Transcript
Çocuk Adalet Sistemi Çalışanları Eğitimi
MAĞDUR ÇOCUK VAKASI
Mağdur Çocuk Vakası
114 yaşındaki M, internetten tanıştığı 35 yaşındaki S ile bir çay bahçesinde buluşur. S, bir süre konuştuktan sonra kendisinde
bulunan bir oyun programını göstermek üzere M’yi evine davet eder. M’nin kabul etmesi üzerine birlikte eve giderler. S’nin ikram
ettiği alkollü içkiyi içen M, bünyesi alkole alışık olmadığı için sarhoş olur. Bu durumdan yararlanan S, M ile cinsel ilişkiye girer.
M, uyandığında durumu fark eder ve ağlayarak evden ayrılır. Durumu uzun süre kimseye söyleyemeyen M, daha sonra
okuldaki rehber öğretmenine olayı anlatır. Bunun üzerine, rehber öğretmen olayı okul müdürüne, okul müdürü de polise bildirir.
Mağdur Çocuk Vakası
Bildirim yükümlülüğü
1. Suçu bildirim yükümlülüğü• İşlenmekte olan suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi bir yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Mağdur 15 yaşından küçük ise yarı oranında artırılır. Tanıklıktan çekinme hakkı olanların bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır (TCK m.278).
• Kamu adına görev yapan kişi görevleri sırasında ve görevlerine ilişkin bir suç öğrendiklerinde bildirmezse 6 aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.279).
• Görevini yaptığı sırada bir suç belirtisi ile karşılaşan sağlık görevlisi durumu yetkili makamlara bildirmez ya da gecikirse bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.280).
Bildirim yükümlülüğü
2. Korunma gereksinimini bildirim yükümlülüğü
• Adli ve idari merciler• Kolluk görevlileri• Sağlık ve eğitim kuruluşları• Sivil toplum kuruluşları
korunma ihtiyacı olan çocuğu ASPB’ye bildirmekle yükümlüdür (ÇKM m.6).
Mağdur Çocuk Vakası
2M okuldan alınarak,
S ise yakalanarak karakola getirilir.
Mağdur çocuk
• Kendilerine karşı işlenmiş suçun sonucu olarak herhangi bir zarara maruz kalan çocuklara mağdur çocuk denir.
• Bir suça maruz kalan çocuk, o suçun doğrudan mağdurudur. Çocuk bazen bir suçtan dolaylı olarak mağdur olabilir.
• Şiddet suçunun tanıkları olan çocukların, bu eylemin mağdurları kadar ciddi bir travma yaşadıkları bilinmektedir. Bu nedenle, şiddet suçlarının soruşturulması ve kovuşturulmasında; olayın mağduru veya tanığı olan çocukların yaşadıkları örselenmenin dikkate alınması çocuğun korunması bakımından çok önemlidir.
Mağdur çocuğun adalet sisteminden beklentileri
• Mağdur çocuğun adalet sisteminden beklentileri nedir?
Mağdur çocuğun adalet sisteminden beklentileri
• Bir suçun mağduru olan kişinin en önemli beklentileri; dinlenilmek (işitilmek), saygı görmek ve bilgilendirilmektir.
• Mağdur, suçun bildirilmesi ve daha sonraki süreçlerde her türlü baskıdan uzak olmayı ister.
• Aynı zamanda, malî, sosyal ve diğer yardımlar ile bunlara nasıl başvurulacağı hakkında bilgilendirilme ihtiyacındadır.
Mağdur çocuğun adalet sisteminden beklentileri
• Mağdurun mahkeme ve diğer aşamalarda her türlü fiziksel ve sözlü saldırıdan korunması gerekir.
• Delil olarak ihtiyaç duyulmayan eşyaların mağdura verilmesi, davanın seyri ve sonucu hakkında bilgilendirilmesi, özellikle cinsel istismar suçlarında aynı olayı defalarca anlatmak zorunda kalmaması ve tekrar muayene edilmek zorunda kalmaması mağdurun korunması bakımından sayılabilecek önemli hususlardır.
Mağdur Çocuğun bildirilmesi (Dört Telefon Kuralı)
• Cumhuriyet savcısı• Baro (avukat istemek için değil)• ASPB (çocuk kurum bakımında
olmasa bile)• Çocuğun yararına aykırı değil ise
ailesi
Mağdur Çocuk Vakası
3Cumhuriyet savcısı, ÇİM’e gelerek M’nin beyanını
bizzat alır. Hazır bulunan uzmana beyan tutanağını imzalatır.
Mağdur çocuk kaç kez dinlenir?
• Suç mağduru olan çocuk, adalet sistemi içerisinde kaç kez dinlenir?
Mağdur çocuklara ilişkin bazı temel kurallar
Mağdur çocukların tanık olarak beyan vermeleri sırasında yanlarında bir uzmanın ve vekilinin bulundurulması ve beyanın kamera ile kaydı ZORUNLUDUR (CMK 52 – 236).Mağdur ve tanık çocukların; • Tam ve doğru şekilde bilgilendirilmeleri,• Güvenliklerinin sağlanması, • Gizliliğe önem verilmesi,• Gerektiğinde tıbbi ve psikolojik destek almalarının
sağlanması,• Beyanın en az örseleyecek biçimde ve özel koşullarda
alınmasıçok önemlidir!
Yasal temsilci
• Vekili bulunmaması halinde, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından , mağdura avukat (vekil) atanır (CMK m.234/3).• Mağdur çocuk ise ya da sağır, dilsiz ise istemi
aranmaksızın avukat (vekil) görevlendirilir (CMK m. 234/2).
Tıbbi ve psikolojik destek
• Mağdur çocukların veya işlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş olan diğer mağdurun tanık olarak dinlenmesi sırasında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanında uzman bir kişi bulundurulur (CMK m.236).
• Çocuk mağdurların mahremiyetini ve kimliklerini uygun şekilde koruyarak ve kimliklerinin tespit edilmesine yol açabilecek bilgilerin uygunsuz bir biçimde yayılmasını önlemek için uygun önlemler alınmalıdır.
• Genel ahlakın ve kamu güvenliğin gerekli kıldığı durumlarda duruşmanın kapalı yapılmasına karar verilebilir (CMK m. 182).
Gizlilik
Mağdurun dinlenmesi – Kayıt zorunluluğu
• Tanıkların dinlenmesi sırasındaki görüntü veya sesler kayda alınabilir.
Ancak; a) Mağdur çocukların, b) Duruşmaya getirilmesi mümkün olmayan ve tanıklığı maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından zorunlu olan kişilerin, Tanıklığında bu kayıt zorunludur (CMK m.52).
Mağdurun dinlenmesi – Bir kez dinlenmesi
• İşlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk veya mağdur, bu suça ilişkin soruşturma veya kovuşturmada tanık olarak bir defa dinlenebilir. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından zorunluluk arz eden haller saklıdır (CMK m.236).
Mağdur çocuğun örselemeden dinlenmesi
1. Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM)
2. Adliye Görüşme Odaları
3. Üniversite Çocuk Koruma Merkezleri ( ÇKM)
4. Üniversite Çocuk Koruma Birimleri
Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM)
SAĞLIK BAKANLIĞI C. SAVCILIĞI
SHÇEK
MEB BARO
KOLLUK
ÇİM
• İçinde istismar mağduru çocuğun ifadesinin alınması, muayenesinin yapılması ve raporunun hazırlanması için gereken tüm personel ve ekipmanın bulunduğu, işlemlerin her aşamada çocuğun yüksek yararı gözetilerek yürütüldüğü bir merkezdir.
ÇİM’in hedefi
• Cinsel istismar mağduru olan çocuğu sistem içinde ikincil örselemeden korumak
• Vakaların toplumsal kurumlardaki yönetimi sırasında, bu kurumlara hizmet etmek
• Kurumları çocuğun ayağına getirerek kurumların gereksinimlerini karşılamak
ÇİM’in amaçları
• İstismarın durdurularak, çocuğun güvenli bir ortama alınması,
• Merkezde oluşturulacak güvenli ve çocuk dostu ortam ile çocuktaki travmanın etkilerinin azaltılması,
• İstismara uğradığı kuşkusu bulunan çocuklara ilişkin ön incelemelerin yapılması aşamasında çocuğun sağlıklı bir ortamda bulunması,
ÇİM’in amaçları
Çocuğa ilişkin uygun tedavi ve hizmet modeli belirlenene kadar, barınma, beslenme, giyim, sağlık ve güvenlik gereksinimlerinin karşılanması,
Çocuğa ilişkin inceleme ve tedavi aşamasında gerek görülen sağlık, eğitim, kolluk kuvvetleri, hukuk ve adalet sistemi gibi işbirliği yapılması gereken diğer kamu ve gönüllü kuruluşlar ile oluşturulan protokoller aracılığıyla eşgüdüm ve hizmet sağlanması,
ÇİM’in amaçları
Korunma altına alınması gereken olgularda, çocuğun kalabileceği uygun bir kuruluş bulunana kadar geçici bir süre barınmasının sağlanması ve çocuk merkezde (hastanede) kalırken tedavisinin sürdürülmesi,
Meslek elemanlarının hizmet içi eğitimlerine destek verilmesi
Halkın ve ailelerin çocuğa yönelik suçlar ve korunma yolları konusunda eğitimlerinin yapılması.
ÇİM’in işleyişi
ÇİM
Ön görüşme
Aile Görüşmesi
Adli Görüşme
Adli –Fiziki Muayene
Ruh Sağlığının D.
ÇİM ekibi
• Çocuk Hekimi• Psikolog• Psikolojik Danışman• Sosyal Hizmet Uzmanı• Çocuk Gelişim Uzmanı• Adli Tıp Uzmanı• Çocuk Psikiyatristleri• Hemşire
ÇİM’de çocukla yapılan ön görüşmenin amacı • Çocuk ile iletişim kurmak, • ÇİM’e geliş nedeni konusunda bilgi almak• Çocuğu adli görüşmeye hazırlamak. Bu kapsamda;– Görüşmenin kayıt edileceğini, – Görüşmeyi izleyenlerin olduğunu, – Görüşme sürecini ve haklarını,
anlatmak.
ÇİM’de aile ile görüşme ve amacı
• Adli görüşmeci çocuk ile ön görüşme yaparken, sosyal hizmet uzmanı da çocuğun ebeveynleriyle aile görüşmesi yapar.
• Aile görüşmesi; risk faktörlerini belirlemek, aileye danışmanlıkta bulunmak ve adli görüşme sonrası çocuk için alınabilecek tedbirleri belirlemek amacıyla yapılır.
ÇİM’de adli görüşme sonrasında
• İfade tutanağı ve talimatlar yazılır.• Çocuğun adli ve fiziki muayenesi yapılır.• Çocuğun ruh sağlığına ilişkin değerlendirme yapılır.• Gerekli müdahaleler planlanır. • Raporlar, tutanaklar ve ifadeye ilişkin görüntüyü
içeren CD soruşturma veya kovuşturma organlarına gönderilir.
Adliye görüşme odaları
• ÇİM uygulamasının olayın olduğu ilk anda başlaması ve bu aşamada henüz failin bilinmiyor olması, süreç içerisinde çocuğun bir kez de mahkemede dinlenilmesine neden olmaktadır.
• Bu nedenle «Çocuklar için Adalet Projesi» kapsamında çocukların kendilerine daha uygun bir ortamda dinlenilebilmesi amacıyla birçok adliyede özel donanımlı ve SEGBİS ile uyumlu «çocuk görüşme odaları» kurulmaktadır.
• İlk pilot oda, Adalet Bakanlığı tarafından SİNCAN ADLİYESİ’nde kurulmuştur.
Üniversite Çocuk Koruma Merkezleri
ÇİM’lerin bulunmadığı ya da daha uygun olduğuna karar verilen durumlarda;• çocuğun dinlenmesinde üniversitelerin ÇKM’leri ile
işbirliği mümkündür.• Üniversite ÇKM’leri; – ekip halinde çalışan, – mağdur çocuğa bütüncül yaklaşan,– tanı, tedavi ve izlem merkezleridir.
Gazi Üniversitesi ÇKM 2006
Marmara Üniversitesi ÇKM 2009
Erciyes Üniversitesi ÇKM 2009 Cumhuriyet Üniversitesi ÇKM 2010
Kocaeli Üniversitesi ÇKM 2010
Çukurova Üniversitesi ÇKM 2011
Mersin Üniversitesi ÇKM 2012
Karadeniz Teknik ÜniversitesiÇKM 2013
Üniversite Çocuk Koruma Araştırma ve Uygulama Merkezleri
• Çocuk sağlığı ve hastalıkları• Çocuk cerrahisi• Çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanı• Adli tıp uzmanı• Sosyal hizmet uzmanı• Klinik psikolog• Hemşire• Sekreter• Personel
ÇKM Ekibi
İzlem Odası
Görüşme Odası
ÇKM’ye muayene talebi ile gelen çocuk
ÇKM’ye tedavi amaçlı gelen çocuk
Mağdur Çocuk Vakası
4Cumhuriyet savcısı M’yi beden muayenesi için
adli tıp kurumuna göndermiş; ancak M ve ailesi beden muayenesine rıza
göstermemiştir. Bunun üzerine, Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimliği tarafından beden muayenesi ve vücuttan
örnek alma kararı verilmiştir.
Beden Muayenesi
• Beden muayenesi: Mağdurun bedeni üzerinde tıbbi muayene yapılması ve örnek alınması Cumhuriyet savcısının istemi ve hakimin kararıyla mümkündür.
• Tanıklıktan çekinme nedenleri varsa beden muayenesinden de kaçınabilir. Çocuk görüşünü açıklayabilecek durumdaysa görüşü alınır. Değilse kanuni temsilcisi karar verir. Fail kanuni temsilcisi ise hakim karar verir.
Mağdur Çocuk Vakası
5S hakkında iddianame düzenlemiş ve ağır ceza
mahkemesi tarafından kabul edilmiştir. Duruşma hazırlığı tutanağında M ve ailesi duruşmaya
çağırılmıştır. Duruşma günü, M’nin geldiğini gören mahkeme başkanı, mübaşirine telefonla bir uzman
çağırılması talimatını vermiştir.
Mağdur çocuğun duruşmada dinlenmesi • Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması için zorunluluk
yoksa, mağdur çocuk duruşmada dinlenilmemelidir. • Mağdur çocuğun soruşturma aşamasında dinlenmesi
sırasında alınan sesli ve görüntülü kaydı izlenir. • Mağdurun vekili hazır bulunmalıdır. • Sanığın salondan çıkarılması (CMK m.200).• Yanında uzman bulunması (CMK m.236/3).
Duruşmada bulunan SÇG’nin rolü
1. Mağduru bilgilendirilmesi• Çocuk mağdurları sahip oldukları hakları,• Adalet sürecindeki rolleri, • Duruşmaların kapsamı, • Zamanlaması, • Sürecin gelişimi konusunda bilgilendirme 2. Duruşma sürecini mağdur çocuğa anlayacağı dilde aktarması3. Mağdur çocuğun korunma ihtiyacı konusunda mahkemeyi uyarması
Mağdur Çocuk Vakası
6Yapılan yargılama sonunda S’nin delil yetersizliği
nedeniyle beraatına hükmedilmiştir.
top related