ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM BIOLOGIA
Post on 11-Jan-2017
248 Views
Preview:
Transcript
Miejsce na identyfikację szkoły
Za rozwiązaniewszystkich zadańmożna otrzymać
łącznie 60 punktów.
LISTOPAD2013
PESEL ZDAJĄCEGO
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
KODZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań przez dyrektorów
szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURYZ OPERONEM
BIOLOGIAPOZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy: 150 minut
Instrukcja dla zdającego1.Sprawdź,czyarkuszegzaminacyjnyzawiera16stron(zadania1.–34.).Ewentualnybrakzgłośprzewodniczącemuzespołunadzorującegoeg-zamin.
2.Odpowiedzizapiszwmiejscunatoprzeznaczonymprzykażdymza-daniu.
3.Piszczytelnie.Używajdługopisu/pióratylkozczarnymtuszem/atra-mentem.
4.Nieużywajkorektora,abłędnezapisywyraźnieprzekreśl.5.Pamiętaj,żezapisywbrudnopisieniepodlegająocenie.6.Podczasegzaminumożeszkorzystaćzlinijki.
Życzymy powodzenia!
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 1 2013-10-17 12:32:15
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
2
Poziom rozszerzony Biologia
Zadanie 1. (2 pkt)Pierwiastekten,należącydomikroelementów,jestskładnikiembiałekzłożonych–hemoglobi-nyimioglobiny,atakżewieluenzymów.Jegoniedobóruczłowiekapowodujeanemię,arytmięsercaizakłóceniaprocesuoddychania.a) Podaj nazwę opisanego pierwiastka.
..............................................................................................................................................................b) Podaj nazwę związku chemicznego występującego u roślin, który pod względem budowy jest podobny do hemu wchodzącego w skład hemoglobiny.
..............................................................................................................................................................
Zadanie 2. (3 pkt)Nawykresieprzedstawionoskładchemicznyświeżejmasyorganizmów.a) Na podstawie wykresu napisz, w których orga-nizmach jest najwięcej węglowodanów.
..................................................................................b) Wyjaśnij, z czego wynika to, że organizmy te zawierają najwięcej węglowodanów.
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
c) Podaj nazwę polisacharydu budującego szkie-lety zewnętrzne stawonogów i ściany komórkowe grzybów.
.....................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)Wśród wymienionych struktur wskaż te, które występują zarówno w komórkach prokariotycz-nych, jak i eukariotycznych. W wykropkowanym miejscu wpisz odpowiadające im cyfry.1.mitochondrium2.błonakomórkowa3.jądrokomórkowe4.aparatGolgiego5.rybosom
..............................................................................................................................................................
0
20
40
60
80
100
rośliny
składniki chemiczne [w %]
zwierzęta człowiek
węglowodanytłuszcze
białkakwasy nukleinowe
woda związki nieorganiczne
związki organiczne:
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 2 2013-10-17 12:32:15
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
3
Zadanie 4. (1 pkt)Kapustaczerwonamaliścieozabarwieniuciemnofioletowym.Barwatajestwynikiemobec-nościantocyjanów–barwnikówzawartychwsokukomórkowymskórkiliścia.Na zajęciachkółkabiologicznego,podopiekąnauczyciela,uczniowiewykonaliopisanedo-świadczenie.Naszkiełkopodstawowenanieśli–wpewnejodległościodsiebie–pojednejkroplikwasuocto-wego,zasadyamonowej iwodydestylowanej.Następniewkażdejkropliumieścilipo jednymkilkumilimetrowymskrawkuskórkiliściaczerwonejkapusty.Poupływiekilkuminutzaobser-wowali,żewkroplikwasuoctowegofragmentskórkikapustyzmieniłbarwęnaczerwoną,wkro-plizasadyamonowejzmieniłbarwęnaniebieską,awwodziedestylowanejpozostałfioletowy.Sformułuj wniosek wynikający z analizy wyników doświadczenia.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)Nametabolizmkażdegożywegoorganizmuskładająsiętysiąceróżnychreakcjichemicznych,któremającharakteranabolicznylubkataboliczny.W każdym zdaniu wybierz i zakreśl odpowiednie określenie, tak aby zdania opisywały reakcję kataboliczną.1.Podwzględemenergetycznymreakcjajestegzoergiczna/endoergiczna.2.Poziomenergetycznyproduktówwstosunkudosubstratówjestwyższy/niższy.3.Przykładowyproces,wktórymdominująreakcjetegotypu,to fotosynteza/oddychanie ko-
mórkowe.
Zadanie 6. (1 pkt)Nazwij etapy cyklu Calvina oznaczone na schemacie literami A, B i C.
A. ........................................................................................................................................................
B...........................................................................................................................................................
C. .........................................................................................................................................................
Informacje do zadań 6., 7., 8. Narysunkuprzedstawio-nocyklCalvina.
CO2
ATP
ADPNADPH
NADP+
heksoza(C6)
aldehydfosfoglicerynowy (C3)
5/6
1/6
ATP
ADP
rybulozo-1-5 bisfosforan (C5)
kwasfosfoglicerynowy
(2 x C3)
A
BC
aldehyd fosfoglicerynowy(2 x C3)
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 3 2013-10-17 12:32:15
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
4
Zadanie 7. (1 pkt)Wyjaśnij, dlaczego najczęściej występujący u roślin typ fotosyntezy jest nazwany fotosyntezą C3.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)Zakreśl odpowiedź, w której pada inna poprawna nazwa cyklu Calvina, oraz miejsce, w któ-rym on zachodzi.
A.Fazajasnafotosyntezy,zachodzinabłonachtylakoidów.
B.Fazaciemnafotosyntezy,zachodzinabłonachtylakoidów.
C.Fazajasnafotosyntezy,zachodziwstromiechloroplastów.
D.Fazaciemnafotosyntezy,zachodziwstromiechloroplastów.
Zadanie 9. (2 pkt)Narycinieprzedstawionouproszczonedrzewofilogenetyczneptakówigadów.
(Rycinanapodstawie:N.A.Campbelliin.,Biologia,Poznań2013.)
Systematykafilogenetycznaklasyfikujeorganizmytak,bypokazaćpowiązaniaewolucyjnemię-dzynimi.Graficzniepokrewieństwamiędzyposzczególnymiorganizmamiiichgrupamisąprzed-stawianewpostacidrzewfilogenetycznych,zwanychtakżekladogramami.Pojęciamiużywanymiwsystematycefilogenetycznejsąmiędzyinnymigrupamonofiletycznaigrupaparafiletyczna.Topierwszeoznaczagrupęorganizmówobejmującąwszystkichpotomkówwspólnegoprzodka,dru-gienatomiast–grupęobejmującątylkoczęśćpotomkówwspólnegoprzodka.a) Na podstawie ryciny i tekstu wyjaśnij, dlaczego gady nie są grupą monofiletyczną.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................b) Na podstawie ryciny podaj nazwę grupy współcześnie żyjących gadów, które są najbliżej spokrewnione z ptakami.
..............................................................................................................................................................
Jaszczurki i węże
Krokodyle
Dinozauryptasiomiednicze
Dinozaurygadziomiednicze
Ptaki
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 4 2013-10-17 12:32:16
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
5
Zadanie 10. (1 pkt)Wirusysąspecyficznymiorganicznymitworami,któremającechyzarównomateriiżywej,jakimartwej.Podaj jeden argument potwierdzający tezę, że wirusy nie są organizmami.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 11. (2 pkt)W tabeli podano ilości azotuwiązane przez bakterie azotowe z rodzajuRhizobium żyjącewsymbioziezróżnymiroślinamimotylkowymi.
Źródło:W.J.H.Kunicki-Goldfinger,Życie bakterii,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2008.
Na podstawie danych z tabeli wykonaj diagram słupkowy, ilustrujący zależność ilości azotu wią-zanego z atmosfery od rodzaju rośliny motylkowej, żyjącej w symbiozie z Rhizobium.
Roślina żyjąca w symbiozie z Rhizobium Ilość wiązanego azotu (w kg/ha/rok)
lucerna 217
łubin 169
groch 80
soja 65
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 5 2013-10-17 12:32:16
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
6
Zadanie 12. (2 pkt)Oceń poprawność zdań dotyczących roślin jednoliściennych i dwuliściennych. W prawej ko-lumnie tabeli wpisz odpowiednio literę P (prawda) lub literę F (fałsz).
Zadanie 13. (2 pkt)Narysunkuprzedstawionocebulę.Na podstawie rysunku i własnej wiedzy oceń poprawność zdań dotyczących cebuli. W prawej kolumnie tabeli wpisz odpowied-nio literę P (prawda) lub literę F (fałsz).
Zadanie 14. (1 pkt)Berberysjestpopularnymkrzewemozdobnym.Pręcikiwjegokwieciewykazująciekawąwła-ściwość–podwpływemdotykustulająsięwokółsłupka.Jesttoprzystosowaniedozapylania–stulającesiępręcikiczęstodotykająbowiemciałowadów,pozostawiającnanichpyłek.Re-akcjępręcikówmożnawywołaćtakżesztucznie,dotykającichnaprzykładigłą.Zaznacz poprawną nazwę opisanego wyżej ruchu, który wykonują pręciki berberysu.
A.nyktynastia
B.chemotaksja
C.sejsmonastia
D.geotropizm
Zdanie P/F
1.Dlaroślinjednoliściennychtypowajestzdolnośćdoprzyrostuwtórnegonagrubość.
2.Uroślindwuliściennychwwiązkachprzewodzących,międzyłykiemadrewnem,wystę-pujekambium.
3.Typowymsystememkorzeniowymuroślinjednoliściennychjestsystemwiązkowy.
4.Liścieroślindwuliściennychsąprzeważniewydłużone,orównoległejnerwacji,bezwyraźnegonerwugłównego.
A
Zdanie P/F
1.Cebulewystępujągłównieuroślindwuliściennych.
2.Zasadniczączęśćcebulistanowiąliście.
3.ElementoznaczonyliterąAtołodyga.
4.Cebulapełniwyłączniefunkcjęspichrzową.
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 6 2013-10-17 12:32:16
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
7
Zadanie 15. (2 pkt)Wielegatunkówroślinizwierząttoorganizmyobojnacze(obupłciowe).Uniektórychznich,naprzykładupasożytówwewnętrznych,takichjaktasiemce,występujezjawiskosamozapłod-nienia.U innych,wolnożyjących,mimowytwarzaniazarównokomórekgeneratywnychmę-skich,jakiżeńskich,zachodzizapłodnieniekrzyżowe.Podaj argument potwierdzający, że:a) hermafrodytyzm i samozapłodnienie są przystosowaniem do pasożytnictwa wewnętrznego
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................b) zapłodnienie krzyżowe jest przystosowaniem do zmieniających się warunków środowiska
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt)Wśród wymienionych cech płazów wskaż dwie ułatwiające im życie w wodzie i dwie ułatwiające im życie na lądzie. Wpisz w wykropkowanych miejscach odpowiadające im cyfry.1.Palcepłazówsąspiętebłonamipławnymi.2.Płazymajądobrzewykształconynarządsłuchu–posiadająuchośrodkowezestrzemiączkiem.3.Uwielupłazówwskórzeznajdująsięgruczołyjadowe.4.Płazymająwyłupiasteoczy,położonepogrzbietowejstroniegłowy.5.Płazymająworkowatepłuca.
Cechyułatwiająceżyciewwodzie–.............................
Cechyułatwiająceżycienalądzie–.............................
Zadanie 17. (2 pkt)
przeponaprzepona
A B
a) Określ, na którym z rysunków (A lub B) przedstawiono położenie przepony w czasie wydechu.
..............b)Pracaukładuoddechowegojestregulowanaprzedewszystkimprzezośrodkioddechowe.Podaj nazwę części mózgowia człowieka, w której są zlokalizowane te ośrodki.
..............................................................................................................................................................
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 7 2013-10-17 12:32:16
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
8
Zadanie 18. (1 pkt)Tkankatłuszczowabrunatnajestjednymzrodzajówtkankiłącznej.Tworząjądużekomórki,wktórychlicznesąwakuoletłuszczowe.Uludziwystępujeonaunoworodkówiniemowląt,apóźniejpowolizanika.Podaj główną funkcję, jaką pełni tkanka tłuszczowa brunatna u noworodków i niemowląt.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 19. (3 pkt)Uzupełnij schemat krążenia krwi, wpisując w odpowiednie miejsca wymienione elementy układu krwionośnego.prawa komora, lewa komora, prawy przedsionek, lewy przedsionek, aorta, pień płucny
Zadanie 20. (3 pkt)a) Dopasuj cechy elementów układu nerwowego do odpowiednich części układu nerwowego człowieka, wstawiając znak „X” we właściwej rubryce.
A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
płuca
tkanki
B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
E. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
F. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cecha Ośrodkowy układ nerwowy
Obwodowy układ nerwowy
Jednymzjegoelementówjestmóżdżek.
Tkankanerwowatworzywnimistotęszarąiistotębiałą.
Jestzbudowanyzwłókiennerwowychtworzącychnerwy.
Jestodpowiedzialnyzainterpretowaniebodźcówodbiera-nychprzeznarządywzrokuisłuchu.
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 8 2013-10-17 12:32:16
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
9
b) Zaznacz poprawnie ułożony zestaw tkanek, które są unerwione przez autonomiczny układ nerwowy człowieka.
A.Tkankamięśniowagładkaitkankamięśniowapoprzecznieprążkowanaserca.
B.Tkankamięśniowagładkaitkankamięśniowapoprzecznieprążkowanaszkieletowa.
C.Tkankamięśniowapoprzecznieprążkowanasercaitkankamięśniowapoprzecznieprąż-kowanaszkieletowa.
D.Tylkotkankamięśniowagładka.
Zadanie 21. (3 pkt)Narysunkuprzedstawionobudowęskóryczłowieka.
a) Podaj nazwy zaznaczonych elementów.
A. ........................................................................................................................................................
B. .........................................................................................................................................................
C. .........................................................................................................................................................
D. ........................................................................................................................................................b) Wymień jedną funkcję pełnioną przez wydzielinę elementu oznaczonego na rysunku literą B.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 22. (2 pkt)Uzupełnij tekst dotyczący regulacji poziomu glukozy we krwi.
Gruczołemodpowiedzialnymzaregulacjępoziomucukruwekrwijest.........................,zawie-rającawswoimmiąższukomórkiaib.Wprzypadkuobniżeniapoziomuglukozywekrwi,ko-mórkiaprodukują...............................Hormontenpodwyższastężeniecukruwekrwipoprzezwzmożenierozkładu..............................wwątrobie.Jeżelidochodzidopodwyższeniastężeniacukruwekrwi,komórkibwydzielają...............................
A
B
C
D
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 9 2013-10-17 12:32:17
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
10
Zadanie 23. (2 pkt)
a) Podaj nazwę komórki, którą przedstawiono na rysunku, i określ jej ploidalność.
..............................................................................................................................................................b) Wyjaśnij, dlaczego w tej komórce znajdują się bardzo liczne mitochondria.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 24. (1 pkt)Uporządkuj we właściwej kolejności pro-cesy, które zachodzą od dnia zapłodnie-nia komórki jajowej człowieka do porodu, wpisując do prawej kolumny tabeli cyfry od 1 do 4.
Zadanie 25. (2 pkt)Narysunkuprzedstawionojądrokomórkowewjednejzkońcowychfazpewnegopodziałuko-mórkowegojednejkomórkimacierzystej.
a) Na podstawie rysunku określ, jaki to typ podziału komórkowego – mitoza czy mejoza.
..............................................................................................................................................................b) Swoją odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
mitochondrium
Charakterystyka lub nazwa procesu Kolejność procesu
implantacjazarodkawścianiemacicy
bruzdkowanie
organogeneza
gastrulacja
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 10 2013-10-17 12:32:17
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
11
Zadanie 26. (1 pkt)Na podstawie tej informacji podaj nazwę mutacji, która tu zaszła.
..............................................................................................................................................................
Zadanie 27. (3 pkt)
a) Korzystając z tabeli kodu genetycznego, podaj szereg aminokwasów kodowanych przez mRNA przed mutacją (A) i po mutacji (B) w matrycowej nici DNA.
A. ........................................................................................................................................................
B. .........................................................................................................................................................
b) Wskaż zdanie, które zawiera prawdziwą informację.
A.WwynikumutacjiwmatrycowejniciDNApodczastranslacjizmieniłasięramkaodczytu.
B.EfektemmutacjiwmatrycowejniciDNAjestzmianakodonudlajednegoaminokwasunainnykodondlategosamegoaminokwasu.
C.EfektemmutacjiwmatrycowejniciDNAjestzmianakodonudlajednegoaminokwasunakodondlainnegoaminokwasu.
Informacja do zadań 26. i 27.OtomatrycowanićDNA(A)oraztasamanićpozajściumutacji(B),podczasktórejzostałdoniejwstawionydodatkowynukleotyd.
A.3’...GACTTAGAGCCTAGA...5’
B.3’...GACTTAGAGACCTAGA...5’
Druga zasada
U
U
C A GUCAG
U U U PheU U C PheU U A LeuU U G Leu
U C U SerU C C SerU C A SerU C G Ser
U A U TyrU A C TyrU A A StopU A G Stop
U G U CysU G C CysU G A StopU G G Trp
CUCAG
C U U LeuC U C LeuC U A LeuC U G Leu
C A U HisC A C HisC A A GlnC A G Gln
C G U ArgC G C ArgC G A ArgC G G Arg
C C U ProC C C ProC C A ProC C G Pro
AUCAG
A U U IleA U C IleA U A IleA U G Met
A A U AsnA A C AsnA A A LysA A G Lys
A G U SerA G C SerA G A ArgA G G Arg
A C U ThrA C C ThrA C A ThrA C G Thr
GUCAG
G U U ValG U C ValG U A ValG U G Val
G A U AspG A C AspG A A GluG A G Glu
G G U GlyG G C GlyG G A GlyG G G Gly
G C U AlaG C C AlaG C A AlaG C G Ala
Pier
wsza
zas
ada Trzecia zasada
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 11 2013-10-17 12:32:18
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
12
Zadanie 28. (2 pkt)Uświnekmorskichzadługośćsierściodpowiadajedengen.JegoallelA,determinującykrótkąsierść,dominujenadallelema,determinującymdługąsierść.Zkoleizabarwęsierściświnekodpowiadainnygen,któregoallelżółtejbarwysierściBniecałkowiciedominujenadallelembarwy białej b.Osobniki heterozygotyczne podwzględem tego genumają sierść kremową.Skrzyżowanozesobądwaosobnikipodwójnieheterozygotyczne.Zapisz stosowną krzyżówkę i zaznacz w szachownicy Punnetta wyłącznie genotypy osobników o długiej i jednocześnie kremowej sierści.
Zadanie 29. (1 pkt)Dopasuj pojęcie związane z sukcesją (kolumna I) do jego opisu (kolumna II).IA.sukcesjawtórnaB.stadiumklimaksuC.stadiumseralne
II1.Stadium,wktórymbiocenozaosiągakońcową,stabilnąpostać.2.Sukcesjazaczynającasięnaterenieniezajętymwcześniejprzezżadnąbiocenozę.3.Sukcesjanatereniezajętymwcześniejprzezinnąbiocenozę.4.Przejściowestadiumsukcesyjne.
A.–..............,B.–...............,C.–...............
Zadanie 30. (1 pkt)Nawykresieprzedstawionoczterypodstawowetypykrzywychprzeżywania.
% w
yjśc
iow
ej li
czby
oso
bnik
ów
100
80
60
40
20
wiek (maksymalny = 100%)10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
A
D
C
B
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 12 2013-10-17 12:32:18
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
13
Na podstawie analizy wykresu wybierz krzywą przeżywania charakterystyczną dla słonia afrykańskiego.
..............................................................................................................................................................
Zadanie 31. (2 pkt)Narysunkuprzedstawionopłetwęwielorybaiskrzydłonietoperza.
Na podstawie schematu i własnej wiedzy oceń poprawność zdań. W prawej kolumnie tabeli wpisz odpowiednio literę P (prawda) lub literę F (fałsz).
Zadanie 32. (2 pkt)Namyszydziałapewientypdoborunaturalnego,któryeliminujeosobnikioubarwieniuinnymniższare.Szarykolorsierścijestprzystosowaniemdośrodowiskailepiejniżinnebarwy(naprzykładbiałalubczarna)pozwalauniknąćatakudrapieżnika.a) Określ, jaki typ doboru naturalnego został opisany w tekście.
..............................................................................................................................................................
wieloryb nietoperz
Zdanie P/F
1.Kończynywielorybainietoperzasąprzykłademnarządówanalogicznych.
2.Kończynywielorybainietoperzamająwspólnepochodzenieijednolityogólnyplanbudowy.
3.Odmiennabudowakończynwielorybainietoperza,którajestefektemichwyspecjalizowaniadopełnieniaodmiennychfunkcji,jestprzykłademdywergencji.
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 13 2013-10-17 12:32:18
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
14
b) Określ, który z wykresów (A, B czy C) pokazuje opisany typ doboru naturalnego.
..............
Zadanie 33. (2 pkt)Znanymfaktemjestniezwyklebogatafaunaiflorawysp,np.niezwyklelicznegatunkimuszekowocowych(ok.500),świerszczy(...)iroślinzrodzajuCyrtandrawystępującychnaArchipe-laguWyspHawajskich.Proporcjonalniedopowierzchniwysp,wporównaniuzpowierzchniąAmeryki Północnej, liczba gatunków świerszczy hawajskich przekracza 1200–2500-krotnieliczbęgatunkówświerszczywystępującychwAmerycePółnocnej.WyspyArchipelaguHawaj-skiego stanowią szczególne środowiskodla specjacji.Wyłaniały sięonezoceanuwwynikuprocesówwulkanicznychwróżnymczasieibyływwiększościkolonizowaneniezależnie.Cowięcej,przestrzeniepokrytelasemsątampooddzielaneobszaramipokrytymizastygłąlawą.Niektóregatunkiograniczonesątylkodotakichpóllawowych(...),innetogatunkileśne.
Źródło:H.Krzanowska,A.Łomnicki(red.),Zarys mechanizmów ewolucji,Warszawa2002.
a) Podaj nazwę opisanego w tekście typu specjacji.
..............................................................................................................................................................b) Określ, jaki typ izolacji zapoczątkował opisany typ specjacji.
..............................................................................................................................................................
Zadanie 34. (2 pkt)
CBA
wartość cechy wartość cechy wartość cechy
liczb
a os
obni
ków
liczb
a os
obni
ków
liczb
a os
obni
ków
A B
neandertalczyk człowiek współczesny
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 14 2013-10-17 12:32:18
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
15
Na podstawie rysunków skonstruuj tabelę porównującą neandertalczyka i człowieka współ-czesnego. Uwzględnij w niej dwie cechy: bródka na żuchwie i łuki brwiowe.
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 15 2013-10-17 12:32:18
Biologia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
16
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
N5201_ProbnaMatura2013_Biologia_PR_GLOWNY_ark.indd 16 2013-10-17 12:32:18
top related