bilimsel yazılımlar

BĠLĠMSEL YAZILIMLAR

ĠSTATĠSTĠK

MATEMATĠK ARACcedilLARI

Elmas BAYRAM

200910210015

IV Sınıf - I Oumlğretim

ĠSTATĠSTĠK ( SPSS )

SPSS yazılımı birkaccedil farklı bilgisayar dosyası ile birlikte ccedilalışmaktadır Veri dosyaları ccedilıktı dosyaları ve soumlzdizimi (sentaks) dosyaları

Veri dosyaları kullanıcının istatistiksel olarak analiz etmeyi istediği bilgileri iccedileren bilgisayar dosyalarıdır

Ccedilıktı dosyaları istatistiksel analizleri ve genellikle tabloları grafikleri veveya ccedilizelgeleri iccedilerir

Soumlzdizimi dosyaları SPSS yazılımına ne yapması gerektiğini soumlyleyen bilgisayar talimatlarıdır

SPSS‟de veri dosyaları ldquosavrdquo ccedilıktı dosyaları ldquospordquo soumlzdizimi doyaları ise ldquospsrdquo uzantısına sahiptir

Mevcut Veri Dosyalarının Accedilılması

FILE raquo OPEN raquo DATA

Daha Oumlnceden OluĢturulan Ccedilıktı (Output)

Dosyalarını Accedilmak

FILE raquo OPEN raquo OUTPUT

Dosyaları Kaydetmek

Dosyayı hacirclihazırda verilmiş olan isimle kaydetmek iccedilin

FILE raquo SAVE

Dosyayı farklı bir isim altında kaydetmek iccedilin

FILE raquo SAVE AS

moumlnuumllerini kullanabilirsiniz

Yeni SPSS Veri Dosyaları OluĢturmak

Yeni bir SPSS veri dosyası oluşturmak iccedilin ldquoFilerdquo

moumlnuumlsuumlnuuml ve ardından ldquoNewrdquo ve ldquoDatardquo sekmelerini seccedilin

Kullanılacak Oumllccedilek Tuumlruumlnuumln Belirlenmesi

Oran (Ratio) Oumllccedileği Aylık gelir ağırlık uzunluk hız gibi değişkenleri oumllccedilmek iccedilin kullanılır

Aralık (Interval) Oumllccedileği Sıcaklık başarı performans gibi nicel değişkenleri oumllccedilmek iccedilin kullanılır

Sınıflama Oumllccedileği (Nominal) Sınıflama oumllccedileğinde değişkenlerin aldığı değerler sayısal bir buumlyuumlkluumlk ifade etmezler

Sıralama Oumllccedileği (Ordinal) Sınıflama oumllccedileğinde değişkenlerin aldığı değerler oumlnem derecesi ya da uumlstuumlnluumlkleri baz alınarak sıralanır

Oumllccedilek tuumlruumlnuuml ldquoVariable Viewrdquo sekmesinin ldquoMeasurerdquo suumltununa girebilirsiniz

DeğiĢkenlerin Yeniden Kodlanması

ve Hesaplanması

ldquoYeniden kodlamardquo SPSS‟in araştırmacının değişkenleri yapacağı analizin ihtiyaccedillarına uygun şekilde yeniden kategorize etmesine olanak sağlayan bir fonksiyonudur

DeğiĢkenlerin Hesaplanması

Değişkenlerin hesaplanması ccedilok sık başvuracağınız bir fonksiyondur

Bu fonksiyonu kullanarak farklı değişkenler uumlzerinde işlem yaparak yeni değişkenler oluşturabilirsiniz

Hesaplamayı gerccedilekleştirmek iccedilin şu moumlnuumlleri seccedilin

TRANSFORM raquo COMPUTE VARIABLE

Sayma Fonksiyonunun Kullanılması

SPSS kullanıcıların değişkenler arasında belirli değerleri toplamalarına olanak tanır

Oumlrneğin bir araştırmacının bir katılımcının

belirli sorulara ldquoevetrdquo yanıtı verdiği durumların sayısını hesaplamak istediğini varsayalım

Bu oumlrnek iccedilin oumlğrencilerin temizlik ile ilgili duumlşuumlncelere soruları ele alalım

Bu oumlrnek iccedilin aşağıdaki moumlnuumlleri kullanın

TRANSFORM raquo COUNT VALUES WITH CASES

Verilerin Organizasyonu ve

Sunumu

Bir değişken ya da değişken seti iccedilin temel betimleyici istatistikleri kullanarak bir tablo oluşturmak iccedilin aşağıdaki moumlnuumlleri seccedilin

ANALYZE raquo DESCRIPTIVES raquo DESCRIPTIVES

ldquoDescriptivesrdquo iletişim kutusunun sağ alt koumlşesinde bulunan

ldquoOptionsrdquo tuşuna tıkladığınızda başka bir iletişim kutusu karşınıza

ccedilıkacaktır Bu iletişim kutusunu kullanacağınız temel betimleyici

istatistikleri seccedilmenize imkan sağlayacaktır

Ccedilapraz Tablolar

Ccedilapraz tablolar temel olarak iki değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmek iccedilin kullanılır

Bu araştırmacıya değişkenler arasındaki ilişkiyi ilgili her bir değişkenin kategorilerinin kesişimlerini inceleyerek keşfetme olanağı sağlar

İkili tablolamanın en basit tuumlruuml iki değişkenli analizdir

Ancak analiz bunun oumltesine uzanabilir

Ġki DeğiĢkenli Analiz

Oumlrneğe goumlre iki değişken

iccedilin ccedilapraz tablolama

yapmak iccedilin şu moumlnuumlleri

takip edin

ANALYZE raquo DESCRIPTIVES raquoCROSSTABS

Oumlrnek Seccedilimi

SPSS yazılımı bir kullanıcının bir veri setinden oumlrnek almasına olanak sağlar

Bu hedefli ya da rastgele bir oumlrnek olabilir

HedeflenmiĢ Seccedilim

Mevcut veri setinden ccedilalışacağınız oumlrneği seccedilmek iccedilin aşağıdaki moumlnuumlleri takip edin

DATA raquo SELECT CASES

Karşınıza aşağıdaki

ldquoSelect Casesrdquo iletişim

kutusu ccedilıkacaktır

Burada analiz etmeyi

istediğiniz katılımcı

tuumlrlerini seccedilebilir ve

dolayısıyla araştırma

kriterlerinize uymayan-

ları ccedilalışma dışarıda

bırakabilirsiniz

MATEMATĠK ARACcedilLARI

( MATLAB )

MATLAB adı MATrix LABoratory (Matrix Laboratuarı) kelimelerinden gelir

MATLAB ilk olarak Fortran Linpack ve Eispack projeleriyle geliştirilen ve bu programlara daha etkin ve kolay erişim sağlamak amacıyla 1970lerin sonlarında yazılmıştır

İlk başlarda bilim adamlarına problemlerin ccediloumlzuumlmuumlne matris temelli teknikleri kullanarak yardımcı olmaktaydı

Buguumln ise geliştirilen yerleşik kuumltuumlphanesi ve uygulama ve programlama oumlzellikleri ile gerek uumlniversite ortamlarında (başta matematik ve muumlhendislik olmak uumlzere tuumlm bilim dallarında) gerekse sanayi ccedilevresinde yuumlksek verimli araştırma geliştirme ve analiz aracı olarak yaygın bir kullanım alanı bulmuştur

1970‟lerin sonunda Cleve Moler tarafından yazılan Matlab programının tipik kullanım alanları

Algoritma geliştirme ve kod yazma yani programlama

Matematiksel (nuumlmerik ve sembolik) hesaplama işlemleri

Lineer cebir istatistik Fourier analizi filtreleme optimizasyon sayısal integrasyon vb konularda matematik fonksiyonlar

2D ve 3D grafiklerinin ccedilizimi Modelleme ve benzetim Grafik oluşturma Veri analizi ve kontroluuml Gerccedilek duumlnya şartlarında uygulama geliştirme

şeklinde oumlzetlenebilir

MATLAB KULLANIMINDA TEMEL

KURALLAR

Programın dili ve yardım bilgileri tamamen ingilizcedir

Komut temelli yazılımdır

Kuumlccediluumlk-buumlyuumlk harf ayrımı vardır tot ve Tot farklı algılanır

raquoişareti komut prompt‟‟udur

Komutlar Enter ile yuumlruumltuumlluumlr

ĠFADELER

Matematiksel ve metinsel goumlsterimler ile işlemler ifadelerle sağlanır

Sayılar (Numbers)

Fonksiyonlar (Functions)

Değişkenler (Variables)

İşleccediller (Operators)

Matlab‟de ifadeler genellikle değişken = ifade veya sadece ifade formundadır

Oumlrnek olarak

gtgt x=4sqrt(5)

x =

89443

ifadesinde x değişken 4 sayıı işleccedil sqrt fonksiyondur

Bir ifade = işareti ile bir değişkene atanmamış ise MATLAB otomatik olarak sonucu ans(answer) adı verilen oumlzel bir değişkende saklar

SAYI FORMATI

Bir işlem sonucu varsayılan (default) olarak 4 ondalık ile goumlsterilir Sayı goumlsteriminde hane sayısı format fonksiyonu ile değiştirilir

gtgt format xxx

Format veya format short 5 rakamlı (4 ondalık)

format long 15 rakamlı (14 ondalık)

format bank İki ondalıklı sayı

format rat Ondalık sayıları rasyonel sayı olarak goumlsterir

TEMEL ĠSTATĠSTĠKSEL ĠġLEMLER

max Veri kuumlmesindeki en buumlyuumlk değeri bulur

min Veri kuumlmesindeki en kuumlccediluumlk değeri bulur

length Kuumlme iccedilinde kaccedil eleman olduğunu verir

sum Kuumlmenin iccedilindeki elemanların toplamını verir

prod Verilerin ccedilarpımını hesaplar

median Verilerin ortanca değerini hesaplar

std Standart sapma

mean Ortalama değer ya da aritmetik ortalama

geomean Geometrik ortalama

harmmean Harmonik ortalama

sort Kuumlme elemanlarını azalan sırada hazırlar

YUVARLATMA ĠġLEMLERĠ

fix Sıfıra doğru yuvarlattırır

floor(x) xrsquoten kuumlccediluumlk veya eşit en yakın tam sayıya doğru yuvarlattırır

ceil(x) xrsquoten buumlyuumlk veya eşit en yakın tam sayıya doğru yuvarlattırır

round En yakın tamsayıya yuvarlatır

KARMAġIK SAYI ĠġLEMLERĠ

abs Mutlak değer alır (Genlik bilgisi)r (Genlik bilgisi)

angle Faz accedilısı

conj Karmaşık eşlenik

imag Karmaşık sanal kısım

real Karmaşık gerccedilel kısım

DEĞĠġKEN ĠġLEMLERĠ Bir değişkeni silmek iccedilin ldquoClearrdquo değişken adı komutu

kullanılır Ccedilalışma duumlzleminden (workspace) tuumlm değişkenleri

silmek iccedilin ldquoClearrdquo komutu kullanılırrdquoClearrdquo komutu bellekteki tuumlm değişkenleri siler

who komutu ile sadece değişken adlarını rdquowhosrdquo komutu ile de komutu ile de değişkenlerin oumlzellikleri goumlruumllebilir

Değişkenler skaler vektoumlr matris veya metin (string) olabilir

Değişken oumlrnekleri a=1 b=-32e3 ct=225 metin=bdquoIletisimLab‟ vektoumlr=[1 2 3] matris=[1 2 3-1 0 1] hucre=1 2 ‟buyuk‟‟kucuk‟

ĠġLECcedilLER

İşlem yapmayı sağlayan sembollerdir

+ -

^ (uumls alma ab) 2^3

bdquobdquo (Tek tırnak arası) bdquoAlibdquo(Metin girişlerinde kullanılır)r

bdquo Transpoze

( ) 2(3-4) (İşlem sırasını belirler)

[ ] Dizi goumlsteriminde kullanılır

= x=3

== x==K

Programın işleyişini etkilemeyen accedilıklama satırlarını goumlsterir

DOS moduna geccediler

Aritmetik işlemlerde işleccedil oumlncelik sırası (precision)( vardır

dot(xy)=sum(xy)

GRAFĠKLER

Matlab 2D ve 3D başta olmak uumlzere ccedilok gelişmiş grafik araccedilları sunar

Ccedilizgi (line) grafikler (plot plot3 polar)

Yuumlzey (surface) grafikler (surf surfc)

Ağ (mesh) grafikler (mesh meshc meshgrid)

Comtour grafikler (contour contourc contourf)

Ccedilubuk (bar) pasta (pie) vb oumlzel grafikler (bar bar3 hist rose pie pie3)

Animasyonlar (moviein movie vb komutlar)

soru_1 MATLAB nedir

Cevap MATLAB ilk olarak Fortran Linpack ve Eispack projeleriyle geliştirilen ve bu programlara daha etkin ve kolay erişim sağlamak amacıyla 1970lerin sonlarında yazılmıştır

Soru_2 Veri dosyası nedir

CevapVeri dosyaları kullanıcının istatistiksel olarak analiz etmeyi istediği bilgileri iccedileren bilgisayar dosyalarıdır

KAYNAKCcedilA

httpwwwtugrulaktascomdersnotlariMatlapmatlab[2]pdf

httpmatlabuzerinecom

httpwwwrehberimnetforumdiger-diller-24115658-matlab-nedir-giris-seviyesinde-bilgilerhtml

httpyunushacettepeedutr~tontacoursesspring2009bby606SPSS_150_ile_Veri_Analizipdf