Transcript
ยาตานจลชพ
(Antimicrobial agents)
ยาตานจลชพ
(Antimicrobial agents)
หมายถง สารประกอบเคมทไดจากธรรมชาตหรอจาก
การสงเคราะห ซงมผลตอตานหรอท าลายเชอ จลชพอนๆ
จลชพ (microorganism)
จลนทรย, จลชพ, จลชวน หรอ จลชวน เปนสงมชวตขนาด
เลกทไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาจงจ าเปนตองใชกลองจลทรรศน
ไดแก แบคทเรย รา และ ยสต เปนตน
แหลงทมาของยาตานจลชพ
1. มาจากการสรางโดยจลนทรยโดยตรง เชน เชอรา ไดแก
Oxytetracycline และ Chloramphenicol
2. การสงเคราะห (Synthetic) : ไดแก Sulfonamide groups และ
Quinolone groups
3. กงสงเคราะห (Semi-synthetic): ไดแก Ampicillin และ
Amoxicillin
ยาตานจลชพ
ยาตานแบคทเรย (Antibacterial) ยาฆาเชอรา (Antifungal) ยาฆาเชอไวรส (antivirus) ยาฆาพยาธ (anthelminthic) อนๆ
ยาตานแบคทเรย (Antibacterial)
กลไกการออกฤทธของยาปฏชวนะ
โดยทวไป ไดแก
1. ท าลายเยอหมเซลล (Cell membrane)สงผลใหสมดลในการด ารงชวตของ
เชอโรคเสยไปและตายในทสด
2. ยบยงการสรางผนงเซลล (Cell Wall) ท าใหเช อแบคทเรยตางๆไมสามารถ
แพรพนธ จงหยดการเจรญเตบโต
3. กอกวนการสงเคราะหสารพนธกรรมในตวของเชอแบคทเรย ท าใหเชอแบคทเรย
ไมสามารถผลตลกหลานออกมาท าอนตรายตอรางกายคนเราไดอกตอไป
Amoxicillin
จดอยในกลม Penicillin
เดนในการฆาเชอททางเดนหายใจ
จงนยมใชเปนตวแรกในการรกษาโรคตด
เชอทางเดนหายใจ
มความปลอดภยในคนทองและใหนมบตร
เปนหนงในยาทใชฆาเชอ H.pylori ทเปน
สาเหตหนงของโรคกระเพาะ
Erythromycin กลม Macrolide
คนแพเพนนซลน สามารถใชกลมน ได
นยมใชในการรกษาโรคตดเชอทางเดนหายใจ
250-500 mg ทก 6 ชม. กอนอาหาร
อาการขางเคยงทพบบอย คอ ปวดทอง
มในรปแบบยาเจล เพอใชฆาเชอรกษาสว
Roxithromycin กลม Macrolide
คนแพเพนนซลน สามารถใชกลมน ได
นยมใชฆาเชอททางเดนหายใจ
ม half life ยาวกวา Erythromycin จงใหวนละ 2 เวลา เชา- เยน กอนอาหาร
Azithromycin กลม Macrolide
ใชเพอรกษาโรคตดเชอแบคทเรยทางเดนหายใจ เชน โรคปอดอกเสบ โรคหลอดลม
อกเสบ หรอ
โรคตดเชอทางเพศสมพนธ เชน หนองใน
ไมควรรบประทานพรอมยาลดกรด(Al-Mg containing antacids)
Metronidazole สามารถฆาเชอแบคทเรยชนดแอนแอโรบ (ไมใชออกซเจนในการหายใจ) เชน เชอทอยในบาดแผลผวหนงท
ลก หรอ เชอโปรโตซว เชน เชอบด(ทองเสย)
หามดมเครองดมทมแอลกอฮอลในขณะรบประทานยาน และหลงจากหยดยาอยางนอย 3 วนเนองจาก
สามารถเกดอาการขางเคยงทเรยกวา “disulfuram-like effect” ซงจะมอาการหนาแดง ผวแดง คลนไส
อาเจยน ใจเตนเรว ได
เปนหนงในยาทใชฆาเชอ H.pylori ทเปนสาเหตหนงของโรคทางเดนอาหาร
Norfloxacin เปนยาในกลมควโนโลน (Quinolones)
ใชรกษาโรคตดเชอแบคทเรย ชนดแกรมลบ (Gram-negative bacteria)
ใชรกษาการตดเชอของระบบทางเดนปสสาวะ และอวยวะสบพนธ เชน กระเพาะ
ปสสาวะอกเสบ, ตอมลกหมากอกเสบเฉยบพลน, กรวยไตอกเสบ, หนองใน
ใชรกษาการตดเชอของระบบทางเดนอาหาร เชน ทองเสย อหวาต บดชเกลลา
ไมใชในหญงตงครรภ และอายต ากวา 18 ป เพราะมผลตอกระดกและการเจรญเตบโตของ
เดก รวมถงมารดาใหนมบตรเชนกน
Clindamycin กลม Lincosamide
ฆาเชอแบคทเรยไดกวาง
นยมใชรกษาสว ในรปยาภายนอก โดยมฤทธตานเชอ P.acne ทเปนหนงในสาเหตการเกด
สว
ผลเสยจากใชยาปฏชวนะนานๆ หรอ พร าเพรอ
ทพบบอย คอ
เกดภาวะดอยา
เกดการท าลายจลนทรยทมประโยชนซงอาศยอยในทางเดนอาหาร สงผลให
การสราง และ/หรอ การดดซม วตามน บางกลมสญเสยไป เชน vitamin
K เปนตน
รบกวนการท างานของยากลมอน (ปฏกรยาระหวางยา) เชน การใชยา
ปฏชวนะบางกลม (เชน Erythromycin )พรอมกบยาคมก าเนด จะท า
ใหฤทธในการคมก าเนดลดลง จนอาจเกดการตงครรภตามมาได
ยาตานเช อรา
ยาตานเช อรา
รบกวนการสราง/ท างาน ของ plasma membrane
รบกวนการแบงเซลล
Ketokonazole กลม azole
มฤทธตานเชอรา กลาก เกลอน และแคนดดา
มทงรปแบบกน,ทา และแชมพ
แบบกนควรทานหลงอาหารทนท เพราะกรดในกระเพาะจะชวยในการดดซมยา
ผลขางเคยงทส าคญในการรบประทานคอ ภาวะตบอกเสบ
หามในคนทอง
Tonaftate ใชไดผลดในการตานเชอรา กลาก
ไมไดผลกบเชอรา แคนดดา, โรคเกลอน
ทาสองเวลา เชา-เยน
มในรปยาใชภายนอก
Fluconazole
กลม azole
มชนดรบประทานและชนดฉด
นยมใชในการรกษาการตดเชอ แคนดดาท
ชองคลอด (ตกขาว)
Clotrimazole เปนยารกษาเชอราทผวหนง เชน กลาก เกลอน สงคง ฮองกงฟต เชอราในปาก และเชอราในชองคลอด
มทงชนดครมใชทา และชนดใชสอด
Anti-virus
Acyclovir
Nucleoside analogues
โครงสรางคลายกรดนวคลโอไซดในการสงเคราะหเซลลของไวรส จงท าใหการ
สงเคราะหลมเหลว
Acyclovir ยานใชเพอบรรเทาอาการปวดและเพอรกษาอาการแผลเปอย หรอ ตมพอง ของผทเปน
โรคสกใสหรอ ผทตดเชองสวด ( herpes zoster) หรอเรมทอวยวะเพศ (genital
herpes)
นยมใชในการรกษาโรคเรม (Herpes simplex )
Antihelminthic Drugs
ยาถายพยาธ
ยาถายพยาธ (Antihelminthic Drugs)
Mebendazole (Benda 500) // Albendazole (ZENTEL)
ใชในการถายพยาธตวกลม ไสเดอน
Niclosamide (YOMESAN) ใชในการถายพยาธตวตด (ตวแบน) ตดหมและตดวว จากการกนอาหารไมสก เชน
ลาบ แหนม เปนตน
ตองกนยาระบายตาม เพอใหพยาธออกมา
THANK YOU