Transcript
I. nh ngha ca bnh
- Ca bnh lâm sàng: hu ht không có triu chng lâm sàng c hiu. Mt s Bnh nhân có
hi trng ging l: au bng vùng i tràng, mót rn, i tin nhiu ln/ngày, phân ít và có nhiu
cht nhy ln máu l l nh máu cá. Bnh nhân nhim giun tóc có th b ni mn d ng, nhim
nhiu và kéo dài có th gây thiu máu nhc sc, tim có ting thi tâm thu và b phù nh.
- Ca bnh xác nh: có trng giun tóc trong phân.
1.1. Chn oán phân bit: cn phân bit vi các bnh l amip, thiu máu khác.
1.2. Xét nghim:
- Loi mu bnh phm: phân
- Phng pháp xét nghim: k thut Kato hoc Kato-Katz. Trng giun tóc có hình qu cau
b dc, màu vàng m, v dày, dng hình nút 2 u, kích thc 22 x 50cm.
II. Tác nhân gây bnh
- Tên tác nhân: giun tóc (Trichuris trichiura).
- Hình thái: hình th giun tóc c chia làm 2 phn rõ rt: phn u dài và nh chim 2/3
chiu dài c th, phn thân còn li ngn và phình to. Giun tóc có màu hng nht hoc trng sa.
Giun cái dài 30 - 50mm, giun c dài 30 - 45mm. uôi giun tóc cái thng thng, uôi giun c
thng cong và có mt gai sinh dc.
- Kh nng tn ti trong môi trng bên ngoài: trng giun tóc bt buc phi có thi gian phát
trin ngoi cnh mi có kh nng gây nhim cho ngi. Thi gian trng giun phát trin thành
trng mang u trùng là 17 - 30 ngày trong nhit thích hp 25 - 300C, m trên 80% và có oxy.
Trng giun tóc có kh nng phát trin trong dung dch acid chlohydric 10% ti 3 tun, trong dung
dch acid nitric 10% và formalin 10% ti 9 ngày. Tuy nhiên, d b hng di tác dng ca ánh
nng mt tri, nhit trên 500C trng giun s cht. Trong quá trình thc hin chu k, u trùng
giun tóc không có giai on chu du nh u trùng giun a, giun móc/giun m.
III. c im dch t hc - Bnh giun tóc lu hành các nc nhit i và cn nhit i. iu kin quyt nh s lây
truyn ca giun tóc là khí hu nóng m, dân có tp quán sinh hot lc hu, tình trng v sinh cá
nhân và môi trng sng cha hp v sinh. Dân nông thôn nhim cao hn dân thành th, c
bit là dân có tp quán dùng phân ngi bón rung.
- Mt s c im dch t nhim giun tóc khác vi giun a và giun móc/giun m: La tui
di 1 tui hu nh không thy nhim giun tóc, nguyên nhân có th do mm bnh trong t thp
hn giun a. La tui 2 - 3 tui có t l nhim giun tóc thp, chng t giun tóc thng nhim
mun. T l nhim tng dn theo la tui trên 3 tui nhng không có hin tng tng vt. T l
nhim giun tóc nam và n xp x nhau.
IV. Ngun truyn nhim
- cha: cha giun tóc là ngi.
- Thi gian bnh: không rõ ràng. Ngi nut phi trng giun tóc, khi n rut non trng
n, gii phóng u trùng, u trùng chui qua thành rut vào máu, di chuyn n ph nang phi và
phát trin ln lên ti phi, sau ó lên khí qun và c nut li vào d dày. Ti manh tràng, u
trùng phát trin thành giun tóc trng thành. Thi gian t khi nut phi trng có u trùng n khi
có các triu chng u tiên phi t 5 - 14 ngày.
- Thi k lây truyn: là khong thi gian sng ca giun cái trng thành t khi c th tinh.
Thi gian t khi nut phi trng có u trùng n khi giun trng thành trng khong 45 - 60
ngày. Giun cái có kh nng ti 2.000 trng/ngày. i sng ca giun tóc t 5 - 6 nm nu không
c iu tr.
V. Phng thc lây truyn
Qua ng n ung: ngi b nhim giun tóc do n, ung phi trng giun tóc ã phát trin
ngoi cnh ti giai on u trùng.
VI. Tính cm nhim và min dch: Tt c mi ngi u có th nhim giun tóc.
VII. Các bin pháp phòng, chng dch
7.1. Bin pháp d phòng
- Tuyên truyn giáo dc: nâng cao ý thc v sinh, bo v môi trng không b nhim phân,
c bit là khu vc gn nhà, trong nhà.
- V sinh phòng dch: v sinh môi trng, c bit là khu vc gn nhà, trong nhà và khu vc
vui chi ca tr em. Xây dng h xí hp v sinh. Xây dng np sng v sinh cá nhân: ra tay trc
khi n hoc chun b thc n, không n rau sng khi cha ra tht sch.
7.2. Bin pháp chng dch
- T chc: không bt buc.
- Chuyên môn:
+ Thu dung, cách ly, iu tr bnh nhân: không bt buc.
+ Qun lý ngi lành mang trùng, ngi tip xúc: không bt buc.
+ D phòng cho i tng nguy c cao: Ty giun nh k 2 ln/nm cách nhau 4 - 6 tháng.
+ X lý môi trng: phát ng các chin dch dn v sinh trong cng ng dân c, xây dng
h thng cng rãnh, x lý nc thi.
7.3. Nguyên tc iu tr
- Chn thuc có tác dng vi nhiu loi giun, ít c, dùng mt liu duy nht vn t hiu
qu cao.
- iu tr nhim giun tóc n thun: albendazole 400mg/ngày x 3 ngày hoc dùng
mebendazole 100mg/ln x 2 ln/ngày x 3 ngày.
- iu tr nhim giun tóc phi hp giun móc/giun m: albendazole 400mg/ngày x 3 ngày
hoc dùng mebendazole 500mg/ngày x 3 ngày.
Chú ý: albendazole và mebendazole chng ch nh vi tr di 2 tui, ph n có thai 3
tháng u hoc cho con bú, ngi có tin s mn cm vi Benzimidazol, ngi có tin s nhim
c tu xng. Thn trng khi iu tr cho ngi suy gan, suy thn
7.4. Kim dch biên gii: Không bt buc.
TÀI LIU THAM KHO
- Ca bnh lâm sàng: hu ht không có triu chng lâm sàng c hiu. Mt s Bnh nhân có
hi trng ging l: au bng vùng i tràng, mót rn, i tin nhiu ln/ngày, phân ít và có nhiu
cht nhy ln máu l l nh máu cá. Bnh nhân nhim giun tóc có th b ni mn d ng, nhim
nhiu và kéo dài có th gây thiu máu nhc sc, tim có ting thi tâm thu và b phù nh.
- Ca bnh xác nh: có trng giun tóc trong phân.
1.1. Chn oán phân bit: cn phân bit vi các bnh l amip, thiu máu khác.
1.2. Xét nghim:
- Loi mu bnh phm: phân
- Phng pháp xét nghim: k thut Kato hoc Kato-Katz. Trng giun tóc có hình qu cau
b dc, màu vàng m, v dày, dng hình nút 2 u, kích thc 22 x 50cm.
II. Tác nhân gây bnh
- Tên tác nhân: giun tóc (Trichuris trichiura).
- Hình thái: hình th giun tóc c chia làm 2 phn rõ rt: phn u dài và nh chim 2/3
chiu dài c th, phn thân còn li ngn và phình to. Giun tóc có màu hng nht hoc trng sa.
Giun cái dài 30 - 50mm, giun c dài 30 - 45mm. uôi giun tóc cái thng thng, uôi giun c
thng cong và có mt gai sinh dc.
- Kh nng tn ti trong môi trng bên ngoài: trng giun tóc bt buc phi có thi gian phát
trin ngoi cnh mi có kh nng gây nhim cho ngi. Thi gian trng giun phát trin thành
trng mang u trùng là 17 - 30 ngày trong nhit thích hp 25 - 300C, m trên 80% và có oxy.
Trng giun tóc có kh nng phát trin trong dung dch acid chlohydric 10% ti 3 tun, trong dung
dch acid nitric 10% và formalin 10% ti 9 ngày. Tuy nhiên, d b hng di tác dng ca ánh
nng mt tri, nhit trên 500C trng giun s cht. Trong quá trình thc hin chu k, u trùng
giun tóc không có giai on chu du nh u trùng giun a, giun móc/giun m.
III. c im dch t hc - Bnh giun tóc lu hành các nc nhit i và cn nhit i. iu kin quyt nh s lây
truyn ca giun tóc là khí hu nóng m, dân có tp quán sinh hot lc hu, tình trng v sinh cá
nhân và môi trng sng cha hp v sinh. Dân nông thôn nhim cao hn dân thành th, c
bit là dân có tp quán dùng phân ngi bón rung.
- Mt s c im dch t nhim giun tóc khác vi giun a và giun móc/giun m: La tui
di 1 tui hu nh không thy nhim giun tóc, nguyên nhân có th do mm bnh trong t thp
hn giun a. La tui 2 - 3 tui có t l nhim giun tóc thp, chng t giun tóc thng nhim
mun. T l nhim tng dn theo la tui trên 3 tui nhng không có hin tng tng vt. T l
nhim giun tóc nam và n xp x nhau.
IV. Ngun truyn nhim
- cha: cha giun tóc là ngi.
- Thi gian bnh: không rõ ràng. Ngi nut phi trng giun tóc, khi n rut non trng
n, gii phóng u trùng, u trùng chui qua thành rut vào máu, di chuyn n ph nang phi và
phát trin ln lên ti phi, sau ó lên khí qun và c nut li vào d dày. Ti manh tràng, u
trùng phát trin thành giun tóc trng thành. Thi gian t khi nut phi trng có u trùng n khi
có các triu chng u tiên phi t 5 - 14 ngày.
- Thi k lây truyn: là khong thi gian sng ca giun cái trng thành t khi c th tinh.
Thi gian t khi nut phi trng có u trùng n khi giun trng thành trng khong 45 - 60
ngày. Giun cái có kh nng ti 2.000 trng/ngày. i sng ca giun tóc t 5 - 6 nm nu không
c iu tr.
V. Phng thc lây truyn
Qua ng n ung: ngi b nhim giun tóc do n, ung phi trng giun tóc ã phát trin
ngoi cnh ti giai on u trùng.
VI. Tính cm nhim và min dch: Tt c mi ngi u có th nhim giun tóc.
VII. Các bin pháp phòng, chng dch
7.1. Bin pháp d phòng
- Tuyên truyn giáo dc: nâng cao ý thc v sinh, bo v môi trng không b nhim phân,
c bit là khu vc gn nhà, trong nhà.
- V sinh phòng dch: v sinh môi trng, c bit là khu vc gn nhà, trong nhà và khu vc
vui chi ca tr em. Xây dng h xí hp v sinh. Xây dng np sng v sinh cá nhân: ra tay trc
khi n hoc chun b thc n, không n rau sng khi cha ra tht sch.
7.2. Bin pháp chng dch
- T chc: không bt buc.
- Chuyên môn:
+ Thu dung, cách ly, iu tr bnh nhân: không bt buc.
+ Qun lý ngi lành mang trùng, ngi tip xúc: không bt buc.
+ D phòng cho i tng nguy c cao: Ty giun nh k 2 ln/nm cách nhau 4 - 6 tháng.
+ X lý môi trng: phát ng các chin dch dn v sinh trong cng ng dân c, xây dng
h thng cng rãnh, x lý nc thi.
7.3. Nguyên tc iu tr
- Chn thuc có tác dng vi nhiu loi giun, ít c, dùng mt liu duy nht vn t hiu
qu cao.
- iu tr nhim giun tóc n thun: albendazole 400mg/ngày x 3 ngày hoc dùng
mebendazole 100mg/ln x 2 ln/ngày x 3 ngày.
- iu tr nhim giun tóc phi hp giun móc/giun m: albendazole 400mg/ngày x 3 ngày
hoc dùng mebendazole 500mg/ngày x 3 ngày.
Chú ý: albendazole và mebendazole chng ch nh vi tr di 2 tui, ph n có thai 3
tháng u hoc cho con bú, ngi có tin s mn cm vi Benzimidazol, ngi có tin s nhim
c tu xng. Thn trng khi iu tr cho ngi suy gan, suy thn
7.4. Kim dch biên gii: Không bt buc.
TÀI LIU THAM KHO
top related