Transcript

บทท�� 2วรรณกรรมท��เก��ยวข้�อง

การวิ�จั�ยเร�อง แนวิทางการพั�ฒนาระบบการจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม ผู้"�วิ�จั�ยม#วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อศึ*กษาแนวิทาง การพั�ฒนา การจั�ดการองค(กรของผู้"�ประกอบการวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม และแนวิค�ดการพั�ฒนาองค(กรสำ"�ควิามย��งยน เพั�อให�เก�ดควิามม��นใจัในการน�าแนวิค�ดการจั�ดการท#�เหมาะสำมมาประย&กต(ใช้�ก�บองค(กรภายใต�สำภาวิะแวิดล�อมท#�องค(กรประสำบในป/จัจั&บ�น เพั�อให�บรรล&ผู้ลสำ"�เป0าหมายขององค(กรอย�างย��งยน ผู้"�วิ�จั�ยได�ศึ*กษา ประมวิล และเร#ยบเร#ยงวิรรณกรรมท#�เก#�ยวิข�อง เพั�อก�าหนดเป3นกรอบแนวิค�ดในการวิ�จั�ย ด�งน#4

2.1 แนวคิ�ด ทฤษฎี� และงานว�จั�ยท��เก��ยวข้�อง

2.1.1 แนวิค�ด ทฤษฎี# และงานวิ�จั�ยท#�เก#�ยวิก�บการจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร

2.1.2 แนวิค�ด ทฤษฎี# และงานวิ�จั�ยท#�เก#�ยวิก�บการจั�ดการวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง ขนาดกลางและขนาดย�อม

2.1.1 แนวคิ�ด ทฤษฎี� และงานว�จั�ยท��เก��ยวก�บการจั�ดการเพื่��อคิวามสำ!าเร"จัอย#างย��งย�นข้ององคิ$กร

มน&ษย(โดยธรรมช้าต�อย"�รวิมก�นเป3นกล&�ม เม�ออย"�รวิมก�นเป3นกล&�ม เพั�อให�เก�ดควิามสำ&ขและควิามสำงบเร#ยบร�อย จั*งต�องม#

ผู้"�น�ากล&�ม และม#แนวิทางหรอวิ�ธ#การควิบค&มด"แลก�นภายในกล&�ม ผู้"�น�ากล&�ม เร#ยกวิ�า ผู้"�บร�หาร ขณะท#�การควิบค&มด"แลภายในกล&�ม เร#ยกวิ�า การบร�หาร (Administration) สำ�าหร�บในภาคเอกช้นหรอภาคธ&รก�จั ซึ่*�งม#วิ�ตถุ&ประสำงค(ในการจั�ดต�4งเพั�อม&�งหวิ�งก�าไร น�ยมใช้�ค�าวิ�า การจั�ดการ (Management) โดยท#�การจั�ดการ ม#ควิามสำ�าค�ญด�งต�อไปน#4

1. การจั�ดการช้�วิยในการบรรล&เป0าหมายของกล&�มการจั�ดการ จั�ดการป/จัจั�ยในการผู้ล�ต, การประกอบ

และจั�ดระบบทร�พัยากร บ"รณาการทร�พัยากรในการบรรล&เป0าหมายอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั น�าควิามพัยายามของกล&�มสำ"�ผู้ลสำ�าเร�จัท#�ได�ก�าหนดเป0าหมายไวิ�ล�วิงหน�า โดยการก�าหนดวิ�ตถุ&ประสำงค(อย�างช้�ดเจัน อย�างไม�ม#การสำ"ญเปล�าของเวิลา, สำ�นทร�พัย( และควิามพัยายาม การจั�ดการเปล#�ยนแปลง ทร�พัยากรมน&ษย(, เคร�องจั�กร,

สำ�นทร�พัย(ต�างๆ ท#�ไม�ถุ"กจั�ดระบบน�าสำ"�การใช้�ให�เป3นประโยช้น( ทร�พัยากรเหล�าน#4 ถุ"กผู้สำาน, ก�าก�บ และควิบค&ม เพั�อให�การท�างานขององค(กรบรรล&เป0าหมาย

2. การจั�ดการเพั�อการใช้�ประโยช้น(ท#�เหมาะสำมของทร�พัยากร

การจั�ดการใช้�ประโยช้น(ของทร�พัยากรท�4งหมดของทร�พัยากรทางกายภาพั และทร�พัยากรมน&ษย( อย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั ด�วิยควิามสำามารถุในการจั�ดการ การจั�ดการใช้�ประโยช้น(สำ"งสำ&ดของทร�พัยากรท#�ขาดแคลน โดยการเลอกใช้�งานทร�พัยากร ในทางเลอกท#�เป3นไปได�อย�างด#ท#�สำ&ด จัากควิามต�องการใช้�งานต�างๆ ท�าให�การใช้�งาน ผู้"�เช้#�ยวิช้าญ, มออาช้#พั และบร�การเหล�าน#4 น�าไปสำ"�การใช้�ควิามร" �, ท�กษะ, การใช้�ประโยช้น(ท#�เหมาะสำม และหล#กเล#�ยงการสำ"ญเสำ#ย ถุ�า

11

พัน�กงานและเคร�องจั�กรท�างานอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"งสำ&ด ก�จัะไม�ม#ทร�พัยากรใดๆ ท#�ไม�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั

3. การจั�ดการท�าให�ลดค�าใช้�จั�ายเก�ดผู้ลล�พัธ(สำ"งสำ&ด (Maximum Output) จัาก

การน�าเข�าท#�น�อยท#�สำ&ด (Minimum Input) ด�วิยการวิางแผู้นท#�เหมาะสำม การจั�ดการการใช้�ทร�พัยากรทางกายภาพั, ทร�พัยากรมน&ษย( และทร�พัยากรทางการเง�น ในล�กษณะท#�ให�ผู้ลล�พัธ(ท#�ด#ท#�สำ&ด จัะช้�วิยลดค�าใช้�จั�าย

4. การจั�ดการก�อให�เก�ดองค(กรท#�แข�งแรงสำมบ"รณ(ควิามแข�งแรงสำมบ"รณ(ขององค(กร เป3นหน*�งใน

วิ�ตถุ&ประสำงค(ของ การจั�ดการและขององค(กร ด�าเน�นการโดยการจั�ดต�4งหน�วิยงานท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั ม#ควิามร�บผู้�ดช้อบ ม#ควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างก�น เช้�น ควิามร�บผู้�ดช้อบในการบ�งค�บบ�ญช้า, การให�ค�าแนะน�า, ใครเป3นผู้"�บ�งค�บบ�ญช้า ใครเป3นผู้"�ใต�บ�งค�บบ�ญช้า การจั�ดการจั�ดคนท#�เหมาะสำมให�ก�บต�าแหน�งงานต�างๆ ม#ท�กษะท#�ถุ"กต�อง ม#การฝึ=กฝึนอบรม และม#ค&ณสำมบ�ต�เพั#ยงพัอ งานม#ควิามช้�ดเจันสำ�าหร�บท&กต�าแหน�ง

5. การจั�ดการก�อให�เก�ดด&ลยภาพัการจั�ดการช้�วิยให�องค(กรสำามารถุอย"�รอดในสำภาพั

แวิดล�อมท#�เปล#�ยนแปลง การต�ดตามการเปล#�ยนแปลงของสำภาพัแวิดล�อมทางเศึรษฐก�จั ถุ�าสำภาพัแวิดล�อมภายนอกม#การเปล#�ยนแปลงจัากจั&ดเร��มต�น องค(กรก�ต�องเปล#�ยนแปลง ด�งน�4นจั*งต�องปร�บองค(กรให�สำนองตอบต�อการเปล#�ยนแปลงควิามต�องการของตลาด ควิามต�องการการเปล#�ยนแปลงของสำ�งคม ซึ่*�งเป3นหน�าท#�ต�อการเจัร�ญเต�บโตและควิามอย"�รอดขององค(กร

6. การจั�ดการป/จัจั�ยสำ"�ควิามเจัร�ญร& �งเรองของสำ�งคม

12

การจั�ดการท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั น�าไปสำ"�ผู้ลผู้ล�ตทางเศึรษฐก�จัท#�ด#ข*4น ซึ่*�งช้�วิยให�ม#สำวิ�สำด�การเพั�อประช้าช้นเพั��มข*4น การจั�ดการท#�ด#ท�าให�งานท#�ยากง�ายลง โดยการหล#กเล#�ยง ควิามสำ"ญเปล�าของทร�พัยากรท#�ขาดแคลน ช้�วิยเพั��มมาตรฐานการครองช้#พั ช้�วิยเพั��มก�าไรซึ่*�งเป3นประโยช้น(ต�อธ&รก�จัและสำ�งคม ให�ผู้ลผู้ล�ตท#�สำ"งสำ&ดโดยม#ค�าใช้�จั�ายท#�ต��าสำ&ด ด�วิยการสำร�างโอกาสำใน การจั�างงานท#�สำร�างรายได�ให�ก�บองค(กร มาพัร�อมก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์(ใหม� และงานวิ�จั�ยเพั�อผู้ลประโยช้น(ของสำ�งคม

การจั�ดการม#การใช้�งานมานานแล�วิ สำ��งท#�เห�นได�อย�างช้�ดเจัน คอ สำ��งก�อสำร�างขนาดใหญ�ท#�ย�งหลงเหลออย"� เช้�น ป@ราม�ดในประเทศึอ#ย�ปต(และก�าแพังเมองจั#น เป3นต�น ใน การก�อสำร�างสำ��งก�อสำร�างขนาดใหญ�ย�อมต�องม#การวิางแผู้น, การเกณฑ์(คนเข�าท�างาน, การสำ��งการและการควิบค&มงาน ให�สำ�าเร�จับรรล&ตามวิ�ตถุ&ประสำงค(และเป0าหมายท#�ต�องการแต�การจั�ดการในอด#ตไม�ได�ม#การถุ�ายทอดและร�กษาไวิ�อย�างต�อเน�อง จั*งไม�สำามารถุน�าควิามร" � ควิามสำามารถุของ การจั�ดการในสำม�ยน�4น มาใช้�ประโยช้น(อย�างเป3นร"ปธรรมได�ในป/จัจั&บ�น

แนวิค�ดการจั�ดการท#�น�ามาประย&กต(ใช้�อย"�ในป/จัจั&บ�น สำ�วินใหญ�เป3นแนวิค�ดท#�เร��มพั�ฒนาข*4นในช้�วิงเวิลา 100 กวิ�าปAท#�ผู้�านมา แนวิค�ดท#�เก�ดข*4นแตกแขนงและพั�ฒนามากมายม#ทฤษฎี#ใหม�ๆ เก�ดข*4นอย�างต�อเน�องอย�างไรก�ตามการจั�ดการม#ล�กษณะท#�แตกต�างจัากแนวิค�ดทฤษฎี#ของศึาสำตร(อ�น คอ แนวิค�ดทฤษฎี#ของบางศึาสำตร(ท#�เก�ดข*4นใหม�ในช้�วิงเวิลาหน*�งอาจัเปล#�ยนแปลงหรอล�มล�างแนวิค�ดท#�เก�ดข*4นก�อนหน�าได� ถุ�าทฤษฎี#ใหม�ม#ข�อพั�สำ"จัน(ห�กล�างหล�กการของทฤษฎี#เก�าท�าให�ทฤษฎี#เก�าหมดควิามน�าเช้�อถุอ จันถุ*งอาจัไม�สำามารถุน�ามาประย&กต(ใช้�ได�อ#ก (สำาคร สำ&ขศึร#วิงศึ(, 2553)

13

แนวิค�ดการจั�ดการท#�เก�ดข*4นใหม�ไม�ได�ม#เป0าหมายหล�กเพั�อล�มล�างแนวิค�ดเด�มแต�พั�ฒนาข*4นให�เหมาะสำมก�บสำภาพัแวิดล�อมและเทคโนโลย# ท#�เปล#�ยนแปลงแตกต�างไปจัากอด#ตสำามารถุประย&กต(ใช้�ร�วิมก�บการจั�ดการท#�ด�าเน�นการอย"� เพั�อควิามม#ประสำ�ทธ�ภาพัและสำมบ"รณ(ย��งข*4น การท�าควิามเข�าใจัก�บวิ�วิ�ฒนาการของการจั�ดการ ท�าให�มองเห�นล�าด�บของการจั�ดการท#�เปล#�ยนแปลงไป ควิามเป3นมา และแนวิโน�มของการจั�ดการในอนาคตรวิมถุ*งสำามารถุน�าแนวิค�ด การจั�ดการท#�ม#อย"� มาประย&กต(ใช้�ให�เก�ดประโยช้น(ได�อย�างกวิ�างขวิางและสำมบ"รณ(ข*4น

วิ�วิ�ฒนาการของแนวิค�ดการจั�ดการสำามารถุแบ�งออกได�เป3น 5 แนวิค�ด (Schermerhorn, 2004) ได�แก�

1. แนวิค�ดการจั�ดการแบบคลาสำสำ�ก (The Classical Approaches)

2. แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร( (The Behavioral Approaches)

3. แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งปร�มาณ หรอวิ�ทยาการจั�ดการ (The Quantitative or Management Science Approaches)

4. แนวิค�ดการจั�ดการสำม�ยใหม� (The Modern Management Approaches)

5. แนวิค�ดการจั�ดการต�อเน�องในป/จัจั&บ�น (Continuing Management Themes)

1. แนวิค�ดการจั�ดการแบบคลาสำสำ�กการจั�ดการแบบคลาสำสำ�กเป3นแนวิค�ดการจั�ดการท#�

เก�ดข*4นในช้�วิงปA ค.ศึ.1885-1940 ในควิามพัยายามท#�จัะใช้�พั4นฐานทางเหต&ผู้ลและทางวิ�ทยาศึาสำตร( สำ�าหร�บการจั�ดการขององค(กรโดยสำามารถุแบ�งได� 2 กระแสำ ได�แก�

14

1.1 การจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร( (Scientific Management)

เป3นการน�าวิ�ธ#การทางวิ�ทยาศึาสำตร(มาประย&กต(ใช้�เพั�อเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัและพั�ฒนาผู้ลงานของพัน�กงานแต�ละคน ซึ่*�งผู้"�พั�ฒนาหล�ก ได�แก� Frederick W. Taylor, Henry L. Gantt

และ Frank และ Lillian Gilbreth

1.2 การจั�ดการเช้�งบร�หาร (Administrative Management)

ให�ควิามสำ�าค�ญก�บการใช้�หล�กการจั�ดการในการจั�ดโครงสำร�าง และการจั�ดการองค(กรท�4งองค(กร รวิมถุ*งการบร�หารแบบราช้การ (Bureaucratic Management) โดย ผู้"�ม#บทบาทสำ�าค�ญ ได�แก� Henry Fayol, Max Weber, Chester I.

Barnard และ Luther Gulick

ล�กษณะท#�สำ�าค�ญของแนวิค�ดการจั�ดการแบบคลาสำสำ�ก ม#ด�งน#4

1. การประย&กต(ใช้�วิ�ทยาศึาสำตร(ในการวิ�เคราะห(การท�างาน เพั�อต�ดสำ�นวิ�ธ#ท#�ด#ท#�สำ&ด สำ�าหร�บการท�างานให�สำ�าเร�จั โดยก�าหนดเป3นวิ�ธ#การท�างาน

2. เน�นการเร#ยนร" �งาน การค�ดเลอก และฝึ=กฝึนคนงาน รวิมถุ*ง การประสำานงานระหวิ�างคนงานและผู้"�บร�หาร

3. อ�ตราผู้ลตอบแทนถุอตามผู้ลการปฏิ�บ�ต�งาน4. พั�ฒนาพั4นฐานสำ�าหร�บการพั�ฒนาการจั�ดการ

ร�เร��มแนวิค�ดการบร�หารจั�ดการพั4นฐาน 5. ม#โครงสำร�างการบร�หารและเครอข�ายควิาม

สำ�มพั�นธ(อย�างเป3นทางการในองค(กรสำ�วินข�อจั�าก�ดของแนวิค�ดการจั�ดการแบบคลาสำสำ�ก

ม#ด�งน#4

15

1. ม#ข�อสำ�นน�ษฐานวิ�าคนงานท�างานเพั�อเง�นเพั#ยงอย�างเด#ยวิ จั*งท�างานหน�กเพั�อเพั��มรายได� คนงานถุ"กมองวิ�าเป3นสำ�วินหน*�งของเคร�องจั�กร

2. เหมาะสำมสำ�าหร�บองค(กรท#�ไม�ซึ่�บซึ่�อนและไม�ค�อยม#การเปล#�ยนแปลงแต�ไม�เหมาะก�บองค(กรในป/จัจั&บ�นท#�ม#ควิามซึ่�บซึ่�อนและแข�งข�นก�น

3. ไม�ให�ควิามสำนใจัก�บควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างองค(กรก�บสำ��งแวิดล�อม

2. แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร(แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร(เก�ดข*4น

จัากการท#�น�กวิ�ช้าการย�งม&�งเน�นท#�จัะเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัของพัน�กงาน ด�วิยการค�นควิ�าทดลองทางวิ�ทยาศึาสำตร( แต�ผู้ล การทดลองกล�บพับวิ�าม#ป/จัจั�ยอ�นท#�สำ�งผู้ลกระทบต�อผู้ลผู้ล�ตของพัน�กงาน

ในช้�วิงคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1920 ถุ*ง 1930 น�กวิ�ช้าการหลายคนมองวิ�า การจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร(เป3นการมองระยะสำ�4นและไม�สำมบ"รณ( โดยองค(กรธ&รก�จัละเลยในแง�ม&มของควิามเป3นมน&ษย(

การจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร(ให�ควิามสำนใจัหล�กในการเข�าใจัพัฤต�กรรมของมน&ษย( การสำร�างแรงจั"งใจั, ภาวิะผู้"�น�า และการสำน�บสำน&นให�พัน�กงาน ประสำบควิามสำ�าเร�จัแบ�งออกได�เป3น 2 กระแสำ ได�แก�

2.1 มน&ษยสำ�มพั�นธ( (Human Relations) เข�ามาแทนท#�การบร�หารจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร(ในช้�วิงคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1930-1940

2.2 พัฤต�กรรมองค(กร (Organizational

Behavior) เร��มเป3นแนวิค�ด การบร�หารหล�กในช้�วิงคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1950

16

ล�กษณะท#�สำ�าค�ญของแนวิค�ดการบร�หารเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร( ม#ด�งน#4

1. สำร�างควิามเข�าใจัเก#�ยวิก�บแรงจั"งใจั, พัลวิ�ตรของกล&�ม, ภาวิะผู้"�น�าและควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างบ&คคลในองค(กร

2. สำ�งเสำร�มแนวิค�ดวิ�าพัน�กงานเป3นทร�พัยากรท#�ทรงค&ณค�า ปฏิ�เสำธแนวิค�ดท#�มองพัน�กงานเป3นเพั#ยงเคร�องมอ

สำ�วินข�อจั�าก�ดของแนวิค�ดการจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร( ม#ด�งน#4

1. ควิามยากล�าบากในการท�านายพัฤต�กรรมมน&ษย( เน�องจัาก ควิามซึ่�บซึ่�อนของพัฤต�กรรมของแต�ละบ&คคล

2. ผู้"�บร�หารล�งเลท#�จัะน�าแนวิค�ดพัฤต�กรรมท#�ซึ่�บซึ่�อนมาปร�บใช้�เพัราะยากต�อการใช้�งาน

3. ผู้ลการวิ�จั�ยของน�กพัฤต�กรรมศึาสำตร(ม�กไม�สำ�อสำารออกไปสำ"�สำาธารณะ

3. แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งปร�มาณหรอวิ�ทยาการจั�ดการ

การจั�ดการเช้�งปร�มาณ เป3นผู้ลสำบเน�องท#�เก�ดมาจัากการพั�ฒนาวิ�ธ#การแก�ป/ญหาทางคณ�ตศึาสำตร(และทางสำถุ�ต�ทางการทหารในระหวิ�างสำงครามโลกคร�4งท#� 2 น�กคณ�ตศึาสำตร(ช้าวิอ�งกฤษออกแบบร"ปแบบการจั�ดสำรร ในการใช้�อากาศึยานท#�เหมาะสำมอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"งสำ&ดกองท�พัสำหร�ฐอเมร�กาใช้�วิ�ธ#การเช้�งปร�มาณเพั�อเลอกทางเลอกท#�ด#ท#�สำ&ดของร"ปแบบการใช้�อากาศึยานและเรอประจั�ญบานโจัมต#เรอด�าน�4าของเยอรม�น

17

หล�งจัากสำงครามโลกคร�4งท#� 2 องค(กรธ&รก�จัเอกช้นได�น�าเทคน�ค การบร�หารจั�ดการเช้�งปร�มาณมาพั�ฒนาต�อ องค(กรอ&ตสำาหกรรมเร��มตระหน�กถุ*งศึ�กยภาพัของเทคน�คเช้�งปร�มาณ เพั�อแก�ป/ญหาการบร�หารจั�ดการการผู้ล�ตท#�เก#�ยวิก�บการควิบค&มสำ�นค�าคงคล�ง และการรอสำ�นค�าของผู้"�บร�โภค

การจั�ดการเช้�งปร�มาณ เป3นการน�ากระบวินการและร"ปแบบทางคณ�ตศึาสำตร( มาปร�บให�เหมาะก�บสำภาพัการณ(ของการจั�ดการ โดยม#ศึาสำตร(สำ�าค�ญ 3 ประการ ได�แก�

1. วิ�ทยาการจั�ดการ (Management Science)

2. การจั�ดการเช้�งปฏิ�บ�ต�การ (Operations Management)

3. ระบบข�อม"ลการจั�ดการ (Management Information System)

วิ�ทยาการจั�ดการ ม&�งเน�นเฉพัาะก�บการพั�ฒนาแบบจั�าลองทางคณ�ตศึาสำตร( เพั�อช้�วิยในการต�ดสำ�นใจัและแก�ป/ญหา แบบจั�าลองทางคณ�ตศึาสำตร( เป3นต�วิแทนอย�างง�ายของระบบ,

กระบวินการและควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างก�นการจั�ดการเช้�งปฏิ�บ�ต�การเป3นร"ปแบบของการ

ประย&กต(ใช้�วิ�ทยาการจั�ดการขององค(กร เพั�อช้�วิยให�องค(กรสำามารถุผู้ล�ตสำ�นค�าหรอบร�การ อย�างม#ประสำ�ทธ�ผู้ลมากข*4น และสำามารถุประย&กต(ใช้�ในการแก�ป/ญหาได�กวิ�างขวิางข*4น

สำ�วินระบบข�อม"ลการจั�ดการเป3นระบบการสำ�อสำารข�อม"ลขององค(กรท#�ออกแบบเพั�อเก�บรวิบรวิมข�อม"ล ประมวิลผู้ล เพั�อสำน�บสำน&นข�อม"ลแก�ผู้"�จั�ดการ

ล�กษณะท#�สำ�าค�ญของแนวิค�ดการจั�ดการเช้�งปร�มาณ ม#ด�งน#4

18

1. ก�อให�เก�ดการพั�ฒนาเทคน�คเช้�งปร�มาณท#�ซึ่�บซึ่�อนโดยใช้�แบบจั�าลองทางคณ�ตศึาสำตร( เพั�อใช้�ในการต�ดสำ�นใจัและการแก�ป/ญหา

2. เน�นการต�ดสำ�นใจัเพั�อใช้�ประโยช้น(ทางการจั�ดการ ช้�วิยให�ผู้"�บร�หารเลอกทางเลอกท#�ด#ท#�สำ&ดจัากเม�อเผู้ช้�ญก�บทางเลอกหลายทาง

3. เพั��มควิามตระหน�กร" �และควิามเข�าใจัในสำถุานการณ(และกระบวินการท#�ซึ่�บซึ่�อนขององค(กรจัากการประย&กต(ใช้�แบบจั�าลอง

4. ต�องอาศึ�ยคอมพั�วิเตอร(ช้�วิยประมวิลข�อม"ลจั�านวินมาก ซึ่*�งคนไม�สำามารถุวิ�เคราะห(และจัดจั�าได�หมด ท�าให�การต�ดสำ�นใจัรวิดเร�วิและท�นเหต&การณ(

สำ�วินข�อจั�าก�ดของการจั�ดการเช้�งปร�มาณ ม#ด�งน#41. แบบจั�าลองทางคณ�ตศึาสำตร(ไม�ได�ค�าน*งถุ*ง

ป/จัจั�ยด�านค&ณภาพั2. ไม�ได�น�าเอาพัฤต�กรรมของมน&ษย(เข�ามา

พั�จัารณา3. ควิามซึ่�บซึ่�อนของสำ"ตรคณ�ตศึาสำตร(ท�าให�ต�อง

เสำ#ยค�าใช้�จั�ายใน การอบรมบ&คลากร, ผู้"�ใช้�งานและถุ�าผู้"�บร�หารไม�เข�าใจัในเทคน�คก�อาจัไม�เช้�อถุอในผู้ลล�พัธ(

4. อาจัจัะต�องต�ดทอนท�กษะของการจั�ดการบางประการ เพั�อให�ได�ผู้ลล�พัธ(ทางคณ�ตศึาสำตร(

5. ไม�สำามารถุใช้�ก�บการต�ดสำ�นใจัสำ�าหร�บงานท#�ไม�ใช้�งานประจั�าหรองานท#�ไม�สำามารถุท�านายได�

4. แนวิค�ดการจั�ดการสำม�ยใหม�แนวิค�ดการจั�ดการสำม�ยใหม�ม#วิ�วิ�ฒนาการโดยกา

รบ"รณาการทฤษฎี# การจั�ดการ โดยท#�การจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร(

19

พัยายามค�นควิ�าหาวิ�ธ#ทางท#�ด#ท#�สำ&ดในการท�างานและจั�ดโครงสำร�างขององค(กร ในขณะท#�การจั�ดการทร�พัยากรมน&ษย(ให�ควิามสำนใจัก�บป/จัจั�ยท#�เก#�ยวิข�องก�บมน&ษย(เป3นหล�กท�าให�ผู้"�บร�หารตระหน�กถุ*งค&ณค�าของควิามเป3นมน&ษย(ของพัน�กงานในองค(กร เห�นควิามสำ�าค�ญในการเพั��มขวิ�ญ, การจั"งใจั และควิามพั*งพัอใจั สำ�วินการจั�ดการเช้�งปร�มาณสำนใจัในการน�าแบบจั�าลองคณ�ตศึาสำตร(มาเป3นเคร�องมอในการต�ดสำ�นใจัและแก�ป/ญหา ซึ่*�งต�4งแต�ปA ค.ศึ.1960 เป3นต�นมาแนวิค�ดการจั�ดการสำม�ยใหม� ม#ด�งน#4

4.1 แนวิค�ดเช้�งกระบวินการ (The Process Approach)

4.2 แนวิค�ดเช้�งระบบ (The System Approach)

4.3 แนวิค�ดตามสำถุานการณ( (The Contingency Approach)

4.4 แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งกลย&ทธ( (The Strategic Management Approach)

4.5 แนวิค�ดการจั�ดการแบบญ#�ป&Dน (The Japanese Style Management Approach)

4.6 แนวิค�ดม&�งสำ"�ควิามเป3นเล�ศึ (The Excellence Approach)

ซึ่*�งเป3นผู้ลผู้ล�ตร�วิมก�นของ การจั�ดการแบบคลาสำสำ�ก, การจั�ดการทร�พัยากรมน&ษย( และการจั�ดการเช้�งปร�มาณ พัร�อมด�วิยทฤษฎี#การจั�ดการเช้�งระบบและทฤษฎี# การจั�ดการตามสำถุานการณ(บ"รณาการก�นข*4นเป3นการจั�ดการสำม�ยใหม�

4.1 แนวิค�ดเช้�งกระบวินการแนวิค�ดเช้�งกระบวินการเสำนอข*4นเป3นคร�4งแรก

โดย Henri Fayol ซึ่*�งมองการจั�ดการเป3นกระบวินการในการท�างานให�สำ�าเร�จั ผู้�านทางบ&คคลท#�ก�าหนดไวิ� ผู้"�บร�หาร วิางแผู้น, จั�ดระเบ#ยบ,

20

ช้#4น�า และควิบค&ม ผู้ลจัากการควิบค&ม น�ากล�บไปสำ"�การวิางแผู้น แสำดงให�เห�นวิ�ากระบวินการเป3นควิามต�อเน�องเป3นวิ�ฏิจั�กร

Harold Koontz เผู้ยแพัร�บทควิาม The

Management Theory Jungle ในปA ค.ศึ. 1961 เขาเช้�อวิ�าแนวิค�ดการจั�ดการท�าให�เก�ดทฤษฎี#การจั�ดการ เขาเสำนอวิ�าแนวิค�ดเช้�งกระบวินการย�งเป3นจัร�งได�แม�วิ�าม#การเปล#�ยนแปลง

4.2 แนวิค�ดเช้�งระบบแนวิค�ดเช้�งระบบสำ�าหร�บการจั�ดการเร��มข*4นใน

ช้�วิงกลางคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1960 น�กทฤษฎี#ระบบให�ควิามหมาย ระบบ ประกอบด�วิย สำ�วินประกอบท#�เช้�อมต�อเข�าด�วิยก�น ในร"ปแบบ“ ”ของการรวิมผู้ลของระบบย�อยในการสำร�างเสำร�มพัล�ง ประสำานงานก�นทฤษฎี#ระบบ อธ�บายถุ*งพัฤต�กรรมขององค(กรท�4งภายในและภายนอก พัฤต�กรรมภายในแสำดงให�เห�นวิ�ธ#การและสำาเหต&ท#�คนในองค(กรปฏิ�บ�ต�งานของตนเองและของกล&�ม สำ�วินพัฤต�กรรมภายนอกเป3นการรวิมธ&รกรรมขององค(กรก�บหน�วิยงานและสำถุาบ�นอ�นๆ

ระบบสำามารถุแบ�งออกได�เป3น 2 ล�กษณะ ได�แก�1. ระบบป@ด (Closed System) ไม�ได�ร�บ

อ�ทธ�พัลและไม�ม#ปฏิ�ก�ร�ยาโต�ตอบก�บสำภาพัแวิดล�อม2. ระบบเป@ด (Open System) ร�บร" �และม#

ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสำนองก�บสำภาพัแวิดล�อมการจั�ดการในย&คเร��มแรกมองผู้"�คนและองค(กร

เป3นเคร�องจั�กร ซึ่*�งเป3นระบบป@ด รวิมถุ*งการจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร(ของ Taylor, ทฤษฎี#การบร�หารราช้การของ Weber และหล�กการเช้�งบร�หารของ Gulick ในช้�วิงต�นคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1930

Barnard ยนย�นวิ�าองค(กรเป3นระบบเป@ด และม#ปฏิ�สำ�มพั�นธ(ก�บสำ��งแวิดล�อม ท�4งระบบเป@ดและระบบป@ด ต�างม#ควิามสำนใจัใน การผู้ล�ตและประสำ�ทธ�ภาพัการผู้ล�ต

21

แบบอย�างระบบป@ด โดยท��วิไปเก#�ยวิก�บงานประจั�า, งานพั�เศึษท#�เฉพัาะเจัาะจัง เน�นท#�วิ�ธ#การการจั�ดการควิามข�ดแย�งท�าโดยผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง ควิามร�บผู้�ดช้อบ ผู้"กโยงก�บระด�บช้�4น ควิามจังร�กภ�กด# ม#ต�อหน�วิยงานย�อยท#�สำ�งก�ดหรอแผู้นก ควิามร" �อย"�ก�บผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง ปฏิ�สำ�มพั�นธ(ระหวิ�างก�นเป3นในแนวิต�4ง เป3นไปตามสำายการบ�งค�บบ�ญช้า เน�นการยอมร�บและเช้�อฟั/ง การปฏิ�บ�ต�เป3นไปตามนโยบายและระเบ#ยบปฏิ�บ�ต�งาน อ�ทธ�พัลเก�ดข*4นมากในหน�วิยงานจัากต�าแหน�งงาน โครงสำร�างขององค(กร เป3นล�าด�บช้�4นอย�างเป3นทางการ ระบบป@ดอย"�ด�วิยตนเองและไม�พั*�งพัาสำภาพัแวิดล�อม ระบบป@ดท�างานได�ด#ท#�สำ&ดภายใต�เง�อนไขท#�ม#เสำถุ#ยรภาพั

แบบอย�างระบบเป@ด โดยท��วิไปม�กเก#�ยวิก�บงานท#�ไม�ใช้�งานประจั�า เป3นควิามร" �เฉพัาะอย�าง กระจัายอย"�ท��วิองค(กร ควิามข�ดแย�งจั�ดการโดยกล&�มคนระด�บเด#ยวิก�น การแก�ป/ญหากระท�าโดยกล&�มคนผู้"�เก#�ยวิข�อง ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อองค(กรท�4งองค(กร โครงสำร�างขององค(กรเป3นอย�างไม�เป3นทางการ ปร�บเปล#�ยนได� ปฏิ�สำ�มพั�นธ(เก�ดได�ระหวิ�างก�น ระหวิ�างเจั�าหน�าท#�และพัน�กงาน ท�4งแนวิต�4งและแนวินอน เป0าหมายม&�งสำ"�ควิามเป3นเล�ศึ อ�ทธ�พัลเก�ดข*4นจัากภายนอก จัากช้�อเสำ#ยง, ควิามร" � แทนท#�จัากภายใน ระบบเป@ดด�าเน�นการภายใต�ป/จัจั�ยท#�ไม�แน�นอนและ ไม�สำามารถุอย"�ได�ด�วิยตนเอง ระบบเป@ดพั*�งพัาสำภาพัแวิดล�อมสำ�าหร�บป/จัจั�ยการผู้ล�ตและผู้ลล�พัธ(

ในทฤษฎี#ระบบ องค(กรเป3นหน*�งในหลายองค(ประกอบท#�สำ�มพั�นธ(ก�น ด�วิยการพั*�งพัาอาศึ�ยก�น ควิามต�อเน�องของป/จัจั�ยการผู้ล�ตและผู้ลล�พัธ(เป3นจั&ดเร��มต�นของการอธ�บายควิามหมายขององค(กร แนวิค�ดเช้�งระบบขององค(กรจัะใช้�กระบวินการแปรสำภาพัเปล#�ยนป/จัจั�ย การผู้ล�ตเป3นผู้ลผู้ล�ต และอาศึ�ยการป0อนกล�บเพั�อตรวิจัสำอบผู้ลล�พัธ( และปร�บปร&งป/จัจั�ยการผู้ล�ต องค(กรในฐานะระบบเป@ด น�าป/จัจั�ยการผู้ล�ต จัากระบบท#�ใหญ�กวิ�า (สำภาพัแวิดล�อม) ผู้�าน

22

กระบวินการแปรสำภาพัป/จัจั�ยการผู้ล�ต แล�วิสำ�งกล�บคนสำ"�สำภาพัแวิดล�อมในร"ปแบบของผู้ลผู้ล�ต

องค(กรในงานระบบเป@ด ประกอบด�วิย1. ป/จัจั�ยการผู้ล�ต (Inputs) ทร�พัยากรท#�น�า

เข�าสำ"�กระบวินการ แปรสำภาพั ได�แก� ทร�พัยากรทางกายภาพัหรอวิ�ตถุ&ด�บ, ทร�พัยากรมน&ษย(, ทร�พัยากรทางการเง�นหรอท&น,

ทร�พัยากรข�อม"ลหรอเทคโนโลย#2. กระบวินการแปรสำภาพั

(Transformation Process) เป3นข�4นตอนการน�าป/จัจั�ยการผู้ล�ตมาผู้�านกระบวินการแปรสำภาพัซึ่*�งเป3นระบบย�อยภายในองค(กร ประกอบด�วิย หน�าท#�การบร�หารจั�ดการ การปฏิ�บ�ต�การด�านเทคโนโลย#และก�จักรรมการผู้ล�ต

3. ผู้ลผู้ล�ต (Outputs) เป3นสำ��งท#�ได�จัากกระบวินการแปรสำภาพั ได�แก� ผู้ล�ตภ�ณฑ์(สำ�นค�าและบร�การ, ผู้ลล�พัธ(ทางการเง�น, ผู้ลล�พัธ(การด�าเน�นงานของพัน�กงาน และ ควิามพั*งพัอใจัของล"กค�า

4. การป0อนกล�บ (Feed Back) เป3นข�อม"ลข�าวิสำารเก#�ยวิก�บผู้ลของการกระท�าของระบบ อาจัเป3นร"ปแบบผู้�านการสำ�ารวิจัควิามค�ดเห�นของล"กค�าหรอนอกร"ปแบบ เช้�น การสำ"ญเสำ#ยล"กค�าให�ก�บค"�แข�งข�น การป0อนกล�บท�าเพั�อให�ระบบจั�ดการแก�ไขหรอปร�บปร&ง การด�าเน�นการ

4.3 แนวิค�ดตามสำถุานการณ(น�กทฤษฎี#การจั�ดการย&คแรกๆ ได�วิางหล�กการ

จั�ดการวิ�าเป3นหล�กการสำากล สำามารถุประย&กต(ใช้�ได�ท��วิไป น�กวิ�จั�ยในย&คถุ�ดมาพับข�อยกเวิ�นหลายประการในหล�กการด�งกล�าวิ เช้�น การแบ�งงานก�นท�าม#ประโยช้น(เป3นอย�างมากและใช้�ได�อย�างกวิ�างขวิาง แต�ก�ย�งม#งานอ#กหลายอย�างท#�ม#ควิามเฉพัาะเจัาะจังมาก, โครงสำร�างระบบ

23

ราช้การเป3นท#�ต�องการในหลายสำถุานการณ( แต�ในบางสำถุานการณ( โครงสำร�างท#�ถุ"กออกแบบต�างออกไปกล�บม#ประสำ�ทธ�ภาพัมากกวิ�า, การจั�ดการไม�สำามารถุข*4นก�บหล�กการพั4นฐานแล�วิน�าไปประย&กต(ใช้�ได�ก�บท&กสำถุานการณ( สำถุานการณ(ท#�แตกต�างและสำถุานการณ(ท#�เปล#�ยนแปลงต�องการให�ผู้"�บร�หารใช้�แนวิทางและเทคน�คท#�ต�างก�นในการจั�ดการ แนวิค�ดตามสำถุานการณ( ระบ&วิ�าองค(กรม#ควิามแตกต�างก�น แต�ละองค(กรอาจัอย"�ในสำถุานการณ(ท#�แตกต�างก�น และต�องการวิ�ธ#การจั�ดการท#�แตกต�างก�น

ในคร�สำต(ทศึวิรรษ 1960-1970 น�กวิ�จั�ยด�านการจั�ดการต�องการร" �วิ�าสำภาพัแวิดล�อมและเทคโนโลย#ม#ผู้ลกระทบอย�างไรก�บองค(กร

Tom Burns และ George Stalker ศึ*กษาถุ*งผู้ลกระทบของสำภาพัแวิดล�อมต�อองค(กรและระบบการจั�ดการ (Crainer, 1996, p. 52) Burns และ Stalker แบ�งประเภทของสำภาพัแวิดล�อมออกเป3น 2 ประเภท ได�แก� สำภาพัแวิดล�อมแบบม#เสำถุ#ยรภาพั (Stable) ซึ่*�งม#การเปล#�ยนแปลงเพั#ยงเล�กน�อย ก�บสำภาพัแวิดล�อมแบบผู้�นผู้วิน (Turbulent) และแบ�งระบบการจั�ดการออกเป3น 2 ระบบ ได�แก� ระบบท#�องค(กรเปร#ยบเสำมอนเคร�องจั�กร (Mechanistic) เหมอนก�บทฤษฎี#การจั�ดการแบบด�4งเด�มและแบบราช้การ และระบบท#�องค(กรเปร#ยบเสำมอนสำ��งม#ช้#วิ�ต (Organic) คล�ายก�บทฤษฎี#การบร�หารเช้�งพัฤต�กรรม Burns และ Stalker สำร&ปวิ�าแนวิค�ดท#�องค(กรเปร#ยบเสำมอนเคร�องจั�กร ท�างานได�ด#ในสำภาพัแวิดล�อมแบบม#เสำถุ#ยรภาพั ขณะท#�แนวิค�ดท#�องค(กรเปร#ยบเสำมอนสำ��งม#ช้#วิ�ต ท�างานได�ด#ในสำภาพัแวิดล�อมแบบผู้�นผู้วิน

Joan Woodward ศึ*กษาผู้ลกระทบของเทคโนโลย# (ในการผู้ล�ตสำ�นค�า) ต�อโครงสำร�างองค(กร (Stoner and

Freeman, 1989, p. 59) Woodward พับวิ�า โครงสำร�างของ

24

องค(กรเปล#�ยนแปลงไปตามร"ปแบบของเทคโนโลย# และสำร&ปวิ�าองค(กรแบบเคร�องจั�กรหรอแนวิค�ดการจั�ดการแบบด�4งเด�ม ท�างานได�ด#ก�บเทคโนโลย#การผู้ล�ตแบบจั�านวินมาก เช้�น สำายการผู้ล�ตรถุยนต( ขณะท#�องค(กรแบบสำ��งม#ช้#วิ�ตหรอแนวิค�ดการบร�หารเช้�งพัฤต�กรรมท�างานได�ด#ก�บการผู้ล�ตคร�4งละไม�มาก เช้�น การผู้ล�ตตามสำ��ง และเทคโนโลย#การผู้ล�ตท#�ม#ข� 4นตอนยาวินาน เช้�น โรงกล��นน�4าม�น

แนวิค�ดการจั�ดการตามสำถุานการณ(ท#�ถุ"กเสำนอโดย Paul Lawrence, Jay Lorsch และ Edgar Schein

พัยายามท#�จัะด�าเน�นการด�วิยวิ�ธ#ท#�หลากหลายตามแนวิค�ดวิ�ธ#อ�นๆ พัวิกเขาพับวิ�าประสำ�ทธ�ผู้ลของเทคน�ควิ�ธ#การในสำถุานการณ(หน*�งแตกต�างจัากอ#กสำถุานการณ(หน*�ง พั�สำ"จัน(ได�วิ�าองค(กรและระบบย�อยของแต�ละองค(กรไม�เหมอนก�น ซึ่*�งใช้�เป3นพั4นฐานสำ�าหร�บ การออกแบบและบร�หารจั�ดการในแต�ละองค(กร

การจั�ดการตามสำถุานการณ(เน�นท#�ต�องประเม�นและวิ�เคราะห(สำภาพัแวิดล�อมของการจั�ดการท�4งหมดภายในองค(กร เพั�อก�าหนดค&ณสำมบ�ต�การท�างาน เทคโนโลย#การผู้ล�ต บ&คลากร และการออกแบบองค(กร ให�เหมาะสำมก�บสำถุานการณ(เฉพัาะ

ม#สำมมต�ฐานท#�สำ�มพั�นธ(ก�น 3 ช้&ด ช้&ดแรกสำ�นน�ษฐานวิ�า การยอมร�บระหวิ�างก�น ม#อย"�ระหวิ�างองค(กรก�บสำภาพัแวิดล�อมภายในและภายนอก และระหวิ�างระบบ การจั�ดการก�บสำ�วินประกอบต�างๆ ช้&ดท#� 2 สำ�นน�ษฐานวิ�าม#ร"ปแบบท#�เหมาะสำมสำ�าหร�บควิามสำ�มพั�นธ(ท#�ม#อย"�ท��วิท�4งองค(กร ช้&ดท#� 3 เน�นท#�แผู้นตามสำถุานการณ(ท#�ด#ท#�สำ&ด ด�งน�4น การจั�ดการการปฏิ�บ�ต�การท#�ด#ท#�สำ&ด ได�แก� การจั�ดการท#�เลอกสำรรและเหมาะสำมก�บสำ��งท#�และวิ�ธ#การท#�จัะท�า ใครเป3นคนท�าผู้ลกระทบของสำ��งท#�ถุ"กท�าสำ�าหร�บองค(กรและผู้ลกระทบขององค(กรต�อสำ��งท#�ถุ"กกระท�า แนวิค�ด การจั�ดการตามสำถุานการณ(สำ�งเสำร�มการเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรเช้�นเด#ยวิก�น

25

4.4 แนวิค�ดการจั�ดการเช้�งกลย&ทธ(การจั�ดการใช้�กลย&ทธ(เพั�อควิามอย"�รอดของ

องค(กร โดยขจั�ด ภ�ยค&กคามจัากการแข�งข�น และเพั��มโอกาสำสำ�าหร�บควิามปลอดภ�ยและควิามม��นคงขององค(กรมากย��งข*4น การจั�ดการเช้�งกลย&ทธ(เก#�ยวิข�องก�บกระบวินการต�ดสำ�นใจัและการกระท�าท#�ก�อให�เก�ดประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรในระยะยาวิ โดยให�ควิามสำ�าค�ญก�บการประเม�นสำภาพัแวิดล�อมท�4งภายนอกและภายใน การตรวิจัสำอบโอกาสำและข�อบ�งค�บพัร�อมก�บสำ�ารวิจัจั&ดแข�งและจั&ดอ�อนขององค(กร

นโยบายธ&รก�จัท�าหน�าท#�ร �กษาท�ศึทางท#�บ"รณาการของธ&รก�จั ม�กเป3นการมองเข�าไปภายในองค(กร โดยให�ควิามสำนใจัก�บประสำ�ทธ�ภาพัการใช้�สำ�นทร�พัย(ขององค(กรโดยก�าหนดเป3นหล�กเกณฑ์( เพั�อสำน�บสำน&นให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(และเป0าหมายขององค(กร สำ�วินการจั�ดการเช้�งกลย&ทธ(รวิมเอานโยบายธ&รก�จั ก�บการม&�งเน�นท#�สำภาพัแวิดล�อมและกลย&ทธ(

วิ�ธ#การท#�ด#ของการก�าหนดกลย&ทธ( คอ การท�ารายการขององค(ประกอบกลย&ทธ( ได�แก� วิ�สำ�ยท�ศึน( (Vision), ภารก�จั (Mission), ควิามได�เปร#ยบเช้�งเปร#ยบเท#ยบ (Comparative

Advantage), เป0าหมายและวิ�ตถุ&ประสำงค( (Goals and

Objectives), ป/จัจั�ยสำ"�ควิามสำ�าเร�จัท#�สำ�าค�ญ (Critical Success

Factor), ค&ณค�าร�วิมหรอวิ�ฒนธรรม (Shared Values or

Corporate Culture) และท�ศึทางการด�าเน�นงาน (Action Orientation)

การจั�ดการเช้�งกลย&ทธ(ประกอบด�วิย 4 องค(ประกอบพั4นฐาน ได�แก�

1. การตรวิจัด"สำภาพัแวิดล�อม2. การก�าหนดกลย&ทธ(3. การน�ากลย&ทธ(ไปใช้�

26

4. การควิบค&มและการประเม�นผู้ลJohn Von Neumann และ Oskar

Morgenstern แสำดงให�เห�นผู้�านการพั�ฒนาทฤษฎี#เกมวิ�าม#ควิามเป3นไปได�ท#�จัะสำร�างค&ณประโยช้น(ในช้�วิงเวิลาท#�คาดหวิ�ง ถุ�าร" �ถุ*งควิามเป3นไปได�ของเหต&การณ(ท#�เลอก ท�4งสำองได�ให�ควิามหมายของกลย&ทธ(วิ�าเป3นล�าด�บของ การด�าเน�นการท#�องค(กรท�าข*4น โดยการต�ดสำ�นใจัท#�ข*4นอย"�ก�บสำถุานการณ(เฉพัาะ (Pindur, Rogers and Kim, 1995)

Peter F. Drucker ผู้"�เข#ยน Practice of

Management ใน ปA ค.ศึ.1954 อธ�บายวิ�ากลย&ทธ(คอเคร�องมอท#�ใช้�วิ�เคราะห(สำถุานการณ(ในป/จัจั&บ�นและสำามารถุเปล#�ยนแปลงได� ถุ�าจั�าเป3นและให�พั�จัารณาทร�พัยากรท#�สำ�าค�ญโดยรวิม (Crainer, 1996, p. 36)

ในทางวิ�ช้าการม#การเปล#�ยนแปลงท#�สำ�าค�ญในช้�วิงคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1960 หล�กสำ"ตรทางธ&รก�จัเปล#�ยนจัากวิ�ช้านโยบายธ&รก�จัเป3นวิ�ช้ากลย&ทธ( Alfred D. Chandler เสำนอควิามค�ด จัากการสำ�ารวิจัการตอบสำนองต�อการเปล#�ยนแปลงสำภาพัแวิดล�อมทางธ&รก�จัของบร�ษ�ทขนาดใหญ�ในสำหร�ฐอเมร�กา หล�กค�ดท#�สำ�าค�ญ คอ องค(กรเคล�อนท#�ตามควิามกดด�นของป/จัจั�ยภายนอก น�ยามของค�าวิ�า กลย&ทธ(ของ Chandler คอ การก�าหนดเป0าหมายระยะยาวิของธ&รก�จั กลย&ทธ(ย�งรวิมถุ*งการยอมร�บแบบแผู้นการด�าเน�นการและการจั�ดสำรรทร�พัยากรท#�จั�าเป3นเพั�อ การบรรล&เป0าหมายขององค(กร เขาเช้�อเป3นอย�างย��งวิ�าโครงสำร�างองค(กรต�องออกแบบตามกลย&ทธ(ท#�ได�ก�าหนด

ใน ปA ค.ศึ. 1965 Igor Ansoff ได�ออกหน�งสำอ Corporate Strategy เขาพั�จัารณากลย&ทธ(จัากแนวิทางการวิ�เคราะห(ท#�เป3นระบบ โดยก�าหนดล�าด�บของประเด�นท#�ต�องการ

27

สำ�ารวิจัแล�วิมองท#�กระบวินการต�ดสำ�นใจัเป3นช้&ดสำ�าหร�บกลย&ทธ(องค(กร Ansoff ให�ควิามสำ�าค�ญอย�างย��งก�บแนวิค�ดการเจัร�ญเต�บโตแบบกระจัายธ&รก�จั เขาได�ให�ควิามหมายของ กลย&ทธ( คอ กฎีสำ�าหร�บการต�ดสำ�นใจัโดยพั�จัารณาจัากผู้ล�ตภ�ณฑ์(และตลาด ท�ศึทางการเจัร�ญเต�บโตควิามได�เปร#ยบในการแข�งข�นและการประสำานควิามร�วิมมอ (Crainer, 1996, p. 82)

ในคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1970 ม#หน�งสำอต�างๆ เก�ดข*4นมากมายโดยเน�นท#�องค(กรในอ&ตสำาหกรรมเฉพัาะและการเปล#�ยนแปลง โดยให�ค�าแนะน�าคอ การมองไปย�งสำภาพัแวิดล�อมภายนอกองค(กรและพั�ฒนาแผู้นระยะยาวิจัากการคาดการณ(การเปล#�ยนแปลงและพั�ฒนาแผู้นการปฏิ�บ�ต�งาน เพั�อให�เก�ดประโยช้น(จัากควิามได�เปร#ยบในการแข�งข�น ซึ่*�งอธ�บายไวิ�เป3นอย�างด#ในหน�งสำอ Competitive Strategy ของ Michael E. Porter (Crainer, 1996, p. 91)

ในปลายคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1970 Henry

Mintzberg ผู้"�เข#ยน The Structuring of Organization ให�ควิามหมายของกลย&ทธ(วิ�าคอ ก�าล�งท#�ใช้�ในการไกล�เกล#�ยระหวิ�างองค(กรก�บสำภาพัแวิดล�อม Mintzberg พับวิ�าม#ร"ปแบบท#�สำอดคล�องก�นของกระบวินการต�ดสำ�นใจัในการด�าเน�นการขององค(กรต�อสำ��งแวิดล�อม (Crainer, 1996, p. 95)

วิ�ฒนธรรมขององค(กร ม#จั&ดเร��มต�นในการจั�ดการเช้�งกลย&ทธ( ในช้�วิงปลายคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1970 น�กวิ�เคราะห(ได�หาวิ�ธ#ก�าหนดวิ�ฒนธรรมของกลย&ทธ(ท#�ยอมร�บ การเปล#�ยนแปลงวิ�าเป3นเร�องปกต� วิ�ธ#หน*�งท#�เก#�ยวิข�องก�บวิ�ฒนธรรมองค(กร พั�ฒนาโดยบร�ษ�ทท#�ปร*กษา McKinsey โครงร�างการท�างาน 7S ของ McKinsey เป3นท#�น�ยมใช้�ก�นแพัร�หลายเพัราะใช้�เป3นหล�กเกณฑ์(ในงานวิ�จั�ยของหน�งสำอ 2 เล�ม คอ The Art of Japanese

28

Management โดย Richard Pascale และ Tony Athos ก�บ In Search of Excellence โดย Tom Peters และ Robert

Waterman แบบจั�าลองท#�บร�ษ�ท McKinsey ได�วิ�จั�ยหาเหต&ผู้ลวิ�าท�าไมบร�ษ�ทของสำหร�ฐอเมร�กา สำ�วินใหญ�ประสำบควิามพั�ายแพั�ต�อญ#�ป&Dน (Weihrich and Koontz, 1994, p. 48) ซึ่*�งจัากข�อม"ลพับวิ�าบร�ษ�ทสำหร�ฐสำ�วินใหญ�ให�ควิามสำ�าค�ญก�บ Hardware (เก#�ยวิก�บเคร�องจั�กร, อ&ปกรณ( และสำ��งท#�มองเห�นได�) แต�ไม�สำนใจั Software (

บ&คลากร และสำภาพัจัร�งในการท�างานท#�เก�ด) ท�าให�ต�องเสำนอแนวิควิามค�ดในวิ�ธ#การจั�ดการ โดยให�ควิามสำ�าค�ญก�บ Soft “S” เพั��มข*4น จัาก Hard “S” เพั�อให�องค(กรบรรล&ควิามสำ�าเร�จั เป3น 7S Framework

3 Hard “S” ได�แก�1. กลย&ทธ( (Strategy)

2. โครงสำร�าง (Structure)

3. ระบบ (System)

4 Soft “S” ได�แก�4. ร"ปแบบ (Style)

5. พัน�กงาน (Staff)

6. ค�าน�ยมร�วิม (Shared Value)

7. ท�กษะ (Skill)

4.5 แนวิค�ดการจั�ดการแบบญ#�ป&DนในปA ค.ศึ. 1950 W. Edwards Deming

แนะน�าระบบการจั�ดการท#�ครอบคล&ม ซึ่*�งเป3นร"ปแบบของการจั�ดการแบบญ#�ป&Dน หรอการจั�ดการค&ณภาพัโดยรวิม (Total Quality

Management, TQM) TQM ใช้�วิ�ธ#การทางสำถุ�ต�วิ�เคราะห(ควิามแปรปรวินในกระบวินการการผู้ล�ต เพั�อปร�บปร&งค&ณภาพัผู้ล�ตภ�ณฑ์(อย�างต�อเน�อง ค&ณภาพัคอสำ��งท#�ล"กค�าต�องการ และเพัราะวิ�าควิาม

29

ต�องการของล"กค�าเปล#�ยนแปลงอย"�เสำมอ แนวิทางในการอธ�บายควิามหมายของ ค&ณภาพัในแง�ม&มของล"กค�า คอ การม&�งเน�นในการวิ�จั�ยตลาดอย�างต�อเน�อง (Stoner and Freeman, 1989, p.

9) ปร�ช้ญาพั4นฐานของ Deming ค&ณภาพั คอ ผู้ล�ตภาพัในการปร�บปร&งเพั�อลด ควิามแปรปรวินของผู้ลผู้ล�ต วิ�ธ#การทางสำถุ�ต�ของการควิบค&มค&ณภาพัม#ควิามจั�าเป3นเน�องจัาก ควิามแปรปรวิน Deming ย�งกล�าวิอ#กวิ�า ฝึDายจั�ดการเป3นผู้"�ร �บผู้�ดช้อบถุ*งร�อยละ 94

ต�อป/ญหาด�านค&ณภาพั และช้#4ให�เห�นวิ�าเป3นงานของฝึDายจั�ดการในการท�าให�พัน�กงานท�างานอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัมากข*4น ไม�ใช้�ให�ท�างานหน�กข*4น

ผู้"�บ&กเบ�ก TQM อ#กผู้"�หน*�ง คอ Joseph M.

Juran เขาเป3นคนแรกท#�ให�ผู้"�บร�หารระด�บสำ"งจัะต�องร�บร" �กระบวินวิ�ธ#เก#�ยวิก�บค&ณภาพัท�4งหมด Juran รวิม 3 ข�4นตอนพั4นฐานเพั�อปร�บปร&ง ได�แก�

1. การปร�บปร&งโครงสำร�างองค(กรรายปA2. โปรแกรมการฝึ=กอบรมหล�ก3. ภาวิะผู้"�น�าของผู้"�บร�หารระด�บสำ"งเขากล�าวิวิ�า ป/ญหาด�านค&ณภาพัม#สำาเหต&มาจัาก

พัน�กงานน�อยกวิ�า 20% สำ�วินท#�เหลอเก�ดข*4นจัากฝึDายจั�ดการและควิามผู้�ดพัลาดในกระบวินการ (Stoner and Freeman, 1989,

p. 645) ด�งน�4นผู้"�จั�ดการท&กคนควิรได�ร�บการอบรมเร�องค&ณภาพั เพั�อก�าก�บด"แล และม#สำ�วินร�วิมในโครงการพั�ฒนาค&ณภาพั

Philip B. Crosby เป3นท#�ร" �จั�กอย�างแพัร�หลายในเร�องการผู้ล�ตท#�ของเสำ#ยเป3นศึ"นย( (Zero Defect)

Crosby ได�เสำนอหล�กจั�ดการค&ณภาพัท#�สำมบ"รณ( 4 ประการ (Schermerhorn, 2004, p. 110) คอ

30

1. ค&ณภาพั หมายถุ*ง ควิามสำอดคล�อง ก�บมาตรฐาน

2. ค&ณภาพัมาจัากการป0องก�นการเก�ดของเสำ#ย ไม�ใช้�จัาก การซึ่�อมแซึ่มของเสำ#ย

3. มาตรฐานของการปฏิ�บ�ต�งาน คอ ของเสำ#ยเป3นศึ"นย(

4. สำามารถุท�าได�ถุ"ก (เง�น) กวิ�าเสำมอ ถุ�าหากท�าให�ถุ"ก (ต�อง) ต�4งแต�แรก

ในช้�วิงต�นคร�สำต(ทศึวิรรษ 1980 William

Ouchi ศึ*กษาบร�ษ�ทอเมร�ก�นจั�านวินหน*�ง พับล�กษณะขององค(กรหลายล�กษณะท#�ม#ควิามสำ�มพั�นธ(ก�บควิามสำ�าเร�จัของบร�ษ�ทญ#�ป&Dน Ouchi ใช้�ค�าวิ�า ทฤษฎี# Z เพั�อใช้�อธ�บายหล�กการจั�ดการเฉพัาะ องค(กรทฤษฎี# Z เป3นแนวิควิามค�ดการจั�ดการผู้สำมผู้สำานระหวิ�างญ#�ป&Dนและสำหร�ฐอเมร�กา โดยสำร�างควิามสำ�มพั�นธ(ใกล�ช้�ดก�บพัน�กงาน และท�าสำ�ญญาจั�างงานระยะยาวิก�บพัน�กงานใหม� พั�ฒนาควิามสำามารถุของพัน�กงาน และม&�งเน�นเร�องท�างานเป3นท#ม การหม&นเวิ#ยนงานและการต�ดสำ�นใจัและร�บผู้�ดช้อบร�วิมก�น

4.6 แนวิค�ดควิามเป3นเล�ศึจั&ดเน�นท#�สำ�าค�ญของแนวิทางการจั�ดการสำ"�ควิาม

เป3นเล�ศึ คอ การปร�บปร&งการจั�ดการเพั�อเพั��มหรอร�กษาควิามเป3นเล�ศึขององค(กร แนวิค�ดควิามเป3นเล�ศึเก�ดข*4นคร�4งแรกในช้�วิงต�นคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1980 หน�งสำอของ TomPeters และ Robert

H. Waterman Jr. ช้�อ In Search of Excellence ท�4งสำองท�าการวิ�จั�ยองค(กรท#�พั�จัารณาแล�วิวิ�าด#เล�ศึ น�ามาวิ�เคราะห(อย�างเป3นระบบจันพับล�กษณะร�วิม 8 ประการ (Crainer, 1996, p. 112)

ได�แก�1. เน�นปฏิ�บ�ต� ลงมอท�าจัร�ง

31

2. ใกล�ช้�ดก�บล"กค�า ให�สำ��งท#�ล"กค�าต�องการ3. พัน�กงานม#อ�สำรภาพัในการท�างานม#ควิาม

ร" �สำ*กเป3นเจั�าของ4. ปล"กฝึ/งให�พัน�กงานร" �ค&ณค�าของการท&�มเท5. ผู้"�บร�หารต�องใสำ�ใจัก�บธ&รก�จัของบร�ษ�ท6. ท�าให�สำ��งท#�ถุน�ดท#�สำ&ด7. ล�าด�บข�4นการบร�หารไม�มาก ม#พัน�กงานไม�ล�น

งาน8. ยดหย&�นในการท�างาน ม&�งม��นในการสำร�าง

ค&ณค�าแนวิค�ดควิามเป3นเล�ศึ ท�าให�องค(กรม#

ประสำ�ทธ�ภาพัและแสำวิงหา การปร�บปร&งอย�างต�อเน�อง องค(กรได�ร�บผู้ลประโยช้น(จัากการจั�ดการทางวิ�ทยาศึาสำตร(เพั�อสำ�งเสำร�มประสำ�ทธ�ภาพัและการผู้ล�ต ทฤษฎี#เช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร(เอ4ออ�านวิยควิามร" �ให�ผู้"�จั�ดการเห�นค&ณค�าควิามสำ�าค�ญของพัฤต�กรรมและควิามต�องการของพัน�กงาน, แรงจั"งใจั, ภาวิะผู้"�น�า, การสำ�อสำาร และกระบวินการกล&�ม ด�าเน�นไปด�วิยควิามสำ�าค�ญเท�าเท#ยมก�นในการพั�ฒนาองค(กร การจั�ดการ เช้�งปร�มาณ มองเคร�องมอและเทคน�คในการเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลให�แก�ผู้"�จั�ดการ

ทฤษฎี#ระบบบอกให�พั�จัารณาถุ*งอ�ทธ�พัลของสำ��งแวิดล�อม ทฤษฎี#ตามสำถุานการณ(ท�าให�ทราบวิ�าเคร�องมอ แนวิค�ด เทคน�ค หรอทฤษฎี#ท#�สำามารถุใช้�งานได�ด#ในระบบขององค(กรหน*�งอาจัไม�เหมาะสำมก�บระบบของอ#กองค(กรหน*�ง

การจั�ดการแบบญ#�ป&Dน มองหาควิามร�วิมมอและควิามสำาม�คค#ในสำถุานท#�ท�างานและแนวิค�ดม&�งสำ"�ควิามเป3นเล�ศึมอบค�าอธ�บายล�กษณะโดยท��วิไปขององค(กรท#�ม# ควิามโดดเด�น

32

การจั�ดการสำม�ยใหม�ไม�ได�เป3นทฤษฎี#เด#�ยวิ แต�ประสำานร�วิมก�นจัากหลากหลายแนวิค�ด, จั&ดสำนใจั, ค�าถุาม, วิ�ธ#การ และการวิ�เคราะห(ม#ควิามแตกต�างก�น ทฤษฎี# การจั�ดการไม�สำามารถุพัรรณนาการสำบทอดควิามค�ดอย�างเป3นระเบ#ยบหรอองค(ควิามร" �ท#�การพั�ฒนาของทฤษฎี#หน*�งสำร�างข*4นและก�าวิหน�าเหนอกวิ�าอ#กทฤษฎี#ก�อนหน�า โดยธรรมช้าต�แล�วิการจั�ดการเป3นกระบวินการท#�ม#ควิามซึ่�บซึ่�อนและม#ขอบเขตการศึ*กษาจัากสำหสำาขาวิ�ช้า เช้�น วิ�ทยาศึาสำตร(, ศึ�ลปะ, ปร�ช้ญา, สำ�งคมศึาสำตร(, จั�ตวิ�ทยา และจั�ตวิ�ทยาอ&ตสำาหกรรม ซึ่*�งล�วินแล�วิแต�เป3นเคร�องมอเพั�อควิามเต�บโตและการพั�ฒนาการจั�ดการ

5. แนวิค�ดการจั�ดการต�อเน�องในป/จัจั&บ�นการเปล#�ยนแปลงของล�กษณะการท�าธ&รก�จั การอย"�

อาศึ�ยในป/จัจั&บ�น ต�องเผู้ช้�ญก�บโอกาสำท#�ท�าทาย และควิามไม�แน�นอนของสำภาพัแวิดล�อมต�างๆ เศึรษฐก�จัเก#�ยวิข�องก�นอย�างกวิ�างขวิางซึ่*�งได�ร�บอ�ทธ�พัลจัากการสำ�อสำารทางอ�นเตอร(เน�ต ม#การพั�ฒนาเทคโนโลย#สำารสำนเทศึอย�างต�อเน�อง ในควิามเปล#�ยนแปลง หลากหลาย ย�อมสำ�งผู้ลต�อร"ปแบบของการจั�ดการ ซึ่*�งได�แก�

1. โลกาภ�วิ�ตน( (Globalization)

2. การจั�ดการในโลกธ&รก�จัทางอ�นเทอร(เน�ต (Managing in an E-Business World)

3. จัร�ยธรรมและควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคม (Ethics and Social Responsibility)

4. ควิามเป3นผู้"�ประกอบการ (Entrepreneurship)

5. ควิามหลากหลายของคนท�างาน (Workforce Diversity)

33

6. องค(กรแห�งการเร#ยนร" � (Learning Organizations)

7. เศึรษฐศึาสำตร(แนวิพั&ทธ (Buddhist Economics)

8. ปร�ช้ญาเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง (Sufficiency Economy)

1. โลกาภ�วิ�ตน(ผู้"�บร�หารไม�ได�ม#ข�อจั�าก�ดเร�องควิามเป3นช้าต�ด�วิย

ขอบเขตพั4นท#�อ#กต�อไป ตลาดผู้ล�ตภ�ณฑ์(และการแข�งข�นทางธ&รก�จัสำามารถุเก#�ยวิข�องก�นท��วิโลก การปร�บปร&งด�านเทคโนโลย# โดยเฉพัาะอย�างย��งด�านการสำ�อสำารและการขนสำ�งรวิมท�4งการลดข�อก�าหนดกฎีเกณฑ์(ของการค�าระหวิ�างประเทศึ ท�าให�โลกป/จัจั&บ�นกลายเป3นหม"�บ�านโลก ตลาดการค�าท#�กวิ�างขวิางข*4น ก�อให�เก�ดค"�แข�งข�นท#�เพั��มมากข*4น กล&�มเศึรษฐก�จัต�างๆ ม#บทบาทสำ�าค�ญข*4นในการค�าโลก สำ�งผู้ล การเปล#�ยนแปลงต�องานจั�ดการ ท#�จัะต�องปร�บให�ตอบร�บท�นก�บการเปล#�ยนแปลงไปขององค(ประกอบสำภาพัแวิดล�อมของแต�ละธ&รก�จั

2. การจั�ดการในโลกธ&รก�จัทางอ�นเทอร(เน�ตการท�าธ&รก�จัทางอ�เล�กทรอน�ค (Electronic

Business, E-Business) เป3นค�าอธ�บายถุ*งวิ�ธ#ท#�องค(กรท�างานโดยใช้�อ�นเทอร(เน�ต, ใช้�ต�ดต�อสำ�อสำารระหวิ�างพัน�กงาน, ล"กค�า, ค"�ค�า และผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง เพั�อให�เก�ดประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลต�อการบรรล&เป0าหมาย ซึ่*�งรวิมถุ*ง E-Commerce ซึ่*�งเป3นการขายและท�าตลาดของ E-Business

องค(กรท#�ท�าธ&รก�จัทางอ�เล�กทรอน�ค แบ�งได�เป3น 3 ประเภท ได�แก�

1. องค(กรท#�ใช้� E-Business เพั�อยกระด�บควิามสำามารถุ โดยเพั��ม ช้�องทางการจั�ดจั�าหน�าย จัากการจั�ดจั�าหน�าย

34

ในร"ปแบบเด�ม ท�าให�สำามารถุขยายตลาดและกล&�มล"กค�าได�กวิ�างขวิางข*4น

2. องค(กรท#�ใช้� E-Business เพั�อเพั��มควิามสำามารถุโดยการใช้�เป3นเคร�องมอในการเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลของงาน ใช้�ในการต�ดต�อสำ�อสำารก�บพัน�กงาน, ล"กค�าหรอผู้"�จั�ดจั�าหน�าย เพั�อสำน�บสำน&นข�อม"ล แต�ไม�ได�จั�าหน�ายสำ�นค�าผู้�าน E-Business

3. องค(กรท#�ใช้� E-Business เต�มร"ปแบบ งานท�4งหมดขององค(กรท�าบนอ�นเทอร(เน�ตเป3นหล�ก ซึ่*�งสำามารถุใช้�พัน�กงานจั�านวินไม�มากในการท�างานท�4งหมด

แต�ละประเภทก�ท�าให�เก�ดร"ปแบบการจั�ดการท#�แตกต�างก�นไปตามล�กษณะของธ&รก�จั

3. จัร�ยธรรมและควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมจัร�ยธรรมเป3นมาตรฐานด�านศึ#ลธรรม ซึ่*�งบ�งช้#4

พัฤต�กรรมวิ�าด#หรอถุ"กต�อง หรอในทางตรงข�ามเป3นต�วิช้#4บ�งถุ*งตามไม�ถุ"กต�องไม�ด#งามของบ&คคลหรอกล&�มบ&คคล

สำ�าหร�บจัร�ยธรรมทางธ&รก�จั หมายถุ*ง การเก#�ยวิพั�นก�บเร�องท#�ถุ"กต�องควิามจัร�งและควิามย&ต�ธรรมในแง�ต�างๆ เช้�น ในแง�ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคม ในแง�ของ ควิามย&ต�ธรรมในการแข�งข�นธ&รก�จั จัรรยาบรรณในการโฆษณาและประช้าสำ�มพั�นธ( เป3นต�น

ในช้�วิงต�นคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 2000 องค(กรในประเทศึสำหร�ฐอเมร�กาหลายองค(กร ประสำบป/ญหาเร�องควิามฉ�อฉล ปกป@ด หรอหลอกลวิง ของผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง ซึ่*�งหล�งจัากถุ"กจั�บได� องค(กรด�งกล�าวิต�องเล�กก�จัการไปสำ�งผู้ลต�อพัน�กงานองค(กรท�4งต�าแหน�งงานและเง�นออมหล�งเกษ#ยณ ซึ่*�งเป3นผู้ลมาจัากควิามโลภและขาดจัร�ยธรรมของผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง

35

วิ�กฤตเศึรษฐก�จัในประเทศึไทยปA พั.ศึ. 2540

เก�ดข*4นจัากสำถุาบ�นการเง�นหลายแห�งในขณะน�4น ปล�อยสำ�นเช้�อโดยขาดควิามร�บผู้�ดช้อบและขาดจัร�ยธรรมม# การย�กยอกเง�นและให�ก"�เง�นอย�างไม�สำ&จัร�ต จันน�าไปสำ"�ควิามล�มสำลายขององค(กร เก�ดวิ�กฤตในอ&ตสำาหกรรมด�านการเง�น น�าไปสำ"�วิ�กฤตทางเศึรษฐก�จัของประเทศึในท#�สำ&ด

องค(กรท#�ด�าเน�นก�จัการโดยขาดควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมและขาดจัร�ยธรรม จัะได�ร�บผู้ลกระทบท�4งจัากสำภาพัแวิดล�อมภายในและสำภาพัแวิดล�อมภายนอกองค(กร ในด�านสำภาพัแวิดล�อมภายใน สำ�งผู้ลให�ระบบงานต�างๆ ขาดควิามเท#�ยงตรง เก�ดช้�องวิ�าง น�าไปสำ"� การท&จัร�ตหรอประพัฤต�ม�ช้อบ เก�ดเป3นวิ�ฒนธรรมบ�ดเบอนในองค(กร เห�นผู้�ดเป3นช้อบ เป3นเหต&ของควิามเสำ�อมขององค(กร

ในด�านสำภาพัแวิดล�อมภายนอก ย�อมสำ�งผู้ลต�อควิามน�าเช้�อถุอขององค(กร ล"กค�าม#ควิามร" �สำ*กในทางลบต�อองค(กร บ&คคลภายนอกไม�อยากม#สำ�วินร�วิมก�บองค(กร ท�าให�ขาดบ&คลากรค&ณภาพั ค"�แข�งข�นสำามารถุน�ามาใช้�โจัมต#ได�

ในป/จัจั&บ�นสำ�งคมให�ควิามสำ�าค�ญก�บเร�องควิามม#จัร�ยธรรมของธ&รก�จัและควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคม โดยคาดหวิ�งวิ�าผู้"�ประกอบธ&รก�จัควิรม#มาตรฐานด�านจัร�ยธรรมสำ"ง โดยเฉพัาะอย�างย��งในย&คเทคโนโลย#สำารสำนเทศึ ประเด�นด�านจัร�ยธรรมเป3นอ#กเร�องท#�จัะต�องตระหน�ก จัรรยาบรรณด�านการสำ�อสำาร การใช้�อ�นเทอร(เน�ต การโฆษณาท#�ผู้�ดศึ#ลธรรม ควิามผู้�ดด�านละเม�ดล�ขสำ�ทธ�G และสำ�ทธ�บ�ตร เป3นสำ��งท#�ธ&รก�จัย&คป/จัจั&บ�นควิรต�องตระหน�กนอกเหนอจัากการท#�ม#ค&ณภาพัด#พัอเพั�อสำร�างผู้ลประโยช้น(และควิามสำ&ขท#�แท�จัร�งแก�สำ�งคม

4. ควิามเป3นผู้"�ประกอบการ ควิามเป3นผู้"�ประกอบการเป3นแนวิค�ดการจั�ดการ

สำ�าค�ญท#�เก�ดข*4นกระจัายไปท��วิโลก ควิามเป3นผู้"�ประกอบการ หมายถุ*ง

36

กระบวินการเร��มต�นของธ&รก�จัใหม� ซึ่*�งโดยปกต�เป3นการตอบสำนองต�อโอกาสำทางธ&รก�จั 3 ล�กษณะท#�สำ�าค�ญท#�ใช้�อธ�บายควิามเป3นผู้"�ประกอบการ คอ

(1) การแสำวิงหาโอกาสำทางธ&รก�จัควิามเป3นผู้"�ประกอบการ คอ การต�ดตาม

ท�ศึทางของสำภาวิะแวิดล�อมและการเปล#�ยนแปลงของโอกาสำทางธ&รก�จั ท#�ไม�ม#ใครเห�นหรอให�ควิามสำนใจั

(2) นวิ�ตกรรมควิามเป3นผู้"�ประกอบการ เก#�ยวิข�องก�บการ

เปล#�ยนแปลง, การปฏิ�วิ�ต�, การแปรสำภาพั หรอการน�าเสำนอ ผู้ล�ตภ�ณฑ์(ใหม�หรอบร�การใหม� หรอวิ�ธ#การใหม�ใน การท�าธ&รก�จั

3. การเจัร�ญเต�บโตควิามเป3นผู้"�ประกอบการ เป3นการเจัร�ญเต�บโต ผู้"�

ประกอบการไม�ย�นด#ก�บการคงขนาดธ&รก�จัท#�เล�กผู้"�ประกอบการท�างานหน�กในการแสำวิงหาควิาม

เจัร�ญเต�บโตและต�ดตามแนวิโน�มธ&รก�จัอย�างต�อเน�อง รวิมท�4งสำร�างสำรรนวิ�ตกรรมและแนวิทางในการท�าธ&รก�จัใหม�

5. ควิามหลากหลายของคนท�างานคนท�างานในองค(กรหน*�ง ป/จัจั&บ�นม#ควิามแตก

ต�างจัากเด�ม โดยม#ล�กษณะท#�หลากหลายท�4งในด�านเช้4อช้าต� ช้นช้าต� เพัศึ อาย& และล�กษณะอ�นๆ ท#�สำะท�อน ควิามแตกต�าง การจั�ดการเก#�ยวิก�บควิามแตกต�างจั*งต�องม#ค&ณภาพัมากข*4น ในการจั�ดการ ต�องตระหน�กวิ�าควิามหลากหลายของแรงงานเป3นสำ�นทร�พัย( ซึ่*�งท�าให�เก�ดควิามค�ดท#�กวิ�างขวิาง และม#ท�กษะในการแก�ป/ญหาองค(กรท#�ใช้�ทร�พัยากรท#�หลากหลายจัะม#ควิามสำามารถุในการแข�งข�นสำ"ง และต�องท�าให�ท&กคนได�ร�บการปฏิ�บ�ต� และร�บควิามพั*งพัอใจัในการท�างานเหมอนก�น เพั�อให�การบร�หารจั�ดการงานอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั ซึ่*�งเก�ด

37

การเร#ยนร" �วิ�ฒนธรรมท#�แตกต�าง ร"ปแบบควิามค�ด ควิามเช้�อ เพั�อมาปร�บปร&งร"ปแบบการจั�ดการให�เหมาะสำม

6. องค(กรแห�งการเร#ยนร" �การเปล#�ยนแปลงอย�างรวิดเร�วิ ของวิ�ทยาการ

ทางเทคโนโลย# ควิามสำ�าค�ญของโลกาภ�วิ�ฒน(ท#�เพั��มข*4น องค(กรท#�จัะประสำบควิามสำ�าเร�จัได� จัะต�องจั�ดองค(กรให�ม#ควิามยดหย&�น ม#ควิามสำามารถุเร#ยนร" �และตอบสำนองได�อย�างรวิดเร�วิ แก�ไขป/ญหาอย�างเป3นระบบ การทดลองควิามค�ดใหม� การเร#ยนร" �จัากประสำบการณ(และอด#ต การเร#ยนร" �จัากประสำบการณ(ของผู้"�อ�น และถุ�ายทอดควิามร" �ให�ท��วิองค(กร ในการสำร�างองค(กรแห�งการเร#ยนร" �ผู้"�บร�หารต�องสำร�างสำ��งแวิดล�อมเพั�อการเร#ยนร" � และสำ�งเสำร�มการแลกเปล#�ยนข�อม"ลระหวิ�างสำมาช้�กในองค(กร

Peter Senge ศึาสำตราจัารย(แห�งสำถุาบ�น MIT

กล�าวิวิ�า องค(กรแห�งการเร#ยนร" � คอ สำถุานท#�ท#�คนใช้�ควิามสำามารถุท#�ม#“การพั�ฒนาเพั��มข*4นอย�างสำม��าเสำมอ กระท�าในสำ��งท#�ต�องการ ม#การฝึ=กฝึน การสำร�างแนวิค�ดใหม�หรอการต�อยอดควิามค�ด ม#อ�สำระทางควิามค�ด และม#การเร#ยนร" �ร �วิมก�น”

องค(กรแห�งการเร#ยนร" � จั*งประกอบด�วิย1. การสำร�างหรอการได�มาของควิามร" �

สำร�างแรงบ�นดาลใจัในการเผู้ยแพัร�ควิามร" �หรอข�อม"ลใหม�ๆ ท#�จั�าเป3นต�อการเร#ยนร" �

2. การถุ�ายทอดควิามร" �เป@ดโอกาสำให�ม#การถุ�ายทอดควิามร" �ท�4งองค(กร

ลดอ&ปสำรรคและข�อจั�าก�ดในการแบ�งป/นข�อม"ลและควิามค�ดสำร�างสำรรในหม"�พัน�กงาน

3. การเปล#�ยนแปลงพัฤต�กรรม

38

สำ�งเสำร�มให�ม#การน�าองค(ควิามร" �ใหม�ๆ มาใช้�เพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กรม#แนวิค�ดและม&มมองต�างๆ มากมาย เก#�ยวิก�บการจั�ดการท�4งหมดในม&มมองประวิ�ต�ศึาสำตร(และท#�ก�าล�งเก�ดข*4นเหล�าน#4 ได�มรดกท#�ม#ผู้ลต�อควิามค�ดและการปฏิ�บ�ต� ควิามค�ดเหล�าน#4ย�งคงไหลเวิ#ยนให�เลอกใช้�อย"�แม�วิ�าบร�ษ�ทและสำถุานการณ(เฉพัาะม#การเปล#�ยนแปลง

อย�างไรก�ตามแนวิค�ดและม&มมองใหม�ในการจั�ดการย�งคงอ&บ�ต�ข*4นและสำร�างค&ณ"ปการ แก�งานการจั�ดการท#�ม#การเปล#�ยนแปลงอย�างท#�เคยเป3นมา

7. เศึรษฐศึาสำตร(แนวิพั&ทธในอด#ตมน&ษย(ด�ารงช้#วิ�ตอย"�ร �วิมก�บผู้ลผู้ล�ตใน

ธรรมช้าต�ท#�ม#อย�างอ&ดมสำมบ"รณ( แต�มน&ษย(ก�ใช้�เท�าท#�จั�าเป3น จั�าเป3นเท�าไรก�ใช้�เท�าน�4น แนวิค�ดเศึรษฐก�จัแบบเสำร# น�าไปสำ"�เศึรษฐก�จัแบบท&นน�ยมแสำวิงหาควิามม��งค��งเพั��มข*4น ด#ข*4น ย��งใหญ�ข*4น ซึ่�บซึ่�อนข*4น มากข*4นกวิ�าเด�มโดยไม�ม#จั&ดจับ จั&ดท#�พัอด# (E.F. Schumacher, 1966)

ศึาสำตราจัารย( Ernst Friedrich

Schumacher น�กเศึรษฐศึาสำตร(ช้าวิเยอรม�น ประสำพัควิามสำ�าเร�จัในการอธ�บายวิ�า พัระพั&ทธศึาสำนาเป3นแนวิค�ดทางเศึรษฐศึาสำตร(ท#�สำ�าค�ญย��ง (สำมเก#ยรต� อ�อนวิ�มล, 2553) Schumacher เข#ยนไวิ�ในหน�งสำอ Small Is Beautiful : Economics As If People

Mattered อธ�บายเศึรษฐศึาสำตร(แนวิพั&ทธไวิ�วิ�า “(ประการแรก)

เศึรษฐศึาสำตร(แนวิพั&ทธจัะแยกแยะเร�อง ควิามท&กข(, ควิามพัอเพั#ยง และควิามฟั& DมเฟัHอยเก�นพัอด# ออกให�เห�นควิามแตกต�างจัากก�น การเต�บโตทางเศึรษฐก�จัน�4นจัะเป3นสำ��งด#เฉพัาะเม�อถุ*งจั&ดพัอเพั#ยง การเต�บโตแบบไม�ม#ท#�สำ�4นสำ&ด และการบร�โภคแบบไม�ม#ข#ดจั�าก�ด ร�งแต�จัะก�อ

39

ควิามพั�นาศึ ประการท#�สำอง, เศึรษฐศึาสำตร(แนวิพั&ทธจัะต�4งอย"�บนพั4นฐานอ�นม��นคงของ หล�กการใช้�ทร�พัยากรแบบท#�น�ากล�บมาใช้�ใหม�ได�อ#ก กล�าวิคอเป3นเศึรษฐก�จัแบบย��งยนถุาวิร ในทางตรงก�นข�าม,

เศึรษฐศึาสำตร(แบบตะวิ�นตก ต�4งอย"�บนพั4นฐานของหล�กการใช้�ประโยช้น(จัากทร�พัยากรอย�างไม�ปราณ#ปราศึ�ย และใช้�แบบท#�ไม�สำามารถุน�ากล�บมาใช้�อ#กได� ไม�ค�ดถุ*งข#ดจั�าก�ดใดๆ ในการผู้ล�ตและการบร�โภค-เป3นระบบเศึรษฐก�จัแบบไม�ย� �งยน”

E.F. Schumacher บอกวิ�า การเล#4ยงช้#วิ�ต“ช้อบ เป3นทางสำายกลางไปสำ"�ช้#วิ�ตเศึรษฐก�จัท#�เป3นสำ&ขย��ง เพัราะ”เป3นการด�ารงช้#วิ�ตอย�างพัอเพั#ยง ไม�ฟั& 0งเฟั0อในวิ�ตถุ& แต�ไม�ปฏิ�เสำธการเข�ามาม#บทบาทของเทคโนโลย# หากเป3นเทคโนโลย#ท#�เหมาะสำม ห�วิใจัสำ�าค�ญของควิามค�ดก�คอ การพั�ฒนาท#�เน�นการเต�บทางเศึรษฐก�จัด�วิยการเพั��มการผู้ล�ต เพั��มการก�นการใช้�ทร�พัยากรเป3นหนทางท#�ไม�ถุ"กต�อง เพัราะไม�นานทร�พัยากรในโลกก�ต�องหมด ย��งเร�งควิามเจัร�ญ ก�ต�องย��งเร�งผู้ล�ต เร�งใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต� ก�จัะเร�งไปสำ"�ทางต�น

ทางท#�ด#คอห�นมาใช้�ช้#วิ�ตอย�างเหมาะสำมก�บธรรมช้าต� ใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต�เท�าท#�จัะท�าให�ช้#วิ�ตม#ควิามสำ&ข หากจั�าเป3นต�องใช้�เทคโนโลย#ก�ต�องเลอกเทคโนโลย#ระด�บกลาง หรอระด�บท#�เหมาะสำม ท#�เร#ยกวิ�า “ Intermediate Technology” เทคโนโลย#ระด�บกลางป/จัจั&บ�นใช้�ค�าวิ�า “Appropriate Technology”

เทคโนโลย#ท#�เหมาะสำมประเทศึท#�ร ��ารวิยอย"�ท&กวิ�นน#4 คอ ประเทศึท#�ร ��ารวิย

จัากการเอาเปร#ยบเพั�อนมน&ษย(บนโลกใบเด#ยวิก�น โดยการใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต�อย�างฟั& DมเฟัHอย คอ สำหร�ฐอเมร�กา และย&โรป สำหร�ฐอเมร�กาประเทศึเด#ยวิม#ประช้ากรเพั#ยง ร�อยละ 6 ของโลก แต�ใช้�ทร�พัยากรของโลกมากถุ*งร�อยละ 40

40

Small Is Beautiful เสำนอแนวิค�ดให�มน&ษย(ห�นไปอย"�ก�บธรรมช้าต� ใช้�ท#�ด�นอย�างม#ประสำ�ทธภาพั เพั�อสำ&ขภาพั,

ควิามงาม และควิามย��งยน (Health, Beauty and Permanence)

สำ�าหร�บคนยากจัน หรอประเทศึท#�เร#ยกต�วิเองวิ�ายากจัน ด�อยพั�ฒนาน�4น หนทางแก�ป/ญหาควิามยากจันไม�ใช้�การพั�ฒนาเศึรษฐก�จัแบบเร�งการผู้ล�ตและกระต&�นการก�น การจั�บจั�ายใช้�สำอย หรอเพั��มการลงท&น E.F. Schumacher บอกวิ�าสำาเหต&ของควิามยากจันน�4นไม�ได�อย"�ท#�การขาดควิามม��งค��งทางธรรมช้าต� หรอขาดเง�นท&นหรอขาดโครงสำร�างพั4นฐานทางเศึรษฐก�จั ควิามยากจันเก�ดจัากการขาดการศึ*กษา, ขาดการจั�ดการ และขาดการม#วิ�น�ย (Education, Organization and Discipline) การจั�บจั�ายใช้�สำอย หรอการอ&ปโภคบร�โภค เป3นเพั#ยงหนทางไปสำ"�ช้#วิ�ตท#�เป3นสำ&ขสำบายเท�าน�4น ไม�ใช้�วิ�าช้#วิ�ตท#�เป3นสำ&ขมากท#�สำ&ดต�องเป3นช้#วิ�ตท#�เอาแต�จั�บจั�ายใช้�สำอยให�มากท#�สำ&ดเป3นเงาตามต�วิ มน&ษย(ท#�ฉลาดต�องจั�บจั�ายใช้�สำอยให�น�อยท#�สำ&ดเพั�อให�ได�ช้#วิ�ตท#�เป3นสำ&ขมากท#�สำ&ด ควิามพัอด#คอจั&ดท#�ค&ณภาพัช้#วิ�ตและควิามพั*งพัอใจัมาบรรจับก�น ควิามพัอเพั#ยงน�4นงดงาม

8. ปร�ช้ญาเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง“เศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง เป3นปร�ช้ญาช้#4ถุ*งแนวิทาง

การด�ารงอย"�และปฏิ�บ�ต�ตยของประช้าช้นท&กระด�บ ต�4งแต�ระด�บครอบคร�วิ ระด�บช้&มช้น จันถุ*งระด�บร�ฐ ท�4งในการพั�ฒนาบร�หารประเทศึให�ด�าเน�นไปในทางสำายกลาง โดยเฉพัาะการพั�ฒนาเศึรษฐก�จั เพั�อให�ก�าวิท�นโลกย&คโลกาภ�วิ�ตน(...” พัระราช้ด�าร�สำของพัระบาทสำมเด�จัพัระเจั�าอย"�ห�วิ เม�อวิ�นท#� 21 พัฤศึจั�กายน 2542

เศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง เป3นปร�ช้ญาท#�พัระบาทสำมเด�จัพัระเจั�าอย"�ห�วิทรงม#พัระราช้ด�าร�สำช้#4แนะแนวิทางการด�าเน�นช้#วิ�ตแก�

41

พัสำกน�กรช้าวิไทยมาโดยตลอดนานกวิ�า 25 ปA ต�4งแต�ก�อนวิ�กฤต�การณ(ทางเศึรษฐก�จั และเม�อภายหล�งได�ทรงเน�นย�4าแนวิทางการแก�ไขเพั�อให�รอดพั�น และสำามารถุด�ารงอย"�ได�อย�างม��นคงและย��งยนภายใต�กระแสำโลกาภ�วิ�ตน(และควิามเปล#�ยนแปลงต�างๆ

ปร�ช้ญาเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง เป3นปร�ช้ญาช้#4ถุ*งแนวิการด�ารงอย"�และปฏิ�บ�ต�ตนของประช้าช้นในท&กระด�บต�4งแต�ระด�บครอบคร�วิ ระด�บช้&มช้นจันถุ*งระด�บร�ฐ ท�4งใน การพั�ฒนาและบร�หารประเทศึให�ด�าเน�นไปในทางสำายกลาง โดยเฉพัาะการพั�ฒนาเศึรษฐก�จัเพั�อให�ก�าวิท�นต�อโลกย&คโลกาภ�วิ�ตน(ควิามพัอเพั#ยง หมายถุ*ง ควิามพัอประมาณ ควิามม#เหต&ผู้ลรวิมถุ*งควิามจั�าเป3นท#�จัะต�องม#ระบบภ"ม�ค&�มก�นในต�วิท#�ด#พัอสำมควิรต�อการม#ผู้ลกระทบใดๆ อ�นเก�ดจัาก การเปล#�ยนแปลงท�4งภายนอกและภายใน ท�4งน#4จัะต�องอาศึ�ยควิามรอบร" � ควิามรอบคอบ และ ควิามระม�ดระวิ�งอย�างย��ง ในการน�าวิ�ช้าการต�างๆ มาใช้�ในการวิางแผู้นและการด�าเน�นการท&กข�4นตอน และขณะเด#ยวิก�นจัะต�องเสำร�มสำร�างพั4นฐานจั�ตใจัของคนในช้าต�ในท&กระด�บให�ม#สำ�าน*กในค&ณธรรม ควิามซึ่�อสำ�ตย(สำ&จัร�ต และให�ม#ควิามรอบร" �ท#�เหมาะสำม ด�าเน�นช้#วิ�ตด�วิยควิามอดทน ควิามเพั#ยร ม#สำต� ป/ญญา และควิามรอบคอบ เพั�อให�สำมด&ลและพัร�อมต�อการรองร�บ การเปล#�ยนแปลงอย�างรวิดเร�วิและกวิ�างขวิางท�4งด�านวิ�ตถุ& สำ�งคม สำ��งแวิดล�อม และวิ�ฒนธรรมจัากโลกภายนอกได�เป3นอย�างด# (ปร#ยาน&ช้ พั�บ"ลสำราวิ&ธ, 2552)

การพั�ฒนาตามหล�กเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยง คอ การพั�ฒนาท#�ต� 4งอย"�บนพั4นฐานของทางสำายกลางและควิามไม�ประมาท โดยค�าน*งถุ*ง ควิามพัอประมาณ ควิามม#เหต&ผู้ล การสำร�างภ"ม�ค&�มก�นท#�ด#ในต�วิ ตลอดจันใช้�ควิามร" �ควิามรอบคอบ และค&ณธรรม ประกอบการวิางแผู้น การต�ดสำ�นใจัและการกระท�า

42

ปร�ช้ญาของเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยงม#หล�กพั�จัารณาอย"� 5 สำ�วิน ด�งน#4

1. กรอบแนวิค�ด เป3นปร�ช้ญาท#�ช้#4แนะแนวิทางการด�ารงอย"�และ

ปฏิ�บ�ต�ตนในทางท#� ควิรจัะเป3น โดยม#พั4นฐานมาจัากวิ�ถุ#ช้#วิ�ตด�4งเด�มของสำ�งคมไทย สำามารถุน�ามาประย&กต(ใช้�ได�ตลอดเวิลา และเป3นการมองโลกเช้�งระบบท#�ม#การเปล#�ยนแปลงอย"�ตลอดเวิลา ม&�งเน�นการรอดพั�นจัากภ�ย และวิ�กฤต เพั�อควิามม��นคง และควิามย��งยน ของการพั�ฒนา

2. ค&ณล�กษณะเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยงสำามารถุน�ามาประย&กต(ใช้�

ก�บการปฏิ�บ�ต�ตนได�ในท&กระด�บ โดยเน�นการปฏิ�บ�ต�บนทางสำายกลางและการพั�ฒนาอย�างเป3นข�4นตอน

3. ค�าน�ยาม ควิามพัอเพั#ยงจัะต�องประกอบด�วิย 3

ค&ณล�กษณะ พัร�อมๆ ก�น ด�งน#4- ควิามพัอประมาณ หมายถุ*ง ควิามพัอด#ท#�ไม�

น�อยเก�นไปและไม�มากเก�นไปโดยไม�เบ#ยดเบ#ยนตนเองและผู้"�อ�น เช้�น การผู้ล�ตและการบร�โภคท#�อย"�ในระด�บพัอประมาณ

- ควิามม#เหต&ผู้ล หมายถุ*ง การต�ดสำ�นใจัเก#�ยวิก�บระด�บของ ควิามพัอเพั#ยงน�4น จัะต�องเป3นไปอย�างม#เหต&ผู้ลโดยพั�จัารณาจัากเหต&ป/จัจั�ยท#�เก#�ยวิข�องตลอดจันค�าน*งถุ*งผู้ลท#�คาดวิ�าจัะเก�ดข*4นจัากการกระท�าน�4นๆ อย�างรอบคอบ

- การม#ภ"ม�ค&�มก�นท#�ด#ในต�วิ หมายถุ*ง การเตร#ยมต�วิให�พัร�อมร�บผู้ลกระทบและการเปล#�ยนแปลงด�านต�างๆ ท#�จัะเก�ดข*4นโดยค�าน*งถุ*งควิามเป3นไปได�ของสำถุานการณ( ต�างๆ ท#�คาดวิ�าจัะเก�ดข*4นในอนาคตท�4งใกล�และไกล

43

4. เง�อนไข การต�ดสำ�นใจัและการด�าเน�นก�จักรรมต�างๆ ให�อย"�ในระด�บพัอเพั#ยงน�4น ต�องอาศึ�ยท�4งควิามร" � และค&ณธรรมเป3นพั4นฐาน กล�าวิคอ

- เง�อนไขควิามร" � ประกอบด�วิย ควิามรอบร" �เก#�ยวิก�บวิ�ช้าการต�างๆ ท#�เก#�ยวิข�องอย�างรอบด�าน ควิามรอบคอบท#�จัะน�าควิามร" �เหล�าน�4นมาพั�จัารณาให�เช้�อมโยงก�น เพั�อประกอบการวิางแผู้น และควิามระม�ดระวิ�งในข�4นปฏิ�บ�ต�

- เง�อนไขค&ณธรรมท#�จัะต�องเสำร�มสำร�างประกอบด�วิย ม# ควิามตระหน�กในค&ณธรรม ม#ควิามซึ่�อสำ�ตย(สำ&จัร�ตและม#ควิามอดทน ม#ควิามเพั#ยร ใช้�สำต�ป/ญญาในการด�าเน�นช้#วิ�ต

5. แนวิทางปฏิ�บ�ต�และผู้ลท#�คาดวิ�าจัะได�ร�บ จัากการน�าปร�ช้ญาของเศึรษฐก�จัพัอเพั#ยงมา

ประย&กต(ใช้� คอ การพั�ฒนาท#�สำมด&ลและย��งยน พัร�อมร�บต�อการเปล#�ยนแปลงในท&กด�าน ท�4งด�านเศึรษฐก�จั สำ�งคม สำ��งแวิดล�อม ควิามร" �และเทคโนโลย# (พัระบาทสำมเด�จัพัระเจั�าอย"�ห�วิ อ�างถุ*งใน กรมสำ�งเสำร�มการเกษตร, 2553)

คล�นแห�งนวิ�ตกรรมและแนวิค�ดการจั�ดการJoseph Schumpeter น�กเศึรษฐศึาสำตร(และร�ฐป

ศึาสำนศึาสำตร(ช้าวิออสำเตร#ยเห�นด�วิยก�บ Nikolai Kondratiev น�กเศึรษฐศึาสำตร(ช้าวิร�สำเซึ่#ย ผู้"�ท#�ศึ*กษาวิ�ฏิจั�กรของเศึรษฐก�จัซึ่*�งพับวิ�าแต�ละรอบวิ�ฏิจั�กร แบ�งเป3น 4 ช้�วิง เร��มจัากควิามม��งค��ง (Prosperity), ควิามถุดถุอย (Recession), ควิามตกต��า (Depression) และควิามคล#�คลาย (lmprovement) ซึ่*�ง Schumpeter ได�ต�4งช้�อ วิ�ฏิจั�กรด�งกล�าวิให�เป3นนเก#ยรต�วิ�า Kondratiev Waves

44

แผนภาพื่ท�� 1 ภาพื่แสำดง Kondratiev Waves

จัากการศึ*กษาของ Schumpeter พับวิ�าวิ�ฏิจั�กรของธ&รก�จัม#การเปล#�ยนแปลงเน�องจัากเทคโนโลย#ม#การเปล#�ยนแปลง สำ��งสำ�าค�ญของการเปล#�ยนแปลง คอ นวิ�ตกรรม (Innovation)

นวิ�ตกรรมเปล#�ยนค&ณค�าพั4นฐานท#�ระบบอ�างอ�งอย"� ด�งน�4น เม�อผู้"�คนเปล#�ยนค&ณค�าพั4นฐานท#�อ�างอ�ง ระบบเศึรษฐก�จัเก�าก�จัะเสำ�อมถุอยลง เพั�อให�ม#พั4นท#�วิ�างสำ�าหร�บนวิ�ตกรรมท#�เก�ดข*4น

น�บต�4งแต�การปฏิ�วิ�ต�อ&ตสำาหกรรม ตามแนวิค�ดของ Schumpeter น�4น Kondatiev Waves ม#มาแล�วิ 5 คร�4งด�วิยก�น ได�แก�

1. การปฏิ�วิ�ต�อ&ตสำาหกรรม ต�4งแต�ปA ค.ศึ. 1771-1829

2. ย&คของเคร�องจั�กรไอน�4าและการขนสำ�งต�4งแต�ปA ค.ศึ. 1829-1875

3. ย&คของไฟัฟั0า, เคม# และวิ�ศึวิกรรมเคร�องกลหน�ก ต�4งแต�ปA ค.ศึ. 1875-1908

4. ย&คของน�4าม�น, รถุยนต( และการผู้ล�ตแบบเป3นจั�านวินมาก ต�4งแต�ปA ค.ศึ.1908-1971

45

5. ย&คของข�าวิสำารและเทคโนโลย#สำารสำนเทศึ ต�4งแต�ปA ค.ศึ. 1971-ป/จัจั&บ�น

ซึ่*�งเม�อพั�จัารณาควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างวิ�ฏิจั�กรของธ&รก�จัก�บวิ�วิ�ฒนาการของการบร�หารจั�ดการก�พับวิ�าม#ควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างก�น การจั�ดการเช้�งวิ�ทยาศึาสำตร(ถุ"กพั�ฒนาข*4นเพั�อรองร�บควิามก�าวิหน�าด�านอ&ตสำาหกรรม ท�าให�การท�างานม#มาตรฐาน เม�อเศึรษฐก�จัเจัร�ญก�าวิหน�าก�ย��งเพั��มควิามต�องการแรงงานและประสำ�ทธ�ภาพัท#�เพั��มข*4น แรงงานท#�ถุ"กมองวิ�าเป3นเคร�องมออย�างหน*�งไม�สำามารถุเพั��มผู้ลผู้ล�ตได�ตามท#�ต�องการ จั*งเก�ดการพั�ฒนาการจั�ดการเช้�งพัฤต�กรรมศึาสำตร(ข*4น เพั�อเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัการท�างานโดยรวิม

ต�อมาเม�อเก�ดควิามก�าวิหน�าในย&คไฟัฟั0า เคม# และวิ�ศึวิกรรมเคร�องกลหน�กเก�ดสำงครามโลก 2 คร�4ง เทคน�คเช้�งปร�มาณจั*งถุ"กน�ามาใช้�ในการทหาร หล�งจัากสำงครามธ&รก�จัเอกช้นน�าการ

46

แผนภาพื่ท�� 2 ผลกระทบจัากการเปล��ยนแปลงเทคิโนโลย�ต่#อระบบเศรษฐก�จั

จั�ดการเช้�งปร�มาณมาพั�ฒนาต�อผู้ลพัวิงจัากสำงครามโลกท�าให�สำภาพัแวิดล�อมเก�ด การเปล#�ยนแปลงอย�างร&นแรง การพั�ฒนาเทคน�คการจั�ดการสำม�ยใหม� ยอมร�บการม#ปฏิ�สำ�มพั�นธ(ก�บสำภาพัแวิดล�อม

ควิามก�าวิหน�าของเทคโนโลย#คอมพั�วิเตอร( และการเปล#�ยนร"ปแบบการใช้�ช้#วิ�ตของมน&ษยช้าต� ธ&รก�จัเพั��มพั4นท#�ในการแสำวิงหาตลาด จัร�ยธรรมและควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมถุ"กเสำนอมาเพั�อปรามการค�าเสำร# ร"ปแบบการจั�ดการจั�าเป3นต�องพั�ฒนาให�ตอบร�บก�บควิามเป3นไปทางเศึรษฐก�จั

วิ�ฏิจั�กรธ&รก�จัของ Kondatiev สำ�4นลงเร�อยๆ จัาก 65 ปA ในคล�นล"กแรกลดลงเหลอ 55, 50, 40 ปA และ 30 ปA ในล"กท#� 5 หน�งสำอ The Natural Advantage of Nations ได�เสำนอคล�นล"กท#� 6 ซึ่*�งเร��มข*4นในช้�วิงท#�โลกก�าล�งประสำบก�บป/ญหาการเปล#�ยนแปลงของธรรมช้าต�ท#�เก�นจัากขอบเขตเด�มท#�เคยเป3นมา สำาเหต&จัากการใช้�และท�าลายธรรมช้าต�จันเก�ดการเปล#�ยนแปลง ประเด�นพัล�งงานทดแทน, เทคโนโลย#สำ#เข#ยวิ, เคม#สำ#เข#ยวิ, น�เวิศึวิ�ทยาอ&ตสำาหกรรม, การออกแบบท�4งระบบโดยค�าน*งถุ*งสำ��งแวิดล�อม ล�วินแล�วิเพั�อพัยายามร�กษาและท�าให�เก�ดควิามย��งยน

ควิามพัยายามด�งกล�าวิจัะได�ผู้ลก�ต�อเม�อแนวิค�ดเร�องควิามย��งยนได�ร�บ การตอบสำนองอย�างกวิ�างขวิาง เปล#�ยนค&ณค�าพั4นฐานท#�ระบบเศึรษฐก�จัป/จัจั&บ�นอ�างอ�งอย"� ด�วิย การตระหน�กถุ*งควิามสำ�าค�ญของควิามย��งยนอย�างเข�าใจัและด�าเน�นการเพั�อให�บรรล&ควิามสำ�าเร�จัน�4นการจั�ดการให�สำอดคล�องก�บแนวิค�ดและสำภาวิะท#�เปล#�ยนแปลง เป3นก&ญแจัสำ�าค�ญในควิามสำ�าเร�จัสำ�าหร�บควิามย��งยน ควิามร" �, ควิามเข�าใจั, ควิามตระหน�ก และท�ศึนคต�ท#�ถุ"กต�อง จั*งเป3นจั&ดเร��มต�นสำ"�ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน

47

แผนภาพื่ท�� 3 คิวามย��งย�น คิล��นล,กท�� 6 ข้องการเปล��ยนแปลงเทคิโนโลย�

สำ��งแวิดล�อมและการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ (Climate

Change) หมายถุ*ง การเปล#�ยนแปลงสำภาวิะอากาศึอ�นเป3นผู้ลจัากก�จักรรมของมน&ษย(ท#�เปล#�ยนองค(ประกอบ บรรยากาศึของโลกท�4งโดยตรงและโดยอ�อม ท#�เพั��มเต�มจัากควิามแปรปรวินของสำภาวิะอากาศึตามธรรมช้าต� ท#�เคยเป3นมาสำ�งเกตในช้�วิงระยะเวิลาเด#ยวิก�น

วิงการวิ�ทยาศึาสำตร(ท��วิโลก ถุอวิ�าการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึเป3น ภ�ยค&กคามต�อสำภาพัแวิดล�อมท#�ร �ายแรงท#�สำ&ด

การเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ เป3นสำ��งท#�เก�ดข*4นจัร�ง ภาวิะโลกร�อน (Global Warming) ได�เก�ดข*4นแล�วิ ในป/จัจั&บ�นอ&ณหภ"ม�ท#�ผู้�วิโลก เฉล#�ยเพั��มข*4น 0.8 องศึาเซึ่ลเซึ่#ยสำ น�บต�4งแต�เร��มต�นปฏิ�วิ�ต�อ&ตสำาหกรรม จัากรายงานของคณะกรรมการระหวิ�างร�ฐบาลวิ�าด�วิย การเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, 2007) ในปA พั.ศึ. 2550 การเปล#�ยนแปลงได�ปรากฏิช้�ดเจัน และ

48

สำ�งเกตได�วิ�าเพั��มข*4นท��วิโลก ท�4งอ&ณหภ"ม�ของอากาศึ และอ&ณหภ"ม�ของน�4า ซึ่*�งเป3นสำาเหต&ของการละลาย ของห�มะและน�4าแข�ง อย�างกวิ�างขวิาง พัร�อมก�บระด�บท#�สำ"งข*4นของระด�บน�4าทะเลเฉล#�ย สำภาพัอากาศึร&นแรงและพัาย&หม&น เขตร�อนเพั��มมากข*4น การเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ ก�อให�เก�ดควิามเสำ#ยหายต�อระบบน�เวิศึ และสำ�งผู้ลกระทบต�อช้&มช้นและวิ�ถุ#ช้#วิ�ตของผู้"�คน

การเปล#�ยนแปลงเหล�าน#4ไม�ได�เป3นไปตามธรรมช้าต� ในรายงานของ IPCC ระบ&วิ�าการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ สำ�วินใหญ�เก�ดข*4นจัากก�จักรรมของมน&ษย( โดยเฉพัาะอย�างย��งการเผู้าไหม�เช้4อเพัล�งฟัอสำซึ่�ล เช้�น ถุ�านห�น, น�4าม�น และแกIสำธรรมช้าต� เพั�อการผู้ล�ตภาคอ&ตสำาหกรรมและการขนสำ�ง ได�สำ�งผู้ลให�ม#ปร�มาณกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(และกIาช้เรอนกระจักอ�นๆ ถุ"กสำ�งข*4นไปในช้�4นบรรยากาศึเพั��มข*4น รวิมถุ*งป/ญหาท#�เก�ดจัากการต�ดไม�ท�าลายปDา และ การเปล#�ยนแปลงการใช้�ประโยช้น(จัากท#�ด�น จัากการเพั��มข*4นของประช้ากร และควิามต�องการใช้�ท#�ด�นท#�เพั��มมากข*4น ซึ่*�งป/จัจั�ยเหล�าน#4ได�เปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึรอบต�วิเราอย�างรวิดเร�วิ

กIาช้เรอนกระจัก (Greenhouse Gas) เป3นกIาซึ่ท#�ม#ค&ณสำมบ�ต�ในการด"ดซึ่�บคล�นควิามร�อน กIาช้เหล�าน#4ม#ควิามจั�าเป3นต�อการร�กษาอ&ณหภ"ม�ในบรรยากาศึของโลกให�คงท#� แม�จัะม#สำ�ดสำ�วินในบรรยากาศึเพั#ยงเล�กน�อย (ม#ปร�มาณน�อยกวิ�า 0.1% บรรยากาศึของโลกประกอบด�วิยกIาช้ไนโตรเจัน 78% กIาช้ออกซึ่�เจัน 20% กIาช้อาร(กอน 0.9%) หากปราศึจัากกIาช้เรอนกระจัก จัะท�าให�อ&ณหภ"ม�ในตอนกลางวิ�นน�4นร�อนจั�ด และในตอนกลางคนน�4นหนาวิจั�ด เน�องจัากกIาช้เหล�าน#4ด"ดคล�นร�งสำ#ควิามร�อนไวิ�ในเวิลากลางวิ�น แล�วิค�อยๆ แผู้�ร�งสำ#ควิามร�อนออกมาในเวิลากลางคน ท�าให�อ&ณหภ"ม�ในบรรยากาศึโลกไม�เปล#�ยนแปลงอย�างฉ�บพัล�น

49

การเพั��มข*4นของกIาช้เรอนกระจัก สำ�งผู้ลให�ช้�4นบรรยากาศึม#ควิามสำามารถุในการก�กเก�บร�งสำ#ควิามร�อนเพั��มข*4น ผู้ลท#�ตามมา คอ อ&ณหภ"ม�เฉล#�ยของช้�4นบรรยากาศึท#�เพั��มข*4นด�วิย แต�การเพั��มข*4นของอ&ณหภ"ม�โลกน�4นไม�ได�เพั��มข*4นเป3นเสำ�นตรง ก�บปร�มาณกIาช้เรอนกระจักท#�เพั��มข*4น

กIาช้เรอนกระจักท#�เก�ดข*4นจัากก�จักรรมของมน&ษย( เป3นการเพั��มข*4นของ กIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(มากกวิ�าร�อยละ 60

การเปล#�ยนแปลงน#4เก�ดข*4นรวิดเร�วิมาก น�กวิ�ทยาศึาสำตร(ประมาณวิ�า การเปล#�ยนแปลงของกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ในช้�วิง 10,000 ปA ก�อนการปฏิ�วิ�ต�อ&ตสำาหกรรมน#4 ไม�ถุ*งร�อยละ 10 และธรรมช้าต�สำามารถุปร�บสำภาพัให�สำมด&ลก�บการเปล#�ยนแปลง น�4นได� แต�ในช้�วิงเวิลาประมาณ 200 ปAท#�ผู้�านมา หล�งการปฏิ�วิ�ต�อ&ตสำาหกรรม ระด�บกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ได�เพั��มข*4นถุ*งร�อยละ 30 ถุ*งแม�วิ�าบางสำ�วินของกIาช้ถุ"กด"ดซึ่�บโดยมหาสำม&ทรและพัช้ตามธรรมช้าต� แต�ปร�มาณกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ก�ย�งเพั��มข*4น ไม�น�อยกวิ�าร�อยละ 10 ในท&กๆ 20 ปA ปร�มาณการปล�อยกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ต�อห�วิประช้ากรท��วิโลกเฉล#�ยได�เพั��มจัาก 0.63 ต�นต�อปAใน พั.ศึ. 2493 (ค.ศึ. 1950)

เป3น 1.23 ต�นต�อปA ใน พั.ศึ. 2550 (ค.ศึ. 2007) ค�ดเป3นอ�ตราเพั��มเฉล#�ยร�อยละ 1.14 ต�อปA

ป/ญหาท#�เก�ดข*4นไม�เหมอนก�บป/ญหาท#�เคยเก�ดข*4นในอด#ต ภาวิะโลกร�อน สำ�งผู้ลกระทบไปท��วิโลก เป3นภ�ยค&กคามต�อช้#วิ�ตและควิามเป3นอย"�ของมน&ษย(ในท&กประเทศึ ท&กทวิ#ป น�กวิ�ทยาศึาสำตร(เห�นด�วิยก�นวิ�ามน&ษย(โลกจัะต�องลดปร�มาณการปล�อยแก�สำเรอนกระจักลงคร*�งหน*�ง ภายใน พั.ศึ. 2593 (ค.ศึ. 2050) ซึ่*�งประเทศึอ&ตสำาหกรรมจัะต�องลดลงให�ได�มากถุ*ง ร�อยละ 80 ซึ่*�งถุ�าท�าเช้�นน#4จัะท�าให�อ&ณหภ"ม�เฉล#�ยผู้�วิโลก เพั��มข*4นไม�เก�น 2 องศึาเซึ่ลเซึ่#ยสำ ในอ#ก 40 ปAข�างหน�า (สำอดคล�องก�บ Copenhagen Accord (2009))

50

ซึ่*�งหากต�องการบรรล&เป0าหมายด�งกล�าวิ ค�าเฉล#�ยการปล�อยกIาช้คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ต�อห�วิของประช้ากรโลกต�องไม�เก�น 1.3 ต�นต�อปA ภายใน พั.ศึ.2593 โดยถุ�าหากประช้ากรโลกย�งปฏิ�บ�ต�เหมอนเด�มในอด#ต อ&ณหภ"ม�เฉล#�ยผู้�วิโลกจัะเพั��มมากข*4นจันถุ*ง 5 องศึาเซึ่ลเซึ่#ยสำ ภายในศึตวิรรษน#4

น�กวิ�ทยาศึาสำตร(และวิ�ศึวิกรเห�นวิ�า เราม#เทคโนโลย#ท#�จัะพั�ฒนาอ&ตสำาหกรรมให�สำอดคล�องไปก�บการปกป0องสำภาพัภ"ม�อากาศึ โดยม#ต�นท&นท#�เก�ดข*4นประมาณร�อยละ 1 ของผู้ลล�พัธ(เศึรษฐก�จัโดยรวิมของโลก ในขณะท#�หากไม�ท�าอะไรเลย จัะต�องม#ค�าใช้�จั�ายถุ*งมากกวิ�า 20 เท�า และในขณะเด#ยวิก�น น�กวิ�จั�ยด�านสำภาพัภ"ม�อากาศึก�เตอนวิ�า เวิลาในการป0องก�นก�าล�งจัะหมดลงแล�วิ

ทร�พัยากรธรรมช้าต� และการบร�โภคทร�พัยากรธรรมช้าต� ม#ควิามสำ�าค�ญต�อเศึรษฐก�จัของ

ประเทศึ และ การพั�ฒนาค&ณภาพัช้#วิ�ตของประช้ากร แต�ร"ปแบบการใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต�ท�าให�เก�ด การเสำ�อมสำภาพัของสำ��งแวิดล�อม ในล�กษณะท#�ก�อให�เก�ดอ�นตรายต�อควิามสำามารถุของโลก ท#�จัะร�กษาสำมด&ลของระบบน�เวิศึอย�างต�อเน�อง ผู้ลการประเม�นของ Millenium Ecosystem Assessmunt ซึ่*�งเป3นควิามร�วิมมอระหวิ�างน�กช้#วิวิ�ทยาช้�4นน�ากวิ�า 1,000 คนท��วิโลก ให�ควิามเห�นท#�ช้�ดเจันวิ�า ม#การเปล#�ยนแปลงของระบบน�เวิศึอย�างรวิดเร�วิและกวิ�างขวิางท��วิโลกใน 50 ปAท#�ผู้�านมา ระบบน�เวิศึท��วิโลกก�าล�งสำลายต�วิ หรอไม�สำามารถุด�ารงอย"�ได�อย�างย��งยน มากกวิ�าร�อยละ 60 จัากรายงานน#4ช้#4ให�เห�นวิ�า ระบบน�เวิศึท#�เปล#�ยนไป สำาเหต&หล�กเก�ดจัากการเพั��มข*4นอย�างรวิดเร�วิ ของควิามต�องการอาหาร, น�4าสำะอาด, ไม�, เสำ�นใยจัากธรรมช้าต� และน�4าม�น การน�าทร�พัยากรธรรมช้าต�ในแต�ละประเทศึมาใช้�ต�4งแต�ปA ค.ศึ.1980-2002 ม#การใช้�เพั��มข*4นถุ*งประมาณ ร�อยละ 36

ในช้�วิงเวิลาด�งกล�าวิ จัาก 4 หม�นล�านต�น ในปA ค.ศึ. 1980 เพั��มข*4น

51

เป3น 5.5 หม�นล�านต�นในปA ค.ศึ. 2002 และในปA ค.ศึ. 2005 ม#การน�าทร�พัยากรธรรมช้าต�มาใช้�ม#ปร�มาณสำ"งถุ*ง 5.8 หม�นล�านต�น

ทร�พัยากรธรรมช้าต�ท#�น�ามาใช้� แบ�งออกเป3น 4

หมวิด ได�แก� 1) เช้4อเพัล�งฟัอสำซึ่�ล ม# 6 ช้น�ด 2) แร�โลหะ ม# 37 ช้น�ด 3) แร�ธาต&ท#�ใช้�ในอ&ตสำาหกรรมและการก�อสำร�าง ม# 65 ช้น�ด 4) เช้4อเพัล�งช้#วิมวิลและการเกษตรกรรม 152 ช้น�ด

จัากกราฟัแสำดงให�เห�นถุ*งการปร�มาณ และเพั��มข*4นของการน�าทร�พัยากรธรรมช้าต�มาใช้�

แผนภ,ม�ท�� 2 กราฟแสำดงปร�มาณการใช้�ทร�พื่ยากรโลกแยกต่ามประเภทข้องว�สำด0ระหว#าง

ป2 คิ.ศ. 1980-2002

ร"ปแบบควิามไม�ย� �งยนของทร�พัยากร แสำดงให�เห�นได�ด�วิยควิามต�องการทร�พัยากรเพั�อการใช้�ช้#วิ�ตของมน&ษย( ผู้�านรอยเท�าทางน�เวิศึน( (Ecological Footprint)

รอยเท�าทางน�เวิศึน( คอ วิ�ธ#การวิ�ดผู้ลกระทบของก�จักรรมของมน&ษย(ต�อโลก โดยค�านวิณจัากปร�มาณการบร�โภค, จัากของเสำ#ยท#�ท�4ง รวิมถุ*งก�จักรรมท#�สำ�งผู้ลให�ลดควิามสำามารถุในการผู้ล�ต

52

ของโลก ม#หน�วิยเป3น Global Hectares per Capita (GHA/CAP)

สำ�วินควิามสำามารถุของพั4นท#�การผู้ล�ตทางช้#วิภาพั ในการสำร�างทร�พัยากรหม&นเวิ#ยน และด"ดซึ่�บของเสำ#ยท#�สำ�งผู้ลกระทบต�อโลก เร#ยกวิ�า Biocapacity ม#หน�วิยเป3น Global Hectares

(GHA) ภาวิะควิามไม�ย� �งยนจัะเก�ดข*4น เม�อรอยเท�าทางน�เวิศึน(ของพั4นท#� เก�นกวิ�าควิามสำามารถุของ Biocapacity

ในปA ค.ศึ. 2007 Global Footprint Network

องค(กรอ�สำระท#�ต� 4งข*4นเพั�อ ควิามย��งยน รายงานวิ�า โลกม#ควิามต�องการพั4นท#�ท#�รองร�บการบร�โภค 1.8 หม�นล�าน GHA ค�าเฉล#�ยรอยเท�าทางน�เวิศึน( ในปA ค.ศึ. 2007 เป3น 2.7 GHA/CAP ในขณะท#�ในปAเด#ยวิก�นน�4น โลกม# Biocapacity 1.2 หม�นล�าน GHA โดยเฉล#�ยแต�ละคนสำามารถุใช้�พั4นท#�รองร�บการบร�โภค 1.8 GHA/CAP เห�นได�วิ�าควิามต�องการใช้�เก�นควิามสำามารถุรองร�บได�ถุ*ง ร�อยละ 50 ซึ่*�งหมายควิามวิ�า เราต�องการโลกมากกวิ�า 1 ใบ เพั�อท#�จัะเพั#ยงพัอสำ�าหร�บการด�ารงช้#วิ�ตอย"�ของมน&ษย( 6.6 พั�นล�านคนในช้�วิงเวิลาน�4น

53

แผนภ,ม�ท�� 3 ภาพื่แสำดงรอยเท�าทางน�เวศน$ข้องมน0ษย$ ต่�3งแต่#ป2 คิ.ศ. 1960-2007 และ

การคิาดการณ$ต�4งแต�กลางคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1980 มน&ษย(ใช้�

ทร�พัยากรโลกเก�นกวิ�าท#�โลกจัะสำามารถุสำร�างทดแทนได�ในแต�ละปA ซึ่*�งเร#ยกสำ�วินเก�นน#4วิ�า Ecological Debt ในปA ค.ศึ. 2010 ถุ*งเดอนพัฤศึจั�กายน ประช้ากรโลกใช้�ทร�พัยากรไปกวิ�า ร�อยละ 150 ของควิามสำามารถุของโลกท#�จัะผู้ล�ตทดแทนได�

แผนภาพื่ท�� 4 ภาพื่แสำดงสำ�ดสำ#วนการใช้�ทร�พื่ยากรโลก เท�ยบก�บคิวามสำามารถในการสำร�าง

ในป2 คิ.ศ. 2010

ควิามเป3นมาของแนวิค�ด ควิามย��งยน“ ”สำบเน�องจัากควิามค�ดเร�อง ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อ

สำ�งคมขององค(กรธ&รก�จั (Corporate Social Responsibility,

CSR) ซึ่*�งเร��มต�นในราวิคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1950-1960 การขยายต�วิขององค(กรธ&รก�จัขนาดใหญ� ถุ"กมองจัากสำาธารณะและเก�ดค�าถุามตามมาในเร�อง ผู้ลกระทบต�อสำ��งแวิดล�อม, พัน�กงานและสำ�งคมของธ&รก�จัเอง บางองค(กรจั*งเร��มพั�ฒนาแนวิค�ด บรรษ�ทบร�บาล หรอควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมของธ&รก�จั และในราวิคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1970 สำถุาบ�นการศึ*กษาด�านธ&รก�จั ได�บรรจั&วิ�ช้าจัร�ยธรรมทางธ&รก�จั

54

ในหล�กสำ"ตรการศึ*กษา ขณะเด#ยวิก�นองค(กรธ&รก�จัให�ควิามสำนใจั ในการพั�ฒนาโครงสำร�างองค(กร สำน�บสำน&นให�พัน�กงานปฏิ�บ�ต�งานอย�างม#จัร�ยธรรมมากย��งข*4น แม�แต�องค(กรธ&รก�จัท#�ม#ขนาดตลาดในระด�บโลก (American Management Association, 2007)

ท&กวิ�นน#4 ควิามค�ดเร�อง ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมได�รวิมถุ*งควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ��งแวิดล�อมด�วิย ป/ญหาด�านสำ��งแวิดล�อม เร��มต�นมาจัากอ�นตรายของการใช้�สำารก�าจั�ดศึ�ตร"พัช้อย�างไม�ม#ขอบเขต ซึ่*�งกระต&�นให�เก�ด กฎี ระเบ#ยบ และกฎีหมายด�านสำ��งแวิดล�อม การพัยากรณ(ผู้ลกระทบต�อสำ��งแวิดล�อม จัากร"ปแบบการขยายต�วิของเศึรษฐก�จัในขณะน�4น สำร�างควิามก�งวิลและควิามตระหน�กถุ*งป/ญหา เก�ดการต�ดต�อ พั"ดค&ย ระหวิ�างก�นในกล&�ม น�กจัร�ยธรรม, น�กจั�ตวิ�ทยา, น�กสำ�งคมวิ�ทยา, น�กปกครอง, น�กเศึรษฐศึาสำตร( และภาคธ&รก�จั ในท#�สำ&ดพัวิกเขาก�ได�สำร�างม&มมองท#�พั*�งพัาก�นและก�นของป/ญหาด�านสำ��งแวิดล�อมและควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคม

ควิามค�ดเหล�าน#4พั�ฒนาอย�างต�อเน�อง ไม�เพั#ยงแต�ในแง�ของป/ญหาและ ควิามท�าทายด�านสำ��งแวิดล�อม แต�ย�งรวิมถุ*งทางออกท#�เก#�ยวิข�องก�บธ&รก�จั ในการด�าเน�นการปฏิ�ร"ปท�4งทางด�านสำ�งคมและเศึรษฐก�จั ม&มมองท#�ก�าวิหน�าของสำ�งคมและธ&รก�จั ในการมองกล�บสำ"�ธรรมช้าต� เพั�อค�นหาทางแก�ป/ญหาท#�ซึ่�บช้�อนของการออกแบบผู้ล�ตภ�ณฑ์(และการเลอกใช้�วิ�สำด&จัากธรรมช้าต�

ย�งม#ประเด�นควิามสำ�มพั�นธ(ก�นระหวิ�างควิามย��งยนด�านสำ��งแวิดล�อม และควิามย��งยนด�านการเง�น น�4นคอ ควิามย��งยนทางการเง�นสำามารถุแข�งแกร�งข*4นได�จัากการใช้�งานอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัเช้�งเศึรษฐน�เวิศึของวิ�สำด&และพัล�งงาน พัร�อมก�บแนวิทางในการด�าเน�นงานหล�ก ของธ&รก�จัท#�ยอมร�บการบ"รณาการหรอม&มมองแบบองค(กรของบร�ษ�ท

55

อย�างไรก�ตาม การตอบสำนองเบ4องต�นจัากบางองค(กรธ&รก�จั ม#การต�อต�านควิามพัยายามเพั��มกฎี ระเบ#ยบ เพั�อควิบค&มด�านสำ��งแวิดล�อม ในหลายกรณ#ผู้"�น�าบางองค(กรธ&รก�จั มองการรณรงค(ด�านสำ��งแวิดล�อมเป3นอ&ปสำรรคต�อการเจัร�ญเต�บโตทางเศึรษฐก�จั

ในระหวิ�างคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1980 เก�ดเหต&การณ( ท#�น�าไปสำ"�ควิามกระจั�างแจั�งต�อม&มมองควิามย��งยนขององค(กร เก�ดอ&บ�ต�เหต&หายนะท#�สำ�าค�ญ 2 เหต&การณ( ได�แก� สำารพั�ษร��วิไหลโรงงานย"เน#ยนคาร(ไบด( ในเมอง Bhopal ร�ฐ Madhya Pradesh (ม�ธยประเทศึ) ประเทศึอ�นเด#ย ในปA ค.ศึ.1984 และเหต&เพัล�งไหม�คล�งสำ�นค�า เคม#เกษตรในมณฑ์ล Basel-Landschaft ประเทศึสำวิ�สำเซึ่อร(แลนด( ในปA ค.ศึ. 1986 เป3นต�วิเร�ง ในการเพั��มการพั�จัารณาของสำาธารณะต�อพัฤต�กรรมด�านสำ��งแวิดล�อมขององค(กรธ&รก�จั เหต&การณ(สำน�บสำน&นอ�นๆ ได�แก� การพับร"โอโซึ่นในช้�4นบรรยากาศึ, การตรวิจัสำอบทางวิ�ทยาศึาสำตร(ท#�เพั��มข*4นของภาวิะโลกร�อน และควิามสำ�าเร�จัอย�างช้�ดเจันของผู้"�น�าธ&รก�จั เร�องการปกป0องมลพั�ษ ในช้�วิงกลางถุ*งปลายคร�สำต(ทศึวิรรษท#� 1980

เหต&การณ(สำ�าค�ญเหล�าน#4 ก�อให�เก�ดการพั�จัารณาอย�างกวิ�างขวิางและเป3นจั&ดเร��มต�นอย�างเป3นทางการ ของควิามเคล�อนไหวิเร�อง ควิามย��งยน “ ” (Sustainability)

ในปA ค.ศึ. 1987 The Brundtland Report

หรออ#กช้�อวิ�า Our Common Future รายงานฉบ�บน#4ได�เป@ดวิาระใหม�สำ�าหร�บการพั�ฒนาด�านเศึรษฐก�จัและสำ��งแวิดล�อม ควิามก�งวิลเก#�ยวิก�บควิามเร�งด�วิน และป/ญหาของสำ��งแวิดล�อม ได�แก� การต�ดไม�ท�าลายปDา, การละท�4งถุ��นท#�อย"�อาศึ�ย, ควิามแห�งแล�ง, การสำ"ญเสำ#ยควิามหลากหลายทางช้#วิภาพั, ปฏิ�ก�ร�ยา เรอนกระจักท#�เพั��ม

56

ข*4น และผู้ลกระทบของควิามยากจัน ท#�ม#ต�อสำ��งแวิดล�อมในประเทศึก�าล�งพั�ฒนา

The Bruntland Report หรอ Our Common

Future เป3นรายงานท#�ด�าเน�นการโดยคณะกรรมาธ�การโลกวิ�าด�วิยสำ��งแวิดล�อมและการพั�ฒนา (The World Commission on

Environment and Development, WCED) ในปA ค.ศึ.

1987 (พั.ศึ. 2530) ซึ่*�งม�กเร#ยกวิ�า The Bruntland Report

หล�งจัากประธานคณะกรรมาธ�การ นาง Gro Harlem Bruntland

ด�ารงต�าแหน�งเป3นนายกร�ฐมนตร#ของประเทศึนอร(เวิย( รายงานน#4เป3นหน*�งในเอกสำารด�านสำ��งแวิดล�อมท#�สำมบร"ณ(ของคร�สำต(ศึตวิรรษท#� 20

เป3นต�วิแทนของควิามตระหน�กร" �ต�อโลกท#�เพั��มข*4น ในช้�วิงคร*�งหล�งของศึตวิรรษ ต�อป/ญหาสำ��งแวิดล�อมอ�นหน�กหน�วิงท#�ม#ผู้ลกระทบต�อโลก และการเปล#�ยนแปลงของการด�าเน�นการด�านสำ��งแวิดล�อมในระด�บโลกท#�ม#เพั��มข*4น การตระหน�กถุ*ง ควิามสำามารถุท#�ม#ข�อจั�าก�ดของโลกในการด"ดซึ่�บผู้ลกระทบท#�ข*4นจัากก�จักรรมของมน&ษย( และป/ญหาควิามยากจันท#�เป3นหน*�งในป/ญหาท#�สำ�าค�ญท#�สำ&ดในโลกป/จัจั&บ�น

รายงานฉบ�บน#4ท�าทายเป0าหมายเบ4องต�น และสำมมต�ฐานของ การเจัร�ญเต�บโตทางเศึรษฐก�จั และเศึรษฐศึาสำตร(การพั�ฒนาท#�ปฏิ�บ�ต�ก�นมา โดยสำะท�อนให�เห�นด�วิยค�าถุามท#�วิ�า ม#วิ�ธ#ใดท#�คนในร& �นป/จัจั&บ�น สำามารถุตอบสำนองควิามต�องการ“ของตนได� ในล�กษณะท#� ไม�เพั#ยงแต�ด�ารงอย"�ได�ในระบบเศึรษฐก�จั เป3นม�ตรต�อสำ��งแวิดล�อม และเป3นธรรมต�อสำ�งคมแต�ย�งยอมให�คนในร& �นต�อไปได�ท�าในล�กษณะเด#ยวิก�น ซึ่*�งค�าถุามด�งกล�าวิเสำร�มควิามช้�ดเจันต�อ”ควิามหมายโดยพัฤต�น�ย ของค�าวิ�า ควิามย��งยนด�วิยค�าจั�าก�ดควิาม ก“ารพั�ฒนาอย�างย��งยน คอ การพั�ฒนาท#�ตรงก�บควิามต�องของคนในร& �นป/จัจั&บ�น โดยท#�คนในร& �นต�อไปไม�สำ"ญเสำ#ยควิามสำามารถุท#�จัะตอบสำนองควิามต�องการของตนเอง”

57

แนวิค�ดของควิามย��งยน ถุ"กขยายออกไปในวิงกวิ�าง กลายเป3นศึ�พัท(ท#�ใช้�ก�นอย�างแพัร�หลายในวิ�ตถุ&ประสำงค(และบรรท�ดฐานท#�สำ�งเสำร�มให�บร�ษ�ท,องค(กรและสำ�งคมท#�ม#ขนาดใหญ�สำนใจัในผู้ลกระทบต�อสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อมอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั และอ�นตรายจัากการใฝึDหาก�าไรสำ"งสำ&ดโดยไม�ได�ค�าน*งถุ*งค�าใช้�จั�ายมหาศึาล ท#�ตามมาจัากการท�าลายสำมด&ลของธรรมช้าต�

ผู้ลกระทบท#�เก�ดข*4นจัากการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึ เป3นผู้ลท#�เก�ดข*4นสำบเน�องเป3นล"กโซึ่� เร��มจัากการผู้ล�ตเพั�อการบร�โภค สำ�งผู้ลกระทบต�อระบบสำมด&ลของธรรมช้าต� และจัะก�อให�เก�ดผู้ลกระทบสำบเน�องต�อไปถุ*งด�านเศึรษฐก�จัและสำ�งคม และผู้"�บร�โภคเอง เช้�น ผู้ลกระทบจัากการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึท#�เก�ดข*4นก�บระบบน�เวิศึน( จัะสำ�งผู้ลกระทบค&มคามต�อสำภาพัแวิดล�อม และม#ผู้ลกระทบสำบเน�องไปถุ*งการด�าเน�นช้#วิ�ตและควิามเป3นอย"�ของประช้ากรโลกในท#�สำ&ด

การพั�ฒนาอย�างย��งยน เป3นแนวิค�ดท#�เก�ดข*4นเพั�อให�ประช้ากรโลก สำามารถุด�ารงอย"�ได�ต�อเน�องสำบไป วิ�วิ�ฒนาการของแนวิค�ดม#อย"�หลายกระแสำม#ล�กษณะสำ�าค�ญท#� สำฤณ# อาช้าช้วิน�ทก&ล รวิบรวิมไวิ� ในคอล�มน(สำ�องคล�นโลกาภ�วิ�ตน( ด�งน#4

1. ควิามเท�าเท#ยมก�น (Equity) และควิามย&ต�ธรรม (Fairness) เป3นสำ�วินประกอบสำ�าค�ญของการพั�ฒนาอย�างย��งยน เน�องจัากต�4งอย"�บนข�อเท�จัจัร�งท#�วิ�า ถุ�าเราละเลยผู้ลกระทบจัากการกระท�าของเราต�อคนอ�นในโลกท#�เก#�ยวิข�องซึ่*�งก�นและก�น เราก�ต�องยอมร�บ ควิามเสำ#�ยงท#�จัะเก�ดอ�นตรายข*4นก�บต�วิเองในอนาคตด�วิย การขจั�ดควิามเล�อมล�4าของการเข�าถุ*งทร�พัยากร, การปกป0องสำ�ทธ�Gของคนท#�ไม�สำามารถุออกเสำ#ยงเป3นจั&ดเร��มต�นของควิามเท�าเท#ยมก�น และ ควิามย&ต�ธรรมในการพั�ฒนาอย�างย��งยน

58

2. ม#ม&มมองระยะยาวิ (Long Term View) ภายใต�หล�กควิามรอบคอบ (Precautionany Principle) ก�บควิามหมายของระยะยาวิ น�4นก�นเวิลายาวิแค�ไหน? ในการวิางแผู้นของภาคร�ฐบาลสำ�งคมตะวิ�นตกหล�งสำงครามโลกคร�4งท#� 2 มองระยะยาวิ เป3นเวิลา 3-5 ปA, ช้าวิอ�นเด#ยนแดงในอเมร�กา วิางแผู้นสำ�าหร�บคนร& �นท#� 7 น�บจัากต�วิของเขา โดยค�าน*งถุ*งผู้ลกระทบต�อคนร& �นหล�งอ#ก 7 ช้��วิคน, สำ�วินในควิามหมายของน�กค�าห&�นและน�กค�าเง�น คอ ระยะเวิลาไม�ก#�สำ�ปดาห(, สำ�าหร�บแนวิค�ดการพั�ฒนาอย�างย��งยน ผู้"�เช้#�ยวิช้าญบางคนเสำนอวิ�า ตราบใดท#�คนร& �นหน*�งค�ดถุ*งคนร& �นต�อไป (ประมาณ 50 ปA) ก�หมายถุ*งวิ�าคนท&กร& �นจัะได�ร�บการด"แล และในระหวิ�างน�4น ถุ�ามองเห�นวิ�าม#เร�องใดท#�จัะสำ�งผู้ลกระทบท#�เก�ดข*4นในอนาคตท#�ไกลกวิ�าน�4น ก�ควิรก�าหนดแผู้นให�ยาวิข*4น ซึ่*�งเป3นค�าจั�าก�ดควิามท#�เป3นร"ปธรรมและเหมาะสำมมากท#�สำ&ด

3. การค�ดอย�างเป3นระบบ (Systems Thinking)

ทร�พัยากรท�4งหมดท#�มน&ษย(ใช้�ล�วินม#ข#ดจั�าก�ด แนวิค�ดการพั�ฒนาอย�างย��งยน บอกวิ�า ไม�ควิรน�าทร�พัยากรธรรมช้าต�ออกมาใช้�ในอ�ตราท#�เร�วิกวิ�าควิามสำามารถุในการผู้ล�ตทร�พัยากรทดแทน และไม�ควิรท�4งทร�พัยากรในอ�ตราท#�เร�วิกวิ�าอ�ตราท#�ธรรมช้าต�จัะสำามารถุด"ดซึ่�บกล�บเข�าไปในระบบ ป/ญหาโลกร�อน ร"ในช้�4นโอโช้น และขยะอ�นตราย ล�วินเป3นป/ญหาจัากการท#�มน&ษย(พัยายามท�4งทร�พัยากรในอ�ตราท#�เร�วิกวิ�าธรรมช้าต�จัะสำามารถุรองร�บได�

การค�ดอย�างเป3นระบบท�าให�เข�าใจัได�วิ�า โลกประกอบข*4นด�วิยระบบย�อย มากมายซึ่*�งม#ปฏิ�สำ�มพั�นธ(ระหวิ�างก�น ป/จัจั&บ�นการพั�ฒนาโมเดลต�างๆ เพั�ออธ�บายระบบย�อยเหล�าน#4 ได�ร&ดหน�าไปอย�างไม�หย&ดย�4ง โมเดลเหล�าน#4เป3นกรอบค�ดท#�เป3นประโยช้น(สำ�าหร�บการจั�ดท�า ด�ช้น#4ช้#4วิ�ดควิามคบหน�าของการพั�ฒนาอย�างย��งยน

59

John Elkington ใช้�ค�าวิ�า “Triple Bottom

Lines” (3 บรรท�ดล�าง) ในหน�งสำอ Cannibals with Forks

(1998) ก�บวิาระควิามย��งยน โดยหมายถุ*ง The Economic

Bottom Line (Profit, ก�าไร) เป3นสำ�วินท#�เก#�ยวิก�บองค(กรเอง,

The Social Bottom Line (People, คน) เป3นสำ�วินท#�เก#�ยวิก�บสำ�งคม และ The Environment Bottom Line (Planet, โลก)

เป3นสำ�วินท#�เก#�ยวิก�บสำ��งแวิดล�อม

แผนภาพื่ท�� 5 Triple bottom lines, 3 ม�ต่�ท��สำ!าคิ�ญข้องคิวามย��งย�น

แนวิค�ดบรรท�ดล�างสำ&ดของธ&รก�จั (Business

Bottom Line) เป3นแนวิค�ดของการด�าเน�นธ&รก�จั ซึ่*�งม&�งม��นท#�จัะท�าให�ได�ก�าไรมากท#�สำ&ด หมายถุ*ง บรรท�ดสำ&ดท�ายในงบบ�ญช้#ธ&รก�จั ซึ่*�งได�แก� ก�าไรสำ&ทธ�

Triple Bottom Lines ไม�เพั#ยงแต�ม&�งการเพั��มม"ลค�าทางเศึรษฐก�จัให�ก�บองค(กร แต�ย�งม&�งเน�นถุ*งสำ��งแวิดล�อมและสำ�งคม ท#�เป3นผู้ลจัากการด�าเน�นการขององค(กร ท�4งในแง� การเพั��มค&ณค�าและการท�าลาย Triple Bottom Lines ถุ"กใช้�เป3นกรอบในการวิ�ด และรายงานประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กร ท�4งด�านเศึรษฐก�จั,

สำ�งคม และสำ��งแวิดล�อม ซึ่*�งเป3นสำามม�ต�ท#�สำ�าค�ญของควิามย��งยน โดย

60

เสำนอวิ�า ผู้ลการด�าเน�นงานขององค(กรและผู้ลกระทบต�อสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อม สำามารถุและสำมควิรท#�จัะวิ�ดและสำ�อสำารก�บผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย ซึ่*�งองค(กรธ&รก�จัควิรพั�จัารณาด�าเน�นการ

วิ�ธ#การวิ�ด Triple Bottom Lines ม#ต�วิอย�างท#�ปร�บจัากการน�าเสำนอของ Paige Turner เป3นแนวิทาง ด�งน#4

1. เร��มจัากจั�ดแบ�งบรรท�ดล�างของธ&รก�จัออกเป3น 3

ประเภท ได�แก� ผู้ลกระทบด�านเศึรษฐก�จั, ผู้ลกระทบด�านสำ��งแวิดล�อม และผู้ลกระทบด�านสำ�งคม เป3นต�วิแทนของผู้ลประโยช้น(และค�าใช้�จั�ายในแต�ละด�าน

2. ค�านวิณรายได�สำ&ทธ� โดยใช้�วิ�ธ#การทางบ�ญช้#ท#�ใช้�ก�นอย"� เพั�อเป3นต�วิแทนของผู้ลกระทบทางเศึรษฐก�จั ซึ่*�งเป3นล�าด�บแรกของ 3 บรรท�ดล�างของธ&รก�จั

3. วิ�เคราะห(ผู้ลกระทบต�อสำ��งแวิดล�อม จัากการใช้�งานทร�พัยากรของบร�ษ�ท จั�ดกล&�มวิ�าเป3นทร�พัยากรท#�หม&นเวิ#ยนมาใช้�ใหม�ได� (Renewable Resources) และทร�พัยากรท#�ไม�สำามารถุหม&นเวิ#ยนใช้�ได� (Non-Renewable Resources) สำ�าหร�บล�าด�บท#� 2 ของ 3 บรรท�ดล�าง

ค�านวิณการเคล�อนไหวิของทร�พัยากรบนพั4นฐานการด�าเน�นงานประจั�าปAของบร�ษ�ท โดยม#เป0าหมายในการลดการใช้�ทร�พัยากรไม�หม&นเวิ#ยน เช้�น ค�านวิณปร�มาณการใช้�น�4าม�นเช้4อเพัล�ง,

แก�สำ, ไม� หรอแหล�งทางเลอกอ�น และพัล�งงานไฟัฟั0าท#�ใช้�ในแต�ละปAก�าหนดร�อยละของการใช้�ทร�พัยากรท#�สำามารถุ

หม&นเวิ#ยนได� โดยเท#ยบค�าใช้�จั�ายท#�เป3นทร�พัยากรท#�สำามารถุหม&นเวิ#ยนได� เช้�น พัล�งงานทดแทน เท#ยบก�บค�าใช้�จั�ายด�านพัล�งงานรวิม โดยจัะใช้�ร�อยละของทร�พัยากรท#�สำามารถุหม&นเวิ#ยนได� หรอ หม&นเวิ#ยนไม�ได� ตามแต�ท#�ต�องการ เป3นต�วิวิ�ดต�นท&นด�านสำ��งแวิดล�อม และเปล#�ยนวิ�ธ#

61

การจั�ดการก�บทร�พัยากร ลดการใช้�ทร�พัยากรท#�หม&นเวิ#ยนม�ได� เช้�น พัล�งงาน ให�ควิามสำ�าค�ญก�บการเลอกใช้�พัล�งงานทางเลอก เป3นต�น

4. ประเม�นผู้ลกระทบทางสำ�งคมของบร�ษ�ท บนพั4นฐานการม#สำ�วินร�วิมก�บช้&มช้นท�องถุ��น สำ�าหร�บล�าด�บท#� 3 ของ 3

บรรท�ดล�างของธ&รก�จั ประเม�นผู้ลโครงการท#�บร�ษ�ทท�าเพั�อสำ�งคม โดยการใช้�จั�านวินโครงการท#�บร�ษ�ทท�าเพั�อช้�วิยเหลอสำ�งคม สำร�างเป0าหมายเพั�อเพั��มต�วิเลขจั�านวินโครงการหรอจั�านวินผู้"�เข�าร�วิมโครงการ หรอผู้ลกระทบทางบวิกต�อการเปล#�ยนแปลงทางสำ�งคมในช้�วิงเวิลาท#�ประเม�น

ด�าเน�นการสำ�ารวิจัผู้ลกระทบต�อสำ�งคมของบร�ษ�ทเป3นประจั�าท&กปA วิ�ดผู้ลโดยใช้�ร�อยละท#�เพั��มข*4นของผู้ลกระทบเป3นหน�วิยในการวิ�ด ท�าการวิ�เคราะห(ทางสำถุ�ต�ของผู้ล การสำ�ารวิจั เปร#ยบเท#ยบผู้ลในแต�ละปA

5. ศึ*กษาควิามร" �เพั��มเต�ม หรอจั�ดหาผู้"�เช้#�ยวิช้าญ เพั�อช้�วิยให�บร�ษ�ทสำามารถุสำร�างค&ณล�กษณะเพั��มเต�มสำ�าหร�บการวิ�ด 3

บรรท�ดล�างของธ&รก�จั เป3นการพั�ฒนากระบวินการภายในบร�ษ�ทควิามย��งยนขององค(กร คอ การท#�องค(กรม#การ

พั�ฒนาอย�างย��งยน ค�าน�ยามหน*�งของ ควิามย��งยนขององค(กร คอ ควิามสำามารถุขององค(กรเพั�อบรรล&เป0าหมายทางธ&รก�จั และเพั��มม"ลค�าต�อผู้"�ถุอห&�นในระยะยาวิ โดยรวิมโอกาสำทางด�านธ&รก�จั, สำ��งแวิดล�อมและสำ�งคมในกลย&ทธ(ธ&รก�จั (Symposium on

Sustainability, 2001 อ�างถุ*งใน American Management

Association, 2007) ซึ่*�งสำอดคล�องก�บ Dow Jones

Sustainability Index ท#�ให�ควิามหมายวิ�า ควิามย��งยนขององค(กร คอ แนวิทางการด�าเน�นธ&รก�จั เพั�อสำร�างค&ณค�าให�ก�บผู้"�ถุอห&�นในระยะยาวิ โดยการไขวิ�ควิ�าโอกาสำและบร�หารจั�ดการควิามเสำ#�ยงท#�เก�ดจัากการพั�ฒนาเศึรษฐก�จั, สำ��งแวิดล�อม และสำ�งคม

62

ประโยช้น(ท#�ได�ร�บจัากแนวิค�ดควิามย��งยนDr. Donald C. Fisher ผู้"�อ�านวิยการและประธาน

คณะเจั�าหน�าท#�บร�หารของ Mid-South Quality and

Productivity Center (MSQPC) และผู้"�ตรวิจัประเม�นระด�บประเทศึของรางวิ�ล Malcolm Baldrige ได�ระบ&ถุ*งผู้ลประโยช้น(ของการด�าเน�นการประเม�นควิามย��งยนขององค(กรไวิ�ใน Baldrige

Green ถุ*ง 3 ค&ณประโยช้น(หล�ก ด�งน#41. การวิางแผู้นเพั�อควิามย��งยนขององค(กร เป3น

ประเด�นเพั�อการแข�งข�น- การลงท&นเพั�อควิามย��งยนขององค(กร จัะยก

ระด�บของผู้ล�ตภาพัในระยะยาวิและเพั��มสำ�วินแบ�งตลาด- เทคโนโลย#ใหม� สำร�างศึ�กยภาพัในการบรรล&ควิาม

สำามารถุท#�สำ"งข*4นและลดควิามเสำ#�ยงขององค(กรต�อการแข�งข�น- นวิ�ตกรรมเป3นต�วิข�บเคล�อนควิามสำามารถุในการ

แข�งข�นของธ&รก�จั- การปร�บปร&งควิามย��งยนขององค(กร ท�าให�สำภาพั

แวิดล�อมใน การท�างานม#ควิามได�เปร#ยบมากข*4น2. การวิางแผู้นเพั�อควิามย��งยนขององค(กร เป3นผู้ล

ด#ต�อธ&รก�จั- กระต&�นการลงท&นในการด�าเน�นธ&รก�จัอย�างย��งยน- การผู้ล�ตม#ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"งข*4นโดยพัน�กงาน- บรรล&ควิามต�องการของล"กค�าอย�างย��งยน- สำ�งเสำร�มนวิ�ตกรรม การปฏิ�บ�ต�ด#ท#�สำ&ด (Best

Practices) ในหม"�พัน�กงาน- ม#ผู้ลต�อค"�ค�าท#�สำ�าค�ญ ท�าให�เก�ดการปร�บปร&งการ

ให�บร�การ

63

3. สำร�างการประเม�นควิามย��งยนขององค(กรท#�ครอบคล&ม เพั�อการปร�บปร&งธ&รก�จัการประเม�น

- ใช้�ก�าหนดควิามเข�มแข�ง และโอกาสำขององค(กรในการปร�บปร&ง

- ช้�วิยก�าหนดโอกาสำในการปร�บปร&ง- ใช้�เป3นพั4นฐานในการพั�ฒนาแผู้นควิามย��งยนของ

องค(กรนอกจัากน#4 Bob Willard ได�ระบ&ไวิ�ในหน�งสำอ The

Sustainability Advantage : Seven Business Case Benefits of a Triple Bottom Line (2002) การวิ�จั�ยบร�ษ�ทช้�4นน�าในอ&ตสำาหกรรมคอมพั�วิเตอร( 5 แห�ง จัากข�อม"ลในปA ค.ศึ.

1999 พับวิ�า บร�ษ�ทท#�ท�าการสำ�อสำารภายในองค(กรและลงท&นศึ*กษาการพั�ฒนาอย�างย��งยนเป3นการวิางรากฐานสำ�าหร�บโอกาสำใน การประหย�ดค�าใช้�จั�าย, การเพั��มข*4นของรายได�และการเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัของพัน�กงานใน 7 ค&ณประโยช้น( ได�แก�

1. การสำรรหาพัน�กงานท#�ม#ควิามสำามารถุด#ท#�สำ&ดท�าได�ง�ายข*4น

- เป3นเหต&ผู้ลหน*�งประกอบการต�ดสำ�นใจัท�างานของพัน�กงานท#�ม#ควิามสำามารถุสำ"ง

2. ควิามสำามารถุในการร�กษาพัน�กงานท#�ม#ควิามสำามารถุสำ"งม#มากข*4น

- ท�าให�พัน�กงานท#�ม#ควิามสำามารถุสำ"งอยากอย"�ท�างานมากกวิ�า

3. การเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัของการท�างานของพัน�กงาน

64

- โครงการพั�ฒนาอย�างย��งยน สำร�างควิามร�วิมมอในการท�างานเป3นท#มท#�ด#ระหวิ�างแผู้นกต�างๆ ม#ผู้ลต�อการน�าไปใช้�ก�บการท�างานท#�เป3นท#มในภาระก�จัอ�น

4. การลดค�าใช้�จั�ายในการผู้ล�ต - การใช้�วิ�สำด&ทดแทนท#�ประหย�ดพัล�งงานมากข*4น,

การลดปร�มาณการใช้�วิ�สำด&, การน�ามาใช้�อ#ก, การน�ากล�บมาใช้�ใหม�ท�าให�สำามารถุลดค�าใช้�จั�ายในการผู้ล�ต

5. การลดค�าใช้�จั�ายของการท�างานจัากหน�างาน- การลดการใช้�วิ�สำด&สำ�4นเปลอง, การปร�บปร&งการ

จั�ดการของเสำ#ย, การใช้�พัล�งงานม#ประสำ�ทธ�ภาพัมากข*4น ช้�วิยลดค�าใช้�จั�าย

6. การเพั��มข*4นของรายได�และสำ�วินแบ�งตลาด- สำร�างโอกาสำในการประช้าสำ�มพั�นธ( การซึ่4อสำ�นค�า

และบร�การอย�างต�อเน�องจัากล"กค�า7. การลดควิามเสำ#�ยงและเพั��มโอกาสำทางด�านการ

เง�น- ลดควิามเสำ#�ยงจัากการควิ��าบาตรของตลาด,

ควิามไร�ประสำ�ทธ�ภาพัของการใช้�พัล�งงานและวิ�สำด&, สำร�างโอกาสำในการระด&มท&นในตลาดท&นหรอการขอสำ�นเช้�อจัากผู้"�ให�สำ�นเช้�อ

ซึ่*�งจัากข�อม"ลขององค(กรท#�ท�าวิ�จั�ยพับวิ�าสำามารถุเพั��มผู้ลก�าไรถุ*งร�อยละ 35 จัากค&ณประโยช้น(ท�4ง 7 ประการ ด�งท#�กล�าวิมาแล�วิ

แบบอย�างของการพั�ฒนาอย�างย��งยนจัากการศึ*กษา 9 บร�ษ�ทท#�ย��งใหญ�ท#�สำ&ดในโลก

(Wirtenberg, Harmon, Russell และ Fairfield, 2007) ซึ่*�งได�แก� บร�ษ�ท Alcoa, Bank of America, BASF, The Coca Cola Company, Eastman Kodak, Intel, Novartis AG,

65

Royal Philips และ Unilever ได�ก�าหนดแบบจั�าลองป@ราม�ด ของ 7 ล�กษณะค&ณภาพัหล�ก ท#�เช้�อมโยงก�บควิามสำ�าเร�จัในการด�าเน�นกลย&ทธ(ควิามย��งยน และบรรล&ผู้ล Triple Bottom Line ซึ่*�งได�แก� ด�านธ&รก�จั สำ��งแวิดล�อม และสำ�งคม โดยแบ�งออกเป3น 3 ระด�บ ได�แก�

แผนภาพื่ท�� 6 ป6ราม�ดแห#งคิวามย��งย�น 3 ระด�บ

ระด�บท#� 1 การวิางรากฐาน (Foundation)

ป@ราม�ดแห�งควิามย��งยน ต�องการฐานรากท#�กวิ�างขวิางและแข�งแรง ซึ่*�งสำร�างข*4นจัาก 3 ล�กษณะ ค&ณภาพัท#�สำ�าค�ญและเช้�อมโยงก�น คอ

- ค�าน�ยมขององค(กรท#�สำอดคล�องก�บควิามย��งยนอย�างล*กซึ่*4ง

- การสำน�บสำน&นการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนอย�างช้�ดเจัน ของผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง

- ควิามย��งยน เป3นศึ"นย(กลางของกลย&ทธ(โดยรวิมขององค(กร

ระด�บท#� 2 การสำร�างแรงด*งด"ด (Traction)

66

สำ�วินสำ�าค�ญในการผู้ล�กด�นให�ม#ควิามก�าวิหน�า ในการด�าเน�นกลย&ทธ( คอ

- การจั�ดวิางระบบ และกระบวินการ ให�ไปในแนวิเด#ยวิก�น ท�4งท#�เป3นทางการและไม�เป3นทางการ รายล�อมรอบกลย&ทธ(

- ก�าหนดมาตรวิ�ดการพั�ฒนาอย�างย��งยนระด�บท#� 3 การบ"รณาการบรรล&ผู้ล (Integration)

- ผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ยตกลงสำน�บสำน&นการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยน

- การบ"รณาการแบบองค(รวิมน�าไปสำ"� Triple Bottom Line ขององค(กรแห�ง

ควิามย��งยน ซึ่*�งจัากการศึ*กษา ได�จั�ดล�าด�บก�จักรรมของแผู้นกทร�พัยากรบ&คคล ในการสำน�บสำน&นการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยน

บทบาทและการสำน�บสำน&น ของแผู้นกทร�พัยากรบ&คคลในการพั�ฒนาอย�างย��งยน

1. ให�โอกาสำการพั�ฒนาควิามเป3นผู้"�น�าของผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง เพั�อสำร�าง การสำน�บสำน&น

2. ม#สำ�วินร�วิมในการก�าหนดกลย&ทธ(3. บร�หารจั�ดการผู้"�ท#�ม#ควิามสำามารถุ, ควิามหลาก

หลายม ฝึ=กอบรม และพั�ฒนา4. สำน�บสำน&นให�เก�ดควิามท&�มเทในงาน5. พั�ฒนาควิามสำามารถุ6. เน�นย�4าในค�าน�ยมขององค(กร7. บร�หารจั�ดการกระบวินการท#�เปล#�ยนแปลง8. ร�วิมก�นท�างานอย�างราบร�น และบ"รณาการแบบ

องค(รวิมการพั�ฒนาองค(กรเพั�อควิามย��งยน แผู้นกทร�พัยากร

บ&คคลเป3นผู้"�ท#�ม#บทบาทสำ�าค�ญ ในการช้�วิยพั�ฒนาล�กษณะค&ณภาพั

67

หล�ก ด�วิยการปล"กฝึ/งค�าน�ยม ควิามย��งยนท#�เน�นการช้�วิยสำน�บสำน&นผู้"�บร�หารระด�บสำ"ง ให�ควิามย��งยนเป3นศึ"นย(กลางของกลย&ทธ(ธ&รก�จั สำน�บสำน&นการพั�ฒนาต�วิช้#4วิ�ด และวิางระบบรอบควิามย��งยน และช้�วิยให�องค(กรบรรล&ข�อตกลงก�บผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย และบ"รณาการแบบองค(รวิม

ระด�บของควิามย��งยน (Levels of Sustainability)

Marcel van Marrewijk ผู้"�ก�อต�4งและผู้"�จั�ดการโครงการ International EU-Financed ECSF Research (ECSF, European Corporate Sustainability Framework) และ Marco Werre ห&�นสำ�วินในสำ�าน�กงานท#�ปร*กษาธ&รก�จั De Baer Ritsema และ Van Eck ได� แรงบ�นดาลใจัจัากงาน Value System ของ Dr. Clare Graves

ศึาสำตราจัารย(ด�านจั�ตวิ�ทยา ผู้"�วิ�จั�ยเร�องระด�บการพั�ฒนาของมน&ษย(Marrewijk และ Were ได�ให�เหต&ผู้ลวิ�า เน�องจัาก

องค(กรต�างๆ เผู้ช้�ญก�บสำถุานการณ(ท#�แตกต�างก�นและด�าเน�นการจัากระบบค&ณค�าท#�โดดเด�นแตกต�างก�น องค(กรจั*งพั�ฒนาหรอจัะพั�ฒนาควิามย��งยนขององค(กรในล�กษณะท#�แตกต�างก�น ท�4งค"�จั*งได�ก�าหนดกรอบของ ควิามย��งยนขององค(กร แสำดงถุ*งระด�บและล�กษณะของควิามย��งยนขององค(กรแบ�งเป3น 6 ระด�บ ซึ่*�งสำะท�อนให�เห�นแรงจั"งใจัท#�แตกต�างในการรวิมควิามย��งยนขององค(กรก�บการด�าเน�นธ&รก�จัท#�อย"�ในระบบค&ณค�าท#�แตกต�างก�น สำร&ปโดยย�อได� ด�งน#4

1. ข�4นก�อนควิามย��งยนขององค(กร (Pre-Corporate Sustainability)

ในระด�บน#4ไม�ม#ควิามปรารถุนาเร�องควิามย��งยนขององค(กร แต�อาจัม#บางก�จักรรมท#�ต�องท�าเน�องจัากถุ"กบ�งค�บจัากภายนอก เช้�น กฎีหมายหรอผู้"�ซึ่4อต�องการการตรวิจัสำอบอย�างใกล�ช้�ดและกระต&�นอย�างสำม��าเสำมอ

68

2. ข�4นข�บเคล�อนด�วิยควิามย�นยอม (Compliance-Driven Corporate Sustainability)

ในระด�บน#4ประกอบด�วิยการจั�ดสำวิ�สำด�การสำ�งคมภายในขอบเขตของกฎีหมายจัากผู้"�ม#อ�านาจั นอกจัากน#4องค(กรอาจัพั�จัารณาด�านการก&ศึล

แรงจั"งใจั คอ ร�บร" �วิ�าควิามย��งยนขององค(กรเป3นหน�าท#�และภาระผู้"กพั�นหรอพัฤต�กรรมท#�ถุ"กต�อง

3. ข�4นข�บเคล�อนด�วิยก�าไร (Profit-Driven Corporate Sustainability)

ในระด�บน#4ประกอบด�วิยการบ"รณาการแง�ม&มทางสำ�งคม จัร�ยธรรมและน�เวิศึวิ�ทยา ในการด�าเน�นธ&รก�จัและการต�ดสำ�นใจั ให�ม#สำ�วินช้�วิยในผู้ลประกอบการของธ&รก�จั

แรงจั"งใจั คอ กรณ#ธ&รก�จัได�ร�บการสำน�บสำน&นถุ�าสำามารถุท�าก�าไรได� เช้�น เพัราะม#ช้�อเสำ#ยงด#ข*4นในตลาดต�างๆ

4. ข�4นการด"แล (Caring Corporate Sustainability)

ในระด�บน#4ประกอบด�วิยการสำมด&ลท�4งทางด�านเศึรษฐก�จั สำ�งคม และน�เวิศึวิ�ทยา ควิามย��งยนขององค(กรร�เร��มไปไกลกวิ�าการปฏิ�บ�ต�ตามกฎีหมายและไปไกลกวิ�าพั�จัารณาด�านก�าไร

แรงจั"งใจั คอ มน&ษย(ม#ศึ�กยภาพั, ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมและเอาใจัใสำ�ด"แลโลก

5. ข�4นการท�างานร�วิมก�น (Synergistic Corporate Sustainability)

ระด�บน#4ประกอบด�วิยการค�นหาควิามสำมด&ลของประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรในการแก�ป/ญหาการท�างานเพั�อสำร�างค&ณค�า

69

ทางเศึรษฐก�จัสำ�งคมและน�เวิศึวิ�ทยาด�วิยควิามร�วิมมอก�นสำร�างแนวิค�ด ช้นะท&กฝึDายก�บผู้"�ม#สำ�วินได�เสำ#ยท#�เก#�ยวิข�องท�4งหมด

แรงจั"งใจั คอ ควิามย��งยนม#ควิามสำ�าค�ญในต�วิเอง โดยเฉพัาะอย�างย��ง ยอมร�บวิ�าเป3นท�ศึทางท#�พัาสำ"�ควิามก�าวิหน�าอย�างแน�นอน

6. ข�4นองค(รวิม (Holistic Corporate Sustainability)

ควิามย��งยนขององค(กรในระด�บน#4เป3นการบ"รณาการอย�างสำมบ"รณ(ในท&กสำ�วินขององค(กร ม#วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อน�าไปสำ"�ค&ณภาพั และควิามต�อเน�องของช้#วิ�ตมน&ษย( และช้#วิ�ตของก�จัการ ท�4งในป/จัจั&บ�นและอนาคต

แรงจั"งใจั คอ ควิามย��งยนเป3นเพั#ยงทางเลอกเด#ยวิเท�าน�4น ต�4งแต�มน&ษย(และปรากฏิการณ(ต�างพั*�งพัาอาศึ�ยซึ่*�งก�นและก�น แต�ละคนหรอองค(กรจั*งม#ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ��งม#ช้#วิ�ตอ�นๆ

แต�ละระด�บของควิามย��งยน ท&กองค(กรม#ทางเลอกระด�บควิามม&�งม��นต�อควิามย��งยนขององค(กร บนควิามตระหน�กในสำถุานการณ(ของตน และระบบค&ณค�าท#�เป3นอย"� ควิามปรารถุนาในแต�ละระด�บจัะม#ผู้ลในการด�าเน�นธ&รก�จัท#�สำอดคล�องก�นและม#ผู้ลต�อการพั�ฒนาองค(กร ซึ่*�งแสำดงให�เห�นถุ*งระด�บควิามแตกต�างของควิามย��งยนขององค(กร

สำถุานการณ(ของการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนThe Global Reporting Initiative (GRI)

เป3นสำถุาบ�นอ�สำระม#สำ�าน�กงานใหญ�อย"�ท#�เมองอ�มลสำเตอร(ด�ม ประเทศึเนเธอร(แลนด( ก�อต�4งข�4นในปA พั.ศึ. 2540 ม#วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อสำน�บสำน&นให�องค(กรต�างๆ ของภาคร�ฐและเอกช้นท��วิโลก แสำดงควิามโปร�งใสำในการด�าเน�นงานใสำ�ใจัในสำ��งแวิดล�อมและสำ�งคม โดยจั�ดท�าเป3นรายงานผู้ลการพั�ฒ-นาอย�างย��งยน (Sustainability

70

Reporting) ซึ่*�งหมายถุ*ง การวิ�ด การเป@ดเผู้ยข�อม"ล และการแสำดงควิามร�บผู้�ดช้อบต�อผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย ภายในและภายนอกองค(กร เพั�อการด�าเน�นการขององค(กรบรรล&สำ"�เป0าหมายของ การพั�ฒนาอย�างย��งยน ซึ่*�งครอบคล&มม�ต�ต�างๆ และสำอดคล�องก�บ Triple Bottom Line ท#�สำ&ด ป/จัจั&บ�นเครอข�ายม#สำมาช้�ก 30,000

รายท��วิโลก ในปA พั.ศึ. 2552 ม#องค(กรประมาณ 1,400 แห�งจัาก 55 ประเทศึ จั�ดท�ารายงานผู้ลการพั�ฒนาอย�างย��งยนตามเกณฑ์( GRI

โดยม# 3 องค(กรจัากประเทศึไทย ท#�ได�จั�ดท�ารายงานด�งกล�าวิในปA พั.ศึ. 2553

สำ�าหร�บสำถุานการณ(ของการพั�ฒนาเพั#�อควิามย��งยนขององค(กรต�างๆ สำมาคม American Management

Association (AMA) ซึ่*�งเป3นองค(กรไม�แสำวิงหาผู้ลก�าไร ท�างานให�ค�าปร*กษาและฝึ=กอบรม ด�านการศึ*กษาและพั�ฒนาธ&รก�จัได�มอบหมายให�สำถุาบ�น Human Resource Institute (HRI) ในการสำ�ารวิจั The 2007 AMA/HRI Sustainability Survey จัาก 1,365

องค(กรท��วิโลก เพั�อศึ*กษาในประเด�นระด�บการใช้�แนวิทางควิามย��งยนขององค(กรและควิามแตกต�างระหวิ�างองค(กรท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"งและต��า โดยพั�จัารณาจัากรายงานภายในองค(กร ด�าน การเจัร�ญเต�บโตของรายได�, สำ�วินแบ�งตลาด, ควิามสำามารถุในการท�าก�าไร และควิามพั*งพัอใจัของล"กค�า ผู้ลจัากการสำ�ารวิจัโดยสำร&ปพับวิ�า

- โครงการท#�เก#�ยวิก�บการพั�ฒนาอย�างย��งยน ย�งไม�ได�ฝึ/งแน�นอย"�ในองค(กรสำ�วินใหญ�

- ผู้"�ตอบแบบสำอบถุามให�ควิามสำนใจัในประเด�นของควิามย��งยนมากกวิ�าองค(กรโดยเฉพัาะในประเด�นท#�เก#�ยวิก�บสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อม

- องค(กรไม�ได�มองการลดหรอการจั�ดการควิามเสำ#ยงเก#�ยวิก�บ การเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึเป3นประเด�น

71

สำ�าค�ญในการช้�วิยผู้ล�กด�นธ&รก�จั แต�กล�บมองวิ�ากฎีหมายท#�ใช้�บ�งค�บท#�เก#�ยวิข�องก�บการเปล#�ยนแปลงสำภาพัภ"ม�อากาศึเป3นประเด�นสำ�าค�ญทางธ&รก�จั

- ม#ควิามแตกต�างอย�างม#น�ยสำ�าค�ญ ระหวิ�างการด�าเน�นการท#�บร�ษ�ทท�าอย"�ก�บขอบเขตของการด�าเน�นการท#�สำ�าค�ญสำ�าหร�บการสำร�างองค(กรท#�ย� �งยน

- ม#ควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างระด�บท#�บร�ษ�ทด�าเน�นกลย&ทธ(ควิามย��งยน และระด�บท#�บร�ษ�ทเห�นผู้ลประโยช้น(จัากการร�เร��มกลย&ทธ(ควิามย��งยน

ป/จัจั�ยสำ�าค�ญ 3 ประการต�อควิามสำ�าเร�จัในการด�าเน�นกลย&ทธ(ควิามย��งยน ได�แก�

1. ผู้"�บร�หารระด�บสำ"งสำน�บสำน&นกลย&ทธ(ควิามย��งยนอย�างช้�ดเจัน

2. ค�าน�ยมขององค(กรสำอดคล�องอย�างล*กซึ่*4งก�บควิามย��งยน

3. การพั�ฒนาอย�างย��งยนถุ"กจั�ดให�เป3นศึ"นย(กลางของกลย&ทธ(องค(กรโดยรวิม

จัากรายงานช้#4ให�เห�นวิ�าแนวิโน�มควิามหลากหลายทางสำ�งคม, เศึรษฐก�จัและสำ��งแวิดล�อมท#�ม#ต�อควิามย��งยน ย�งถุ"กท�าข*4นตามกระแสำควิามเคล�อนไหวิเท�าน�4น จั*งสำร&ปวิ�า กระบวินท�ศึน(ควิามย��งยน จัะขยายข*4นไปในวิงกวิ�างและฝึ/งล*กแน�นก�บองค(กรในอนาคต จัะข*4นอย"�ก�บระด�บท#�พัน�กงานท&กระด�บโดยเฉพัาะอย�างย��งผู้"�น�าองค(กร ควิรน�าหล�กการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยน มาใช้�ต�4งแต�วิ�นน#4

72

การกระต&�นให�เก�ดการเปล#�ยนแปลงThomas Kuhn ผู้"�แต�งหน�งสำอ The Structure

of Scientific Revolution ได�เสำนอแนวิควิามค�ดท#�วิ�า การเปล#�ยนแปลงต�างๆ ม#จั&ดต�4งต�นอย"�ท#�การเปล#�ยนแปลงกระบวินท�ศึน( (Paradigm Shift) เม�อกระบวินท�ศึน(เปล#�ยน ก�ม#ผู้ลท�าให�เก�ดการเปล#�ยนแปลงค�าถุามในการค�นควิ�า เม�อค�าถุามเปล#�ยน ข�อม"ลท#�ต�องการเพั�อตอบค�าถุามก�เปล#�ยน (ช้าย โพัธ�สำ�ตา, 2549, หน�า 62)

ค�าวิ�า กระบวินท�ศึน( (Paradigm) ถุ"กน�าเสำนอคร�4งแรกเม�อปA ค.ศึ. 1962 Kuhn ไม�ได�น�ยามควิามหมายของกระบวินท�ศึน(ไวิ�อย�างช้�ดเจันแต�ใช้�ค�าวิ�ากระบวินท�ศึน( ใน 2 ควิามหมายหล�ก ควิามหมายแรก หมายถุ*ง กรอบควิามร" �หรอกรอบวิ�ธ#ค�ด เป3นแนวิทางใน การแก�ป/ญหาท#�คนในวิงการเด#ยวิก�นย*ดถุอร�วิมก�นอ#กควิามหมายหน*�ง หมายถุ*ง สำ��งท#�คนย*ดถุอเป3นเร�องควิามเช้�อ ค�าน�ยม หรอวิ�ธ#การหรอท�าท#ต�อสำ��งใดสำ��งหน*�ง ซึ่*�งคนในวิงการเด#ยวิก�น เช้�อหรอย*ดถุอร�วิมก�นใช้�ในการมองโลก มองปรากฏิการณ( (Schwandt,

2001, pp. 183-184 อ�างถุ*งใน ช้าย โพัธ�สำ�ตา, 2549, หน�า 63-64)

ในย&คท#�ปร�บต�วิจัากเกษตรกรรมสำ"�ย&คอ&ตสำาหกรรม เน�องจัากโลกเปล#�ยนแปลงช้�าไม�สำล�บซึ่�บซึ่�อน จั*งมองสำภาพัแวิดล�อมเป3นต�วิคงท#� ม#ควิามม��นคงไม�เปล#�ยนแปลง ทฤษฎี#วิ�ทยาศึาสำตร(บนรากฐานฟั@สำ�กสำ(น�วิต�น ใช้�อธ�บายเหต&การณ(ต�างๆ ได�อย�างแม�นย�า กระบวินท�ศึน(การจั�ดการในย&คน�4นจั*งมององค(กรเป3นกลไกท#�ไม�ม#ช้#วิ�ต แต�ละสำ�วินเช้�อมโยงก�นด�วิยกลไกท#�ก�าหนดอย�างเป3นทางการเท�าน�4น มององค(กรแยกสำ�วินจัากสำภาพัแวิดล�อมเน�องจัากไม�ม# ผู้ลต�อก�น ร"ปแบบการบร�หารแบบราช้การจั*งเหมาะสำมก�บสำภาพัด�งกล�าวิ เน�นกฎีระเบ#ยบ ควิบค&มบ�งค�บบ�ญช้าตามล�าด�บช้�4น ท�างานตามหน�าท#� และมองคนเป3นป/จัจั�ยการผู้ล�ต

73

ต�อมาการพั�ฒนาวิ�ทยาศึาสำตร(และเทคโนโลย#เจัร�ญก�าวิหน�าในอ�ตราเร�ง สำภาพัแวิดล�อมทางธ&รก�จัท#�เคยม��นคงเปล#�ยนแปลงไป สำ�งผู้ลให�ธ&รก�จัต�องปร�บต�วิให�ท�นอย�างรวิดเร�วิ วิ�ทยาศึาสำตร(ก�าวิไปสำ"�ฟั@สำ�กสำ(ควิอนต�มเพั�อให�อธ�บายการค�นพับ ควิามไม�แน�นอนท#�เก�ดจัากสำ�มพั�นธภาพัระหวิ�างสำ��งต�างๆ กระบวินท�ศึน(การจั�ดการปร�บเปล#�ยนจัากกลไกไร�ช้#วิ�ต สำ"�องค(กรม#ช้#วิ�ต จั�าเป3นต�องเร#ยนร" � และปร�บต�วิให�ท�นก�บการเปล#�ยนแปลงเพั�อควิามอย"�รอดและเจัร�ญเต�บโต ร"ปแบบการจั�ดการเปล#�ยนไปตามกระบวินท�ศึน( โครงสำร�างองค(กรเป3นล�กษณะเครอข�าย ลดข�4นการบ�งค�บบ�ญช้าเพั�อควิามคล�องต�วิ ท�างานโดยม&�งภารก�จั มองคนเป3นสำ�นทร�พัย(และใช้�การวิางแผู้นกลย&ทธ( องค(กรท#�ม#กระบวินการท�ศึน(แบบเก�าไม�ร�บร" �การเปล#�ยนแปลงสำภาพัแวิดล�อม หรอปร�บต�วิไม�ท�นก�บการเปล#�ยนแปลง ก�ไม�สำามารถุเจัร�ญเต�บโตหรออย"�รอดได� (ธรรมร�กษ( การพั�ศึ�ษฐ(, 2551)

กระบวินท�ศึน(องค(กรม#ช้#วิ�ต ท�าให�องค(กรสำ�วินใหญ�ต�างด�4นรนเพั�อ ควิามอย"�รอด ด�วิยการแข�งข�นเพั�อควิามเจัร�ญเต�บโตและสำร�างผู้ลก�าไร สำภาพัแวิดล�อมม#ผู้ลต�อธ&รก�จั แต�ธ&รก�จัไม�ได�ค�าน*งถุ*งผู้ลของการกระท�าธ&รก�จัท#�ม#ต�อสำ��งแวิดล�อม การเปล#�ยนแปลงของสำ��งแวิดล�อมท#�เป3นผู้ลจัากการพั�ฒนาทางวิ�ทยาศึาสำตร(และเทคโนโลย#ท#�มองเพั#ยงควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างสำ��งท#�ท�าก�บผู้ลท#�ได�เท�าน�4น ไม�ได�เก�ดผู้ลด�านสำร�างสำรรแต�เพั#ยงอย�างเด#ยวิผู้ลข�างเค#ยงจัากเทคโนโลย#ท�าให�สำภาพัภ"ม�อากาศึของโลกม#ควิามเปล#�ยนแปลง กวิ�าปกต� เปล#�ยนแปลงเร�วิกวิ�าท#�น�กวิ�ทยาศึาสำตร( ผู้"�เช้#�ยวิช้าญเก#�ยวิก�บภาวิะโลกร�อนได�คาดการณ(ไวิ� โลกก�าล�งอย"�ในภาวิะวิ�กฤต ต�อการด�ารงคงอย"�ของคนในร& �นถุ�ดไป

ค�าวิ�า วิ�กฤต ในภาษาจั#นประกอบด�วิยต�วิอ�กษร 2 ต�วิ 危机 ต�วิแรก 危险 หมายถุ*งอ�นตราย แต�ต�วิท#�สำอง机会 หมายถุ*ง โอกาสำ (อ�ลกอร(, 2550) ในวิ�กฤตสำภาพัอากาศึท#�ก�าล�งเก�ดอย"�ม#

74

โอกาสำให�ธ&รก�จัม#สำ�วินช้�วิยแก�ป/ญหาแนวิค�ดของควิามย��งยน เปล#�ยนม&มมองท#�มองแบบแยกสำ�วิน และควิามสำ�มพั�นธ(เฉพัาะสำ�วินเป3นม&มมองแบบองค(รวิม องค(กร, สำ�งคม และสำ��งแวิดล�อม ต�างต�องพั*�งพัาอาศึ�ยก�นและก�น ธรรมช้าต�ถุ"กท�าลายจันเลยข�4นวิ�กฤตจัากการแสำวิงหาประโยช้น(ทางเศึรษฐก�จั การขยายต�วิทางเศึรษฐก�จัอย�างขาดควิามร�บผู้�ดช้อบ ก�อให�เก�ดป/ญหาทางสำ�งคมตามมา ธ&รก�จัต�องม#ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคมมากข*4น และค�าน*งถุ*งการด"แลสำ��งแวิดล�อมไปพัร�อมก�บประสำ�ทธ�ภาพัทางเศึรษฐก�จั องค(กรจั*งต�องจั�าเป3นพั�ฒนาหาแนวิทางการจั�ดการให�สำอดคล�องก�บสำภาพัแวิดล�อมท#�เป3นจัร�งให�เหมาะสำมก�บล�กษณะของธ&รก�จั โดยให�ควิามสำนใจัต�อสำ�วินรวิมรอบด�าน เพั�อผู้ลก�าไร เพั�อสำ�งคม เพั�อสำ��งแวิดล�อม และเพั�อควิามย��งยนขององค(กร

การน�าสำ"�ควิามย��งยนควิามพัยายามในการเปล#�ยนแปลงท#�ไม�สำ�าเร�จั อาจัไม�

ได�เก�ดข*4นจัากกลย&ทธ(ท#�ผู้�ดพัลาด แต�เก�ดจัากการท#�ผู้"�น�าองค(กรไม�สำามารถุพั�ฒนาองค(กร ให�สำน�บสำน&นอย�างเพั#ยงพัอในการเปล#�ยนแปลง (Richard H. Axelrod, 2001)

Laura Quinn และ Maxine Dalton จัาก The

Center for Creative Leadership, Colorado Springs ได�ท�าการวิ�จั�ยหาควิามเช้�อมโยงระหวิ�างภาวิะผู้"�น�าและ การเปล#�ยนแปลงสำ"�ควิามย��งยน โดยน�ากรอบของการเป3นผู้"�น�า Tasks of

Leadership ท#�พั�ฒนาโดย McCauley และ Van Velsor ซึ่*�งแสำดงให�เห�นวิ�า ผู้"�น�าท#�ประสำบควิามสำ�าเร�จัต�องการควิามสำ�าเร�จัของงาน 3 งาน ได�แก�

1. การก�าหนดท�ศึทาง2. การสำร�างแนวิทาง3. การร�กษาควิามม&�งม��น

75

ตรวิจัสำอบก�บการน�าหล�กการควิามย��งยนมาใช้�ในองค(กร สำร&ปผู้ลได�ด�งน#4

1. งานก�าหนดท�ศึทาง หมายถุ*ง ก�จักรรมและพัฤต�กรรมของผู้"�น�าใช้�ต�ดต�อก�บเป0าหมาย, วิ�สำ�ยท�ศึน( หรอวิ�ตถุ&ประสำงค(และการแนะน�าเร�องควิามย��งยนในสำถุานท#�ท�างาน ม# 4

งานหล�ก ด�งน#4- การเตร#ยมการและสำ�อสำารท�าควิามเข�าใจัก�บ

พัน�กงาน- เร��มต�น, ด�าเน�นการตามแผู้นและให�ค�าแนะน�า- เข�าร�วิมเพั�อก�าหนดเวิลา และควิามพัร�อมสำ�าหร�บ

การด�าเน�นงาน- ม&�งเน�นควิามพัยายาม

2. การสำร�างแนวิทาง หมายถุ*ง การสำร�างโครงสำร�างและกระบวินการเพั�อสำน�บสำน&นวิ�สำ�ยท�ศึน(และภารก�จัควิามย��งยน ม# 3

งาน ด�งน#4- วิางแนวิทางการด�าเน�นธ&รก�จั- ควิามร�วิมมอของผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย- การรวิมเข�าไปก�บสำ�นค�าและบร�การ, อาคารสำถุาน

ท#�3. การร�กษาควิามม&�งม��น หมายถุ*ง กระบวินการ

ระหวิ�างบ&คคลสำร�างข*4นเพั�อร�กษาควิามม&�งม��นของพัน�กงานและผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ยต�อเป0าหมายและวิ�ตถุ&ประสำงค( รวิมถุ*ง ควิามย��งยน

- การร�กษาพัน�กงาน- สำร�างเก#ยรต�ภ"ม�- สำร�างเครอข�ายผู้�านทางการแบ�งป/น

76

ซึ่*�งจัากการศึ*กษาได�ให�ข�อเสำนอแนะและแนวิทางในการปฏิ�บ�ต� สำ�าหร�บผู้"�น�าพั�จัารณาการยอมร�บหล�กการควิามย��งยนในองค(กร ซึ่*�งได�แก�

1. ควิามสำ�าค�ญของวิ�ธ#การ ก�าหนดท�ศึทางเพั�อควิามย��งยนขององค(กร

ผู้"�น�าควิรค�ดเช้�งบวิก, ม#สำ�วินร�วิม และกระตอรอร�นเม�อน�าเสำนอแนวิค�ดควิามย��งยน ถุ*งแม�วิ�าจัะม#ต�วิช้#4วิ�ดเป3นจั�านวินมากท#�เช้�อมโยงผู้ลกระทบของธ&รก�จัต�อสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อมอย�างน�าหดห"� แต�วิ�ธ#การท#�ผู้"�น�าจั�ดระบบควิามค�ดเก#�ยวิก�บควิามย��งยน ม#ผู้ลต�อวิ�ธ#การท#�สำมาช้�กขององค(กรได�ร�บควิามค�ดน�4น

วิ�ธ#การก�าหนดย&ทธศึาสำตร(ในประเด�นท#�ม#ควิามหมายต�อองค(กรของผู้"�น�าสำ�งผู้ลต�อการกระท�าท#�สำบเน�องมาจัากควิามท�าทายน�4น จั*งแนะน�าให�ก�าหนดย&ทธศึาสำตร(ท#�ท�าทาย ซึ่*�งไม�เพั#ยงแต�จัะม#ผู้ลต�ออารมณ(ตอบสำนองในประเด�นด�งกล�าวิแต�ย�งก�าหนดเป3นควิามค�ดท#�คาดเดาได�และกระบวินการท#�สำร�างแรงบ�นดาลใจัท#�จัะพัาให�องค(กรด�าเน�นไปตามสำถุานการณ(ท#�คาดการณ(ได�น�4น

2. ใช้�ภาษาทางธ&รก�จัถุ�าต�องการให�ผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องสำนใจั ผู้"�น�าต�องใช้�ค�า

และศึ�พัท(เฉพัาะท#�เก#�ยวิก�บผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง โดยเช้�อมโยงวิ�ธ#การสำ"�ควิามย��งยน, ผู้ลล�พัธ( และหล�กการก�บควิามหมายของธ&รก�จั เช้�น การประหย�ดค�าใช้�จั�าย, ผู้ลตอบแทนจัากการลงท&น, นวิ�ตกรรม, ก�าไร และอ�นๆ เพั�อให�องค(กรเข�าใจัถุ*งควิามได�เปร#ยบเช้�งกลย&ทธ(ควิามย��งยนท#�เสำนอต�อสำ�งคมและสำภาพัแวิดล�อมท#�ม# การแข�งข�น

3. แนวิค�ดควิามย��งยนเก�ดข*4นจัากท&กทางควิามค�ดสำ�าหร�บการด�าเน�นงานเพั�อควิามย��งยนไม�

เพั#ยงมาจัากผู้"�น�าองค(กรเท�าน�4น แต�ควิรมาจัากพัน�กงานท&กระด�บใน

77

องค(กร, ซึ่�พัพัลายเออร(, ห&�นสำ�วินธ&รก�จั, ล"กค�า และท#�ปร*กษา สำ�งเสำร�มให�เก�ดควิามค�ดจัากผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ยก�บองค(กร

4. เข�าสำ"�การพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยน และเร��มต�นไม�ม#เวิลาและสำถุานท#�ท#�เหมาะสำมในการเร��มต�นการ

พั�ฒนาเพั�อ ควิามย��งยนองค(กรสำามารถุเร��มต�นด�วิยงานขนาดเล�กท#�เน�นเฉพัาะโครงการ หรอเร��มต�นพัร�อมก�นท�4งองค(กรในท&กระด�บของพัน�กงาน วิ�ธ#ท�4งสำองสำามารถุน�าไปสำ"�ควิามสำ�าเร�จัได�

5. เพั��มข*4นเป3นสำ�วินหน*�งขององค(กรเพั�อให�ตระหน�กถุ*งประโยช้น(ของควิามย��งยนอย�าง

เต�มท#� รวิมหล�กการในท&กด�านของการด�าเน�นการจัากงานผู้ล�ต, งานจั�ดซึ่4อ, งานขาย และงานฝึ=กอบรมและพั�ฒนา

6. แลกเปล#�ยนควิามร" �การแลกเปล#�ยนควิามร" �เก#�ยวิก�บควิามย��งยนจัะช้�วิย

สำร�างเครอข�ายใหม�และเสำร�มสำร�างควิามแข�งแกร�งให�ก�บเครอข�าย เพั�อโอกาสำในการสำร�างนวิ�ตกรรมให�ก�บองค(กรในขณะท#�ร �กษาและเสำร�มสำร�างควิามได�เปร#ยบเช้�งกลย&ทธ(

ถุ�าเป0าหมายของควิามย��งยน คอ การประสำบควิามสำ�าเร�จั ผู้"�น�าต�องปฏิ�ร"ป, ออกแบบใหม�และปร�บโครงสำร�างองค(กรของตน เพั�อลดผู้ลกระทบด�านลบของผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องให�ม#ผู้ลน�อยท#�สำ&ด ผู้"�น�าต�องน�าระบบการด�าเน�นงานซึ่*�งการกระท�าท&กอย�างเพั�อควิามย��งยนอย�างแท�จัร�งมาใช้�ก�บองค(กรของตน

John P. Kotter ศึาสำตราจัารย(ด�านภาวิะผู้"�น�าและการเปล#�ยนแปลงของ Harvard Business School ได�เสำนอแนวิค�ดการเปล#�ยนแปลงองค(กรอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัโดยผู้"�น�า Kotter ได�เสำนอกระบวินการ 8 ข�4นตอนในการสำร�างควิามเปล#�ยนแปลงให�ก�บองค(กรเพั�อผู้ลสำ�าเร�จั ซึ่*�งประกอบด�วิย

78

1. ควิามตระหน�กถุ*งควิามจั�าเป3นเร�งด�วินในการเปล#�ยนแปลง

ม#บ&คคลในองค(กรจั�านวินมากพัอท#�ม#ควิามตระหน�กถุ*งควิามจั�าเป3นเร�งด�วินในการเปล#�ยนแปลงอย�างแท�จัร�ง

2. สำร�างท#มงานท#�เป3นแกนน�าเม�อม#ควิามตระหน�กอย�างย��งถุ*งควิามจั�าเป3นใน

การเปล#�ยนแปลง ก�จัะสำามารถุระบ&ประเด�นป/ญหาสำ�าค�ญได�อย�างรวิดเร�วิ และต�4งท#มงานท#�ม#ควิามแข�งแกร�ง, ม# ควิามม&�งม��นมากพัอท#�จัะน�าคนอ�นๆ ไปสำ"�การเปล#�ยนแปลงคร�4งสำ�าค�ญ

3. พั�ฒนาวิ�สำ�ยท�ศึน(และกลย&ทธ(ท#มงานท#�ม#ควิามแข�งแกร�งและม#ควิามม&�งม��น

อย�างแรงกล�า จัะสำามารถุสำร�างวิ�สำ�ยท�ศึน(ท#�ช้�ดเจันอ�นน�าไปสำ"�การเปล#�ยนแปลง และก�าหนดกลย&ทธ(ท#�ช้าญฉลาดใน การเปล#�ยนแปลงท#�จัะท�าให�วิ�สำ�ยท�ศึน(น�4นเป3นจัร�ง

4. สำ�อสำารถุ*งวิ�สำ�ยท�ศึน(การเปล#�ยนแปลงท#มงานท#�ม#ควิามตระหน�กอย�างย��ง ถุ*งควิาม

จั�าเป3นของ การเปล#�ยนแปลงพัยายามสำ�อสำารวิ�สำ�ยท�ศึน(และกลย&ทธ(การเปล#�ยนแปลงให�ก�บบ&คคลท#�เก#�ยวิข�องอย�างต�อเน�องให�เก�ดการยอมร�บ และสำร�างควิามตระหน�กถุ*งควิามจั�าเป3นเร�งด�วินในองค(กรให�เพั��มมากข*4น

5. การมอบอ�านาจัท#�จัะท�าการเปล#�ยนแปลงเพั�อขจั�ดอ&ปสำรรคหรอควิามเสำ#�ยงท#�ม#ต�อวิ�สำ�ย

ท�ศึน(ด�วิยการปร�บเปล#�ยนระบบหรอโครงสำร�างขององค(กร รวิมถุ*งก�าหนดก�จักรรมหรอวิ�ธ#การต�างๆ เพั�อน�าไปสำ"� การเปล#�ยนแปลง

6. สำร�างควิามสำ�าเร�จัในระยะสำ�4น

79

ด�วิยการท�าให�การเปล#�ยนแปลงปรากฏิผู้ลออกมาในร"ปของควิามสำ�าเร�จัหรอช้�ยช้นะท#�ช้�ดเจัน พัร�อมก�บการให�รางวิ�ลเพั�อสำร�างแรงจั"งใจัให�เก�ดข*4นหรอในกรณ#อาจัม#ควิามคลางแคลงสำงสำ�ยก�จัะช้�วิยหย&ดเสำ#ยงวิ�พัากษ(วิ�จัารณ(ได�

7. ร�กษาการเปล#�ยนแปลงให�คงอย"�และสำร�างการเปล#�ยนแปลงท#�ด#กวิ�า

หล�งจัากได�ร�บควิามสำ�าเร�จัในข�4นต�น ให�ท#มงานขยายขอบเขต การเปล#�ยนแปลงออกไป โดยพัยายามหาทางจั�ดการก�บควิามท�าทายท#�เผู้ช้�ญในแต�ละข�4นและไม�ยอมวิางมอจันกวิ�าวิ�สำ�ยท�ศึน(จัะกลายเป3นควิามจัร�ง

8. ร�กษาการเปล#�ยนแปลงท#�เก�ดข*4นให�คงอย"�เป3นวิ�ฒนธรรมองค(กร

องค(กรท#�ม#ควิามตระหน�กอย�างย��งถุ*งควิามจั�าเป3นของ การเปล#�ยนแปลงต�องหาวิ�ธ#ท#�ท�าให�แน�ใจัได�วิ�าการเปล#�ยนแปลงท#�เก�ดข*4นจัะคงอย"�ตลอดไป ด�วิย การผู้สำานควิามเปล#�ยนแปลงเข�าไปเป3นสำ�วินหน*�งของโครงสำร�าง ระบบ และท#�สำ�าค�ญท#�สำ&ดวิ�ฒนธรรมขององค(กร

นอกจัากน#4 Kotter ย�งอธ�บายวิ�าการเปล#�ยนแปลงในองค(กรจัะ ประสำบควิามสำ�าเร�จัน�4นต�องให�ควิามสำ�าค�ญก�บข�4นตอนของการเปล#�ยนแปลง ซึ่*�งจัะต�องเป3นไปตามล�าด�บ หากเก�ดการเปล#�ยนแปลงอย�างรวิดเร�วิเก�นไป หรอข�ามข�4นตอนหรอไม�ครอบคล&ม ก�อาจัเก�ดป/ญหาและเก�ดเป3นอ&ปสำรรคต�อการเปล#�ยนแปลงองค(กรไปสำ"�ควิามสำ�าเร�จัได�

ISO 9004 : 2009 การจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน

80

องค(การระหวิ�างประเทศึวิ�าด�วิยการมาตรฐาน (The International Organization for Standardization, ISO) เป3นองค(กรสำากลท#�ท�าหน�าท#�เก#�ยวิก�บการก�าหนดหรอปร�บมาตรฐานนานาช้าต�เกอบท&กประเภท เพั�อให�ประเทศึต�างๆ ในโลกใช้�มาตรฐานเด#ยวิก�น เน�องจัากแต�ละประเทศึม#มาตรฐานค&ณภาพัเป3นของตนเอง

ISO 9004 เป3นแนวิทางในการจั�ดการระบบค&ณภาพัเพั�อให�เก�ดประโยช้น(สำ"งสำ&ด อย"�ในอน&กรมค&ณภาพั ISO

9000 ซึ่*�งเป3นมาตรฐานระบบจั�ดการด�านค&ณภาพั โดยท#�หล�กในการก�าหนดมาตรฐานของ ISO จัะต�องม#การทบทวินมาตรฐานอย�างน�อยท&ก 5 ปA เพั�อพั�จัารณาปร�บปร&งให�เหมาะสำมย��งข*4น หล�งจัากท#�ประกาศึใช้�ในปA ค.ศึ. 1987 ได�ม#การทบทวินและประกาศึใช้�ในปA ค.ศึ. 1994,

ค.ศึ. 2000 และ ค.ศึ. 2008 ซึ่*�งในป/จัจั&บ�นโครงสำร�างของอน&กรมมาตรฐาน ISO 9000 ประกอบด�วิยมาตรฐานหล�ก 3 ฉบ�บ ได�แก�

1. ISO 9000 : ระบบการจั�ดการด�านค&ณภาพั-

หล�กการพั4นฐานและค�าศึ�พัท(2. ISO 9001 : ระบบการจั�ดการด�านค&ณภาพั-ข�อ

ก�าหนด3. ISO 9004 : ระบบการจั�ดการด�านค&ณภาพั-

แนวิทางการปร�บปร&งสำมรรถุนะขององค(กรในการปร�บปร&งคร�4งล�าสำ&ดของ ISO 9001 เก�ดข*4น

ในปA ค.ศึ. 2008 และ ISO 9004 ประกาศึใช้�ในปA ค.ศึ. 2009

ISO 9004 : 2009 การจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กรประกาศึใช้�เม�อเดอนพัฤศึจั�กายน 2552

สำถุาบ�น ISO เสำนอแนวิทางเพั�อสำน�บสำน&นให�บรรล&ถุ*ง ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนสำ�าหร�บองค(กรต�างๆ ท#�อย"�ในสำภาพัแวิดล�อมท#�ซึ่�บซึ่�อนในสำถุานการณ(ท#�ถุ"กบ�งค�บและเปล#�ยนแปลงอย"�เสำมอในป/จัจั&บ�น โดยแนวิทางการจั�ดการด�านค&ณภาพั

81

ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร สำามารถุบรรล&ได�ด�วิยควิามสำามารถุในการตอบสำนองตรงตามควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของล"กค�าและผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง (Interested Parties) เป3นระยะเวิลายาวินานอย�างสำมด&ลควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กรบรรล&ได� โดย การจั�ดการอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรด�วิยควิามตระหน�กถุ*งสำภาพัแวิดล�อมขององค(กร จัากการเร#ยนร" �และการประย&กต(ใช้�งาน การปร�บปร&งงานหรอนวิ�ตกรรมอย�างเหมาะสำม

มาตรฐานฉบ�บน#4แนะน�าการประเม�นตนเอง (Self-

Assessment) เป3น เคร�องมอท#�สำ�าค�ญ ในการทบทวินถุ*งระด�บควิามสำมบ"รณ(ของการเจัร�ญเต�บโตขององค(กร ซึ่*�งครอบคล&มถุ*ง ภาวิะผู้"�น�า, กลย&ทธ(, ระบบบร�หารจั�ดการทร�พัยากรต�างๆ ตลอดจันกระบวินการปฏิ�บ�ต�งาน เพั�อให�องค(กรสำามารถุระบ&จั&ดแข�งและจั&ดอ�อนและโอกาสำในการปร�บปร&งธ&รก�จัหรอสำร�างสำรรนวิ�ตกรรม

มาตรฐานฉบ�บน#4ม#ขอบเขตท#�กวิ�างกวิ�า ISO 9001

ซึ่*�งครอบคล&มไปถุ*ง ควิามต�องการ และควิามคาดหวิ�งของท&กกล&�มท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กร และให�ค�าแนะน�าสำ�าหร�บการปฏิ�บ�ต�งานโดยรวิมขององค(กรอย�างเป3นระบบ และม#การพั�ฒนาอย�างต�อเน�อง

82

แผนภาพื่ท�� 7 แผนภาพื่ข้องระบบการจั�ดการกระบวนการคิ0ณภาพื่

สำถุาบ�น ISO ให�ค�าแนะน�าเพั�อสำน�บสำน&นองค(กรโดยท��วิไปให�บรรล&ถุ*งควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนและย�งไม�จั�าก�ดเร�องขนาดหรอประเภทธ&รก�จัขององค(กร โดยแนะน�าให�องค(กรด�าเน�นการตามแนวิทาง ต�4งแต�หมวิดท#� 4 ถุ*งหมวิดท#� 9 พัอสำ�งเขป ด�งน#4

หมวิดท#� 4 การจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร

หมวิดท#� 5 กลย&ทธ(และนโยบายหมวิดท#� 6 การจั�ดการารทร�พัยากรหมวิดท#� 7 การจั�ดการกระบวินการหมวิดท#� 8 การต�ดตาม การวิ�ด การวิ�เคราะห( และ

ตรวิจัสำอบหมวิดท#� 9 การปร�บปร&ง นวิ�ตกรรมและการเร#ยนร" �หมวิดท#� 4 การจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน

ขององค(กร

83

เร��มต�นจัากการทบทวินและพั�ฒนาระบบการจั�ดการ ให�สำอดคล�องก�บ การน�าไปสำ"�ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน ตามหล�กการจั�ดการค&ณภาพั 8 ประการ ซึ่*�งเป3นหล�กการพั4นฐานของ มาตรฐาน ISO 9000 : 2000 และ ISO 9000 : 2008 หล�กการด�งกล�าวิสำามารถุใช้�เป3นกรอบในการปร�บปร&งประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กร ด�งน#4

หล�กการท#� 1 ม&�งเน�นควิามสำ�าค�ญของล"กค�า หล�กการท#� 2 ม#ภาวิะผู้"�น�าท#�ม&�งม��น หล�กการท#� 3 สำร�างควิามผู้"กพั�นโดยให�พัน�กงานม#

สำ�วินร�วิมในงาน หล�กการท#� 4 ท�างานอย�างเป3นกระบวินการ หล�กการท#� 5 ใช้�การบร�หารอย�างเป3นระบบ หล�กการท#� 6 ปร�บปร&งงานอย�างต�อเน�องหล�กการท#� 7 ให�ใช้�ข�อม"ลหรอข�อเท�จัจัร�งในการต�ดสำ�น

ใจั หล�กการท#� 8 สำร�างควิามสำ�มพั�นธ(ก�บผู้"�สำ�งมอบอย�างม#

ประโยช้น(ร�วิมก�นเพั�อให�แน�ใจัวิ�า องค(กรม#การใช้�ทร�พัยากรอย�างม#

ประสำ�ทธ�ภาพั การต�ดสำ�นใจัต�างๆ ข*4นอย"�ก�บหล�กฐานและข�อเท�จัจัร�ง และม&�งเน�นให�ควิามสำ�าค�ญก�บควิามพั*งพัอใจัของล"กค�า ตลอดจันควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของกล&�มผู้"�ท#�ม#ควิามเก#�ยวิข�องก�บองค(กร (Interested Parties)

กล&�มผู้"�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กร (Interested

Parties) คอ กล&�มบ&คคลท#�ม#ควิามสำนใจัในองค(กร ม#ผู้ลต�อการเพั��มม"ลค�าให�ก�บองค(กร หรอได�ร�บผู้ลกระทบจัากก�จักรรมขององค(กร ประกอบด�วิย

1. ล"กค�า2. เจั�าของก�จัการ หรอผู้"�ถุอห&�น

84

3. บ&คลากรในองค(กร 4. ผู้"�สำ�งมอบและผู้"�ค�า5. สำ�งคมควิามต�องการหรอควิามคาดหวิ�งของคนแต�ละกล&�ม

เหล�าน#4 ม#ควิามแตกต�างก�นหรออาจัข�ดแย�งก�นและสำามารถุเปล#�ยนแปลงอย�างรวิดเร�วิ ควิามช้�ดเจัน และบรรล&ถุ*ง ควิามต�องการและควิามคาดหวิ�ง เก�ดจัากร"ปแบบท#�หลากหลาย เช้�น การท�างานร�วิมก�น การเจัรจัาต�อรอง ไกล�เกล#�ย การจั�างบ&คคลภายนอกและการยกเล�กก�จักรรม

องค(กรสำามารถุประสำบควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนบนสำภาพัแวิดล�อมทางเศึรษฐก�จัท#�เปล#�ยนแปลงและไม�ม#ควิามแน�นอนได� ด�วิยการตอบสำนองควิามต�องการและ ควิามคาดหวิ�งของกล&�มผู้"�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กรอย�างสำมด&ลในระยะยาวิ ผู้"�บร�หารองค(จั*งควิรพั�จัารณาถุ*งประเด�นต�อไปน#4

- ม#การคาดการณ(ล�วิงหน�า ม#แผู้นงานระยะยาวิ- ต�ดตาม และวิ�เคราะห(สำภาพัแวิดล�อมขององค(กร

เป3นประจั�า- ระบ&และแยกแยะ ควิามเสำ#�ยงท�4งในระยะสำ�4นและระยะ

ยาวิ และปร�บ กลย&ทธ(ขององค(กรให�เหมาะสำมเพั�อลดควิามเสำ#�ยง- ระบ&กล&�มผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กร อย�างครบ

ถุ�วิน ก�าหนดวิ�ธ#ตอบสำนองควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของแต�ละกล&�มอย�างสำมด&ล

- ค�าน*งถุ*งผู้ลกระทบท#�อาจัสำ�งผู้ลต�อประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กร สำร�างควิามสำ�มพั�นธ(ท#�เป3นประโยช้น(ร�วิมก�นก�บองค(กร และสำร�างควิามผู้"กพั�นอย�างต�อเน�อง โดย การสำ�อสำารให�ทราบถุ*งแผู้นการและก�จักรรมขององค(กร

85

- คาดการณ(ควิามต�องการทร�พัยากรในอนาคต รวิมถุ*งควิามสำามารถุท#�ต�องการของทร�พัยากรเหล�าน�4น

- ก�าหนดกระบวินการท�างานท#�เหมาะสำมเพั�อบรรล&ย&ทธศึาสำตร(ขององค(กรด�าเน�นการเพั�อให�ม� �นใจัวิ�า บ&คลากรสำามารถุตอบสำนองอย�างรวิดเร�วิต�อสำถุานการณ(ท#�ม# การเปล#�ยนแปลง

- ประเม�นการปฏิ�บ�ต�งานตามแผู้นและวิ�ธ#การในป/จัจั&บ�น และด�าเน�นการแก�ไขป/ญหาและก�าหนดวิ�ธ#ป0องก�นท#�เหมาะสำม

- ให�โอกาสำบ&คลากรได�เร#ยนร" �เพั�อประโยช้น(ของบ&คลากรเอง เพั�อร�กษาก�าล�งข�บเคล�อนขององค(กร

- จั�ดต�4งกระบวินการจั�ดการสำ�าหร�บนวิ�ตกรรมและการปร�บปร&งอย�างต�อเน�องและธ�ารงร�กษาไวิ�

หมวิดท#� 5 กลย&ทธ(และนโยบายเพั�อให�บรรล&ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน ผู้"�บร�หารต�อง

จั�ดท�า ภารก�จั วิ�สำ�ยท�ศึน( และค�าน�ยมขององค(กร อย�างเข�าใจัช้�ดเจัน ได�ร�บการยอมร�บและสำน�บสำน&นจัากบ&คลากรในองค(กร และผู้"�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กรอย�างเหมาะสำม

การต�ดตามสำภาพัแวิดล�อมและตรวิจัสำอบเป3นประจั�า ท�าให�เก�ดการทบทวินกลย&ทธ(และนโยบายอย�างเหมาะสำม เพั�อให�เป3นไปอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั จั*งควิรม#กระบวินการด�งน#4

- ต�ดตามและวิ�เคราะห(สำภาพัแวิดล�อมขององค(กรอย�างต�อเน�องและสำม��าเสำมอรวิมถุ*งควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของล"กค�า สำถุานการณ(การแข�งข�น เทคโนโลย#ใหม� การเปล#�ยนแปลงทางการเมอง การพัยากรณ(เศึรษฐก�จั และป/จัจั�ยทางสำ�งคมวิ�ทยา

- ระบ&และตรวิจัสำอบควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของผู้"�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กร

- ประเม�นควิามสำามารถุของกระบวินการในป/จัจั&บ�นและทร�พัยากร

86

- ระบ&ควิามต�องการทร�พัยากรในอนาคตและเทคโนโลย#

- ปร�บปร&งกลย&ทธ(และนโยบายให�เป3นป/จัจั&บ�น- ระบ&ผู้ล�ตผู้ลท#�จั�าเป3นเพั�อตอบสำนองควิามต�องการ

และควิามคาดหวิ�งกระบวินการเหล�าน#4ควิรจั�ดต�4งข*4นท�นท# อย�างม#

แผู้นการและทร�พัยากรท#�มาสำน�บสำน&นการน�ากลย&ทธ(และนโยบายสำ"�วิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�สำามารถุ

วิ�ดได�ในท&กระด�บท#�เก#�ยวิข�องท�4งหมดขององค(กร- แผู้นกลย&ทธ(และนโยบาย สำ"�วิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�สำามารถุ

วิ�ดได�ในท&กระด�บท#�เก#�ยวิข�องท�4งหมดขององค(กร- ก�าหนดระยะเวิลาสำ�าหร�บแต�ละวิ�ตถุ&ประสำงค(และ

ก�าหนดควิามร�บผู้�ดช้อบและอ�านาจัแก�ผู้"�ร �บผู้�ดช้อบเพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(น�4น

- ประเม�นควิามเสำ#�ยงของกลย&ทธ(และก�าหนดมาตรการตอบโต�ท#�เพั#ยงพัอ

- จั�ดทร�พัยากรท#�จั�าเป3นเพั#ยงพัอก�บก�จักรรมท#�ก�าหนดไวิ�

- ด�าเน�นก�จักรรมท#�จั�าเป3นให�สำ�าเร�จัเพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(เหล�าน#4

เพั�อให�ได�ม� �นใจัวิ�ากระบวินการและวิ�ธ#ปฏิ�บ�ต�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลองค(การควิรด�าเน�นก�จักรรมด�งน#4

- คาดหมายข�อข�ดแย�งท#�อาจัเก�ดข*4นจัากควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งท#�แตกต�างก�นของผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องก�บองค(กร

87

- ประเม�นและท�าควิามเข�าใจัก�บประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรในป/จัจั&บ�น และสำาเหต&หล�กของป/ญหาท#�ผู้�านมา เพั�อป0องก�นไม�ให�เก�ดข*4นอ#ก

- สำ�อสำารให�ผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องทราบ กระต&�นให�เก�ดควิามม&�งม��น ท�าให�ตระหน�กถุ*งควิามคบหน�าของแผู้นงาน และขอร�บควิามค�ดเห�นและควิามค�ดในการปร�บปร&งจัากพัวิกเขา

- ตรวิจัสำอบระบบการบร�หารและกระบวินการบร�หารและปร�บปร&งในสำ��งท#�จั�าเป3น

- ตรวิจัสำอบ ตรวิจัวิ�ด วิ�เคราะห( และรายงาน- จั�ดหาทร�พัยากรท#�จั�าเป3น รวิมถุ*งทร�พัยากรสำ�าหร�บ

การปร�บปร&งนวิ�ตกรรมและการเร#ยนร" �- การพั�ฒนา ควิามก�าวิหน�าและควิามสำ�าเร�จัของ

วิ�ตถุ&ประสำงค( รวิมถุ*งก�าหนดกรอบเวิลาสำ�าหร�บควิามสำ�าเร�จั- ม��นใจัวิ�าผู้ลล�พัธ(ท#�ได�สำอดคล�องก�บย&ทธศึาสำตร(การน�ากลย&ทธ(และนโยบายไปใช้� องค(กรควิรอธ�บาย

ควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างกระบวินการ ล�าด�บและปฏิ�สำ�มพั�นธ(ของก�จักรรม สำามารถุท�าได�โดย

- แสำดงควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างโครงสำร�างขององค(กร ระบบและกระบวินการ

- ระบ&ป/ญหาท#�อาจัเก�ดข*4นในควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างกระบวินการ

- ให�ควิามหมายของการปร�บปร&งตามล�าด�บควิามสำ�าค�ญ และร�เร��ม การเปล#�ยนแปลงอ�นๆ

- ให�กรอบการท�างานสำ�าหร�บวิางร"ปแบบ แนวิทางและการปร�บใช้�วิ�ตถุ&ประสำงค(ในท&กระด�บท#�เก#�ยวิข�องก�บองค(กร

88

การสำ�อสำารกลย&ทธ(และนโยบายอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั เป3นสำ��งสำ�าค�ญสำ�าหร�บควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กรการสำ�อสำารควิรม#ควิามหมาย ท�นเวิลา และม#ควิามต�อเน�อง

- การสำ�อสำารควิรม#กลไกร�บควิามค�ดเห�น รอบการทบทวิน และควิรบ�ญญ�ต�เพั�อการด�าเน�นการเช้�งร&กก�บการเปล#�ยนแปลงของสำภาพัแวิดล�อมขององค(กร

- กระบวินการสำ�อสำารขององค(กร ควิรด�าเน�นการท�4งแนวิต�4งและแนวินอน (ในระด�บบ�งค�บบ�ญช้าเด#ยวิก�น ท&กระด�บบ�งค�บบ�ญช้า) และควิรสำ�อสำารให�เหมาะก�บผู้"�ร �บสำาร

หมวิดท#� 6 การจั�ดการทร�พัยากรนโยบายและวิ�ธ#การจั�ดการทร�พัยากรต�องสำอดคล�อง

ก�บกลย&ทธ(ขององค(กร ควิรระบ&ทร�พัยากรท#�จั�าเป3นสำ�าหร�บควิามสำ�าเร�จัของวิ�ตถุ&ประสำงค(ท�4งในระยะสำ�4นและระยะยาวิ เพั�อให�แน�ใจัวิ�าม#ทร�พัยากรใช้�อย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ล จั*งต�องม#กระบวินการจั�ดหา จั�ดสำรร ต�ดตาม ประเม�น ปร�บปร&งและค&�มครองทร�พัยากรเหล�าน�4น และเพั�อให�ม#ทร�พัยากรสำ�าหร�บก�จักรรมอนาคต จั*งควิรระบ&ประเม�นควิามเสำ#�ยงของการขาดแคลนท#�อาจัเก�ดข*4น

ทร�พัยากรทางการเง�น- ผู้"�บร�หารควิรก�าหนดควิามต�องการทางการเง�น

ขององค(กร และจั�ดหาแหล�งเง�นท&นสำ�าหร�บก�จัการในป/จัจั&บ�นและอนาคต

- ควิรสำร�างและร�กษากระบวินการสำ�าหร�บตรวิจัสำอบ ควิบค&ม และรายงานการจั�ดสำรรและการใช้�เง�นท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัตรงตามวิ�ตถุ&ประสำงค(หรอไม�

- รายงานด�งกล�าวิย�งสำามารถุใช้�ต�ดสำ�นได�ถุ*งควิามม#หรอไม�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลของก�จักรรมน�4น รายงาน

89

ทางการเง�นของก�จักรรมท#�สำ�มพั�นธ(ก�บระบบบร�หารและค&ณภาพัใช้�เป3นข�อม"ลสำ�าหร�บการปร�บปร&งประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลได�หลายแนวิทาง เช้�น

- ภายใน โดยการลดของเสำ#ยในกระบวินการและผู้ล�ตภ�ณฑ์(และการลดควิามสำ"ญเปล�าของวิ�ตถุ&ด�บหรอเวิลา

- ภายนอก โดยการลดควิามสำ"ญเสำ#ยของผู้ล�ตภ�ณฑ์( ค�าจั�ายในการประก�น สำร�างควิามน�าเช้�อถุอให�ก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์( และไม�ท�าผู้�ดกฎีหมาย ลดโอกาสำในการสำ"ญเสำ#ยตลาดและล"กค�า

บ&คลากรในองค(กร1. การจั�ดการบ&คลากร

คนเป3นทร�พัยากรท#�สำ�าค�ญขององค(กร การม#สำ�วินร�วิมอย�างเต�มท#�ของบ&คลากรเพั��มควิามสำามารถุในการสำร�างค&ณค�าให�ก�บผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง ผู้"�บร�หารควิรสำร�างและด�ารงไวิ�ซึ่*�งวิ�สำ�ยท�ศึน(ร�วิม ค�าน�ยมร�วิม และสำภาพัแวิดล�อมภายในซึ่*�งบ&คลากรสำามารถุม#สำ�วินร�วิมเต�มท#�ใน การบรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กร

คนม#ค&ณค�ามากท#�สำ&ดและเป3นทร�พัยากรท#�สำ�าค�ญ จั�าเป3นท#�ต�องท�าให�ม� �นใจัวิ�า สำภาพัแวิดล�อมในการท�างานของพัวิกเขา สำ�งเสำร�มควิามก�าวิหน�าการเร#ยนร" � การถุ�ายทอดควิามร" � และการท�างานเป3นท#มของพัวิกเขา การจั�ดการงานบ&คคลควิรด�าเน�นงานอย�างม#แผู้นการ ม#ควิามโปร�งใสำ ม#จัร�ยธรรม และม#ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อสำ�งคม และต�องม��นใจัวิ�าบ&คลากรเข�าใจัควิามสำ�าค�ญของการสำน�บสำน&นและบทบาทของตน

องค(กรควิรจั�ดท�ากระบวินการมอบหมายอ�านาจัให�ก�บบ&คลากรโดย

- แปลกลย&ทธ(ขององค(กรและวิ�ตถุ&ประสำงค(ของกระบวินการสำ"�วิ�ตถุ&ประสำงค(สำ�วินบ&คคล และจั�ดท�าแผู้นการสำ"�ควิามสำ�าเร�จัของพัวิกเขา

90

- ระบ&ข�อจั�าก�ดของประสำ�ทธ�ภาพัของบ&คลากร- ม#ควิามร�บผู้�ดช้อบและเป3นเจั�าภาพัของการแก�

ป/ญหา- ประเม�นประสำ�ทธ�ภาพัสำ�วินบ&คคลก�บวิ�ตถุ&ประสำงค(

ของงานแต�ละงาน- แสำวิงหาโอกาสำ เพั�อเพั��มควิามสำามารถุและ

ประสำบการณ(ของพัวิกเขา - สำ�งเสำร�มการท�างานเป3นท#มและสำน�บสำน&นให�เก�ด

การประสำานพัล�ง (Synergy) ระหวิ�างบ&คคล- แลกเปล#�ยนข�อม"ลข�าวิสำาร ควิามร" � และ

ประสำบการณ(ภายในองค(กร2. ควิามสำามารถุของบ&คลากร

เพั�อให�ม� �นใจัวิ�าม#ควิามสำามารถุท#�จั�าเป3นครบถุ�วิน องค(กรควิรสำร�างและร�กษา แผู้นพั�ฒนาบ&คลากร และกระบวินการ“ ”ท#�เก#�ยวิข�องเพั�อระบ&พั�ฒนา และปร�บปร&งควิามสำามารถุของบ&คลากรในข�4นตอนต�อไปน#4

- ระบ&ควิามสำามารถุอย�างมออาช้#พั ท#�องค(กรต�องการท�4งในระยะสำ�4นและระยะยาวิ และควิามสำามารถุสำ�วินบ&คคล ตามพั�นธก�จั วิ�สำ�ยท�ศึน( กลย&ทธ( นโยบาย และวิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กร

- ระบ&ควิามสำามารถุขององค(กรในป/จัจั&บ�น และควิามสำามารถุท#�ย�งขาดอย"�ขององค(กรในป/จัจั&บ�น และอาจัเป3นควิามสำามารถุท#�ต�องการในอนาคต

- ด�าเน�นการเพั�อปร�บปร&งหรอแสำวิงหา ควิามสำามารถุท#�ย�งขาดอย"�

- ตรวิจัสำอบและประเม�นประสำ�ทธ�ภาพัของการด�าเน�นการ เพั�อให�ม� �นใจัวิ�าควิามสำามารถุท#�จั�าเป3นได�ร�บการแสำวิงหามา

- ธ�ารงร�กษาควิามสำามารถุท#�ได�ร�บมา

91

3. การม#สำ�วินร�วิมและแรงจั"งใจัของบ&คลากรองค(กรควิรกระต&�นให�บ&คลากรเข�าใจัในควิามสำ�าค�ญ

และควิามหมายของพัวิกเขาต�อองค(กร ในควิามร�บผู้�ดช้อบและก�จักรรมท#�สำร�างและบ�ญญ�ต�ค&ณค�าสำ�าหร�บล"กค�าและบ&คคลท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�อง

เพั�อเสำร�มสำร�างการม#สำ�วินร�วิมและแรงจั"งใจัของบ&คลากรในองค(กร ควิรพั�จัารณาก�จักรรมด�งน#4

- พั�ฒนากระบวินการถุ�ายทอดควิามร" � และการใช้�ควิามสำามารถุของบ&คลากรร�วิมก�น เช้�น การเก�บรวิบรวิมแนวิค�ดการปร�บปร&ง

- น�าระบบการตอบแทนและการยอมร�บท#�มาใช้�อย�างเหมาะสำมบน การประเม�นควิามสำ�าเร�จัของแต�ละบ&คคล

- จั�ดต�4งระบบการประเม�นท�กษะและการวิางแผู้นงานเพั�อสำ�งเสำร�ม การพั�ฒนาสำ�วินบ&คคล

- ตรวิจัสำอบระด�บควิามพั*งพัอใจั ควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของบ&คลากรอย�างต�อเน�อง และให�โอกาสำสำ�าหร�บการฝึ=กฝึนและเร#ยนร" �

ผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�าค"�ค�าสำามารถุเป3นได�ท�4งผู้"�สำ�งมอบสำ�นค�า, ผู้"�ให�บร�การ,

เทคโนโลย# และสำถุาบ�นการเง�น, องค(กรภาคร�ฐ หรอกล&�มผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องอ�น ค"�ค�าสำามารถุช้�วิยเหลอได�ท&กประเภทตามท#�ตกลงก�นไวิ�

องค(กรและค"�ค�าม#การพั*�งพัาก�นและม#ควิามสำ�มพั�นธ(ท#�ช้�วิยเพั��มประโยช้น(ร�วิมก�บควิามสำามารถุในการสำร�างม"ลค�า องค(กรควิรพั�จัารณาร"ปแบบเฉพัาะของควิามสำ�มพั�นธ(ก�บ ค"�ค�า ซึ่*�งค"�ค�าสำามารถุลงท&นและแบ�งป/น ผู้ลก�าไรหรอขาดท&นก�บก�จักรรมขององค(กร

92

เม�อองค(กรม#การพั�ฒนาด�านควิามเป3นห&�นสำ�วิน องค(กรควิรให�ควิามสำ�าค�ญก�บเร�องด�งต�อไปน#4

- การให�ข�อม"ลก�บค"�ค�าอย�างเหมาะสำม เพั�อการม#สำ�วินร�วิมอย�างเต�มท#�

- สำน�บสำน&นค"�ค�า ด�วิยการสำน�บสำน&นด�านทร�พัยากร เช้�น ข�อม"ล, ควิามร" �, ควิามเช้#�ยวิช้าญด�านเทคโนโลย#, กระบวินการ และฝึ=กอบรมร�วิมก�น

- การแบ�งป/นผู้ลก�าไรหรอขาดท&นก�บค"�ค�า- การเพั��มประสำ�ทธ�ภาพัของค"�ค�า- การเลอก, การประเม�นผู้ล และการปร�บปร&งควิาม

สำามารถุของค"�ค�าองค(กรควิรก�าหนดและร�กษากระบวินการเพั�อระบ&

เลอกและประเม�น ผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�า เพั�อปร�บปร&งควิามสำามารถุอย�างต�อเน�องและเพั�อให�แน�ใจัวิ�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(หรอทร�พัยากรอ�นๆ ของค"�ค�าตรงก�บควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งขององค(กร ในการเลอกและประเม�นผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�าองค(กรควิรพั�จัารณาป/ญหาต�างๆ เช้�น

- ควิามร�วิมมอสำน�บสำน&นในก�จักรรมขององค(กรและควิามสำามารถุใน การสำร�างม"ลค�าให�ก�บองค(กรและผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�อง

- ศึ�กยภาพัในการปร�บปร&งควิามสำามารถุอย�างต�อเน�อง

- การเสำร�มควิามสำามารถุขององค(กรให�บรรล&ถุ*งควิามร�วิมมอก�บผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�า

- ควิามเสำ#�ยงท#�เช้�อมโยงระหวิ�างก�นองค(กรควิรค�นหาและปร�บปร&งด�านค&ณภาพั, ราคา

และการสำ�งมอบผู้ล�ตภ�ณฑ์(อย�างต�อเน�องร�วิมก�บผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�า

93

และประสำ�ทธ�ภาพัของระบบการบร�หารโดย การประเม�นประสำ�ทธ�ภาพัตามรอบเวิลา และแจั�งข�อม"ลกล�บ

องค(กรควิรตรวิจัสำอบและเสำร�มสำร�างควิามสำ�มพั�นธ(ก�บผู้"�สำ�งมอบและค"�ค�าอย�างต�อเน�องอย�างสำมด&ล ระหวิ�างวิ�ตถุ&ประสำงค(ในระยะสำ�4นและระยะยาวิ

โครงสำร�างพั4นฐานองค(กรควิรวิางแผู้น จั�ดหา และจั�ดการโครงสำร�างพั4น

ฐานท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ล ควิรก�าหนดการประเม�นโครงสำร�างพั4นฐานเป3นรอบเวิลา เพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กร ควิรพั�จัารณาด�าเน�นการอย�างเหมาะสำม ด�งน#4

- ควิามเพั#ยงพัอของโครงสำร�างพั4นฐาน (พั�จัารณารวิมถุ*ง ควิามพัร�อม, ควิามน�าเช้�อถุอ, ควิามสำามารถุในการด"แล และการบ�าร&งร�กษา)

- ควิามปลอดภ�ย และการร�กษาควิามปลอดภ�ย- โครงสำร�างพั4นฐาน ท#�เก#�ยวิข�องก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์(และ

กระบวินการ- ประสำ�ทธ�ภาพั, ต�นท&นการผู้ล�ต และสำภาพัแวิดล�อม

การท�างาน และ- ผู้ลกระทบของโครงสำร�างพั4นฐาน ต�อสำ��งแวิดล�อม

ในการปฏิ�บ�ต�งานองค(กรควิรระบ&และประเม�นควิามเสำ#�ยงท#�เก#�ยวิข�อง

ก�บโครงสำร�างพั4นฐาน และด�าเน�นการเพั�อลดควิามเสำ#�ยง รวิมถุ*งแผู้นงานฉ&กเฉ�น

สำภาพัแวิดล�อมการท�างานองค(กรควิรให� และจั�ดการสำภาพัแวิดล�อมท#�เหมาะ

สำมในการท�างาน เพั�อให�บรรล&และร�กษา ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร และควิามสำามารถุในการแข�งข�นของผู้ล�ตภ�ณฑ์( สำภาพั

94

แวิดล�อมท#�เหมาะสำมในการท�างานท�4งทางกายภาพั และบ&คลากร ควิรม# การพั�จัารณาถุ*ง

- วิ�ธ#การท�างานอย�างสำร�างสำรรค( และโอกาสำในการม#สำ�วินร�วิมมากข*4น เพั�อควิามตระหน�กถุ*งศึ�กยภาพัของบ&คลากรในองค(กร

- กฎีควิามปลอดภ�ย, ค�าแนะน�าและวิ�ธ#ใช้�อ&ปกรณ(ควิามปลอดภ�ย

- ค�าน*งถุ*งการยศึาสำตร(- ป/จัจั�ยทางจั�ตวิ�ทยา รวิมถุ*งภาระงานและ

ควิามเคร#ยด- สำถุานท#�ท�างาน- สำ��งอ�านวิยควิามสำะดวิกสำ�าหร�บบ&คลากรในองค(กร- ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"งสำ&ด และลดของเสำ#ย- ควิามร�อน, ควิามช้4น, แสำง, ลม และ- สำ&ขอนาม�ย, ควิามสำะอาด, เสำ#ยง, การสำ��นสำะเทอน

และมลพั�ษสำภาพัแวิดล�อมในการท�างานควิรสำ�งเสำร�มผู้ลผู้ล�ต,

ควิามค�ดสำร�างสำรรค( และควิามเป3นอย"�ท#�ด#ของบ&คลากรท#�ท�างาน และควิรตรวิจัสำอบควิามสำอดคล�องก�บกฎีหมาย หรอกฎีระเบ#ยบท#�บ�งค�บใช้�อย"�

ควิามร" �, ข�อม"ล และเทคโนโลย#องค(กรควิรสำร�าง และร�กษากระบวินการในการ

จั�ดการข�อม"ล, ควิามร" � และเทคโนโลย# อย�างทร�พัยากรท#�สำ�าค�ญ ควิรประเม�นควิามต�องการของทร�พัยากรเหล�าน#4 องค(กรควิรแลกเปล#�ยนข�อม"ล, ควิามร" � และเทคโนโลย# ก�บผู้"�ท#�ท#�สำนใจัตามควิามเหมาะสำม

1. ควิามร" �

95

ผู้"�บร�หารควิรประเม�นวิ�า ป/จัจั&บ�นองค(กรม#การระบ&และป0องก�นฐานควิามร" �ท#�ม#อย"�อย�างไร ควิรพั�จัารณาวิ�ธ#การหาควิามร" �ท#�จั�าเป3นจัากภายในและภายนอกองค(กร เช้�น สำถุาบ�นการศึ*กษา เพั�อให�สำอดคล�องก�บควิามต�องการในป/จัจั&บ�นและอนาคต ม#หลายประเด�นท#�ควิรพั�จัารณา ด�งน#4

- การเร#ยนร" �จัากควิามผู้�ดพัลาด, สำถุานการณ(ใกล�ล�มเหลวิ และควิามสำ�าเร�จั

- การรวิบรวิมควิามร" �และประสำบการณ( ของบ&คลากรในองค(กร

- การรวิบรวิมควิามร" �จัากล"กค�า, ค"�ค�า และห&�นสำ�วิน- การรวิบรวิมควิามร" �ท#�ม#อย"�ในองค(กร ท#�ไม�ได�อย"�

ในร"ปเอกสำาร- สำร�างควิามม��นใจัในการสำ�อสำารเน4อหา ข�อม"ล

สำ�าค�ญ อย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั และ- การจั�ดการข�อม"ล และเก�บบ�นท*ก

2. ข�อม"ลองค(กรควิรสำร�าง และร�กษากระบวินการรวิบรวิม

ข�อม"ลท#�เช้�อถุอได� และม#ประโยช้น( และแปลงเป3นข�อม"ลท#�จั�าเป3นสำ�าหร�บการต�ดสำ�นใจั ซึ่*�งรวิมถุ*ง การเก�บร�กษาข�อม"ล, ควิามปลอดภ�ย, การป0องก�น, การสำ�อสำาร และการเผู้ยแพัร�ข�อม"ลและสำารสำนเทศึให�ท&กฝึDายท#�เก#�ยวิข�อง

องค(กรควิรตรวิจัสำอบควิามสำมป"รณ( การป0องก�นควิามล�บ การเข�าถุ*งข�อม"ลเก#�ยวิก�บประสำ�ทธ�ภาพั, การปร�บปร&งกระบวินการ และควิามคบหน�าสำ"�การบรรล&ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน

3. เทคโนโลย#ผู้"�บร�หารควิรพั�จัารณาเลอกเทคโนโลย#เพั�อเพั��ม

ประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กร ในสำ�วินของการพั�ฒนาผู้ล�ตภ�ณฑ์(, การ

96

ตลาด, การเปร#ยบเท#ยบ, ปฏิ�ก�ร�ยาจัากล"กค�า, ควิามสำ�มพั�นธ(ก�บค"�ค�า และกระบวินการ Outsources องค(กรควิรสำร�างกระบวินการในการประเม�น

- ระด�บของเทคโนโลย#ป/จัจั&บ�น ท�4งภายในและภายนอก รวิมถุ*งแนวิโน�มใหม�ๆ

- ค�าน*งถุ*งค�าใช้�จั�าย ก�บผู้ลประโยช้น(ท#�ได�ร�บ- ประเม�นควิามเสำ#�ยงท#�เก#�ยวิข�องก�บ การ

เปล#�ยนแปลงเทคโนโลย#- สำภาพัแวิดล�อมในการแข�งข�น และ- ควิามรวิดเร�วิ และควิามสำามารถุในการตอบ

สำนองควิามต�องการของล"กค�า เพั�อให�ม� �นใจัวิ�าย�งคงควิามได�เปร#ยบในการแข�งข�น

4. ทร�พัยากรธรรมช้าต�ควิามเพั#ยงพัอของทร�พัยากรธรรมช้าต� เป3นป/จัจั�ย

ท#�ม#อ�ทธ�พัลต�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร องค(กรควิรพั�จัารณาควิามเสำ#�ยง และโอกาสำท#�เก#�ยวิข�องก�บ การใช้�พัล�งงาน และทร�พัยากรธรรมช้าต� ท�4งในระยะสำ�4นและระยะยาวิ

องค(กรควิรพั�จัารณาเร�องการป0องก�นและร�กษาสำภาพัแวิดล�อม ใน การออกแบบและพั�ฒนาผู้ล�ตภ�ณฑ์( ตลอดจันกระบวินการพั�ฒนากระบวินการ เพั�อลดควิามเสำ#�ยง

องค(กรควิรขวินขวิายเพั�อลดผู้ลกระทบต�อสำ��งแวิดล�อม ตลอดอาย&ของวิงจัรผู้ล�ตภ�ณฑ์( และโครงสำร�างพั4นฐาน จัากการออกแบบ, การผู้ล�ต หรอการจั�ดสำ�ง เพั�อกระจัายสำ�นค�า, การใช้� และการท�าลาย

หมวิดท#� 7 การจั�ดการกระบวินการกระบวินการด�าเน�นการของแต�ละก�จัการ แตกต�าง

ก�นไปตามประเภทขนาดและควิามเจัร�ญเต�บโตของก�จัการ ก�จักรรมท#�

97

เก�ดข*4นในแต�ละกระบวินการควิรพั�จัารณาและปร�บให�เหมาะก�บสำภาพัของก�จัการ โดยการจั�ดการเช้�งร&กในท&กกระบวินการ ซึ่*�งรวิมถุ*งกระบวินการ Outsourcers ด�วิย

การจั�ดการกระบวินการเช้�งร&ก เพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(อย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพัและม#ประสำ�ทธ�ผู้ลเร��มจัากม#วิ�ธ#การออกแบบกระบวินการของก�จัการการพั*�งพัา ซึ่*�งก�นและก�นของกระบวินการ ข�อจั�าก�ด และการแบ�งป/นทร�พัยากร

การพั�ฒนากระบวินการและควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างกระบวินการ ควิรได�ร�บการตรวิจัสำอบและด�าเน�นการปร�บปร&งให�เหมาะสำมอย�างสำม��าเสำมอ

การจั�ดการกระบวินการอย�างม#ระบบ ด�วิยการสำร�างและท�าควิามเข�าใจัก�บล�าด�บของกระบวินการ, ควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างกระบวินการ, โครงข�ายท#�เก�ดข*4น โดยสำร�างเป3นแผู้นภาพัของกระบวินการและปฏิ�สำ�มพั�นธ(ระหวิ�างกระบวินการให�สำอดคล�องก�น เร#ยกวิ�า ระบบวิ�ธ#การจั�ดการ (Systems Approach to Management)

การวิางแผู้นและควิบค&มกระบวินการให�ระบ&หน�าท#�สำ�าหร�บการบ�าร&งร�กษาผู้ลผู้ล�ตของก�จัการให�ตรงตามควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของ"ลกค�าและผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�อง และสำอดคล�องก�บกลย&ทธ(ของก�จัการโดยก�าหนดก�จักรรมด�านการจั�ดการ, การจั�ดสำรร จั�ดหาทร�พัยากรท#�ต�องใช้�ค&ณล�กษณะของผู้ลผู้ล�ต, การต�ดตามกระบวินการ, การตรวิจัวิ�ด วิ�ดผู้ล และ การทบทวินกระบวินการ

ในการวิางแผู้นและควิบค&มกระบวินการ ควิรพั�จัารณาด�าเน�นการ ด�งน#4

- วิ�เคราะห(สำภาพัแวิดล�อมขององค(กร

98

- พัยากรณ(พั�ฒนาการของตลาดท�4งในระยะสำ�4นและระยะยาวิ

- พั�จัาณาควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�อง

- พั�จัาณาวิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�ต�องการบรรล&- พั�จัารณาถุ*งกฎีหมายและกฎีระเบ#ยบท#�เก#�ยวิข�อง- พั�จัารณาควิามเสำ#�ยงทางการเง�นและควิามเสำ#�ยงใน

แง�อ�นๆ- ระบ&สำ��งป0อนเข�าและผู้ลผู้ล�ตของกระบวินการ- ควิามสำ�มพั�นธ(ก�บกระบวินการอ�น- ทร�พัยากรและวิ�ธ#การ- บ�นท*กท#�จั�าเป3นหรอท#�ต�องการ- การวิ�ด, การต�ดตามและการวิ�เคราะห(- การด�าเน�นการแก�ไขและป0องก�น- ก�จักรรมการปร�บปร&ง และนวิ�ตกรรมการวิางแผู้นกระบวินการควิรพั�จัารณารวิมถุ*งควิาม

ต�องการของก�จัการในเทคโนโลย#ใหม�หรอการพั�ฒนาผู้ล�ตภ�ณฑ์(ใหม� หรอค&ณล�กษณะของผู้ล�ตภ�ณฑ์(ท#�สำร�างม"ลค�าโดยในการวิางแผู้นและควิบค&มกระบวินการน#4 ควิรก�าหนดผู้"�ร �บผู้�ดช้อบและขอบเขตอ�านาจัหน�าท#�ท#�ช้�ดเจันให�ได�การยอมร�บหน�าท#�องค(กร และเป3นผู้"�ท#�ม#ควิามสำามารถุเพั#ยงพัอในการท�าหน�าท#�น� 4น

หมวิดท#� 8 การต�ดตาม, การวิ�ด, การวิ�เคราะห( และการตรวิจัสำอบ

เพั�อให�บรรล&ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน ในสำภาพัแวิดล�อมท#�เปล#�ยนแปลงและไม�แน�นอนเป3นสำ��งจั�าเป3นต�อองค(กร สำ�าหร�บการต�ดตาม, การวิ�ด, การวิ�เคราะห( และทบทวินประสำ�ทธ�ภาพั

99

ของการด�าเน�นงานการก�าหนดการต�ดตามสำภาพัแวิดล�อมขององค(กร และเพั�อรวิบรวิมและจั�ดการก�บข�อม"ลท#�จั�าเป3นสำ�าหร�บ

- ระบ&และเข�าใจัควิามต�องการในป/จัจั&บ�นและอนาคตและควิามคาดหวิ�งของคณะผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง

- ประเม�นจั&ดแข�ง, จั&ดอ�อน, โอกาสำ และภ�ยค&กคาม- พั�จัารณาควิามต�องการทางเลอก การแข�งข�นหรอ

เสำนอผู้ล�ตภ�ณฑ์(ใหม�- ประเม�นตลาดป/จัจั&บ�นและเทคโนโลย#- การเปล#�ยนแปลงในข�อก�าหนดตามกฎีหมายหรอ

กฎีระเบ#ยบ- เข�าใจัในสำภาวิะตลาดแรงงาน และระด�บควิามภ�กด#

ของคนในองค(กร- เข�าใจัในด�านสำ�งคม เศึรษฐก�จั แนวิโน�มด�าน

น�เวิศึวิ�ทยา และวิ�ฒนธรรมท�องถุ��นท#�เก#�ยวิข�องก�บก�จักรรมขององค(กร

- พั�จัาณาควิามต�องการใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต� และการป0องก�นในระยะยาวิ

- ประเม�นควิามสำามารถุในกระบวินการ และองค(กรในป/จัจั&บ�น

การวิ�ดควิามก�าวิหน�าในการบรรล&ผู้ลของแผู้นเท#ยบก�บพั�นธก�จั, วิ�สำ�ยท�ศึน(, นโยบาย, กลย&ทธ( และวิ�ตถุ&ประสำงค(ในท&กระด�บ และในท&กกระบวินการท#�เก#�ยวิข�อง การเลอกต�วิช้#4วิ�ดท#�สำ�าค�ญ และวิ�ธ#การต�ดตามตรวิจัสำอบวิ�ด เป3นสำ��งสำ�าค�ญสำ�าหร�บควิามสำ�าเร�จัของการวิ�ดและวิ�เคราะห(กระบวินการต�วิช้#4วิ�ดท#�สำ�าค�ญ (Key

Performance Indicators) ควิามเหมาะสำมก�บล�กษณะและขนาดขององค(กร สำอดคล�องก�บวิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กร

100

- การตรวิจัต�ดตามค&ณภาพัใน (Internal Audit)

เป3นเคร�องมอท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพัในการทบทวิน ระด�บของการปฏิ�บ�ต�การของการบร�หารองค(กรและให�ข�อม"ลท#�ม#ค�าสำ�าหร�บการวิ�เคราะห( และการปร�บปร&งประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กรอย�างต�อเน�อง

- การประเม�นตนเอง (Self Assessment) ช้�วิยองค(กรในการจั�ดล�าด�บควิามสำ�าค�ญ วิางแผู้น และด�าเน�นการปร�บปร&ง ควิรน�าผู้ลการประเม�นสำ�อสำารก�บผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องเพั�อควิามเข�าใจัเก#�ยวิก�บองค(กรและท�ศึทางในอนาคต

- การเปร#ยบเท#ยบ (Benchmarking) เป3นวิ�ธ#การวิ�ดท#�องค(กรสำามารถุใช้�ค�นหาวิ�ธ#ปฏิ�บ�ต�ท#�ด#ท#�สำ&ด โดยม#จั&ดม&�งหมายในการปร�บปร&งประสำ�ทธ�ภาพัของตนเอง สำามารถุเปร#ยบเท#ยบได�ท�4งภายในองค(กรในระด�บก�จักรรมภายใน หรอเปร#ยบเท#ยบก�บภายนอกในกระบวินการท#�ม#ค"�แข�งข�นหรอเปร#ยบเท#ยบก�บองค(กรท��วิไปในด�านกลย&ทธ( การด�าเน�นงานหรอกระบวินการใดๆ

การวิ�เคราะห(ข�อม"ลจัากการต�ดตาม ตรวิจัสำอบ สำภาพัแวิดล�อมขององค(กร ระบ&โอกาสำและอ&ปสำรรค และผู้ลจัากการวิ�ดผู้ลด�านต�างๆ การวิ�เคราะห(ข�อม"ลควิรด�าเน�นการบนข�อเท�จัจัร�งการทบทวินข�อม"ลจัากการต�ดตาม, การวิ�ด และการวิ�เคราะห( ควิรใช้�ในการประเม�นผู้ลเท#ยบก�บวิ�ตถุ&ประสำงค( ควิรวิางแผู้นและด�าเน�นการตรงช้�วิงเวิลาท#�ก�าหนดเพั�อใช้�ระบบโอกาสำใน การปร�บปร&ง นวิ�ตกรรม และการเร#ยนร" � และควิรประเม�นผู้ลก�จักรรมการปร�บปร&งประสำ�ทธ�ภาพัขององค(กร ท�4งด�านการปร�บต�วิควิามยดหย&�นและการตอบสำนองต�อวิ�สำ�ยท�ศึน(และวิ�ตถุ&ประสำงค( ผู้ลของการทบทวินสำามารถุบอกได�ถุ*งควิามเพั#ยงพัอของทร�พัยากร และควิามต�องการท�พัยากรเพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(ขององค(กร

หมวิดท#� 9 การปร�บปร&ง, นวิ�ตกรรม และการเร#ยนร" �

101

การปร�บปร&งและนวิ�ตกรรม อาจัม#ควิามจั�าเป3นต�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนขององค(กร ข*4นอย"�ก�บสำภาพัแวิดล�อมขององค(กร สำ�วินการเร#ยนร" �เป3นพั4นฐานสำ�าหร�บการปร�บปร&งให�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั และประสำ�ทธ�ผู้ล และนวิ�ตกรรม

การปร�บปร&งควิรม#ในท&กก�จักรรม ต�4งแต�ข� 4นตอนเล�กๆ จันถุ*งข�4นตอนท#�ม#ควิามสำ�าค�ญของท�4งองค(กร เพั�อให�เก�ดการปร�บปร&งอย�างท��วิถุ*ง และต�อเน�องด�วิยการปร�บปร&งตามแนวิ Plan, Do, Chcek, Act (PDCA)

นวิ�ตกรรมสำามารถุใช้�ก�บป/ญหาในท&กระด�บการเปล#�ยนแปลง การเปล#�ยนแปลงในสำภาพัแวิดล�อมในององค(กรจัะต�องม#นวิ�ตกรรมเพั�อตอบสำนองควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของผู้"�ท#�เก#�ยวิข�อง และควิรประเม�นควิามเสำ#�ยงและเตร#ยมการป0องก�น

การเร#ยนร" �สำ�าหร�บการบรรล&ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน ต�องเป3นการเร#ยนร" �เป3นองค(กร การเก�บรวิบรวิมข�อม"ลจัากก�จักรรมภายในและภายนอกและแหล�งข�อม"ลต�างๆ รวิมถุ*งควิามสำ�าเร�จัและควิามล�มเหลวิ การรวิมควิามสำามารถุของบ&คลากร สำร�างระบบการเร#ยนร" � และ การแบ�งป/นควิามร" � เพั�อเพั��มควิามสำามารถุขององค(กร ในการจั�ดการและร�กษาควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยน

การประเม�นองค(กรด�วิยตนเอง (Organization Self-Assessment)

มาตรฐาน ISO 9004 : 2009 ได�แนะน�าการประเม�นองค(กรด�วิยตนเอง (Self Assessment) เป3นเคร�องมอท#�สำ�าค�ญท#�ใช้�ในการวิ�เคราะห(และประเม�นการจั�ดการขององค(กรอย�างเป3นระบบ ท�าให�องค(กรทราบถุ*งจั&ดแข�ง จั&ดอ�อน และโอกาสำในการปร�บปร&ง ด�วิยการน�าผู้ลประเม�นท#�ได�ร�บไปวิางแผู้นปร�บปร&งองค(กรให�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั เพั�อควิามอย"�รอดและเจัร�ญเต�บโตขององค(กร

102

หล�กการและแนวิค�ดท#�สำ�าค�ญของการประเม�นองค(กรด�วิยตนเอง ต�องประเม�นจัากข�อม"ลท#�ม#อย"�จัร�งขององค(กร ไม�ได�จัากการคาดเดา การประเม�นตนเองเป3นวิ�ธ#การวิ�ดผู้ลท#�จัะท�าให�เก�ดการปร�บปร&งได�ตลอดเวิลา สำามารถุประเม�นได�บ�อยเท�าท#�ต�องการ เพั�อให�ได�ข�อม"ลท#�เป3นจัร�งมาเปร#ยบเท#ยบก�บเกณฑ์(แต�ละข�อ ช้�วิยท�าให�ผู้"�ประเม�นข�อม"ลเข�าใจัในสำ��งท#�เก�ดข*4นก�บองค(กรอย�างกระจั�างแจั�ง เม�อท�าอย�างสำม��าเสำมอ จัะท�าให�เห�นระด�บควิามก�าวิหน�าขององค(กรในแต�ละช้�วิงเวิลาท#�ประเม�น

ข�4นตอนการประเม�น1. ก�าหนดวิ�ตถุ&ประสำงค(และขอบเขตการประเม�น2. เลอกกรอบการประเม�น สำามารถุเลอกจัากระบบ

ประเม�นท#�ม#อย"� เช้�น- เกณฑ์(ค&ณภาพัธ&รก�จัก�อสำร�างของกรมพั�ฒนา

ธ&รก�จัการค�า กระทรวิงพัาณ�ช้ย( ซึ่*�งครอบคล&มเกณฑ์(ต�างๆ 5 ด�าน ได�แก�

1. ค&ณภาพัการให�บร�การ2. ด�านการตลาด3. ด�านการพั�ฒนาบ&คลากร4. ด�านการบร�หารจั�ดการธ&รก�จั5. ด�านผู้ลประกอบการ

- เกณฑ์(รางวิ�ลค&ณภาพัแห�งช้าต� ของกรมสำ�งเสำร�มอ&ตสำาหกรรม กระทรวิงอ&ตสำาหกรรม ประกอบด�วิย 7 เกณฑ์( ได�แก�

1. ภาวิะผู้"�น�า2. การวิางแผู้นเช้�งกลย&ทธ(3. การม&�งเน�นล"กค�าและตลาด4. สำารสำนเทศึและการวิ�เคราะห(5. การม&�งเน�นทร�พัยากรบ&คคล

103

6. การจั�ดการกระบวินการ7. ผู้ลล�พัธ(ของธ&รก�จั

- เกณฑ์(ของ ISO 9004 : 2009 ขององค(กรระหวิ�างประเทศึวิ�าด�วิย การมาตรฐานประกอบด�วิย 6 ห�วิข�อหล�ก

1. หมวิดท#� 4 การจั�ดการเพั�อควิามย��งยนขององค(กร

2. หมวิดท#� 5 กลย&ทธ(และนโยบาย3. หมวิดท#� 6 การจั�ดการทร�พัยากร4. หมวิดท#� 7 การจั�ดการกระบวินการ5. หมวิดท#� 8 การต�ดตาม การวิ�ด การวิ�เคราะห(

และการตรวิจัสำอบ6. หมวิดท#� 9 การปร�บปร&ง นวิ�ตกรรม และการ

เร#ยนร" �- เกณฑ์(การประเม�นการวิางแผู้นพั�ฒนาควิาม

ย��งยนขององค(กร ของ American Society for Quality

ประกอบด�วิย 7 เกณฑ์(เช้�นเด#ยวิก�นก�บเกณฑ์(รางวิ�ลค&ณภาพัแห�งช้าต�โดยเพั��มประเด�นในด�านควิามย��งยนขององค(กร ในแต�ละเกณฑ์(

1. ภาวิะผู้"�น�า2. การวิางแผู้นเช้�งกลย&ทธ(3. การม&�งเน�นล"กค�าและตลาด4. สำารสำนเทศึและการวิ�เคราะห(5. การม&�งเน�นทร�พัยากรบ&คคล6. การจั�ดการกระบวินการ7. ผู้ลล�พัธ(ของธ&รก�จั8. เลอกร"ปแบบการเก�บข�อม"ล9. ต�4งท#มและวิางแผู้นงาน10. เก�บข�อม"ล

104

11. ประเม�นและให�คะแนน12. สำร&ปผู้ลประเม�นภาพัรวิมขององค(กร13. ทวินสำอบผู้ลและเย#�ยมช้มสำ�มภาษณ(ของ

หน�วิยงานเพั�อประเม�นควิามน�าเช้�อถุอ14. สำร&ปรายงานข�อแก�ไข15. แผู้นปฏิ�บ�ต�การเพั�อการปร�บปร&ง

ประโยช้น(ของการประเม�นองค(กร1. ท�าให�องค(กรร" �ถุ*งจั&ดแข�งและจั&ดอ�อนท#�สำามารถุ

ปร�บปร&งได�อย�างเป3นระบบ2. กระต&�นให�เก�ดการปร�บปร&งอย�างต�อเน�อง และเป3น

ไปในท�ศึทางเด#ยวิก�นขององค(กร3. ช้�วิยก�าหนดต�วิวิ�ดหล�ก ท#�เป3นระบบให�องค(กร4. สำร�างระบบการวิ�ดและประเม�นท#�ด#ให�แก�องค(กร5. เก�ดการสำ�อสำารสำองทางระหวิ�างผู้"�บร�หารและผู้"�

ปฏิ�บ�ต�งาน6. เก�ดการเร#ยนร" �ระหวิ�างก�น7. สำร�างวิ�ฒนธรรมการท�างานเป3นท#ม8. เป3นเคร�องมอในการพั�ฒนาระบบบร�หารจั�ดการ9. สำ�งเสำร�มให�องค(กรม#การบร�หารจั�ดการท#�ม&�งเน�น

กระบวินการและผู้ลล�พัธ(ควิามสำมบ"รณ(ของการประเม�นองค(กรด�วิยตนเอง

อย"�ท#�การน�าผู้ลประเม�นท#�ได�มาวิางแผู้นเพั�อก�าหนดการปร�บปร&งตามกรอบการประเม�นท#�องค(กรได�ก�าหนดไวิ�และด�าเน�นการปร�บปร&งเพั�อเพั��มประด�บควิามสำ�าเร�จัขององค(กรตามมาตรฐานท#�วิางไวิ�

หล�กการจั�ดการท#�เป3นแรงผู้ล�กด�นสำ"�ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนของธ&รก�จั

105

โครงการวิ�จั�ย The Evergreen Project

(Nohria, Joyce and Roberson, 2003) โครงการวิ�จั�ยใช้�เวิลา 5 ปA ของน�กวิ�ช้าการช้�4นน�าจัาก 10 มหาวิ�ทยาล�ยช้�อด�งในสำหร�ฐอเมร�กา ม#วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อค�นหาแนวิค�ดทางการจั�ดการท#�ช้�วิยให�ธ&รก�จัม#ผู้ลด�าเน�นงานท#�โดดเด�นกวิ�าค"�แข�ง โดยศึ*กษาหล�กการจั�ดการท#�ใช้�ก�นอย"�แพัร�หลายมากกวิ�า 200 หล�กการ จัาก 160 บร�ษ�ท โดยใช้�ข�อม"ลในช้�วิงระยะเวิลากวิ�า 10 ปA (ค.ศึ. 1986-1996) ผู้ลการวิ�เคราะห( หล�กการจั�ดการท#�ม#ควิามสำ�มพั�นธ(โดยตรงก�บประสำ�ทธ�ภาพัท#�เหนอกวิ�า คอ 8 หล�กการจั�ดการพั4นฐานทางธ&รก�จั ซึ่*�งย�งแบ�งออกเป3น 2 กล&�ม กล&�มละ 4 หล�กการ ได�แก�

กล&�มท#� 1 หล�กการบร�หารจั�ดการปฐมภ"ม�1. กลย&ทธ(

ในการก�าหนดกลย&ทธ(จัะต�องทราบถุ*งกล&�มล"กค�าเป0าหมาย และ ควิามสำามารถุท#�แท�จัร�งขององค(กร จั�ดท�าเป3นกลย&ทธ(ท#�หน�กแน�น สำ�อสำารกลย&ทธ(ให�พัน�กงาน ล"กค�า และผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องอย�างช้�ดเจัน และต�อเน�องสำม��าเสำมอ ธ�ารงร�กษาไวิ� รวิมท�4งปร�บเปล#�ยนกลย&ทธ( เพั�อตอบสำนองต�อการเปล#�ยนแปลงของสำภาพัแวิดล�อม เช้�น เทคโนโลย#ใหม� หรอกฎีระเบ#ยบทางราช้การ เป3นต�น

2. การด�าเน�นงานให�สำ�าเร�จัพั�ฒนาวิ�ธ#การท�างานให�สำ�าเร�จั อย�างม#ข�อบกพัร�อง

น�อย ปร�บปร&งกระบวินการท�างานท#�จั�าเป3นให�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั และธ�ารงร�กษาไวิ�

3. วิ�ฒนธรรมองค(กรพั�ฒนาวิ�ฒนธรรมการท�างานขององค(กร ท#�ม&�งเน�น

ประสำ�ทธ�ภาพั และธ�ารงร�กษาไวิ�4. โครงสำร�างองค(กร

106

สำร�างองค(กรท#�ไม�ม#ล�าด�บข�4นมาก ม#ควิามยดหย&�น คล�องต�วิ และธ�ารงร�กษาไวิ�

กล&�มท#� 2 หล�กการจั�ดการท&ต�ยภ"ม�1. ควิามสำามารถุ

ด"แลพัน�กงานท#�ม#ควิามสำามารถุ สำร�างและสำรรหาเพั��มเต�ม

2. นวิ�ตกรรมสำร�างสำรรนวิ�ตกรรม ไม�เพั#ยงแต�พั�ฒนาผู้ล�ตภ�ณฑ์(

แต�รวิมถุ*งพั�ฒนาการปฏิ�บ�ต�งานด�วิย3. ภาวิะผู้"�น�า

สำรรหาผู้"�น�าท#�ม&�งม��นอ&ท�ศึตนให�ก�บธ&รก�จั และสำามารถุสำร�างสำ�มพั�นธ(ท#�ด#ก�บบ&คลากรในองค(กรท&กระด�บ

4. การควิบรวิมก�จัการ และควิามเป3นห&�นสำ�วินธ&รก�จัสำร�างควิามเจัร�ญเต�บโต ผู้�านการรวิมธ&รก�จั หรอ

ควิามเป3นห&�นสำ�วินจัากการศึ*กษา พับวิ�า ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนม#ควิาม

สำ�มพั�นธ(ก�บคะแนนท#�สำ"ง ในท�4ง 4 หล�กการปฐมภ"ม� และคะแนนท#�สำ"งก�บอ#ก 2 ใน 4 ของหล�กการท&ต�ยภ"ม� จั*งท�าให�เก�ดเป3นสำ"ตร

4 + 2 = ควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนของธ&รก�จั โดย Joyce et al (2003) ระบ&วิ�า สำ"ตร 4 + 2 คอ

ช้&ดของหล�กการท#�บอกผู้"�บร�หารอย�างแม�นย�าวิ�า จัะม&�งเน�นควิามพัยายามไปย�งท#�ใด หล�กการจั�ดการข�อใดท#�ต�องให�ควิามสำ�าค�ญเป3นอย�างย��ง และข�อใดท#�สำามารถุให�ควิามสำ�าค�ญตามสำมควิร สำ"ตรเป3นเสำมอนเข�มท�ศึซึ่*�งจัะใช้�การได�ด#ในสำภาพัแลดล�อมและบรรยากาศึธ&รก�จัท#�เหมาะสำมเท�าน�4น

2.1.2 แนวคิ�ด ทฤษฎี� และงานว�จั�ยท��เก��ยวก�บ การจั�ดการว�สำาหก�จัก#อสำร�างข้นาดกลางและข้นาดย#อม

107

วิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อยวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม มาจัากภาษา

อ�งกฤษวิ�า Small and Medium Enterprises, SMEs จั�าแนกตามโครงสำร�างอ&ตสำาหกรรมได�เป3น 3 ประเภท ด�งน#4

1. ภาคการผู้ล�ต (Production Sector)

ประกอบด�วิย 3 กล&�ม ด�งน#4- อ&ตสำาหกรรมวิ�ศึวิการ แบ�งเป3น 6 สำาขา ได�แก�

เหล�กและโลหะประด�ษฐ(, เคร�องจั�กรกล, แม�พั�มพั(, เคร�องใช้�ไฟัฟั0า, อ�เล�กทรอน�ค, ยานยนต( และช้�4นสำ�วิน

- อ&ตสำาหกรรมเบาท#�ใช้�แรงงานเข�มข�น แบ�งเป3น 5

ประเภท ได�แก� สำ��งทอและเคร�องน&�งห�ม, รองเท�า และเคร�องหน�ง,

อ�ญมณ#และเคร�องประด�บ, สำ��งพั�มพั(, บรรจั&ภ�ณฑ์(พัลาสำต�ก- อ&ตสำาหกรรมท#�ใช้�ทร�พัยากรธรรมช้าต� แบ�งเป3น

5 สำาขา ได�แก� อาหาร, ยาและสำม&นไพัร, เฟัอร(น�เจัอร(ไม�, ผู้ล�ตภ�ณฑ์(ยาสำ"บ, เซึ่ราม�กสำ(

2. ภาคการค�า ประกอบด�วิย 2 สำาขา ได�แก� การค�าปล#กและการค�าสำ�ง

3. ภาคบร�การ ประกอบด�วิย 9 สำาขา ได�แก� บร�การท�องเท#�ยวิ, สำปาและการบร�การสำ&ขภาพั, ร�านอาหาร, การก�อสำร�าง,

บร�การขนสำ�งและโลจั�สำต�กสำ(, บร�การซึ่อฟัแวิร(และ Digit Content,

บร�การการศึ*กษา, บร�การออกแบบ, บร�การท#�ปร*กษาสำ�าหร�บล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาด

ย�อม ก�าหนดตามพัระราช้บ�ญญ�ต�สำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม พั.ศึ. 2543 โดยม#หล�กเกณฑ์( ด�งน#4

108

ต่ารางท�� 1 ล�กษณะข้นาดข้องว�สำาหก�จัข้นาดกลางและข้นาดย#อม

ล�กษณะว�สำาหก�จั

จั!านวนการจั�างงาน (คิน)

จั!านวนสำ�นทร�พื่ย$ถาวร (ล�านบาท)

ข้นาดย#อมข้นาดกลาง

ข้นาดย#อม ข้นาดกลาง

ก�จัการผู้ล�ตสำ�นค�า ไมเก�น 50 51-200 ไม�เก�น 50 51-200

ก�จัการค�า - การค�าปล#ก - การค�าสำ�ง

ไม�เก�น 25

ไมเก�น 15

26-5016-30

ไม�เก�น 50

ไม�เก�น 30

51-10031-600

ก�จัการให�บร�การ ไมเก�น 50 51.200 ไม�เก�น 50 51-200

*ในกรณ#ท#�จั�านวินการจั�างงานของก�จัการใด เข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดย�อม แต�ม"ลค�าสำ�นทร�พัย(ถุาวิรเข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดกลาง หรอ ม#จั�านวินการจั�างงานเข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดกลาง แต�ม"ลค�าสำ�นทร�พัย(เข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดย�อม ให�ถุอจั�านวินของการจั�างงานหรอม"ลค�าสำ�นทร�พัย(ถุาวิรท#�น�อยกวิ�าเป3นเกณฑ์(

ท#�มา : สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2550)

ควิามสำ�าค�ญของ วิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อมต�อระบบเศึรษฐก�จั

ในปA พั.ศึ. 2552 ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมในประเทศึ (GDP) เท�าก�บ 9,050,715.0 ล�านบาท สำ�าหร�บวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม สำร�างม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมในประเทศึ (SMEs GDP) เท�าก�บ 3,417,860.7 ล�านบาท ค�ดเป3นสำ�ดสำ�วินร�อยละ 37.8 ของ GDP รวิมท�4งประเทศึ ซึ่*�งบทบาทของ SMEs ต�อม"ลค�า GDP ลดลงมาต�อเน�องต�4งแต�ปA พั.ศึ. 2548 เป3นต�นมา โดย

109

สำ�ดสำ�วินอย"�ท#�ร �อยละ 39.3, 38.9, 38.7, 38.1 และ 37.8 ตามล�าด�บ

ต่ารางท�� 2 ม,ลคิ#าผล�ต่ภ�ณฑ์$มวลรวมภายในประเทศป2 พื่.ศ.

2548-2552 เปร�ยบเท�ยบ

2548 2549 2550 2551 2552ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมภายในประเทศึ (GDP)

7,092,893.0

7,850,193.0

8,529,836.0

9,075,493.0

9,050,715.0

ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมภายในประเทศึของ SMEs

2,789,592.4

3,050,565.1

3,298,529.4

3,457,685.3

3,417,860.7

สำ�ดสำ�วินร�อยละ 39.3 38.9 38.7 38.1 37.8

ท#�มา : สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2550)

จัากรายงานสำถุานการณ(วิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อมปA พั.ศึ. 2552 และแนวิโน�มปA พั.ศึ. 2553 ของสำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม วิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อมม#จั�านวินรวิมท�4งสำ�4น 2,896,106 ราย ค�ดเป3นร�อยละ 99.83 ของวิ�สำาหก�จัท�4งหมดท�4งหมดในประเทศึจั�านวิน 2,900,759 ราย ด�านจั�านวินการจั�างงานวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อมม# การจั�างงาน 9,701,354 รายค�ดเป3นร�อยละ 78.2

ของการจั�างงานของวิ�สำาหก�จัท�4งหมด จั�านวิน 12,405,597 รายจัากข�อม"ลข�างต�น แม�วิ�าวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและ

ขนาดย�อมจัะม#จั�านวินถุ*งร�อยละ 99.83 ม#การจั�างงานถุ*ง ร�อยละ 78.2 ของวิ�สำาหก�จัท�4งหมด แต�ม#สำ�วินร�วิมในการเจัร�ญเต�บโตของประเทศึเพั#ยงร�อยละ 37.8 สำ�าหร�บผู้ล�ตภาพัการจั�างงานเฉล#�ยต�อราย

110

ของประเทศึ (ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมภาคนอกเกษตรห�กด�วิยการบร�การภาคร�ฐหารด�วิยจั�านวินการจั�างงานของวิ�สำาหก�จัท�4งหมด) ค�ดเป3น 0.61 ล�านบาท (7,998,151-423,586 / 12,405,597)

ในขณะท#�ผู้ล�ตภาพัเฉล#�ยต�อการการจั�างงาน 1 ราย ของ SMEs เป3น 0.35 ล�านบาท (3,417,860.7 / 9,701,354)

วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมการประกาศึธ&รก�จัก�อสำร�างในไทย สำามารถุแบ�ง

วิ�สำาหก�จัท#�ประกอบการออกเป3น 3 กล&�ม ตามขนาดของเง�นท&นควิามสำามารถุและท#�มาของการลงท&น ได�แก�

1. วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม นอกเหนอจัากล�กษณะของวิ�สำาหก�จั ตาม พั.ร.บ. สำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม พั.ศึ. 2553 ม#ค�าอธ�บายเพั��มเต�มวิ�า เป3นกล&�มท#�ม#ศึ�กยภาพัในการร�บงานโครงการก�อสำร�างท#�ม#ม"ลค�าไม�สำ"งมาก สำ�วินใหญ�เป3นงานภาคเอกช้นหรอโครงการขนาดเล�กของร�ฐ ท#�ใช้�เทคโนโลย#และเง�นลงท&นไม�สำ"งมาก ในกล&�มน#4ผู้"�ประกอบการเป3นจั�านวินมาก และม#อ�ตราการแข�งข�นทางด�านราคาท#�ค�อนข�างสำ"ง และได�ร�บผู้ลกระทบจัากควิามผู้�นแปรในธ&รก�จัค�อนข�างสำ"ง

2. วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดใหญ� เป3นกล&�มท#�ม#เทคโนโลย#ในการก�อสำร�างสำ"ง ม#เป0าหมายในการร�บงานโครงการขนาดใหญ� โครงการสำาธารณ"ปโภคพั4นฐาน และโครงการของร�ฐบาล ม#ควิามพัร�อมในด�านควิามร" � ควิามสำามารถุ ม#ควิามเช้#�ยวิช้าญในวิ�ช้าช้#พัสำ"งผู้"�ประกอบการในกล&�มน#4ม#ไม�มากน�ก ม#การแข�งข�นในระด�บปานกลาง บางรายสำามารถุไปร�บงานในต�างประเทศึ รวิมถุ*งการลงท&นสำร�างงานในล�กษณะสำ�มปทานโครงการ

3. ผู้"�ประกอบการจัากต�างประเทศึ เป3นบร�ษ�ทขนาดใหญ�ในกล&�มประเทศึท#�ม#เทคโนโลย#ช้�4นสำ"ง สำ�วินใหญ�มาจัากประเทศึญ#�ป&Dน จั#น และย&โรป ซึ่*�งในการด�าเน�นธ&รก�จัจัะเน�นร�บโครงการขนาด

111

ใหญ� และม#เทคโนโลย#ในการก�อสำร�างค�อนข�างสำ"ง ในร"ปแบบของการร�วิมท&นหรอ ร�วิมค�าก�บบร�ษ�ทขนาดใหญ�ในประเทศึไทย โดยล�กษณะควิามร�วิมมอด�งกล�าวิไม�ม# ควิามเฉพัาะเจัาะจังเป3นพั�นธม�ตรในการด�าเน�นธ&รก�จัท#�ถุาวิร แต�จัะเลอกร�วิมมอก�นเป3นโครงการไป ภายใต�พัระราช้บ�ญญ�ต�การประกอบอาช้#พัก�อสำร�าง พั.ศึ. 2522

ควิามสำ�าค�ญของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม

ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมในประเทศึของการก�อสำร�าง ณ ราคาประจั�าปA ในปA พั.ศึ. 2552 เท�าก�บ 244,089.0

ล�านบาท ค�ดเป3นร�อยละ 2.7 ของผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมในประเทศึ ม#อ�ตราการขยายต�วิ ณ ราคาคงท#� ร�อยละ 0 ด#ข*4นกวิ�าปA พั.ศึ. 2551 ท#�อ�ตราการขยายต�วิ ณ ราคาคงท#� เป3นร�อยละ -5.3

ต่ารางท�� 3 ม,ลคิ#าและอ�ต่ราการข้ยายต่�วผล�ต่ภ�ณฑ์$มวลรวมภายในประเทศ และม,ลคิ#าผล�ต่ภ�ณฑ์$มวลรวมภายในประเทศข้องการก#อสำร�าง ณ ราคิาคิงท�� (1998)

2548 2549 2550 2551 2552ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมภายในประเทศึ (GDP)

3,858,019.0

4,056,550.0

4,256,564.0

4,361,396.0

4,263,363.0

ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมภายในประเทศึ สำาขาก�อสำร�าง

93,809.0

98,085.0

100,511.0

95,190.0

95,221.0

อ�ตราการขยายต�วิ GDP

5.1 4.9 2.5 -2.2

อ�ตราการขยายต�วิ GDP ก�อสำร�าง

4.6 2.5 -5.3 0.0

112

ท#�มา : สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2550)

สำ�าหร�บ GDP ของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม ณ ราคาประจั�าปA ในปA พั.ศึ. 2552 ม#ม"ลค�า 201,680.3

ล�านบาท ม#สำ�ดสำ�วินถุ*งร�อยละ 82.63 ของ GDP การก�อสำร�างเม�อพั�จัารณาร�วิมก�บข�อม"ลในรายงานสำถุานการณ(วิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม ปA พั.ศึ. 2552 และแนวิโน�ม ปA พั.ศึ. 2553 ของ สำสำวิ. จั�านวินวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างท&กขนาด ม# 112,834 รายเป3นวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมจั�านวินถุ*ง 112,729

ราย ม#สำ�ดสำ�วินเป3นร�อยละ 99.90 จั�านวินการจั�างงานของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างท�4งหมดเป3น 562,528 ราย จั�างงานในวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม จั�านวิน 467,646 ราย ค�ดเป3นร�อยละ 83.12

ต่ารางท�� 4 แสำดงจั!านวนการจั�างงานข้องว�สำาหก�จัก#อสำร�างข้นาดต่#างๆ

SMEs LE รวมจั�านวินวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง 112,729 103 112,832

ร�อยละ 99.90 0.10

จั�านวินการจั�างงานการก�อสำร�าง 467,646 94,882 562,528

ร�อยละ 83.13 16.87

ม"ลค�าผู้ล�ตภ�ณฑ์(มวิลรวิมในประเทศึ การก�อสำร�าง ณ ราคาประจั�าปA

201,680.3

42,408.7

244,089.0

ร�อยละ 82.63 17.37

ท#�มา : สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2550)

113

เห�นได�วิ�าวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมม#บทบาทสำ"งมากในการก�อสำร�าง

จัากข�อม"ลน�ต�บ&คคลจัดทะเบ#ยนเก#�ยวิก�บธ&รก�จัก�อสำร�างอาคารท��วิไป รห�สำธ&รก�จั 45201 ของกรมพั�ฒนาธ&รก�จัการค�า จั�านวินน�ต�บ&คคลคงอย"� ณ วิ�นท#� 15 ธ�นวิาคม 2552 ม#จั�านวิน 56,851 ราย ซึ่*�งน�อยกวิ�าปA พั.ศึ. 2551 ซึ่*�งม#จั�านวิน 62,673 ราย ถุ*ง 5,822 ราย ค�ดเป3นลดลงร�อยละ 9.28 แต�เม�อน�าข�อม"ลน�ต�บ&คคลธ&รก�จัก�อสำร�างอาคารท��วิไป จั�ดต�4งและเล�กในปA พั.ศึ.2552

จั�านวิน 4,431 ราย และ 1,463 ราย ตามล�าด�บ มาค�านวิณด�วิย พับวิ�า จั�านวินน�ต�บ&คคลคงอย"�ม#จั�านวินต�างก�นถุ*ง 8,790 ราย ท#�กรมพั�ฒนาธ&รก�จัการค�าไม�ได�ร�บรายงาน ซึ่*�งเม�อรวิมก�บจั�านวินน�ต�บ&คคลเล�กก�จัการ จั�านวินน�ต�บ&คคลธ&รก�จัการก�อสำร�างอาคารท��วิไป ปA พั.ศึ.

2552 ลดลงถุ*ง 10,253 ราย ค�ดเป3นร�อยละ 15.28 ของน�ต�บ&คคลธ&รก�จัการก�อสำร�างอาคารท��วิไป ท#�ไม�ด�าเน�นก�จัการต�อเน�อง

สำ�าหร�บร�อยละของน�ต�บ&คคลท#�สำ�งงบการเง�นการเง�นเท#ยบก�บจั�านวิน น�ต�บ&คคลคงอย"�ต� 4งแต� ปA พั.ศึ. 2546-2550

สำ"งสำ&ดในปA พั.ศึ. 2547 ม#จั�านวินน�ต�บ&คคลสำ�งงบการเง�น 25,196

ราย จัากน�ต�บ&คคลคงอย"� 52,925 ราย ค�ดเป3นเพั#ยง ร�อยละ 47.61

ซึ่*�งนอกจัากจั�านวิน น�ต�บ&คคลท#�เล�กก�จัการถุ*งร�อยละ 15.28 แล�วิ ในจั�านวินผู้"�ท#�ไม�ได�สำ�งงบการเง�น อาจัม#ผู้"�ท#�เล�กก�จัการแล�วิจั�านวินหน*�ง ซึ่*�งน�บวิ�าเป3นอ�ตราท#�สำ"งมาก

สำ�าหร�บอาย&การจัดทะเบ#ยนของน�ต�บ&คคลธ&รก�จัก�อสำร�างอาคารท��วิไปท#�จัดทะเบ#ยนเล�กระหวิ�างปA พั.ศึ. 2549-2551

ม#จั�านวิน 5,184 ราย แบ�งตามอาย&การจัดทะเบ#ยน ได�ด�งน#4

ต่ารางท�� 5 แสำดงอาย0ข้องน�ต่�บ0คิคิลธุ0รก�จัก#อสำร�างอาคิารท��วไปท��จัดทะเบ�ยนเล�ก ระหว#าง พื่.ศ. 2549-2551

114

ช้#วงอาย0 (ป2) จั!านวน (ราย) สำ�ดสำ#วน (ร�อยละ)ไม�เก�น 1 ปA 560 10.79

1 ปA-ไม�เก�น 3 ปA 1,421 27.38

3 ปA-ไม�เก�น 5 ปA 849 16.36

5 ปA-ไม�เก�น 10 ปA 939 18.10

10 ปAข*4นไป 1,420 27.37

การจั�ดการงานก�อสำร�างงานก�อสำร�างเป3นอ&ตสำาหกรรมบร�การท#�เป3นท�4ง

ศึาสำตร(และศึ�ลปJ ต�องใช้�ควิามร" �ควิามสำามารถุเฉพัาะทางในการด�าเน�นงานก�อสำร�าง ต�องเก#�ยวิข�องก�บบ&คคลหลายกล&�ม หลายระด�บ ควิามสำ�าเร�จัท#�เก�ดข*4นในแต�ละโครงการต�องอาศึ�ยการบร�หารจั�ดการ ป/จัจั�ยต�างๆ ท#�เก#�ยวิข�องให�ข�บเคล�อนไปด�วิยก�นอย�างสำอดคล�อง ก�อให�เก�ดผู้ลสำ�าเร�จัต�อโครงการก�อสำร�าง

ล�กษณะเฉพัาะของงานก�อสำร�าง1. งานก�อสำร�างเป3นงานโครงการ ซึ่*�งสำามารถุบอก

ถุ*งจั&ดเร��มต�นและสำ�4นสำ&ดของโครงการได�2. งานก�อสำร�างเก�ดข*4นในสำภาพัแวิดล�อมท#�ต�างก�น

ม#สำภาพัภ"ม�ประเทศึ ภ"ม�อากาศึท#�แตกต�างก�น งานสำ�วินใหญ�อย"�ในท#�โล�งแจั�ง ไม�ม#สำ��งปกคล&ม ท�าให�การควิบค&มค&ณภาพังาน, เวิลาก�อสำร�าง และงบประมาณท�าได�ยาก

3. งานก�อสำร�าง เป3นงานท#�ต�องเก#�ยวิข�องก�บบ&คลากรหลายสำาขาวิ�ช้าช้#พั รวิมถุ*งแรงงานไร�ฝึAมอ มาตรฐาน ควิามร" � ท�กษะ และฝึAมอ ม#ควิามแตกต�างก�น การสำ�อสำารเก�ดข*4นในหลายล�กษณะ หลายระด�บ การโยกย�ายเข�า ออกจัากงาน เก�ดข*4นได�ง�าย และ รวิดเร�วิ

4. งานก�อสำร�างม#อ�ตราเสำ#�ยงในการท�าธ&รก�จัสำ"ง เน�องจัากงานก�อสำร�าง สำ�วินใหญ�เป3นงานท#�ใช้�เวิลานาน จั*งเก�ดควิาม

115

เสำ#�ยงในเร�องควิามสำ�าเร�จัของงาน เช้�น จัากภาวิะวิ�กฤตเศึรษฐก�จัม วิ�สำด&ก�อสำร�างขาดแคลน หรอเก�ดภ�ยธรรมช้าต� ขนสำ�งวิ�สำด&ไม�ได� ก�อสำร�างไม�ได� ท�าให� การก�อสำร�างล�าช้�าและม#ต�นท&นสำ"ง

วิ�ตถุ&ประสำงค(และเป0าหมายของการด�าเน�นงานโครงการก�อสำร�าง

วิ�ตถุ&ประสำงค(ของโครงการก�อสำร�างจัะถุ"กก�าหนดจัากควิามต�องการของล"กค�า ซึ่*�งผู้"�บร�หารโครงการต�องให�ควิามสำ�าค�ญเป3นอ�นด�บแรก

การด�าเน�นงานโครงการก�อสำร�างต�างๆ จัะต�องได�ร�บการจั�ดการเพั�อให�ได�ตามวิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�วิางไวิ� อาจัให�ค�าจั�าก�ดควิามของการจั�ดการโครงการไวิ�ด�งน#4 การจั�ดการโครงการ คอ การ“จั�ดการการใช้�ทร�พัยากรต�างๆ ท#�ม#อย"�อย�างเหมาะสำมและสำมบ"รณ(ท#�สำ&ด เพั�อให� การด�าเน�นโครงการบรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�ต� 4งไวิ�

โดยทร�พัยากรด�งกล�าวิ หมายถุ*ง บ&คลากรรวิมถุ*งควิามเช้#�ยวิช้าญ ควิามสำามารถุ ควิามร�วิมมอของท#มงาน เคร�องมอเคร�องใช้� และสำ��งอ�านวิยควิามสำะดวิกต�างๆ ตลอดจันข�อม"ล ระบบงาน เทคน�ค เง�นท&น และเวิลา

การด�าเน�นงานโครงการก�อสำร�าง จั*งจั�าเป3นต�องก�าหนดเป0าหมาย เพั�อใช้�เป3นแนวิทางในการปฏิ�บ�ต�และเป3นเกณฑ์(ในการประเม�นผู้ลด�วิย โดยท��วิไปเป0าหมายในการด�าเน�นโครงการม�กประกอบด�วิย 3 องค(ประกอบหล�ก ได�แก� ต�นท&น, เวิลา และค&ณภาพั องค(ประกอบท�4ง 3 ประการ ม#ควิามสำ�มพั�นธ(อย�างใกล�ช้�ดควิรถุ"กก�าหนดอย�างรอบคอบในช้�วิงเวิลาท#�เหมาะสำม เช้�น การก�าหนดค&ณภาพังานท#�สำ"งย�อมต�องการต�นท&นและเวิลาท#�มาก ในขณะท#�เร�งร�ดงานก�อสำร�างมากเก�นไปอาจัม#ผู้ลให�ค&ณภาพังานต��าและม#ต�นท&นสำ"ง

ผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องก�บงานก�อสำร�าง

116

งานก�อสำร�างเป3นป/จัจั�ยจั�าเป3นต�อการด�ารงช้#วิ�ต หน*�งในป/จัจั�ย 4 ของมน&ษย( จั*งท�าให�ม#บ&คคลหลายกล&�มเข�าไปเก#�ยวิข�องก�บงานก�อสำร�าง และเพั�อตอบสำนองก�จักรรมต�างๆ ของมน&ษย( งานก�อสำร�างจั*งขยายวิ�ตถุ&ประสำงค(จัากการอย"�อาศึ�ยไปตามควิามเจัร�ญก�าวิหน�าของมน&ษย( การลงท&นก�อสำร�างเพั�อผู้ลประโยช้น(ตอบแทนในล�กษณะต�างๆ ธ&รก�จังานก�อสำร�างจั*งเก�ดข*4นและม#ผู้"�ท#�เก#�ยวิข�องอย"�หลายฝึDายเพั�อท�าให�โครงการก�อสำร�างน�4นประสำบผู้ลสำ�าเร�จัได�ด�งน#4

1. เจั�าของงาน เป3นผู้"�ร �เร��มให�เก�ดโครงการเป3นผู้"�ใช้�ประโยช้น(จัากงานก�อสำร�างน�4น เป3นน�กธ&รก�จัลงท&นก�อสำร�างเพั�อหวิ�งผู้ลตอบแทนหรอเป3นหน�วิยงานของภาคร�ฐท#�ลงท&นเพั�อสำร�างควิามเจัร�ญให�ก�บท�องถุ��น

2. สำ�าน�กงานผู้"�ออกแบบ เป3นผู้"�ร �บแนวิควิามค�ดจัากเจั�าของงาน และน�ามาพั�ฒนาให�เก�ดเป3นแบบร"ปรายการท#�ตรงตามวิ�ตถุ&ประสำงค( อย"�ในงบประมาณท#�ต� 4งไวิ� ตอบสำนองต�อการใช้�สำอย ม��นคงแข�งแรง และค&�มค�าต�อการลงท&น ในการออกแบบประกอบด�วิยคณะท�างานออกแบบ หลายสำาขา เช้�น สำถุาปน�ก วิ�ศึวิกรสำาขาต�างๆ ม�ณฑ์นากร เป3นต�น

3. ผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�าง เป3นผู้"�ท#�ท�าให�งานออกแบบกลายเป3นงานก�อสำร�างจัร�งข*4นมา ตอบสำนองควิามต�องการของเจั�าของงานและถุ"กต�องตรงตามแบบร"ปรายการท#�ออกแบบไวิ� ในงานก�อสำร�างท��วิไปอาจัม#ผู้"�ร �บเหมาเพั#ยงช้&ดเด#ยวิร�บผู้�ดช้อบงานก�อสำร�างท�4งหมด สำ�าหร�บโครงการก�อสำร�างขนาดใหญ�ท#�ม#ม"ลค�าสำ"ง อาจัแบ�งผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�าง ออกตามภาระหน�าท#�และการจั�างได�ด�งน#4

- ผู้"�ร �บเหมาหล�ก เป3นผู้"�ม#ศึ�กยภาพัม#ควิามพัร�อมท�4งด�านทร�พัยากร และด�านการเง�น ได�ร�บเลอกเป3นผู้"�ร �บเหมางานท�4งโครงการ เป3นผู้"�ท#�เซึ่�นสำ�ญญาก�อสำร�างก�บเจั�าของงานโดยตรง

117

- ผู้"�ร �บเหมาช้�วิง เป3นผู้"�ร �บเหมางานบางสำ�วินจัากผู้"�ร �บเหมาหล�กอ#กทอดหน*�ง โดยผู้"�ร �บเหมาหล�กจัะพั�จัารณาต�ดงานในสำ�วินท#�อาจัม#ควิามช้�านาญไม�พัอ หรอถุ�าท�าเองแล�วิอาจัควิบค&มต�นท&นไม�ได� หรอท�าไม�ท�น ก�จัะค�ดเลอกผู้"�ร �บเหมาช้�วิงท#�ม#ควิามสำามารถุและราคาเป3นท#�ยอมร�บได�ให�ด�าเน�นการแทน

- ผู้"�ร �บเหมาช้�วิงเฉพัาะ เป3นผู้"�ร �บเหมาท#�เจั�าของงานหามาเอง หรอแยกจั�างงานท#�ม#ล�กษณะเฉพัาะ เช้�น งานระบบต�างๆ ได�แก� งานระบบล�ฟัท( งานสำระวิ�ายน�4า งานจั�ดสำวิน เป3นต�น แล�วิให�มาท�างานรวิมก�บผู้"�ร �บเหมาหล�ก

4. สำ�าน�กงานท#�ปร*กษา เป3นผู้"�ท#�ม#ควิามเช้#�ยวิช้าญช้�านาญในงานแต�ละด�าน เป3นเสำมอนต�วิแทนเจั�าของงานท�าหน�าท#�ควิบค&มตรวิจัสำอบค&ณภาพังานก�อสำร�าง เพั�อให�ได�ผู้ลงานก�อสำร�างท#�ม#ควิามแข�งแรง สำวิยงาม ถุ"กต�องตามหล�กวิ�ช้าการ และควิามต�องการของเจั�าของงาน

5. ผู้"�บร�หารงานก�อสำร�าง ในโครงการก�อสำร�างท#�ม#ม"ลค�าสำ"ง หรอม# ควิามสำล�บซึ่�บซึ่�อนมาก ม#ควิามจั�าเป3นท#�ต�องใช้�มออาช้#พัทางด�านบร�หารงานก�อสำร�าง เข�ามาท�าหน�าท#�บร�หารจั�ดการโครงการ ท�4งทางด�านเวิลา และงบประมาณ แก�ไขป/ญหาอ&ปสำรรคให�ลดน�อยลง ต�ดสำ�นหรอย&ต�ป/ญหาท#�อาจัเก�ดข*4นได�ระหวิ�างผู้"�ร �บเหมาช้&ดต�างๆ ตรวิจักรองงานเป3นเสำมอนเจั�าของงานเอง

ขอบเขตข�4นตอนงานก�อสำร�างงานก�อสำร�าง แบ�งเป3นข�4นตอนการด�าเน�นการ โดย

คณะอน&กรรมการสำาขาบร�หารงานก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรมสำถุานแห�งประเทศึไทย ออกเป3น 8 ข�4นตอน ได�แก�

1. ข�4นตอนการเร��มต�นโครงการ2. ข�4นตอนการออกแบบ3. ข�4นตอนการจั�ดจั�างผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�าง

118

4. ข�4นตอนการเตร#ยมการก�อนการก�อสำร�าง5. ข�4นตอนการด�าเน�นการก�อสำร�าง6. ข�4นตอนการเตร#ยมการก�อนการสำ�งมอบงาน

ก�อสำร�าง7. ข�4นตอนการสำ�งมอบงานก�อสำร�าง8. ข�4นตอนการบร�การหล�งสำ�งมอบงานก�อสำร�างร"ปแบบของการวิ�าจั�างงานก�อสำร�างงานก�อสำร�างม#ผู้"�เก#�ยวิข�องหลายฝึDาย ซึ่*�งม#บทบาท

ต�างก�น เจั�าของงานจั*งเป3นผู้"�ก�าหนดร"ปแบบการวิ�าจั�างตามควิามเหมาะสำมก�บล�กษณะงาน เพั�อให�ได�ผู้ลประโยช้น(สำ"งท#�สำ&ดและม#ต�นท&นการก�อสำร�างท#�ต��าท#�สำ&ด ซึ่*�งม#ร"ปแบบของการวิ�าจั�างหลายร"ปแบบ ด�งน#4

1. การวิ�าจั�างผู้"�ออกแบบและผู้"�ร �บเหมาหล�กแยกจัากก�น เป3นร"ปแบบ การวิ�าจั�างแบบด�4งเด�ม โดยเจั�าของงานวิ�าจั�างผู้"�ออกแบบให�จั�ดท�าแบบร"ปรายการก�อสำร�าง เม�อแบบเสำร�จัสำมบ"รณ( ด�าเน�นการจั�ดหาผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�าง โดยการประกวิดราคา หรอเสำนอราคา ท�4งผู้"�ออกแบบและผู้"�ร �บเหมาได�ร�บการวิ�าจั�างโดยตรงจัากเจั�าของงาน สำ�าหร�บผู้"�ออกแบบอาจัท�าหน�าท#�เพั��มเต�มให�เป3นท#�ปร*กษาในการค�ดเลอกผู้"�ร �บเหมาในการจั�ดท�าเง�อนไขสำ�ญญาจั�างงาน การแบ�ง งวิดงาน รวิมไปถุ*งการตรวิจัสำอบงานก�อสำร�างด�วิย สำ�าหร�บผู้"�ร �บเหมาหล�กอาจัจั�ดหาผู้"�ร �บเหมาช้�วิงมาท�างานบางสำ�วินท#�เห�นวิ�าเหมาะสำม

2. การวิ�าจั�างผู้"�ร �บเหมามากกวิ�า 1 ราย เป3นร"ปแบบการวิ�าจั�างท#�คล�ายก�บแบบแรก แต�เจั�าของงานอาจัแยกงานบางสำ�วินออกไปวิ�าจั�างต�างหาก ซึ่*�งอาจัท�าให�ราคาก�อสำร�างลดลงได� และได�ผู้"�ร �บเหมาท#�ช้�านาญเฉพัาะด�าน เก�ดประโยช้น(ก�บเจั�าของงานมากข*4น แต�ท�าให�เจั�าของงานต�องวิ�าจั�างผู้"�ร �บเหมาหลายราย และอาจัเก�ดควิามข�ดแยงในการก�อสำร�างระหวิ�างผู้"�ร �บเหมา ซึ่*�งเจั�าของงานต�องร�บภาระเป3นผู้"�ประสำานและแก�ไขป/ญหาต�างๆ เอง

119

3. การวิ�าจั�างงานออกแบบรวิมก�บการจั�ดการงานก�อสำร�าง เป3นร"ปแบบท#�เจั�าของงานต�องการลดภาระหรอควิามไม�สำะดวิกของการประสำานงานก�บผู้"�ร �บเหมา หรอระหวิ�างผู้"�ร �บเหมาในการวิ�าจั�าง 2 ร"ปแบบแรก ก�สำามารถุเพั��มเง�อนไขให�ผู้"�ออกแบบเป3นผู้"�ร �บผู้�ดช้อบแทน โดยท�าหน�าท#�ประสำานงาน ตรวิจัสำอบผู้ลงาน หรอเบ�กงวิดงานให�ก�บผู้"�ร �บเหมาแต�ละราย ก�อให�เก�ดควิามคล�องต�วิก�บท&กฝึDาย แต�เจั�าของงานม#ค�าใช้�จั�ายเพั��มข*4น

4. การวิ�าจั�างงานออกแบบและก�อสำร�างรวิมก�น ร"ปแบบน#4 ผู้"�ออกแบบและผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�างจัะท�างานร�วิมก�นและเสำนอราคาค�าก�อสำร�างรวิมค�าออกแบบต�อเจั�าของงาน ม�กใช้�ในการออกแบบหรอก�อสำร�างด�วิยเทคน�คพั�เศึษเฉพัาะทางเท�าน�4น ซึ่*�งม#ข�อด#ท�าให�เจั�าของงานต�ดต�อก�บผู้"�ออกแบบและก�อสำร�างเพั#ยงรายเด#ยวิลดภาระเร�องต�างๆ ลง แต�ถุ�าเจั�าของงานไม�ม#ควิามร" �หรอประสำบการณ(ในงานก�อสำร�างประเภทน#4 อาจัเก�ดควิามก�งวิลในเร�องค&ณภาพัของงานก�อสำร�างได� แต�สำามารถุแก�ไขโดยวิ�าจั�างท#�ปร*กษาท#�ม#ควิามช้�านาญเข�ามาด"แลแทน

5. การวิ�าจั�างงานออกแบบและก�อสำร�างรวิมก�นพัร�อมลงท&นก�อน ร"ปแบบน#4แตกต�างจัากร"ปแบบท#� 4 ตรงท#�ผู้"�ออกแบบและก�อสำร�างเป3นผู้"�ท#�ต�องลงท&นให�ก�อน อาจัรวิมถุ*งจั�ดหาสำถุานท#�ท#�ด�นและระบบสำาธารณ"ปโภคให� ซึ่*�งเจั�าของงานม#หน�าท#�เพั#ยงเตร#ยมจั�ายเง�นตามงวิดงานท#�ตกลงก�น โดยท��วิไปเจั�าของงานม�กเป3นหน�วิยงานของภาคร�ฐ ซึ่*�งเป3นท#�ม� �นใจัของผู้"�ท#�ลงท&นให�ก�อน

6. การวิ�าจั�างท#มผู้"�จั�ดการโครงการก�อสำร�าง ร"ปแบบน#4คล�ายก�บร"ปแบบท#� 4 การวิ�าจั�างงานออกแบบและก�อสำร�างร�วิมก�น ซึ่*�งเจั�าของงานมอบหมายให�ผู้"�ออกแบบเป3น ผู้"�ตรวิจัสำอบและประสำานงานแทน แต�เม�อโครงการม#ม"ลค�าสำ"งมากข*4น หรอม#ควิามซึ่�บซึ่�อนของงานมากข*4น การจั�ดหาผู้"�จั�ดการงานก�อสำร�างท#�ม#ควิาม

120

ช้�านาญด�านการบร�หารจั�ดการโดยเฉพัาะท�าหน�าท#�เสำมอนเจั�าของงาน จัะท�าให�งานก�อสำร�างแล�วิเสำร�จับรรล&ตามวิ�ตถุ&ประสำงค(ของโครงการ และช้�วิยลดต�นท&นโดยรวิมของโครงการ

งานของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างการประกอบธ&รก�จัก�อสำร�าง ม#การด�าเน�นการซึ่*�งจัะ

ต�องเก#�ยวิข�องด�งต�อไปน#4 1. งานจั�ดการท��วิไป2. งานขาย การตลาด และบร�การ3. งานประมาณราคา4. งานด�านจั�ดซึ่4อ5. งานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรม และเทคโนโลย#6. งานด�านควิามปลอดภ�ย7. งานด�านบ�ญช้# และการเง�น1. งานจั�ดการท��วิไป

ก�จักรรมหล�กของการจั�ดการ ประกอบด�วิยหน�าท#�ทางการจั�ดการ 4 ประการ คอ การวิางแผู้น, การจั�ดองค(กร, การช้#4น�า และการควิบค&ม ม#ควิามสำ�าค�ญต�อองค(กรในการควิบค&ม ด"แล บ�งค�บบ�ญช้า เพั�อให�ได�ผู้ลงานตามเป0าหมาย การวิางแผู้นและการจั�ดองค(กรน#4 อย"�ในสำ�วินของการค�ด เพั�อให�สำ�วินของการค�ดน#4น�าไปสำ"�การกระท�าท#�สำ�าเร�จั โดยอาศึ�ยสำมาช้�กในองค(กร เพั�อให�สำามารถุท�างานได�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค( ต�องอาศึ�ยการช้#4น�า ประกอบด�วิย ภาวิะผู้"�น�า และการจั"งใจั และการควิบค&มให�การด�าเน�นงานต�างๆ เป3นไปตามแผู้น หรอมาตรฐานท#�ก�าหนด

1) การวิางแผู้น ประกอบด�วิย การก�าหนดขอบเขตทางธ&รก�จั, การก�าหนดวิ�ตถุ&ประสำงค(และต�4งเป0าหมาย ตลอดจันก�าหนดวิ�ธ#การเพั�อให�สำามารถุด�าเน�นงานได�ตามวิ�ตถุ&ประสำงค(หรอเป0าหมายท#�ต� 4งไวิ�

121

2) การจั�ดองค(กร ประกอบด�วิย การจั�ดท�าโครงสำร�างองค(กรและก�าหนดระบบงาน, บทบาท อ�านาจั หน�าท#�ของบ&คลากร และจั�ดสำรรทร�พัยากรต�างๆ ให�เหมาะสำม สำอดคล�องก�บแผู้นงาน เพั�อให�องค(กรสำามารถุด�าเน�นการตามแผู้น ให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค(และเป0าหมายท#�ก�าหนด โดยการจั�ดการต�องค�าน*งถุ*งสำายงานหล�กซึ่*�งเป3นสำายการปฏิ�บ�ต�การร�บผู้�ดช้อบต�อผู้ลสำ�าเร�จั และสำายงานสำน�บสำน&น ซึ่*�งเป3นสำายงานท#�ช้�วิยเหลอและสำน�บสำน&นสำายงานหล�ก

3) การช้#4น�า ประกอบด�วิย เร�องภาวิะผู้"�น�า และการจั"งใจั ในเร�องแรกคอภาวิะผู้"�น�าของผู้"�บร�หาร ซึ่*�งเป3นสำ�วินสำ�าค�ญมากในการบร�หารงานของแต�ละองค(กร เน�องจัากภาวิะผู้"�น�าเป3นควิามสำามารถุในการท�าให�บ&คคลอ�นปฏิ�บ�ต�อย�างใดอย�างหน*�งเพั�อให�บรรล&วิ�ตถุ&ประสำงค( ซึ่*�งเป3นเร�องท#�เก#�ยวิข�องก�บการพั�ฒนาต�วิผู้"�บร�หารเอง สำ�วินการจั"งใจั ซึ่*�งเป3นการช้�กจั"งให�บ&คคลอ�นแสำดงพัฤต�กรรมท#�พั*งประสำงค( ผู้"�บร�หารจั*งต�องเสำร�มสำร�างและสำน�บสำน&น ช้�กจั"งหรอกระต&�นให�พัน�กงานท�างานอย�างเต�มท#�ตามควิามร" �ควิามสำามารถุท��วิท�4งองค(กร การสำร�างจั�ตสำ�าน*กควิามซึ่�อสำ�ตย(สำ&จัร�ต และควิามร�บผู้�ดช้อบต�อหน�าท#�ให�เก�ดข*4นในมวิลหม"�พัน�กงาน

4) การควิบค&ม ประกอบด�วิย การต�ดตาม, ตรวิจัสำอบ, ประเม�นตามเกณฑ์(มาตรฐานท#�ก�าหนด และแก�ไขให�การด�าเน�นงานสำามารถุบรรล&เป0าหมาย หรอปร�บปร&งแผู้นและการด�าเน�นงานให�สำอดคล�องก�บข�อจั�าก�ดของเหต&การณ(และสำภาพัแวิดล�อมจัร�ง เพั�อประสำ�ทธ�ภาพัและประสำ�ทธ�ผู้ลของงาน

นอกจัากก�จักรรมหล�ก 4 ประการข�างต�นแล�วิ ย�งม#ก�จักรรมอ�นท#�ช้�วิยสำน�บสำน&นกระบวินการจั�ดการให�เป3นไปอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั เช้�น การต�ดสำ�นใจัในการจั�ดการ, การจั�ดการเช้�งกลย&ทธ(, การบร�หารทร�พัยากรบ&คคล เป3นต�น

2. งานขาย การตลาด และบร�การ

122

ภารก�จัในการหาล"กค�า หรอการหางานเป3นเร�องสำ�าค�ญม#ควิามหมายต�อองค(กรเป3นอย�างย��ง ม�ฉะน�4นแล�วิองค(กรจัะไม�สำามารถุด�าเน�นการต�อไปได�

โดยสำ�วินใหญ�งานของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง จัะแบ�งเป3นงานภาคร�ฐและงานภาคเอกช้น ซึ่*�งงานภาคร�ฐสำ�วินมากจัะเป3นการแข�งข�นโดยการประม"ลงาน ผู้"�ท#�เสำนอราคาต��าท#�สำ&ดและม#ค&ณสำมบ�ต�ตามท#�ก�าหนดจัะเป3นผู้"�ท#�ได�งาน สำ�วินงานภาคเอกช้นจัะเป3นการแข�งข�นก�นในด�านควิามพั*งพัอใจัของผู้"�วิ�าจั�าง

องค(กรท#�ม#ควิามสำามารถุในการแข�งข�นสำ"ง จัะม#การวิางแผู้นทางการตลาดและการบร�การล"กค�าท#�ด#ม#ประสำ�ทธ�ภาพั ม#การวิ�เคราะห(ควิามสำามารถุในการแข�งข�นของบร�ษ�ท ม#การเจัาะกล&�มล"กค�าหรอเจั�าของงานท#�ช้�ดเจัน ม#การวิ�ดควิามพั*งพัอใจัจัากล"กค�า ม# การประเม�นผู้ลของงานจัากเจั�าของงาน เพั�อให�เก�ดการพั�ฒนาปร�บปร&งอย�างต�อเน�อง และเป3น การเพั��มข#ดควิามสำามารถุของบร�ษ�ท

3. งานประมาณราคางานประมาณราคาท#�ด#และม#ประสำ�ทธ�ภาพั ต�อง

ประกอบด�วิยป/จัจั�ยพั4นฐานหลายประการ ได�แก� การม#ข�อม"ลท#�ถุ"กต�องครบถุ�วิน ม#ระบบหรอวิ�ธ#ท#�เหมาะสำม ข�อม"ลโครงการในอด#ตม#ควิามสำ�าค�ญก�บการประมาณราคาสำ�าหร�บโครงการใหม� เช้�น ข�อม"ลค�าแรง,

ค�าวิ�สำด&, อ&ปกรณ( และผู้ลผู้ล�ตต�อหน�วิยเวิลา ซึ่*�งนอกจัากจัะน�าไปใช้�ในการประมาณราคาสำ�าหร�บโครงการในอนาคตแล�วิย�งใช้�ในการควิบค&มค�าใช้�จั�ายในโครงการได� และข�อม"ลท#�ด#จัะต�องม# การปร�บปร&งข�อม"ลให�ถุ"กต�องและท�นสำม�ย

นอกจัากการม#ข�อม"ลท#�ด#แล�วิ ย�งต�องม#ระบบและวิ�ธ#การในการประมาณราคาท#�ด#ด�วิย ระบบท#�เป3นท#�ยอมร�บวิ�าเป3นมาตรฐานท#�ด#ในการประมาณราคา คอ จัะต�องค�าน*งถุ*งวิ�ธ#การและ

123

ทร�พัยากรท#�ต�องการใช้�ในการก�อสำร�างอย�างครบถุ�วิน รวิมถุ*งตรวิจัสำอบควิามเหมาะสำมก�บสำภาพัควิามเป3นจัร�งของสำถุานการณ(, ช้�วิงเวิลาในการก�อสำร�าง และพั4นท#�ต� 4งของโครงการก�อสำร�าง

การใช้�เทคโนโลย#สำม�ยใหม�เพั�อช้�วิยในการเก�บข�อม"ลและประมาณราคา จัะช้�วิยให�การประมาณราคาแม�นย�าและรวิดเร�วิข*4น

4. งานด�านจั�ดซึ่4องานจั�ดซึ่4อท#�ม#ประสำ�ทธ�ภาพั เป3นป/จัจั�ยท#�ม#ผู้ลท�าให�

โครงการก�อสำร�างม#ผู้ลสำ�าเร�จัด# การบร�หารงานจั�ดซึ่4ออย�างม#ค&ณภาพัสำามารถุช้�วิยลดต�นท&นให�ต��าลงได�อย�างมาก ในขณะท#�ย�งคงค&ณภาพัของสำ�นค�าท#�สำ� �งซึ่4อได�ด#เท�าเด�ม หรอมากกวิ�าเด�ม ภายในเวิลาท#�ต�องการ ท�าให�งานเสำร�จัตามก�าหนดได�ผู้ลเป3นท#�น�าพัอใจั สำามารถุเพั��มพั"นผู้ลก�าไรให�ก�บก�จัการ

5. งานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรมและเทคโนโลย#การจั�ดการงานก�อสำร�าง เป3นหน�าท#�หล�กของ

วิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อประสำ�ทธ�ภาพัของงานเป3นสำ�าค�ญ การวิางแผู้นงานและการควิบค&มค&ณภาพังานเป3นป/จัจั�ยท#�สำ�าค�ญในควิามสำ�าเร�จัของงานก�อสำร�าง

เทคโนโลย#และวิ�ศึวิกรรมในป/จัจั&บ�นม#การเปล#�ยนแปลงและพั�ฒนาอย�างรวิดเร�วิ ม#การผู้ล�ตเคร�องมอเคร�องใช้�ในการท�างานท#�ท�นสำม�ยมากย��งข*4น ควิามสำามารถุของคอมพั�วิเตอร(ม#มากข*4น และท#�สำ�าค�ญม#การพั�ฒนาทางด�านวิ�ศึวิกรรมและการบร�หารการก�อสำร�างมากย��งข*4น ควิามสำามารถุในการปร�บต�วิให�ท�นและใช้�ประโยช้น(จัากเทคโนโลย#และวิ�ศึวิกรรมได� เป3นป/จัจั�ยท#�สำ�าค�ญท#�จัะสำร�างควิามได�เปร#ยบในการแข�งข�น

6. งานด�านควิามปลอดภ�ย

124

อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างม#สำถุ�ต�การเก�ดอ&บ�ต�เหต&สำ"งมาก สำ�งผู้ลให�เก�ด การบาดเจั�บและหย&ดงาน การเสำ#ยขวิ�ญและก�าล�งใจัของคนงาน ซึ่*�งม#ผู้ลต�อการก�อสำร�างในท#�สำ&ด การม#อ&ปกรณ(ป0องก�นอ&บ�ต�เหต&ให�เพั#ยงพัอ และเหมาะสำมก�บงานก�อสำร�าง การรณรงค(และประเม�นผู้ลการท�างานของบ&คลากรเก#�ยวิก�บควิามปลอดภ�ยในงานก�อสำร�างจัะท�าให�อ&บ�ต�เหต& และควิามเสำ#�ยงในการเก�ดอ&บ�ต�เหต&ลดลง ท�าให�ผู้ลงานม#ประสำ�ทธ�ภาพัสำ"ง บรรล&ตามวิ�ตถุ&ประสำงค(ท#�ต�องการ

7. งานด�านบ�ญช้#และการเง�นระบบบ�ญช้#และการเง�นท#�ด# จัะสำามารถุตรวิจัสำอบ

ได�วิ�าฐานะทาง การเง�นในแต�ละช้�วิงเป3นอย�างไร การร�บและจั�ายเง�นเป3นไปตามท#�ก�าหนดไวิ�หรอไม� การวิ�เคราะห(ข�อม"ลทางบ�ญช้#จัะท�าให�ทราบสำถุานะของก�จัการ ผู้ลการด�าเน�นการเม�อเท#ยบก�บประมาณการ คาดการผู้ลก�าไร หรอขาดท&นท#�จัะประสำบเพั�อให�ได�ร�บทราบและแก�ไขหรอป0องก�นป/ญหาท#�อาจัเก�ดข*4นได�

สำภาวิะการณ(อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างจัากผู้ลกระทบของวิ�กฤต�เศึรษฐก�จัท#�ท�าให�สำภาวิะ

ธ&รก�จัก�อสำร�างช้ะลอต�วิลงอย�างต�อเน�อง และร&นแรง โดยท�4งภาคร�ฐและเอกช้นลดขนาดของโครงการใหม�ลง อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างเป3นธ&รก�จัท#�ได�ร�บผู้ลกระทบโดยตรงจัากภาวิะวิ�กฤต�เศึรษฐก�จัในปA พั.ศึ.

2540 จัากม"ลค�า 710,224 ล�านบาท ลดลงเหลอเพั#ยง 412,522

ล�านบาท ในปA พั.ศึ. 2543 หรอลดลงโดยเฉล#�ยประมาณร�อยละ 14.0 ต�อปA ม#ผู้ลท�าให�เก�ดการแข�งข�นสำ"งท&กระด�บของขนาดโครงการก�อสำร�าง ผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดเล�กสำ�วินใหญ�อย"�ในภาคอสำ�งหาร�มทร�พัย( ซึ่*�งก�อนภาวิะวิ�กฤต�เศึรษฐก�จั ตลาดอสำ�งหาร�มทร�พัย(ตกอย"�ในภาวิะอ��มต�วิ เน�องจัากผู้"�ประกอบการต�างเร�งลงท&นและขยายปร�มาณธ&รก�จัเพั��มข*4นมาก เพั�อรองร�บการขยายต�วิ

125

ของตลาด ท#�บางสำ�วินม�ได�เก�ดจัากอ&ปสำรรคของผู้"�บร�โภคท#�แท�จัร�งบางสำ�วินม#ล�กษณะเก�งก�าไร การซึ่4อขายเปล#�ยนมอเก�ดข*4นอย�างรวิดเร�วิ แต�เม�อเศึรษฐก�จัช้ะง�กง�น จั*งพับวิ�าม#อ&ปสำงค(เก�นในภาคอสำ�งหาร�มทร�พัย(เหลออย"�มาก ผู้"�ประกอบการต�างระง�บการลงท&นใหม�และเร�งระบายอสำ�งหาร�มทร�พัย(เด�มออกไป ม#ผู้ลท�าให�ผู้"�ร �บเหมาท#�ม#ท&นสำ�ารองน�อย ไม�สำามารถุรองร�บสำภาพัการขาดท&นอย�างต�อเน�องในช้�วิงภาวิะเศึรษฐก�จัถุดถุอยได� ต�องถุอนต�วิออกจัากตลาดไป สำ�วินผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�างท#�เหลออย"�ห�นมาแข�งข�นในการประม"ลงานท#�ต�ดราคาในการประม"ลงาน และตกอย"�ในภาวิะของการขาดสำภาพัคล�องทางการเง�น

แต�หล�งจัากปA พั.ศึ. 2544 เป3นต�นมา อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างได�กระเต4องข*4น ท�4งน#4สำ�วินหน*�งมาจัากการได�ร�บป/จัจั�ยสำน�บสำน&นจัากการลงท&นในโครงการต�างๆ ของภาคร�ฐ และผู้ลมาจัากการข�บเคล�อนนโยบายร�ฐ ผู้�านมาตรการต�างๆ ท#�ร �ฐน�ามาใช้�ในการกระต&�นภาคอสำ�งหาร�มทร�พัย( เช้�น การปร�บปร&งโครงสำร�างหน#4ภาคอสำ�งหาร�มทร�พัย( มาตรการภาษ#เพั�อ การสำน�บสำน&นการซึ่4อขายอสำ�งหาร�มทร�พัย( เช้�น การกระต&�นโดยตรงในโครงการบ�านเอ4ออาทรและบ�านออมสำ�น และจัากมาตรการกระต&�นทางเศึรษฐก�จัภาคร�ฐด�านอสำ�งหาร�มทร�พัย(ม#ผู้ลให�จั�านวิน อ&ปสำงค(สำ�วินเก�นประเภทต�างๆ ของการก�อสำร�างเร��มลดลง บร�ษ�ทอสำ�งหาร�มทร�พัย(หลายแห�งเร��มม# การลงท&นใหม� ซึ่*�งเป3นโอกาสำด#ท#�ม#สำ�งผู้ลมาย�งภาคการก�อสำร�างด�วิยการเป@ดการค�าเสำร#ภาคบร�การ

แต�เด�มอ&ตสำาหกรรมการก�อสำร�าง ถุ"กน�บวิ�าเป3นการบร�การประเภท Non-Tradable คอ ถุอวิ�าการก�อสำร�างไม�สำามารถุสำ�งออกหรอให�บร�การข�ามพัรมแดนของแต�ละประเทศึได� เน�องจัากผู้ลผู้ล�ตของการก�อสำร�าง (เช้�น ต�วิอาคาร ต�วิโรงงาน ถุนน สำะพัาน) ต�างถุ"กตร*งไวิ� ณ สำถุานท#�ท�าการก�อสำร�าง ในสำ�วินท#�ม#การ

126

เคล�อนย�ายข�ามพัรมแดน ม#เพั#ยงป/จัจั�ยการผู้ล�ตท�4งหมดท#�ใช้�ในขบวินการก�อสำร�าง เช้�น เคร�องจั�กร, วิ�ศึวิกร, ผู้"�ควิบค&มโครงการ และท&น ด�งน�4น ควิามสำนใจัในสำาขาการก�อสำร�างในฐานะอ&ตสำาหกรรมการผู้ล�ตท#�สำามารถุก�อให�เก�ดรายได� และน�ามาซึ่*�งเง�นตราต�างประเทศึจั*งถุ"กละเลยไปมาก แต�ป/จัจั&บ�นแนวิค�ดในเร�องน#4ได�เปล#�ยนแปลงไป การก�อสำร�างถุอวิ�าเป3นบร�การสำาขาหน*�งท#�ม#การซึ่4อขายก�นได� คอ นอกจัากจัะน�ามาซึ่*�งรายได�แล�วิ ย�งเป3นแหล�งท#�สำามารถุน�ามาซึ่*�งเง�นตราต�างประเทศึท#�สำ�าค�ญและย�งให�ผู้ลเช้�อมโยง ไปย�งสำาขา การผู้ล�ตอ&ตสำาหกรรมท#�เก#�ยวิก�บวิ�สำด&อ&ปกรณ(การก�อสำร�างอ#กด�วิย

ตลอดระยะเวิลา 20 ปAท#�ผู้�านมา ประเทศึก�าล�งพั�ฒนาหลายๆ ประเทศึ ม#อ�ตราการเจัร�ญเต�บโตทางเศึรษฐก�จัขยายต�วิอย�างต�อเน�อง และบางประเทศึเปล#�ยนล�กษณะ การปกครองทางเมองจัากประเทศึสำ�งคมน�ยม เป3นท&นน�ยมหรอท&นน�ยมภายใต�การก�าก�บขยายภาคร�ฐ ม#ผู้ลให�ควิามต�องการทางด�านสำาธารณ"ปโภคพั4นฐานเพั��มข*4นมาก เพั�อรองร�บการขยายต�วิทางเศึรษฐก�จั ควิามต�องการทางด�านท#�พั�กอาศึ�ยท#�เพั��มข*4นอย�างต�อเน�องก�บการขยายต�วิของเมอง ควิามต�องการก�อสำร�างโรงงานอ&ตสำาหกรรมการผู้ล�ต ควิามต�องการทางด�านโรงแรมและ สำถุานบร�การท#�เก#�ยวิข�องก�บการท�องเท#�ยวิ ม#ผู้ลท�าให�บร�ษ�ทก�อสำร�างนานาช้าต� ได�หล��งไหลเข�ามาแข�งข�นการประม"ลโครงการขนาดใหญ� ท#�ม#ม"ลค�าในแต�ละโครงการอาจัสำ"งน�บหลายหม�นล�านบาท โดยแข�งข�นก�นเองระหวิ�างบร�ษ�ทก�อสำร�างท#มช้าต�ขนาดใหญ�ก�อสำร�าง หรอร�วิมมอก�บบร�ษ�ทก�อสำร�างท�องถุ��น ซึ่*�งล�วินน�าไปสำ"�แรงผู้ล�กด�นให�ม#การเป@ดเสำร#ด�านการค�าบร�การสำาขาการก�อสำร�าง ไม�วิ�าจัะเป3นการเร#ยกร�องเป@ดการค�าเสำร#ภายใต�กรอบการค�าเสำร#ภาคบร�การ (GATS) ขององค(กรการค�าโลก (WTO) หรอภายใต�ควิามตกลงระด�บทวิ�ภาค# (FTA) บร�ษ�ทร�บเหมาก�อสำร�างเหล�าน#4ต�องการเจัาะท&กตลาดท#�ตนม#ช้�องทาง โดยการใช้�ข�อได�

127

เปร#ยบในด�านควิามพัร�อมทางด�านเง�นท&น ประสำบการณ( การก�อสำร�างในต�างประเทศึ การจั�ดการโครงการท#�ม#เทคโนโลย#ท#�เหนอกวิ�า สำามารถุจั�ดหาวิ�สำด&อ&ปกรณ(ท#�ม#ค&ณภาพัและควิามพัร�อมมากกวิ�า

การเป@ดเสำร#ภาคบร�การสำาขาการก�อสำร�าง เป3นเคร�องมอในการเจัาะตลาดสำ�งผู้ลกระทบต�อผู้"�ประกอบธ&รก�จัการก�อสำร�างของไทยท#�จัะต�องแข�งข�นก�บผู้"�ประกอบการจัากต�างประเทศึ รวิมท�4งสำ�งผู้ลกระทบต�อผู้"�ประกอบบร�การวิ�ช้าช้#พัท#�เก#�ยวิข�องก�บการก�อสำร�าง เช้�น สำถุาปน�กและวิ�ศึวิกร ในขณะเด#ยวิก�นก�เป3นการเป@ดโอกาสำและช้�องทางให�บร�ษ�ทร�บเหมาก�อสำร�างของไทยสำามารถุเข�าไปเจัาะตลาด และเสำนอต�วิเป3นค"�แข�งทางธ&รก�จัในตลาดต�างประเทศึได�ด�วิย แต�ท�4งน#4ย�อมข*4นอย"�วิ�าภาคการก�อสำร�างของไทยจัะต�องม#การปร�บต�วิท�4งในด�านเทคโนโลย#ท#�ใช้�ระบบ ข�าวิสำารสำนเทศึ และเทคน�คการบร�หารจั�ดการโครงการ เพั�อเสำร�มสำร�างศึ�กยภาพัของการแข�งข�น เช้�น การน�าแนวิค�ดของ Lean Construction ท#�ม&�งเน�นการลดต�นท&นและเพั��มค&ณภาพัของงาน การตอบสำนองควิามต�องการของล"กค�าและเสำร�จัท�นเวิลาท#�ก�าหนดมาใช้�อย�างจัร�งจั�ง

การแข�งข�นในตลาดต�างประเทศึของอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย อาจัจัะถุ"กมองวิ�าเป3นเร�องไกลต�วิ ของการก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมท#�คงไม�สำามารถุพั�ฒนาตนเองไปสำ"�ระบบการแข�งข�นระด�บสำากลได� แต�ในควิามเป3นจัร�งแล�วิถุ�าหากพั�จัารณาวิ�า ผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม สำามารถุสำอดแทรกตนเองร�วิมไปก�บผู้"�ประกอบการรายใหญ�ได� ในสำ�วินของการร�บงานเฉพัาะอย�างท#�ผู้"�ร �บเหมารายใหญ� Outsource ออกมา คอ อย"�ในฐานะเป3น Construction Supply Chian Partnership

ป/จัจั�ยและแนวิโน�มของอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างในอนาคต

128

สำถุาบ�นวิ�จั�ยและให�ค�าปร*กษาแห�งมหาวิ�ทยาล�ยธรรมศึาสำตร( ได�เสำนอไวิ�ในโครงการศึ*กษาวิ�จั�ยเช้�งนโยบายการสำร�างและพั�ฒนา ValueChain ในสำ�นค�าสำ�งออกและบร�การท#�สำ�าค�ญของ SMEs ถุ*งแนวิโน�มของอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไวิ�ด�งน#4

1. ป/จัจั�ยด�านสำภาวิะแวิดล�อมท#�เปล#�ยนแปลงสำภาวิะแวิดล�อมของโลก ม#การเปล#�ยนแปลงจัาก

อด#ต ป/ญหาโลกร�อน ท�าให�เก�ดพัาย&ท#�ร&นแรงข*4น แผู้�นด�นไหวิ ภ"เขาไฟัประท& สำบเน�องจัากควิามไม�สำมด&ลของระบบน�เวิศึน( ท#�เก�ดจัากวิ�วิ�ฒนาการของสำ��งก�อสำร�างและเทคโนโลย#ของมน&ษย(ท#�เข�าไปในธรรมช้าต�

การเปล#�ยนแปลงด�งกล�าวิ ท�าให�มน&ษย(ม#ควิามจั�าเป3นท#�จัะต�องม# การพั�ฒนาการก�อสำร�าง ต�4งแต�การออกแบบ การเลอกใช้�วิ�สำด&ก�อสำร�าง และกระบวินการก�อสำร�าง เพั�อท�าลายและท�าร�ายธรรมช้าต�น�อยลงและย�งได�ค&ณสำมบ�ต�ของวิ�สำด&ท#�ด#ข*4น

การพั�ฒนาการก�อสำร�างและควิามก�าวิหน�าของวิ�สำด& ท�าให�ผู้"�ประกอบการในอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�าง ต�องปร�บต�วิให�ท�นการเปล#�ยนแปลงท#�เก�ดข*4น

2. ป/จัจั�ยด�านจั�านวินผู้"�ศึ*กษาด�านช้�างก�อสำร�างจั�านวินผู้"�เข�าร�บการศึ*กษาสำายอาช้#วิะแผู้นกช้�าง

ก�อสำร�าง ท�4งในระด�บ ปวิช้. และ ปวิสำ. ม#จั�านวินท#�น�อยมากเม�อเท#ยบก�บสำาข�างยนต(และช้�างไฟัฟั0า

จัากสำถุานการณ(ด�งกล�าวิ ท�าให�แนวิโน�มการขาดแคลนช้�างก�อสำร�างท#�เป3นอย"�ในป/จัจั&บ�น เพั��มสำ"งมากข*4นในอนาคต ท�าให�ต�องม#การผู้ล�กด�นให�แรงงานจัากภาคอาช้#พัอ�นๆ เช้�น ภาคเกษตรกรรม รวิมถุ*งแรงงานต�างด�าวิ เข�ามาท�างานด�านก�อสำร�างแทน ก�อให�เก�ดป/ญหาด�านท�กษะควิามช้�านาญงาน สำ�งผู้ลต�อค&ณภาพัก�อสำร�างได�

129

3. ป/จัจั�ยด�านล�กษณะการก�อสำร�างท#�เปล#�ยนแปลงไป

แนวิโน�มประเภทของท#�อย"�อาศึ�ยเปล#�ยนแปลงไป โดยจั�านวินท#�อย"�อาศึ�ยประเภทอาคารช้&ด ม#แนวิโน�มเพั��มสำ"งมากข*4น ควิามแตกต�างระหวิ�างเทคน�คงานก�อสำร�างในแบบราบและแนวิสำ"ง ม#ควิามแตกต�างก�นมาก ในเร�องการบร�หารโครงการก�เช้�นเด#ยวิก�น ข�อบ�งค�บทางด�านกฎีหมายและควิามปลอดภ�ยในสำถุานท#�ก�อสำร�าง สำ�งผู้ลต�อการปร�บต�วิของผู้"�ประกอบการร�บเหมาก�อสำร�างให�สำอดคล�องก�บโครงการท#�เปล#�ยนแปลงไป

4. ป/จัจั�ยด�านควิามต�องการท#�อย"�อาศึ�ยในตลาดโลกและการเป@ด FTA ภาคบร�การ

การเข�าไปร�บงานต�างประเทศึ ม#กฎีระเบ#ยบต�างๆ ท#�ต�องปฏิ�บ�ต�ตามอย�างเข�มงวิดพัอสำมควิร รวิมถุ*งเร�องวิ�ฒนธรรมและภาษาด�วิย ซึ่*�งผู้"�ประกอบการจัะต�องปร�บต�วิให�สำามารถุท�างานสำอดคล�องท�4งในแง�กฎีหมาย ภาษาท#�ใช้�สำ�อสำารและวิ�ฒนธรรมท�องถุ��น

สำ�าหร�บผู้"�ประกอบการในประเทศึ ควิรเตร#ยมการเพั�อรองร�บการแข�งข�น ท#�ร&นแรงข*4นจัากการเป@ดเสำร#การค�าภาคบร�การ

ป/ญหาและอ&ปสำรรคในการด�าเน�นธ&รก�จัของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม

ในการด�าเน�นธ&รก�จั เน�องจัากผู้"�ประกอบการต�างม#พั4นฐานและควิามสำามารถุท#�แตกต�างก�น การด�าเน�นธ&รก�จัก�เก�ดข*4นในสำภาพัแวิดล�อมท#�แตกต�างก�นในช้�วิงเวิลาท#�แตกต�างก�น ก�อาจัสำ�งผู้ลต�อผู้"�ประกอบการในระด�บท#�แตกต�างก�น เพั�อเป3นแนวิทางในการวิ�จั�ยจั*งได�รวิบรวิมป/ญหาและอ&ปสำรรคท#�ม#การน�าเสำนอไวิ� เพั�อให�เห�นป/ญหาและอ&ปสำรรคท#�เก�ดข*4นของ การด�าเน�นธ&รก�จัในอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�าง โดยแยกตามภาระงานของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง ด�งต�อไปน#4

1. ป/ญหางานจั�ดการท��วิไป

130

การจั�ดการจัากประสำบการณ( อาจัให�ผู้ลสำ�าเร�จัในบางคร�4ง แต� การจั�ดการอย�างไม�เป3นระบบ ย�อมไม�สำามารถุแก�ป/ญหาได�อย�างเสำมอไป วิ�ช้าการจั�ดการเป3นควิามร" �ท#�สำามารถุประย&กต(ใช้�ให�เหมาะสำมได�ก�บองค(กรท&กขนาด ท&กประเภท ตามสำภาพัแวิดล�อมขององค(กร การจั�ดการย�งม#หน�าท#�หล�กในการเช้�อมโยงหน�าท#�ทางธ&รก�จัอ�นๆ ให�ประสำานงานก�นได�ด#

การจั�ดการท��วิไปของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง ท#�ไม�ได�ศึ*กษาด�านการจั�ดการโดยตรงจั*งม�กเป3นป/ญหา ขณะท#�ธ&รก�จัม#ขนาดเล�กก�สำามารถุจั�ดการให�ด�าเน�นธ&รก�จัไปได� ต�อเม�อธ&รก�จัม#การขยาย เจัร�ญเต�บโต หรอซึ่�บซึ่�อนมากข*4น ก�เก�ดป/ญหาทางการจั�ดการ เน�องจัากการขาดควิามร" �ด�านการจั�ดการภายในองค(กร ไม�ม#แผู้นงาน,

ขาดควิามสำามารถุในการออกแบบธ&รก�จัของตนเอง, ขาดควิามร" �ด�านการบร�หารบ&คลากร ขาดควิามร�วิมมอ หรอควิามเต�มใจัท#�จัะให� ควิามร�วิมมอท#�ด#, ขาดท#มงาน และบ&คลากรท#�ม#ประสำบการณ(มาร�วิมงาน

สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2552) เสำนอในรายงานภาวิะเศึรษฐก�จัวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม สำาขาก�อสำร�าง รายงานวิ�า วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม ม#ล�กษณะท#�เข�าสำ"�ตลาดได�ง�าย ม#ผู้ลท�าให�เก�ดการแข�งข�นสำ"งและน�าไปสำ"�การต�ดราคาเพั�อช้�วิงช้�งงาน น�าไปสำ"�ป/ญหาต�างๆ ในข�4นตอนการสำ�งงานให�ล"กค�า, ด�าน การพั�ฒนาบ&คลากรและค&ณภาพัช้#วิ�ตของบ&คลากร ธ&รก�จัก�อสำร�างประสำบป/ญหาขาดแคลนบ&คลากรระด�บกลางและช้�างฝึAมอ, ค&ณภาพัช้#วิ�ตของบ&คลากรระด�บกลางและระด�บล�าง ไม�ด#เท�าท#�ควิร

สำมาคมอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย (2552) เสำนอใน ย&ทธศึาสำตร(อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย วิ�า อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างย�งไม�ม#กฎีหมายให�ใบอน&ญาตผู้"�ประกอบการ จั*งท�าให�การก�าก�บด"แลผู้"�

131

ประกอบการธ&รก�จัก�อสำร�างขาดท�ศึทางท#�ช้�ดเจัน การควิบค&มค&ณภาพัเป3นไปได�ยาก และขาดการพั�ฒนาศึ�กยภาพัของผู้"�ประกอบการ

สำถุาบ�นพั�ฒนาวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2553) รายงานวิ�า สำาเหต&ท#�ท�าให�ธ&รก�จัร�บเหมาก�อสำร�างเก�ดป/ญหา คอ ขาดควิามร" �ด�านบร�หารจั�ดการภายในองค(กร, ขาดการออกแบบธ&รก�จัของตนเอง, ขาดควิามร" �ด�านการบร�หารงานบ&คคล

จัากการศึ*กษาของ ไกรฤกษ( เล�ศึจั�นท*ก (2545)

เก#�ยวิก�บแนวิทาง การพั�ฒนาแรงงานฝึAมอในอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย พับวิ�า แรงงานฝึAมอสำ�วินใหญ�ย�งด�อยค&ณภาพั ต�องการการพั�ฒนาด�วิยการให�การศึ*กษาและฝึ=กอบรมอย�างต�อเน�อง ประเด�นของป/ญหาเร��มต�4งแต� 1) บร�ษ�ทก�อสำร�างไม�ให�ควิามสำนใจัในการฝึ=กอบรมแรงงานฝึAมอก�อนเข�าท�างาน 2) การพั�ฒนาฝึAมอแรงงานจัะด�าเน�นการฝึ=กอบรมก�ต�อเม�ออ&ตสำาหกรรมท#�ต�องการใช้�แรงงานร�องขอ

2. ป/ญหางานขาย การตลาด และบร�การล"กค�าเป3นป/จัจั�ยท#�สำ�าค�ญอย�างย��งต�อธ&รก�จั ถุ�าขาด

ล"กค�าธ&รก�จั ไม�ม#งาน ไม�ม#รายได� ก�ไม�สำามารถุด�าเน�นก�จัการต�อไปได�ป/ญหาการเข�าถุ*งล"กค�าหรอแหล�งงาน เป3นป/ญหา

สำ�าค�ญของผู้"�ประกอบการรายย�อยท#�ไม�สำามารถุร�บงานเองได� ต�องรอร�บงานช้�วิงจัากรายใหญ�อ#กทอดหน*�ง, การขาดควิามร" �ด�านการตลาด, การขาดเครอข�ายและการขาดจั&ดเด�นของวิ�สำาหก�จั ท�าให�โอกาสำในการร�บงานม#น�อยลง

อย�างไรก�ตามป/ญหาสำ�ญญาจั�างเหมาก�อสำร�างท#�ไม�เป3นธรรมเป3นป/ญหาสำ�าหร�บวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างโดยเฉพัาะอย�างย��งงานก�อสำร�างท#�ม#ม"ลค�ามาก

จัากการศึ*กษาของ ช้�ยพัร เจัร�ญสำ�น (2543)

เก#�ยวิก�บการวิ�เคราะห(สำ�ญญาจั�างเหมาก�อสำร�างท#�ใช้�อย"�ในประเทศึไทย เปร#ยบเท#ยบสำ�ญญาโครงการก�อสำร�างท#�ใช้�อย"�ในประเทศึไทยก�บ

132

สำ�ญญามาตรฐานท#�จั�ดท�าโดย สำหพั�นธ(วิ�ศึวิกรท#�ปร*กษาสำากล (La Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils, FIDIC) พับวิ�า สำ�ญญามาตรฐานบางข�อท#�สำ�าค�ญไม�ได�ถุ"กน�ามาใช้� และสำ�วินใหญ�ข�อควิามในสำ�ญญาจั�างเหมาก�อสำร�างของประเทศึไทย จัะเอ4อประโยช้น(ต�อผู้"�วิ�าจั�าง

3. ป/ญหางานประมาณราคาการประมาณราคาเป3นพั4นฐานของควิามสำ�าเร�จั

ของงานก�อสำร�างแต�ละงาน ซึ่*�งนอกจัากการม#ข�อม"ลในการประมาณราคาท#�ด#แล�วิ ระบบการประมาณราคาและวิ�ธ#การประมาณท#�ด# ม#ประสำ�ทธ�ภาพั จัะท�าให�วิ�สำาหก�จัม#ควิามสำามารถุในการแข�งข�นได�ด#

ป/ญหาของการประมาณราคาของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�าง เก�ดจัากการขาดประสำบการณ(ในการประเม�นต�นท&นท#�แม�นย�า การประเม�นราคาผู้�ดพัลาด ไม�ครบถุ�วิน, ขาดท�กษะด�านการวิางแผู้นและบร�หารโครงการ ท�าให�ไม�สำามารถุค�านวิณต�นท&นท#�แท�จัร�งได� วิ�สำาหก�จัท#�ใช้�ราคาเป3นป/จัจั�ยในการแข�งข�น อาจัเก�ดป/ญหาขาดท&นและท�4งงานในท#�สำ&ด

สำถุาบ�นพั�ฒนาวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2553) รายงานวิ�า สำาเหต&ท#�ท�าให�ธ&รก�จัร�บเหมาก�อสำร�างเก�ดป/ญหา คอ ขาดประสำบการณ(ในการประเม�นต�นท&นท#�แม�นย�า สำ�งผู้ลให�ประเม�นราคาผู้�ดพัลาด ไม�ครบถุ�วิน

4. ป/ญหางานด�านจั�ดซึ่4อ งานจั�ดซึ่4อ เป3นงานท#�ม#ควิามสำ�มพั�นธ(ก�บกระบวิน

การอ�นๆ ในงานก�อสำร�าง โดยจัะต�องจั�ดให�ม#วิ�สำด& และทร�พัยากรท#�พัร�อมใช้�งาน ถุ"กต�องตรงก�บรายการ, ค&ณภาพัด#เพั#ยงพัอก�บท#�ต�องการ และท�นเวิลา

ป/ญหาของงานด�านจั�ดซึ่4อสำ�งผู้ลถุ*งควิามล�าช้�าในงานก�อสำร�าง ผู้ลการศึ*กษาของ ณ�ฐพัร เพั��มทร�พัย( (2544)

133

เก#�ยวิก�บสำาเหต&และมาตรการป0องก�นควิามล�าช้�าในงานก�อสำร�างอาคาร พับวิ�า สำาเหต&ควิามล�าช้�าในงานก�อสำร�างท#�เก�ดจัากควิามบกพัร�องของผู้"�ร �บเหมาม#สำาเหต&มาจัากการจั�ดการด�านวิ�สำด&, เคร�องมอและเคร�องจั�กร

ผู้ลการศึ*กษาของ สำ�ร�ช้�ย โสำมทองแดง (2547)

เก#�ยวิก�บ ควิามข�ดแย�งในบร�ษ�ทร�บเหมาก�อสำร�าง ระบ&ถุ*งควิามข�ดแย�งท#�มากท#�สำ&ดในบร�ษ�ทร�บเหมาก�อสำร�าง คอ งานจั�ดซึ่4อ จั�ดสำ�งของล�าช้�า

และจัากการศึ*กษาของ สำ�ญช้�ย เผู้อกโสำภา (2549) เก#�ยวิก�บสำาเหต&ควิามล�าช้�าของผู้"�ร �บเหมาก�อสำร�างในโครงการก�อสำร�างอาคารขนาดใหญ� วิ�เคราะห(วิ�า ระด�บ ควิามร&นแรงจัากควิามสำ�มพั�นธ(ระหวิ�างผู้ลกระทบก�บควิามถุ#�ของการเก�ดป/ญหาควิามล�าช้�า พับวิ�าสำาเหต&ควิามล�าช้�าเน�องจัากวิ�สำด& ม#ควิามร&นแรงมากท#�สำ&ด ซึ่*�งเป3นผู้ลจัากฝึDายจั�ดซึ่4อท�างานล�าช้�าไม�สำามารถุจั�ดซึ่4อได�ท�น

สำมาคมอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย (2552) ระบ&วิ�าจั&ดอ�อนแอของอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างไทย คอ ย�งม#ควิามผู้�นผู้วินของราคาวิ�สำด&ก�อสำร�าง ซึ่*�งสำ�งผู้ลต�อสำถุานะทางการเง�นและการบร�หารงานของผู้"�ประกอบการ

5. ป/ญหางานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรมและเทคโนโลย#

งานก�อสำร�าง ถุ�าขาดการจั�ดการงานโครงการก�อสำร�าง ขาดการวิางแผู้นและควิบค&มงานท#�ด# บร�ษ�ทก�จัะเก�ดป/ญหาการท�างานเสำร�จัไม�ท�นเวิลา และอาจัม#ค�าใช้�จั�ายมากกวิ�าท#�ประมาณการไวิ�

สำ�าหร�บป/ญหาด�านวิ�ศึวิกรรมและเทคโนโลย#ของผู้"�ประกอบการ คอ ขาดควิามสำามารถุในการเข�าถุ*งเทคโนโลย#, ม#เคร�องมอ เคร�องใช้� และเคร�องจั�กรท#�ไม�เหมาะสำมก�บ การใช้�งาน และการ

134

ลงท&นเพั�อการพั�ฒนาเทคโนโลย#การก�อสำร�างหลายอย�าง ม#ค�าใช้�จั�ายท#�สำ"งมาก

สำ�าน�กงานสำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2552) รายงานวิ�า วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม ม#จั&ดอ�อนท#�ขาดการจั�ดการงานก�อสำร�างอย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั ท�าให�งานม#ค&ณภาพัและมาตรฐานแตกต�างไปจัากข�อตกลงเร��มแรกก�บเจั�าของงาน

การศึ*กษาของ ธน�ฒฐ(ธร สำ&ขเง�น (2551) เก#�ยวิก�บควิามข�ดแย�งใน การก�อสำร�างบ�านระหวิ�างล"กค�าก�บบร�ษ�ทร�บสำร�างบ�าน พับวิ�า ป/ญหาควิามข�ดแย�งระหวิ�างล"กค�าก�บบร�ษ�ทร�บเหมาก�อสำร�าง ในช้�วิงด�าเน�นงาน คอ ค&ณภาพัไม�ได�ตามข�อก�าหนด และในช้�วิงสำ�งมอบงานคอ สำ�งงานไม�ตรงตามแผู้น

6. ป/ญหางานด�านควิามปลอดภ�ยวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างได�ร�บผู้ลกระทบโดยตรงจัาก

ควิามไม�ปลอดภ�ยใน การท�างาน เช้�น เก�ดอ&บ�ต�เหต&ในการท�างาน คนงานได�ร�บบาดเจั�บต�องหย&ดงาน หรออาจัร&นแรงถุ*งข�4นเสำ#ยช้#วิ�ต สำ�งผู้ลต�อคนงานท#�เหลอต�องเสำ#ยขวิ�ญ และขาดก�าล�งใจัในการท�างาน ซึ่*�งอ&บ�ต�เหต&ใน การก�อสำร�าง เป3นควิามเสำ#�ยงท#�สำามารถุควิบค&มได� ถุ�าม#การจั�ดการด�านควิามปลอดภ�ยในการท�างาน

ป/ญหาด�านควิามปลอดภ�ยในหน�วิยงานก�อสำร�าง ม�กเก�ดจัากการขาดควิามร" �ด�านควิามปลอดภ�ยในการก�อสำร�าง ผู้"�ประกอบการไม�ได�ให�ควิามสำนใจัและค�ดวิ�าการลงท&นด�านควิามปลอดภ�ยเป3นค�าใช้�จั�าย

7. ป/ญหางานด�านบ�ญช้#และการเง�นการบ�ญช้#และการเง�นเป3นป/จัจั�ยท#�สำ�าค�ญอ#ก

ประการหน*�งของการด�าเน�นธ&รก�จั ข�อม"ลทางการเง�น การบ�ญช้# ท#�ถุ"ก

135

ต�องท�นเวิลา ท�าให�ทราบสำถุานการณ(ท#�เป3นจัร�งของก�จัการ และสำามารถุน�าไปใช้�วิ�เคราะห(และเป3นข�อม"ลในการก�าหนดท�ศึทางธ&รก�จั

ป/ญหาด�านการบ�ญช้#และการเง�นของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างบางราย เก�ดจัากการขาดควิามร" �ด�านการบ�ญช้#และการบร�หารเง�น ไม�สำามารถุควิบค&มรายร�บและรายจั�ายทางบ�ญช้# ให�ตรงก�บควิามเป3นจัร�ง ท�นเวิลา ข�อม"ลท#�ม#ไม�สำามารถุน�ามาใช้�วิ�เคราะห(ได�อย�างถุ"กต�อง ท�าให�เม�อขาดกระแสำเง�นสำด ต�องก"�เง�นนอกระบบมาใช้� หรอเม�อม#เง�นสำดเหลอ ก�น�าไปใช้�จั�ายอย�างอ�นท#�ไม�เก#�ยวิก�บก�จัการก�อสำร�าง

สำถุาบ�นพั�ฒนาวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2553) รายงานวิ�า สำาเหต&ท#�ท�าให�ธ&รก�จัร�บเหมาก�อสำร�างเก�ดป/ญหา คอ ขาดควิามร" �ด�านการบร�หารการเง�น ไม�สำามารถุวิ�เคราะห(และควิบค&ม รายร�บ รายจั�ายให�ตรงก�บควิามเป3นจัร�งได� ท�าให�ต�องก"�เง�นนอกระบบเพั�อน�ามาหม&นเวิ#ยนในธ&รก�จั

สำ�าหร�บประเด�นป/ญหาและอ&ปสำรรคท#�นอกเหนอจัากการงานหล�กม#เพั��มเต�ม ด�งน#4

- ป/ญหาท#�เก�ดข*4นจัากเจั�าของงาน- ป/ญหาท#�เก�ดข*4นจัากผู้"�ออกแบบหรอผู้"�ควิบค&ม

งาน- ป/ญหาท#�เก�ดจัากกฎีระเบ#ยบ ข�อบ�งค�บ และการ

ปฏิ�บ�ต�งานของเจั�าหน�าท#�ป/จัจั�ยท#�สำ�งผู้ลต�อควิามสำ�าเร�จัในการด�าเน�นธ&รก�จั

ของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมสำ�าหร�บป/จัจั�ยท#�สำ�งผู้ลต�อควิามสำ�าเร�จัในในการ

ด�าเน�นธ&รก�จัก�อสำร�างท#�รวิบรวิมตามภารก�จัหล�ก ม#ด�งน#41. งานจั�ดการท��วิไป

การจั�ดการองค(กรธ&รก�จัให�ประสำบควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนได�น�4น ป/จัจั�ยหล�กประการหน*�งคอ การเลอกใช้�กลย&ทธ(ของ

136

องค(กรท#�แตกต�างก�นสำ��งท#�ต�องพั�จัารณาตามแนวิค�ดการจั�ดการเช้�งกลย&ทธ( คอ การแสำวิงหาป/จัจั�ยหล�กท#�ท�าให�องค(กรประสำบควิามสำ�าเร�จั แล�วิก�าหนดท�ศึทางขององค(กรเพั�อน�าไปสำ"�ควิามสำ�าเร�จัตามป/จัจั�ยหล�กน�4น (สำาคร สำ&ขศึร#วิงศึ(, 2553, หน�า 234)

สำถุาบ�นพั�ฒนาวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม (2553) เสำนอวิ�า ป/จัจั�ยควิามสำ�าเร�จัในการประกอบธ&รก�จัร�บเหมาก�อสำร�าง ได�แก� ม#ประสำบการณ(ในการบร�หารบ&คคล สำามารถุควิบค&มคนได�, ม#ควิามเช้#�ยวิช้าญเฉพัาะด�าน และสำร�างควิามโดดเด�นให�ก�บธ&รก�จัของตนเอง, สำามารถุประเม�นศึ�กยภาพัของตนเองในการร�บงานได� ด�วิยการวิ�เคราะห( ก�าล�งคน, งบประมาณ และควิามสำามารถุ

การศึ*กษาของ อน&ศึาสำตร( ค�าหอม (2549)

เก#�ยวิก�บป/จัจั�ยสำ"�ควิามสำ�าเร�จัตลอดวิงจัรอาย&สำ�าหร�บโครงการก�อสำร�างอาคาร พับวิ�า ผู้"�บร�หารท#�ม#ประสำบการณ(เป3นป/จัจั�ยสำ�าค�ญต�อควิามสำ�าเร�จัในท&กช้�วิงของโครงการก�อสำร�าง

ป/จัจั�ยสำ�าค�ญสำ"�ควิามสำ�าเร�จัของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อมในประเทศึอาฟัร�กาใต� พับวิ�า ท�กษะทางธ&รก�จั ได�แก� การต�4งเป0าหมายท#�ช้�ดเจันสำ�าหร�บธ&รก�จั, ควิามร" � และควิามเข�าใจัท�กษะพั4นฐานของธ&รก�จั, การเพั��มพั"นควิามร" � และท�กษะทางการจั�ดการ ได�แก� การเก�บข�อม"ลของพัน�กงานสำ�าหร�บประเม�นประสำ�ทธ�ภาพังานเป3นป/จัจั�ยสำ�าค�ญต�อควิามสำ�าเร�จัของผู้"�ร �บเหมา ก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม

2. งานขาย การตลาด และบร�การป/จัจั�ยสำ�าค�ญสำ"�ควิามสำ�าเร�จัของบร�ษ�ทใน

อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�าง พับวิ�า ภาพัพัจัน(ของบร�ษ�ทก�อสำร�าง, การประช้าสำ�มพั�นธ(ท#�ด#, ราคาท#�แข�งข�นได�และย&ต�ธรรม เป3นป/จัจั�ยสำ�าค�ญต�อควิามสำ�าเร�จัด�านงานขาย การตลาด และบร�การ

3. งานประมาณราคา

137

ม#ควิามสำามารถุในการอ�านแบบ สำามารถุประเม�นศึ�กยภาพัใน การร�บงานได�

4. งานด�านจั�ดซึ่4อม#การใช้�วิ�สำด&ท#�ม#ค&ณภาพั

5. งานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรมและเทคโนโลย#ม#ควิามเช้#�ยวิช้าญในธ&รก�จัของตนเอง สำร�าง

ควิามโดดเด�นให�ก�บธ&รก�จัของตนเอง ม#ควิามสำามารถุควิบค&มงานให�เป3นไปตามแผู้นงาน

6. งานด�านควิามปลอดภ�ยตรวิจัสำอบการท�างานด�านควิามปลอดภ�ยเป3นระ

ยะๆ7. งานด�านบ�ญช้#และการเง�น

การให�ควิามสำ�าค�ญก�บการจั�ดการด�านการเง�น,

การจั�ดท�ารายงานการเง�นตามรอบเวิลาพั4นฐานอย�างถุ"กต�อง, การจั�ดการกระแสำเง�นสำดท#�ด# รวิมท�4งการแยกการเง�นของก�จักรรมธ&รก�จั และครอบคร�วิออกจัากก�น เป3นป/จัจั�ยสำ�าค�ญป/จัจั�ยหน*�งต�อควิามสำ�าเร�จัของธ&รก�จั

ควิามย��งยนและอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างการพั�ฒนาทางเศึรษฐก�จัและการเพั��มข*4นของ

ประช้ากรโลก ท�าให�เก�ดการค&กคามในอ�ตราเร�งในการใช้�ทร�พัยากรโลก ควิามย��งยนกลายเป3นป/ญหาสำ�าหร�บท&กคน การก�อสำร�าง การบ�าร&งร�กษาและการใช้�งานอาคารสำร�างผู้ลกระทบอย�างมากต�อสำภาพัแวิดล�อม และม#สำ�วินเก#�ยวิข�องอย�างม#น�ยสำ�าค�ญต�อการเปล#�ยนแปลงของสำภาพัภ"ม�อากาศึ บรรยากาศึของโลก และระบบน�เวิศึน(อย�างไม�สำามารถุคนกล�บมาได� ท�ศึนคต�ท#�เก#�ยวิข�องท&กด�านของควิามย��งยนเป3นสำ��งสำ�าค�ญ แต�ละอ&ตสำาหกรรมแต�ละพั4นท#�ม#สำ�วินท�บซึ่�อนและม#ควิามสำ�มพั�นธ(ซึ่*�งก�นและก�น

138

อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างใช้�วิ�สำด&โดยตรงจัากธรรมช้าต� ใช้�พัล�งงานสำ"งในกระบวินการก�อสำร�าง ปร�บเปล#�ยนสำภาพัพั4นท#�ธรรมช้าต�เพั�อการใช้�งานอ�นๆ และเป3นผู้"�ร �บผู้�ดช้อบต�อการออกแบบและผู้ล�ตผู้ล�ตภ�ณฑ์(ท#�สำ�งผู้ลกระทบยาวินานจัากควิามต�องการของผู้"�ใช้�อาคาร

ร�อยละ 45 ของพัล�งงานถุ"กใช้�ไปสำ�าหร�บการสำร�างพัล�งงานให�ก�บอาคารและการบ�าร&งร�กษา และร�อยละ 5 ของพัล�งงานถุ"กใช้�ไปในการก�อสำร�างอาคารเหล�าน�4น การท�าควิามร�อน, ไฟัฟั0าแสำงสำวิ�าง และการท�าควิามเย�นให�ก�บอาคาร ผู้�านการใช้�ไฟัฟั0า เป3นแหล�งก�าเน�ดหล�กของคาร(บอนไดออกไซึ่ด( ซึ่*�งเป3นปร�มาณถุ*งคร*�งหน*�งของการปล�อยกIาซึ่เรอนกระจัก

อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างใช้�พัล�งงานในท&กกระบวินการ ท�4งในการก�อสำร�างอาคารและจัากการใช้�งานอาคารเม�อแล�วิเสำร�จั เร��มต�4งแต�การสำก�ดวิ�ตถุ&ด�บ, การผู้ล�ตวิ�สำด&ก�อสำร�าง, การขนสำ�งวิ�สำด&ก�อสำร�าง, การขนสำ�งแรงงานเพั�อการก�อสำร�าง, การด�าเน�นการก�อสำร�าง, การใช้�และให�พัล�งงานแก�อาคาร, การบ�าร&งร�กษาอาคาร จันกระท��งการร4อถุอนอาคาร

นอกเหนอจัากการใช้�พัล�งงาน ท#�สำ�งผู้ลให�เก�ดการปล�อยกIาซึ่เรอนกระจักถุ*งคร*�งหน*�งแล�วิ อ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างย�งก�อให�เก�ดมลภาวิะอ#กหลายช้น�ด เช้�น ฝึ&Dน, เสำ#ยง, น�4าเสำ#ย และสำารพั�ษ รวิมถุ*งขยะ ของเสำ#ย ท#�เก�ดข*4นในการก�อสำร�าง

จัากเหต&ผู้ลด�งกล�าวิท&กข�4นตอนในกระบวินการก�อสำร�างจัาก การวิางแผู้นและการออกแบบสำ"�การเตร#ยมการ การก�อสำร�าง การใช้�งาน จันกระท��งการท�าลาย ม#ผู้ลกระทบต�อท&กคนในอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างจัากผู้"�ร �บเหมาขนาดเล�ก จันถุ*งบร�ษ�ทก�อสำร�าง ขนาดใหญ�

139

ท#�ผู้�านมาการร�องถุามเร�องควิามย��งยนไม�ได�ร�บควิามเข�าใจัและ การด�าเน�นการอย�างเต�มท#�จัากอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�าง การขาดม&มมองระยะยาวิ การต�อต�านจัากสำาธารณะต�อควิามค�ดของการออกแบบอาคารท#�ม#ล�กษณะภายนอกและหน�าท#�ท#�แตกต�างและควิามคล&มเครอในควิามค�ดท#�หลากหลายของการพั�ฒนาอย�างย��งยน ท�าให�เก�ดข�อสำงสำ�ยในอ&ตสำาหกรรมขาดควิามโปร�งใสำและควิามร�วิมมอก�น ย�งไม�รวิมถุ*งควิามล�มเหลวิในการตระหน�กถุ*งศึ�กยภาพัในการท�าประโยช้น(จัากการลงท&น ซึ่*�งน�าไปสำ"�ม&มมองท#�ม#ต�อควิามย��งยน วิ�าเป3นภาระอ#กภาระหน*�งในการข�บเคล�อนนโยบาย

ในควิามเป3นจัร�งด�งท#�กล�าวิมาแล�วิ การพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนไม�ได�เป3นเพั#ยงนโยบายด�านสำ�งคมหรอสำ��งแวิดล�อมเท�าน�4น แต�เป3นโอกาสำทางธ&รก�จัด�วิย การทบทวินก�จักรรมในการก�อสำร�าง ด�วิยม&มมองสำ"�ควิามย��งยน ธ&รก�จัก�อสำร�างสำามารถุท�าได�มากกวิ�าการลดผู้ลกระทบท#�เป3นอ�นตรายต�อสำ��งแวิดล�อม ในหลายกรณ#ย�งได�ร�บประโยช้น(จัากการปร�บปร&งและม#ก�าไรมากข*4นจัากการด�าเน�นงานรวิมท�4งม#ช้�อเสำ#ยงเพั��มข*4นท�4งก�บล"กค�าและช้&มช้น

ควิามม&�งม��นในระยะยาวิต�อควิามย��งยนเป3นวิ�ธ#ทางธ&รก�จัท#�สำ�าค�ญในอนาคต สำ�าหร�บอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างและสำามารถุสำร�างผู้ลประโยช้น(ให�ก�บผู้"�ประกอบการแต�ละรายในขณะเด#ยวิก�นก�ม#สำ�วินร�วิมในการแก�ป/ญหาในระด�บโลก การไม�ค�าน*งถุ*งป/ญหาด�านสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อม นอกจัากจัะสำร�างควิามเสำ#ยหายแก�โลกแล�วิ ย�งม#ผู้ลต�อควิามเจัร�ญก�าวิหน�าในธ&รก�จัอ#กในท#�สำ&ด

The Chartered Institute of Building (CIOB) ของสำหราช้อาณาจั�กร ได�แนะน�าจั&ดเร��มต�น สำ�าหร�บสำมาช้�กท&กคนในอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�างท#�ต�องการแนวิทางควิามย��งยนเป3นโอกาสำทางธ&รก�จัควิรท�าการทบทวินการด�าเน�นงานก�อสำร�างใน 4 สำ�วินท#�สำ�าค�ญ ได�แก�

140

1. พัล�งงานการลดการใช้�พัล�งงาน ใช้�พัล�งงานอย�างม#

ประสำ�ทธ�ภาพัมากข*4น การใช้�พัล�งงานหม&นเวิ#ยนและเทคโนโลย#ทางเลอก

2. วิ�สำด&การเลอก การใช้� การใช้�ซึ่�4า และการน�าวิ�สำด&กล�บ

มาใช้�อ#กในระหวิ�างการออกแบบ การผู้ล�ต การก�อสำร�าง และการบ�าร&งร�กษา เพั�อลดควิามต�องการทร�พัยากร

3. ของเสำ#ยการท�าให�เก�ดของเสำ#ยน�อยลง และการน�ากล�บ

มาใช้�อ#กให�มากข*4น4. มลพั�ษ

ลดการท�าให�เก�ดมลพั�ษ น�4าเสำ#ย เสำ#ยงด�ง และมลพั�ษทางอากาศึ

การด�าเน�นการใน 4 สำ�วินท#�สำ�าค�ญด�งกล�าวิช้�วิยเพั��มผู้ลก�าไรและ การลงท&นและสำ�งผู้ลต�ออนาคตท#�ย� �งยนสำ�าหร�บอ&ตสำาหกรรมก�อสำร�าง ถุ*งแม�วิ�าในป/จัจั&บ�นอาจัเป3นการสำ�4นเปลองในบางสำ�วินของการก�อสำร�าง สำ�าหร�บองค(กรท#�ท�าแต�ละองค(กรเอง ควิามร�วิมมอผู้�านหน�วิยงานภาคอ&ตสำาหกรรมก�บภาคร�ฐ และควิามโปร�งใสำในสำ��งท#�ท�าท�4งหมด จัะช้�วิยลด การเปล#�ยนแปลง แต�การเปล#�ยนแปลงจัะสำ�4นสำ&ดลงก�ต�อเม�อแต�ละบร�ษ�ทด�าเน�นงานในแนวิทางท#�ม&�งสำ"�ควิามย��งยน

ISO 15392 : 2008 ควิามย��งยนในการก�อสำร�าง-หล�กการท��วิไป

141

มาตรฐานขององค(กรระหวิ�างประเทศึวิ�าด�วิยการมาตรฐาน (ISO) ฉบ�บน#4เสำนอหล�กการท��วิไปของควิามย��งยนท#�เก#�ยวิก�บอาคารและงานก�อสำร�างท��วิไป ประเด�นการพั�ฒนาอย�างย��งยนเป3นเร�องท#�แพัร�หลายและเป3นควิามก�งวิลใจัในระด�บโลก ซึ่*�งเก#�ยวิก�บก�บช้&มช้นและผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ยท#�เก#�ยวิข�องท�4งหมดควิามต�องการของช้&มช้นโลกท�4งในป/จัจั&บ�นและอนาคต ก�าหนดขอบเขตของล�กษณะทางเศึรษฐก�จัสำภาพัแวิดล�อมของสำ�งคม ซึ่*�งควิรได�ร�บการพั�จัารณาในกระบวินการพั�ฒนาอย�างย��งยน

ภาคการก�อสำร�างม#ควิามสำ�าค�ญเป3นอย�างมากสำ�าหร�บการพั�ฒนาอย�างย��งยนเน�องจัาก

- การก�อสำร�างเป3นสำ�วินสำ�าค�ญของระบบเศึรษฐก�จัระด�บช้าต�

- การก�อสำร�างเป3นช้�องทางท#�สำ�าค�ญในการลดควิามยากจันผู้�าน การบร�การพั4นฐานทางเศึรษฐก�จัและสำ�งคม ท#�เก�ดข*4นในสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4น (Built Environment) และเป3นโอกาสำในการสำร�างงานให�เก�ดข*4นสำ�าหร�บคนยากจันในการท�างานท#�เก#�ยวิก�บการก�อสำร�างและการบ�าร&งร�กษา

- การก�อสำร�างเป3นหน*�งในภาคอ&ตสำาหกรรมท#�ใหญ�ท#�สำ&ด ในขณะท#�เก�ดการสำร�างม"ลค�าและการจั�างงานแล�วิ ภาคการก�อสำร�างย�งใช้�ทร�พัยากรท#�สำ�าค�ญจั�านวินมากด�วิย ซึ่*�งสำ�งผู้ลกระทบต�อเน�องสำ"�สำภาวิะเศึรษฐก�จั, สำ�งคม และสำภาพัแวิดล�อม

- การก�อสำร�างย�งก�อให�เก�ดสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4น ซึ่*�งเป3นต�วิแทนของการม#สำ�วินร�วิมอย�างม#น�ยสำ�าค�ญของสำ�นทร�พัย(ทางเศึรษฐก�จัของแต�ละบ&คคล, องค(กร และประเทศึช้าต�ให�ก�บสำ�งคม

- การก�อสำร�างแสำดงให�เห�นถุ*งการปร�บปร&งเปร#ยบเท#ยบของผู้ลกระทบทางเศึรษฐก�จั, สำ�งคมและสำภาพัแวิดล�อม

142

ก�จักรรมการก�อสำร�างอาจัหรออาจัไม�เก�ดข*4นภายใต�กฎีหมายและกฎีระเบ#ยบหรอกรอบของการบร�หารงานประเทศึหรอภ"ม�ภาค ในท�4งสำองกรณ#การก�าก�บด"แลของภาคร�ฐม#ผู้ลต�อการพั�ฒนาอย�างย��งยน นอกเหนอจัากท#�เก#�ยวิข�องโดยเฉพัาะก�บการก�อสำร�าง กรอบของการบร�หารงานย�งต�องการประเด�นท#�สำามารถุข�บเคล�อนและช้�วิยผู้ล�กด�น ภาคการก�อสำร�างสำ"�ควิามย��งยน

ตลอดวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของงานของสำร�าง งานก�อสำร�างใช้�ทร�พัยากรเป3นอย�างมากและน�าไปสำ"�การเปล#�ยนแปลงของสำภาพัพั4นท#� สำ�งผู้ลกระทบต�อเศึรษฐก�จั, สำภาพัแวิดล�อม และสำ&ขภาพัอนาม�ยของมน&ษย(

ในขณะท#�การพั�ฒนาอย�างย��งยนเป3นควิามท�าทายในระด�บโลก กลย&ทธ(เพั�อควิามย��งยนของการก�อสำร�างเป3นควิามพั�เศึษเฉพัาะท�องถุ��นท#�แตกต�างก�นในบร�บทและเน4อหาในแต�ละท�องถุ��น กลย&ทธ(เหล�าน#4ย�งสำะท�อนถุ*งบร�บทของการก�าหนดเง�อนไขล�วิงหน�า, ควิามต�องการและการจั�ดล�าด�บควิามสำ�าค�ญไม�เพั#ยงแต�ในสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4นเท�าน�4นย�งรวิมถุ*งสำภาพัแวิดล�อมทางสำ�งคม สำภาพัแวิดล�อมทางสำ�งคมน#4รวิมถุ*งควิามเสำมอภาคในสำ�งคม, ประเด�นทางวิ�ฒนธรรม, ประเพัณ#, สำ&ขภาพัอนาม�ยของมน&ษย(และควิามสำะดวิกสำบาย, โครงสำร�างพั4นฐานทางสำ�งคม, สำภาพัแวิดล�อมท#�ปลอดภ�ยและถุ"กสำ&ขล�กษณะ อาจัม#เพั��มเต�มในประเทศึท#�ก�าล�งพั�ฒนาในเร�องการลดควิามยากจัน, การสำร�างงาน, การเข�าถุ*งท#�อย"�อาศึ�ยท#�ปลอดภ�ย ราคาไม�แพังและ ถุ"กสำ&ขล�กษณะและการเปล#�ยนแปลงวิ�ถุ#ช้#วิ�ต

การประย&กต(ใช้�หล�กการของควิามย��งยน ในการก�อสำร�าง รวิมถุ*งกระบวินการและก�จักรรมท#�เก#�ยวิข�องก�นท�4งหมด ต�องการม#สำ�วินร�วิมและควิามร�บผู้�ดช้อบโดยตรงของผู้"�ท#�ม#สำ�วินเก#�ยวิข�องท�4งหมด ในขณะท#�ภาระหน�าท#�และควิามร�บผู้�ดช้อบตามกฎีหมายอย"�ภายใต�กฎีระเบ#ยบควิบค&มของภาคร�ฐในแต�ละพั4นท#� ควิาม

143

ร�บผู้�ดช้อบและควิามม&�งม��นของแต�ละบ&คคลเป3นควิามสำม�ครใจั และควิามม&�งม��นน#4คอ หล�กการพั4นฐานของการประย&กต(ใช้�การพั�ฒนาอย�างย��งยน รวิมถุ*งการประย&กต(ใช้�ในภาคการก�อสำร�างด�วิย

การน�าแนวิค�ดควิามย��งยนมาใช้�ในการก�อสำร�างอาคารหรองานก�อสำร�างอ�นๆ รวิมถุ*งม&มมองแบบองค(รวิมเป3นการน�าเอาควิามก�งวิลในระด�บโลก, เป0าหมายของการพั�ฒนาอย�างย��งยน และควิามต�องการและปร�มาณควิามต�องการในด�านประโยช้น(ใช้�สำอยของผู้ล�ตภ�ณฑ์( ประสำ�ทธ�ภาพัการท�างานและควิามประหย�ด กล&�มเป0าหมายท#�แตกต�างก�นจัะม#ม&มมองท#�แตกต�างก�น ในป/ญหาเหล�าน#4 และแนวิทางแก�ไขท#�เห�นช้อบ

ควิามม&�งหมายของมาตรฐานฉบ�บน#4 คอ เพั�อก�าหนดวิ�ตถุ&ประสำงค(ของควิามย��งยนในการก�อสำร�าง สำ�าหร�บมาตรฐานการท�างานในป/จัจั&บ�น แสำดงในแผู้นภาพัท#� 8 มาตรฐานฉบ�บน#4ก�าหนดเกณฑ์(ประเม�นข�4นพั4นฐานและต�วิช้#4วิ�ดเพั�อสำน�บสำน&นการประเม�นการพั�ฒนาอย�างย��งยนของอาคารและช้�วิยให�ผู้"�ต�ดสำ�นใจัประย&กต(ใช้�หล�กการด�งกล�าวิในการต�ดสำ�นใจั

144

แผนภาพื่ท�� 8 ช้0ดข้องมาต่รฐานท��เก��ยวข้�องสำ!าหร�บคิวามย��งย�นในภาคิการก#อสำร�าง

สำ�าหร�บรายละเอ#ยดในมาตรฐานในหมวิดท#� 1-4

ได�อธ�บายถุ*งขอบเขตมาตรฐานท#�เก#�ยวิข�อง, ค�าอธ�บายศึ�พัท(และเร�องท��วิไป ไม�ได�น�าเสำนอในท#�น#4

หมวิดท#� 5 ควิามย��งยนในการก�อสำร�าง อาคารและงานก�อสำร�างอ�น

5.1 เร�องท��วิไปการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนในการก�อสำร�าง

อาคารและงานก�อสำร�างอ�นน�ามาซึ่*�งหน�าท#�และประสำ�ทธ�ภาพัท#�จั�าเป3นท#�สำ�งผู้ลกระทบต�อสำ��งแวิดล�อมน�อยท#�สำ&ดในขณะท#�ม# การสำ�งเสำร�ม

145

ปร�บปร&งในด�านเศึรษฐก�จั และสำ�งคม (และวิ�ฒนธรรม) ในระด�บท�องถุ��น, ระด�บภ"ม�ภาคและระด�บโลก การพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนในการก�อสำร�างอาจัรวิมท�4งการพั�จัารณาอาคารและโครงสำร�างพั4นฐานด�วิยก�น หรอแยกออกจัากก�นหรอพั�จัารณาเฉพัาะช้�4นสำ�วินผู้ล�ตภ�ณฑ์(ก�อสำร�าง,สำ�วินประกอบของงานก�อสำร�าง, บร�การและกระบวินการท#�เก#�ยวิข�องก�บวิงจัรช้#วิ�ตของงานก�อสำร�าง

การสำน�บสำน&นการพั�ฒนาเพั�อควิามย��งยนในการก�อสำร�างสำามารถุพั�จัารณาได�ในหลายระด�บ รวิมท�4ง ท�4งภาคอ&ตสำาหกรรม, ระด�บองค(กร, ระด�บช้&มช้น, กล&�มของอาคารหรอแต�ละอาคารหรองานก�อสำร�าง ควิามย��งยนในงานก�อสำร�างย�งเก#�ยวิข�องก�บการร�บร" �ของการพั*�งพัาอาศึ�ยระหวิ�างก�นของงานก�อสำร�างและผู้ล�ตภ�ณฑ์(และบร�บทของงานก�อสำร�าง ร"ปต�อไปแสำดงให�เห�นถุ*ง ควิามต�องการจัากควิามก�งวิลของสำ�งคมท#�เก#�ยวิข�องก�บสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4น,งานก�อสำร�างและผู้ล�ตภ�ณฑ์(

146

แผนภาพื่ท�� 9 คิวามต่�องการข้องสำ�งคิมท��เก��ยวข้�องก�บสำภาพื่แวดล�อมท��สำร�างข้;3นสำ#วนประกอบและแรงข้�บเคิล��อนท��เก��ยวข้�อง

5.2 วิ�ตถุ&ประสำงค(การประย&กต(แนวิค�ดควิามย��งยนในการ

ก�อสำร�าง อาคารและงานก�อสำร�างอ�น เป3นการสำ�งเสำร�มการพั�ฒนาอย�างย��งยน ซึ่*�งม#วิ�ตถุ&ประสำงค( คอ

147

- ปร�บปร&งภาคการก�อสำร�างและสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4น

- ลดผู้ลกระทบด�านสำ��งแวิดล�อม ในขณะเด#ยวิก�นการเพั��มค&ณค�า ซึ่*�งผู้ลกระทบหรอค&ณค�าม#�เพั��มข*4นอาจัต�ดสำ�นด�วิย ม&มมองร�วิมก�นของท�4ง 3 ม&มมองของควิามย��งยนได�แก� เศึรษฐก�จั, สำภาพัแวิดล�อมและสำ�งคม

- กระต&�นให�เก�ดการด�าเน�นการเช้�งร&ก- กระต&�นให�เก�ดนวิ�ตกรรม- แยกการเจัร�ญเต�บโตทางเศึรษฐก�จัออกจัาก

การเพั��มผู้ลกระทบทางลบต�อสำภาพัแวิดล�อมและสำ�งคม- ประน#ประนอมผู้ลประโยช้น(หรอควิาม

ต�องการท#�ข�ดแย�งในระยะสำ�4นและระยะยาวิของการวิางแผู้นหรอการต�ดสำ�นใจั

5.3 หล�กการหล�กการด�งต�อไปน#4 น�ามาใช้�เพั�อให�บรรล&

วิ�ตถุ&ประสำงค( (เร#ยงตามต�วิอ�กษรภาษาอ�งกฤษ)

- การปร�บปร&งอย�างต�อเน�อง (Continual Improvement)

หล�กการน#4ครอบคล&มการปร�บปร&งท&กม&มมองของควิามย��งยนท#�เก#�ยวิข�องก�นสำภาพัแวิดล�อมท#�สำร�างข*4น รวิมถุ*ง อาคารและงานก�อสำร�างอ�น ตลอดอาย&อาคาร ซึ่*�งรวิมถุ*งประสำ�ทธ�ภาพัของงานก�อสำร�าง รวิมถุ*งกระบวินการ และการก�าหนดวิ�ธ#การประเม�นผู้ล, การตรวิจัสำอบ, การก�าก�บต�ดตาม และการสำ�อสำาร

- ควิามเสำมอภาค (Equity)

หล�กการน#4คลอบคล&มถุ*งควิามสำมด&ลและวิ�ตถุ&ประสำงค(ของ การพั�จัารณาของจัร�ยธรรมระหวิ�างร& �น, ระหวิ�าง

148

ภ"ม�ภาคและระหวิ�างสำ�งคม รวิมถุ*งการปกป0องสำภาพัแวิดล�อม,

ประสำ�ทธ�ภาพัทางเศึรษฐก�จัและควิามต�องการของสำ�งคม- ค�ดในระด�บโลกและด�าเน�นการในระด�บท�อง

ถุ��น (Global Thinking and Local Action)

หล�กการน#4คลอบคล&มถุ*งผู้ลกระทบในระด�บโลกของการกระท�าในระด�บท�องถุ��น ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อควิามก�งวิลของท�องถุ��นและภ"ม�ภาคเพั�อให�แน�ใจัวิ�า

a) เม�อเก�ดการกระท�าในระด�บท�องถุ��น ให�พั�จัารณาถุ*งผู้ลกระทบท#�จัะเก�ดข*4นในระด�บภ"ม�ภาคและระด�บโลก

b) เม�อม#การก�าหนดและใช้�กลย&ทธ(ในระด�บโลก ให�พั�จัารณาถุ*งควิามต�องการและทร�พัยากรท#�เก#�ยวิข�องในระด�บท�องถุ��น

- การมองแบบองค(รวิม (Holistic Approach)

หล�กการน#4รวิมท&กด�านท#�เก#�ยวิข�องก�บควิามย��งยน เพั�อพั�จัารณาและประเม�นผู้ลเก#�ยวิก�บควิามย��งยนของอาคารและงานก�อสำร�างอ�น การมองแบบองค(รวิม กล�าวิถุ*ง ท&กด�านของควิามย��งยน ตลอดวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของอาคารหรองานก�อสำร�างอ�น

- การม#สำ�วินร�วิมของผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย (Involvement of Interested Parties)

หล�กการน#4คลอบคล&มการค�าน*งถุ*งการสำน�บสำน&นและ ควิามต�องการของผู้"�ม#สำ�วินได�สำ�วินเสำ#ย สำ�มพั�นธ(ก�บพั4นท#�ท#�ม#ควิามร�บผู้�ดช้อบ และระยะเวิลาท#�ม# สำ�วินร�วิม

- การพั�จัารณาในระยะยาวิ (Long-Term Consideration)

หล�กการน#4คลอบคล&มถุ*ง ควิามร�บผู้�ดช้อบต�อผู้ลกระทบใน ระยะสำ�4น, ระยะกลาง และระยะยาวิของการต�ดสำ�นใจั อย�างน�อย รวิมถุ*ง

149

a) ประสำ�ทธ�ภาพัตลอดระยะเวิลา (ควิามสำามารถุของการใช้�งานเต�มตามระด�บท#�ก�าหนดไวิ� ในช้�วิงใช้�งาน)

b) ค�าน*งถุ*ง วิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ต (ค�าน*งถุ*งผู้ลกระทบของทางเลอกท#�เลอกในข�4นตอนหน*�งของวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตต�อข�4นตอนอ�นถุ�ดไป)

c) มรดก พั�จัารณาถุ*งผู้ลกระทบท#�ตกทอดมาจัากผู้ลของ การพั�ฒนามรดกอาจัขยายเก�นขอบเขตทางกายภาพัของการพั�ฒนา (มรดกอาจัม#ล�กษณะทางกายภาพั เช้�น อาคารและโครงสำร�างพั4นฐาน, ทางสำ��งแวิดล�อมเช้�น เป3นประโยช้น(ต�อสำ��งแวิดล�อมหรอท�าลาย, ทางสำ�งคม เช้�น มรดกทางวิ�ฒนธรรม,

ท�กษะ, การสำร�างควิามสำามารถุ หรอทางเศึรษฐก�จัเช้�น การจั�างงาน,

อ�ตราการเต�บโตทางเศึรษฐก�จั- การป0องก�นภ�ยและการบร�หารจั�ดการควิาม

เสำ#�ยง (Precaution and Risk Management)

หล�กการน#4คลอบคล&มถุ*งควิามเสำ#�ยงท#�หล#กเล#�ยงได�โดยใช้�หล�กการป0องก�นภ�ยหรอค�าน*งถุ*งผู้ลกระทบท#�ไม�เป3นผู้ลด#ท#�สำ&ดผู้�านการบร�หารจั�ดการควิามเสำ#�ยง

- หล�กการป0องก�นภ�ย (หล#กเล#�ยงจัากควิามเสำ#�ยง)

หล�กการป0องก�นภ�ย ม#วิ�ตถุ&ประสำงค(เพั�อหล#กเล#�ยงควิามเสำ#�ยง โดยการสำร�างข�อสำงสำ�ยของร& �นถุ�ดไป เป3นพั4นฐานของการวิ�เคราะห(ศึ�กยภาพัของควิามเสำ#�ยง

- การบร�หารจั�ดการควิามเสำ#�ยงการบร�หารจั�ดการควิามเสำ#�ยง คอ ช้&ดของ

ก�จักรรมท#�สำ�มพั�นธ(ก�น,การประเม�นควิามเสำ#�ยง, การแก�ไขควิามเสำ#�ยง,

การยอมร�บควิามเสำ#�ยงและการสำ�อสำารควิามเสำ#�ยง- ควิามร�บผู้�ดช้อบ (Responsibility)

150

หล�กการน#4คลอบคล&มถุ*ง ควิามร�บผู้�ดช้อบทางศึ#ลธรรม นอกเหนอจัากผู้ลกระทบทางกฎีหมายหรอทางการเง�น ของการด�าเน�นการโดยบ&คคล หรอกล&�ม

การพั�ฒนาของท�กษะของท�องถุ��นและควิามสำามารถุของสำถุาบ�นท�องถุ��นสำน�บสำน&นควิามย��งยนในการก�อสำร�าง

- ควิามโปร�งใสำ (Transparency)

หล�กการน#4คลอบคล&มการน�าเสำนอข�อม"ลในล�กษณะท#�เป@ดกวิ�าง,ครอบคล&มและเข�าใจัง�าย และเช้�นเด#ยวิก�บข�อม"ลต�นแบบ, ตรวิจัสำอบย�อมกล�บได�และม# ควิามน�าเช้�อถุอ

หมวิดท#� 6 ข�อแนะน�าในการประย&กต(ใช้�หล�กการมาตรฐานน#4ให�ควิามสำ�าค�ญเท�าเท#ยมก�นในแต�ละ

ม&มมองของ ควิามย��งยนเม�อกล�าวิถุ*งควิามย��งยนในการก�อสำร�างอาคารและงานก�อสำร�างอ�น วิ�ตถุ&ประสำงค(และหล�กการต�องการการพั�จัารณาและน�าไปใช้� ช้�วิยให�การต�ดสำ�นใจัท#�เหมาะสำมตรงก�บควิามต�องการในบร�บทป/จัจั&บ�น

การประย&กต(ใช้�มาตรฐานฉบ�บน#4ในภ"ม�ภาค, สำ�งคม และเศึรษฐก�จั จัะน�าไปสำ"�กลย&ทธ(เฉพัาะ ซึ่*�งข*4นก�บเง�อนไขท#�เป3นอย"�ของภ"ม�ภาคน�4น (การตอบสำนองของประเทศึท#�ก�าล�งพั�ฒนาและกลย&ทธ(ในการพั�ฒนาวิาระควิามย��งยนอาจัม#ควิามแตกต�างเป3นอย�างมาก จัากบรรดาประเทศึท#�พั�ฒนาแล�วิ)

หมายเหต& การต�ดสำ�นใจัม�กเก#�ยวิข�องก�บ การวิางแผู้น, การออกแบบ,การจั�ดการ และกระบวินการร4อถุอน ข�4นตอนท��วิไปของการพั�ฒนาโครงการ คอ การเร��มโครงการ รวิมถุ*งรายละเอ#ยดของล�กษณะโครงการ, การค�านวิณการพั�ฒนาโครงการและการได�มาของท#�ด�นและอาคารท#�อย"�อาศึ�ย, แนวิค�ดของโครงการรวิมถุ*งการวิ�เคราะห(ควิามเป3นไปได�ของโครงการและการท�าก�าไร, การ

151

วิางแผู้น, การก�อสำร�าง, การตลาด, การใช้�งาน และการปร�บปร&งใหม� หรอพั�ฒนาข*4นใหม�

ด�งแสำดงในภาพั การกล�าวิถุ*งควิามย��งยน เก#�ยวิข�องก�บการพั�จัารณาแบบรวิมก�นหรอบ"รณาการ ในม&มมองหล�กของควิามย��งยน เศึรษฐก�จั, สำภาพัแวิดล�อมและสำ�งคมท#�เก#�ยวิข�องก�บการก�อสำร�าง

แผนภาพื่ท�� 10 การพื่�จัารณาแบบบร,ณาการข้องม0มมองหล�กข้องคิวามย��งย�นท��เก��ยวข้�องก�บการก#อสำร�างอาคิารและงานก#อสำร�างอ��น

ด�านเศึรษฐก�จัล�กษณะเฉพัาะบางสำ�วินของงานก�อสำร�าง, บาง

สำ�วินของงาน,กระบวินการหรอบร�การสำ�มพั�นธ(ก�บวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของสำ��งเหล�าน�4น สำามารถุม#ผู้ลกระทบก�บผู้ลกระทบทางเศึรษฐก�จัหรอมรดกทางเศึรษฐก�จั ซึ่*�งม#มากกวิ�าอาย&ของงานก�อสำร�าง สำ��งเหล�าน#4เก#�ยวิข�อง

152

ก�บค�าใช้�จั�ายและผู้ลประโยช้น(ท#�วิ�ดผู้ลกระทบต�อเศึรษฐก�จับางสำ�วินหรอท�4งหมดท#�เก�ดจัากก�จักรรม,ผู้ล�ตภ�ณฑ์(หรอบร�การท#�ใช้�ในการก�อสำร�างหรอในการใช้�งานงานก�อสำร�าง

นอกจัากการพั�จัารณาในทางเศึรษฐก�จัโดยตรงและในระยะสำ�4น, ม&มมองด�านเศึรษฐก�จัย�งพั�จัารณาถุ*งวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของการก�อสำร�าง ซึ่*�งวิ�ดผู้ลกระทบด�านเศึรษฐก�จัในระยะยาวิหรอมรดกทางเศึรษฐก�จัซึ่*�งยาวินานกวิ�าอาย&การใช้�งานของอาคาร

ด�านสำภาพัแวิดล�อมล�กษณะเฉพัาะบางสำ�วินของงานก�อสำร�าง, บาง

สำ�วินของงาน,กระบวินการหรอบร�การสำ�มพั�นธ(ก�บวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของสำ��งเหล�าน�4น สำามารถุม#ผู้ลกระทบก�บสำภาพัแวิดล�อม

สำ��งเหล�าน#4เก#�ยวิข�องก�บการใช้�ทร�พัยากรของโลกป/จัจั&บ�น พั�จัารณาผู้ลกระทบต�อค&ณภาพัและปร�มาณของทร�พัยากรในระบบน�เวิศึ ท�4งในระด�บท�องถุ��น, ภ"ม�ภาค และระด�บโลก และน�าการประเม�นวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของสำ��งเหล�าน�4นเพั�อประเม�นผู้ลกระทบต�อสำภาพัแวิดล�อมบางสำ�วินหรอท�4งหมด ท#�เก�ดจัากก�จักรรมผู้ล�ตภ�ณฑ์(หรอบร�การท#�ใช้�ในการก�อสำร�าง, งานก�อสำร�างหรอในการใช้�งานงานก�อสำร�างซึ่*�งควิรรวิมถุ*งมรดกท#�ย�งคงเหลออย"�ของงานก�อสำร�าง

ด�านสำ�งคมล�กษณะเฉพัาะบางสำ�วินของงานก�อสำร�าง, บาง

สำ�วินของงาน,กระบวินการหรอบร�หารสำ�มพั�นธ(ก�บวิ�ฏิจั�กรช้#วิ�ตของสำ��งเหล�าน�4นสำามารถุม#ผู้ลกระทบก�บสำ�งคมหรอค&ณภาพัช้#วิ�ต

สำ��งเหล�าน#4เก#�ยวิข�องก�บจัร�ยธรรมระหวิ�างร& �น (กระทบต�อคนร& �นถุ�ดไป)และการร�บร" �ค&ณค�าทางธรรมช้าต�ของระบบน�เวิศึ, ประเพัณ#และวิ�ฒนธรรม ผู้ลกระทบต�อสำ�งคมหรอค&ณภาพัช้#วิ�ตบางสำ�วินหรอท�4งหมด ท#�เก�ดจัากก�จักรรม, ผู้ล�ตภ�ณฑ์(หรอบร�การท#�ใช้�ในการก�อสำร�าง งานก�อสำร�างหรอการใช้�งานงานก�อสำร�าง เก#�ยวิข�องก�บ

153

ผู้ลกระทบต�อวิ�ฒนธรรมท�องถุ��น และสำ�ทธ�มน&ษยช้นข�4นพั4นฐานและควิามต�องการของมน&ษย(และควิรรวิมถุ*งมรดกท#�ย�งคงเหลอย"�ของงานก�อสำร�าง

2.2 กรอบแนวคิ�ดในการว�จั�ย

จัากการทบทวินวิรรณกรรมและงานวิ�จั�ยท#�เก#�ยวิข�อง ก�บการพั�ฒนาระบบการจั�ดการเพั�อควิามสำ�าเร�จัอย�างย��งยนของวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างขนาดกลางและขนาดย�อม และ ควิามย��งยนในการก�อสำร�าง จั*งเก�ดเป3นกรอบควิามค�ดในการวิ�จั�ย ด�งน#4

154

แผนภาพื่ท�� 11 กรอบแนวคิ�ดในการว�จั�ย

155

2.3 น�ยามศ�พื่ท$

ว�สำาหก�จัก#อสำร�างข้นาดกลางและข้นาดย#อม หมายถุ*ง วิ�สำาหก�จัท#�ประกอบอาช้#พัในการก�อสำร�าง ซึ่*�งเป3นอ&ตสำาหกรรมบร�การ โดยม#การก�าหนดขนาดตามพัระราช้บ�ญญ�ต�สำ�งเสำร�มวิ�สำาหก�จัขนาดกลางและขนาดย�อม พั.ศึ. 2534 ตามจั�านวินการจั�างงานและจั�านวินสำ�นทร�พัย(ถุาวิร โดยวิ�สำาหก�จัขนาดย�อม ม#จั�านวินการจั�างงานไม�เก�น 50 คน และจั�านวินสำ�นทร�พัย(ถุาวิรไม�เก�น 50 ล�านบาท สำ�าหร�บวิ�สำาหก�จัขนาดกลาง ม#จั�านวินการจั�างงานต�4งแต� 51 คน-ไม�เก�น 200

คน และจั�านวินสำ�นทร�พัย(ถุาวิรต�4งแต� มากกวิ�า 50 ล�านบาท-ไม�เก�น 50 ล�านบาท ในกรณ#ท#�จั�านวินการจั�างงานของก�จัการใดเข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดย�อม แต�ม"ลค�าสำ�นทร�พัย(ถุาวิรเข�าล�กษณะของ วิ�สำาหก�จัขนาดกลาง หรอม#จั�านวินการจั�างงานเข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดกลางแต�ม"ลค�าสำ�นทร�พัย(เข�าล�กษณะของวิ�สำาหก�จัขนาดย�อม ให�ถุอจั�านวินของการจั�างงานหรอม"ลค�าสำ�นทร�พัย(ถุาวิรท#�น�อยกวิ�าเป3นเกณฑ์(

ป<ญหาและอ0ปสำรรคิข้องว�สำาหก�จัก#อสำร�าง หมายถุ*ง ป/ญหาและอ&ปสำรรคของการด�าเน�นธ&รก�จัของวิ�สำาหก�จัท#�ประกอบอาช้#พัก�อสำร�าง โดยม#กรอบการพั�จัารณาตามงานท#�วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างด�าเน�นการ ด�งน#4 1) งานจั�ดการท��วิไป 2) งานขาย การตลาด และบร�การ 3) งานประมาณราคา 4) งานด�านจั�ดซึ่4อ 5) งานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรม และเทคโนโลย# 6) งานด�าน ควิามปลอดภ�ย 7)

งานด�านบ�ญช้#และการเง�นป<จัจั�ยคิวามสำ!าเร"จัข้องว�สำาหก�จัก#อสำร�าง หมายถุ*ง

ป/จัจั�ยท#�ม#ผู้ลท�าให� การด�าเน�นธ&รก�จัของวิ�สำาหก�จัท#�ประกอบอาช้#พัก�อสำร�าง ประสำบควิามสำ�าเร�จั โดยม#กรอบ การพั�จัารณาตามงานท#�วิ�สำาหก�จัก�อสำร�างด�าเน�นการ ด�งน#4 1) งานจั�ดการท��วิไป 2)

156

งานขาย การตลาด และบร�การ 3) งานประมาณราคา 4) งานด�านจั�ดซึ่4อ 5) งานด�านก�อสำร�าง วิ�ศึวิกรรม และเทคโนโลย# 6)งานด�านควิามปลอดภ�ย 7) งานด�านบ�ญช้#และการเง�น

การกระต่0�นให�เก�ดการเปล��ยนแปลง หมายถุ*ง ผู้"�ประกอบการวิ�สำาหก�จัก�อสำร�างได�ร�บการช้#4ให�เห�นถุ*งป/ญหาของการด�าเน�นธ&รก�จั และหาทางแก�ไข รวิมถุ*งผู้ลกระทบจัาก การก�อสำร�างท#�ท�าให�เก�ดป/ญหาต�อสำ�งคมและสำ��งแวิดล�อม ให�เห�นควิามสำ�าค�ญของการด�าเน�นธ&รก�จัก�อสำร�างก�อสำร�าง วิ�าสำามารถุม#สำ�วินช้�วิยแก�ป/ญหาของสำ�งคม, สำ��งแวิดล�อม และพั�ฒนาสำ"�ควิามย��งยน

การจั�ดการเพื่��อคิวามสำ!าเร"จัอย#างย��งย�น หมายถุ*ง การจั�ดการเพั�อให�องค(กรสำามารถุด�าเน�นก�จัการได�อย�างต�อเน�องในระยะยาวิ ประสำบควิามสำ�าเร�จัและด�ารงอย"�ได�อย�างม��นคง ภายใต�สำภาพัแวิดล�อมภายนอกท#�ไม�สำามารถุควิบค&มได� โดยครอบคล&มถุ*งโอกาสำทางธ&รก�จั, สำ�งคม และสำ��งแวิดล�อมในกลย&ทธ(ธ&รก�จั ด�วิยควิามสำามารถุในการตอบสำนองท#�ตรงตามควิามต�องการและควิามคาดหวิ�งของล"กค�าและผู้"�เก#�ยวิข�อง อย�างม#ประสำ�ทธ�ภาพั

แนวทางการพื่�ฒนาระบบการจั�ดการเพื่��อคิวามสำ!าเร"จัอย#างย��งย�น หมายถุ*ง ผู้ลของการวิ�เคราะห(และสำ�งเคราะห(ท#�ได�จัากการวิ�จั�ย

157

top related