Związek Banków Polskich Warszawa , 18.04.2012 r.

Związek Banków Polskich

Warszawa, 18.04.2012 r.

1

Bilansowe uwarunkowania rozwoju akcji kredytowej w Polsce

Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG

Kredyty w polskim sektorze bankowym

2

0

100

200

300

400

500

600

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

mld PLN

0

50

100

150

200

250

300

350

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

mld PLN

Etapy rozwoju rynku kredytów

Etap I

Etap III

Etap II

Etap I

Etap II

Etap III

Etap I

Etap III

Etap II

2,5%

7,7%

0,3%

19,4%

0,2%

7,9%

12,3%

15,4%

0%

5%

10%

15%

20%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Kredyty w relacji do PKB w Polsce

Ekspansja kredytów mieszkaniowych w latach 2006-2008

Gospodarstwa domowe

Przedsiębiorstwa

Konsumpcyjne

Mieszkaniowe

Mieszkaniowe - PLN

Rozwinięty rynek kredytów konsumpcyjnych oraz wzrost zainteresowania banków kredytowaniem potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych

Ekspansja kredytów mieszkaniowych

Finansowanie przedsiębiorstw oraz początki kredytowania klientów indywidualnych

Rozwój rynku kredytów w Polsce

3

Przewyższenie wolumenu kredytów dla przedsiębiorstw przez kredyty gosp.

domowych

Dynamiczny rozwój kredytów mieszkaniowychl

Podwojenie wolumenu

Źródło: NBP.

14,2%20,5% 21,9%

17,5%

1,5%

5,2%

19,7%

40,9%

71,3%

61,7%

46,5%

31,2%

13,0% 12,5% 11,9% 10,4%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

1996 2000 2005 2011

Konsumpcyjne

Mieszkaniowe

Przedsiębiorstwa

Pozostałe

17,5%5,6%

40,9%

33,9%

31,2%

42,3%

10,4%18,2%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Polskastrefa euro

14,2%7,8%

1,5%30,8%

71,3%

44,1%

13,0%17,3%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Polskastrefa euro

Zmiana struktury portfela kredytów

4

Struktura portfela kredytów w Polsce Konwergencja do strefy euro

Struktura portfela kredytów w polskim sektorze bankowym zbliżyła się do struktury w strefie euro. Obecnie charakteryzuje ją niski udział kredytów dla przedsiębiorstw i wysoki udział kredytów konsumpcyjnych.

1996

2011

Źródło: NBP, EBC.

26,819,7

0,5

29,9

12,9 11,2

0

5

10

15

20

25

30

35

Kredyty dla s.niefinansowego

Kredyty mieszkaniowe Kredyty dlaprzedsiębiorstw

p.p.

Polska

strefa euro

Zmiana relacji kredytów do PKB w okresie 2000-2011

7,0

12,7 12,9

0

5

10

15

20

PLN FX razem

Polska strefa euro

p.p.

- kredyty mieszkaniowe

Rozwój akcji kredytowej – analiza porównawcza

5Źródło: EBC, Eurostat.

6%

12%

13%

15% 18

%

19%

19%

19% 22

%

23% 28

%

30% 36

%

37% 38

%

40%

41%

43% 46

% 48% 52

%

61%

61%

62% 67

% 70%

71%

40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Rum

uni

a

Buł

gar

ia

Węg

ry

Sło

wen

ia

Sło

wac

ja

Litw

a

Cze

chy

Pol

ska

Bel

gia

Wło

chy

Aus

tria

Łotw

a

Gre

cja

Est

oni

a

Nie

mcy

Str

efa

…

Fra

ncja

Fin

land

ia

Ma

lta

Luks

em

…

Irla

ndia

Szw

ecj

a

His

zpa

nia

Hol

andi

a

Por

tuga

lia UK

Cyp

r

Dan

ia

Kredyty mieszkaniowe 11

5%

15% 20

%

20% 23%

24%

25% 31

%

31%

34%

35%

38% 41

%

44%

45% 50

%

53%

53%

55%

57%

57%

58%

60% 65

% 68%

80% 85

%

50%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Pol

ska

Rum

uni

a

Cze

chy

Sło

wac

ja

Węg

ry

Litw

a

Bel

gia

UK

Fin

land

ia

Nie

mcy

Est

oni

a

Łotw

a

Fra

ncja

Buł

gar

ia

Str

efa

eur

o

Szw

ecj

a

Gre

cja

Aus

tria

Sło

wen

ia

Wło

chy

Dan

ia

Hol

andi

a

Irla

ndia

Por

tuga

lia

His

zpa

nia

Ma

lta

Luks

em

…

Cyp

r

Kredyty dla przedsiębiorstw 12

8%

14

6%

38% 50

%

50%

51%

52%

56% 71

% 77%

81%

84%

89%

93%

100% 10

7% 110%

114%

116%

118% 13

3%

157%

158%

167%

168%

170%

170%

118%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

180%

Rum

uni

a

Sło

wac

ja

Pol

ska

Cze

chy

Litw

a

Węg

ry

Buł

gar

ia

Bel

gia

Łotw

a

Est

oni

a

Sło

wen

ia

Fin

land

ia

Nie

mcy

Fra

ncja

Wło

chy

Aus

tria

Gre

cja

Str

efa

eur

o

Szw

ecj

a

Ma

lta

Por

tuga

lia UK

Irla

ndia

Hol

andi

a

His

zpa

nia

Dan

ia

Cyp

r

Luks

em

b…

Kredyty razem (z wył. rządu)

20

4%

339%

31

0%

Kredyty w relacji do PKB (na koniec 2011 r.)

W okresie ostatniej dekady nie zmniejszył się dystans Polski do krajów strefy euro.

Jedynie w przypadku kredytów mieszkaniowych - pozytywna zmiana, głównie za sprawą kredytów walutowych.

49 836

39 573

25 191

22 504

19 479

17 960

15 735

15 215

14 271

12 656

11 987

11 402

10 711

9 979

7 580

6 978

6 857

6 067

4 379

2 897

2 700

2 523

2 267

1 879

1 829

1 351

600

361

0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000

Dania

Luksemburg

SzwecjaHolandia

UK

Irlandia

CyprFinlandia

Hiszpania

FrancjaNiemcy

Strefa euro

PortugaliaAustria

Belgia

MaltaGrecja

Włochy

EstoniaCzechy

Łotwa

SłoweniaSłowacja

Polska

LitwaWęgry

Bułgaria

Rumunia

EUR

4 1923 712

3 5972 9162 836

2 7312 4172 388

2 2972 280

2 0471 893

1 6731 529

1 4121 3291 260

1 053920

831746735670613592

440392

213

0 2 000 4 000 6 000

CyprIrlandia

LuksemburgGrecjaAustriaDania

FrancjaFinlandia

UKNiemcy

SzwecjaStrefa euro

HolandiaHiszpaniaPortugaliaSłowenia

WęgryWłochy

MaltaBelgiaPolska

CzechyRumuniaBułgaria

SłowacjaEstonia

ŁotwaLitwa

EUR

Polska na tle UE – kredyty per capita (2011)

6

Polska wobec

strefy euro:

16,5%

Mieszkaniowe Konsumpcyjne Przedsiębiorstwa PKB per capita (2011)

strefa euro:

28 300

Polska:

9 670

Polska wobec

strefy euro:

34,2%

EUR

32 151

25 093

22 525

21 904

21 687

19 682

18 664

14 932

14 221

13 502

13 002

11 957

11 092

11 000

10 502

10 110

9 883

8 712

4 479

3 698

3 060

2 980

2 462

2 408

2 283

1 487

1 247

0 10 000 20 000 30 000 40 000

Luksemburg

Cypr

Dania

Irlandia

Holandia

Szwecja

Austria

Hiszpania

Włochy

Strefa euro

Francja

Malta

Finlandia

Niemcy

Portugalia

Belgia

Grecja

Słowenia

UK

Estonia

Łotwa

Czechy

Słowacja

Węgry

Litwa

Bułgaria

Polska

Rumunia

EUR

10445

Polska wobec

strefy euro:

39,4% Polska wobec

strefy euro:

10,5%

Skala dysproporcji między Polską a strefą euro w zakresie relacji kredytów na mieszkańca do PKB per capita - najmniejsza w przypadku kredytów konsumpcyjnych. Znacznie większe różnice w poziomie rozwoju dotyczą rynku kredytów mieszkaniowych oraz kredytów dla przedsiębiorstw.

Źródło: EBC, Eurostat.

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

Kredyty - kl. niefinans.

Kredyty przedsiębiorstw

PKB (prawa oś)

6,7%

10,6%

13,8%

9,7%

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14%

PKB

Aktywa

Kredyty

Depozyty

CAGR* w okresie 2000-2011

* Obliczenia na podstawie nominalnych wartości pozycji bilansowych i PKB.

30%

35%

40%

45%

50%

55%

60%

65%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Rozwój kredytowania a wzrost PKB

7

Osiągnięcie wyższej dynamiki kredytów od aktywów ogółem w okresie 2000-2011 było możliwe dzięki zmianie struktury sumy bilansowej.

Obecnie obniżenie tempa wzrostu sumy bilansowej jest naturalnym ograniczeniem rozwoju akcji kredytowej.

Silny wzajemny związek rozwoju sektora bankowego ze wzrostem gospodarczym

Udział kredytów kl. niefinans. w sumie bilansowej

Zmiany r/r kredytów i PKB

Kredyty

Istotne tempo wzrostu kredytów powyżej 20% to

okres 3 lat

PKB

Źródło: NBP, GUS.

Struktura kredytów w Polsce

8

Dostępność taniego finansowania umożliwiła bankom stworzenie atrakcyjnej oferty kredytów mieszkaniowych, która w połączeniu z dużym zapotrzebowaniem gospodarstw domowych na mieszkania pozwoliła na dynamiczny rozwój akcji kredytowej.

Kredyty w podziale na kategorie – zmiany kwartalne (mld zł)

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IVI II III IV

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Mieszkaniowe - realnie

Przedsiębiorstwa - realnie

Konsumpcyjne - nominalnie

Słaba akcja kredytowa


Kredyty na cele mieszkaniowe -główny czynnik wzrostu kredytów

Mieszkaniowe

41% 37% 31% 38%

59% 63% 69% 62%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2002 2005 2008 2011

złotowe walutowe

71% 77% 76% 74%

29% 23% 24% 26%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2002 2005 2008 2011

Przedsiębiorstwa

Źródło: NBP.

0

50

100

150

200

250

300

350

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

mld PLN

307,5 mld zł166,5

mld zł

54,1% przyrostu przypadło na okres

zaledwie 3 lat

Ekspansja kredytów mieszkaniowych walutowych

9

Ograniczona skala kredytowaniagosp. domowych

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

-10

-5

0

5

10

15

20

25


1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Tysi

ące

walutowe

złotowe

Zmiana r/r

mld PLN

Mała skala kredytowania na cele mieszkaniowe


-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25


1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

kredyty mieszkaniowe walutowe

środki zagraniczne

mld PLN

Zmiany kwartalne i r/r kredytów mieszkaniowych (realnie)

Zmiany kwartalne (realnie)

Kredyty mieszkaniowe (realnie)

Dynamiczny rozwój kredytów mieszkaniowych - generowany głównie przez wzrost kredytów walutowych, znacznie tańszych od kredytów złotowych dzięki pozyskanym z zagranicy środkom finansującym.

Źródło: NBP.

Rynek kredytów dla przedsiębiorstw

10

W okresie ostatnich lat utrzymuje się stabilny udział kredytów walutowych w portfelu kredytów dla przedsiębiorstw (udział w przedziale 25%-30%).

Zmiany kwartalne i r/r kredytów dla przedsiębiorstw (realnie)

Ograniczona skala kredytowaniagosp. domowych

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

-10

-5

0

5

10

15

20

25


1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Tysi

ące walutowe

złotowe

Zmiana r/r

mld PLN

Spadek wolumenu w okresie dekoniuktury gospodarczej

Wstrzymanie kredytowania w okresie kryzysu fin.

Wolumeny (mld zł) StrukturaKredyty dla przedsiębiorstw

0

50

100

150

200

250

300

350

2002 2005 2008 2011

walutowe

złotowe

71% 77% 76% 74%

29% 23% 24% 26%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2002 2005 2008 2011

Źródło: NBP.

Finansowanie akcji kredytowej

11

Kredyty a depozyty i środki zagraniczne (realnie)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Wolumeny (mld zł)

Depozyty kl. niefinans. Kredyty dla kl. niefinans. Środki zagraniczne

Nadpłynność w sektorze bankowym,mały udział środków zagranicznych

w finansowaniu banków

Wzrost środków zagranicznych

150

64

220187

21

16

143

141

5

10

12

124

63

399

196

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1996-2000 2001-2004 2005-2008 2009-2011

Zmiany wolumenów (mld zł)

Emisja dłużnych pap. wart.

Środki zagraniczne

Depozyty kl. niefinans.

Kredyty dla kl. niefinans.

Źródła finansowania działalności kredytowej

12

Depozyty 87% 75% 59% 88%

Środki zagraniczne

12% 19% 38% 7%

Emisja pap. wart.

0% 6% 3% 6%

Udziały w przyroście środków finansujących

Największe zróżnicowanie struktury źródeł finansowania to lata 2005-2008 – okres zwiększonego napływu środków zagranicznych.

Poza tym okresem – finansowanie działalności bankowej w Polsce głównie w oparciu o depozyty.

Depozyty kl. niefin./PKB Zmiany depozytów w relacji do PKB

27,9%

47,0%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Dynamika PKB

Zmiany depozytów w relacji do PKB

Depozyty jako źródło finansowania

13

Rynek depozytów cechuje wysoka wrażliwość na sytuację w gospodarce i na rynku finansowym:

w efekcie dekoniunktury utrzymuje się długotrwałe osłabienie przyrostu depozytów,

w okresie koniunktury na giełdzie możliwy jest również odpływ środków z banków.

Wzrost depozytów m.in. w wyniku wycofania środków z giełdy

Wyższe tempo zmian depozytów

Poniżej dynamiki PKB

Osłabienie przyrostów w okresie dekoniunktury oraz odpływ środków na rynek kapitałowy

Podwyższona dynamika depozytów

Wzrost Stagnacja Wzrost

Źródło: NBP.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

0,0%0,02 mld zł

21,7%29,0 mld zł

13,0%41,9 mld zł

Średnioroczne tempo Średnioroczny przyrost

Procykliczne zmiany depozytów

14

Przy dekoniunkturze należy oczekiwać, że przyrosty depozytów będą słabły.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

4,4%14,4 mld zł

21,1%37,8 mld zł

12,5%62,4 mld zł

Średnioroczne tempo Średnioroczny przyrost

Depozyty kl. niefinansowych (realnie)

mld PLN

Depozyty gosp. domowych (realnie)

mld PLN

Źródło: NBP.

0

200

400

600

800

1 000

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Depozyty kl. niefinans.

Środki fin.

Kredyty dla kl. niefinans.

782 mld zł

621 mld zł

195 mld zł

Depozyty

Zagranica

Kredyty

25%

30%

35%

40%

45%

50%

55%

60%

65%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Kredyty kl. niefin.

Aktywa finansowe

Finansowanie wzrostu akcji kredytowej

15

Udział w sumie bilansowejFinansowanie akcji kredytowej

Źródłem finansowania wzrostu akcji kredytowej oprócz przyrostu depozytów było wykorzystanie nadwyżki depozytów nad kredytami, a od 2005 r. dodatkowo środki zagraniczne. W efekcie średnioroczna dynamika kredytów (13,8%) przewyższyła tempo wzrostu sumy bilansowej (10,6%) i depozytów (9,7%).

W sytuacji odpływu środków zagranicznych przy braku alternatywnych źródeł finansowania dynamika kredytów będzie niższa od depozytów.

mld PLN

Źródło: NBP.

Środki zagraniczne (z wył. BGK)

80,6

140,9

159,5

145,2

60

80

100

120

140

160

180

Q4

Q1

Q2

Q3

Q4

Q1

Q2

Q3

Q4

Q1

Q2

Q3

Q4 I II III

IV V VI

VII

VIII

IX X XI

XII I II

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Wolumen (mld zł)NominalnieRealnie

130

135

140

145

150

155

160

165

I II III

IV V VI

VII

VIII

IX X XI

XII I II

2011 2012

Wolumen (mld zł)NominalnieRealnie

-10

-5

0

5

10

15

20

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II

2008 2009 2010 2011 2012

Zmiany wolumenu (mld zł) - realnie

Środki zagraniczne

Spadekwolumenu: 14,2 mld zł

Najwyższy wolumen

Średni m-ny spadek:1,8 mld zł

Zjawisko ograniczenia finansowania z zagranicy

16

Środki zagraniczne

Źródło: SIS NBP.

-19,5

5,2

-14,2

Odpływśrodków

Napływśrodków

Zmiana nettośrodków

Zmiana środków w okresie VI 2011-II 2012

Szacowana zmiana kredytów – hipotetyczny scenariusz (1)

17

∆ środki finansujące

Przyrost depozytów

(średnioroczna zmiana z okresu najwyższych przyrostów - lata 2005-2011)

=

Odpływ środków zagranicznych

(zannualizowana zmiana z okresu czerwiec 2011 – luty 2012)

+ 62,4 mld zł

- 29,2 mld zł

Wynik finansowy za 2012 r.

(przyjęto na poziomie 2011 r. pomniejszony o wypłatę dywidendy za 2011 r. – 30%)

+ 10,6 mld zł

ZAŁOŻENIA

Szacowana zmiana kredytów – hipotetyczny scenariusz (2)

18

∆ środki finansujące (mld zł)

∆ Depozyty

∆ Środki zagraniczne

+-

62,4

29,2

∆ Zysk + 10,6

= 43,8

8,8

35,0

∆ instrumenty dłużne (mld zł)

∆ Kredyty (mld zł)

20%

80%

Wzrost o 4,6%,

tj. 3x mniej niż CARG z okresu 2000-2011

Wzrost kredytów o 4,6% r/r przy dynamice PKB na poziomie 2-3% i inflacji na poziomie celu inflacyjnego będzie oznaczać spadek kredytów w relacji do PKB. Przełamanie tego negatywnego hipotetycznego scenariusza jest możliwe w przypadku:

szybkiego rozwoju alternatywnych do depozytów krajowych źródeł finansowania banków,

napływu/zahamowania odpływu oszczędności zagranicznych.

19

www.bfg.pl

Związek Banków Polskich Warszawa , 18.04.2012 r.

Documents