Top Banner
Znaczenie indywidualnych zachowań w prewencji CHUK Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i EI oraz NT IK, CM UJ, Kraków [email protected] Kraków, 28 V 2015 r.
31

Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Jul 17, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Znaczenie indywidualnych zachowań w prewencji CHUK

Piotr JankowskiI Klinika Kardiologii i EI oraz NT

IK, CM UJ, Krakó[email protected]

Kraków, 28 V 2015 r.

Page 2: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Czynniki warunkujące zdrowie jednostki

Styl życiaŚrodowisko

Czynniki genetyczne

Ochrona zdrowia

Page 3: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Czynniki prowadzące do rozwoju choroby

Wiek

Pozycja społeczno-ekonomiczn

a: wykształcenie, dochód, zatrudnienie,

etc.

Palenie tytoniu

Aktywność fizyczna

Brak wsparcia społecznego,

etc.

Dieta

Alkohol

Cukrzyca

Hiperlipidemia

Nadciśnienie

Otyłość

CHUK

Page 4: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Badanie INTERHEART9 modyfikowalnych cz. ryzyka odpowiada za >90% ryzyka zawału serca

Yusuf S. et al . the INTERHEART study. Lancet 364, 9437, 2004

Page 5: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Badanie INTERSTROKE10 czynników odpowiada za >90% ryzyka udaru mózgu

J O'Donnell M. i wsp. the INTERSTROKE study. Lancet 2010;376:112.

Page 6: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Dieta śródziemnomorska

Zgon, zawał, udar

Estruch R i wsp. N Engl J Med. 2013; 368: 1279.

Dieta zwykła

Dieta śródziemnomorska + oliwa

Dieta śródziemnomorska+ orzechy

Zapa

dalnoś

ć

HR 0,70 (0,53-0,91)

N = 7 447 BMI=30,2 kg/m2

Page 7: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Dieta nordycka• produkty pełnoziarniste• warzywa: kapusta, rośliny strączkowe i warzywa korzeniowe• owoce: truskawki, porzeczki, borówki, maliny, jabłka, gruszki,

śliwki• dania rybne trzy lub więcej razy w tygodniu• niskotłuszczowy nabiał• drób• olej rzepakowy• zioła i przyprawy: koperek, szczypiorek, pietruszka, chrzan• grzyby

Page 8: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Dieta nordycka vs typowa dieta w Danii

Europrevent 2014N = 18126 tygodni

-5

-4

-3

-2

-1

0Zmiana ciężaru ciała

kg

Większe zmniejszenie CTK oraz stężenie cholesterolu

Page 9: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Kolor ma znaczenie !

Oude Griep LM i wsp. Br J Nutr. 2011; 106: 1562.N=20 069

Obserwacja 10,3 lat

Owoce i warzywa:zielone (kapusta, sałata, fasola szparagowa)

pomarańczowe (cytrusy, marchew, brzoskwinie)

czerwone (pomidory, winogrona)

białe (jabłka, banany)

Page 10: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Kolor ma znaczenie !

N=20 069

Obserwacja 10,3 lat

ryzyka ChNS o 42 %

Pomarańczowe owoce i warzywa:

Oude Griep LM i wsp. Br J Nutr. 2011; 106: 1562.

Page 11: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Celowe zmniejszenie masy ciała

Zgon

y SN

Zmiana masy ciała

Caterson ID i wsp. Diabetes Obes Metab. 2012; 14: 523.N = 10 744

kg

Page 12: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Aktywność fizyczna

Woodcock J i wsp. Int J Epidemiol. 2011; 40: 121.

Ryzy

ko w

zględn

e zg

onu

z ws

zyst

kich

prz

yczy

n

MET*h/tydzień

Meta-analiza 22 badań, N = 977 925

Page 13: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Liczba wypalanych papierosów, a ryzyko wystąpienia zawału serca

1

2

4

8

16

Nigdy 1-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-40 41+

OR

(99%

CI)

INTERHEART Yusuf S. Lancet 2004; 364: 937-52

1,5

Page 14: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

ZUT u kobiet w ciąży

Anblagan D i wsp. BJOG. PLoS One. 2013; 8: e67223.

Matka paliMatka nie pali

[cm

3 ]

24 tydzień 35 tydzień

N = 26

P<0,05

Objętość mózgu płodu

Page 15: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Australia – modelowy przykład

Page 16: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Australia – modelowy przykład

Page 17: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Australia – modelowy przykład

Page 18: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

O'Donnell M i wsp. N Engl J Med 2014; 371: 612.

Czy sól szkodzi ?Poważne powikłania SN

Zgon lub poważne powikłania SN

Zgony

Page 19: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Jankowski P i wsp. PAMW 2015; w druku.

Spożycie soli w Niepołomicach

mmol/dobę

Page 20: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

O'Donnell M i wsp. N Engl J Med 2014; 371: 612.

A co z potasem ?

Zgony

Dobowe wydalanie potasu z moczem [g]

Page 21: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Politerapia

Page 22: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Częstość nieprzestrzegania zaleceń

Tomaszewski M i wsp. Heart. 2014 ; 100: 855.

Brak co najmniej jednego leku

Brak jakiegokolwiek leku

Skierowani przez lek. rodzinnego

Podejrzenie oporności na leczenie

8,8% 9,1%

18,4% 37,9%

Średnia liczba leków – 4.

Brak jakiegokolwiek leku

Page 23: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Częstość osiągania zalecanego stężenia cholesterolu w rok po OZW

<1,8 mmol/l (<70 mg/dl)

Jankowski P i wsp. Kardiol Pol 2009 i 2014.

Page 24: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Częstość osiągania zalecanego stężenia cholesterolu w rok po OZW

<3,5 mmol/l

<2,0 mmol/l

<1,8 mmol/l

<3,0 mmol/l

Jankowski P i wsp. Kardiol Pol 2009 i 2014.

Page 25: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Kontrola czynników ryzyka w rok po OZW

P=NS

P=NS

P<0,05

P<0,001

Jankowski P, Czarnecka D, Pająk A i wsp.

Page 26: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Ryzyko zgonu po w zawale serca w Polsce

9,0% 9,1% 9,8% 9,3% 9,4% 9,6% 10,1%

0%

5%

10%

15%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Poloński L. i wsp. Kardiol Pol 2011; 11: 1109.Gierlotka M i wsp. Kardiol Pol 2015; 73: 142.

Co 10 pacjent wypisany ze szpitala umiera w ciągu roku

Page 27: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.
Page 28: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.

Program Kompleksowej Rehabilitacji i Wtórnej Prewencji

Page 29: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.
Page 30: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.
Page 31: Znaczenie indywidualnych zachowańw prewencji CHUK Piotr ... · Kraków, 28 V 2015 r. Czynniki warunkujące zdrowiejednostki Środowisko Styl życia Czynniki genetyczne Ochrona zdrowia.