Transcript
1K
^.•7 • «
-vv-.-;
"<.•■•••
LSk
Jl/lTo ;
TUNAS SEMI
ANTOLOGI GURITAN
BALAI BAHASA YOGYAKARTA
1999
TUNAS SEMI
Antologi Guritan
Cetakan Pertama
Oktober 1999
PenyuntingImam Budi Utomo
Pardi
Desain Cover
Abahe Fivin Fitriya
Pracetak
SumaryantoHermini Windusari
Paidi
Sri WiyatnoNinik Sri Handayani
Penerbit
Balai Bahasa YogyakartaJalan I Dewa Nyoman Oka 34
Yogyakarta 55224Telepon (0274) 562070
flak Cipta Dilindungi Undang-Undan
ATUR SACl WIL
Alhamdiilillah. avvit antologi guritan kang bangetprasaja iki vvis kasil kaimpun Ian kababar. Buku iki mujudakekumpulan utavva antologi guritan asil karyane para pesenakang dumadi saka para siswa SiVIU se-DIY. KegiyatanPeningkatan Apresiasi dan Penulisan Kreatif Sastra Javva kangdisengkuyung dening Balai Bahasa Yogyakarta iki minangkagantine Bengke! Sastra Jawa kang wus diadani saben laun.Nanging bedane, yen Bengkel Sastra diadani nganti kapingsepuluh pertemuan, Iha yen kegiyatan iki mung diadani kapingpindho, yakuwi dina Ahad tanggal 3 Oktober 1999 (mapaning Balai Bahasa Yogyakarta ) Ian tanggal 10 Oktober 1999(mapan ing Kaliurang). Amarga mung diadani kaping pindhoIan para peserta kudu vvis bisa ngasilake karya guritan, mulaasile mesthi wae isih kurang gregete. Nanging sanajanmangkono katon banget yen para peserta kegiyatan iki, yapara nom-noman siswa SIVIU, ngatonake semangat kanggedhe banget murih bisane nganggit guritan. Yen kita tintingipancen ya ana guritan sing wis rada "isi". Nanging sing bakukuwi rak kepriye bisane para generasi mudha kita ngapresiasiIan nganggit guritan saengga mujudake semine tunas-tunasmudha kang bakal njejegake Ian ngrembakake sastra Jawa,mligine guritan. Mesthine wae tunas-tunas kang lagi wiwitsemi kuwi perlu diopeni, dirabuk, Ian disiram kanthi tiatensaengga ora gampang alum Ian gating.
Antologi iki bisa klakon kababar awit pambiyantunesaka panjenengan kabeh. Mula ing kene kita ngaturakegunging panuwun marang Bapak Suwadji, Pangarsa BalaiBahasa Yogyakarta, Dra. Sri Widati, Koordinator SubbidangSastra, Ian Drs. Slamet Riyadi, Koordinator SubbidangPembinaan, kang wus ngayomi kegiyatan iki. Kita ugangaturake gunging panuwun marang Drs. Poet Adlue
in
Prawoto, Dps. Suwardi Endraswara. Ian sedulur TuriyoRagilputra, kang wus sumadya dadi tutor Ian bintang tanuiana ing kegiyatan iku. Kajaba kuwi kita uga ngaturakepanuwun marang kabeh para peserta Ian panitia saenggakegiyatan iki bisa kasil kanthi rancak.
Muga-muga buku antologi guritan kang bangetprasaja iki bisa migunani Ian bisa narik kawigaten tumrap paramudha liyane saengga sastra" Jawa era bakal cures ketilepdening ombaking jaman. Nuwun.
Yogyakarta, 17 Oktober 1999Koordinator,
Imam Budi Utomo
IV
DAFTAR ISI
ATUR SACUWIL iii
VDAFTAR ISl
Akhyar A.N.Ing Way ah Sump 1
* Ova Kinira 2Ari Iswahyuningsih
* Sang Bagaskara 3* Merapi 4
Violet A.
* Piye Rasane 5* Pereng Garing 6* Camhinging Tresna 7
Dyah Ratri D.
* Nyicwun Pangapunten 8Niken Dewi R.
* Nyawang Katreman 9* Lelakon 10* Kepaten \ \
Bandi Sarono
*Elmg 12Nur Hidayah
* Lintang Wengi kang Gawe Endah 13* Katresrian kang Dakantii-Antu 14
Hemma Ratnaningsih* Garising Pesthimii 15* Sangsara Giisti ing Puncak Golgota 16
Robyyantoro Hw.* Semiit Ireng ■ 17* Sirna 18
Allies
* Pudiking Pai igarep-A rep 19* Wedhns Gemhel 20
* Sumilire Angin 21
Ratih Ratna Miin* Beda 22
Sri Widarti* Jcimcm Edan 23
* Ginning Merapi 24
Sunarta
* Pak Kardi 25
* Piweling 26Anastasia Purwanti
* Sepi 27Rachmatullah Hadi.N.
* Tansah Elinga 28* Campursari
Andreas Willy P-* Kalpikci* Swara
Fransisca S.*Angin
* Donyci
rtorrv Vuliantoptweling
* peparingan
•n Mardesa Sarigyvccrci 36
* Ssp! 371 Aini Sinta D.
38* Betsng Semiit 39
29
30
31
34
35
VI
Suwardi Endraswara
Apresiasi dan Penulisan KreatifPuisi Jawa 41Poer Adhie Prawoto
Puisi Jawa Modern 48Turiyo Ragilputra
Aye Nulis Guritan 53Biodata
Vll
Akhyar A.N.
ING WAYAH SURUP
delengen kaesang bcgaskarc wis angslupnandhakake wayche wis suruprungokna azan kang rumesep ing ati
delengen kaetuwa mudha
sandhangan resik nenteng sajadahpadha guyup reruntunganmarak ngadhep Susti Kang Murbeng Dumadi
delengen kaesaf kang lurus katon rapiing kalbu anane mung pasrah-sumarahngarep-arep ganjaraning Gusti
yagene kowe mung ndeleng wae...aye padha nindakake kuwajibanelimang wektu iku era kena katinggalake
Akhyar A.N.
ORA KINIRA
diajeng kang daktresnanimanjing ana ing saindhenging kalbutan bisa ana kang waninggondheli rasa katresnanku
ora kinira sliramu ora sudinampa tekaku ing atimulara atiku, wirang atiku
jebul sliramu ana kang ndarbeniora kinira!
Ari Iswahyuningsih
SANG BAGASKARA
sisih wetan bang narawcngsumamburct sunare mcdhangi jagadkapethuk ocehe manuk
para kadang padha amiwiti sembahyanganetepi wajibe wong ngauripmanembah marang Gusti
Ari Iswahyuningsih
MERAPI
papanku ana ing pucuk kutha Ngayogyaadegku jejeg tan goyah dening marutapakaryanku gawe makmure manungsakulitku kebak tetuwuhankang gawe anyesing swasanasapa kang ora weruh aku?lungguhku ngarepake tugupandelengku bablas tumekeng samodra
Violet A.
PIYE RASANE
ngleyang tanpa pepalangmapag angin Ian ngambangngrungokake donya kebak tetembanganpiye sawangane ing angkasadhuh, kukilc?
cobc critaa
laku tanduke manungsakang kasawang saka ndhuwur kana
Violet A.
pei^ens saring
mapag lakuku ing pucuk dalan donyagagah Ian mardikangadeg nantang sunare baskaraendahing ....
ing peneng goringtempuk pisahing tresnakususah Ian senengkudadi pucuk dalan pisahing nyawaku
jagad ikiguyu Ian tragedhi—urip lull P<3ti—jejer pisah kaya pereng-pereng ikiendahing
Violet A.
CANTHINSING TRESNA
lakuning canthingmumbebeda atiku
nggurit guritan ing sajroning klabusapa jenengmu
esem kang gawe tentrem?
canthing nggurit kukila smarangrabuk tuwuhing puspita tresnagawe greget prepet netra ing rinc
mbebeda ati, impi ing wayah wengi
sepur kang mrambat dak pecut rikatmendhung angkasa dakkibas singkang tresnakapan bisa nyawiji?
. kandha atiku kangen sliramu
'111
ll'SI-■'III
Dyah Putri Daninggar
NYUWUN PANGAPUNTEN
sesegsumpekbunekkawula ajrihdonyane mubengdonyane petengkawula ajrih,ieres, kawula ajrihkawula piyambakanbofen wonfen kadangboten wonfen rencangkawula lepafdinfen enjing kawula lepafsurupe nembe kawula elingSusfi wonfen Ian sumerepkawula tebih,ngumbar hawa donya kang nggegirisinyuwun pangapuntenGusf i, kawula nyuwun pangapuntenkawula kesupenIeres, kawula kesupen
Niken De\vi Rosita
NYAWANG KATRESNAN
tibaning urip dicancang keredadya kere arupa butangronce katresnan mring naradipakatedhengan tembok Cina
lara laraning wong kinasihkinasih sugihing bandhabangun brayat segara asmaratan ana yekti wibawa
impen samangsa
nalika sasangka purnamaprapteng panggalih ngandikamokal tresnaning lara Ian manggala
Niken Dewi Rosita
LELAKON
gandane godhong pandhansinawang kencar-kencarnugsl wrskSQ sssornbotonnglakoni urip keponthal-ponthal
sandhangan liman mawa sanjatagadhing mangkeluk awujud manukkalis dening bebayaamarga fata frapsila
kareben dalan pinuju nirwanaojo lali marang Sing Kuwasa
10
Niken Dewi Rosita
KEPATEN
mendhung ing Kaliurangkasaput mega Bathara Kalesepining mertapa
nyumingkir sake donya
yen tiba kale mangsanelumaku ing tipise rikma
kagawG ombak mayapadaadoh sake manungsa
kemrosaking kahanan
peteng dhedhet tanpa cchyadlcnggung surem pinuju patisenthir murup nyelckake ati
11
Bandi Sarono
ELIN(5
Esuk kang adhem tansah rumaketTansah rumaket gawa pesene suketLakune angin kang tansah ngajak gegojekanAku ora bisa, aku ora tumeka
Tumekaning kukila padha gegojekanAnggawe rumegenging swasanaPadha elinga marang Kang KuwasaMula bukane aja padha sembrana
I''
12
Nur Hid ayah
lintang wengi kang gawe endah
Lintang wengi kang nyuncri bumiSawe reseping atiMuwuhi endahing wengi
Wengi tanpa lintang krasa sepiAniarga wengi dadi petengNanging yen ana lintangWengi dadi asri
Lintang kang sumunarAja ilang cahya endahmuAmarga wengi dadi tanpa arti
13
Nur Hidayah
KATRESNAN KANG DAKANTU-ANTU
Sumilire angin ing KaliurangGawe hawa sangsaya njekutHanging iki katentreman kang dakantu
Kahanan kang sepiNambahi arti
AAanawa urip kudu ngati-atiMarang sakabehe prcstawa kang dumadi
Kabeh manungsa saiki ora perduliKaya-kaya naanungsa kuwi tanpa ajiKabeh ora perduli marang ajining dhiriKabeh nglalekake Sing Kuwasa
Ana ing kahanan kang sepi ikiAku bisa nemokake apa karepkuManawa pancen katentreman kang akantu-antu
14
Henima Ratnaningsih
GARISING PE5THIMU
Gusti ...
Sempla atiku mapag garising pesthimuGrantesing pangangen-angen iki
Kinira pupus wayah soreKusem ....
Sangsaya surem sunar kapacak
Lir ing panggayuh agungKelara-lara awak gumujeng kencengRinengga samaring raharjaLamun Gustinira paring sedaKalisa luhing rubedaTinapck rancag ilining pahargyan langgengJer awak netepi sedya
15
HemniJi Ratnaningsih
SANGSARA GUSTT ING PUNCAK GOLGOTA
Gusti pepundhen kawulaAbdi dalem ngrerepeh nyungkemi PanjenenganTebah-tebah dhadha nggetuni urip
Gesang kebak kanisthan, kebak durakaAmrih kawula Pangran kaputus ukum sedaOh sukma delengen Gusti. Nampani pamenthanganMikul salib tindak menyang GolgotaTansah dibebeda, dianiayaGusti pepundhen kawulaPanjenengane dhawah ... dhawah ... dhawahOh, sukmaku delengen Gusti sesembahanmuDilarak menyang pamenthanganPanjenengane nandang kasangsaran nglabuhi akuNebusi kadurakan
Rama kang dadi panggujenge"Rama, kawula masrahaken jiwa kawula ing asta dalemkang maha gesang sedasukmani banjur mabur ing taman firdausDhuh Sang Hyang AlahSeda anglebeti titahSumujud manembah marang PangeranPungkasing ing donya tumuju kalanggengan
16
Robyyantoro H\v.
SEMUTIRENe
semut kang baris goiek panganing tengahing kahanan sing ora mesthipadha njerit Ian nangisndeleng polah lakune manungsakang gawe congkrahing atisemut, geneya lakumu ora mandhegngadhepi kahanan mangkono?!
17
Robyyantoro Hw.
SIRNA
Udan ing wengi tumibaNelesi Icmah ati sing laraDakbukak maneh jendhelakuAnggoleki tipak lakumuKang ilang kabur dening angin
Ing tawangKaton gawang-gawang jejuwing ati
18
A. Anies
PUCUKING PANGAREP-AREP
Gunung kang ana ngarepkuapa bisa aku ngranggeh sliramukang dakantu ana ing kalbubisaa sliramu marak ing ngarepkupangarepku mung kaya watutan bisa konggreh sanajan kena santere bayu
19
iil ■
A. Anies
WEDHUS GEMBEL
Merapi kang dakngunguniEndah sesawangane tumrapkuOra saendah kaya kang dirasakakekorbane kang aran wedhus gembel
Merapi kang.katon ngresepakeNanging bisa muntab yen dikersakakeMuntahe lahar kasuntakake
Saka Gusti kersane
Kanggo pepeling kabeh wae
20
A. Allies
SUMILIRE ANGIN
Playune kang datan bisa kaoyakWujude kang datan bisa karengkuhRupane kang datan bisa kadelengCacahe kang datan bisa kaetung
Nanging aku bisa ngrasakakeTumekaning angin kang nrecepBisaa nyuntakake pangrasakuKang dakgurit ing pucuking kalbu
21
■■
Ratih Ratna Miin
BEDA
ing satemene uripbutuh tembung kang trep
agawe werna
Ian kelap-kelipingjagad ....
abang - ijoireng - putihala - becik
jalu - estripadhang - peteng
agawe rameningjagad ...
22
Sri idarti
JAMAN EDAN
jaman^ wis jaman edanwong-wong padha nglanggar tatananapa maneh pa nom-nomanwis padha era maelu aturanamarga padha percaya marang sesumbaranyen ora melu edan ora bakal keduman
23
Sri Widarti |I
gunung aaerapi I
sliramu madeg jejeg ing sisih lornalika disawang saka Ngayogyawarnamu biru campuh karo langitIan wujudmu yen dcksawang endah-edingresep ing atikuananging yen sliramu dakcedhakiwujudmu mung rupa undhukan lemah kang dhuwursliramu uga arupa alas kang Jembar Ian arupa wit-witan
sliramu migunani marang bebrayanbisa uga dadi memala tumrap manungsa
24
Siinarta
PAK KARDI
Pak Kardi setaun kepungkur dadi kulisaiki kebak bandha kang mrahananitangga teparo padha nyekseni
dheweke duwe barang kang nyubriyani
ujud bocah gundhulmenyang ngendi tansah gumandhulyen wus tekan nuli uculyen bali nggawa emas sawakul
Pak Kardi, Pak Kardi
marga gebyaring kadonyankowe nyebal saka kanyatannembus alam setan kebak kanisthan
kang nyingkirake saka kaswargankabeh ngerti kowe urip mulyaranging mulya saka umbaring angkarakang nggawa kabegjan donyanyeret menyang dalane nraka
25
Sunarta |li
IPIWELING I
Angin sumilirnggawa weling mring manungsasupaya eman mcirang sapadhatansah eling kang Kuwasa
Angin sumilirngajak tansah mikirkahaman jaman akhirkang diwiwiti malaekat Izroil
Angin sumilirngelingake aja nggugu nepsukang bisa gawe tatu
nyerst marang bebendhu
Tibane banyu tandha arep udanaweh eling ja kabujuk setankang nggawa kacintrakaning akhiring jaman
26
Annstasia Punvanti
5EPI
Kahanan ing ngarepku krasa sepiora ana wong kang ngliwati
mung hawa adhem kang dakrasaera ana liya
Sepi
gawe atiku sepiora ana kang dakpikiraku lungguh jroning sepi
27
Rachmatullah Hacli N.
TANS AH ELINGA
Setan-setan ora katon
nonging wis podha mapanaruming ganda lumebu ing granajebul mawa wisaswara lurnsbu ing karnajebul wijining memalasesawangan kang endahjebul godhane ibiis laknat
Hanging aja sumelangkae...
ana teja manther sasada lanangsapa kang gelem nyawang
28
Rachmatullah Hadi N.
CAMPURSARI
Campuren nganggo etungan kang bener
udhaken nganggo banyu,
aja kesusu, aja nglemerolehe ngetung kudu ditaker
pGsang pathok kudu benerukuren manut gambcr
goiek tukang sing pinterseiya ragadaja mubeng mingeryen salah nyampure gawe lingsemrusake gelis, kakehan breguden
29
Andreas Willv S.P. Iij;K;
KALPIKA
kalpika endah saka kencanatandha sstya Ian tresna kang kuncarakcpasang ing racikan dhicjengkanthi pcngajab katresnan langgeng
30
Andreas \\ illy S.P.
SWARA
ana swara ing alas randhu
keprungu Ian sumesep ing kalbukapisan swara jangkrikkapindho swara pitik
kepengin dakdelengdakparani Ian aku mudhengjangkrik ngrikit suketpitik nuthul jangkrikkatulis pikir salarikapa mangkono swarga kang caket teka
Fransisca S.
ANGIN
angin kang sumiliralon ngusap raikuangin kang sumilirnggawa hawa adhem
angin ... angin kang sumilirngobahake godhong wit-witanangin kang sumilirnggawa swaraning kewan-kewan
IIf
ffI
i
32
Fransisca S.
DONYA
Donya kang edi per.iKaryane Gusti
Manungsa
Kudu njaga mrih lestariMarga donya riniptaKanggo kabeh manungsa
Nanging saiki
iki donya rusak
amarga tindak culika
yen mangkono, donya bisa musnamula kudu kajaga
Hari*>' ulianto
PIWELING
dhi ...
delengen kae
jurang mangap, gunung ngacungapa kowe ora nganggepjurang mangap nadhah paringing Gustigunung ngacung nyuwun mring Gusti
dhi ...
aja kendhat anggonmu nyenyuwuntuladna Jurang Ian gunungmuga Gusti nyembadani
■34
Hari'} ̂ ulianto
PEPARINGAN
Bungahe atiku
rikala nyawang jumedhuling Bagaskara
ing sisih wetanminangka pratandha
binukane gapura tobat
35
Si ■ i
Apia Mardesa Sari
SWARA
wus ... wus ... wus ... swara angin lumakukrik ... krik ... krik ... swara jangkriktetembangan
gug ... gug ... gug ... swara asu jegog nesusrek ... srek ... srek ... swarane wong padhamlaku
kuwl kabeh swaraning donya
36
A pin Mardesa Sari
5EPI
kabeh meneng tan ana sing munijangkrik pamer swara
kabeh wong crita ngayawaraaku mung ngadeg angejejer Ian ngungunnyawang kahanan
kang dadekke ati angluh
37
Nurul Aini Sinta D.
BAGASKARA
Bagaskara
reneya, aja tansch isin amiyak tawcngsepi atiku, sepi batinku
Bagaskaraseksenana nalika godhongankangen cahyamuseksenana nalika aku napak
midak sawernaning jiwa
ngilangi nyawatanpa krasa atiku meremmbuwang tangis, nggayuh lintang
apa bisa?
Bagaskara
udan kang ndudul kulitapa ngerti sawernaning swaraapa udan bisa ngebakisadawaning kali matingebaki sepi
38
Nurul Aiiii Sinta D.
BETENG SEMUT
O, beteng semut
rasane luwih dhuwur katimbang rasarasa kang tansah mandeng bawanasajroning beteng semut
kabeh rasa kang meh matisapa kang sedya ngopenipaling mbuwang sepikumpul Ian sedulur
karep bareng goiek geni
Ah, ironi!
nalika mlaku ing ngisor rodha pedati
39
■
40
Apresiasi dan Penulisan Kreatif Puisi Jawa
Sinyanii Endrasw co a
1. Orientasi Apresiasi PuisiPuisi Itu suatu tangisan, gugatan (unjuk rasa),
detakan, greget, nyanyian, rintihan, dan Iain-lain. Didalam puisi ada emosi yang harus dikejar. Emosi itubercampur manis dengan pikiran dan imajinasi.
Mengapresiasi puisi merupakan upaya memasukidunia-nya secara suntuk melalui proses membaca danmenikmati. Pembacaan puisi dapat bersifat personal,yakni ketika mendalami puisi di kamar -misalnya—sebagai upaya pelarian psikologis. Hasilnya adalahkepuasan: mesam-mesem sendiri, iha, hi-ha-hi-hi,terhahak-hahak. mengeniyitkan dahi, dll. Puisi menjadipil mujarab atau obat jiwa.
Apresiasi dapat ditingkatkan lagi ke arahpembacaan kreatif-estetis, yakni ke arah 'penampilanpuisi' atau pemanggungan. Dalam hal ini, puisi sudahmer.jadi komoditas: pamer^ eksibisi, show, ikianisasi,dan terobosan komunikasi kepada audiens.
2. Apresiasi Puisi: Melalui tingkatan; menggemari,menikmati, merespons, dan memproduksi. Apresiasiperlu melihat: judul, pilihan kata, imaji, simbol,persajakan, tema. Kita perlu mengetahui macam-macam puisi Jawa.
(1) naratif, yeutu guritan yang mengungkapkancerita atau penjelasan penyair. Yang terma-suk guritan naratif adalah (a) epik, yaitumenjelaskan atau menceritakan sesuatu,misalnya Wengi ing Pinggir Bengmvan
41
(Moch. Nursyahid P, (b) halaJa. uuriianyang berisi tentang tokoh yang menjadipusat perhatian, misalnya Balada JokoTanih (Suripan Sadi Hutomo) dan BaladaJuwariyah Kembang Peianyah (PoerAdhie Prawoto), (c) romcmsa, guritan yangmemuat kisah romantik atau percintaanbiasanya penuh luapan perasaan, misalnyaGuritan Sinta Marang Rama (TjahjonoWidarraanto.
(2) Lirik, guritan yang mengungkapkan gagasanpribadinya. la tidak bercerita. la mencetus-kan kandungan atau isi hatinya. Guritan inidibagi menjadi (a) elegi, guritan yangmengungkapkan rasa duka, misalnya Elegi(Hartoho Kadarsono), (b) Ode^ pujaanterhadap tokoh atau tempat atau keadaan,contoh R.A. Kartini (TS Agrarini, (c)mantra (prothalmiori), biasanya berisikekuatan semedi atau meditasi yang cocokJuga untuk antawecana ki dalang, misalnyaHong Uaheng (R.M/ Wisnoe Wardhana).
(3) Deskriptif, yaitu guritan di mana pengguritbertindak sebagai pemberi kesan terhadapkeadaan atau peristiwa, benda, suasana yangdipandang menarik perhatian. Termasukjenis ini adalah (a) satirik, yaitu guritan yangberisi ejekan atau sindiran terhadap sesuatuhal, misalnya Jaman (Muhammad YaminMS dan Kdu Tiyasa (Andjrah Lelana Brata,Satire Menthok-Menthok (Suwardi Endras-
wara), (b) kritik sosial, misalnya SerereAdhuh Lae (Turiyo Ragilputro), (c)
42
iinpiwsioiiisiik. uuritan yang memberi kesanmendalam terhadap sesuatu, misalnya SakaPadesan (St lesmaniasita),
(4) Platonik. yaitu guritan yang memuatgambaran kejiwaan atau spiritual, misalnyaPrau lelakonmii (Wieranta).
15) Xfetafisikai yaitu guritan yang memuatnafas filosofis dan mengajak pembaca untukmerenungkan kehidupan dan Tuhan, misalnya De^vo Ruci (Wieranta).
(6) Kon/ait, yaitu guritan visual yang dapatdinikmati keindahannya dari sudut pelihatan[poems for the eye), Kiicing (Eftx Mulyadi,dan Wong (Suwardi Endraswara).
(7) Diafan, yaitu guritan yang polos dan mudahdicerna, tanpa basa-basi.
(5) Gelap, yaitu guritan yang sulit dicerna,misalnya Nora Jodho (Carito YS) danSepiku Sepi Watu (Turiyo Ragilputro).
(9) Prismatis, guritan yang kaya dengan artistikdan estetik, serauanya dikemas selaras,misalnya Metamorfose (Krishna N/Iihaija).
(10) pamlet, humor, demomtrasi, itnjuk rasa,yaitu guritan yang berisi ajakan, bujukankepada orang lain, mungkin juga diselingihumor. Guritan ini biasanya memuat protessosial, misalnya Retno Riimanti Ian (Tan-dlia Kurung) (Christanto P. Rahardjo).
(11) alegori, yaitu guritan yang menggunakanperumpamaan menyeluruh yang dimaksud-kan untuk memberikan nasihat budi pekertidan agama, misalnya Guritan Asu (MadeSudi Yatmana).
43
(12) Jntmaiik, yaiiu guritan dengan dialog-dialoii yang dapat dimainkan, misalnyauuritan komedi yang menggeiikan, misalnyaFraginen Minak Jinggo Dayun dan TheTragedy of Siti Rohana (Suwardi Endra-swara).
(13) epigram, yaitu guritan yang melukiskanrasa keterusterangan, tanpa ditutup-tutupi,misalnya Epigram Seka iVIbalokan (BeneSugiarto).
(14) xenia, dari baViasa Yunani xenian (pem-berian) atau persembahan, misalnya Pa-ngestu (Anie Sumarno).
3. Tahap Penciptaan PuisiTahap penciptaan puisi meiiputi (1) tahap
penggalian, yang meliptu tahap (a) kepekaau, yaituindividu harus peka menangkap fenomena kehidupan,tangkaplah 'spirit of age , misalnya, (b) siiblimitas,yaitu setelah menangkap fenomena, seseorang dapatmenyublimasi dengan cara membayangkan keagungandan keindahan ciptaan Tuhan, (c) abstraksi, yaitumenghubungkan fenomena tadi dengan visi ataupanorama dirinya, (d) pengeraman embrio, yaitudengan merenungkan, menajamkan, memendam, danmengerami (menepake) fenomena beberapa saat; (2)tahap pemiangan, tahap ini merupakan peneloranembrio yang telah menjadi 'core meaning' atau bakalkarya sejati. Pada saat ini, semua perasaan, pikiran, dankemauan dicurahkan. Karena itu, dalam pengekspresianini perlu melakukan hal-hal Iain, yakni (a) ersatz-stimuli(memikirkan konsumen kaiya tersebut dengan membuat'the art of literature'), (b) wishful-thingking (mem-
44
bayangkan inipian kayal pembaca. apa yang diinginkanpembaca). (c) /v//7o/7Ac/_(menguasai cara mengobarpembaca. misalnya dengan improvisasi dan akrobatik),(d) pathos (pengarang menaaih simpati dan empati kedalam karyanya, merasa terlibat), (e) utopici(menghidupkan karya dengan melanturkan impiankhayal), (f) ohsesi (melamun, sehingga seperti orangkesurupan), (g) chaos (menciptakan situasi psikologisyang "kacau-balau' seperti 'gila', (h) katarsis(memberikan rasa lega kepada pembaca, denganmenyelipkan nilai moral), (i) eksgerasi (pengungkapanyang dilebih-Iebihkan, ditonjolkan agar memikatpembaca); (3) tahap koreksi, yaitu merevisi kaiyasebelum dilontarkan ke publik. Penulis adaiah pembacapertama. Bagian mana yang kurang greget harusdibesut., (4) tahap instrospeksi, yaitu mau menerimakritik dari pembaca.
4 . Teknik Membaca Puisi
Teknik baca guritan menyangkut berbagai halagar tampilannya iebih menarik, indah, komunikatif^ dansegar. Teknik-teknik itu adaiah pada kemampuan olah;
(1) vokal/ucapan, kejelasan artikulasi (misalnyata, tha, hemm, emm, tth, oh, huh, dll.),kemerduan yaitu tekanan dinamik (keras-lembut; mas, massss, massss!, massss-masss), tekanan tempo (cepat-lambat)berbeda dengan reporter sepakbola ̂ danpranatacara tetapi cukup las-lasan, ora Koyadioyak asii njxir pengiti ndang rampxing(keponthal-ponthal), tekanan nada {kiing,anggim, cemeng, mempesona, antep-entheng^, dan modulasi {penibahan btinyi
45
desali. ^' Kiiinr), yang biasanya suara penat,bukan dada. tidak koaipsi kata. juga janganmemberi tambahan 'sembako kata;
(2) gerak. mimik dan penampilan. hams sesuaidengan tuntutan puisi. Artinya, gerakantidak dilebih-lebihkan, di mana perlu saja{gerak refiek, melangkah. getengkankepaki. angkat tangaii) dan memang sulitmemposisikan anggota badan (tangan)dalam pembacaan guritan. Gerak meliputiatraksi, akting, dan mimik. Lalu adapembaca guritan seperti membawa bendasesungguhnya yang dituntut guritan, pegangteks seperti ceramah, disertai oceh-ocehanbibir, tembang, bersiiil, dsb. Begitu pulapembahan mimik, semestinya wajar, tidakhams menangis yang dibuat-buat sampaimembuat air mata buatan. Gerak perludikembangkan sampai mencapai klimaksagar pembacaan tidak datar {monoton)seperti membalikkan badan, pindah tempat'meloncat, membanting kertas, menyebarkertas satu persatu, dll. Dengan kata laingerak hams dipertimbangkan masak, hamsberalasan, dan jangan over acting.
Pembaca guritan, juga perlu menciptakan situasikomunikatif Artinya, sesekali memang tidak dilaranomerespons audiens, mendekati audien (asal tidakkebablasen). Namun, hams tetap hati-hati dengan siul-siul atau suit-suit, clemongan, dan godaan audien.
Pembaca: jangan sesekali mettyebul dan mengetnkpengeras snara, kalau bisa pakai wairles, pengerastidak dipegang, dan bersandar sepeda.
46
Pembacaan puisi; dapat dilakukan sendiri danmodel kolaboratif. Keduanya tetap memperhatikanperfonuing ari (pertunjukan).
47
PUISI JAWA iMODER.N
Four Adhie Pncwofo
Pendahuluan
Di dalam kesusastraan Jawa dikenal adanyagenre guritan atau geguritan di samping adanya genre-genre yang lain, misalnya cerita pendek {cerkak), novel,reman, crita rakyat, tembang, babad, dan Iain-lain.Guritan adalah puisi Jawa modern yang banyak ditulisoleh penyair (pengguritj sastra Jawa setelah zamankemerdekaan. Kalau kita ingin membaca karya guritanadalah hal yang mudah bila kita berlangganan atausering membolak-balik majalah dan surat kabarberbahasa Jawa, karena pada umumnya hampir tiapmajalah atau surat kabar berbahasa Jawa membukarubrik guritan pada lembar kesusastraannya. Bahkan,bagi siswa-siswi SLTP dan SLTA sudah cukup serinomendengar adanya lomba membaca guritan karenahampir tiap tahun Kanwil Depdikbud Propinsi JawaTengah, Daerah Istimewa Yogyakarta, dan Jawa Timurmenyelenggarakannya.
Menulis Guritan
Guritan memang nyaris tak berbeda dengan puisimodern di dalam kesusastraan Indonesia. Yanomembedakan adalah medianya. Guritan ditulis dalatnbahasa Jawa, sedangkan puisi ditulis dengan bahasaIndonesia, atau kadang-kadang bahasa Indonesia yangdicampur dengan bahasa Jawa (mungkin juga bahasaInggris dan bahasa Cina). Guritan-pun ada yangdicampur sedikit-sedikit dengan bahasa Indonesia ataubahasa Inggris sepanjang pengguritnya tidak mampu
48
niencari padanan katanya dalam bahasa Javva, ataubahkan secara sengaja disipkan bahasa Indonesia ataubahasa asing sebagai ramuan pemanis.
Pernah seorang teman bertanya, bagaimana caramenulis guritan"^ Nludah saja, javvabnya sudah tersiarpada majalah Pauyehar Semotigat belum lama ini (baca:PS, No. 37, tanggal 11 September 2990 dengan judul"Gcnve Guritari Ikii Gampang!').
Menulis karangan (termasuk mengarang puisiatau guritan) sebenarnya adalah suatu peristiwakomunikasi. Kita menuliskan ide, gagasan, pikiran,untuk disampaikan kepada orang lain. Agar ide,gagasan, dan pikiran yang disampaikan kepada oranglain itu mudah diterima tentu saja hams menggunakanbahasa yang mudah dipahami. Dengan demikian,seorang penyair menulis puisi atau guritan perlumempertimbangkan penggunaan bahasa yangsederhana.
Bumbu Artistik
Apabila guritan ditulis. dengan bahasa yangsederhana sudah cukuplah kerja penyaimya? Terayatabahasa yang sederhana saja belum cukup untuk menjadipuisi/guritan yang baik. Maka penyair hendaknyamenyediakan pula perangkat keindahan. Puisi sebaiknyadibumbui dengan keindahan bahasa bempa irama,pemilihan kata-kata yang liris, dan kekuatan maknayang dalam. Akan lebih sempuma pula bila karya puisiitu mengandung nilai-nilai universal agar lebih tahanwaktu sehingga sanggup dinikmati kapan dan di manapun.
Di bavvah ini dikutipkan sebuah guritan karyaSri Setya Rahayu yang beijudul Sapa Jenengmu, Cah
49
Ayu? Guritan ini sangatlah sederhana. teiapi meniilikinilai universalitas yang cukup dalam. memenuhi syarat-syarat dalam ha! penuangan ide. pemikiran. dangagasan, mengandung irama dan teramat iiris. namundikemas dalam bahasa Jawa yang mudah dipahami olehsiapa pun. Demikian bunyinya;
SAPA JENENGMU, CAH AYU?
sctpct jemngmii, ccih ayuyahmene durung tiinithengiik-thertguk ngisor warnnyccwang remhulan, sunare unguo, edi hangetdak cedhaki, eseme kinnamhangpanjenengan sinten?
aku wong ngumbaradodol crita golek segamripate dadi amba, aku mesemdak gandheng: muliha, muliheman-eman ayumu
eman-eman umurmu
cah ayu mesem, mripate suremiinjal ambegan dawa, menapa sagedyen ibv kula mboten kersa iiampiIan ariak kula mboten wonten ingkangngopeni?
Setelah membaca guritan tersebut bayanganyang melintas di benak kita adalah peristiwa pertemuan
50
pen\ air denuan "cah ayii"' in! menyiratkan banyak hal, diantaranya:
(1 ) pertemuan itu terjadi pada vvaktu malam hari(2) ada perasaan senasib antara penyair dengan "caha\Tj""
(3) "cah ayu' hidup menderita(4) antara "cah ayu" dengan orang tuanya sedang terjadikonflik keluarga.
Di atas disebut "bayangan' yang melintas dibenak kita, karena puisi ini memang tidak pernahmemberi informasi yang sejelas-Jelasnya kepada kita.Puisi ini mengajak kita untuk meraba-raba, menduga-duga, dan merasakan 'sesuatu' yang dialami olehpenyairnya ketika bertemu dengan "cah ayu" di suatumalam yang indah.
Dan kenapa pula penyair menyebut "cah ayutadi berdiam di bawah pohon 'waru' dan bukan dibawah pohon flamboyan atau pohon mangga, dankenapa rembulan disebutnya berwaraa 'ungu' danbukan berwama kuning atau putih? Tentu saja hal iniadalah upaya penyair untuk memberi bumbu artistik(keindahan) dengan irama dalam persajakan (u, u, u, u).iViemang dalam membentuk irama dan lirik sebuah puisipenyair mempunyai banyak kiat. Irama dapat diletakkanpada akhir baris kalimat, tetapi juga dapat diletakkanpada kata-kata yang berderet dalam satu baris kalimat.Misalnya dalam kalimat 'dodol crita golek sega', tidakdapat diubah menjadi 'dodol crita golek pangan'.Suasana yang demikian tentu akan 'memsak' keindahansebuah puisi.
51
Penutup , • . -oKiranya kurang tepat bila dalam tulisan ini saya
banyak mengemukakan teori. Selama say a nienjadipenyair saya memang tidak pernah belajar teon Padaakhiraya teori-teori itu datang sendin setelah sayabelajar dan belajar menulis puisi Mungkin secara tidasengaja penemuan saya itu diaggap "teon oleh oranglainyang mengamati puisi saya
Yang terpenting bagi kita adalah adanyakeberanian untuk memuiai menulis puisi. dan setelah ituada keberanian pula untuk mengirimkan kepada reda si.Setuju?!!!
52
A^ O NULIS GURITAN
(Sing ngajak Turiyo Ragilputra)
Nulls guritan?Pengin nulls guritan?Sapa pengin nulis guritan?Poer Adhie Prawoto nate kandha, nulis guritan
iku gampang. Arswendo Atmowiloto ngendika"mengarang itu gampang"?
SijiIng kene, aku ora ngrembug utawa rembugan
panemu ing dhuvvur mau. N'liturut sliramu, nulis guritaniku gampang apa angel? Yen aku entuk umn panemu,nulis guritan gampang-ganipang angel (dijungkir ugakena: angel-angel gampang!) Milih siji endi, mangga.Sing terang, wong arep nulis guritan iku becike (kudu)ngerti hakekate karya sastra genre guritan.
Karana aku ora nemokake pangerten gegayutankaro hakekate guritan, becik dakaturake "apa hakekate"puisi - sawijine karya sastra sing nduweni "bongkotpucuk" memper guritan. Ing bukune "Teori danApresiasi Puisi", Dra. Ny. Raminah Baribin nulisngene, "Puisi berarti ucapan yang dibangun;maksiidnya ucapan yang tidak langsung." Meres tegessajroning ukara iku, guritan bisa ditegesi karya sastrasing diwangun kanthi basa 'sandi', tembung-tembungisyarat, kebak idiom-idiom sastra kanthi ancas ciniptasawijine karya sastra sing ora mung endah, nanging ugangandhut nilai-nilai unifersal.Dhuh, angel ditegesi ya? Wis becike ngene bae: guritaniku karya sastra Jawa sing isine pengin kandha"mengkene " nanging olehe ngomongake malah kanthi
53
"luengkuno". Kandha ngalor nanging sing dikarepakemendhuwTir! Mula saka iku, guritan beda karo critacekak (ya jelas no), crita sambung. apamaneh sejarahutavva biologi. Beda!
Sadurunge nyemplung ing "prakii^k niili.sgiiritan", saiki ayo nyoba mbedakake antarane guritanIan ilmu liyane. Upamane sejarah Ian biologi Miturutpanemune sapa? Miturut panemuku Ian panemumu!Dudu panemune wong-wong sing muiih pasar.Mbedakake guritan Ian ilmu liyane iku ngenani sawijineperkara. Upamane bae ngenani donyaning tetuwuhan.Njupuk bae wit gltigtd Ngerti ta wit glugu? Witglugu iku wit sarwaguna. Apa-apane kabeh kenadimanpangatake. Nanging eling Iho, yen ana bocahwadon kaya wit glugu, iku kurang becik. Wit glugu ikurak sing menek era mung wong siji loro ta? Dadi yenana bocah wadon "akeh sing menek", ora becik. Hi hi hihi....!
Digepokake karo sejarah, sejarah asal usuleglugu, pirembugan bakal digandhengake karo asal-usuleglugu, pirembugan bakal digandhengake karo asal-usulewit glugu. Iki upamane: yen bareng ditlusur menawaglugu iku - upamane - asale saka Nuswantara, ha mboknganti kapan bae ora bisa diowahi dadi — upamane:glugu asale saka Portugis, Israel, utawa Ustrali. Orabisa!.
Digepokake karo biologi, pirembugan bisakupeng ing perkara — upamane — kalebu thukulan kanthijenis oyod sing kepiye Ian mlebu perangan thukulanberkeping" pira. Yen sawi&e ana klasifikasi menawa
glugu iku kalebu jinising thukulan "berakar serabut",arepa dijungkir walik tetep ora bisa dilebokake jroning
54
tluikulan jinis "berakar tunggang". Seniana uga yen wisdigolongake minangka tluikulan "berkeping kembar".
Iki beda yen perkara giugu dirembug adhedhasar" abang ijone" guritan. Giugu bisa didadekake lajeringrembug ngenani tresna jalu estri, utawa pasrawunganantarane titah Ian Gustine.
Ayo saiki nyoba bareng-bareng gawe guritankanthi milih tembung "giugu" minangka undheraningperkara. Ewasemana sadurunge tembung "giugu"minangka undheraning perkara. Ewasemana sadurungetembung iku ditetesake dadi pirang-pirang tembung singmengkone nglumpuk dadi ukara-ukara, ora ana alaneaku Ian sliramu tepung luwih cedhak ngenani cirikhasegiugu, upamane:
- Blegere lempeng, ora cawang-cavvang, landedege dhuwur.
- Uwohe, yen isih cilik jenenge bhthik, barengrada gedhe dijenengi cengldr.
mundhak maneh duwe jeneng degcui, banjuryen wis diwasa aran krambil.
- Yen kembange - jenenge pianggar - dideresbisa metu legene (wong Kebumen
ngarani ''sajeng" - saka tembung kersanekanjeng?)
- isih ana maneh, nanging goleka dhewe (he hehe ngguyu!)
Langkah sabanjure yaiku milih tema. Yentemene perkara tresna (upamane kepengin nelakaketresna marang wong sing digandrungi) bisa nulis ngene:
(Irah-irahan bebas)
giugu sing daktandur jroning atikuterus dakxabuk sadawane wektu
55
ll
kareben mbesuk tembe bisa kenibanuIan uwohe thukul ins taman '■smaraniu
liSliramu bisa mbiji mitunjt ukuranmu dhewe- p|dhewe ngenani tembung sing dipilih: pas utawa ora. ||Awit sapa ngerti sliramu bisa nemu tembung sing luwih |||mathis, luwih manis, Ian luwih puitis. Saliyane iku. ||diwawas saka babagan "mutu", sliramu uga bebas mbiji. dDibiji apik hiya kena, biasa-biasa bae ora ana sing j| jnglarang, Ian dibiji iieiek (elek banget) aku hiya ora / 1|muring. Bebaslah! Awit ancasku mung kepengin fngaturake; sepisan, wit sing ing sadhengah papan ana,pranyata kena kanggo lelantaran nelalake katresnan.Kapindho, "tembung kunci" - yaiku glugi' mujudaketembung lumrah. Semana uga tembung-tembung singmangun dadi untingan (bait). Katelu, guritan singdumadi saka patang larik iku wis ngompliti syarat"pengin kandha mengkene" nanging olehe ngomongakemalah kanthi "kandha raengkono".
Sauntara iku, yen aku Ian sliramu kepenginnelakake anane iman marang Gusti Kang AkaryaJagad, bisa kanthi nulis mengkene;
iki cahya-Mu, manther saka pucuk glugudhuwur ngungkuli mahamerucendhak sangisore dlamakan sukuperbawane cahya gumilangdadiya panulaking sesikuana kalane obor kena pepatinanging panjingna obor kalanggengan ing
gluguning ati
Nah, kaya guritan sing kapisan, guritankapindho iki uga ora uwal saka perkara 'ghigit".
56 !
\anginu beda karo guritan kapisan. guritan kapindhoiku temane relignis. Guritan sing dicipta karana sipanggurit kepengin nganakake "koimiiiikasi" kasoSang Khalik.
Wis ngono bae. Aku ora arep ndedawa rembug.Aku pengin nantang sliramu. Apa sliramu temen-temenpengin nulis guritan? Yen iya, ayo nulisa saiki! Nulisamiturut kabisanmu, miturut daya kreativitas Ianimajinasimu. Yen wis dadi, tulisan iku arep kokkapakk,karepmu. Arep nyoba dikirim ing majalah kena,disimpen uga apik. (Sssst, ing Ngayogyakarta kene anamajalah "Pagagan". Kirimen mrana. Insya Allahdiemot!)
Loro
Ngeni peso, ta? Peso ing pawon gunane kanggorajang-rajang. Yen duweke tukang jagal digunakakekanggo ngiris daging. Peso sing tansah digunakake Iandiasah bakal katon gilap Ian landhep. Suwalike,landhepa kayangapa, yen ora nate dienggo, mungdislempitke ing gapit gedheg, tundhone bakal tiyengen -karateri.
Nah, pikiranku Ian pikiranmu uga kaya peso iku.Yen era nate digunakke kanggo mikir, pikiran malahdadi kethul. Kareben mikir, aku Ian sliramu butuhtantangan. Perlu ngadhepi perkara sing sipate isih semusiningid. Ora cetha wela-wela. Ora nglegena. Oratelanjang. Saiki ing ngarepmu ana tantangan: tantangangawe guritan, sawise (banget) sethithik ngerti apa Iankepiye guritan iku. Piye?
Ngendikane Mas Suryanto Sastroatmodjo, yenpengin ngarang aja nggugu gugon tuhon. Ayo
57
nt^aranga linandhesan aji dhiri Ian kapiibadenniusawutuhe!
5.8
1. Nama Andreas Willv Satva Putranta
2. Jenis kelamin Laki-laki
3. Tempat. tangaal lahir Bantul, 28 Juni 1982
4. Agama Katolik
5. Sekolah SMU 7 Yoavakarta
6. Alamat sekolah Jalan M.T. Haryono 47, YogyakartaTelepon: 377740
7. Alamat rumah Jalan Parangtritis Km 12KadibesoRT 04A^III
Bantul 55715
S. Hobi Koleksi gambar. membaca
9. Pengalaman baca puisi/cei-pen : Loniba Membaca Cerkak
Tahun 1999
: Fransisca Sri>'ati
2. Jenis kelamin : Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir ; Yogyakaita, 5 Febiuaii 198.)
4. Agama : Katolik
5. Sekolah : SIvIU 7 Yogyakaita
6. Alamat sekolah : Jalan M.T. Haryono 47. Yogy<^'kaita
7. Alamat rumah
Telepon 377740
: Cebongan RT 13/R 10/334, KasihanBantul
: Membaca8. Hobi : Membaca
9. Pengalaman baca puisi/cerpen : Lomba Membaca Puisidalam rangka Lustrum
Fakultas Sastra UGM
3 Y
1. Nania
Jenis kelamin
: Ignatius Yoga Kiimala Yuiiaiito
; Laki-laki
3. Tempat. tanggal lahir : Yogyakarta, 17 Juli 1981
4. Agania : Katolik
5. Sekolah : SMUK Sang Timur
6. Alamat sekolah : Jalan Batikan 7 Yncrvakai
: Katolik
: SMUK Sang Timur
: Jalan Batikan 1, Yogyakai
7. Alamat rumah
8. Hobi
taTelepon: 380782
: Jalan Bintaran Tengah 6,YogyakartaTelepon 376563
: Kesenian
9. Pengalaman baca puisi/cerpen:
a. Lomba Membaca Puisi '"Janur Kuning" Tingkat SLTA Se-
DIY di STIE Widya Wiwaha Yogyakaita
b. Lomba Membaca Cerpen di SMUN 1
c. Lomba Membaca Cerkak Berbahasa Jawa di Fakultas
Sastra UGM
'' ■ ■ '
1A- /I
; Nurtria Rendi Ralimadi
2. Jenis kelamin : Laki-laki
2. Tempat, tanggal lahir : Yogyakaita, 5 Juli 1982
4. Agama : IslamIslam
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
SYIU 7 Yogyakaita
Jalan M.T. Haryono 47
Yogyakarta
Telepon 377740
7. Alamat rumah : Jaian Tawes II/11, Minomaitani
Ngaglik, Sleman, Yogyakarta 55581
8. Hobi : Filateli, bersepeda
9. Pengalaman baca puisi/cerpen : Lomba Membaca Cerkak
dalam rangka Lustrum Vin KMSD
8. Hobi
1. N'ania
2. Jenis kelaminJenis kelamin
: Anastasia Piirwanti
; Perempuan
3. Tempat. tanggal lahir : Slenian. 29 Mei 1983
4. Agama ; Katolik
5. Sekolah : SMU 1 Minggir
6. Alamat sekolah ; Sendangmulyo, Minggir, SlemanYogyakaita
7. Alamat rumah ; Kliran, Sendangagmr^ Min'^°'irSleman
8. Hobi : Deklamasi, membaca korespondensi
9. Pengalaman baca puisi/ceipen ; a. Lomba membaca puisi disekolah
b. Lomba membaca geguritan
di UGM
7. Alamat rumah
8. Hobi
1.Nama : Ike Avai Chotimah Srihesii W ulandari
2. Jenis kelamin : Perempuan
S.Tempat, tanggal lahir : Pekalongan, 9 Oktobei 198j: Islam
: SMU 1 Minggin 11
; Pakeran, Sendangmulyo, Miiiggir
Sleman
; Trukan jitar, Sumberarum, MoyudanSleman
8. Hobi '• Mendengarkan musik, membaca
9. Pengalaman baca puisi/cerpen : Membaca cerpen berbahasaJawa
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
64
1. Nama : Intan Permatasari
2. Jenis kelamin ; Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Yogyakarta, 31 Januari 1983
4. Agama
5. Sekolah
6. Aiamat sekolah
7. Aiamat rumah
8. Hobi
: Katolik
: SMU 8 Yogyakarta
: Jalan Sidobali 1, Muja-muju, Yogyaka
: Jalan Magelang 40b, Yogyakarta
Telepon 563707
: Menyanyi
9. Pengalaman baca puisi/ceipen :
65
1. Nania
2. Jenis kelamin
Niken Devi Rosita
Perempuan
3. Tempat. tanggal lahir : Yogyakaita. 25 Maret 19844. Agama5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat mmah
8. Hobi
Islam
SMU 6 YogyakartaJalan C. Simanjuntak 2, YogyakaitaTelepon 513335
Surokarsan Mg 11/262, \ ogyakarta
Membaca Puisi, membuat lagu danpuisi
9. Pengalaman baca puisi/cerpen ; Membaca puisi dalam rangka17 Agustusan
10. Pengalaman menulis puisi ; (1) Menulis puis IslamMenulis opini dalam Famena dengan judul "'Islam di tahun2000''; (2)Menulis puisi dengan tema kemerdekaan.
11. Media yang telah memuat karya-karya puisi/cerpen.Famena (Ngalab Islam mesjid Nurul Huda)
12. Pewnghargaan yang pemah diperoleh:peserta karya tulis bidang kesehatan, dengan tema Menang-gulangi Demam Berdarah Dengus
1. Nania
2. Jenis kelaminJenis kelamin
;Nurul Aini Sinta Dewi
; Perempuan
3. Tempat. tanggal lahir ; Magelang, 7 September 1983
4. Agama
5. Sekolah. kelas
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
: Islam
: SMU I Sleman, Ilf
: Jalan Magelang Km 14, Medari
Catriiliarjo, Sleman
; Ngentak, Tamanagung, Muntilan
Magelang
: Catur, membuat puisi
1 Nama • Hemma Retna Ningsih2. Jenis kelamin : Perempuan3 Tempat, tanggal lahir : Pontianak. 27 Juni 19844 Asama : Katolik5'selcolah : SMU 1 Mingg.r, ILA6 Alamat sekolah : Pakeran, Sendangmulyo. Minggii
Sleman
-7 Alamat rumah ; Janggrangan. Daratan Tengah/• R-p 04/4, Sendangaaim. MinggirSleman
, ■ : Membaca
° CT̂ laman baca puisi/cerpen : a. Membaca cerpen9. pen=,ai ^ Lomba membaca puisiantarsekolah
D^naalamanmenulis puisi/cerpen10. ^ jvienulis puisi di majalah
b. Men 111 is ceipen di buku KanisiusGema
c. Menulis puisi dan cerpen diMajalah Kangguru
; Violet Afifah
2. Jenis kelamiii : Peiempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Sleman. 26 Juni 1982
4. Agama
5. Sekolah, kelas
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah : Panasa^ TT u; :Mengai8. Hobi
9 pengalaman baca puisi/ceipen:a Lomba membaca cerpen
b. Lomba membaca geguritan
c Lomba membaca cerkak
: Islam
: SMU 1 Sleman
: Jalan Magelang Km 14, MedariSleman
: Panasan, Kapling, Triharjo, Sleman
:Mensarang
1.Nama : Sena Biidi Husada
2. Jenis kelamin : Laki-laki
3. Tempat, tanggal lahir : Tuban, 7 Mei 1981
4. Agama
5. Sekolah, kelas
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
; Islam
: SMU 1 Sleman
: Jalan Magelang Km 14. Caturharjo
Sleman
: Kembangarum, Donokerto, Turi
Sleman
: Bulutangkis
70
1 ■ Nama : Bandi Sarono
-• Jenis kelamin ; Laki-laki
Tempat. tanggal lahir : Sleman. 6 Desember 1981
4. Agama : Islam
5. Sekolah : SMU 1 Cangki'ingan, Ill/b
6. Alamat sekolah : Bedoyo. Wukirsari, CangkringanSleman
7. Alamat rumah : Krajan, Wukirsari, CangkringanSleman
8. Hobi ; Bola Voli. Sepak Bola, Tinju
9. Pengalaman baca puisi/ceipen :
Nama : Diah Putri Daninggar
jenis kelamin : Perempuan
Xenipat, tanggal lahir : Surakaita, 22 Februari 1982
j\ r-rtima • Kiistcn/s^gama
Sekolah
^larnat sekolah
: SMU BOPKRIII (III Bahasa)
: Jalan Jenderal Sudirman 87
Yogyakarta
: Jalan Veteran 159, Yogyakarta
: Membaca
y^larnan baca puisi/cerpen
V
1. Nama : Akiiyar Anis
: Laki-laki2. Jenis kelaniin : Laki-laki
3. Tempat. ranggal iahir : Bantul, 29 Mei 19S1
4. Agama • Islam: Islam
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi ivxemoac
9 pengalaman baca puisi/ceipen ;
; SMU Muhammadiyah IV Yogyakarta; Jalan Mondorakan 51, KotaaedeY ogyakarta ^
: Kedungpring, RT 01/11, BawuraiiPleret, BantiiL Yogyakarta
; Membaca dan Olah Ra^a
1- Nama : Ari Isvvalminingsih
2. Jenis kelamin : Perempiian
3. Tempat, tanggal lahir : Yogyakarta, 10 Juni 1981
4. Asama • Islam4. Agama • Islam
5. Sekolah : SMU Taman Madya "IP" Yogyakaita
6. Alamat sekolah : Jalan Taman Siswa, Yogyakaita
2. Alamat riimah : Sorogenen UH Vy 106, Yogyakarta
8. Hobi : Membaca
9. Pengalaman baca puisi/cerpen :
1. Nama : Cahyono Nugroho
2. Jen is kelaniin •' Laki-laki
3. Tempat. tanggal laJiir : Sleman, 5 April 1982
4. Agama
5. Sekolah
6. Alam^^ sekolah7. Alam^t rumah
: Islam
: SMU 1 Depok, Sleman
: Babarsari, Depok, Slem
; Jalan Janti, Gang Flam
an
boyan 117Condongcatur, Depok, Sleman
8. Hobi9 pengalamanbacapuisi/cerpen :
75
1.Nama :NurAfiyah
2. Jenis kelaniin : Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Lamongan, 14 November 1982
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
: Islam
: SMU Muhammadiyah IV Yogyakarta
: Jalan Mondorakan 51, KotagedeYogyakarta
; Jalan Mondorakan 55, KotagedeYogyakarta
: Membaca dan Menulis
9. Pengalaman baca puisi/cerpen :
76
1. Nama : Apin Mardesa Sari
2. Jenis kelamin : Perenipuan
3. Tempat, tanggal lahir : Yog\ akaita, 15 Juli 19S4
4. Asama
5. Sekolah ; i
6. Alamat sekolah ; Jalan B7. Alamat rumah : Kuncen
• : Membac8. Hobi
p pengalaman baca puisi/ceipen :
: Jalan B
; Islam
; SMU I Kasihan, Bantul, Yogyakaita
ugisan SeJatan, Bantul
: Kuncen, Gang Wajar365, Yogyakaita
: Membaca Komik
1. Nama : Nur Hidayah
2. Jeiiis kelamin : Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Yogyakarta, 10 Juli 1984
4. Agaraa
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
: Islam
: SMU 1 Kasihan, Bantul, Yogyakaita
: Jalan Bugisan Selatan, BantulYogyakaita
: Gambiran UH V/237, Yogyakaita
: Membaca
9. Pengalaman baca puisi/cerpen :
78
: Ratih Fatinaniin
2. Jeiiis kelamin : Perempuan
3 Tempat. tanggal lahir : Sleman. j Oktober 1982A : Islam4. Agama
5. Sekolah: SMU 1 Depok. Sleman
6 Alamat sekolah : Babarsaii Catuitanggal, Depok: Denokan, Maguwoharjo, RT 04/63
7. Alamat u Depok: Membaca
g Hobipengalaman baca puisi/ceipen :
SMU 1 OEPOK SLEHAI
; Sri Widaiti
2. Jenis kelamin : Perempuan
3. Tempat, tanggai lahir : Sleman. 20 Mei 1983
4. Agama : Islam
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
: SMU 1 Depok. Sleman.Yog}'akana
: Babarsari, Depok. Sleman
7. Alamat rumah : Krodan, Maguwoharjo, DepokSleman
8. Hobi ; Membaca, Bola Voli
9. Pengalaman baca puisi/cerpen :
1. Nama ; Lysa Widyarini
2. Jenis kelamin : Perempuan
3. Tenipat. tanggal lahir : Wonogiri. 22 November 1983
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
; Islam
: SIVrU PIRJ I Yogyakarta
: Jaian Kemuning 14, BaciroYogyakarta
: Jalan Mawar 83, Yogyakarta
: Membaca buku
9. Pengalaman baca puisi/ceipen
2. Jenis kelamin
; Han-y Yulianto
: Laki-laki
3. Tempat, tanggal lahir : Batang. 10 Juli 1983
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
: Islam
: SMU 2 Yogyakarta
; Bener, Tegalrejo, Yogyakarta
: Tegalvveru. margodadi, SeyeganYogyakarta
: Mendengarkan musik campur sari
9. Pengalaman baca puisi/ceipen
1. Nania : Ernest Oktavianiis Ducky
2. Jenis kelaniin : Laki-Iaki
3. Tempat. tanggal lahir : Yogyakaita. 15 Oktober 1981
4. Agama
5. Sekolah
5. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
9 pengalanian baca puisi/ceipen :
: Kristen
: SMU BOPKRJ II Yogyakarta
: Jalan Jenderal Sudirman 87Yogyakarta
: Notoyudan GTII/I027, Yogyakarta
: Menggambar
83
1. Nama
2. Jeiiis kelamin
3. Tempat, tanggal lahir
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
Robyantoro Hu.
Laki-iaki
7. Alamat nimah
8. Hobi
; Yogyakarta. 17 Februari 1983
: Islam
: SiVIU PIRI Yogyakarta
: Jalan Kemuning 14. BaciroYogyakarta
: Danukusuman Gk rV/1326
Yogyakarta
: Membaca buku
9. Pengalaman baca puisi/cerpen :
1. Nama : Raclimatullali Hadi Nurhantara
; Laki-laki2. Jenis kelamin ; Laki-laki
3. Tempat. tanggal lahir : SJeman, 27 September 1982
A A crams ■ Islam4. Agama
5. Sekolah : SiVfU I Cangkringan, III IP A
6. Alaniat sekoJah ; Bedoyo, Wukirsari, CangkringanSleman
7. Alamat rumah : Plupuh, Wukirsari, CangkringanSleman
S. Hobi: Membaca puisi, olaliraga, dan musik
pengalaman baca puisi/ceipen ; -
1. Nama
2. Jenis kelamin
: Sunaita
: Laki-laki
3. Tempat, tanggal lahir : Sleman, 25 Desember 1982
4. Agama
5. Sekolah
: Islam
: SMU 1 Cangkringan
6. Alamat sekolah ; Bedoyo. Wukirsari, Cangki'inganSleman
7. Alamat mmah : Rahadem, Kepuharjo, CangkringanSleman
8. Pengalaman baca puisi/cerpen ; a. Membaca puisi (Juara 1)Tk. Kecamatan
b. Membaca Puisi TingkatKabupaten
c. Membaca Puisi dan Cerkak
■( ~'r
: Marieskha Dianina Praharsari
2. Jenis kelamin ; Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Jepara, 13 Oktober 1982
4. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
: Islam
: SlVrUMuhammadiyah 1 Yogyakarta
: Jalan Gotongroyong 2, Yogyakarta
: Jalan Jetis Pasiraman 6, Yogyakarta
: Membaca
9. Pengalaman baca puisi/ceipen : a. Lomba Membaca Puisi se-Kabupaten Jepara
b. Porseni SD Lomba
Membaca Puisi
10. Pengalaman membaca puisi/ceipen:Lomba Mengarang Cerpen Arab Gundul
11. Penghargaan yang Pemali Dieroleh:a. Juara I Membaca Puisi Se-Kabupaten Jepara ■
b. Juara I Ceipen Arab Gundul Se-SMU Muhanlmadiyah 1c. Juara III Membaca Puisi (Porseni SD)
Anisaul Hasanah Kurniawati
2. Jenis kelamin : Perempuan
3. Tempat, tanggal lahir : Sleman, 27 Oktober 19824. Agama
5. Sekolah
6. Alamat sekolah
7. Alamat rumah
8. Hobi
; Islam
; SMU Muhammadiyah 1, Yogyakarta
; Jalan Gotongroyong 2, PetinggenYogyakarta
; Stan Rt 02, RW 43, MaguwohaijoYogyakarta
; Qiro'ah, membaca Puisi, menyanyi
9. Penaalaman baca puisi/cerpen
N
IL'
top related