โคนมอีสาน - Khon Kaen Universityvet.kku.ac.th/yaopdf/cowkvac2017/pdf/05.pdf · 2017-06-07 · ภาคอีสาน 29 % เขต 3 – 41 แห่ง + เขต

โคนมอสาน การจดการฝงและการผลต

เพอคณภาพน านมและการสบพนธ

รศ.สพ.ญ.ดร.สณรตน เอยมละมย KVAC2017: 31 มนาคม 2560

คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

พระบดาโคนมไทย

อาชพการเลยงโคนมน เปนอาชพทพอได พระราชทานไว ดงนน เราจะสตอ เพอใหอาชพนอยคแผนดนไทย

แปรรป จดจ ำหนำย ศนยรวบรวม ฟำรม ผบรโภค

ขนสง

น ำนมดบ

ขนสง

ผลตภณฑ

ขนสง

น ำนมดบ

ขนสง

น ำนมดบ

ศนยรวบรวมน านม

GMP 185 ??

โรงงานแปรรปนม GMP 121 (86)

30 ?? % GAP ฟารมโคนม 16,000 ??

ผบรโภค

ระบบประกนคณภาพ และการตรวจสอบยอนกลบ

GAP-GMP-HACCP/ ISO2200 ... ระบบประกนคณภาพ

มาตรฐานการผลตตลอดหวงโซ ...นมโค 2560

มาตรฐานการรบซอน านมโค พ.ศ.2558 (หนาโรงงานแปรรป)

มาตรฐานการรบซอน านมโค ณ ศนยรวบรวมน านมดบ พ.ศ.2559

(หนาศนยรวมนม) มาตรฐานผลตภณฑนม (อย.) กษ, 2556

มปรมาณสารพษจากเชอราชนดอฟลาทอกซน เอม 1 ไมเกน 0.5 พพบ7

2558- วนน

MILK BOARD

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2559

นมดบ 3,328 ตน/วน

นมโรงเรยน 39.75% NE (1,323 ตน)

คณะกรรมการโคนมและผลตภณฑนม (Milk Board), 2560

โคนมอสาน:โคนม 20% น านมดบ 21%

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2559

ผลตน านม

•สระบร

•นครราชสมา

•ลพบร

•ราชบร

•เชยงใหม

ตนทนผลตนม = 14.28 บ./กก.นม

(14.42 บ./กก. อสาน) ราคานมดบเพมลดตามคณภาพ 17.50±?? (18.00- - 20.00 บ.)

ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร/กรมปศสตว, 2559

ประสทธภาพการผลตโคนม... วนน นมเฉลย 12.75 กก./ตว/วน (อสาน 12.75 กก.) วนทองวาง 180-200 วน โคสาวคลอดลกตวแรก 31-35 ด.

ศนย รวบรวมน านม 185 ?? (212) แหง ภาคอสาน 29 % เขต 3 – 41 แหง + เขต 4 - 21 แหง

โรงนมภายใต โครงการนม โรงเรยน 74 แหง (โรงนมพาสเจอไรซ 54 แหง /ยเอชท 2 แหง /นมพาส+ยเอชท 18 แหง)

ภาคอสาน 47%

35 แหง (โรงนมพาส 26 แหง / ยเอชท 2 แหง / พาส+ยเอชท 7 แหง)

อสาน พงนม รร. มาก

สายพนธ ผลผลต

โคนม อสาน - การเลอกพอพนธ

การเลยง อาหาร การจดการฟารม

คณภาพน านม ระบบรดนม ศนยรวมนม/โรงงานแปรรป

สขภาพ การผสมพนธ โรค พยาธ โรคจากอาหาร

MOU นมโรงเรยน 2/2558 - ปจจบน

นมดบจากแมโค (ตรวจทศนยรวมนม) จ านวนเมดเลอดขาว (SCC) ไมเกน 650,000 เซลล/มล.

ปรมาณของแขงรวม (Total Solid: TS) ไมนอยกวา 12.15%

กรมปศสตว- เนาวรตนและคณะ, 2560

TS

SCC อสาน

อสาน

SCC เซลลโซมาตก

รอยละผานมาตรฐาน

คาเฉลย (cell/ml)

กลาง 1,354 776 (57%) 498,000เหนอ 520 445 (86%) 334,000

ตะวนออก 201 103 (51%) 474,000ตะวนตก 471 274 (58%) 464,000

ใต 72 50 (69%) 412,000อสาน 984 582 (59%) 500,000

ทงประเทศ 3,602 2,230 (62%) 464,000

ภมภาคจ านวนตวอยาง

ทงหมด

SCC

กรมปศสตว- เนาวรตนและคณะ, 2560

582 (59%) 500,000

Bulk milk quality of dairy farms in Upper Northeastern Region

Milk

Quality

2013-2016 2016

n* Mean ±SD n* Mean ±SD

SCC x103 31,584 332 203 10,570 342 209

Fat 39,200 3.43 0.43 13,418 3.54 0.55

Protein 39,718 3.03 0.22 13,506 3.10 0.24

Lactose 39,831 4.79 0.17 13,507 4.90 0.19

SNF 39,824 8.53 0.28 13,507 8.70 0.29

TS 39,601 11.96 0.60 13,505 12.23 0.71

FPR 39,057 1.13 0.13 13,418 1.15 0.17

* n= number of farms

Phongsupan et al., 2017

ความสมบรณพนธ KK, 2017* NE, 2016 DLD, 2016 Target

คลอด-ผสมครงแรก (days) 110.09±77.65 127.22 133.17 60

คลอด-ผสมตด (days) 182.31±114.71 180.15 199.75 85

จ านวนครงทผสมตด (times) 2.37±1.67 2.44 2.45 1.5

วนทองวาง (days) 174.45±113.67 - - 100

ระยะหางการตกลก(days) 446.96±112.66 451.47 466.7 365

วนเฉลยรดนม(days) 234.50±133.91 - - -

อายโคสาวผสมครงแรก (months)

19.91±5.26 21.33 22.26 15

อายโคสาวผสมตด (months) 21.48±6.21 - - 15-18

อายโคคลอดลกตวแรก (months)

30.20±6.02 31.43 33.01 27-30

ความสมบรณพนธโคนม 2559

คนไทย ดมนมนอย ... ตลาดจ ากด ... สงออก เพอนบานไหม ? – นม + โคนม

ตลาดนม ไทย และ เพอนบาน

สถานการณ การบรโภคนม ไทย

ในชวงป 1990s (ราว พ.ศ. 2535) ปรมาณการดมนมเฉลยตอประชากรลดต าลงอยางตอเนอง

ในรอบ 20 ปทผานมาคอ 1975-1993 อตราการบรโภคเครองดมของประชากรขยายตวเพมขน 18%

ยกเวนนม ทหดตวลง 10%

รองปลดธนตย อเนกวทย ประธาน ณ 17 มค 2560

เปาหมายการรณรงคทเปนรปธรรมคอ เพมการบรโภคนมของคนไทยจากเฉลย 14 ลตรเปน 20 ลตรภายใน 5 ป

การดมนมเปนเรองสาธารณสข สขภาพรางกาย สวนสง ความเปนไปไดในการจดสรรงบประมาณคอจาก สสส. ควรเสนอโครงการกจกรรมรณรงค 4 ชวง คอ สงกรานต (นมเปนของดทควรน าไปมอบใหผทเคารพ) เขาพรรษา (งดเหลาเขาพรรษา หนหนามาดมนม) วนดมนมโลก และออกพรรษา (ดมนมฉลองงานบญ)

ควรใหภาพทชดเจนวาผเกยวของฝายใดตองรวมท าเรองใดบางเพอรวมมอขบเคลอน

มงเนนการสราง “พนธมตร” และ “ความรวมมอ” “ไมสรางความขดแยง” (เชน กรณนกวชาการหรอแพทยทมบางความเหนเรองโทษของการดมนม)

กลมเปาหมายทมความนาสนใจสงคอนกศกษา “นมคอความมนคงทางอาหารของชาต” “อาชพเกษตรกรผเลยงโคนมเปนอาชพทไดรบพระราชทานแนวคด” มงเนนการรกษาและพฒนาคณภาพผลตภณฑนมอยางตอเนอง

อนาคตโคนมอสาน - ตองท าอะไร

เปาหมาย : โคผลตนม 15 กก/ตว/วน

SCC < 500,000 เซลล/มล. + TSเนอนมรวม > 12.25

แมโคทองวาง 150 วน + โคสาวคลอดลกตวแรก < 30 ด.

คนอสาน ตอง ดมนม 20 ลตร/คน/ป

ฟารม ศนยรวมนม โรงงานแปรรป ผบรโภค

ตลาด

นมคณภาพตลอดหวงโซ จาก .... ตนทาง - ผบรโภค

เพมประสทธภาพการผลตโคนม อสาน+ ลดตนทน

คน ................ ตลอดหวงโซ - ความร คน โคนม

D HH&PM การจดการฝงโคนมเพอเพมประสทธภาพการผลต+ลดตนทน

ขยาย ไป ศนย / สหกรณ ทกแหง

โครงการลดตนทน 6 ป - 11/20 แหง DHHU 30 หนวย 138 คน เขต 3 – สหกรณโคนมพมาย สรนทร บรรมย ปากชอง เขต 4 – ขอนแกน ศรธาต (อดร) วารชภม (สกลนคร)

การจดการฝงโค .....

โครงการลดตนทน /DHHU /…

นายสตวแพทย นกสงเสรม ใช ขอมลเขาฟารม และ บนทกขอมล ..

ม ขอมล .... คณภาพนม + ผท.1 / I-service ท เปนปจจบน ตองประเมน รายตวโค – เตานมโค + การผสมพนธ + คะแนนรปราง + กบ + ขโค + การกนได ตอง ประเมนอาหารท โคไดรบ และ แนะปรบปรงได จาก การตรวจโค .... ตองตรวจระบบรดนมเบองตน ตองตรวจระบบสบพนธ

แมโค หลงคลอด 2 เดอน น านม 30 กก./ตว/วน

ตรวจระบบสบพนธหลงคลอด และ โคทผสมตดยาก

กบเจบ อกเสบ

FMD ปากเทาเปอย

ผสมเทยมดวยน าเชอพอพนธ ท ผานการรบรอง โรคและพสจนพนธกรรม

นกผสมเทยม + สตวแพทย

ใชน าเชอทผานการรบรอง ..... ไมใชพอโคผสมจรง

นายสตวแพทย และ นกสงเสรม ....

ตอง เขาฟารม อยางตอ เนอง .... ตดตาม สงทปรบปรง รวมกน

เกษตรกร / สหกรณ ตอง ตระหนกวา การจดการฝงโค

เปนการควบคม ปองกน ลดความสญเสย ลด ปญหา สขภาพ คณภาพนม การผสมพนธ

... ตองจายคาบรการ ...

การผลตนมคณภาพดทงระบบ เลยงโค ให สขภาพด ผลตด เลอกน าเชอพอโคท ... ใช

เลยงลกโคทดแทนด ลดวนทองวาง

เพมตลาดนม - พงตวเอง โคนม อสาน ยงยน

คนโคนม 4.0 เกษตรกร

นกสงเสรม / นกผสมเทยม / .... อาสาปศสตว ..... ผช.

นายสตวแพทย : ปองกนโรค + รกษา ....

คนตรวจคณภาพน านม - หนาศนย หนาโรงงาน – ผลตภณฑ

ผจดการสหกรณ/ศนยรวมนม (+ ปจจยการผลต / คนขนสงนม)

ผจดการโรงงานแปรรป

ผจดการโรงงานอาหารสตว

ภาคเอกชน รฐ - ซอขายน านม

หนวยงานสนบสนน +

ตรวจรบรอง

นม คอ อาหาร เปาหมายผผลต (เกษตรกร) : มคณภาพสง สะอาด ปลอดภย

ทง เนอ และ นม

โคนม 4.0 คน ในระบบ ใช วชาการทถกตอง ... ตลอดหวงโซการผลตนม

ระบบขอมล - การเอาไปใช (ลงขอมล สงเคราะห เอาไปใช เพอ ปรบปรงการผลต)

ขอมลฟารม : คณภาพน านม การสบพนธ การจดการอาหาร การประเมนสขภาพโค (คะแนนรปราง กบ อจจาระ .... )

ระยะเวลา สง นม

หลงรดเสรจ

ระบบตรวจคดกรอง นมคณภาพไมดออก

ระบบสงเสรม.. ทเขมแขง ... HH&PM

ความรวมมอ สถาบนการศกษา กบองคกร เกษตรกร และภาครฐ

ชวย เพม ประสทธภาพการผลต

ขอบคณ กรมสงเสรมสหกรณ

อบรมความร + ฝกปฏบต ... ทายาทเกษตรกรโคนม

... อนาคตโคนมไทย ...

อยางไร .. ตองพงตวเอง ... ให มาก

คน ท านมตอง ............... ดมนม

โครงการกจกรรมรณรงคบรโภคนมสดแท 4 ชวง คอ สงกรานต (นมเปนของดทควรน าไปมอบใหผทเคารพ) เขาพรรษา (งดเหลาเขาพรรษา หนหนามาดมนม) วนดมนมโลก และ วนออกพรรษา (ดมนมฉลองงานบญ)