เรียนฟิสิกส์กับครูเอ็ม ธรณีประวัติ 1
Jun 25, 2015
เรยนฟสกสกบครเอมธรณประวต
1
2
ประวตศาสตรทางธรณวทยาของโลก ทจะบอกเลาความเปนมาและสภาพเหตการณทเกดขนในอดต ไมวาจะเปนการเปลยนแปลง สภาพทางภมศาสตรตลอดจนววฒนาการของสงมชวต
ธรณประวต
3
ขอมลทางธรณวทยาเปนขอมลทใชส าหรบศกษาธรณประวต ไดแก1. อายทางธรณวทยา2. ซากดกด าบรรพ3. การล าดบชนหน
4
จากบทเรยนทผานมา นกเรยนคดวาอะไรเปนหลกฐานหรอขอมลทจะบอกกลาวความเปนมาของโลกไดดทสด ตอบ ขอมลทางธรณวทยาทสามารถอธบายความเปนมาของพนทในอดต ไดแก อายทางธรณวทยา ซากดกด าบรรพ โครงสรางและการล าดบชนหน เปนตน
5
โดยทวไปอายทางธรณวทยาแบงเปน 2 แบบ คอ อายเปรยบเทยบ(อายเทยบสมพนธ) และอายสมบรณ
6
อายเทยบสมพนธหรออายเปรยบเทยบ
• อายเปรยบเทยบ(relative age) เปนอายหนเปรยบเทยบซงบอกวาหนชดใดมอายมากหรอนอยกวากน
• อายเปรยบเทยบหาไดโดย• 1. ขอมลจากซากดกด าบรรพททราบอาย 2. ลกษณะการล าดบชนของหนชนดตางๆ 3. ลกษณะโครสรางทางธรณวทยาของหนแลวน ามาเปรยบเทยบกบ
ชวงเวลาทางธรณวทยาทเรยกวา ธรณกาล (geologic time)7
อายสมบรณ (absolute age)• เปนอายของหนหรอซากดกด าบรรพ ทสามารถบอกจ านวนปทคอนขางแนนอน
• การหาอายสมบรณใชวธค านวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสทมอยในหน หรอซากดกด าบรรพทตองการศกษา
8
ครงชวต (Half Life)
• ครงชวต หมายถง ระยะเวลาทปรมาณของธาตกมมนตภาพรงสสลายตวจนลดลงเหลอครงหนงของเดม
• ธาตกมมนตรงสทนยมน ามาหาอายสมบรณไดแก ธาตคารบอน-14 ธาตโพแทสเซยม-40 ธาตเรเดยม-226 และธาตยเรเนยม-238 เปนตน
9
- นกเรยนคดวาการหาอายทางธรณวทยาทง 2 แบบ มความสมพนธกบวชาอะไร
• Chem Bio and Physics
10
ซากหอยนางรม ทสะสมอยกบดนเหนยวทะเล มอายประมาณ 5,500 ป ใชกมมนตภาพรงสคารบอน-14 ซงตรวจซากดกด าบรรพทมอายนอยกวา
50,000 ป
11
ซากดกด าบรรพ(Fossil)
12
ซากดกด าบรรพ (Fossils)
คอซากของสงมชวตทงพชและสตวทเคยอาศยอยในบรเวณนน เมอตายลงซากกถกทบถมและฝงตวอยในชนหนตะกอน
13
•ซากดกด าบรรพสามารถพบไดตามชนหนตะกอนเปนสวนใหญ
• เราจะไมพบซากดกด าบรรพในหนอคน และหนแปร เนองจากความรอนในระหวางทเกดหนเหลานน ท าใหซากดกด าบรรพสลายไป
14
กระบวนการเกดซากดกด าบรรพ 1. สตวหรอพชตายลงจมลงสกนทะเลและสวนทเหลอจะคอยๆถกฝงลงในชนของตะกอน2. ตะกอนชนลางๆไดกลายเปนหนและสวนทเหลออยจะแขงตวกลายเปนซากดกด าบรรพ3. หนถกดนขนไปมาและถกกดเซาะ4. ซากดกด าบรรพโผลขนสชนผวโลก
15
ขนตอนการเกดซากดกด าบรรพ
16
17
18
19
ซากดกด าบรรพทพบ มากทสด
เปนซากดกด าบรรพของสตวทะเล
20
ซากดกด าบรรพดชน (index fossil)
• เปนซากดกด าบรรพทบอกอายไดแนนอน เนองจาก
• เปนซากดกด าบรรพทมววฒนาการทางโครงสรางและรปรางอยางรวดเรว
• มความแตกตางในแตละชวงอายอยางเดนชด • ปรากฏใหเหนเพยงชวงอายหนงกสญพนธไป ไดแก ไทรโลไบต แกรพโตไลต ฟวซลนด เปนตน
21
• เพราะเหตใดซากดกด าบรรพจงบอกอายของหนขางเคยงได
• นกเรยนรจกซากดกด าบรรพอะไรบาง มอายประมาณเทาไร ทราบไดอยางไร
เพราะซากดกด าบรรพทใชบอกอายหน มววฒนาการทางโครงสรางและรปรางอยางรวดเรว มความแตกตางในแตละชวงอายชดเจน
ยกตวอยางเชน ไมกลายเปนหน รอยเทาไดโนเสาร สบคนจาก เวปไซตเพมเตม
22
รปแบบและชนดของซากดกด าบรรพโดยทวไปซากดกด าบรรพทคนพบจะม 2 รปแบบใหญ ๆคอ
• ซากดกด าบรรพทเปนรองรอย (trace fossils) • ซากดกด าบรรพทเปนรปราง (body fossils)
23
ซากดกด าบรรพทเปนรองรอย• ซากทเกดจากกจกรรมของสงมชวตในอดตทอาศยอย ณ บรเวณนน สวนมากจะเหนเปนรองรอย ไมไดเปนกระดกหรอโครงราง
• ตวอยางเชน รอยกดแทะ ชองหรอรทอยอาศย รงและไขของสตว รหากน
24
รอยเทาไดโนเสารกนเนอบนหนทรายแสดงถงการเดนหากนในพนทรายรมน าในอดตเมอประมาณ 135 ลานปทผานมา ภาพจากบรเวณภแฝก กงอ าเภอนาค จงหวดกาฬสนธ 25
รปพมพของรหากนสตวทะเลบรเวณทราบน าขนถง เมอประมาณ 5,000 ปทผานมา ภาพจากบรเวณบานปากบอ อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร
26
ซากดกด าบรรพทเปนรปราง ซากดกด าบรรพขนาดเลก– ประเทศไทยมซากดกด าบรรพขนาดเลกหลายชนดบอกอาย
– อาจมองเหนดวยตาเปลาหรอไมเหน– มทงซากพช(เปนสวนของเรณ ) และสตว (ไดอะทอไมต )
27
ไดอะตอมขยาย 350 เทา ผานกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด มอายตงแต 25 ลานปทผานมาจนถงปจจบน พบอยในชนตะกอนบรเวณทลม อ าเภอศรมโหสถ จงหวดปราจนบร
28
ชนของไดอะทอไมตททบถมยดกนแนนอยใตชนกรวดทราย บรเวณเหมองบานฟอน จงหวดล าปาง
29
ซากดกด าบรรพของฟวซลนด ในหนปนบรเวณบานหนองหน อ าเภอหนองไผ จงหวดเพชรบรณ อายประมาณ 290 ลานป ภาพในกรอบเลกขยายใหเหนหองหลายๆ หองทประกอบกนเปนฟวซลนด ซงเปนสตวทะเลทสญพนธแลว จดเปนซากดกด าบรรพดชน 30
ซากดกด าบรรพของพช
– พชเปนสงมชวตทมประวตยาวนาน ตงแตเรมแรกของโลกในยคพรแคมเบรยน (สาหรายสเขยวแกมน าเงน )
– ซากดกด าบรรพของสาหรายจะพบนอยมาก – มกพบในหนทสะสมตวในสภาพแวดลอมเปนกรด
31
ซากดกด าบรรพของใบเฟรน (Gleichenoidesfrantiensis) ในหนทรายแปงสเทาปนเขยวอายประมาณ 135 ลานปทผานมารมถนนสายตรง-สเกา (ก.ม. 27.1) จงหวดตรง
32
ไมกลายเปนหนพบในหนทรายแปงอายประมาณ200ลานป บรเวณแหลมจมกควาย อ าเภอเมอง จงหวดกระบ
33
• 2.3 ซากดกด าบรรพของสตวไมมกระดกสนหลง– พบมากทสด เพราะสตวพวกนมเปลอกแขง – เดนชดในยคแคมเบรยน (545 ลานปทผานมา) – แมงกระพรนจะพบเหนเปนซากดกด าบรรพนอย– แตซากดกด าบรรพสวนใหญทพบเปนพวกปะการง – ซากดกด าบรรพทส าคญซงพบในไทย เปนพวก “อารโทรพอด” ซงไดแกสตวทมกระดอง
34
ซากดกด าบรรพของปะการงในหนปนชนดเวนซลอยเดส (Wentzelloides sp.) อายประมาณ 250 ลานป บรเวณวดวสทธมรรคาราม อ าเภอวเชยรบร จงหวดเพชรบรณ
35
ซากดกด าบรรพของปในบรเวณทน าขนถงเดม(old tidal flat) อายประมาณ 5,000 ป กอนปจจบน A-B เปนดานหนาและหลงของตวอยางจากจงหวดตราด C-D เปนดานหนาและหลงของตวอยางจากบานแพรกษา จงหวดสมทรปราการ 36
ซากดกด าบรรพของปลาดาวเปราะในหนทรายแปง (Eospondylus sp.) อายประมาณ 345 ลานปทผานมา บรเวณอ าเภอพนพน จงหวดสราษฎรธาน 37
2.4 ซากดกด าบรรพสตวมกระดกสนหลง– มกจะเปนสวนแขงของรางกาย – เรมพบตงแตยคไซลเรยนถงดโวเนยน– ซากดกด าบรรพของสตวมกระดกสนหลงเปนซากดกด าบรรพทพบนอย เนองจากสตวมกระดกสนหลงสวนใหญจะอาศยอยบนบกและเมอลมตายลงการเกบรกษาซากเปนไปไดยากกวาในน า
38
ซากดกด าบรรพของปลาในหนดนดานปนทราย พบมากเมอประมาณ 50 ลานปทผานมา (ยคเทอรเชยร) สวนมากเปนปลาน าจดทอาศยอยในหนอง
หรอทะเลสาบ 39
ฟอสซลนกโบราณ
(Archaeopteryx)
อาย 140 ลานป
มลกษณะกงกลางระหวางสตวเลอยคลาน และนก
มฟน ขาหนา และขาหลงคลายบรรพบรษของสตวเลอยคลาน
และมลกษณะอน เชน
ขนนก ทคลายกบ นกปจจบน
Transitional fossil เชอมโยง อดต กบ ปจจบน
เรยก
41
ฟอสซลตนตระกลนก
• เกดขนไดยากมาก เนองจาก กระดกของมนม ลกษณะเบา เปนรพรน
• นกวทยาศาสตร สวนใหญเชอกนวา นก และ สตวเลยงลกดวยนม ลวนมววฒนาการมาจากสตวเลอยคลาน
• บรรพบรษ ของนกในยคปจจบนเกดขนเมอ 35 ลานปมาแลว
42
43
44
ซากชวตทเกดจากการแทนทของสารอนเชน ซลคา แทนทสวนทเปนเนอออนของสงมชวตเกลอคารบอเนตแทนทอวยวะภายในของสงมชวต
โครงรางของ ichthyosaur45
ตวอยางซากดกด าบรรพ
46
47
ซากดกด าบรรพของ กลอสซอฟเทอรส
48
ซากชวตทอยครบบรบรณเชน ซากของตวแมลงทฝงอยในทงหมะของไซบเรย หรอแมลงทพบอยในแทงอ าพนเปนตน
แมลงทพบอยในแทงอ าพน49
50
51
ยคไทรแอสสก (Triassic period) 248-213 ลานปกอน
ยคไทรแอสสก เปนชวงเวลาเรมตนแหงยคไดโนเสาร สนนฐานกนวาแผนดนทงหมดในโลกแผตดกน เปนทวปอนกวางใหญ เรยกวา “พนเจย” แผนดน ทวไปในยคนจะมอากาศทอบอนเวนแตพนทสวนใน ของทวปซงอยหางไกลทะเล จะมสภาพเปนทะเลทรายเพราะลมไมสามารถพดพาความชมชน จากพนน าทะเล เขาไปถง ไดโนเสารในยคไทรแอสสกนน ตวไมใหญ พอปลายยคจะมไดโนเสาร กนเนอขนาดเลกและสตวเลยงลกดวยนม
52
ยคจแรสสก (Jurassic period) 213-144 ลานปมาแลว
• ยคนเปนชวงกลางของไดโนเสาร มพชจ าพวก ปรง เฟรน จงโก และม ตนสนขนาดใหญ สวนสตวมทงพวกไดโนเสารกนพชและไดโนเสารกนเนอ ขนาดใหญและขนาดเลก เชน คอมพซอกนาธส มไดโนเสารหมเกราะ และมสตวคลายจระเขอยในแหลงน าอกดวยสตวจ าพวกทเลยงลกดวยนมในยค นสวนใหญจะมขนาดเลก ไมสามารถเทยบกบไดโนเสารได จงมกหลบซอนอยในโพรงไม โพรงถ า หรอขดรอยใตดน และออกหากนเวลากลางคน
53
ยคครเตเซยส (Cretaceus) 144-65 ลานปมาแลว
• ในยคครเตเซยสนมพชดอกหลายชนด มไดโนเสารกนเนอขนาดใหญทสด คอ ไทรนโนซอรส มไดโนเสารปากเปดและไดโนเสารคลายนกไมมฟน สวนสตวอนมประเภท กบ ซาลามานเดอร เตา กงกา ง จระเข นกน า สตวเลยงลกดวยนม ขนาดเลก หลงจากผานยคนไปไดโนเสารและสตวอนๆ กสญพนธไปหมดโดยท ไมทราบสาเหตทแนชด
54
แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย• สวนมากอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ• ในชนหนทราย หนทรายแปง• พบในยคไทรแอสสกตอนปลายถงยคครเตเชยสตอนกลาง• อาย 200 – 100 ลานปทผานมา• ไดโนเสารชนดแรกทพบคอ สยามโมซอรส สธธรน
55
ฟอสซลไดโนเสาร
56
สยามโมซอรส สธธรน (Siamosaurus suteethorni )
• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว ไดโนเสารชนดแรกของไทย ตงชอใหเปนเกยรตแกนายวราวธ สธธร ผส ารวจ เปนเทอโรพอดขนาดใหญ มความยาวประมาณ 7 เมตร ลกษณะฟนรปทรงกรวย มแนวรองและสนเรยงสลบตลอด ฟนคลายของจระข
• สถานทพบ : ภเวยง ภกมขาว ภนาขาม ภผาโง• พบครงแรกในไทย ป 1986
57
สยามโมซอรส สธธรน (Siamosaurus suteethorni )
58
ซากดกด าบรรพของไดโนเสารกนพช ประกอบดวยล าตวสะโพกและหางมวนตวดขนไป สวนหวหายไป อายประมาณ 135 ลานปท
ผานมา บรเวณภกมขาว อ าเภอสหสขนท จงหวดกาฬสนธ59
ฟอสซลฟนของสยามโมซอรส พบทขอนแกน
60
ภเวยงโกซอรส สรนธรเน
(Phuwianggosaurus sirindhornae)
• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว ไดโนเสารซอโรพอดชนดแรกของไทย ตงชอใหเปนเกยรตแกสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ผทรงสนพระทยในงานดานโบราณชววทยา เปนเทอโรพอดขนาดกลาง มความยาวประมาณ 15-20 เมตร เดน 4 เทา คอยาว กนพชเปนอาหาร
• สถานทพบ : บรเวณหวยประตตหมา อ.ภเวยง จ.ขอนแกน• พบครงแรกในไทยป 1994
61
ภเวยงโกซอรส สรนธรเน
62
63ภเวยงโกซอรส สรนธรเน
64
65
สยามไมไทรนนส อสานเอนซส (Siamotyrannus isanensis)
66
• ยค : ครเตเซยสตอนตน ประมาณ 130 ลานปมาแลว เปนไดโนเสารกนเนอขนาดใหญ มความยาวประมาณ 7 เมตร ขาหลงมขนาดใหญและแขงแรง
• สถานทพบ : ทบรเวณหนลาดยาว ภเวยง จงหวดขอนแกนเมอเดอนสงหาคม ป 1996
A dinosaur fossil found within the remains of a mammal 67
• เปนไดโนเสารกนเนอขนาดเลกทมลกษณะคลายนก มหวขนาดเลกคอ ขา และหางยาว สวนแขนสน มมอขางละ 3 นว มเลบแหมลโคง มฟนแหลมคมไวกดกนแมลงและสตวเลอยคลานตวเลกๆ มขนาดล าตวประมาณ 2 ฟตและมน าหนกเพยง 3 กโลกรม ในประเทศไทยพบกระดกขาหลงทอนลาง กระดกขาหนาชนบนอยางละชนของไดโนเสาร
• สถานทพบทภประตตหมา อ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน มความยาวประมาณ 70 เซนตเมตร น าหนกประมาณ 3.5 กโลกรม
คอมพซอกนาธส (Compsognathus logipes)
68
คอมพซอกนาธส
69
ประโยชนของซากดกด าบรรพ• ซากดกด าบรรพแสดงถงความเปลยนแปลงและความกาวหนาทางววฒนาการของสงมชวต
• ทราบถงความสมพนธของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในอดต
• นอกจากนนซากดกด าบรรพยงท าใหเรยนรถงกฎเกณฑการด ารงชพของสงมชวตแตละชนด
• เปนเหมอนลายแทงในการส ารวจหาแหลงปโตรเลยม กาซธรรมชาตและถานหน
• ยนยนถงการแปรสณฐานของแผนธรณภาค
• เปนหลกฐานใชศกษาหาความสมพนธของชนหนตะกอน 70
•ซากดกด าบรรพทคนพบในแตละพนทมความส าคญอยางไร สามารถบอกประวตความเปนมาของพนทนนไดอยางไร
ซากดกด าบรรพสามารถบอกววฒนาการ
การเปลยนแปลงและอายของพนทนนๆ
71
หนวยเวลาของธรณกาล
นกวทยาศาสตรไดแบงธรณกาลออกเปน
มหายค (era)
ยค (period)
สมย (epoch)
ชวงอาย ( age)
ตามล าดบ
72
73
Historical geology
74
75
ววฒนาการของมนษย
76
ววฒนาการของมนษย
77
ววฒนาการของมนษย
78
ววฒนาการของมนษย
79
ววฒนาการของมนษย
80
ววฒนาการของมนษย
81
ววฒนาการของมนษย
82
ววฒนาการของมนษย
83
ววฒนาการของมนษย
84
ววฒนาการของมนษย
85
86
การหาอายหนโดยการใชค านวณจากครงชวตของธาต
กมมนตรงส เปนการหาอายหนแบบใด
เวลาสมพทธ อายสมบรณ
อายเปรยบเทยบ อายเทยบสมพนธ
87
การทบถมของซากดกด าบรรพ ควรเกดทบรเวณใดมาก
ทสด
สวนทเปนทวป ในยางไม
ทะเลมหาสมทร ในทะเลสาบลกๆ
88
แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย อยในหนยคใด
ไตรแอสสกตอนตน ถงยคจแรสสกตอนปลาย
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนกลาง
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนปลาย
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคจแรสสกตอนปลาย89
แหลงซากไดโนเสารในประเทศไทยอยในชนหนชนดใด
หนทราย หนทรายแปง หนทรายสลบหนดนดาน
หนปน หนทราย
90
91
การหาอายหนโดยการใชค านวณจากครงชวตของธาต
กมมนตรงส เปนการหาอายหนแบบใด
เวลาสมพทธ อายสมบรณ
อายเปรยบเทยบ อายเทยบสมพนธ
92
การทบถมของซากดกด าบรรพ ควรเกดทบรเวณใดมาก
ทสด
สวนทเปนทวป ในยางไม
ทะเลมหาสมทร ในทะเลสาบลกๆ
93
แหลงซากไดโนเสารของประเทศไทย อยในหนยคใด
ไตรแอสสกตอนตน ถงยคจแรสสกตอนปลาย
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนกลาง
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคครเตเชยสตอนปลาย
ไตรแอสสกตอนปลาย ถงยคจแรสสกตอนปลาย94
แหลงซากไดโนเสารในประเทศไทยอยในชนหนชนดใด
หนทราย หนทรายแปง หนทรายสลบหนดนดาน
หนปน หนทราย
95