© Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Vrijdag, 22 april 2016 Zieltjes winnen of beschermen? RONSELEN De aanhouding deze week van een van ronselen voor de ji- had verdachte Marok- kaan in het azc Echt, is slechts één voor- beeld. Ronselen on- der vluchtelingen komt vaker voor. Maar in Nederland is het een fenomeen waar, in tegenstelling tot Duitsland, weinig ruchtbaarheid aan wordt gegeven uit vrees voor onrust. door Johan vd Beek en Claire v Dyck T T oen Malik Azmani (VVD) en Attje Kuiken (PvdA) eind vorig jaar een motie indienden om salafisten bij asielzoekerscentra te weren, kre- gen ze nogal wat meewarig getoon- zette reacties. Ronselen? Onder asielzoekers? Die mensen waren toch juist op de vlucht geslagen voor radicalen? Waarom zouden ze dan luisteren naar radicalen? Zeker, er gingen salafisten naar azc’s . Maar dat was om hulp te bieden. Dat laatste zei onder andere antro- pologe en onderzoeker van het sala- fisme Ineke Roex van de Universi- teit van Amsterdam in Trouw. Mis- schien kwam bij dat hulp bieden wel eens het geloof ter sprake, maar dat viel dan onder de vrijheid van godsdienst. En directeur Nasr El Damanhoury, verbonden aan de op salafistische leest geschoeide Al-Fourqaan-moskee in Eindho- ven, barstte in lachen uit. Ronse- len? „Dom”, noemde hij die ge- dachte. Het enige dat salafisten de- den was kleren uitdelen. En ieder- een moest begrijpen dat salafisme en jihadisme tegenovergestelde be- grippen waren. Wat dat laatste betreft: de meest re- cente publicaties van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Nationaal Coördina- tor Terrorismebestrijding (NCTV) zeggen iets anders. In Salafisme in Nederland: diversiteit en dynamiek staat dat weliswaar niet álle salafis- ten in dit land een gevaar vormen voor de democratische rechtsorde, maar dat er redenen genoeg zijn voor zorgen over de antidemocrati- sche, polariserende en onverdraag- zame boodschap die door een aan- tal van hen wordt verspreid. Boven- dien kan salafisme wel degelijk een voedingsbodem vormen voor radi- calisering naar gewelddadig jihadis- me, aldus AIVD en NCTV. Een sluipend gif. Zo omschreef Ais- sa Zanzen, woordvoerder van de Raad van Marokkaanse Moskeeën, het salafisme eerder. „Onschuldig als je er weinig van inneemt, maar wanneer je er langdurig aan wordt blootgesteld, kan het zich uiten in haat en wrok tegen Nederland en het westen.” Jarenlang is in Europa veel geloof gehecht aan de theorie van het ‘driestromen-salafisme’. Je had het apolitieke salafisme en het politie- ke salafisme. Beide stromingen stonden weliswaar met de rug naar de westerse samenleving, maar wa- ren geweldloos. Alleen de derde stroming, het jihadi-salafisme, was gevaarlijk. De gedachte was dat de eerste twee stromingen de derde in Salafisme is een sluipend gif. Het kan zich uiten in haat en wrok tegen Nederland. Aissa Zanzen “ toom zouden houden. Die analyse wankelt. De scheidslijnen tussen de drie stromingen zijn lang niet zo scherp als kleurige schema’s op anti-radicaliseringsbijeenkomsten suggereren. Er zijn ook critici die zeggen dat de stromingen imagi- nair zijn, bedenksels van westerse arabisten die lijden aan wat de Duitse islamoloog Karl Binswanger ‘dogmatische islamofilie’ noemde. Die vaagheid is ook de reden ge- weest die Ahmed Marcouch (PvdA) tot zijn motie bracht om te onderzoeken of salafistische organi- saties - „het voorportaal van het ji- hadisme” - niet kunnen worden verboden. Inmiddels heeft minister Lodewijk Asscher die kamerbreed aangenomen motie met een be- roep op de vrijheid van godsdienst naast zich neergelegd. Wel zal er „met verhoogde aandacht” naar sa- lafistische activiteiten worden geke- ken en moeten lokale overheden ‘maatwerk’ leveren als grenzen wor- den overschreden. Zoals kennelijk in Echt gebeurde. Het Centraal Or- gaan opvang Asielzoekers (COA) laat geen (vertegenwoordigers van) religieuze organisaties (meer) toe op opvanglocaties. Leesboeken zijn welkom, maar een koran of bijbel moet de vluchteling zelf aanschaf- fen als hij die behoefte voelt. Salafis- ten hebben hun gedrag erop aange- past. Ze willen hun gevluchte ‘mos- limbroeders herinneren aan het ge- loof’ en delen kleding uit om con- tact te leggen. Dat er wel degelijk wordt geronseld in Limburg en de rest van het land zoals deze krant van betrouwbare bronnen heeft vernomen, kan ove- rigens geen echte verrassing zijn. Het Duitse Openbaar Ministerie liet in september vorig jaar al we- ten signalen te hebben dat salafis- ten probeerden jonge vluchtelin- gen in te palmen. Dat kan gebeu- ren door ze direct te werven voor de gewelddadige jihad of door het binnen de invloedssfeer trekken van jongeren. Die laatste vorm van ronselen bestaat uit het manipule- ren van jongeren door hen ‘wester- se verdorvenheden’ in te prenten. De weg wijzen naar de (salafisti- sche) moskee is onderdeel van die vervreemding van de samenleving. Extra complex is dat er in asielzoe- kerscentra al mensen rondlopen die gedachten hebben over anders- gelovigen, homo’s en vrouwen die naadloos passen binnen de funda- mentalistische opvattingen van sala- fisten. Jongeren die zich niet willen laten ronselen, hebben dus met druk van binnenuit en van buiten- af te maken. Max Klingberg, een Duitse mensenrechtenexpert die al vijftien jaar ervaring heeft met vluchtelingen, merkte op dat men- sen zich moeten bevrijden van de illusie dat alle mensen die hierheen komen in essentie mensenrechten- activisten zijn. Dat past misschien wel bij westerse opvattingen over mededogen, maar gaat voorbij aan het feit dat, aldus Klingberg, „on- der hen een bepaald niet kleine groep zit, die als het om religieuze intensiteit gaat op het niveau van de Moslimbroederschap zit.” Intussen zijn begin dit jaar volgens Duitse autoriteiten in de aan Neder- land grenzende deelstaat Noordrijn- Westfalen minstens honderd ron- selpogingen door salafisten geregis- treerd. Ook in andere deelstaten Iedereen kan rijp worden gemaakt voor radicale gedachten als er geen perspectief is. Ahmad Mansour “ wordt volop geronseld. Ook daar zijn, net als hier, jongens die zon- der ouders arriveren het voornaam- ste doelwit. Die hebben de meeste behoefte aan aansluiting en zijn makkelijk beïnvloedbaar. De Palestijns-Israëlische psycho- loog Ahmad Mansour maakte in Berlijn klip en klaar wat het gevaar was. Hoop putte hij uit de overtui- ging dat een groot deel van de vluchtelingen juist op de vlucht is gegaan voor het islamisme, de poli- tieke islam. Maar voor radicale ge- dachten kan iedereen rijp worden gemaakt als er geen perspectief wordt geboden, zegt hij. Een groot verschil met Nederland is dat de discussie in Duitsland in het openbaar wordt gevoerd en dat autoriteiten ook open communice- ren over de omvang van het pro- bleem. In Nederland lijkt er een stil- zwijgende afspraak om zo weinig mogelijk naar buiten te brengen. Het COA zei in een reactie op re- cente ronselpogingen van de Al-Ig- haatha-groepering in Utrecht: „Ziel- tjes winnen mag, maar alleen zo- lang de vluchtelingen dit niet als ongewenst ervaren.” Daar schuurt het. Wat is belangrij- ker? Het recht om zieltjes te win- nen of de plicht om zieltjes te be- schermen? De ingang van het asielzoekerscentrum in Echt, waar eerder deze week een man werd aangehouden die verdacht wordt van ronselen voor de jihad. foto Maartje van Berkel