanie do chwili ponownej dostawy do magazynu.
Wiadomo kiedy, ale jeszcze pytanie: Ile zamówić?
Wyznaczenie optymalnej wielkości zamówienia EOQ EWZ – wzór Wilsona
Obowiązujące założenia: • Ciągła, stała i znana wielkość popytu
12
• Ciągła, stała i znana wielkość popytu
• Stały i znany cykl uzupełniania zapasów
• Pełne zaspokojenie popytu
• Stałe: cena towaru i koszt transportu
• Nie uwzględnia zapasów w transporcie
• Zapas jednorodny
• Nieskończony horyzont planistyczny
• Nieograniczona dostępność kapitału
Reguły zamawiania towarów –wzór Wilsona
Wyznaczenie optymalnej wielkości zamówienia EWZ , EOQ:
Duże zamówienia – duże koszty utrzymania zapasów (koszty magazynowe + koszty zamrożonego kapitału)
Duże zamówienia – minimalne koszty przygotowania i realizacji zamówienia
Optymalizacja oddzielnie powyższych kryteriów kosztowych prowadzi do –Optymalizacja oddzielnie powyższych kryteriów kosztowych prowadzi do –
• zamówienie pokrywające zapotrzebowanie roczne lub
• zamówienie o wielkości jednostki zapotrzebowania.
Koszt całkowity: F(Q) = ½*Q * Kuzap + D/Q * Kzam
gdzie ½ Q to zapas przeciętny
EWZ Qopt= (2*D*Kzam/Kuzap)1/2wzór Wilsona
13
Reguły zamawiania towarów - f(s,Q)
s
Q
Q
Stanmagazynu
14
tr
s
czastr trtr
s – punkt dokonywania zamówienia – wielkość stanu magazynu - stały
Q – wielkość zamówienia - stała
tr – czas realizacji zamówienia
Reguły zamawiania towarów - f(s,S)
s
Stanmagazynu
SS
15
tr
s
czastr trtr
s – punkt dokonywania zamówienia – stały
S – zamawiana ilość – zmienna
tr – czas realizacji zamówienia
Reguły zamawiania towarów - f(t,Q)
Q
Q
Stan
magazynu
16
trczas
tr trtr
t – okres między zamówieniami - stały
Q – wielkość zamówienia - stała
tr – czas realizacji zamówienia
t tt
Reguły zamawiania towarów - f(t,S)
S
Stan
magazynu
S
S
17
trczas
tr trtr
t – okres między zamówieniami - stały
S – wielkość zamówienia - zmienna
tr – czas realizacji zamówienia
t tt
Reguły zamawiania towarów II
ZASADA f(t,S) – metoda cyklu zamówieńStały cykl zamówień t – rytm dostaw lub produkcji – stała
odległość między zamówieniamiWielkość zamówienia S zmienna wyznaczana jako: suma
wielkości popytu w czasie realizacji zamówienia i czasie cyklu minus zapas w magazynie.
Metoda min- maxAnalogiczna do metody punktu zamówienia. Różnica: jeżeli
18
Analogiczna do metody punktu zamówienia. Różnica: jeżeli przy zwiększonym popycie poziom zapasu opadnie poniżej punktu zamówienia, to należy powiększyć zamówienie o różnicę pomiędzy zapasem punktu zamówienia a dysponowaną wielkością zapasu. Jest to minimalna wielkość zamówienia, która pozwoli na osiągnięcie przez zapas oczekiwanego poziomu maksymalnego w chwili otrzymania zamówienia.
Utrzymywanie zapasów – niepewność popytu
Określenie optymalnego bezpiecznego poziomu zapasów magazynowych (zapas bezpieczeństwa ZB) w oparciu o:
1. Koszty niedoborów,
2. Zmiany popytu na skutek niedoborów,
3. Gotowość do świadczenia poziomu obsługi dostaw
Uwzględniane w analizie czynniki:
19
Uwzględniane w analizie czynniki:1. Czas dostawy niezbędny do odtworzenia zapasów,
2. Prawdopodobieństwo przekroczenia czasu dostawy i wielkości rozchodów,
3. Założony poziom obsługi,4. Liczba magazynów.
Zapas bezpieczeństwa f(s,Q)
s
Stan
magazynu
ZB= (Pmax- Pprzec) td
20
td
s
czastd tdtd
ZB
Utrzymywanie zapasów – zapas bezpieczeństwa
Uwzględnienie długości czasu dostawy i zmiany popytu:
ZB = Td*(Pmax- Pprzec)
P ,P – maksymalny i przeciętny popyt w jednostce czasu, Pmax,Pprzec – maksymalny i przeciętny popyt w jednostce czasu,
Td – czas dostawy
ZB służy do pokrycia różnicy pomiędzy maksymalnym, a przeciętnym popytem w czasie realizacji dostawy.
• Czas dostawy a zapas bezpieczeństwa.
• Koszt zmniejszenia czasu dostawy.
21
Metoda wtórnego punktu zamawiania
Zmniejszenie ZB przez zastosowanie wtórnego (dodatkowego i opcjonalnego) punktu dokonywania zamówienia. Zamówienie to posiada skrócony czas odtworzenia zapasów dzięki zastosowaniu szybszych środków transportu.
Oznaczenia:
Pzw – popyt zwiększony,
s2 – wtórny punkt zamawiania,
Sw wielkość wtórnego zamówienia.
22
Metoda wtórnego punktu zamawiania
Stan
magazynu
ZB1< ZB gdy s2>=Pzw td2 dostawa dodatkowa zdąży
Sw =Pzw tx –s2 dodatkowa dostawa gdy Pzw> Pstandard+ZB1/td
t
Pzw
23
tdtd
ZB
s1
czas
td2
ZB1
s2
tx
Rozkład normalny popytu
24
Błąd prognozowania popytu a ZB –dokładność określenia popytu
• Do uwzględnienia „dokładności określenia popytu” musimy dysponować
wartością średnią i odchyleniem standardowym „popytu dla okresu
realizacji zamówienia”. Zakładając rozkład prawdopodobieństwa możemy
określić wielkość ZB niezbędnego do zaspokojenia popytu w przypadku błędu
prognozowania zapotrzebowania.
• Zakładając rozkład normalny prawdopodobieństwa wiemy, że
prawdopodobieństwo zaspokojenia popytu bez ZB (ZB=0) (dla wartości nie
25
prawdopodobieństwo zaspokojenia popytu bez ZB (ZB=0) (dla wartości nie
większej od wielkości średniego zapotrzebowania) wynosi 50 %
• W celu zapewnienia wyższego prawdopodobieństwa zaspokojenia popytu
konieczne wprowadzenie ZB o wielkości proporcjonalnej do: współczynnika
bezpieczeństwa , wielkości odchylenia standardowego wielkości
zapotrzebowania i okresu realizacji zamówienia (k*σ*tRZ)
• Współczynnik bezpieczeństwa określa maksymalne przekroczenie wartości
wielkości losowej (wartość popytu) w jednostkach odchylenia standardowego w
zależności od prawdopodobieństwa (50% - wb = 0, 84% - wb=1, 97% - wb=2)
Poziom obsługi dostaw a ZB
Współczynnik bezpieczeństwa określa poziom obsługi dostaw (POD). Jeżeli POD jest mierzony za pomocą liczby zamówień zaspokojonych za pomocą stanu magazynowego to współczynnik bezpieczeństwa jednoznacznie określa poziom obsługi (np. K=2 w 97,72 % okresów popyt zaspokojony, czyli jeżeli ZB=2*σ *tRZ to ok. 2 razy na sto zamówień wystąpią niedobory).
Z rozkładu normalnego wynika, że pewność zaspokojenia potrzeb
26
Z rozkładu normalnego wynika, że pewność zaspokojenia potrzeb występuje przy nieskończonej wartości zapasu bezpieczeństwa i takich samych kosztach gospodarki magazynowej. (efekt to: silny wzrost kosztów ze wzrostem poziomu obsługi).
Poziom obsługi mierzony być może również wielkością niezaspokojonego popytu.
tRZ – czas realizacaji zamówienia i korzystania z ZB
Zapas bezpieczeństwa a liczba odbiorców z magazynu
Obserwowany jest efekt kompensacji – kompensacja zapotrzebowania jednego odbiorcy przez brak zapotrzebowania
drugiego. Wielkość zapasu bezpieczeństwa mniejsza niż wynikająca
z konieczności zaspokojenia popytu będącego sumą maksymalnych popytów poszczególnych odbiorców.
Jaki jest liczbowy efekt tego zjawiska ?
Założenia:
27
Założenia:
– Popyt niezależny z różnych magazynów.
– Jednakowy poziom obsługi klienta oznacza, że wariancja popytu
w przypadku jednego magazynu jest równa sumie wariancji
popytu poszczególnych magazynów (wariancja = kwadrat
odchylenia standardowego). V1A=SUMA i=1..n (Vi B )
Liczba magazynów a ZBWiele magazynów. Zależność poziomu globalnego ZB od liczby magazynów. Analiza
systemów: A - z jednym magazynem i B - n jednakowych magazynów
• Zakładamy jednakowe wariancje popytu w mniejszych magazynach:
• V1 = V2 =V3 =… suma ich (po n magazynach) jest zatem = n V1.
V1A= nV1B - teoretyczny warunek jednakowego poziomu obsługi klienta w
2 systemach – A: z jednym i B: z n magazynami
= (n)1/2 (przekształcenia - /* wb *t )σ 1A= (n)1/2* σ 1B (przekształcenia - /* wb *tdostawy )
wb*σ 1A * tdostawy = (n)1/2*wb* σ 1B * tdostawy
Po podstawieniu wzoru na ZB w jednym magazynie: ZB = wb*σ * tdostawy
ZB1A=ZB1B*n1/2
• Wniosek: Dla zapewnienia takiego samego poziomu obsługi
klienta w systemie B z n magazynami całkowity (ZBB = ZB1B*n)
jest większy niż w systemie z jednym magazynem ZB1A 28
Selektywna gospodarka magazynowa
Optymalizacja ilości towaru w magazynie uwzględnia:
• koszty wynikające z niedoborów,
• koszty wynikające z magazynowania.
Zasady gospodarki magazynowej w zależności od struktury konsumpcji: – Konsumpcja regularna - zsynchronizowanie dostaw
– Konsumpcja zmienna - magazynowanie
29
– Konsumpcja nieregularna – zaopatrzenie na indywidualne zapotrzebowanie
Magazynowanie poprzedzone analizą:– Liczba rodzajów towarów i wartość towarów w zaopatrzeniu
– Liczba artykułów i obrót w dystrybucji
Prawo Pareta(autor: Vilfredo Pareto)
- reguła 80-20, podział na tzw. „zwykłą masę” i szczególne (wybitne, wartościowe) jednostki,
- niewielki odsetek populacji
30
- niewielki odsetek populacji ma wpływ na całość lub wartość całości, przykłady:• klienci – wielkość sprzedaży,
• ludność miasta – popełniane przestępstwa,
• Wykładane przedmioty do wyboru – studenckie punkty zaliczeniowe
Selektywna gospodarka magazynowa analiza ABC
• Logistyka dystrybucji: – 80% obrotu przypada na 20% artykułów
– różnice w zależności od rodzaju odbiorców:
• 80% hurt - zakład produkcyjny,
• mniej % obrotu - handel detaliczny.
Obserwacje:
31
Obserwacje:
• Wartość artykułu i wielkość jego zbytu - główne nośniki obrotu.
• Większa część zysku generowana przez niewiele artykułów.
• Część artykułów sprzedawana ze stratą obniża zysk.
• Analiza wg zysku trudna.
• Analiza wg obrotu (cena) lub analiza wg zbytu (ilość) przy jednakowych cenach.
Selektywna gospodarka magazynowa analiza ABC
Klasy według wielkości obrotu:
Klasyfikują rodzaje towarów uwzględniając ilościowo obrót–
– 20 % o największym obrocie - klasa A
– kolejne 40 % - klasa B
– pozostałe 40 % artykułów – klasa C
Klasy wg znaczenia (istotności) towaru dla klienta:Klasy wg znaczenia (istotności) towaru dla klienta:
Uwzględniają istotność towaru (wartość krytyczna) klasy 1,2,3:
• artykuły wymagane aby były w każdej chwili do dyspozycji,
• artykuły których brak nie pogorszy funkcjonalności sprzętu,
• artykuły bez wpływu na funkcjonowanie sprzętu
Uwzględnienie znaczenia towaru rozszerza klasyfikację ABC,
rozszerzona klasyfikacja oparta na iloczynie pozycji w obu klasyfikacjach wg istotności i wg pozycji w obrocie.
32
Selektywna gospodarka magazynowa – przykład klasyfikacji artykułów
33
Selektywna gospodarka magazynowa metoda ABC
Zastosowanie wyników klasyfikacji:
• Cykle zamówień w zależności od klasy artykułów:
– Wydłużenie cyklu zamówień dla artykułów klas B, C np. 2 i 4- krotnie w stosunku do cyklu zamówień klasy A
34
• Wpływ liczby magazynów na koszty:
– Minimalizacja kosztów magazynowania – centralizacja magazynów
– Minimalizacja kosztów transportu – wiele magazynów
Selektywna gospodarka magazynowa -uwzględnienie wpływu liczby magazynów na koszty
Klasa A – duży udział w obrocie - składowanie we wszystkich magazynach lokalnych.
Klasa B - mniejszy udział w obrocie – składowanie w wybranych regionalnych centrach dystrybucyjnych.
Klasa C – niewielki udział w obrocie – magazyny fabryczne.
Klasa D – minimalny udział w obrocie - produkcja na zamówienie.
Konieczne uwzględnienie dodatkowo:• liczby odbiorców danego artykułu,• zamawianych ilości towaru,• wymagań klientów pod względem kompletacji zamówienia,• wykorzystywanego środka transportu.
35
top related