OWD2010 - 1 - Didactiek in balans: kennisoverdracht en kennisconstructie met ICT - Hans van Gennip

1

Hans van Gennip

ITS Radboud Universiteit Nijmegen

Van visie naar uitvoeringmet

Didactiek in Balans

2

Van visie naar uitvoering

1. Visie op didactisch handelen en ict

2. Stand van zaken en ambitie- onderzoek- perspectief leraren en schoolleiding

3. Leiderschap- ondersteuningsbehoeften / stimulerende maatregelen - invloed schoolleiding

4. Leiderschap in uitvoering (o.a. terugkoppelen)

3

Visie - Vier in balans+

4

Visie - didactisch handelen

Kennisoverdracht• leraar / leerstof staat centraal• leerling als ‘consument’• ‘traditioneel’• ict: oefenen, presentatie, toetsen

Kennisconstructie• leraar brengt leren op gang en begeleidt• leerling construeert kennis en stuurt leerproces• ‘innovatief’• ict: informatie zoeken en verwerken,

simulaties, samenwerkend leren

5

Kennisoverdracht met ict

• Filmpje 16

6

• Filmpje 23

Kennisconstructie met ict

7

Visie: didactisch gebruik van ict

overdracht

zonder ict

met ict

constructie

Kennisoverdracht zonder ict

Kennisoverdracht met ict

Kennisconstructiemet ict

Kennisconstructiezonder ict

8

Visie: didactisch gebruik van ict

overdracht

zonder ict

met ict

constructie

Kennisoverdracht zonder ict

Kennisoverdracht met ict

Kennisconstructiemet ict

Kennisconstructiezonder ict

9

Stand van zaken

• inzicht in didactisch handelen leraren, hun ambities m.b.t. de inzet van ict en hun ondersteuningsbehoeften

• inzicht in de mate waarin schoolleiders het gebruik van ict in het onderwijs stimuleren

Daarom: onderzoek ITS.

De resultaten kunnen worden gebruikt om innovatief gebruik van ict te bevorderen.

10

Stand van zaken: onderzoek

Basisonderwijs• scholen 642• regio’s 66• leraren 5.886• schoolleiders 737• ict-coördinatoren 322

Lerarenopleidingen• opleidingen 18• opleiders 300

Voortgezet onderwijs• pilot• start december 2010

11

Stand van zaken en ambitie

af en toenooit of nauwelijks

tamelijk vaak heel vaak

vaak1 2 3 4 5

met ict

zonder ict

met ict

zonder ict

kenn

isco

nstr

uctie

kenn

isov

erdr

acht

1 2 3 4 51 2 3 4 51 2 3 4 5

didactisch handelen - volgens leraren en leidinggevenden

12

Leiderschap gewenst

• Discrepanties tussen feitelijkheid en ambitie• Leraren en leiding verschillen soms in ambitie

• Leiding geven om de gewenste situatie te bereiken (‘verandermanagement’)

Didactisch handelen: nu ambitie

13

Leiderschap en ondersteuningsbehoeften

1

2

3

4

5zeer veel

veel

redelijk veel

een beetje

geen behoefte

Ondersteuningsbehoeften van leraren

14

Transformatief leiderschap Transactioneel leiderschap

Visie Deskundig-heid

Ict-Infrastructuur

DigitaalLeermateriaal

Didactisch handelen: nu ambitie

Leiderschap

15

Kennisoverdracht met ict

Bouw

Leeftijd

Kennisoverdrachtzonder ict

Dynamische leeromgeving

Vaardigheid lln zelfstandig werken

Stimuleren

Tijd v ict

Competentie

invloeden- volgens leraren

Aangrijpingspunt deskundigheid

16

Kennisconstructie met ict

Bouw

Leeftijd

Kennisconstructiezonder ict

Dynamische leeromgeving

Vaardigheid lln zelfstandig werken

Stimuleren

Tijd v ict

Competentie

invloeden- volgens leraren

Aangrijpingspunt opvattingen en deskundigheid

17

Aangrijpingspunten … transformatief leiderschap

Kennisoverdracht met ict

• Competenties van leraren

• Stimulerende maatregelen

Kennisconstructie met ict

• Opvattingen over leren

• Competenties van leraren

18

Kennisoverdracht met ict

volgens leraren

Kennisoverdrachtmet ict

volgens leiding

Leiding gevend handelen

volgens leiding

Perceptie leiderschap

Stimuleren volgens leiding

Stimulerenvolgens leraren

Invloeden leraren en leiding

19

Kennisconstructie met ict

volgens leraren

Kennisconstructiemet ict

volgens leiding

Leiding gevend handelen

volgens leiding

Perceptie leiderschap

Stimuleren volgens leiding

Stimulerenvolgens leraren

Invloeden leraren en leiding

20

Leiderschap in uitvoering

• Schoolverbetering

• Meten

• Interventieplan

• Evaluatie na 1 of 2 jaar

• Terugkoppeling

21

Terugkoppeling: benchmark

landelijk

bestuur

school

2009 2010

22

Vergelijking school perc. 2010 met school perc. 2009, regio perc. 2009 en landelijk perc. 2009

+ = School 2010 scoort significant hoger - = School 2010 scoort significant lager

School 2010 percentage

School 2009percentage

Regio 2010percentage

Landelijk 2010 percentage

Visie

• Werkafspraken met collega’s over de inzet van ict in de lessen•Visie op ict en onderwijs vastleggen in beleidsplan

0%0% 45% -

• Een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkelt door het gebruik van ict op onze school 50% 45%

• Een door leraren en directie gezamenlijk ontwikkelde visie op ict in het onderwijs50% 25% +

• De vertaling van onze kijk op onderwijs en leren in ict-toepassingen 75% 27%

Deskundigheidsbevordering

• Ondersteuning bij gebruik van een elektronische leeromgeving voor het onderwijs 25% 34%

• Handreikingen voor gebruik computerprogramma’s in de les50% 23% +

• Goede voorbeelden van ict en didactiek 25% 78% -• Cursussen gericht op lesgeven met ict-toepassingen 50% 34% +• Deskundige ondersteuning bij gebruik van ict in de lessen 35% 67%

Software

• Toetsen om voortgang van leerlingen met de computer te volgen 16% 89%

• Nieuwe ict-toepassingen voor onderwijs 12% 34% -

• Bruikbaar digitaal leermateriaal (content) 45% 33% +• Computerprogramma’s waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 67% 78%

• Digitale leerlingportfolio’s 45% 55%

Infrastructuur

• Snelle en veilige verbinding vanuit huis met computervoorzieningen op school 89% 10%

• Een betrouwbare aansluiting met internet 23% 12%

• Extra computers of andere computervoorzieningen• Een digitaal schoolbord

23%14%

12%14%

•Afstemming tussen ict-voorzieningen voor schooladministratie en de programmatuur voor onderwijsdoeleinden waar leraren en leerlingen gebruik van maken 12% 43%

• Directe deskundige hulp als computers of netwerk haperen 36% 44% -

Ondersteuningsbehoeften (Percentage leraren dat veel tot zeer veel behoefte heeft aan ondersteuning)

23

Balans: van visie naar uitvoering

• Door visie gedreven• Werk van ‘menselijke’ factoren (visie, deskundigheid) naar

materiële factoren (infrastructuur, digitale leermateriaal)

• Stem af perceptie leraren ≠ perceptie leiding• Stimuleer en geef ruimte om te experimenteren• Houd spiegel voor • Maak voortgang zichtbaar• Gebruik Vier in Balans+ als kapstok

24

Meer weten …

•2010