ธรณีประวัติ

เรยนฟสกสกบครเอมธรณประวต

1

2

ประวตศาสตรทางธรณวทยาของโลก ทจะบอกเลาความเปนมาและสภาพเหตการณทเกดขนในอดต ไมวาจะเปนการเปลยนแปลง สภาพทางภมศาสตรตลอดจนววฒนาการของสงมชวต

ธรณประวต

3

ขอมลทางธรณวทยาเปนขอมลทใชส าหรบศกษาธรณประวต ไดแก1. อายทางธรณวทยา2. ซากดกด าบรรพ3. การล าดบชนหน

4

จากบทเรยนทผานมา นกเรยนคดวาอะไรเปนหลกฐานหรอขอมลทจะบอกกลาวความเปนมาของโลกไดดทสด ตอบ ขอมลทางธรณวทยาทสามารถอธบายความเปนมาของพนทในอดต ไดแก อายทางธรณวทยา ซากดกด าบรรพ โครงสรางและการล าดบชนหน เปนตน

5

โดยทวไปอายทางธรณวทยาแบงเปน 2 แบบ คอ อายเปรยบเทยบ(อายเทยบสมพนธ) และอายสมบรณ

6

อายเทยบสมพนธหรออายเปรยบเทยบ

• อายเปรยบเทยบ(relative age) เปนอายหนเปรยบเทยบซงบอกวาหนชดใดมอายมากหรอนอยกวากน

• อายเปรยบเทยบหาไดโดย• 1. ขอมลจากซากดกด าบรรพททราบอาย 2. ลกษณะการล าดบชนของหนชนดตางๆ 3. ลกษณะโครสรางทางธรณวทยาของหนแลวน ามาเปรยบเทยบกบ

ชวงเวลาทางธรณวทยาทเรยกวา ธรณกาล (geologic time)7

อายสมบรณ (absolute age)• เปนอายของหนหรอซากดกด าบรรพ ทสามารถบอกจ านวนปทคอนขางแนนอน

• การหาอายสมบรณใชวธค านวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสทมอยในหน หรอซากดกด าบรรพทตองการศกษา

8

ครงชวต (Half Life)

• ครงชวต หมายถง ระยะเวลาทปรมาณของธาตกมมนตภาพรงสสลายตวจนลดลงเหลอครงหนงของเดม

• ธาตกมมนตรงสทนยมน ามาหาอายสมบรณไดแก ธาตคารบอน-14 ธาตโพแทสเซยม-40 ธาตเรเดยม-226 และธาตยเรเนยม-238 เปนตน

9

- นกเรยนคดวาการหาอายทางธรณวทยาทง 2 แบบ มความสมพนธกบวชาอะไร

• Chem Bio and Physics

10

ซากหอยนางรม ทสะสมอยกบดนเหนยวทะเล มอายประมาณ 5,500 ป ใชกมมนตภาพรงสคารบอน-14 ซงตรวจซากดกด าบรรพทมอายนอยกวา

50,000 ป

11

ซากดกด าบรรพ(Fossil)

12

ซากดกด าบรรพ (Fossils)

คอซากของสงมชวตทงพชและสตวทเคยอาศยอยในบรเวณนน เมอตายลงซากกถกทบถมและฝงตวอยในชนหนตะกอน

13

•ซากดกด าบรรพสามารถพบไดตามชนหนตะกอนเปนสวนใหญ

• เราจะไมพบซากดกด าบรรพในหนอคน และหนแปร เนองจากความรอนในระหวางทเกดหนเหลานน ท าใหซากดกด าบรรพสลายไป

14

กระบวนการเกดซากดกด าบรรพ 1. สตวหรอพชตายลงจมลงสกนทะเลและสวนทเหลอจะคอยๆถกฝงลงในชนของตะกอน2. ตะกอนชนลางๆไดกลายเปนหนและสวนทเหลออยจะแขงตวกลายเปนซากดกด าบรรพ3. หนถกดนขนไปมาและถกกดเซาะ4. ซากดกด าบรรพโผลขนสชนผวโลก

15

ขนตอนการเกดซากดกด าบรรพ

16

17

18

19

ซากดกด าบรรพทพบ มากทสด

เปนซากดกด าบรรพของสตวทะเล

20

ซากดกด าบรรพดชน (index fossil)

• เปนซากดกด าบรรพทบอกอายไดแนนอน เนองจาก

• เปนซากดกด าบรรพทมววฒนาการทางโครงสรางและรปรางอยางรวดเรว

• มความแตกตางในแตละชวงอายอยางเดนชด • ปรากฏใหเหนเพยงชวงอายหนงกสญพนธไป ไดแก ไทรโลไบต แกรพโตไลต ฟวซลนด เปนตน

21

• เพราะเหตใดซากดกด าบรรพจงบอกอายของหนขางเคยงได

• นกเรยนรจกซากดกด าบรรพอะไรบาง มอายประมาณเทาไร ทราบไดอยางไร

เพราะซากดกด าบรรพทใชบอกอายหน มววฒนาการทางโครงสรางและรปรางอยางรวดเรว มความแตกตางในแตละชวงอายชดเจน

ยกตวอยางเชน ไมกลายเปนหน รอยเทาไดโนเสาร สบคนจาก เวปไซตเพมเตม

22

รปแบบและชนดของซากดกด าบรรพโดยทวไปซากดกด าบรรพทคนพบจะม 2 รปแบบใหญ ๆคอ

• ซากดกด าบรรพทเปนรองรอย (trace fossils) • ซากดกด าบรรพทเปนรปราง (body fossils)

23

ซากดกด าบรรพทเปนรองรอย• ซากทเกดจากกจกรรมของสงมชวตในอดตทอาศยอย ณ บรเวณนน สวนมากจะเหนเปนรองรอย ไมไดเปนกระดกหรอโครงราง

• ตวอยางเชน รอยกดแทะ ชองหรอรทอยอาศย รงและไขของสตว รหากน

24

รอยเทาไดโนเสารกนเนอบนหนทรายแสดงถงการเดนหากนในพนทรายรมน าในอดตเมอประมาณ 135 ลานปทผานมา ภาพจากบรเวณภแฝก กงอ าเภอนาค จงหวดกาฬสนธ 25

รปพมพของรหากนสตวทะเลบรเวณทราบน าขนถง เมอประมาณ 5,000 ปทผานมา ภาพจากบรเวณบานปากบอ อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

26

ซากดกด าบรรพทเปนรปราง ซากดกด าบรรพขนาดเลก– ประเทศไทยมซากดกด าบรรพขนาดเลกหลายชนดบอกอาย

– อาจมองเหนดวยตาเปลาหรอไมเหน– มทงซากพช(เปนสวนของเรณ ) และสตว (ไดอะทอไมต )

27

ไดอะตอมขยาย 350 เทา ผานกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด มอายตงแต 25 ลานปทผานมาจนถงปจจบน พบอยในชนตะกอนบรเวณทลม อ าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร

28

ชนของไดอะทอไมตททบถมยดกนแนนอยใตชนกรวดทราย บรเวณเหมองบานฟอน จงหวดล าปาง

29

ซากดกด าบรรพของฟวซลนด ในหนปนบรเวณบานหนองหน อ าเภอหนองไผ จงหวดเพชรบรณ อายประมาณ 290 ลานป ภาพในกรอบเลกขยายใหเหนหองหลายๆ หองทประกอบกนเปนฟวซลนด ซงเปนสตวทะเลทสญพนธแลว จดเปนซากดกด าบรรพดชน 30

ซากดกด าบรรพของพช

– พชเปนสงมชวตทมประวตยาวนาน ตงแตเรมแรกของโลกในยคพรแคมเบรยน (สาหรายสเขยวแกมน าเงน )

– ซากดกด าบรรพของสาหรายจะพบนอยมาก – มกพบในหนทสะสมตวในสภาพแวดลอมเปนกรด

31

ซากดกด าบรรพของใบเฟรน (Gleichenoidesfrantiensis) ในหนทรายแปงสเทาปนเขยวอายประมาณ 135 ลานปทผานมารมถนนสายตรง-สเกา (ก.ม. 27.1) จงหวดตรง

32

ไมกลายเปนหนพบในหนทรายแปงอายประมาณ200ลานป บรเวณแหลมจมกควาย อ าเภอเมอง จงหวดกระบ

33

• 2.3 ซากดกด าบรรพของสตวไมมกระดกสนหลง– พบมากทสด เพราะสตวพวกนมเปลอกแขง – เดนชดในยคแคมเบรยน (545 ลานปทผานมา) – แมงกระพรนจะพบเหนเปนซากดกด าบรรพนอย– แตซากดกด าบรรพสวนใหญทพบเปนพวกปะการง – ซากดกด าบรรพทส าคญซงพบในไทย เปนพวก “อารโทรพอด” ซงไดแกสตวทมกระดอง

34

ซากดกด าบรรพของปะการงในหนปนชนดเวนซลอยเดส (Wentzelloides sp.) อายประมาณ 250 ลานป บรเวณวดวสทธมรรคาราม อ าเภอวเชยรบร จงหวดเพชรบรณ

35

ซากดกด าบรรพของปในบรเวณทน าขนถงเดม(old tidal flat) อายประมาณ 5,000 ป กอนปจจบน A-B เปนดานหนาและหลงของตวอยางจากจงหวดตราด C-D เปนดานหนาและหลงของตวอยางจากบานแพรกษา จงหวดสมทรปราการ 36

ซากดกด าบรรพของปลาดาวเปราะในหนทรายแปง (Eospondylus sp.) อายประมาณ 345 ลานปทผานมา บรเวณอ าเภอพนพน จงหวดสราษฎรธาน 37

2.4 ซากดกด าบรรพสตวมกระดกสนหลง– มกจะเปนสวนแขงของรางกาย – เรมพบตงแตยคไซลเรยนถงดโวเนยน– ซากดกด าบรรพของสตวมกระดกสนหลงเปนซากดกด าบรรพทพบนอย เนองจากสตวมกระดกสนหลงสวนใหญจะอาศยอยบนบกและเมอลมตายลงการเกบรกษาซากเปนไปไดยากกวาในน า

38

ซากดกด าบรรพของปลาในหนดนดานปนทราย พบมากเมอประมาณ 50 ลานปทผานมา (ยคเทอรเชยร) สวนมากเปนปลาน าจดทอาศยอยในหนอง

หรอทะเลสาบ 39

ฟอสซลตนตระกลนก

Archaeopteryx : อาคออปเทอรรกซ40

ฟอสซลนกโบราณ

(Archaeopteryx)

อาย 140 ลานป

มลกษณะกงกลางระหวางสตวเลอยคลาน และนก

มฟน ขาหนา และขาหลงคลายบรรพบรษของสตวเลอยคลาน

และมลกษณะอน เชน

ขนนก ทคลายกบ นกปจจบน

Transitional fossil เชอมโยง อดต กบ ปจจบน

เรยก

41

ฟอสซลตนตระกลนก

• เกดขนไดยากมาก เนองจาก กระดกของมนม ลกษณะเบา เปนรพรน

• นกวทยาศาสตร สวนใหญเชอกนวา นก และ สตวเลยงลกดวยนม ลวนมววฒนาการมาจากสตวเลอยคลาน

• บรรพบรษ ของนกในยคปจจบนเกดขนเมอ 35 ลานปมาแลว

42

43

44

ซากชวตทเกดจากการแทนทของสารอนเชน ซลคา แทนทสวนทเปนเนอออนของสงมชวตเกลอคารบอเนตแทนทอวยวะภายในของสงมชวต

โครงรางของ ichthyosaur45

ตวอยางซากดกด าบรรพ

46

47

ซากดกด าบรรพของ กลอสซอฟเทอรส

48

ซากชวตทอยครบบรบรณเชน ซากของตวแมลงทฝงอยในทงหมะของไซบเรย หรอแมลงทพบอยในแทงอ าพนเปนตน

แมลงทพบอยในแทงอ าพน49

50

51

ยคไทรแอสสก (Triassic period) 248-213 ลานปกอน

ยคไทรแอสสก เปนชวงเวลาเรมตนแหงยคไดโนเสาร สนนฐานกนวาแผนดนทงหมดในโลกแผตดกน เปนทวปอนกวางใหญ เรยกวา “พนเจย” แผนดน ทวไปในยคนจะมอากาศทอบอนเวนแตพนทสวนใน ของทวปซงอยหางไกลทะเล จะมสภาพเปนทะเลทรายเพราะลมไมสามารถพดพาความชมชน จากพนน าทะเล เขาไปถง ไดโนเสารในยคไทรแอสสกนน ตวไมใหญ พอปลายยคจะมไดโนเสาร กนเนอขนาดเลกและสตวเลยงลกดวยนม

52

ยคจแรสสก (Jurassic period) 213-144 ลานปมาแลว

• ยคนเปนชวงกลางของไดโนเสาร มพชจ าพวก ปรง เฟรน จงโก และม ตนสนขนาดใหญ สวนสตวมทงพวกไดโนเสารกนพชและไดโนเสารกนเนอ ขนาดใหญและขนาดเลก เชน คอมพซอกนาธส มไดโนเสารหมเกราะ และมสตวคลายจระเขอยในแหลงน าอกดวยสตวจ าพวกทเลยงลกดวยนมในยค นสวนใหญจะมขนาดเลก ไมสามารถเทยบกบไดโนเสารได จงมกหลบซอนอยในโพรงไม โพรงถ า หรอขดรอยใตดน และออกหากนเวลากลางคน

53

ยคครเตเซยส (Cretaceus) 144-65 ลานปมาแลว

• ในยคครเตเซยสนมพชดอกหลายชนด มไดโนเสารกนเนอขนาดใหญทสด คอ ไทรนโนซอรส มไดโนเสารปากเปดและไดโนเสารคลายนกไมมฟน สวนสตวอนมประเภท กบ ซาลามานเดอร เตา กงกา ง จระเข นกน า สตวเลยงลกดวยนม ขนาดเลก หลงจากผานยคนไปไดโนเสารและสตวอนๆ กสญพนธไปหมดโดยท ไมทราบสาเหตทแนชด

54

แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย• สวนมากอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ• ในชนหนทราย หนทรายแปง• พบในยคไทรแอสสกตอนปลายถงยคครเตเชยสตอนกลาง• อาย 200 – 100 ลานปทผานมา• ไดโนเสารชนดแรกทพบคอ สยามโมซอรส สธธรน

55

ฟอสซลไดโนเสาร

56

สยามโมซอรส สธธรน (Siamosaurus suteethorni )

• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว ไดโนเสารชนดแรกของไทย ตงชอใหเปนเกยรตแกนายวราวธ สธธร ผส ารวจ เปนเทอโรพอดขนาดใหญ มความยาวประมาณ 7 เมตร ลกษณะฟนรปทรงกรวย มแนวรองและสนเรยงสลบตลอด ฟนคลายของจระข

• สถานทพบ : ภเวยง ภกมขาว ภนาขาม ภผาโง• พบครงแรกในไทย ป 1986

57

สยามโมซอรส สธธรน (Siamosaurus suteethorni )

58

ซากดกด าบรรพของไดโนเสารกนพช ประกอบดวยล าตวสะโพกและหางมวนตวดขนไป สวนหวหายไป อายประมาณ 135 ลานปท

ผานมา บรเวณภกมขาว อ าเภอสหสขนท จงหวดกาฬสนธ59

ฟอสซลฟนของสยามโมซอรส พบทขอนแกน

60

ภเวยงโกซอรส สรนธรเน

(Phuwianggosaurus sirindhornae)

• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว ไดโนเสารซอโรพอดชนดแรกของไทย ตงชอใหเปนเกยรตแกสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ผทรงสนพระทยในงานดานโบราณชววทยา เปนเทอโรพอดขนาดกลาง มความยาวประมาณ 15-20 เมตร เดน 4 เทา คอยาว กนพชเปนอาหาร

• สถานทพบ : บรเวณหวยประตตหมา อ.ภเวยง จ.ขอนแกน• พบครงแรกในไทยป 1994

61

ภเวยงโกซอรส สรนธรเน

62

63ภเวยงโกซอรส สรนธรเน

64

65

สยามไมไทรนนส อสานเอนซส (Siamotyrannus isanensis)

66

• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว เปนไดโนเสารกนเนอขนาดใหญ มความยาวประมาณ 7 เมตร ขาหลงมขนาดใหญและแขงแรง

• สถานทพบ : ทบรเวณหนลาดยาว ภเวยง จงหวดขอนแกนเมอเดอนสงหาคม ป 1996

A dinosaur fossil found within the remains of a mammal 67

• เปนไดโนเสารกนเนอขนาดเลกทมลกษณะคลายนก มหวขนาดเลกคอ ขา และหางยาว สวนแขนสน มมอขางละ 3 นว มเลบแหมลโคง มฟนแหลมคมไวกดกนแมลงและสตวเลอยคลานตวเลกๆ มขนาดล าตวประมาณ 2 ฟตและมน าหนกเพยง 3 กโลกรม ในประเทศไทยพบกระดกขาหลงทอนลาง กระดกขาหนาชนบนอยางละชนของไดโนเสาร

• สถานทพบทภประตตหมา อ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน มความยาวประมาณ 70 เซนตเมตร น าหนกประมาณ 3.5 กโลกรม

คอมพซอกนาธส (Compsognathus logipes)

68

คอมพซอกนาธส

69

ประโยชนของซากดกด าบรรพ• ซากดกด าบรรพแสดงถงความเปลยนแปลงและความกาวหนาทางววฒนาการของสงมชวต

• ทราบถงความสมพนธของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในอดต

• นอกจากนนซากดกด าบรรพยงท าใหเรยนรถงกฎเกณฑการด ารงชพของสงมชวตแตละชนด

• เปนเหมอนลายแทงในการส ารวจหาแหลงปโตรเลยม กาซธรรมชาตและถานหน

• ยนยนถงการแปรสณฐานของแผนธรณภาค

• เปนหลกฐานใชศกษาหาความสมพนธของชนหนตะกอน 70

•ซากดกด าบรรพทคนพบในแตละพนทมความส าคญอยางไร สามารถบอกประวตความเปนมาของพนทนนไดอยางไร

ซากดกด าบรรพสามารถบอกววฒนาการ

การเปลยนแปลงและอายของพนทนนๆ

71

หนวยเวลาของธรณกาล

นกวทยาศาสตรไดแบงธรณกาลออกเปน

มหายค (era)

ยค (period)

สมย (epoch)

ชวงอาย ( age)

ตามล าดบ

72

73

Historical geology

74

75

ววฒนาการของมนษย

76

ววฒนาการของมนษย

77

ววฒนาการของมนษย

78

ววฒนาการของมนษย

79

ววฒนาการของมนษย

80

ววฒนาการของมนษย

81

ววฒนาการของมนษย

82

ววฒนาการของมนษย

83

ววฒนาการของมนษย

84

ววฒนาการของมนษย

85

86

การหาอายหนโดยการใชค านวณจากครงชวตของธาต

กมมนตรงส เปนการหาอายหนแบบใด

เวลาสมพทธ อายสมบรณ

อายเปรยบเทยบ อายเทยบสมพนธ

87

การทบถมของซากดกด าบรรพ ควรเกดทบรเวณใดมาก

ทสด

สวนทเปนทวป ในยางไม

ทะเลมหาสมทร ในทะเลสาบลกๆ

88

แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย อยในหนยคใด

ไตรแอสสกตอนตน ถงยคจแรสสกตอนปลาย

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนกลาง

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนปลาย

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคจแรสสกตอนปลาย89

แหลงซากไดโนเสารในประเทศไทยอยในชนหนชนดใด

หนทราย หนทรายแปง หนทรายสลบหนดนดาน

หนปน หนทราย

90

91

การหาอายหนโดยการใชค านวณจากครงชวตของธาต

กมมนตรงส เปนการหาอายหนแบบใด

เวลาสมพทธ อายสมบรณ

อายเปรยบเทยบ อายเทยบสมพนธ

92

การทบถมของซากดกด าบรรพ ควรเกดทบรเวณใดมาก

ทสด

สวนทเปนทวป ในยางไม

ทะเลมหาสมทร ในทะเลสาบลกๆ

93

แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย อยในหนยคใด

ไตรแอสสกตอนตน ถงยคจแรสสกตอนปลาย

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนกลาง

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนปลาย

ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคจแรสสกตอนปลาย94

แหลงซากไดโนเสารในประเทศไทยอยในชนหนชนดใด

หนทราย หนทรายแปง หนทรายสลบหนดนดาน

หนปน หนทราย

95