1 Zoeken naar Zoeken naar evidence evidence Faridi van Faridi van Etten Etten-Jamaludin Jamaludin Clinical Clinical librarian librarian Medische Bibliotheek AMC Medische Bibliotheek AMC 2 december 2008 2 december 2008 Evidence Evidence Based Based Practice Practice? Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best beschikbare bewijs basis van het best beschikbare bewijs ( evidence evidence) in in samenhang met kennis/ervaring zorgverlener en de samenhang met kennis/ervaring zorgverlener en de voorkeur van de pati voorkeur van de patiënt nt De De evidence evidence is verkregen door systematisch onderzoek is verkregen door systematisch onderzoek EBP grote vlucht in gezondheidszorg EBP grote vlucht in gezondheidszorg
29
Embed
Zoeken naar evidence - BSL Cursussen & Congressen Congres... · Evidence-based zoeken is het op systematische en transparante wijze zoeken naar de ´beste´ evidence uit de literatuur
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Zoeken naar Zoeken naar evidenceevidence
Faridi van Faridi van EttenEtten--JamaludinJamaludinClinicalClinical librarianlibrarian
Medische Bibliotheek AMCMedische Bibliotheek AMC2 december 20082 december 2008
EvidenceEvidence BasedBased PracticePractice??
Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best beschikbare bewijs basis van het best beschikbare bewijs ((evidenceevidence)) in in samenhang met kennis/ervaring zorgverlener en de samenhang met kennis/ervaring zorgverlener en de voorkeur van de pativoorkeur van de patiëëntnt
DeDe evidenceevidence is verkregen door systematisch onderzoekis verkregen door systematisch onderzoek
EBP grote vlucht in gezondheidszorgEBP grote vlucht in gezondheidszorg
Wetenschappelijk bewijs verkregen Wetenschappelijk bewijs verkregen via gedegen systematisch via gedegen systematisch literatuuronderzoekliteratuuronderzoek
Maar wat is Maar wat is evidenceevidence??
HiHiëërarchie van rarchie van evidenceevidence
Verschil in mate van Verschil in mate van evidenceevidence
Sterke Sterke --> zwakke> zwakke
Niveau van bewijskracht Niveau van bewijskracht ((level of level of evidenceevidence))
Soms moet de beslissing genomen worden op zwakke Soms moet de beslissing genomen worden op zwakke evidenceevidence
4
Niveaus van bewijskracht Niveaus van bewijskracht voor therapievoor therapie
Systematische Systematische reviewreview (SR) van (SR) van RCTRCT’’ssGeGerrandomisseerdeandomisseerde gegeccontroleerde ontroleerde ttrialrial (RCT)(RCT)CohortonderzoekCohortonderzoekNietNiet--vergelijkend onderzoekvergelijkend onderzoekMening van deskundigenMening van deskundigen
Bew
ijskracht
Vertekening
Systematische Systematische reviewreview
Hoogste niveau bewijskrachtHoogste niveau bewijskrachtGestructureerd enGestructureerd en overzichtlijkoverzichtlijk gezocht naar gezocht naar originele studies voor bepaalde vraagoriginele studies voor bepaalde vraagGoed geformuleerde PICOGoed geformuleerde PICOUitgebreide zoekactieUitgebreide zoekactieKritisch beoordeeld op kwaliteitKritisch beoordeeld op kwaliteitBasis Basis evidenceevidence--basedbased richtlijnenrichtlijnen
5
Wat zijn de voordelen van EBPWat zijn de voordelen van EBP??
Verbetering kwaliteitszorgVerbetering kwaliteitszorgProfessionalisering verpleegkundig beroepProfessionalisering verpleegkundig beroepVerantwoording zorg verbeterenVerantwoording zorg verbeterenAfname van variatie in zorgAfname van variatie in zorgProfessionalisering van multidisciplinaire Professionalisering van multidisciplinaire communicatiecommunicatie
EBP: 5EBP: 5--staps methodestaps methode
1.1. Vertaal klinisch probleem in goede zoekvraagVertaal klinisch probleem in goede zoekvraag
2.2. Zoek efficiZoek efficiëënt naar beste bewijsnt naar beste bewijs
4.4. Pas toe in eigen praktijksituatiePas toe in eigen praktijksituatie
5. 5. Evalueer regelmatigEvalueer regelmatig
Evidencezoeken =
stap 1en 2
6
Uit EBMUit EBMHulpmiddel om vraag helder krijgenHulpmiddel om vraag helder krijgenVraag opdelen in opzoekbare Vraag opdelen in opzoekbare componentencomponenten
Een patiEen patiëënt vraagt: nt vraagt: ““Mijn zoon ligt op dit moment thuis in bed met een flinke Mijn zoon ligt op dit moment thuis in bed met een flinke verkoudheid. Hij heeft binnenkort tentamens en moet verkoudheid. Hij heeft binnenkort tentamens en moet eigenlijk hard aan de studie.eigenlijk hard aan de studie.Kan hij extra Kan hij extra vitamine Cvitamine C innemen zodat hij sneller innemen zodat hij sneller opknapt en zich daardoor weer goed kan concentreren opknapt en zich daardoor weer goed kan concentreren op zijn tentamens?op zijn tentamens?””
Verkoudheid, verkouden patiëntEngels: cold, common cold
Vitamine CEngels: vitamin c
Niets, placebo of geen vitamine C
Bekorting duur verkoudheid
Heeft vitamine C invloed op de duur van verkoudheid?
8
Is een PICO altijd nodig?Is een PICO altijd nodig?
PICO nietPICO niet::AchtergrondvragenAchtergrondvragenAlgemene vragen, over een ziektebeeld, Algemene vragen, over een ziektebeeld, kennisvragenkennisvragen
PICO wel: PICO wel: VoorgrondvragenVoorgrondvragenBepaalde specifieke patiBepaalde specifieke patiëëntengroepntengroepVoor Voor -- en nadelen en nadelen ééne behandeling t.o.v. anderene behandeling t.o.v. andere
PICOPICO??
Wat zijn de verschijnselen van een deliriumWat zijn de verschijnselen van een delirium??
Wat zijn de complicaties bij Wat zijn de complicaties bij asthmaasthma??
Kunnen verpleegkundige kraanwater gebruiken Kunnen verpleegkundige kraanwater gebruiken voor het reinigen van wonden of is een voor het reinigen van wonden of is een fysiologische zoutoplossing beter?fysiologische zoutoplossing beter?
Heeft een Heeft een antianti--decubitusmatrasdecubitusmatras de voorkeur boven de voorkeur boven het verhogen van het aantal wisselliggingen?het verhogen van het aantal wisselliggingen?
9
EvidenceEvidence--based based zoekenzoeken
Op Op systematischesystematische en en transparantetransparante wijzewijzezoekenzoeken naarnaar de de ´́bestebeste´́ evidence evidence uituit de de literatuurliteratuur
OnderdeelOnderdeel van van EBPEBP
Nodig bij zoekenNodig bij zoeken
Toegang online databases Toegang online databases Computerkennis en enige ervaringComputerkennis en enige ervaringWoordenboek NE, ENWoordenboek NE, ENWellicht eerst cursus zoeken volgenWellicht eerst cursus zoeken volgenWellicht advies bibliotheek/informatiespecialist Wellicht advies bibliotheek/informatiespecialist
10
Systematische reviews
Samenvattingen beoordeelde evidence
Richtlijnen
ZoekenZoeken
Originele artikelen
Informatie over ziektebeelden, achtergrondinformatie, opinie (mening)
Voorbewerkte
evidence
Systematische reviews
Samenvattingen beoordeelde evidence
Richtlijnen
Originele artikelen
Ziektebeeldenachtergrondinformatie, mening
Ned. Tijdschr. voor EBPEvidence Based Nursing
Cochrane LibraryPubMed SR-filter
PubMed, CINAHL, Invert
Invert, NAZ, Verpleegkundig
Vademecum
WIP, Werkgroep Infectie PreventieCBOOncolineLevv
ZoekenZoekenEenvoudigerzoeken
Complexerzoeken
11
Zoeken aan de hand van Zoeken aan de hand van voorbeeldvoorbeeld--casussencasussen
Vraag 1Vraag 1::
U wilt weten of u in het ziekenhuis voor U wilt weten of u in het ziekenhuis voor de dagelijkse patide dagelijkse patiëëntenzorg uw handen ntenzorg uw handen alleen hoeft te reinigen met water en alleen hoeft te reinigen met water en zeep, of dat een handalcohol nodig is om zeep, of dat een handalcohol nodig is om infectieverspreiding te verminderen.infectieverspreiding te verminderen.
Kan ik voor de dagelijkse patiKan ik voor de dagelijkse patiëëntenzorg in het ziekenhuisntenzorg in het ziekenhuis mijn handen reinigen mijn handen reinigen met water en zeep, of is een handalcohol aanbevolen om infectiemet water en zeep, of is een handalcohol aanbevolen om infectieverspreiding verspreiding te verminderen?te verminderen?
14
Vraag 2Vraag 2
Kunnen verpleegkundigen kraanwater Kunnen verpleegkundigen kraanwater gebruiken voor het reinigen van wonden of gebruiken voor het reinigen van wonden of is een fysiologische zoutoplossing beter?is een fysiologische zoutoplossing beter?
15
Systematische reviews
Samenvattingen beoordeelde evidence
Richtlijnen
Originele artikelen
Ziektebeeldenachtergrondinformatie, mening
Nederlands Tijdschrift voor EBP
ZoekenZoeken
16
17
Vraag 3 Vraag 3
Kan sucrose worden toegepast als Kan sucrose worden toegepast als pijnbestrijdingsmiddel bij pasgeborenen pijnbestrijdingsmiddel bij pasgeborenen die een pijnlijke ingreep moeten die een pijnlijke ingreep moeten ondergaan, zoals een hielprik?ondergaan, zoals een hielprik?
PICO?PICO?
P.P. PatiPatiëënt, probleem:nt, probleem:
I.I. Interventie:Interventie:
C.C. Vergelijking:Vergelijking:
O.O. Uitkomst:Uitkomst:
Pasgeborene die pijnlijke ingreep ondergaat
Geen of ander middel
Pijnvermindering
Sucrose
18
Originele artikelen
Systematische reviews
Synthesis & synopsisvan evidence
Richtlijnen
CBO
ZoekenZoeken
Richtlijnen CBO www.cbo.nl
19
Is er een systematische Is er een systematische reviewreviewte vinden?te vinden?
20
PubMedPubMed
MEDLINE: grootste internationale (bio)medische database
Systematische Systematische ReviewReview van van therapietherapie--studiesstudiesKwalitatief goedKwalitatief goedGeschreven door medische deskundigenGeschreven door medische deskundigenRegelmatig Regelmatig geupdategeupdate
23
Vraag 4Vraag 4
U hoorde dat het niet meer nodig is om U hoorde dat het niet meer nodig is om te doen aan te doen aan borstzelfonderzoek.borstzelfonderzoek.Het zou namelijk niet de sterftekans Het zou namelijk niet de sterftekans verminderen. U bent verrast, want verminderen. U bent verrast, want jarenlang werd dit toch juist aangeraden?jarenlang werd dit toch juist aangeraden?
Wij zoeken de verwijzing opWij zoeken de verwijzing op
Cochrane LibraryPubMed SR-filter
28
29
SamenvattingSamenvatting
EvidenceEvidence--basedbased werken heeft als uiteindelijk werken heeft als uiteindelijk doel: patidoel: patiëëntenzorg verbeterenntenzorg verbeteren
EvidenceEvidence--basedbased zoeken is het ozoeken is het op p systematischesystematischeen en transparantetransparante wijzewijze zoekenzoeken naarnaar de de ´́bestebeste´́evidence evidence uituit de de literatuurliteratuur
Links en bronnenLinks en bronnen
–– WIP WIP www.wip.nlwww.wip.nl//–– OncolineOncoline www.oncoline.nlwww.oncoline.nl//–– LEVVLEVV www.levv.nl/www.levv.nl/–– CBOCBO www.cbo.nlwww.cbo.nl–– PubMedPubMed www.pubmed.govwww.pubmed.gov–– Nederlands Tijdschrift voor EBPNederlands Tijdschrift voor EBP ((abonnement, BSL)abonnement, BSL)