1 Zestaw 1 Genetyka Zadanie 1. (3pkt) Praworęczność i leworęczność są cechami dziedzicznymi, przy czym tendencja do używania prawej ręki jest cechą dominującą. Gen warunkujący tę cechę jest zlokalizowany w autosomie. Określ, czy praworęczni heterozygotyczni rodzice mogą oczekiwać leworęcznego potomstwa. Odpowiedź uzasadnij za pomocą poprawnie rozpisanej krzyżówki genetycznej. Wśród genotypów potomstwa wskaż ten (lub te), który warunkuje leworęczność. Zadanie 2.(1pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę. Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę? A. Sprzężona z płcią i recesywna. B. Sprzężona z płcią i dominująca. C. Autosomalna recesywna. D. Autosomalna dominująca Zadanie 3. (4pkt) Dystrofia mięśniowa Duchenne´a jest cechą sprzężoną z płcią. W pewnej rodzinie, w której rodzice nie wykazywali tego schorzenia, urodziło się dwoje dzieci. Okazało się, że jedno z nich ma dystrofię mięśniową. Wiadomo, że w rodzinie matki, brat był chory na dystrofię, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii. Narysuj rodowód rodziny ilustrujący dziedziczenie genu warunkującego dystrofię. Określ, które z rodziców było nosicielem allelu dystrofii, jakiej płci było ich dziecko chore na dystrofię oraz jakie będzie prawdopodobieństwo, że następne dziecko też będzie chore.
17
Embed
Zestaw 1 Genetyka - Strona główna · 2 Zadanie 4. (2pkt) Na schemacie przedstawiono dziedziczenie pewnej choroby. a) Wyjaśnij, co oznacza użyte w tym przypadku pojęcie „nosiciel”.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Zestaw 1 Genetyka
Zadanie 1. (3pkt)
Praworęczność i leworęczność są cechami dziedzicznymi, przy czym tendencja do używania prawej ręki jest cechą
dominującą. Gen warunkujący tę cechę jest zlokalizowany w autosomie. Określ, czy praworęczni heterozygotyczni
rodzice mogą oczekiwać leworęcznego potomstwa. Odpowiedź uzasadnij za pomocą poprawnie rozpisanej krzyżówki
genetycznej. Wśród genotypów potomstwa wskaż ten (lub te), który warunkuje leworęczność.
Zadanie 2.(1pkt)
Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę.
Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę?
A. Sprzężona z płcią i recesywna.
B. Sprzężona z płcią i dominująca.
C. Autosomalna recesywna.
D. Autosomalna dominująca
Zadanie 3. (4pkt)
Dystrofia mięśniowa Duchenne´a jest cechą sprzężoną z płcią. W pewnej rodzinie, w której rodzice nie wykazywali
tego schorzenia, urodziło się dwoje dzieci. Okazało się, że jedno z nich ma dystrofię mięśniową. Wiadomo, że w
rodzinie matki, brat był chory na dystrofię, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii.
Narysuj rodowód rodziny ilustrujący dziedziczenie genu warunkującego dystrofię. Określ, które z rodziców było
nosicielem allelu dystrofii, jakiej płci było ich dziecko chore na dystrofię oraz jakie będzie prawdopodobieństwo, że
następne dziecko też będzie chore.
2
Zadanie 4. (2pkt)
Na schemacie przedstawiono dziedziczenie pewnej choroby.
a) Wyjaśnij, co oznacza użyte w tym przypadku pojęcie „nosiciel”.
……………………………………………………………………………………………………………………..
b) Podaj prawdopodobieństwo wystąpienia nosicieli w potomstwie rodziców, z których jeden jest homozygotą
dominującą, a drugi jest homozygotą recesywną.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 5. (3pkt)
Allel warunkujący ciemną barwę oczu jest dominujący – B, a allel warunkujący oczy błękitne jest recesywny – b.
Rodzice o ciemnych oczach mają pierwsze dziecko o błękitnych oczach.
a) Przyjmując, że za barwę oczu odpowiada jedna para genów, określ genotypy rodziców i dziecka.
……………………………………………………………………………………………………………………..
b) Zapisz odpowiednią krzyżówkę i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo wystąpienia u dzieci tej pary
błękitnej barwy oczu.
Zadanie 6. (3pkt)
Ania i Jacek są rodzeństwem. Jacek jest daltonistą, Ania i rodzice prawidłowo rozróżniają barwy. Daltonizm jest
warunkowany przez allel recesywny d sprzężony z płcią.
a) Zapisz prawdopodobne genotypy wszystkich wymienionych osób.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
b) Ustal, jaki genotyp musi mieć Ania, jeżeli jej synowie są daltonistami (ich ojcem jest mężczyzna prawidłowo
rozróżniający barwy). Odpowiedź uzasadnij.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
3
Zadanie 7. (1pkt)
Zasadnicza barwa oczu u człowieka jest determinowana przez gen o allelach B, b. Dominujący allel B warunkuje oczy
ciemne, recesywny b oczy jasne. Poniższy schemat ilustruje dziedziczenie barwy oczu w pewnej rodzinie. Linie
poziome łączą rodziców, pionowe rodziców z potomstwem.
Na podstawie przedstawionego rodowodu ustal wszystkie możliwe genotypy osób oznaczonych liczbami 1, 2, 3.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 8. (1pkt)
Spośród poniższych zestawów wskaż zestawienie fenotypów i genotypów rodziców, których dzieci mogą dziedziczyć
grupy krwi w proporcji: 25% A, 50% B, 25% AB
Fenotypy Genotypy
A. A i B IAI
A oraz I
BI
B
B. AB i O IAI
B oraz ii
C. AB i B IAI
B oraz I
Bi
D. A i B IAi oraz I
Bi
Zadanie 9. (2pkt)
Ubarwienie prążkowane kur jest determinowane przez dominujący gen A, brak prążkowania – przez gen recesywny a.
Geny te są zlokalizowane w chromosomie X. Determinacja płci u ptaków jest odwróceniem determinacji płci u
człowieka. U ptaków samce mają dwa identyczne chromosomy płciowe (X), samice zaś – dwa różne (X i Y), przy
czym chromosom Y jest „genetycznie pusty”. Określ genotypy rodziców i fenotypy potomstwa (z uwzględnieniem
płci) powstałego w wyniku skrzyżowania prążkowanej kury z kogutem o nieprążkowanym upierzeniu.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 10. (3pkt)
W stacji hodowli roślin sprawdzano, czy groch, wydający nasiona okrągłe (cecha dominująca – A) jest mieszańcem
(heterozygotą), czy czystą rasą (homozygotą) ze względu na gen, warunkujący kształt nasion grochu. W tym celu
skrzyżowano ten groch z grochem o nasionach kanciastych (cecha recesywna - a).W wyniku krzyżówki otrzymano
103 rośliny, wydające nasiona okrągłe i 105 roślin, wydających nasiona kanciaste. Na podstawie wyników
doświadczenia ustal, czy badany groch jest homozygotyczny, czy heterozygotyczny. Odpowiedź uzasadnij i zilustruj
krzyżówką.
4
Zadanie 11. (1pkt)
Odległości między genami w chromosomie wyrażane są w jednostkach mapowych. Jedna jednostka mapowa
odpowiada takiej odległości między genami sprzężonymi, w której crossing-over zachodzi z częstością 1%.
Podaj kolejność genów A, B, C w chromosomie wiedząc, że częstości crossing-over między nimi są następujące:
A – B 12%, A – C 4%, C – B 8 %.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 12. (2pkt)
W populacji ludzkiej występują cztery podstawowe grupy krwi: A, B, AB, 0. Określ wszystkie możliwe fenotypy i
genotypy grup krwi dzieci podanej pary rodziców.
matka ojciec dziecko
Genotyp Fenotyp
AB (IA I
B) A (I
A i) 1. ..............................
2. ..............................
3. ................................
4. ……………………
1. ..............................
2. ..............................
3. ................................
4. ……………………
Zadanie 13. (2pkt)
Barwa skóry i sierści zwierzęcia zależy od genu A odpowiedzialnego za barwę czarną lub jego allelu a
odpowiedzialnego za barwę brązową. Jednocześnie ujawnienie się barwy zależy od genu B przekształcającego
bezbarwny prekursor obu barwników (DOPA) w ostateczny produkt. Jego allel b nie przekształca DOPA; brak jest
wówczas zabarwienia skóry i włosów.
1. Określ fenotypy osobników o następujących genotypach:
a) AaBb........................
b) aaBb.........................
2. Ułóż krzyżówkę genetyczną, na podstawie której ustalisz i podasz, jakie jest prawdopodobieństwo otrzymania
osobnika albinotycznego w potomstwie rodziców o genotypach AaBb i aaBb.
5
Zadanie 14. (2pkt)
Schemat przedstawia dziedziczenie daltonizmu u człowieka.
Zdolność rozróżniania barw zależy od genu leżącego w chromosomie X. Zapisz genotypy osób (I – IV) posiadających
tę mutację oraz uzasadnij, że daltonizm jest cechą recesywną.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 15. (2pkt)
Gen warunkujący barwę oczu u Drosophila melanogaster znajduje się w chromosomie X, przy czym allel
warunkujący oczy białe jest recesywny – a, a allel warunkujący oczy czerwone jest dominujący – A. Natomiast
recesywny gen zredukowanych skrzydeł (b) nie jest sprzężony z płcią. Dziedziczenie płci u muszki owocowej odbywa
się według podobnych zasad jak u człowieka. Zapisz wszystkie możliwe genotypy samicy muszki owocowej o
czerwonych oczach i normalnie wykształconych skrzydłach oraz wszystkie możliwe genotypy samca o tych samych
cechach.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 16. (3pkt)
U groszku pachnącego cecha szerokich kwiatów jest sprzężona z cechą gładkich ziaren pyłku. W wyniku krzyżówki
podwójnie heterozygotycznych roślin groszku pachnącego, o szerokich kwiatach i gładkich pyłkach, uzyskano 624
osobniki potomne. Wśród nich 155 roślin wykazywało obie cechy recesywne: kwiaty wąskie i pyłki szorstkie. W
potomstwie nie było rekombinantów. Zapisz genotypy rodzicielskich roślin groszku i ich potomstwa oraz ustal
stosunek fenotypowy w pokoleniu F1.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
6
Zadanie 17. (1pkt)
Niebieskooki mężczyzna chory na hemofilię i ciemnooka kobieta, której ojciec był chory na hemofilię (miał oczy
niebieskie a matka była zdrowa), będą mieć dziecko. Jakie jest prawdopodobieństwo, że będzie to chory ciemnooki
chłopiec?
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 18. (2pkt)
U człowieka grupy krwi warunkowane są przez 3 allele. Allele IAi I
B są allelami współdominującymi, a allel i
0
jest do każdego z nich recesywny. W tabeli przedstawiono grupy krwi trzech par rodziców oczekujących potomstwa.
Na podstawie powyższych informacji podaj numer pary rodziców, którym mogłoby urodzić się dziecko o grupie krwi
AB. Uzasadnij swój wybór, zapisując odpowiednią krzyżówkę (zastosuj podane symbole alleli).
Parą, której może urodzić się dziecko z grupą krwi AB jest para nr – .............
Zadanie 19. (2pkt)
Barwa kwiatów groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) jest determinowana przez dwie pary odrębnych genów, które
współdziałają (wzajemnie się uzupełniają) w tworzeniu barwy purpurowej. W wyniku krzyżówki dwóch odmian
groszku o kwiatach białych (AAbb x aaBB), w pokoleniu F1 otrzymano osobniki tylko o kwiatach purpurowych.
Następnie skrzyżowano dwa osobniki z pokolenia F1 i w pokoleniu F2 otrzymano 9 osobników o kwiatach
purpurowych i 7 osobników o kwiatach białych.
a) Zapisz odpowiednią krzyżówkę pomiędzy dwoma osobnikami z pokolenia F1.
b) Podaj wszystkie możliwe genotypy osobników o kwiatach purpurowych występujące w pokoleniu F2.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 20. (2pkt)
Muszka owocowa Drosophila melanogaster ma cztery pary dobrze widocznych chromosomów. Ustalono, że barwa
oczu muszki to cecha sprzężona z płcią (warunkowana przez dwa allele: czerwona – W lub biała – w), natomiast
wielkość ciała oraz jego barwa to cechy autosomalne i od siebie niezależne (warunkowane przez allele: ciało
normalne – G lub karłowate – g; barwa szara – B lub barwa czarna – b). Na rysunku schematycznym przedstawiono
chromosomy osobnika muszki owocowej. Kreskami oznaczono możliwe położenie różnych alleli.
7
a) Przyjmując powyższe założenia, wpisz w odpowiednie miejsca, oznaczone na rysunku kreskami, symbole literowe
alleli osobnika o genotypie: XWXw GG Bb
b) Zapisz wszystkie rodzaje gamet produkowane przez osobnika muszki owocowej o podanym powyżej genotypie.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 21. (2pkt)
Ciemnooki mężczyzna, którego ojciec miał oczy piwne a matka niebieskie, poślubił ciemnooką kobietę. Syn tej pary
jest niebieskooki. Przyjmując oznaczenia: allel dominujący (barwnik ciemny w tęczówce oka) - B, allel recesywny
(brak barwnika ciemnego w tęczówce oka) – b, zapisz genotyp tej kobiety i genotyp jej syna.
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 22. (2pkt)
U człowieka allele (IA, I
B) warunkujące grupy krwi A i B dominują nad allelem (i) grupy 0. Mężczyzna z grupą krwi
A, którego matka miała grupę krwi 0, posiada potomstwo z kobietą z grupą krwi AB. Zapisz genotypy obu rodziców i
określ prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z grupą krwi B.
Zadanie 23. (2pkt)
Przedstawione krzyżówki ilustrują dziedziczenie barwy kwiatów (fenotypów) u dwóch różnych gatunków roślin.
Krzyżówka 1. Krzyżówka 2.
P: kwiaty czerwone X kwiaty białe P: kwiaty czerwone X kwiaty białe
F1: kwiaty różowe F1: kwiaty czerwone
Wyjaśnij, dlaczego mimo takich samych barw kwiatów u form rodzicielskich (homozygotycznych) osobniki potomne
z krzyżówki 1. wytwarzają kwiaty różowe, a z krzyżówki 2. – czerwone.
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 24. (1pkt)
W tabeli przedstawiono dane dotyczące częstości zachodzenia crossing-over pomiędzy trójką (C, X, Y) genów
występujących w obrębie jednego chromosomu.
geny częstość crossing-over
(%)
C – Y 10
X – Y 6
C – X 4
Na podstawie analizy powyższych danych wpisz w zaznaczonych kreskami miejscach na rysunku kolejność ułożenia
wszystkich wymienionych genów (C, X, Y).
8
Zadanie 25. (1pkt)
Ile rodzajów gamet może produkować organizm diploidalny o genotypie: AABBCCDdEE
A. 2 B. 4 C. 8 D. 16 E. 32
Zadanie 26. (2pkt)
Rudy kolor włosów to cecha determinowana przez dwa allele recesywne. Podaj genotyp rudowłosego dziecka,
którego rodzice byli brunetami, heterozygotycznymi pod względem tej cechy, i oblicz prawdopodobieństwo
jego urodzenia się. Odpowiedz uzasadnij, rozwiązując odpowiednia krzyżówkę.
Zadanie 27. (2pkt)
a) Podaj nazwę elementu budowy cząsteczki DNA oznaczonego na schemacie symbolem X :
Naukowcy zbadali materiał genetyczny pewnego wirusa. Wyniki swoich badań przedstawili w tabeli.
Na podstawie analizy przedstawionych wyników badań określ rodzaj:
a) kwasu nukleinowego (RNA, czy DNA), który jest materiałem genetycznym tego wirusa.
b) cząsteczki (jednoniciowa, czy dwuniciowa), którą ma kwas nukleinowy tego wirusa. Każdą z odpowiedzi
uzasadnij jednym argumentem.
a) ................................................................................................................................................................................
b) ..............................................................................................................................................................................