Top Banner
in dclepy dvia wxt zegepn dclepy dvia - oey`x wxt \ dclepy dvia ligznd xeaic ` cenr a `yepd .epzpyna 'xzen-xeq`' migpena yeniy i` - oixizne...z"`e ...aeh meie zay ipica milaewnd migpend mdy - eneia...ike ,mlerl xeqi` `id 'xeq`' ly zernyndy meyn dpi` daiqde - dvwen meyn cala cg` mei jynl aeh meia clepy gext` lek`l xq` ax oky ie`x did `l gext`d ,dvwen iabl raewy onfd `edy ,zeynyd oiaay xg`n ...'xeq`' oeyla ewqt z` gqip axe ,dlik`l mei eze`a...cere oia zay lila welc didy (dlizte ony wifgn ilk) xp - ynzydl e` lhlhl xqe` dcedi iax ,onyd lk lf`y mcew dakpe zeynyd `ed llkde ,zeynyd oia xpl dvwed onydy oeikn zayd mei jynl epnya dyrp onydy meyn mbe ,'`nei ilekl i`vwzi` zeynyd oia i`vwzi`c ebin' seq mdxa` obn e"rx oniq g"e`) `ed mb xq`p xeq` xacl qiqae dadll qiqa eze`l wx sweza xeqi`dy zexnl 'xeq`' oeyla wqtd gqep o`k mbe ,(`i w"q ?mei dxeq`...ikde...xnel yie ick i`ny zia lv` 'lk`z' oeyla hwp `pzd - wx mixizn i`ny ziay aeygp `ly ,mdly xzidd ribn okid cr yibcdl dxwna dlik` `le lehlihk yxtzn 'xzen'y epivne .dlk`l `l la` dlhlhl ,ieb i"r aeh meia el e`aedy mibcl xywa 'oixzen' wqty l`ilnb oax ly mde aeh meia eynip e` mipken eide mei ceran mind on eynip m` wtq didyk `le mlehlih z` wx xizdl oeekzd l`ilnb oaxy dwiqn `xnbde ;dvwen ...mzlik` xeq` lhlhl...xn`z m`e zia zpada zerh drpnp xn`py dn itl :dywe - ik ,lld zia zpada zerhl gzt gztp mle` ,'lk`z' oeyla yeniyd i"r i`ny xzen la` dviad z` lek`l xeq`y lld zia exn`y 'lk`z `l' yxtl ozip zrk dhwp `l dnl :`iyewd zxfege daeyzd zigcp jkitl .oekp epi`y - dlhlhl ?xzide xeqi` oeyla dpynd `niiw...okl daiq ilay xaeqe zncewd daeyza oexwird z` lley i"xd - ezrcle ,'xzen-xeq`' milna lehlihl dlik` oia cixtdl dwcvd oi` zcgein .dlik`l zcner dvia mzq ik 'dlik`' oeyla dpynd dhwp seq...cer 'xeq`' dlnd yexita zerhl yyg `l `pzdy xne` i"xdy zrke - zia zhiyl zeni`zn 'lk`z'e 'xzen' zepeyld :zxg` daeyz rivdl ozip lehlih xzid ly dxexa zernyn da yi ik xzei zrlew 'lk`z' `l` ,i`ny `
122

zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

Aug 19, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dclepy dvia - oey`x wxt\

dclepy dvia ligznd xeaic` cenr a `yepd.epzpyna 'xzen-xeq`' migpena yeniy i` -

oixizne...z"`e...aeh meie zay ipica milaewnd migpend mdy - eneia...ike,mlerl xeqi` `id 'xeq`' ly zernyndy meyn dpi` daiqde -

dvwen meyn cala cg` mei jynl aeh meia clepy gext` lek`l xq` ax okyie`x did `l gext`d ,dvwen iabl raewy onfd `edy ,zeynyd oiaay xg`n

...'xeq`' oeyla ewqt z` gqip axe ,dlik`l mei eze`a...cereoia zay lila welc didy (dlizte ony wifgn ilk) xp -

ynzydl e` lhlhl xqe` dcedi iax ,onyd lk lf`y mcew dakpe zeynyd`ed llkde ,zeynyd oia xpl dvwed onydy oeikn zayd mei jynl epnyadyrp onydy meyn mbe ,'`nei ilekl i`vwzi` zeynyd oia i`vwzi`c ebin'seq mdxa` obn e"rx oniq g"e`) `ed mb xq`p xeq` xacl qiqae dadll qiqaeze`l wx sweza xeqi`dy zexnl 'xeq`' oeyla wqtd gqep o`k mbe ,(`i w"q

?meidxeq`...ikde...xnel yieick i`ny zia lv` 'lk`z' oeyla hwp `pzd -

wx mixizn i`ny ziay aeygp `ly ,mdly xzidd ribn okid cr yibcdldxwna dlik` `le lehlihk yxtzn 'xzen'y epivne .dlk`l `l la` dlhlhl,ieb i"r aeh meia el e`aedy mibcl xywa 'oixzen' wqty l`ilnb oax lymde aeh meia eynip e` mipken eide mei ceran mind on eynip m` wtq didyk`le mlehlih z` wx xizdl oeekzd l`ilnb oaxy dwiqn `xnbde ;dvwen

...mzlik` xeq` lhlhl...xn`z m`ezia zpada zerh drpnp xn`py dn itl :dywe -

ik ,lld zia zpada zerhl gzt gztp mle` ,'lk`z' oeyla yeniyd i"r i`nyxzen la` dviad z` lek`l xeq`y lld zia exn`y 'lk`z `l' yxtl ozip zrkdhwp `l dnl :`iyewd zxfege daeyzd zigcp jkitl .oekp epi`y - dlhlhl

?xzide xeqi` oeyla dpynd`niiw...okldaiq ilay xaeqe zncewd daeyza oexwird z` lley i"xd -

ezrcle ,'xzen-xeq`' milna lehlihl dlik` oia cixtdl dwcvd oi` zcgein.dlik`l zcner dvia mzq ik 'dlik`' oeyla dpynd dhwp

seq...cer'xeq`' dlnd yexita zerhl yyg `l `pzdy xne` i"xdy zrke - zia zhiyl zeni`zn 'lk`z'e 'xzen' zepeyld :zxg` daeyz rivdl oziplehlih xzid ly dxexa zernyn da yi ik xzei zrlew 'lk`z' `l` ,i`ny

`

Page 2: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`pzd hwp lld zia iable .elk`l ick lke` lhlhl mikixvy xg`n dlik`ezlik` mixqe` lld ziay xnele zerhl mewn yiy zexnl 'lk`z `l' oeyla

.dpynd oepbqa zecig` lr xenyl ick z`fe ,dlehlih mixizn la` dviadmekiq :epzpyna 'lk`z `l-lk`z' oeyla yeniyl miwenip - qezd jxer- '

dzid 'xzid' oeyl ik ,dviad zlik` elit` mixizny i`ny zia ly mgk ricedl;dzlik` `le dlehlih mixizn i`ny ziay aeygl cneld z` zerhdl dlelr

(2 - i"xddvia mzqy xg`n `l` ,cneld z` drhz 'xzid' oeyly yyg oi`ik xzei dni`zn 'dlik`'y meyn e` ,'dlik`' oeyla `pzd hwp zcner dlik`l

.dlik`e lehlih ly zernyn da yi

zifka xe`y d"c` cenr a- `yepd.epzpyna zewelgnd yly oia szeynd dpknd seq...`llld zia oday zewelgn ly dniyx z`aen 'c wxt zeicra -

jxer `iypd dcedi iax `ived ef dniyx jezne ,i`ny zia znerl mixingnaeh mei ipiipra zewqer olek ik ,epzpyna o`k orawe zewelgn yly dpynd

.miliwn i`ny ziae mixingn lld zia oday

`ed zxt`c `lke` d"c` cenr a `yepd.oiprd zxdad -

zlebpxzd on...yexit...zlebpxzdn dviad jk xkkdn mgl zqext enk - seq...ira i`edlik`l zcnerd zlebpxz ok qext e` mly lk`py xkk enke -

.dpnn cxtp xa`dyk elit` dixa` lk lr zlk`pe aeh meia zhgyp mei ceran

dvwen edl zil i`ny zia `nlc d"c` cenr a (`"yxdnd t"r) `yepd.`,i sca dpynd mr `pin` dedd zn`zd -

mei ceran...dnizoi` mixaeq i`ny ziay zrcd lr zelrdl xyt` ji` - aeh meia mipei lek`l dvexdy miwqet i`ny zia `,i sca dpyna ixd ,dvwenmixeq` mipeid eidi ok dyri `l m`y mei ceran reprip i"r mpinfdl aiig

?dvwen meyn lehlihaseq...l"ieoia mc` ygy wegix zyegzn d`vezk rawp 'dvwen' ly avn -

zepey zebxc yi zeyegz ly zepey zebxc yiy myke ,mivtg itlk zeynyd,xvga e` ziaa z`vnp `id ik mc`d zrceza cinz dievn zlebpxz :wegix lylkl dxyk ezrceza oiicr zx`yp `id mivial dlcbl ezhlgd zexnl oklezeaiq izy zetxhvn mdiably jaey ipeia k"`yn ,dlik` llek miyeniyd

a

Page 3: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

jaeyd (2 ,dlik` zxhnl `l mipei mzq milcbn (1 :wegix zyegz zexveidztxhvn (oqipa dclep) dpey`x dkixan `id dpeid m`e .eilra ipirn wegx okey

...jaeyd oaxegl yygd - ztqep daiqseq...`pifgckoipra miliwnd mi`p̈ ©z elit`y dvwen ly zebxc yiy di`x -

wegix miiwy dcen la` dvwen ibeq aexa lwin oerny iax :oda micen dvwenalya ik ,yaiizdl ynya eghypy mip ¥̀ §ze miaprl qgia mc` lv` iytpsexiva df lewliwe ,dlik`n milqtpe zexitd milwlwzn jildzd ly miieqnjildz xnb cr wezip zyegz ea mixvei zexitd z` dvwid envr `edy dcaerd

.yeaiidmekiqilra :oebk oda micen dvwena miliwnd mi`pz elit`y dvwen ibeq yi -

.miwenive zexbexbe mdilra ipirn miwgexne dlik`l micner mpi`y miig

oizrc `wlq `w d"c` cenr a `yepd.'clep' ly zepey zebxc -dncwd - (`rawy mewndn aeh meie zaya wgxzdl mc`l xzeny jeezd

mipye dn` miitl` - miwgxn ipya mipc l"fg .laben zeynyd oia ezziayldcewpd (2 e` xird leab (1 :`id `vend zcewp xy`k - (dn` 24000) lin xyrxne` a,l dheqa `aiwr iax :zeynyd oia xirl uegn didyk cnr daymipy iabl .minkgk dklde ,opaxcn mixne` minkge `ziixe`cn `ed xeqi`dyzeklda m"anxd :minkgd zhiyl xywa mipey`x zwelgn zniiw lin xyrxeqi`dy mixaeq minkgy mixne` '` wxt seq oiaexira s"ixde f"k wxt zayitly mixne` `"ayxde my oiaexira o"anxde xe`nd lrae ,`ziixe`cn

.(f"vy oniq miig gxe`) `ziixe`cn wegix ly dlabin oi` minkgd(a'x-l xeq`) eyekxa oicd `ed h"eie zaya enegzl wzexn mc`y myk

myk xaeq ixep oa opgei iaxe ;('y ly megzl uegn l` 'y ly utg `ivedl,mnewna dziay mipew xwtd ivtg mb mdilra megza dziay mipew mivtgy

.mb`a min oebk (b :a,dn oiaexira `ziixaod ixd aeh meia (aeh meia ecxiy minyb) mc` lk ilbxk

`xnbde .mind z` hwely mc`d ly megzl milaben `l` mnvrl megz miraew mpi`) (dywnqepiiwe`a dziay ipwil i`n`eik minybd in z` fifdl xeq` didiy oicd on)

(dziay my epwe mia eid md mipprl ec`zd mindy mcew zeynyd oia ly onfaxn`...opiwqr aeh mei axrn exywzpy miara `kd wgvi 'x oia mipprl ec`zd xak)

(miywne .mia dziay epw `l okle zeynydmiara dziay ipwile... eid mind m`)oeeik lkl dn` -2000l rawp mnegze dziay my epwy ixd zeynyd oia miara

b

Page 4: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(mivxzne ?oprl aiaqn ...'i-n dlrnl oinegz oi`c dpin heytiz`ziixady xg`n)dlrnl minegz ipic epwiz `l l"fgy wiqdl yi mippra eidyk minl zqgiizn dpi`laben epi` zeynyd oia migth dxyrn deaby mewna didy ine ,migth dxyrn

(zvxzne ef dpwqn dgec `xnbd .cxiykoinegz yi jl `ni` mlerl ('i-n dlrnl) `in irila rlain `airaepi` oira epi`y xace mippra mirela mind eid zeynyd oia)

(miywne .dziay dpewixiq` 'clep' edl eedc oky lkoia mirelak mind miaygp m`) (aeh meia clep mrhn mxq`l yiy oky lk zeynydiciip cpin miara `in `l`

mnvrl dziay mipew mpi`e ,clep ly iyewd xqed dfae ,oirak miaygp mippra mind)drepza `vnp enver oprd mbe oprd jeza zcnzn drepza opra mind oky ,xg` mrhn

(zeynyd oia dziay dpew epi` jkitl.lenz`n...`lcel liredl ieyrd xacn ziytp wzpzn epi` mc`y `ed llkd -

'clep' k"`yn eneiwl rcen mc`y xaca mixen` mixac dna ,cizra e` deedaly enlera milelkd mihixtd oia llkp `le zeynyd oia miiw did `ly

...mc`d clep iedc...dcedi iax...dnizei`ny ziay daiyia eayg df alya -

,miig ilra) miccea mixwnl hxty oerny iax i"r zbveind dhiyl minikqniax :dywe ,el liredl lekiy xac mey dvwn mc` oi` (miwenive zexbexb'eclep'e aeh meia xaypy ilk oebk ,clepa mb `l` dvwena wx `l liwn oerny`xnbd zrk eli`e ,xepza mxiradl ick mlehlih xizn oerny iaxe ilk ixay

?exizn oerny iax xy`k clep mixqe` i`ny ziay xnel dvex xaypy wx...l"ieclepa :dvgnl clepl xenb clep oia zwlgn epziibeq -

ezxev wxe ievn xnegd dvgnl clepae ,dxevd mbe xnegd miycgzn xenbdxev lawn `ed zrky `l` zeynyd oia miiw xnegd milk ixaya .zycgznzlebpxza dzidy dviad la` ;oerny iax lwin dfk 'clep'ae 'xay' ly dycgode xnegd zpigan od dycgk zaygp aeh meia mlerl d`vie zeynyd oia

...xingn oerny iax mb dfk xenb clepae ,dxevd zpigan clepa xizn...rnyn jkeiedc oky lk' oiaexira `iyewd lr .zencwd -

la` ,clep xizny y"x `ed `ziixad lray uxzl `xnbd dlki '?xeq`e clepxeq` xenb clepy dcen y"x mby rnyn ef daeyzn drpnp `xnbdy xg`n

...aeh meiaseq...i`ce `l`clepe xenb clep - clep ibeq ipy ly mneiw lr di`x o`kne -

.xeq` xenb clepy dcen y"xe - dvgnlmekiq'xenb clep' xcben aeh meia mlerl e`a ezxeve ely xnegdy mvr -

wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`ec

Page 5: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep' xcben aeh meia dycgzd ezxev

oidiabn d"c` cenr a `yepd.zleqtd xe`iz iabl i"yx yexit ziigc -

migetz...`xidp `le...d"tlr zleqtdy i"yx yexitk `ly xnel miaiig - zay zkqn) 'oidiabn' dpynd jynda ik ,dnda zlik`l die`x o`k ogleyd

:xn`p (`,bnw oipet` ly xrye zifkn zegt oixexit oglyd lrn oixiarn...mihiaxy)(dpet`d milceb mkezay dnda lk`n `edy iptn miycr xryemy `xnbde ,

`edy' wenipa zleqt lehlih xizny oerny iax zhiy itl df rhw dcinrn'zenvre oitilwd' dpynd ly `yixa zleqtd mb mzqd one ,'dnda lk`n

...dnda lk`nl miie`xseq...lld ziaei`ny ziae lld zia ly mzwelgn z` xiaqdl yi jkitl -

d"ae ,dndal `l` ie`x epi` m` elit` xac dvwn mc` oi` mixaeq y"ay.iyi`d eyeniyl ie`x epi`y xac lk dvwn mc`y mixaeq

mekiq - i"yx;dnda zlik`l wx ie`x m` elit` lke` ly zleqt xizn lwind :'qez.mc` ipal die`xyk wx zleqt xizn lwind :

lld ziae d"c` cenr a `yepd.xeq`d xacl qiqa ziyrp `l dlahdy daiqd -

ezrcn...dniz,dvwenl mewnd z` jted enewna oeekna gpeny dvwen xac - ?dvwen `idy zleqt dilr dzgpedyk `lahd znxd lld zia mixizn ji` k"`

meid lk...xnel yie`ly o`k k"`yn ;`,`p zay oghy e` d"ca mz epiax - ...meid lk epgley lr zgpen didz zleqtdy oeekzd

lhepd wxt...inp i``idy oa` ekezae lq lhlhl dxizn my dpynd - xzen xacl qiqa `ed lqdy jk zexit mb eid lqay dxiaqn `xnbde ,dvwensqepy ,o`k oicd `ede .qiqad xq`p `l df avnae ,(oa`) xeq` xacl mbe (zexit)

...xeq` xacl qiqa dyrp `l ogleydy jk ie`x lke` ogleyd lr did zleqtlseq...ceredyrp `l ogleyd z`f mre zleqtd `l` my did `ly uxzp e` -

utgdy gipnd oevx `ed xeq` xacl qiqa ziiyrl i`pz ik ,xeq` xacl qiqa.ogleyd lr `wec didz zleqtdy dcitw oi` o`ke my `wec gpen didi

mekiqxeq`d 'dvwen xacl qiqa'l lehliha xzeny utg zkitdl mi`p §z -dzgpd (a ;zrcd gqid jezn `le dpeek jezn dvwend zgpd (` :lehlihagipnd (c ;dvwen epi`y utg mb my gpen `l (b ;meid lk my didzy dpeeka

.`edd mewna `wec didz dvwendy dvexd

Page 6: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oikzgn opzc d"c` cenr a `yepd.zeynyd oia zayd zqipk mr mirelcd ly mavn -

yelzie...z"`emixaegn (1 :miavn ipyn cg`a zeynyd oiaa eid mirelcd - dnn ik dyw dpynd dxwn lkae ,miyelz (2 ;zayd zqipk xg` eylzpe rwxwlm`e ,mze` jezgl xzeny zxne`d dpynd zycgn dn miyelz eid m` :jytpoebk ,dvwen oic mda oi`y xn`p m` elit` ik ?mlhlhl xeq` ixd mixaegn eidmicner mdy rciy e` xaegna mirelcd z` lek`l dlkiy dnda el dzidyzaya exypy rwxw ilecib lehlih zxqe`d dxifb zniiw ,ixkp i"r ylzidl

?mkzgl oerny iax xizd ji`e ,cer yelzie dlri `ny aeh meie seq...l"iemiie`x izlae miyw eid la` zeynyd oia miyelz eid mirelcd -

`edy beq lkn mipewiz exq` l"fgy zexnly zycgn dpynd .dnda zlik`lmeyn jezig ici lr dlik`l miie`x mzeyrle mirelcd z` owzl xzen ,zaya

.miig ilra xrvmekiqitl :zycgn dpynde zeynyd oia miyelz eidy mirelca xaecn -

i"yx;miig ilra xrv mrhn mkezig i"r dlik`l miywy mirelc owzl xzeny - itl'qezmlk`l dlki dndady zexnle ,dlik`l miie`xe mikx eid mirelcd -

dgxih meyn dfa oi`e ,jezig i"r mzlik` lr lwdle zetiil xzen mdy itk.zxzein

dlapd z`e d"c` cenr a `yepd.dpynd iwlg oia xywd -

zaya...ep`oeikne .zaya dvwen oi`y gikedl ick d`aed ef dpyn - xaqedy itk) zaya lke` oewiz zl`ya `l` dvwena zwqer dpi` `yixdy`ly dnda ,epiid dvwen ly mi`pza zwqer `tiqdy xnel miaiig (dlrnl

...miiga oiicr dzidy meyn zeynyd oia mialkl die`x dziddlapa...mewn lkne,`tiqd zwqery itk dvwena zwqer `l `yixdy s` -

...`tiqde `yixd zecig` lr llk jxca zxneyd dpyna ievn `l avn dfy seq...meynoipra miwqer dpynd iwlg ipyy dfa zecig` zniiw z`f lka -.zaya jezig

oerny iaxk `pz ol mzqc zay iab d"ca cenr a `yepd.oerny iaxk zay zeipyn mzq iaxy driawd zxdad - dncwd - (`dpyna aey z`aene zwelgnl `yepk dpyna z`aend dkld

e

Page 7: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.'mzq jk xg`e zwelgn' z`xwp dweqt dkldk xzei zxge`n(a :a,akw `xza `aaa dpyn dlgpa zad cg`e oad cg` (miyxei) lhep oady `l`

m`d iqkpa mipy it lhep epi`e a`d iqkpa mipy it zezniwe` xtqn d`ian `xnbd)(odipiae 'dlgpa zad cg`e oad cg`' dwqitd z` xiaqdl cg` xn`w ikd iy` ax xn`

mipad oia oa (eipa x`y jezn cg` oa cgii a`d) zepad oia za cg`e zepa wx el yi)(x`yd jezn odn zg` cgiie 'iqkp lk yxii' xn` m` (dne`n eyxii `l x`yde) eixac

miniiw z` xiardl dvx m` k"`yn ,dxeza aezky dn lr dpzn meyn dfa oi`e).eizepa e` eipa z` gtwle eze` yxil dzr cner epi`y inl [dzvwn e` dlek] dyexid

(iy` ax lr dywn `xnbde !`wexa oa opgei iaxk ?o`nk `id dpynd iy` ax itl)(oky ixyt` izla df la` a"aix zhiyk onwl dl ipzw `d z`aen a"aix zhiy)

(`,lw sca d`ad dpynd ly `tiqa ie`xy in lr xn` m` xne` a"a opgei iax'eyxeiy(zepad oia za e` mipad oia oa oebk) eyxeil ie`x epi`y in lr ,oiniiw eixac

(za e` oa znl yiyk znd ly eig` oebk ,ezen mr cin) `zi` m`e 'oiniiw eixac oi`a"a opgei iaxk ol mzq `w z` znyex a,akw sca dpyndy `vnp iy` ax ixack m`)

mipad oia oa cegii ly `yepd z` dbivn `,lw sca dpynd xy`k 'mzq'k a"aix zhiyzrcd lr lawzn `l dfe ,a"a opgei iaxe `nw `pzd oia zwelgnk zepad oia zae

(ixdy `id zwelgn k"g`e mzq (`,lw sca dpyna zwelgne a,akw sca dpyna mzq)mzqk dkld oi` zwelgn k"g`e mzqe epi` a`y `,lw sca `nw `pzk dkldd `l`)

mcew igy l`eny oky ixyt` izla df la` .zg` zal e` cg` oal eiqkp xiardl i`yx wqt xak iy` axa"aixk dklddyz` cinrdl xyt` i`y o`kne ;`,lw sca `aeny itk

`zniwe`d lr dipy `iyew dywn `xnbde .iy` ax zrvdk a"aixk a,akw sca dpynd(iy` ax ly '`l`' i`n cereik ,dpynd lr iyew miiw iy` ax ly `zniwe`d itl)

'dlgpa zad cg`e oad cg`' :xen`l ,dl mcew xn`py dn mvnvl d`a '`l`' dlniqkpa mipy it lhep epi`e a`d iqkpa mipy it lhep oady `l`' dwqitd i"r mvnhvnoi` zae oa ly dyexi ipica zwqer `yixdy iy` ax ly `zniwe`d itl ixde ,'m`d

(!m`d iqkpl a`d iqkp oia milcada zwqerd `tiqd z` oiadl. mzqk dkld oi`e...`dc...dnizeiptl dlapd z`e' `yixd .` dncwd -

:dvwen yi xaeqe wleg dcedi iax `tiqa mle` ,'mzq'k dxn`p 'mialkdiaxokend on dpi`y itl dxeq` zay axrn dlap dzid `l m` xne` dcedik"`e ,

l`e ?mzqd `edy oerny iaxk dkld oi`e 'zwelgn k"g`e mzq' zxcben dpyndwgxn yiyk wx sweza mzqk dkldd oi`y 'zwelgn k"g`e mzq' llkdy aiyzk"g`e mzq'a s` zekenq zeipyn e` dpyn dze`a la` zwelgnl mzqd oia

...mzqk dkldd 'zwelgn`id zwelgn...i`d ikcz` dpkn `xnbd my `xza `aaa ixdy .a dncwd -

f

Page 8: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

jnq lre ,'zwelgn' `,lw sca dixg` d`ad dpynde 'mzq' a,akw sca dpyndz` oikzgn' dpyndy epziiyew zxfege !mzqk dpi` dklddy dgiken dfiaxk dkldd oi`e 'zwelgn k"g`e mzq' zxcben 'ebe dndad iptl oirelcd

?'mzq'd lra `edy oernyqxhpewa...l"ieax ly `zniwe`d lr zeiyew izy dzywid a"aa `xnbd -

daiqde ;'`l`' dlnl xywa dipyde 'zwelgn k"g`e mzq'l xywa zg` ,iy`dzid '`l`' oipra `iyewd z` mb dlrde zg` `iyewa wtzqd `l dywndyk"g`e mzq'l xywa millkd xen`k ik ,dpekp dpi` dpey`xd `iyewdy ezxkdzwelgnl mzqd oia wgxn yiyk wx mitwz 'mzq k"g`e zwelgn'e 'zwelgn

...a,akw sca dpynl dkenq `id `,lw sca dpyndy my a"aa k"`ynoerny iax epiidc...la`zxcben 'oirelcd z` oikzgn' zaya dpynd okl -

,oerny iax `le dcedi iaxk didz dklddy ie`xd one 'zwelgn k"g`e mzq'dvwen oi`y miaxk miwqete cigi cbp miax ly gk el yi dpyna 'mzq'd `l`

...oerny iax zrck zayaxizn oerny iaxe...z"`e`nw `pzd .yeniy ick jez xigyn qxg ly xp -

,mixrekn mixacn ziytp envr z` wzpn mc`y meyn elehlih z` my xqe`...mixrekn milkn wzpzn mc` oi` ezrcl ik elehlih xizn y"x la`

mzd...li`ede`edy qe`in zngn dvwen xqe` `nw `pzd m` :xnege lw yie - ibeq x`y lke xeqi` zngn dvwen xqe` `edy oky lk dvwen ly lw beqone ,cigi cbp miax ly gk el yi 'mzq' oeyla dxn`p ef dricy xg`ne .dvwen

?zaya dvwen yiy oicd seq...l"iemyxy f"ir zaya dvwenl xywa ziyi`d ezrc z` riad iax -

zinzqd dpynd z` lhia jkae ,'mzq' oeyla 'dlap' dpynd z` zkqnd meiqa.`,cn scay qxg xpl xywa

mekiq - (`miax ly cnrn lawny 'mzq'k dkldd mikenqd 'zwelgn'e 'mzq' .zkqnd jynda zwgexn zwelgnd m` df cnrn ca`n 'mzq'd la` ,cigi len

(a.oexg`d enk miwqet zg` zkqna df z` df mixzeqd 'mzq' ipya

y"xk lld zial miwen d"ca cenr a `yepd.ongp ax ly ezyib zxaqd - dncwddlek `lahd z` wlqn mixne` lld ziae' `tiqd z` mipkn 'qez -

zaya `xnbd dzyry itk lld zia ly mny oiievny zexnl 'mzq'k 'dxrpne :`,fpwgky` `pixg` `nzq opgei iax (`ide zxg` dpyn mzq `vn)lld ziae'...

'dxrpne dlek `lahd z` wlqn mixne`.g

Page 9: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`nzq i`dn...dyweoidiabn' dpyna zehiyd z` jetdl ul`p ongp ax - oerny iaxy oeikn 'mialkd iptl dlapd z`e' dpynd znizq xe`l 'oglyd lrn,dpyn ly laewn gqep zepyl ul`p xak ongp ax m` :dywe ,dvwen oi` wqet,ody itk zex`yp 'oidiabn' dpyna zehiydy jetd oeeika z`f dyr `l dnliax ly eny z` siqeiy epiid ,'mialkd iptl dlapd z`e' dpyna dyrp oewizde`tiqdn dcedi iax ly eny z` wegnie ,'zwelgn'l f"ir dktdle `yixl oernydvwen yie dcedi iaxk dpynd z` 'mzq' iaxy didz d`vezde ,'mzq'l dktdle

?'dxrpne dlek `lahd z` wlqn' wqety lld zia zhiyl mi`zi dfe ,zayaseq...l"iedvwen yi mixaeqe mixingn lld ziay didz epzrvd z`vez -

zkqnay xg`n la` ,zaya dvwen oi` mixaeqe miliwn i`ny ziae zaya`yepde milwn i`ny ziae mixingn lld ziay zewelgnd lk iax myx zeicrdpynd z` `wec zepyl ul`p ongp ax ,my riten `l zaya dvwen ly

.'oidiabn'

zexewd on `l mivr oirwan oi` d"ca cenr a `yepd.`xnbd zii`x lr `iyewe dxrd - dncwdyiy dcen oerny iax elit` ozxneg zngny dvwend ibeq oia -

zngn dvwen' dpeknd beq yi (miig ilrae miwenive zexbexb mr cgi) dvwenyygn leg inia elit` mda rebpln rpnp mc`y mivtgl qgiizny ,'qik oexqg

...mipicr mixiykn oebk ,elwlwzi `ny- dxazypy...iziin `l,`yixdn aeh meia dvwen yiy dgiken `l `xnbd

,diipal micreind zexew ly dnixra did zeynyd oiay dxewa xaecn my ikxcben dxewde dcear zrya `ly mda rebpln mc` rpnp mzeaiyg lyaeibeqa wqerd eppeicl uegny dvwen ly beq `edy 'qik oexqg zngn dvwen'`tiqdn `id di`xd `l` .lecb dk epi` mdn iytpd wezipdy milw xzei dvwenyie ,'xeqi` zngn dvwen' xcbene xiwa iepa did zeynyd oiay dxewa zwqerdixay' ly dycg ze`ivn el dclep aeh meia ezxiay mry xg`n clep oic mb eldvwen yi h"eiay rnyn mixaya yeniyd zxqe` dpyndy oeikne ,'ur

...clepedtvne...z"`ezexnl y`d ieaik xg` ony xizn y"xy `aen a,l oldl -

epnn ziytp wzpn epi` onyd lra ik ,(dadld) xeq` xacl qiqa did y"diaylwin y"xy o`kn .onya ynzyi dakz dadldy rbxay ayegy meyndtivy oiievn `l `tiqae ,xzid zryl y"dia dtvn utgd lrayk wx dvwena

?jklh

Page 10: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

- seq...l"iewcqpy dxewa zwqer dpynde ,mcwen oniq `ll xayp epi` dxew .ezxiayl oiznd dxewd lrae aeh mei mcew

mekiq - (`zxbqnl uegn `edy qik oexqg zngn dvwena zwqer `yixd .`tiqdn `id `xnbd zii`xe eppeic

(a.xayiiy oiznd y"diae drerx ezxewy rci dxewd lra `tiqa

ediieexza beltpe d"ca cenr a `yepd.zexg` zeibeqa dnec `iyew xcrid -

ikd...dnizzeibeqa `le 'ediieexza beltpe' `xnbd drivn o`k `wec dnl - ?'sicr `xizd gk' oda xn`py zexg`

jiiy `l...l"ieoepbq `ed dpynd zkixra iax z` dgpidy zepexwrd cg` - jxc ecinlzl mc` dpyi mlerl' a,b migqta xi`n iax xn`y enk ,xvwe wiiecn`xnbd okle df oexwir xitn did `l dpynl 'zlebpxzd' dlnd sexiv .'dxvwipyd `yepd sexiv oday zexg` zeibeqa k"`yn ,jk dyr `l iax dnl zl`ey

.dpynd z` jix`n did

iyyd meia dide d"ca cenr a `yepd.'daxc dpkd' xe`l zay xear aeh meia milyan cvik -

dncwdcr zay xear ea zet`le lyal xeq` zay axra lgy aeh mei -.oiliyaz aexir ipicl m`zda zte liyaz (iying mei) aeh mei axra gipiyaygp aeh mei axra gpedy lke`dy ,`ed oiliyaz aexir ixg`n oexwird`ed zay xear aeh meia mite`e milyany dne ,zay xear zepkdd zlgzdkaeh mein diit`e leyia xizny l"fg zpwz `ed oiliyaz aexir .zepkdd jyndoi` exn`iy ick' :a,eh sca iy` ax xiaqny itk ,opaxn `ed xeqi`d ik zayl

.'legl aeh mein xnege lw zayl aeh mein oite`daeyg...i"yxt...`ibeql i"yx yexit lr dxfg -

`ziixe`c dpkd...dniz j`dxeq` zayl h"ein 'dpkd' m` :dax lr dyw - ?xeqi`d z` xizdl minkg zpwz `edy oiliyaz aexir leki ji` dxezdn

dil ifg inp...d`xpezt dte`d `ziixe`c xeqi`n xhet dax a,en migqta -zniiwe li`edy xne`d 'li`ed' ly oexwird itl leg mei xear aeh meiaxzeny ixd zt mdl yibdl jxhvie cerql migxe` e`eai meid jynay zexyt``ziixe`cn xzen jkitl .leg meil didi x`yiiy dn okl mxear lyale zet`lexq` l"fg `l` ,'li`ed' ly oexwird it lr zay xear aeh meia zet`le lyal

...oiliyaz aexir zgpd xg` exizd la` z`fi

Page 11: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`gip ocicl elit`ee`eaiy giky `ly epinia elit` (l"yxdnd t"r) - ly oexwirde meid zcerq dxnbp xaky drya cerql miietv izla migxe`

...zayl aeh mein lyal xzen oiicr ,dyrnl lirt epi` 'li`ed'`xwirn llk...xac lkc byend zpad i`n drap `iyewd ik - dpkd'dpkd' .

zaexrz e` leyia oebk ,mlera miiw xaky xaca ipevig iepiyl zqgiizn `l,eny z` iteq ote`a lawn utgd xy`k izedn iepiyl `l` ,miniiw miaikxn ly,mnya mlera miniiw xaky mine gnwn akxen mgl :dnbecl .eaevire ezedn,ipevig oewiz `l` epi` mgll mziit`e maeaxire ,miiteqd maevire mzednda milg zxgnl wxe ,dviak daygp mxh dzlhd mcew miineiy dvia k"`ynmiiepiyl ;'dvia'k dny z` dl miwiprne dzedn z` miavrnd miiepiy

byena dxezd dpeekzd elld miizednddpkd...cxei did...xn` `de...dnizmei zecerqe zay zecerq lk' azek i"yx -

ycgn xvpy on-dy rnyn ,'leg ly mei ceran zepkene zepnefn ediy aehb,a ziy`xal eyexita i"yx :dywe .aeh meie zaya cxei did `l mei icin

:azekekxa - 'jxaie' (zayd mei z` gayn d"awd) mdl cxi reayd zeni lky on-azleblbl xner (mc` lkl xner zcin) dpyn mgl iyyae (mixnr ipy)eycwe - 'ycwie' ;

zaya llk cxi `ly'ycwie' ea aezk `ly h"eia la` on cxi `l zayay o`kn ,?on-d cxi

on oda...l"iezyy' weqtd lr xne` (zeny xtql dkld yxcn) `zliknd - zxzein 'ea didi `l' dwqitdy ,'ea didi `l zay iriayd meiae edhwlz minizcnln 'ea'e ,mixetikd meia cxi `l on-y zcnln 'didi `l'y dyxc myl d`aemeia on cxi `ly `zliknd enk xaeq daxy l"i o`kn ;cxi `l h"eia mby

...aehseq...cereoia oigan daxe on cxi aeh meiay i"yx yxitk xaeq daxy e` -

xaecny o`k :reayd ini x`ya lgy aeh mei oial zay axra lgy aeh meizenk iyingd meia cxi `l` on cxi `l i"yx xne` zay axra lgy aeh meiacqein df uexiz .on cxi reayd ini x`y ly aeh meiae ,mini dylyl dwitqdymeia e` zaya xnbpy xac ,xen`l mnvrl mipikn aeh meie zayy dgpdd lraeh mei axr e` iyy meia xnbpy xac wxe ,'dpkd' meyn xeq` epi` mnvr aeh.leg ini zeidl aeh mei axre iyy mei mze` aiig zxgnl ea ynzydl mivexeaeh meie zay oi` dxezdny gipn oey`xdy ,ipydn dpey oey`xd uexizdo"x) leg meia xnbil zaiig dyecw ini xear dpkd lke ,llk mnvrl mipikn

.(ryedi iptaemekiq - (`ly oexwird jnq lr ,zay xear aeh meia lyal xzen `ziixe`cn

`i

Page 12: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mxeb leyia ik 'dpkd' llka epi` leyiay meyn e` 'oigxe` irlwin i`e li`ed''dpkd' xy`k ,mi`lnd maevirae mnya miniiw xaky miaikxna ipevig iepiy

.ycg xac ly aevire zeedzdl zqgiizn(amei m` :'dpkd' xeqi` zpada ielz zay axra lg `ly aeh meia cxi on m`

xnel ozip ,ipyl cg` mein dpkdl wx zqgiizn 'dpkd'y oeikn envrl oikn aehoeikn envrl oikn epi` aeh mei m` la` ,zay axra lg `ly aeh meia cxi ony

.aeh meia on cxi `l ,leg `edy meia xacd zxinb zaiign 'dpkd'y

xfbp d"ca cenr a `yepd.iia` ziiyewa iyew -

dxfbl...oi`emeyn dxeq` h"eia dclepy dvia ik ,zpaen `l iia` ziiyew -zlebpxza zexenb mivia lr xeqi` xefbp m`e ,zay xg` h"ei ly dxifb?dxifbl dxifb z`f didz 'odineia ocliznc jpd meyn' aeh meia dhgypy

...daeyzseq...xzencmei dfi`a hxtl ila 'aeh meia olk`l xzen' `ziixad ixacn -

dxeq` ea dclepy dviade zay xg`y aeh meia mb xaecny rnyn ,xaecn aehzlebpxza d`vnpy dvia xeq`l eziiyewa oeekzd iia` ;`ziixe`cn dax zrcl

.zay xg`ly aeh meia dhgypy

`giky `lc `zln d"ca cenr a `yepd.daxe iia` lr `iyew -

wtqn...dywezexenb mivia lr exfb `l l"fg dnl dl`ya epc daxe iia` - miviady xnel mewn yi dxe`kl la` ?zay xg` lgy aeh meia on` irnadzid meid dhgyp `l m`e zaya lenz` exnbp `ny ,`ziixe`c wtqn zexeq`zqgiizn mziiyew) ?dpkd meyn zexeq` eid miviade meid ozlihn zlebpxzd,xfbp d"ca xaqedy itk zay xg`l aeh meia on`a e`vnpy zexenb mivialepi` aeh meiy xaeqy inl oiae envrl oikn aeh meiy xaeqy inl oia dzlredemb mziiyew z` aigxdl ozip .iyyd meia dide d"ca `aedy itk ,envrl oiknli`ed ,envrl oikn aeh mei oi`y dricd itl reayd rvn`a lgy aeh mei lr

...(meid miviad exnbp `ny wtq miiwe xnb aiyg `l...l"iexg` :ze`ivndn dxwna mvexiz z` mibcdl ozip -

,xenb ziady lretd yg ycg ziaa mipexg`d bxead zbxade xnqnd zriwzlk ea xecl leki epi`y xiicd jci`n ;'eke lnyge min eil` exaeg mxhy zexnlziad zxinbn ziyrn zlrez yg epi` elld miiqiqad mizexiyd epwzed `l cer

ai

Page 13: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dk`lnd zlawn zial xiicd zqipke mizexiyd zpwzd xg`l mle` .lretd i"rmei ,o`k mbe .iygen dyrp 'xnbd' f`e ,mcew dl dzid `ly zeaiyg lretd lydnyae dzedna zkted `ide dzegztzd ialy lk mixnbp dviad zlhd mcewcnrn dvial wiprny ipeigd mxebd da dxqg dlhed `l cer lk la` ,'dvia'l

...zizkld zeaiyg lenz` ly dxinba oi`e ,lenz` 'dxenb' ly`da bilt inlyexiae(`,` dvia) inlyexia miwleg `pn iaxe dippg iax -

xaeq cg` :lenz`n 'dxenb' ly aeyg cnrn dvial zpzepd zipeigd dpekzadpnn gztzdl leki gext` oi` dlhed `ly dvia) gext`l gztzdl zlekid efy,dzlhd mr xtzyn dviad mrhy xaeq cg`e ,(zenily dzlreze dzxinb oi`e

.dzxinbl zeaiyg dpwny `ed mrhdemekiqzlebpxzd irna dviad zxinbl zeaiyg dwiprn meid dviad zlhd -

.dviad mrh meyn e` gext`l gztzdl zlekid meyn e` ,lenz`

yelzie dlri `ny dxfb d"c` cenr b `yepd.'ytp lke`' zexcbend zek`lne dxifbd ixg`n wenipd -

`nrh...dnizexy`k 'yelzie dlri `ny' oixyepd zexit l"fg exq` dnl -...dvwen mrhn mixeq` xak zexitd

il dnl...onwlch"eia l`xyil oexec `iady ixkp' `tt ax wqet a,ak sca - yxtn i"yxe ;xeq` (meid ylzp `ny cyg xxernd) xaegna oin eze`n yi m`

?dxivw xeqi` zngn dvwen md y"dia mixaegn zexity jkn raep xeqi`dydcedi iaxc...l"iezngn xac dvwn mc` oi`y y"xk xaeq o`k sqei ax -

xg` xeqi` l"fg exfb jkitl ,zexita enk 'dtvne ayei' `ed xy`k eay xeqi`dzngn dvwen yi'y dcedi iaxk xaeq my `ibeqa `tt axe ;'yelzie dlri `ny'`ibeqd i"yx itly o`kn .oixyepd zexit lr xg` xeqi` exfb `l l"fge 'xeqi`

.'yelzie dlri `ny' oexecd z` xqe` y"x ik ,dcedi iaxk `id myoerny iaxk inp...dnizedvwen ibeqa dcedi iaxl dcen y"xy reci -

oind eze`n yi m`' `tt ax ixac lr my ixde ,miwenive zexbexb enk mixeng :i"yx xne` 'oixeq` xaegnadvwen meyn (xaegnd oind mixeq`) yi y"xl elit`e

inc miwenve zexbexbk xaegne miwenve zexbexba dvwen oia mixaegn zexite)(miwenve zexbexbk mixeng zeynyd dizrcn edpivw` lenz`n ohwl `lcny"x mbe)

(dvwen meyn xqe`ik ,y"x iptl mb `tt ax ly xeqi`d z` yxtn i"yxy o`kn ;zxfege ,miwenve zexbexbny dfn zegt epi` mixaegn zexitn iytpd wezipd

?'yelzi dlri `ny' meyn zexit lr exfb dnl :`iyewd`nrh i`d...ok lrepi` dvwen xeqi`y mewna 'yelzie dlri `ny' exfb -

bi

Page 14: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

lral yie xvga lceby oli`a oebk ,oerny iax itl `le dcedi iax itl `l qtezziytp wzpzn epi` mc`y `ed llkde ,urd on lek`l zelibxd mixetv xvgdig lrady i`pza) ig lral crein lke`d zeynyd oiayk elit` lke` xac lkn

...(el jiiydytpn...z"`ela` mixaegn miayr lr zaya dnda zerxl xizd `ped ax -

dk`lnn zepdl xzeny zexnl ik ,ieb i"r elit` zaya eylzpy miayr lr `l`vnpe miayrd z` mixi dndad lra `ny miyyeg ,envr jxevl dyr iebyxg` ig lra lkl e` miaxerl okeny epraw ixd :dywe .zaya dvwen lhlhn

?xaegn oiicr lke`dy s` dvwen epi` el jiiyd`xdpc...l"iedndad dlki `l zeynyd oiay dxwnl oeekzd `ped ax -

...xdpd ly ipyd cva eidy miayrl ribdljkl...xnel yi cer:mi`pz ipy miyexc xaegn lr dvwen xeqi` repnl ick -

mdil`n xeypl elld zexitd rah (2 ;icedil jiiyd ig lra zlik`l cner (1ik dvwen mix`yp eznda zlik`l micnery s` miayr df itl .jkl dtvn `ede

...(`"yxdn) xeypl mkxc oi`onwlc...dniz la`lr 'dlri `ny' meyn xeqi` epwiz l"fg m` :dywe -

`le dvwen mrhn xq`p oexecdy xiaqn i"yx dnl ,dvwen epi`y rwxwl xaegn?'dlri `ny' meyn yxit

xkcn...xnel yiezexit enk rwxw ileciba wx miiw 'dlri `ny' yygd - mileciba `l la` ,ixtd z` shewe zay meidy mc` gkey zeipy jezy ,oli`dmeidy xekfi diiyr ick jezy migipn mdiably mylzl ick un`n miyxecd.dvwen xeqi` meyn `l` 'dlri `ny' xq`p `l zewxi ly oexecd jkitl ,zay

...ieb ly xpl xywa `,akw zaya xkfen dxikf ly oexwirdeqekl ifg...mrhnebc zaya lk` u"inn xfril` epiax df oexwir jnq lre -

z` xeq`l dxe`kl xyt` didy zeaiq yly yi ik ,envrl meia ea ieb dlvyie`x did `l mei ceran dlvp `ly bcdy xg`n dvwen (2 ;zaya diilv (1 :bcdepiax .bc cer dlvie zay meidy icedid gkyi `ny dxifb (3 ;y"dia dlik`liebd dlv eli` (1 :oky ,oecpa zqtez elld zeaiqdn zg` `l s`y wqt xfril`did bcd (2 ;envr xear e`lv iebd o`k la` xeq` bcd did icedi xear bcd z`icedi eziilvl zepkdd ick jez (3 ;diilv `ll mb dlik`l zeynyd oia ie`x

...zay meidy xekfi i`ceeliaya daxi...`xidp `lezepdl xzeny `ziixad zwqet `,akw zaya -

;df z` df mixikn mpi` iebde icedid xy`k wx envr xear rvia ieby dk`lnn`ny yygd `ed mixiknyk ieb zk`lnn zepdl icedil xeq`y mrhdy rnyn

ci

Page 15: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

df itle.icedid exiag xear cer siqei la` envr xear dk`lna ligzi iebd.ezricia `ly iebd exear daxi `ny bcd z` lek`l xfril` epiaxl did xeq`

...(d`nl xp cg`l xp ik daxi `ny yyg oi` envrl iebd wilcdy xp oipra)`nrh...wlgl oi`emin ielina xaecn `ziixaay uxzl xyt` did dxe`kl -

,min ly dlecb zenk xeaa yi ik icedid xear siqei `ny yyg miiwe xean,xfril` epiax `ay mcew mlek z` lyiae mibc xtqn iebl didy o`k k"`yn

...lawzn epi` df uexiz la` .siqedl dn el did `led`ad...`dcxg`n `l` ,cin siqei `ny epi` yygdy `aen `ztqeza ik -

xear siqei `ed `ad reaya f` zay zk`lnn zepdl icedil xzeny rcei iebdyxfril` epiaxl xeq` did siqedl mibc ex`yp `l zrk m` elit` okle ,icedid

...ddinzd zxfege ,iebd el siqei `ad reaya `ny lek`leprlai...l"i ceremixfege xfril` epiax ly oiprd z` miafer 'qez -

?'yelzie dlri `ny' dxifbd on i"yx mlrzn 'oexec' ly `ibeqa dnl :`iyewl`ny yyg miiw zelwa miylzpe mdl de`zn mc`y miwezn zexita wx l"iemdixg` hdel mc` oi`y zewxi ly oexeca k"`yn ,mylzie zay meidy gkyi

...dnc`d on mxwrl dyw mbe`ed ytp...dyw mbe...dniz j`zxhnl dk`ln dxizn dxezdy xg`n -

?mibc becle xaegnd on yelzl xzen didiy ie`x dlik`xyt` i`y zek`ln wx dxizn dxezdy uxzl oi`e - aeh mei axrn...xnel oi`e,mcew eyrp eli` bt did mnrhy mixac e` ,bgd zqipk mcew ozeyrl didzek`ln zeyrl ozip ik aeh meia mibc becle zexit yelzl xeq` jk meyne

...ixdy ,xnyp mnrhe aeh mei axra dl`aeh meia ozeyrl...`dczyxca dcedi iaxe opax miwleg a,gk sca -

:(fh,ai zeny) weqtd oey`xd meiae(gqt ly)ycw `xwn iriayd meiae ycw `xwn mkl dyri ecal `ed ytp lkl lk`i xy` j` ,mda dyri `l dk`ln lk mkl didi,

mihrnn opax '`ed' dlndn :dyxcl ze`ae zexzein 'mkl'e '`ed' milnd xy`kzpkd e` mipikq zfgyd) ytp lke` ixiykn zpkd dk`ln ziiyr ly xziddnla` l`xyi xear lyal xzeny 'mkl' miyxece ,(leyial miyexcd mixg` milkmixiykn zpkd aeh meia xzeny yxec dcedi iax 'mkl' dlndne ;ieb xear `lmpikdl did ozipy mixiykn `l la` aeh mei axrn mpikdl did ozip `ly,ytp lke` oipra 'xyt` `ll xyt`' oia mipigan mpi` opaxy o`kn .mei ceranxeq` dnl :`iyewd zxfeg k"`e .mixiyknl rbepa wx xaca oigan dcedi iaxe

?mibc becle xaegnd on aeh meia yelzlzxzenc...`xidp `le...mixne` yiedk`ln dxizn dxezdy mivxzn yie -

eh

Page 16: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oi` la` - `nh bc dlrz zyxdy okzii ik biic k"`yn dlik`a miizqz i`ceyd`ian dziiyr mvryk wx dk`ln ziiyr zxqe` dxezd ixdy df uexiz lawluegp aly `ed ieaikd xy`k mgt ziiyr myl y` ieaik oebk ,mc`l zlrez,jynda dzeakl ick wx dligzkln dwlced y`de mgtd zpkd jildz mvraepi` ieaikd mvry dleg ly elaq lr lwdl e` wlca jeqgl ick ieaikl cebipaeli` xzei dvexn dide zeakl jxevd lr mc` xrhvn dl` mixwna daxc` ,uegpxegd jxevl `ly xea zxitg :zxg` dnbec e` .ieaik dkixvnd y` dzid `ldk`ln' dpekn dk`lnd mvr myl `ly ziyrpd dk`ln .xtrd jxevl `l`aeh mei lelig df oi` zyxa `nh bc dlri m` elit` df itl .'dtebl jixv epi`yexq` l"fgy zexnle .dfk bc liaya biicd dyrn z` jixv `le dvex `l ikxg`l dazkp 'oicv oi`' dpyndy uxzl xyt` dide 'dtebl jixv epi`y dk`ln':`iyewd zxfege .aeh mei zgny mewna exfb `ly xg`n oekp df oi` ,exfby

?mibc becle xaegnd on zexit yelzl xeq` dnloixeq` okl...ok lr`ed ytp lkl lk`i xy` j`...' :aezk fh,ai zenya -

.(uenig icil e`eai `ly) 'zevnd z` mzxnye' :fi weqtae ,'mkl dyri ecal'ytp lke`' zek`ln ly xzidd zekinq z` yxec i dkld ` wxta inlyexidzek`ln oze`n wx lgd xn`p xziddy ,uingi `ly wva lr dxiny aeiglhrnl ,d`lde dyiln epiid ,uingdl lekiy avna `vnp wvay xg`l zeyrpddyilzy o`kn .gnwl min aeaxir mcew zeyrpd dyice dxivw oebk zek`ln

...aeh meia mixeq` cv `edy biice dxivwl dnecdseq...cerehrnl ze`a 'ecal-`ed-j`' milnd ylyy xn` diwfg `xen`d -

zhrnn '`ed' ,dxivw zhrnn 'j`' :ytp lke` zk`ln xzid llkn zek`ln yly.dcwxd zhrnn 'ecal'e ,dpigh

mekiq - (`zexitl hxt dvwen md zeynyd oia rwxwl mixaegn zexit .(`"yxdn) mdn milke`d miig ilra mb milral yie mdil`n xeypl milibxyzexit yelzie zay meidy gkyi `ny zexitd z` l"fg exq` df dxwna mle`,minirhk mirecie un`n `ll miylzpy zexita mixen` mixac dna ;mitqep

.mdl de`zn mc` oi`e zelwa miylzp mpi`y zewxi `ivedl(ae` wilci icedid mby yyg `ll envr xear ieb wilcdy y`n zepdl xzen

.exear siqei iebd `ny(bxqe` 'qezd jxer ;elk`l xfril` epiax xizd zaya envr xear dlv ieby bc

.exear iebd siqei d`ad zayay yygn(c.ytp lke` xzid llka opi` dyil mcew zeyrpy zek`lnd inlyexid itl

fh

Page 17: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dhiyd ztlgen xn` opgei iax d"c` cenr b `yepd.dtlged dhiy efi`l xywa zepey zeric -

oihgeq oi`c...yxitelit` mdil`n e`viy miwyn xqe` dcedi iax zrke -oial dlik`l micreind zexit oia mipigan minkge ,dlik`l micreind zexitn

...dwynl micreind zexitipy aeh meia...dtiedpyna `id ztlgend dhiydy xn`yk wiic i"yxe -

zeniiw 'mc` dpzn'a oky ztlgend `id 'mc` dpzn'y xnel oi` ik ,'oihgeq oi`'dyecw md aeh mei ini ipy e` zeyecw izy md aeh mei ini ipy - zehiy izy.dxeq` aeh meia dclepy dviay zecen zehiyd izyy `ed szeynde ,zg`cala ef `ly `vnp 'zg` dyecw' xaeq dcedi iaxe zehiyd z` silgp m` ,dzreiax xizn ezaeyz mcew ik ,dze` ccig s` `l` dxizqd z` xzt `l opgei iaxyelit` dviad z` xqe` dcedi iax zrke ipy aeh meia zegtl dviad z` dcedidcedi iaxe ,'oihgeq oi`' dpynl oeekzd i`cea opgei iaxy o`kn !ipy aeh meiameia aeh meia dclepy dvia mb xqe` `linne ,eil`n afy dwyn lk xqe`

...iepiy `ll zx`yp 'mc` dpzn' dpynde ,oey`xdhiyd...dnizemiwyn xiznd dcedi iaxk opgei iax wqet a,bnw zaya -

mizifl hxt zexit ibeq lka z`fe ,dlik`l micreind zexitn mdil`n e`viymyinyz aexy zeid dlik`l micreind dl`n elit` xeq` mdn `veidy miaprejiynie mdn af dwyn d`xiyk ezrc z` mc` dpyiy i`cel aexwe dwynl `edm`e xzen...oilke`l m`' xn`y `ed dcedi iaxy xaeq opgei iaxy o`kn .mhgqldpynd lr xn`p 'dhiyd ztlgen' `linne ,dpyna riteny itk 'xeq`...oiwynl

?ixyt` izlak gked xaky ,'mc` dpzn' dnecnk...l"ie,ztlgend `id 'oihgeq oi`' dpyndy xeaq opgei iax -

dlik`l micrein oi`l dlik`l micreind oia mipigany md minkgd ezrcle,dcedi iaxk dklddy opgei iax xn`yk a,bnw zaya eli`e ;mdenk dklddemipeekn eixac eid dlik`l micrein oi`l dlik`l micreind oia oigany `edely eziiyew z` miayiind epziibeqa `ler axc dixa `piaxe `piax mi`xen`l,'dhiyd ztlgen' ly jxca `ly dcedi iax ly zexzeqd zericd lr opgei iax

...df rhw enyxy 'qezl d`xp jkedlklkc...zhiyae(1 :od dpyna zehiyd izyy) i"yx yexitl cebipa -

dxeq` dviad (2 ,ipya zxzene dpyd y`x ly oey`x aeh meia dxeq` dviadiax ixaca dxizqd z` zccgn wx dzid dhiyd ztlgd `linne ,minid ipyaoey`x aeh meia dxeq` dviad (1 :od zehiyd izyy xaeq `"xai`n i"x (dcedily evexizy yxit `"xai`n i"x .minid ipya zxzen dviad (2 ,ipya zxzene

fi

Page 18: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xn`p 'ipya lk`z oey`xa dclepy dvia oke' dpyna aezky dfy opgei iaxdcedi iax ik ,'dcedi iax xn`' zxzekd zgz myxp zerhae minkgd ly mditndna wx dxn`p 'eafy oiwyn' zxifby oeikn dxq`p `l mlern dviady xaeqdcedi iaxe .'oihgeq oi`' dpyna ezhiyl m`zda 'dwyn' xcbeny xacn `viymkilr wleg ip`y cala ef `ly' :(my riten `ly t"r`) dpynd z` miiqnzg` dyecw d"x ini ipy ik ,mkzhiyl elit` mireh mz` `l` dxifbd mvrah"eia mb dexq`zy oicd on 'eafy oiwyn' meyn dviad z` mzxq` m`e ,md

...'ipy`piaxk...xn`z m`ez` opgei iax xzt ezrcl m` :`"xai`n i"xd lr dywe -

xyt` `ld ,dhiyd z` silgdl jixv did dnl 'mkixacl' zervn`a dxizqdiax itn exn`p 'ipya lk`z oey`xa dclepy dvia oke'y `idy itk dxi`ydlipya dviad z` mixqe` minkgy 'a cenra `piax dyry itk yxtle ,dcedio`k oi`y meyn dviad z` xizn ip`' :xne`e mdil` dpet dcedi iaxe minidcnerl dlik`l cner oia mipigan `ly mz` la` 'eafy oiwyn' zxifbl mewnminid ipya dze` mzxq` dnl ,'eafy oiwyn' meyn dviad z` mixqe`e diizyl

'!zg` dyecw `le zeyecw izy dl` minil ixd seq...xnel yiezxeva mippbeqnd mi`pzd iazk lkay xaeq opgei iax -

,ritez `l `id `wecy okzii `le zxewial dpezpd dhiyd `ed xwird 'mkixacl'ly mdixac didi aezkd rhwdy ick 'dhiyd ztlgen' xnel miaiig okllkd ik lthe xwir oi`y xaeq `piax .dcedi iax ixac mlrpd rhwde minkgd

.'ztlgen'k dpynd z` ze`xl ul`p epi` okle aeygmekiq - i"yxdpzn' zpyna zehiyd izye 'oihgeq oi`' `id ztlgend dpynd :

zhiy .minid ipya dxeq` dviad (2 ,oey`xd meia dxeq` dviad (1 :od 'mc``"xai`n i"xdpzn' zpyna zehiyd izye 'mc` dpzn' `id ztlgend dpynd :

.minid ipya zxzen dviad (2 ,oey`xd meia dxeq` dviad (1 :od 'mc`

ilk dilr dtek la` d"ca cenr b `yepd.dvwen oipra `ziixadn dlerd yecig - dncwd :`,ckw zaya dpyn - ,'ebe jxevl `lye jxevl oilhip milkd lk`axe

:oldlk my xiaqn'jxevl' `ax xn` (eyexit) xzidl ezk`lny xace` mixtq oebk)(mlhlhl xzen m"ekq 'jxevl `ly' ,enewn jxevl oia eteb jxevl oia (eyexit) elit`e

lvl dngn(lvl ynydn eqipkdl mb xzidl ezk`lny ilk lhlhl xzen) xaceoi` enewn jxevle eteb jxevl xeqi`l ezk`lny (xzen) `l lvl dngnitly o`kn ;

...enewn e` eteb jxevl xeqi`l ezk`lny xac lhlhl dxizn dpynd `axgi

Page 19: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

enewnl jixva...yxitwx 'ilk dilr dtek la`' rhwd z` cinrd wgvi iax -...gpen didy mewna ynzydl jxevd lya ediabdl uegp did ikd e`layk

miwqet o`kne...wiqdl yi jk dpynd z` cinrn wgvi iaxy xg`ne - ixy enewnn...`de,enewn e` eteb jxevl utg zdabd exizdy mewn lky -

...(dncwd) xeqi`l ezk`lny ilk oebkseq...ligzd m`utgd z` diabd m` .(l"yxdn ;'m`e' `le 'm`' qexbl yi) -

egipdl aiig epi`e dvexy o`l exiardl i`yx `ed eteb e` enewn jxevl xzidarnyn ,ilkl dkenq dzid dviady `ziixaa fnx oi`y jkn cnlp dfe .cin

.ilkdn dwegx dviadyk elit` dviad lr ilkd z` zetkl xzenymekiq.dvexy o`l dkiledl i`yx xzida dvwen lhepd -

icicl d"ca cenr b - i`ny ziak...dnizeziae lk`z mixne` i`ny zia' :epzpyna aezky enk

?'lk`z `l mixne` lld mlern...l"ie.zyaeyn epzpyne -

zexg`a zexg`e d"ca cenr b `yepd.ef dpynn `,cr migafa `ibeqd zenlrzd - dncwd - (`ly dlecb zenka axrzdy xeqi` 'lehia' ly oexwirl m`zda

lke ,xzidd jeza milha mpi`y mixeqi` yi mle` ;xzidl jtdp s`e lha xzid.xeqi`d on ea yi `ny wtqa cner zaexrzd ly wlg

(adpyn) lha epi`e dxf dcear meyn xeq`d xacy l`eny wqet `,cr migafa eilr miywne ,xeq` ewitq wtq mb `l` xeq` ewtqy cala ef `l (`,cr my

:`ziixanzcear ly qek :cvik zxzen dwitq wtqe dxeq` miakek zcear wtqzexeq` olek zeqek `ln xve`l ltpy miakek `ny wtq qek lke lha epi` xeqi`d)

(dxeq`d `id`eaixl odn cg` yxit ly xzei e` mipyl xve`d on dltp zg` qek)(xzid oixzen `eaixl `eaixne elit` ipyd aexd ly zeqekd lka ynzydl xzen)

elit`e ,xve`d on dltpy ef `id m` wtq oey`xd aexd on dltpy qekd ik ,zg` zaacebipa f"ra `witq wtq dxizn `ziixady o`kn .f"r ly qekd `idy xne` in ok m`ile` :`witq wtq yi qek lka ik oey`xd aexa zeqeka ynzydl mb xzen] ?l`enyloia lcadd `l` ,zexzend on `id ile` ok m` elit`e xve`d on dltpy qekd dpi` `id`l la` zg` zaa zeqekd lka ynzydl xzen ipyd aexay `ed ipyl oey`xd aexdly `id ef qek m` cg` wtq wx didi f` ik ,zg` zaa oey`xd aexd ly zeqekd lka

(`xnbd zvxzne [my 'qez - xve`d on o`kl zg` qek dltp i`cea ik f"r `ed i`pzhi

Page 20: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(mi`pz zwelgn `id lehia oic el oi`y xaca `witq wtq zl`y) dcedi iax `ipzc`edy lka oixqe` oc`a ipenix xne` mpi` dnexz e` dlxr ly migaeyn mipenix)

(mzeaiyg aexn milha oixeq` `eaixl `eaixne `eaix jezl mdn cg` ltp :cvik (`witq wtq elit`)oixeq` `eaixl y"x meyn xne` dcedi oa y"x (cg` wtq wx yi ik)

xzen xg` mewnl dylyn dylyl `eaixne zrke .`witq wtq meyn ipyd aexd)zcear wtq' `ziixad ly dricde xeq` `witq wtq elit` f"ray l`eny ly dricd.oerny iaxe dcedi iax eriady zericd mr zedf 'zxzen `witq wtqe dxeq` miakek

(dl`d mi`pzd cg`k l`eny z` cinrdl oeiqpd lr dywn `xnbd zrke xn`c l`enyxq` inp mixeqi` x`ya elit` dcedi iaxk i` ,o`nk `witq wtq xqe` dcedi iax)

wx `witq wtq xqe` l`eny eli`e ,dnexze dlxr ly mixeqi`a elit` oipnay xaca(dxf dcear xeqi`aixy inp miakek zceara elit` oerny iaxk i` wtq xizn y"x)

(mivxzne ?dxf dceara elit` `witq dilr bilte `cga dcedi iaxk dl xaq l`eny `cgax`yae ,dcedi iaxk xaq f"r oipra - mi`pzd ipy oia ewqt z` lvit l`eny)

(oerny iaxk xaq mixeqi`d.`witq wtq `ki`c...`nizmr f` 'zexg`a zexg`e' :miqxeb m` .dncwd -

on ep`vedy df ile` (1 :`witq wtq `ed day ixt lk dipyd 'zexg`l' dlitpdxzid `ed ile` k"` elit`e (2 ,dpey`xd on ltpy df epi` dipyd 'zexg`d'zexg`d z` xi`n iax xqe` k"tr`e .dpey`xd 'zexg`'a `vnp oiicr xeqi`dei`lk e` dlxr enk 'lehia' el oi`y xeqi`a xeq` `witq wtq xnelk ,dipydiaxe o`k xi`n iax :(dncwd) migafa `ibeqd lr zeywdl yi ok m`e .mxkdwtqa elit` xeq` lha epi`y xeqi` - cg` xac mixaeq migaf zkqna dcedi,`ziixaa dcedi iax eli`e dpyna `aen xi`n iaxy `ed lcadd `l` ,`witqxga dnl `pz ixaca l`eny ixac z` zelzl migafa ovxzd ywiayk k"`e

?dpyna `le `ziixaai`w envr...`nlyaeprbdy cr ef `iyew zeywdln eprpnp zeaiq izyn -

:dlrnl dzeywdl mewna 'mxkd i`lk ly ozlz iliag el eidy in' dpynlcg` dxeq` `witqe...zaya dclepy dvia(cg` wtq) sl`a daxrzp m`e daxrzp wtqd)

(`witq wtq `id zg`e sl`d jeza dvia lk dzre ,xzid ly mivia sl`a zexeq` olek(lha epi`y xeqi`a xeq` `witq wtq)ik `witq wtqa my xaecny xexa df oi` (1 :

opi` 'zexeq` olek sl`a daxrzp m`e' milndy mz epiax yxity itk yxtl ozip lr `l` 'dxeq` `witqe' lr zeaqendviao`k oi`e ,sl`l dltpy dxeq` i`cey

...cg` wtq `l`dpynl `iyw...inp i`lr zaqen 'sl`a daxrzp m`e'y xn`p m` elit` (2 -

daiq oi`e `ziixan `ed df rhwy ixd ,`witq wtq o`k yie 'dxeq` `witqe'k

Page 21: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

iax ly `ziixad lr ef `ziixa sicrdl jxhvz `,cr migafa `xnbdy aeyglzeywdl 'ozlz iliag el eidy in' rhwd cr epiznd okl .d`ian `idy dcedief (2 ,('zexg`a zexg`') `witq wtqa xaecny xexa (1 :oky ,my `ibeqd lrdnl dyw oiicr mewn lkn .`ziixan xy`n dpynn riizqdl sicre dpyn

?`ziixaa riizqdl ick dpynd z` gpf `,cr migafa ovxzdzexg`a...k"rmilnd z` dpynd on mz epiax hinyn ef `iyew xe`le -

...znlrp `iyewde ,`witq wtqa zwqer dpi` zrke ,'zexg`a zexg`e'ol rnyn `w...wgvi epiaxexaecn `l z`f zexnle dqxibd z` zepyl oi` -

,zexg`a daxrzp ozlzd zliagy dxwna zwqer dpynd .cg` wtqa `l` o`kzexg`a i`cea `vnp xeqi`dy jk zexg` cera zexg`d lk eaxrzp okn xg`le,zxzen e` dxeq` eiykr zgwl mivexy dliagd - cg` wtq wx yie dipydm`e .`witq wtqa zwqerd migafa `ibeqa dpynd z` hhvl mewn oi` jkitlmircei lkd `ld ,cnll xi`n iax `a dn cg` wtqa o`k xaecn m` :dywzl"fg la` ,miiz`na lha mxkd i`lk `ziixe`cn l"i ?dxezdn xeq` cg` wtqy`pin` ded yie .ezeaiyg zngn lha `l oipnay xaca mxkd i`lky exfbltp xeqi`dyk la` ,xeqi`d ly zinrt cg zaexrza wx dlawzd dxifbdyxeqi`d cbpk miiz`n ly zenkl zaexrzd lk dltp k"g`e miiz`n ly zenkl`le dy` qp`y ipenl` oipra `,eh zeaezka epivn oke .l"fg exfb `l ixewndxizdl `ed dpin `wtpde ,(xfnn e` ieb) leqt e` xyk qegi lra did m` reciipa aex m` :raew aexd `ziixe`cny my dwiqn `xnbd .odkl `ypidl dze`mle` .leqt `ed mb mileqt aexd m`e ,aexl qp`d z` miqgiin mixyk xirdm` wx dze` exizde (oiqgeia eyr dlrn) izgtyn qegi oipra exingd opaxcnwegxn e`ae weyd mei f` did (2 ,mixyk xird iayez aex (1 :aex ipy eid`pin` dedd epzpyna lley n"x .mixyk eid e`ay dl` aexe zzle z`ylelit` l"fg exfb oipnay xacay wqete oiqgeil oipnay xac ly lehia zeeydl

...aex ipyaizyxit...uxiz cereriiql ilan 'zexg`a zexg`e' dqxibl wefig cere -

ly qek epiid ,aex ipy mr cgi `witq wtqa miwqer `,cr migafa :l`enylaexe cg` wtq ixd - (xve`d) zexzen zeqek ly dlecb zenkl dltp dxf dcearznerl '` aex) xzid ly zeqek aex l` xve`d on zg` qek dltp f`e ,cg`mivtgd lka ynzydl mivex zrke ,'a aexl dltp '` aexn zg` qeke ,(xve`daexn dltpy df `ny :q"q o`k ixd ('` aexa cg` utga e`) zg` zaa 'a aexazexzend on `id ile` k"` elit`e ,'` aexl xve`d on dltpy ef epi` 'a aexl '`q"qa xaecn n"x ly dpyna eli`e .'` aexe xve`d aex ipy o`k ixd - xve`ay

`k

Page 22: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

da eltpy ozlz zeliag zenkl zeey eid zepey`xd 'zexg`'d - cg` aexa la`zexg`') zeliag daxd l` ozlz ly dliag dltp f`e ,aex ila cg` wtq epiiddltpy ef dpi` zeipyd 'zexg`d' on `iven ip`y df `ny :q"q xevil ('zexg`ai`lkn `le zexzend ozlzd zeliagn `id ile` k"` elit`e ,zepey`xd on

.migafa `ibeql epzpyn z` zeeydl mewn oi` jkitl .cg` aex ixd ,mxkdmekiqoeica ef dpynn znlrzn `,cr migafa `xnbd dnl zeric yly -

:`witq wtql xywaz"xdpi` dpynde ,zeriten `l 'zexg`a zexg`e' milnd : ;`witq wtqa zwqerwgvi epiaxyxtn '` uexiza `l` `qxibd z` miiwn :

uexizae ;cg` wtq wx yie zeipy zexg`l ozenilya eltp zepey`xd zexg`dyzeipyd zexg`d wxe xeqi`d zenkl zeey eid zepey`xd zexg`dy yxtn 'aixze q"qa xaecn migafa eli`e ,cg` aex wx la` `witq wtq yiy jk ,xzei eid

.iaex

od zg` dyecw ax xaqw `nip d"c` cenr c `yepd.`xnbd ly `pin` dedl ceqid -

ipy...dnizzqipk ly y"dia eavn itl rawp dvwen iabl utg ly cnrn - meia lgy h"eil zay oiay y"dia lehliha dxeq` dzid dviady xg`ne ,meidzg` dyecw' xaeq axy `pin` dedd dn k"` ,a"ei lk dxeqi`a dkiynn `id '`

?'od `ed zay...l"iedzcil) zayd llba y"dia lehliha dxq`p dviad -

yecw mei `le qpkpd yecw meid llba drawp dvweny `ed llkde ,(zayaraepd eitlk mc` ly iytp wezipn d`vezk dvwen dyrp utg :xen`l ,`veidik (zeynyd oia) meid zligza d`elna zniiw wezip zybxd .zepey zeaiqnly y"diaa mle` ,utg eze`a oipr el didi `l d`ad dnnid jynay rcei mc`wwcfi aexway dricid lya zylgpe zkled wezipd zyegz yecw mei i`ven

...xgnl mb sweza didiy dvwen xeqi` mda qtzp `le ,utgl aey xaryl...dnizejez ziytp mdn wzpzn mzqd on dkeqa miheyiw dlezd -

xvei df wezip .mdn lcea epi`y yxetn dpzd m` `l` ,'devn xecid'l mzvwdn"dega :crend lege h"eie zay inia miniieqn mipicl mxebe 'ezevnl dvwen'.elhlhl xeq` h"eie zayae ,elhlhl xzen mle` ez`pdl iepa ynzydl xeq`sweza dkeq zevn :qpkpd meid meyn wx dlg dvweny epzriaw lr dywemeiy okziie ,bgd lgd izn wtqd iptn dpeny l"egae ,l`xyi ux`a mini drayzxvr ipiny zn`a `ed ile` ik iriyz mei mitiqene iriayd mei zn`a ipinydl"egae l`xyi ux`a (zxvr ipiny) ipinyd meia dvwen dkeq iepe dkeq ixde .

ak

Page 23: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

iepde dkeqd eid oiicr iriayd mei z`va y"diay xg`n iriyzd meia mbiriyzd meil l"egae ipinyd meil jiynn df xeqi`e ,dvwen meyn mixeq`mei meyn mb dvwen dyrp utgy o`kn - (ipinyd mei zn`a `ed `ny wtqn)

?xary seq...l"iediiepe dkeq la` ,dpira xary mei meyn dvwen oi`y driawd -

epixac xe`l zpaen dpgadd .xary mei meyn dvwene llkd on mi`vei mdz`v z`xwl .evtgn mc` ly ziytpd zewzpzdd zylege znvrl xywa dlrnlmivtgd lkl daxiw aey mc` yg y"diay cr ef zewzpzd zylgpe zkled meiddcerq el oncfz m`y meyn diiepe dkeql qgia jk df oi` la` .ezeyxayezrceza jkitl ,dkeqa lek`l aiig didi y"dia llek mixdvd xg`ly zerya

.eznvr `elna miiw iytpd wezipde dzevnl dvwen oiicr dkeqd mekiqeivtg itlk mc` ygy iytp wezip lya utg lr lg 'dvwen' oic -

ly devn zngn dvwenl hxt ,xary meil `le qpkpd meil zexeywd zeaiqn.dkeq

ibltnw daxc dpkda `l` d"c` cenr c `yepd .aeh meil xeqi`d jynd zaiq -

`ki`...dnizexeqi` dilr dxfbp `l` iyy meia dxnbp zaya dclepy dvia - meia lgy aeh meil mb xeqi`d jyniiy dnl la` ,'aeh mei xg` zay meyn'

?'` dpkd jiiy...l"ie...a cenr a sca '`zln' d"c 'qez d`x -

seq...cerexeqi`d mcewd xaqda k"`yn opaxcn xeqi`d df xaqd itl - .dzcil meia mb dpked dviad ik `ziixe`cn

mekiq.opaxcn e` dxez oick zay xg` lgy h"eia xeqi`d z` xiaqdl ozip -

xne` dcedi iax d"c` cenr c lirlzia ewlgp `l mlerny xaeq dcedi iaxy giked a,b 'icicl' d"c 'qez -

?'zwelgn `id oiicr' o`k xne` `ed ji`e ,dviad `yepa i`ny ziae lld seq...lkn.ewlgpy xaeq eax `"x la` ewlgp `ly xaeq i"x -

dligzkl xeqi` oilhan oi` opze d"ca cenr c `yepd.`l el`e dligzkl lhal xzen opaxcn mixeqi` el` - dncwd - (``xwie) weqtl xywa yiwl yixe opgei iax miwleg `,cr `neia

xn`l l`xyi ipa l` xac' (bk,fal¥g lkopgei iax :'elk`z `l fre ayke xey xeqi` lr xaer la` zewlnn xeht al ¥g zifk xeriyn zegt lke`y xaeq

bk

Page 24: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xeriy ivgy opgei iax wiqn o`kne ;'lk' zxzeind dlna fnexny itk `ziixe`cik xzen xeriy ivg `ziixe`cny xaeq yiwl yix .mixeqi`d lka dxezdn xeq`

.opaxcn xeq` xeriy ivgy mikqn `ed la` ,'lk' yxec epi` `ed(a `axz `zifc `blt `edd :`,gv oileg (al ¥g zif ivg)`xyac `lewica ltpc

(xya ly xiql) `zifc iblt oizlza dixeryl iy` ax xa xn xaqwqt `"x xa xn)(xzid ly 30 ita zaexrzd z` xizdl dvxe ,opaxcn wx xeq` xeriy ivgy yiwl yixk

opaxc oixeriya lflfz `l jl `pin` e`l dea` dil xn`elit`' el xn` iy` axe) (miylya ic `le xzid ly miyy mikixv opaxcn wx xeq` xeriy ivg xn`c o`nlcere

dxezd on xeq` xeriy ivg opgei iax xn`ddxezdn xeq` xeriy ivgy ei"xk dkldd)(xzid ly miylya alg ly zif ivgd z` lhal oi`y xexae.

dligzkl...b"r`edlha xeqi` zkizg) aexa lha yaia yai `ziixe`cn - ...bbeya axrzdyk wx lha xeqi`y exfb l"fge ,(xzid ly zekizg izya

oilhan...ipynexzen dvwen enk opaxc mixeqi`ay o`k raew ovxzde - ...dligzkl lhal

dligzkl...meyne`le 'okezl dltpe' my zenexza dpyna aezk okle - ...dligzkl `ziixe`c xeqi` oilhan oi` ik ,'okezl dlitde'

lhaie...xn`z m`exdvie yexiz ,obcn wx dnexz miyixtn `ziixe`cn - oli`d zexit oebk ,xwtd epi`y rwxw ilecib lk lelkl aeigd z` eaigxd l"fgexe`l zrke .(dnexza dxezdn miaiig dl` mibeq mby mixaeqy mipey`x yie)iax xne` `,c sca `ziixaa dnl dligzkl opaxc xeqi` milhany ovxzd ixac,'ebe oinet d`n my yi m`' xne` ryedi iaxe ,'ebe zepeilrd z` mi`ex' xfril`?xeqi`d z` lhal xzid ly zerivw siqedl xzen z`fk zenk oi`yk elit` `ld

oilhan oi`...l"iexy`k :opaxc xeqi` ly mipey mibeq oia oigadl yi - d`ay oli`d zexit znexz oebk ,dxeza yxey el yi la` opaxcn `ed xeqi`deli`k lehia oiprl da mibdep ,xdvie yexiz ,obc ly `ziixe`c dnexz zeawrayxey el oi`y dvwen enk xeqi`a k"`yn ,dligzkl xeq`e `ziixe`cn did

...dligzkl lhal xzeny dxezamze`...i`n`e...rnyn okeeia`y mcew :iy` ax xa xn lr dyw .zencwd -

xya siqed `l dnl ,opaxcn xeq` xeriy ivgy ayg oiicre ezerh lr ecinrd...miylya lwdl `le algd cbp miyyl zenkd z` licbdl ick zaexrzl xzid

seq...inp ikd...`l`dxeza yxey el yiy opaxcn xeqi`y di`x o`kn `l` - dvx `l `"x xa xne dxezdn xeq` mly zifk ixdy ,dligzkl milhan oi`

.opaxcn `l` xeq` epi` ezrcly zexnl alg ly xeriy ivgd z` lhalmekiq.dxeza yxey el yiy opaxc xeqi` dligzkl milhan oi` -

ck

Page 25: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

xiya mield elwlwzpe d"c` cenr d `yepd.zepaxwa `le xiya wx elwlwzp dnl - dncwd xac oi`y oipn :a,gp migqta `ziixa - (xg` oaxw)axw (hgyp) xg`

xnel cenlz ?miaxrd oia ly cinz (d,e `xwie) 'minlyd ialg dilr xihwde'`xnbde) (dywn ?`cenlz i`n (ef dwqit i"r `iyewd zvxezn ji`)dilr - 'minlyd' `ax xn`

mlek zepaxwd lk mlyd,xwea icin axwpy cinz oaxwa ocy weqta driten dwqitd) mey xi`ydl `le xwead ly cinz xg` meid zepaxw lk z` milydl yiy dzernyne

(miaxrd oia ly cinzd xg`l cr oaxwdyr zxeva dxeza aezk df oicy oeikne ..dyr zeevn ef ixd 'minlyd ialg dilr xihwde'

dixg`l...dywde...xiyaeidy cinz zepaxw ipy lr sqep .dncwd - miyak draye cg` li`e mixt ipy ycg y`xa mitiqen eid mei icn miaixwncinzd zepaxw lr mitiqen eid dpyd y`xa .z`hgl mifr xirye ,zeler mlekdraye cg` li`e cg` xt - dpyd y`x ly sqen mb ycg y`x ly mitqendelewliwl wx dpynd zqgiizn dnl :dywe .z`hgl xirye zeler mlek miyakl`e ?dpyd y`x ly zepaxwd z` eaixwd `l ixde zepaxwa lewliwl `le xiyaxg` erited micrdy xg`l ik dpyd y`x zepaxwa elwlwzd `ly uxzzy`x ly sqen zepaxw aixwdl ewitqd miaxrd oia ly cinzd z` eaixwdydyxcd xe`l miaxrd oia ly cinz xg` zepaxw aixwdl xeq` ixdy ,dpyd

?'mlek zepaxwd lk mlyd dilr' a,gp migqtahgypy cinz...uxizemixetik xqegny `ziixaa `aen `,hp migqta -

gqt axra `txzpy rxevn oebk ,miaxrd oia ly cinzd xg` mb epaxw `ianaixwdl dyxei `l epaixwi `l m`e ,cinzd mcew ezxtk z` `iadl witqd `lernyn `ziixadn .gqt oaxw zevn lehia lr zxk aiig `vnpe gqt oaxw,miaxrd oia ly cinzd xg` aixwdl dxizn dxezd dxixa xqeg ly dxwnayxg` d"x ly sqen zepaxw eaixwd xegi`a rited micrdy dpy dze`a mb oklecinza oiid jeqip zrya xiya `l` did `l lewliwde ,miaxrd oia ly cinzd

...miaxrd oia lyzxk...cereoia ly cinzd xg` daxwd zxqe` dxezdy mb uxzl ozipe -

aiign elehiay gqt oaxw ly xengd ite`d `l` ,dxixa oi`yk elit` miaxrdcinzd mcew zepaxwd lk znlyd ly ziqgi dlwd 'dyr'd ziigcl mxeb zxkdxeng dpyd y`x ly sqen zepaxw ly 'dyr'd mb liawnae .miaxrd oia lylk znlyd ly 'dyr'd z` dgece ,xeaivd lr zlhend devn efy meyn

...miaxrd oia ly cinzd mcew zepaxwddk

Page 26: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zepaxw...miyxtn yiemxh micry epigad xy`k ik sqena elwliw `l - ,micrd eritei ok` m` dpyd y`x ly sqenl od mi`zdy oaxw eaixwd eritedep`' :i`pz eyre yak e`iad miaxrd oia epiid ,eritei `l m` cinzl odeoaxw df didi eritei `l micr m` ,leg ly xiy mixye dlerl yak miaixwny`x meidy xxazie ritei micr m`e ,el mled xiyde miaxrd oia ly cinzlk z` milyp f`e ,dpyd y`xa mi`ad dler iyak zrayn cg` df didi dpydly xiy mr miaxrd oia ly cinzd z` aixwp k"g`e dpyd y`x itqen x`ymicrd e`ay xg` ik ,xiya `l` zepaxwa lewliw did `l jkitl .dpyd y`x

...dpyd y`x ly sqen zepaxwn cg` mr leg ly xiy exyy xxazdseq...`xidp `leexaqda a,l dpyd y`x zkqna ik ,df yexit lawl oi` -

mr leg ly dxiy exn`' :`xif iax xne` dpynlcinzeli`e ,'miaxrd oia ly lewliwd did 'miyxtn yi'd itlsqena.leg ly xiy exy ik

mekiq - (`ly cinzd xg` maixwdy meyn e` mitqend cqtda lewliw did `l xg`le i`pz lr dlerl yak eaixwdy meyn 'miyxtn yi'd itl e` ,miaxrd oia

.dpyd y`x ly sqen iyak zrayn cg` didy xxaed micrd z`ia(aavnl hxt ,dyr zevn lr xaer miaxrd oia ly cinz xg` oaxw aixwnd

.cgeina xeng oaxwdyk zxg` dricl e` daxwdd z` zegcl xyt` i`y

edl `de ol `d d"c` cenr d .epziibeq mr oiaexira iqei iax ixac zn`zd - `yepd

dxeq`...z"`e...yxitig iqei iaxe oaxegd xeca ig i`kf oa opgei iax -ini ipyn zg` dyecw ly ite`d z` dlhia f"aix ly dpwzd i"yxk m`e ,eixg`

?zg` dyecw dpyd y`x ini ipyl qgii l`xyi ux`a didy iqei iax dnl ,d"x ded...xnel oi`emcew oicd did dn eicinlzl xiaqd iqei iaxy xnel oi`e -

...cala ixehqid jxr lra mixaca weqrl mi`pzd ebdp `l ik ,oaxegllaa...`niz ikeebdp oiicry laaa dlidwd xear wqt iqei iaxy xn`z l`e -

iqei iaxy zrcd lr lawzn df oi` ik ,zg` dyecwa dpyd y`x ly minid itlk...dlyn mipax dl eidy dwegx dlidw xear wqt

seq...l"ieepxn`y dfe ,oaxegd mcew miiw didy avnl qgiizd iqei iax - df o`ky ixd ixehqid did mkxr lky miizkld mi`yepa mi`pzd ewqr `lyzlidwl zeiyrn zeklyd iqei iax ly wqtl did ixehqidd jxrl sqep ik ,dpey

.epnf za laa

oipnay xac lk d"c` cenr d ek

Page 27: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`yepd.xeaiv zxifb lehia xear 'mini zylyl' milnd zernyn - mdl xizd...`dc...yidtewzl wx envr lr xeaiv lawn y`xny zexifb -

mipennd mrhn lehia zfxkda `l` dtewzd meza odil`n zexzip opi` zxcbendyixt epiid 'mini zylyl mipekp eid' xn`py ipiqn micnel z`fe ,xeaivd lr

...'mkild`l mkl eaey' zyxetn xzid zfxkd d`a z`f zexnle ,xcben onflmini zyly seql...`id `lezylyl' ly zernynd ik ,di`x z`f oi` -

dxez ozn mcew mini dylyn lgd `l` ,xzei `le mini dyly dpi` 'mini...zlaben izla dtewz jynl mkizeypn eyxtz

seq...m`cmewna 'mini dyly mipekp eid' weqtd xn` eli` z`f znerl - oi` jkitl ,cala mini dyly za dtewzl dyixt zernynd dzid 'zylyl'

.yxetn xzid dkixv xcben onfl dxifby o`kn di`x mekiq -'qeza '` dricdxifby wiqdl yi 'mini zylyl mipekp eid' weqtdn :

zfxkda `l` dtewzd meza dil`n zxzip `l ,zxcben dtewzl xeaiv lawny ;xeaivd lr mipennd mrhn lehia'qeza 'a driczexifb oiprl myn di`x oi` :

.yxetn xzidl dwewf dpi` xcben onfl y`xn dlawzdy dxifb jkitl ,xeaiv

xfril` 'x ywae d"ca cenr d `yepd.zereay zkqna iy` ax lr `iyew - dncwd :`,fh zereaya `ziixa - izrny xfril` iax xn` (izeaxn)oipea eidyk

lkida(ipyd ycwna) zexfrl mirlwe lkidl mirlw eyr jenq milzkd z` epae) (mirlwl uegan oipea lkiday `l` (mirlwl uegn dzpap lkidd zneg)oipea zexfrae miptan (mirlwl)zia oi`y t"r` oiaixwny izrny ryedi iax xn`ice lkid)

(oke ,gafnamirlw oi`y t"r` miycw iycw oilke`(oke ,zexfrl aiaqn) miycw dneg oi`y t"r` ipy xyrne milw (milyexil aiaqn)dyciw dpey`x dyecwy iptn

`al cizrl dyciwe dzrylmzyecwa micner jlnd dnly i"r eycewy zenewnd) iaxy micnel `ziixadn .'dvign zyecw' dpekn ef dyecw ;dnegd zqixd xg`l s`xfril` iax ly ezrcl xywa mle` ,cizrl mb dyciw dpey`x dyecw xaeq ryedi

(iy` ax xn` .`xnba zwelgn zniiwcizrl dyciw `l xaq xfril` iaxc llkn e`l !`aldyciw dpey`x dyecw meyn zevigna jxevd i` wnpn ryedi iaxy xg`n)

(`eal cizrl dyciw `l xaeq zevign aiignd xfril` iaxy wiqdl yi `eal cizrldzryl dyciw dpey`x dyecw `nlr ilekc `nlc i`nn iy` axl `piax dil xn`

il dnl xfril` iaxl mirlw `niz ike...`al cizrl dyciwedpey`x dyecw m`) (zepaxw eaixwdy mcew zerixi elz dnl dpira `nlra `zeripvl(zeripv meyn).

dlik` mcew...z"`edpeek jezn eizexit xiwtd xfril` iax :dywe .dncwd -fk

Page 28: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dpey`x dyecw xaeq xfril` iax m` ixde ,milyexil melrie mda ekfi miiprymiipr evxi dnl (ipy ziaa `xfr ly dipy dyecw mbe) `al cizrl dyciw `lipy xyrn zlik` oiprl milyexil dyecw oi` ezhiyl `ld ,zexita zekfliprde ,dlik`d mcew mzectl ick sqk `ivedl jxhvi iprde zenegd `la iraxe

?jxcd zgxihe diictd zgxih envrn jeqgle oileg zexit zepwl lekidiict `la...l"iedyecw xaeq `"xy yxtny i"yx itl dyw df oi` -

milyexia diict `la lek`l miiprd elkeie `al cizrle dzryl dyciw dpey`xezrc lr dlrd ji` :`,fh zereaya iy` ax lr dyw mle` .zeneg `la s``ziixaa xexayk `al cizrl dyciw `l dpey`x dyecw xaeq xfril` iaxy

?`eal cizrl dyciw xaeq `"xy o`kseq...inp i`dyciw `l dpey`x dyecw xaeq xfril` iaxy xnel ozip e` -

md evxi mzlik` mcew zexitd z` zectl miiprd eaiigziy t"r`e ,`eal cizrlitl mzectl aeig oi`e ,opaxcn wx bdep irax oaxegd xg`l ik ,mda zekfl

.oikxra `aen oke ;merf mekqa `l` mkxrmekiqepziibeqa xfril` iax z` yxtl mileki `,fh zereaya `piaxe iy` ax -

`l dhiyl ode `eal cizrl dyciwe dzryl dyciw dpey`x dyecw dhiyl od.`eal cizrl dyciw

aizk ickn d"ca cenr d `yepd.i"yx yexit ziigc -

qxhpewd...yexitipiqa dzxy dpikydy dgpdd lr qqean i"yx yexit -dpya mipey`xd zegeld z` lawl epiax dyn ly eziilr mein lgd sevx ote`axzidd k"`e ,cren ld` lrn oprd dlryk dipyd dpya xii`a 'k cre dpey`xddriwzl qgiizd mipey`xd zegeld onfa xn`py 'xda elri dnd laeid jeyna'

...dpy xeark xii`a 'k-a rnyidl dcizrd dipy...wgecezriny mr swezl qpkp xzidd (1 :i"yx yexita miiyw ipy -

miininy zelew ernypy dxeza fnx lk oi`e ,'laeid jeyna' xn`py itk xtey...mipey`xd zegell qgiizd 'laeid jeyna'y o`kn ,dipyd dpya xii`a 'k-a

lirl...cerelky zraew yxtn i"yxy itk '`edd xdd len l`' dwqitd (2 - ,xzen dpikyd dwlzqpyn la` zelrl xeq` eilr dpikyde ezyecwa xdd cerxac lk' d"c '` cenra epgked ixde ;laben onfl xeqi`d rawp y`xn xnelkxg` oipn `ll onfd ribda xzip laben onfl y`xn rawpy xeqi`y 'oipnay

?exizdldpikyd dwlzqpyk...y"z...oklzlaw zra xdl diilrd dxq`pyk -

gk

Page 29: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dzewlzqd xg`le dpikyd z`xyd `id daiqdy oaen did mipey`xd zegeldo`kne ;zxzein 'xda elri dnd laeid jeyna' xzidd jkl i` ,diilrd xzez

...exizdl xg` oipn jixvy di`x ickn xn`wc `ded`ian dnl mipey`xd zegeldn `id di`xd m` :dywe -

zegela xn`py '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' weqtd z` `ziixad?mipexg`dicin...edfzgkedl uegp epi` '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' -

zerh repnl wx `aede ,exizdl xg` oipn jixv oipnay xacy `ziixadxeqi`y dxaqn oiadl ozipy jk lr xen`k zqqean `ziixad zii`x .zixyt`jeyna' yxetna d"awd xn` z`f zexnle ,dpikyd weliq mr lhea xdl diilrdxnel mewn yi mle` .'exizdl xg` oipn jixv oipnay xac'y cnll 'laeidrinydl `l` ,dxaqn zpaen ezxzdy xeqi` xizdl `a `l 'laeid jeyna'ydpikydy t"r` xdl zelrl xzen driwzd mezay - yecig zpigaa `edy xzidxiznd yxetn weqt oi`y `vnp ef zerh xn`p m`e .mewna mixxey oiicr oprde

...exizdl xg` oipn jixv oipnay xacy di`xd znlrpe ,ezxizn dxaqdy xacseq...k"`...`l `dl` xwade o`vd mb' weqtd `aed ef zerh repnl icke -

cer lk xdl zelrl mipexg`d zegela did xeq`y cnll '`edd xdd len l` erxizegela didy avnd k"`e ,zelewd eniizqp m` elit` oprde dpikyd my exxymy exxyy cer lk zelrl xeq` didy ,mipey`xa mb mzqd on did mipexg`d,di`xd zxfeg zerhd zigcpy dzre .zelewd eniizqp m` elit` oprde dpikydoipnay xac'y meyn df ixd dxaqn oaen exzidy xeqi` xizn weqtdy xg`ny

.'exizdl xg` oipn jixvmekiq - (` i"yxzelrl xzidde ,dipyd dpya xii`a 'k cr dpiky dwlzqp `l :

z ;xii`a 'k-a wx swezl qpkp mipey`xd zegela xn`py xdl'qeqpkp xzidd :.mipey`xd zegeld zra swezl

(a i"yxzii`xn wlg `id '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' weqtd : ;`ziixad'qez.di`xdn wlgk `le zixyt` zerh lelyl ick `aed weqtd :

dcen `l in d"ca cenr d `yepd.maeyiie i"yx yexita miiyw -

dnewnn...yxite...z"`eavnd z` xifgd f"aixy xg`n :`ax lr dyw - didi dpyd y`xy okzii ji` ,meid lk ycegd zecr lawl oiwzde ezencwlm`e ,dpyd y`x `ed ixd lel`a 'l meia micrd e`a m` :jytp dnn ik miinei`l f"aixy xaeq `axy i"yx aiyd ef dl`yl ?d"x `ed ixd `"l meia e`a

hk

Page 30: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ixyza '` ly jix`zd zriaw oiprl `l` ixnbl ezencwl avnd z` xifgdla` ,ixyza '`-k mei eze` eraw lel`a 'l-a dgpnd xg` micr e`ayk ,xen`l

...zg` dyecwa zxgnl mb d"x ebbgzxzen dviae...`ni`e...dywe`ax icia dzidy dlawd :i"yx lr dyw -

f"aixy `ax ayg dnle ,meid lk micr lawl oiwzd f"aixy `l` dxn` `lmr cgi zg` dyecwa dpyd y`xk ipyd mei zriawl jix`zd zriaw oia oigadyxtl ipeibd xzei `ld ,ipya mb oey`xa dclepy dvia xeq`le oey`xd meiddixg` e` dgpn mcew micr e`ayke oihelgl ezencwl avnd z` xifgd f"aixyd"x zriaw oiprl ode jix`zd oiprl od ,xac lkl d"x zeidl mei eze` erawmini 29 exaryk ,`id miinei ly d"x ly dcigid zexyt`d df itle .mei eze`a,meid jyna micr e`eaiy diitv jezn dyecwa -30d mei z` eligzde lel`aly ze`ivn oi` zrke .lel`a 'l mei didi meide d"xk xgn rawii e`eai `l m`e,micr e`eai ile`y wtqn `l` dzid `l 'l mei zyecw zxiny ik ,zg` dyecwoey`xd meid zyecw lr dxiny ly avnl oeekzn zg` dyecw byend xy`k

?d"x epi` zn`a `edy dxexa drici jeznl`ppg epiax...jklxifgd f"aix m` (1 :`ax lr zeiyew izy lirl epiywd -

oipn (2 ?v"dg` e`a micrd xy`k miinei d"x mibbeg dnl ezencwl oiprd z`dl`yd z` ?zeyecw izy `le zg` dyecw dl` mini ipyl qgii f"aixy `axll`ppg epiax zqxib itl la` ;daeyz oi` dipyle envra i"yx uxiz dpey`xd

...zeayein odizy `ax ixacazxzen...mewn lkne...qxbcf"aix dcen `l in...' :`ax ixaca qxeb g"x -

on 'l meia micr e`a m` ,xnelk 'ebe dlrnle dgpnd on micr e`a `l m`yzecren oiprl wx `le ,xac lkl cg` meil d"x raew f"aix did dlrnle dgpnddvia jkitl ,miinei d"x raew f"aix did 'l meia e`a `l m`e ;i"yx aygy itklr :dipyd dl`yd zx`yp mewn lkn .zxgnl mb dxeq` lel`a 'l-a dclepymeid `ld ,zg` dyecw dl`d minid ipyl yi f"aix itly `ax raew dn jnq

?d"x zn`a `ed ik xnyp ipyde micr e`eai ile` wtq lya xnyp oey`xd cin xg`l...l"iexn`y df :onwlk g"x zqxibl xaqdd z` zepyl yi okl -

ly zerya e` xweaa 'l meia e`a `l m` - eyexit 'micr e`a `l m`y' `axz` reawle mze` xewgl zedy dzid `lyk driwyl jenq `l` mixdvd xg``l xak meidy erciy zexnl f` ,dk`ln zeyrl onf did oiicr la` ,d"xk meid.dk`ln ziiyr exq`e driwyl cr ex`ypy zewcd lr dyecw exfb d"xk rawiimei mbe ,yecw `ed oi`y erciy t"r` ycew oey`xd mein wlgy zxne` z`fyi df yexit itl .zg` dyecw mr mini ipy ly ceqid df ixde ,ycew ipyd

l

Page 31: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

cr dlrnle dgpnd on wx e`ay micrl dqgiizd f"aix zpwzy ,xnele mkql...zeiyewd izy zeayein z`fae ,mlawle xewgl ewitqi `l xaky onfl

izyxitck...`zydem`y...' epizexnba dqxibd z` zepyl jxev oi` zrke - `l in' dnec jxca epzqxib z` mb xiaqdl ozip ik ,g"x zqxib zaehl 'micr e`amcew zewc xtqnl cr epiid ,'dlrnle dgpnd on micr e`a m`y f"aix dcen

...dyecwa xgn mbe dyecwa meid z` mixneby driwydeyexit ikd...mewn lkneiyewd oky ,mipaen mpi` mdy itk 'qez ixac -

dgpnd on micr e`a m` f"aix itly `ax rci oipn :did i"yx yexita oey`xdjkitl ,ef `iyewl aeyii 'qez ixaca oi` ixde ?miinei d"x miraew eidy dlrnlemewn lkne' 'qeza qxeb m"xdnd .ezqxibe m"xdnd it lr rhwd z` yxtl yixnelk ,'wtqn mini ipy did k"` jl `iywce l`ppg epiax yexit ayiil yi'l meia llk micrd e`a `l ('e`a `l') ezqxib itl m`y g"x lr dlrnl epywidmicrd e`eai `ny wtq lya dyecwa xnyp 'l mei ixd ,zg` dyecw yi dnlmb dayiil yi ef `iyew epayii xaky s`e ?i`cea d"xk rawp `"l meie ,meid

...zxg` jxcaseq...dcen `l iny`x ini ipyl enxby mi`pza oaxegl mcewy xg`n -

dyecw minid ipyl miqgiin eid (dlrnle dgpnd on micrd ly m`ea) dpydmicrd e`a `l) dpyd y`x ini ipyl enxby mi`pza oaxegd xg`l mb f` ,zg`

.zg` dyecw miineil qgiil f"aix mikqd ('`l meia `l` 'l meiamekiqmicr zlaw owiz f"aix m` (1 :`ax lr zeiyew izy yi i"yx yexitl -

dgpnd on e`a micrdyk d"x ly miinei lr fixkn did dnl dlrnle dgpndnitl i"yx ?zg` dyecw dl` miineil qgiizd f"aixy `ax rci oipn (2 ?dlrnleezqxib it lr l`ppg epiaxe ,dpey`xd `iyewd z` ayiin 'e`a `l m`' ezqxib

.i"yx zqxiba mb g"x zpeek z` qinrdl ozip .odizy z` ayiin 'e`a `l m`'

`xfr zenin d"c` cenr e `yepd.`pz lr ircxdp miwleg ji` -

seq...l"ie...z"`edgpnd on e`a micry rxi`y xn` `l `pzd iqei iax - ircxdp .micrd z` lawl `l dpwzd swezl qpkp eli` oicd did dn `l` dlrnle,mrt dze`l hxt dlrnle dgpnd on micr e`a `l zizcaer dpigany mipreh

.swezl dpwzd dqpkp `l okle

zn iabl aeh mei d"c` cenr e `yepd.daeyiie ohw cren zkqna dpynn `ax lr `iyew -

`l

Page 32: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dk`ln...dnizecrend lega rlqa mikek zxitg zxqe` w"ena dpynd - lk ipy h"eia jek xetgl xizn `ax m` ixde ,dxizi dgxih meyn znd zxeawl

?n"dega xzeny okycrend...l"iejek zxitg xizd `axe ,mikek daxd zxitgl `id my dpeekd -

.epiptay miieqn zn xear

opiyiig ixag `ki`c `pci`de d"c` cenr e`yepd.epini iabl `piax zpwz -

exizdl...xnel oi`e...`zydexear zeyrl xzen efk dpkq oi`y epinia -,oipn i"r xzed `l mlern `piax zxifby oerhl oi`e o`k xkfeny dn lk znd

...ikoipnay...inp ikde...oeikc,dpkq ly wenip jezn oipna dlawzdy dxifb -

dwewf dpi` ,ieqik `ll uega ecnry min ziizy lr xeqi`d e` `piax zxifb oebk...(ycg ixta ,f"hw oniq drc dxei) dxizdl xg` oipnl

dia ileflfl...mewn lknezeyrl o"e`ln xird ipa lr xq` z"x la` - minegza mb meid zyecwa lflfl eligzi `ny yygdn ipy h"eia znl dk`lnxzen m` el`y xkya xird ipay xteqn ea a,hlw zayn di`x `iade .mixg``l dia ewqrzi `l ,zn' aiyd `iypn axe ,ipy h"eia znd xear dk`ln zeyrlitl' xeqi`d z` wnipe ,'ipy h"eia `le oey`x h"eia `l ,oi`nx` `le oi`cedih"ei zyecwa lflfl milelre minkg icinlz mpi` xkya ipa) 'dxez ipa opi`yazek o"e`ln zlidwl oicd wqtae .(znd xear dk`ln zeyrl mxizp m` ipyipa mz`y miayeg mz` dnl) !?dxez ipa mz`e dxez ipa opi` xkya ipa' :z"x

...'(xkya iyp`n xzei dxezmixkp ileya...ipyne...la`oiay lcada oigai zenaia my oiirnd -

dzidy e` 'qeza zerh dltpy e` okle ,'qeza o`k hhevny dnl my xn`pdmilk`n exq` l"fg :oldlk i"xd z` yxtl yie ,zenaia zxg` dqxib i"xlrbnd z` oihwdl oevx jezn ,zexykd zxdh lr mdy elit` elyia miiebywx qgiizn l"fg ly xeqi`d .zaexrz i`eyp ly zexyt` repnl mpial epipiaoiqenxez lek`l `lab xird ipa lr xq` opgei iax la` ,miaeyg milk`nllr miler' `le aeyg lk`n epi`y t"r` (zeiphwd zgtynn rwxw ilecib).miiebd oia ernhii `ny yyg dide dxez ipa eid `ly meyn ,'mikln ogley`le mikln ogley lr dler epi`y m"ekr leyian milke` meidy oiivn i"xd

...'dxez ipa' dprhl miyyegxizdl...l`igi iax axdeepi`y m"ekr leyian milke` ep`y dfn di`x oi` -

al

Page 33: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dfl oi` drpiva dyrpy m"ekr leyia exizd m` oky ,mikln ogley lr dler...`iqdxta dyrpy ipy h"eia zn zxeawl melk `le

seq...cereevl`ii bge zaya dcearn mixehtd jlnd ly miicedi miciwt -.h"eia dk`ln miyery e`xi miebdyk cearl

mekiq - :z"xh"eia zn xeawl xeq` miebl micareyn ep` oi`y epinia elit` xq`p mdilry mi`xen`d ztewza eigy micedidn miaeh ep` oi`y meyn ,ipymiicedi miciwt ly mavnl yeygl yi oke ;'dxez ipa' mpi`y wenipa xacd

.miiebd zeieyxl micareyndi"xdyiy oeikn ipy h"eia zn xeawl xzen :leyia enk ,mincewd zexecdn xzei 'dxez ipa'k meid miaygp ep`y mixac

.miaeyg `l milk`n ly m"ekr:l`igi iax.`iqdxta xeawl xeq`

dhigya envr xizne li`ed d"c` cenr e - `yepd.dvwen gext` zvia dnl

edl `xiaq...dnize...yxitwezip ly avna wx dvwen xaeq oerny iax - (2 ;eici ena bbl dlrd (1 :mc`y miwenive zexbexb oebk ,utgdn hlgen iytpeay jildz mixaer md miweniv miyrp miaprde zexbexb miyrp mip`zd crie`x oerny iaxk miwqet opgei iaxe l`enyy xg`ne .dlik`l miie`x mpi`wenipd z` erinyd dnle ,dligzkln dvwen o`k oi`y jka xzidd z` ewnpiy

?'dhigya envr xizne li`ed' `nrh...l"ieoicd z` ewnip opgei iaxe l`eny (1 :xaca zeaeyz izy -

...oerny iaxk mixaeq mdy zexnl dcedi iax zhiylzaya...inp i`zcinl dnec y"dia gext` zvian iytpd wezipd zcin (2 -

:a,dn zaya `ibeqd z` 'qez epiad jke .miwenive zexbexbn wezipddipin `ra`iexw `aq `edd (opgei iax z` l`y `iexw `aq) zlebpxz ly dpiw zvia ea dzidy)

(dpic xy`e y"dia zligzn gext` miwenive zexbexbk (dvwen meyn dxeq`e) edn?zaya ilehlihl xacl qiqa owd dyrp `ny e` owd on dviad z` xrpl xzen m`d)

dviad zlhd m`d ,xnelk owd z` xizn did `l dviad xerip s`e ,y"dian lgd xeq`(qiqa epi` owde 'gky'l dnec e` qiqa `ed owde 'gipn'l dnec ieyr melk dil xn`

oilebpxzl `l` dlhdd dnec zelebpxzl crein owdy xg`ny aiyn opgei iaxe)(xeq` xacl qiqa dyrp owde 'gipn'l.

mekiqik dxeq` gext` zviay dcen dvwena lwiny oerny iax elit` - .miwenive zexbexbn wezipl dnec dpnn iytpd wezipd

df oia dn ike d"c` cenr e bl

Page 34: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`yepd.iq` axe `pdk ax ly mziiyew lr iyew - dncwd - (`oa') ig mi`iln miycg dpeny oa xaer da `vne dnda hgeyd

hgeyd oke ;lke`e jxc lka ebxedl xzen (m`d ohan rwtpy my lr 'drewtlr elk`l xzen zn mi`iln miycg dryz e` dpeny oa xaer da `vne dndazqxtn dnda lke' (e,ci mixac) :`,hq oilega miyxecy itk ,m`d zhigy jnq

dxb zlrn zeqxt izy rqy zrqye dqxtdndaacnll 'dndaa' - 'elk`z dz` `ed xzidd m` mixweg mipexg`) .m`d zhigya zxzip dnda jeza dndaydxizn m`d zhigyy e` ,cleed mb hgyp eli`k zaygp m`d zhigyy meynlr 'dix` al' xtq .xaerd zhigyk zaygp dzhigyy `l la` dkezay dn lk

.(c"t oileg `ztqezl 'l`wfgi oefg' ;`,cr oileg(axg`y xaeq xi`n iax :mi`pzd ewlgp ig mi`iln miycg dryz oa da `vn

,'drewt oa' llka cer dpi`e dnvr ipta 'dnda'l xaerd aygp miycg dryzel oi`y meyn df ixd m`d zhigya xzen zn dryz oay dcen n"xy zexnlellkn eze` d`ived dxezde ehgyl xyt`y ig `vnpa k"`yn xg` xzidxaerd z` mikted zirah dcil mr cgi miycg wxy mixaeq minkg .xziddxzip ig dryz oa elit` dzhigy xg`l en` irnn rxwpyk okle ,dndal

.minkgk dkld ;(dpyna `,cr oileg) en` zhigya(b :`ax xne` `,dr oilega `pngx dia xyk` mipniq drax` i"r xzip xaer)

(ely hyeeae dpwa jxevd zrae ,hyeede dpwd - m`d ipniq ipy zhigyxen`l xzen dvex `l` ,xaerd zhigy lhal `a `l en` zhigya xaer xizny weqtdi"r xaerd xzip dtixh m`dy meyn leki epi` m`e ,en` zhigy ab` elk`l

.zirah dcil clep `ly s` ezhigy(cxa zwfga zeidl aiig xaerd ezhigy i"r mb xzip xaerdy xn` `ax xy`k

`viy xg` mini 8 mipiznn (1 :mikxc izyn zg`a zrawp efe ,l¤tp `le `niiw.(mi`iln miycg dryz eilr exar) eiycg elk (2 ,m`dn

xzen...mzdcoky 'dhigya en` ab` okene li`ed' ax zaeyz lr eywid - ?ezhigya xzip la` dzhigya xzip `l dtixhn clepy lbr

xzen...mzdcoky ,'dhigya en` ab` okene li`ed' ax zaeyz lr eywid - ?ezhigya xzip la` en` zhigya xzip epi` dtixhd on clepy lbr

`peeb i`dk...dnizeoikq hiyedl xzen y"diay xg`n :dywe .zencwd - ?oken aygp dtixhn clepy lbr elit`y `vnp ,xaerd z` hegyle m`d mgxl

mipniq...l"ielbrl df oia dne' ax lr eywid iq` axe `pdk ax xy`k - ze`cea wqty `axl ef `iyewl mewn oi`y erci md 'dtxhd on clepyoileg) `irye` iax zhiyl eywid `l` ,'`pngx dia xyk` mipniq drax`'y

cl

Page 35: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mby `ed drewt oa ly yecigde xaera dliren dhigy m` wtzqny (`,crzhigy wx m`d iiga xaerd clep `l cer lky e` ,eze` dxizn en` zhigy

?`l e` mipniq drax` xaerl yi xnelk ,ezxizn m`doken ixwin...inp i`xyk` mipniq drax`' xaeqy `ax itl eywidy e` -

ipirn zxzqeny oikqa hegyl xeq` ik 'oken' epi` xaerd `l` ,'`pngx dia...hgeyd

seq...cerey"dia oken epi` xaerd o`k `l` ,`ax itl eywid md .c dncwd - `l y"diaae ,bgd mei ly enevira miycg dryz el e`lny xaecny meyn

.'ltp' wtq meyn dhigyd dliren dzid mekiqoikq hiyedl xzen did y"dia ik ,iq` axe `pdk ax ziiyew lr dyw -

?oken aygp dtixhn clepy lbr elit`y `vnp ,xaerd hegyle m`d jezloileg) `irye` iax zhiyl eywid `"xe `pdk ax (1 :xaca zeaeyz ylyemipniq drax`') `ax itl eywid (2 ;xaera dliren dhigy m` wtzqny (`,crzxzqen oikqa dhigyy meyn 'oken' epi` xaerdy `l` ('`pngx dia xyk`ik y"dia 'oken' epi` xaerd o`ke ,`ax itl eywid (3 ;dleqt hgeyd ipirndpi` dhigyy 'ltp' wtq did y"diaae ,bgd meia miycg 9 el e`lny xaecn

.ea dliren

mc`l oken `zyd d"ca cenr e`yepd.dpyndn di`xd zxdad -

mialkl...ikide...dnizexeq`y oeikne ,zay ipica zwqer ef dpyn - oi`e mc`l oken ly ze`ivn oi` zay wtq meyn y"dia zay axr hegyl

?di`x h"eirn...ok lrmei axr' i"xd qxeb 'zay axrn dlap dzid `l m`' mewna -

...h"ei axra zeynyd oiaae h"eia hegyl xzen ik ,dpira di`xd zrke 'aehdpyn...`le -dvwen oi`y w"zk dklddy ef dpynn di`x z`aen `,a sca

...epziiyew zxfege h"eia `le zaya xaecny o`kn ;zaya (milwd mibeqa) mialkl oken...i`n`e...l"iedcedi iax la` ,zay zeklda zwqer dpynd -

milna ewqt miiqn dcedi iax .aeh mei oiprl mb zernyn wqtd geqipa ltiwlehlih xqe` `edy mipian odicrla mb ik zexzein ody 'okend on dpi`y itl'zngn dvwen' zxcben `ide dhgyl xeq` did zeynyd oiay iptn dliap'dxeq` zay axrn dlap dzid `l m`' :oldlk ezpeek z` oiadl yi okle .'xeqi`aeh meia enk dfk xeqi` did `l m` elit`e ,dhigy xeqi` zngn dvwen meyn`l mc`l okene li`ed 'mialkl oken dpi`y itl' mialkl dliapd xq`iz f` mb

dl

Page 36: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.mialkl oken ied aeh mei zeaxl...dnize :dpyna `aen a,an zaya -xpd zgz ilk oipzep oi`

ony ea lawl zaya xzen did eiykr cr ik epkidn ilk lhal xeq` ik shthny)(dwlcdl dvwedy onyd zngn lehlihd xq`ii ea shthi onyd m` la` elhlhl m`e

mei ceran epzp (iyy mei) xzen (zaya ewlql aiig epi`) epnid oize`p oi`e xeq`e) (xpd on shtihy onya ynzydlokend on epi`y itlepi`y itl' dwqitd :dywe .

dvwen meyn xeq` onydy mipian dicrla mb ik zxzein ef dpyna 'okend onz` oikzgn' dpyna 'okend on epi`y itl' dwqitdy i"xd wcev m`e ,dwlcdld`a ef dpyna dwqitd mb aeh meia jiiyy oic zeaxl d`ae zxzein 'oirelcdonyn zepdl xzen h"eiay oeikn okzii `l df la` .aeh meil rbepd oic zeaxl

?dvwen dpi` dnvr y`dy xg`n xpdn shtihy okend...l"iemirbepd mipiipr `wec zeaxl d`a `l dwqitdy uxzi i"xd -

xg`n y`d dzakpy xg` elit` onydn d`pd xeq`l d`a `id okle ,aeh meil...dwlcdl dvwen onyd did y"diay

seq...awri iax axdegken ji` :'qez ziiyew l` xfeg liiaxewn i"x axd - hegyl xeq` zeynyd oia xy`k mialkl oken ied `l mc`l okeny dpyndnly iytp wezip `ed dvwen ly ceqid xekfk ?mc`l elit` dpken dpi` dndaedpkeny dnda reayd jyna m`y oreh awri iaxe ,zeynyd oia evtgn mc`zay lila zeynyd oia ribiyk ,ealk yeniyl mb ezrceza zcner mc`ljyniiy ie`x ,hegyl xeqi`d xe`l envr mc`d iabl dndal epia wezipd xvepexaeq dcedi iaxy xg`n la` .ealkl dndad ly daxiw ly qgi mc`d zrcezareayd jyna mby gikedl yi mialkl dpken dndad dzid `l zeynyd oiaay`l mc`l okeny o`kne ,envrl dpken dzidy it lr s` mialkl dpken dzid `l

.mialkl oken iedmekiqzcnlp mialkl oken ied `l mc`l okeny dcedi iax ixacn dgkedd -

mvrn liiaxewn i"xd itle ,'okend on epi`y itl' zxzeind dwqitdn i"xd itl.mialkl oken ied `l mc`l oken mixaeq m` wx oaeny dcedi iax ly wqtd

mc`l oken ied mialkl oken d"ca cenr e `yepd.sqei axe dax lr `iyew -

mialkl...dyweax xq` dnl 'dil ifgc icin lk` yipi`c dizrcc' oekp m` - alk zlik`l oken dviaay gext`d did zeynyd oia `ld ,h"eia clepy gext`

?lke`k dilr ayg dviad lra mb `linneseq...l"ieic oi` la` ,alkd i"r lk`p did ybei m` lke`d dyexit 'oken' -

el

Page 37: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`l` ,dvwen my eilr legi `ly zpn lr lke`l mc` oia iytp xyw xevil dfaik mialkl oken epi` gext`d df itle .alkl ybei zn`a lke`dy ezhlgd

.alkl dyrnl yben epi` dvia jeza gext` mekiqlk`i alk (1 :mi`pz ipy miyexc 'mialkl oken' aygii lke`y ick -

.dfk lke` mialk lik`dl mlerd jxc (2 ;el ybei m` eze`

clepy lbr d"ca cenr e `yepd.aeh meia dlhedy dvia oial aeh meia clepy lbr oia dpgad -

dvia...dnizeedexq` `l dnl ,dvwen epi`e en` ab` oken lbrdy zexnl -zlebpxzn dlhedy dvia mb ixdy ,eafy oiwyn e` oixyepd zexit meyn

?elld zexifbd meyn dxeq` dvwen dpi`e dlik`l zcnerdseq...l"iezxzdy yyg oi` jkitl ,lke`l miig ilra oia dreh epi` mc` -

.mzhigq e` zexit ztihwl `iaz miig ilra

zexenb mivia d"ca cenr e (l"yxdnd it lr) `yepd.zeicr zkqna lld zia zhiyl `ped ax ixac zn`zd -dncwd - (` :aezk (`,d wxt) zeicra dliap zvia... dhgypy zlebpxza dvia)

(dnebt oikqa oebk oick `ly weya zxknp da `veik yi m` ixnbl dxnbp dviad m`)(xknidl die`xe dywd dztilwa zxzen(dlik`a) e`l m`e (dyw dztilw oi`) dxeq`

(dilr dliap xya oicy dnvr dliapd enk) i`ny zia ixack dviaa miliwnd) (dyw dztilwyoixqe` lld zia (dyw dtilwa elit`) micene (micen y"a) zviaa

xeqi`a dlcby iptn dxeq` `idy dtixh e`vne oick dhgypy zlebpxza dvia)dxnbpy meyn dxeq` dviady micen y"a ,d`ixa xeg oebk mebt dixa`n cg`y

(dhigyd zrya dxq`p zlebpxzdy `l` xzida dxnbpy dliap zviak `ly ,xeqi`a.(al`rnyi iax iac yxcy itk ,alge xyan zepdl e` lyal ,lek`l xeq`

:a,ehw oilega minrt yly xn`p 'en` alga icb lyaz `l';ek,cl my ;hi,bk zeny)(`k,ci mixac d`pd xeqi`l cg`e dlik` xeqi`l cg` ,leyia xeqi`l cg`.

(bxya xeqi`a milelk miig ilra el`a mi`pzd miwleg `,biw oilega dpyna :algedxedh dnda alg̈a dxedh dnda xya (mb `l` elk`l xeq` wx `l) lyal xeq`

d`pda xeq`e xya' d"c my 'qez ;dxezdn mixeq`y dig xya e` ser xyaa d"de)('`"yxdnae d`nh dnda alga dxedh dnda xya (e`) dnda alga d`nh dnda xya

d`pda xzene lyal xzen dxedh repnl `nh mdn cg`y xkid yiyk opaxcn elit`)cg` ik zaexrzd z` lek`l xeq` dxwn lka ik ,dlik` xikfn epi` `pzd .oir zi`xn

(`nh ig lran `a miaikxnd sere dig xne` `aiwr iax (mz`pde alga mleyia) mpi`fl

Page 38: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dndale serle ,digl hxt - minrt yly 'en` alga icb lyaz `l' xn`py dxezd ond`nh (opaxcn dxeq` mzlik` la`) xn`p xne` ililbd iqei iax (`k,ci mixac) `l'

xn`pe 'dlap lk elk`z (my) dliap meyn xeq`y z` - 'en` alga icb lyaz `l'(dhigy `ll elk`l xeq`y) alga lyal xeq` (jkitl)leki dliap meyn xeq`y ser

(ayeg iziid) alg el oi`y ser `vi 'en` alga' xnel cenlz alga lyal xeq` `dim` (alge xya xeqi`a dlelk dig la`).

mekiqdig hrnn r"x ;dxezdn alge xya xeqi`a sere dig millek minkg - i"x ;mz`pde mleyia exizde mzlik` exq` l"fgy xaeqe dxez xeqi`n sere.opaxcn s` alga ser xya zlik` xizne dxezdn alge dig xya xqe` ililbd

alga...dywedxenb dvia miaiygn lld zia zeicr zkqna .` dncwd - `ziixad dxizn ji`e ,dlhed `ly cer lk zlebpxzd xyak dywd dztilwadl` (1 :llek ,zlebpxza e`vnpy zexenb mivia mr cgi alg lek`l o`koiicry dl` s`e (3 ,miciba zexaegn opi`e oztilw ila (2 ,dyw oztilwy

?i`ny ziak `ziixady uxzl oi`e ,zexaegnecen...l"iealge ser xyay `aiwr iaxk mixaeq lld zia .b-a zencwd -

dtilwa) ozxev lka miviay zexnle .mzlik` exq` l"fg `l` dxezdn xzene`ived l"fg ,xyak od (zexernd oky lke ,miciba dxern `le dtilw `ll ,dywmivia elit` exq` lld zia dnl oaen zrke .alge ser xya zxifb llkn oze`

...alga mivia exizd la` dliap jeza e`vnpy zexenb xq`c...dywecinlz lr xeqi`d okid cr `xnbd dnibcn a,aq oiaexira -

ialg liyaza mivia zlik` enk dheyt dl`y elit`y ,eax ipta dkld zexedlmiviaa my xaecny xexa yxetna jk xn`p `ly t"r`e .eipta weqtl el xeq`dclepy dviay rcei ux`d mr elit` ik ,dzhigy xg` zlebpxza e`vnpy`ibeqd :dywe .eax ipta efk dl`y d`a dzid `le alga lek`l zxzendnl k"` ,dilr aiydl leki cinlz lky dheyt dl`yl dpeekzd oiaexirazexernd :llek zlebpxzd jeza zexenb mivia ly dxwna 'elit`' `xnbd dxgazexnl ik ,dywd dtilway dl`e ,zexern opi`y mcwzn alya mivia ,oicibaxyay r"xk miwqety meyn df ixd ,mixizn epziibeqa `nw `pzde lld ziayxyay `ziixaa awri iax ly dricd mb zniiw la` ,`ziixe`cn epi` alge serk"`e .xya ynn od oiciba zexernd zexenb miviae ,`ziixe`cn xeq` alge serrixkdl ick zizkld `knq xa zeidl jixv alge mivia ly dl`y l`ypy indl`ya axd ipta d`xed xeqi` z` mibcz oiaexira `xnbdy ie`xe ,zericd oia

?dheyt xzeialga olk`l...l"ie'zexern opi`y zexenb miviac...' :l"yxdn zqxib -

gl

Page 39: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`,biw oilega `aiwr iaxk miwqety `ziixaa `nw `pzde lld zia ,xnelkminkgk wqety `ziixaa awri iax oke ,dxezd on mixzen alge ser xyayzrbep dpi` ef diray minikqn ,dxezd on alga ser xya mixqe`y my dpynal"ie .xyak zeaygp opi` ody miciba zexern opi`y zexenb mivial llkliyaza elyazpy zexern opi`y zexenb mivia zlik`l epeekzd oiaexiray

...eax ipta jk lr zexedl cinlzl xeq` xzen dfy micen lkdy s`e ,ialgseq...`nrheopi` zexern opi`y miviay micen lkdy zrk :dywz m`e -

lld zia exq` dnl k"`e ,xya dpi` dyw dtilwa dvia oky lk xya llkaefk dvia oi`y micen lld ziay l"ie ?dywd dztilwa dliap zvia zlik`dxeq` i`cea `idy dtixh dvia zlik` xeqi`l biiqk dexq` `l` ,xya llka

.xeqi`a dxnbpy meyn dxezdnmekiq - (`exq` l"fg `l` dxezdn xzen alge ser xyay mixaeq d"a

lk iabl xn`p dfe ,xya opi`y meyn dxifba ellkp `l zexenb miviae ,mzlik`xaeq `ziixaa awri iax .miciba zexernd llek zexenb mivia ly zexevzeaexwy meyn opaxcn exq`p zexern miviae ,dxezdn xeq` alge ser xyay

.xyal(axeqi`l biiqk dywd dztilwa elit` dliap zvia zlik` mixqe` lld zia

.dtixh zvia zlik`

ipn d"ce l"nw `niz ike d"ca cenr e `yepd.i"yx yexit ziigc -

dil oipn...yxitopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw' :yxtn i"yx - ik zyaeyn aeh meia zlebpxza zexenb mivia dxizny `ziixady ,'oizipzna

...dpyn meya df xzid epivn `l`id zyaeyn...dnize- `ibeqa dpexg`d dilegd df yexit lawp m` -

oky ,zernyn zxqg - 'd"a `le y"a `l ipn...hgeyd `ipzc `d `l`' rhwddlk`l zxzene dxnbp dz`ivi mr' :weic (1 :`id i"yx itl `ibeqd zelylzyd`ipz `de' :weicd lr dtwzd (2 ;h"eia dlk`l dxeq` dn` irna `d - 'aeh meia(3 ;'aeh meia olk`l zexzen zexenb mivia da `vne zlebpxzd z` hgeydopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' :dtwzdd z` ayiil drvddpyn meya epivn `l ik zyaeyn `id ik `ziixal qgiizdl oi` - 'oizipznaibilt `l o`k cre ,'...dclepy dvia `pipz inp `d' :drvdd ziigc (4 ;dfk xziddlnd - 'oiixy lkd ixac on` irna la` dclepa `l` i`ny ziae lld ziaoipra wx `id d"ae y"a ly mzwelgn ik ,`ziixaa riteny oicl zfnxn 'dclep'

hl

Page 40: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ixacl h"eia dlk`l xzen zlebpxza oiicr dviadyk dclepy mcew la` 'dclep'ike' :zyaeyn `ziixady drvdd xifgdle diigcd z` lhal oeiqp (5 ;lkdy"ac ogk jricedl dclep ipzwc `de ,ixq` inp on` irna elit` d"a `niz`id on` irna mivia h"eia dxizny `ziixad - 'exy inp dclep elit`cl`e .on` irna e`vnpy mivia mbe h"eia eclepy mivia mixqe` d"ae zyaeynlr wleg y"a okid cr mibcdl wx 'dclep'a ehwp oky 'dclepy' dlndn wiicz`eazy ie`x mixacd xcq itle (6 ;'eclepy' mivia elit` xizn `edy cr xeqi`dz` dyer `ibeqd jynd la` ,zyaeyn `ziixady reawl oeiqpl daeyz dzr

?oaen izla df ixde ,zyaeyn `ziixady gikene xenbd jtidd`ziixad...ok lr`l 'ebe `ziixaa l"nw `niz ike' (3 aly yxtl yi okl -

:oldlk dznlydk `l` i"yx dyry itk dpynl cebipk seq...jixte...i`cdz`ivi mr' :weicd (1 :'qez itl `ibeqd zelylzyd -

`de' :weicd lr dtwzd (2 ;h"eia dlk`l dxeq` dn` irna `d - 'ebe dxnbp(3 ;'h"eia olk`l zexzen zexenb mivia da `vne zlebpxzd z` hgeyd ,`ipzopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' :dtwzdd z` ayiil drvdlld zia mby mixaeq dn` irna dvia mixqe`y axe `ped ax - 'oizipznamilydl dciwtze i`ny zia zhiyl dxn`p dxizny `ziixade ,dze` mixqe`mixizn y"ay zcnln dpynd .epzpynn mipian epiid `ly mzhiya dricimivia la` 'dclep' `wec mixizn y"ay miwiqn epiide ,h"eia 'dclepy' dviazxne` mzhiy z` xidadl ick okle ,mixqe` y"a mbe xzei xeng on` irnaz` axwl `a df alyy o`kn .on` irna mivia mb mixizn y"ay `ziixadinp `d' :drvdd ziigc (4 ;i"yx yxity itk dwigxdl `le dpynl `ziixadon` irna la` dclepa `l` d"ae y"a ibilt `l o`k cre '...dclepy dvia `pipzlw izkld avna od on` irna mivia ixdy zirhen drvdd - 'oiixy lkd ixacoke .on` irna mixizn 'dclep' mixqe`d d"a elit` oky ,'dclep' xy`n xzei`l mixne` d"ae lk`z mixne` y"a...dclepy dvia' :dpynd oeyln rnynoeiqp (5 ;zxzen dviady micen on` irna la` 'dclep'a miwleg xnelk ,'lk`zike' :y"ak `ziixade d"ak `ped axy drvdd z` xifgdle diigcd z` lhaly"ac ogk jricedl dclep ipzwc `de exq` inp on` irna elit` d"a `nizdviad z` mixqe`d lld zia lr jnzqn `ped ax - 'exy inp dclep elit`c`id 'dclep'a mzwelgn z` egqipy daiqde ,dn` irna oiae dclepa oia h"eia`ziixade dlik`a zxzen 'dclep' elit`y ,y"a zhiy dribn okid cr yibcdl`l ipn ...hgeyd `ipzc `d `l`' :oeiqpl daeyz (6 ;y"a ixacl dnlyd `idixdy i`ny zia ixacl dnlyd `id `ziixady xnel xyt` i` - 'd"a `le y"a

n

Page 41: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dzre ,dclepl qgia lw izkld avn `id dn` irna d`vnpy oexwrd z` eplawjxev oi` k"`e ,d`vnpy dvia mixizny e"w dclepy dvia mixizn y"a m`z` ayiil oi`y zeid zrke .xnege lwa zpaeny drici milydl `ziixaadclep' mixizn i`ny ziae 'd`vnp' mixqe` lld ziay dgpd rwx lr `ziixad`id `ziixade 'd`vnp' mixizn lkdy xnele dgpdd z` zepyl yi ,'d`vnpeh"eia d`vnpy dvia xeq`l oeekzn `ped axy yxtl xyt` i` xnelk ,zillk

.dn` irnamekiqopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' dwqitl wiiecnd yexitd -

yxity itk `le ,epzpyn z` milydl (dxe`kl) d`a `ziixady ,`id 'oizipzna.dpynd lr welgl d`ay i"yx

jl xnel d"ca cenr f `yepd.oipra i"yx ly miyexitd cg` ziigc -il...`lexq`p aey dnl zazekka xeq` ungy epiax dynl xqn d"awd m` -

?weqta ungseq...ok lrzifkn lecb ung xeriyy xg`ny sicr i"yx ly '` yexit -

meia zxk eilr miaiigy lke` xeriy `edy ,zazekkl zpeekzn i`cea dxezd.xetik

`xif iax xn`c d"ca cenr f (`"yxdnd t"r) `yepd.'`zekixv'd ly ciwtzd -

`kdn...m`eie`xd on 'dlik`n xeria opitli' mixaeq lld zia m` :dywe - :oldlk ,mdixac z` xiaqdl `ay `xen`d ixaca jkl iehia didiyediinrh i`n

xnel ?il dnl `pngx azkc xe`y...xe`y ira `le ung `pngx aezkl k"` ?y"ac dlik`n xeria opitli d"ae ,df ly exeriyk `l df ly exeriy`ed xeria xeriy mby)

(zifk cala ung `pngx aezkiy oicd one(e"wa xe`y cnlpe) azkc `nrh `l`xe`y lr e`l siqedl ick xe`y `pngx :oie`l ipya exe`y z` xran `ly in aiigl)

('xe`y jl d`xi `l' yxetnd e`ld on cg`e ungn e"wa cg`?zezkixvd...l"iexzei xaqd sicrd `l` z`f aezkl leki did `xen`d -

`a 'xe`y jl d`xi `l' e`ldy xnel xzei ipeibdy oerhl ozip oky ,rpkyninl ipy e`l siqedl `ay xnel xy`n unge xe`y ly mixeriyd oia oigadldilr aiydl oi`y '`zekixv' `xen`d rivd jkitl ;exe`y z` xran epi`y

...dlrnl eprvdy itk zn`a `id d"a zxaqy t"r` `xif iaxc...z"`e`xif iax ly ezyxc dwitqd `l dnl epxaqd o`k cr -

`n

Page 42: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

lk` lk ik'e 'mkizaa `vni `l x`y' ze`wqit izy mr (hi,ai zeny) weqtdnla` .'`zekixv'd z` `iadl `xen`d ul`p okle ,'`idd ytpd dzxkpe zvngn`zekixvdn xe`ye ung ly mixeriyd z` mieeyn m` :jetd le`yl yi zrkdnl ,xeria oiprl 'jlab lka x`y jl d`xi `le ung jl d`xi `l' (f,bi zeny)

?`zekixvdn z`f cenll ozip ixd f"x zyxc itl dlik` oiprl mz`eeyd cenll seq...l"iecenll yiy zexnl ik .zerh repnl d`a `xif iax ly dyxcd -

cneld lelr ,`zekixvd i"r xeria xeqi`n xe`ye ung zlik` xeqi` xeriyzxky dcaerd lya xe`yl ung oia lcad yi zxk yperl rbepay aeygliax `a jkitl '`idd ytpd dzxkpe zvngn lk` lk ik' - ung lv` wx zxkfen

.mieey xe`ye ung yperd oiprl mby cnll `xifmekiqenya z`aeny) `xif iax ly ezyxc zn`a `ed lld zia ly mnrh -

xeqi` cer dtiqen 'x`y jl d`xi `le' dwqitde ,(ce`n dwizr dyrnl `id la`.exe`y z` xran epi`y inl

gegiz xtra d"c` cenr g `yepd.daeyiie zay zkqna `ibeql epziibeq oia dxizq - dncwd- (` zcnrd oebk y`d zeclez lr e` y`d lr zexiyi zaya lyand

.ynyd megn zexiyi lyal xzen la` ,aiig y`d on cxedy mg xiq cva dvia:mi`pzd ewlgp ,ynydn dngedy zabna dvia menig oebk ynyd zeclez iablynya xy`n ynyd zecleza xzei xingdl oi`y meyn z`f miwnpn mixizndmb lyal mc` lelr ynyd zeclez xizp m`y mipreh mixqe`de ,dnvrjke .y`l ynyd oia dreh epi` mc` la` ,`ziixe`cn xeq`y y`d zecleza

:a,gl zaya dpyna `aenmgind cva dvia oipzep oi` (y`dn cxedy mg mewnew) lblbzzy liaya ([y`] xe`d zeclez `ed mewnewdy oeik zvw lyazzy)`le

dpriwti (dvia xeayi)oixceqazeclez meyn dng zeclez mixfeb ik ynya engedy) (xe`xizn iqei iaxe (dng zecleza lyal) dppinhi `le (dviad z`)wa`ae legamikxc (dngdn engedy) dlvzy liaya`ed o`k dng zeclez xizn iqei iaxy t"r`)(xqe`.

(awa`ae lega lyal xqe` iqei iax dnl mi`xen` miwleg `ibeqd jynda :dng zeclez llk jxca xizn `edyk mikxc?`da iqei iax inp beltile i"xy) (ynydn mgedy xceqa xizdy myk lega xiziunxa oinhi `ny dxifb xn` dax

(y`a lyan `vnpe zexrea milgba axern xt`a oinhi)fifny iptn xne` sqei ax enewnn xtr (zaya xteg df iede) ?ediipia i`n (dpin `wtp)gegiz xtr ediipia `ki`

x`yp dax itle ,`neb ea jiiy `l ik gegiz xtra lyal xizn iqei iax sqei ax itl)

an

Page 43: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

(unxa oinhi `ny xeqi`d.fifi...dnizjiiyy rnyn o`k :zaya `ibeql epziibeq oia dxizq .zencwd -

?gegiz xtra `neb oi`y sqei ax xne` mye gegiz xtra `nebseq...l"ie.mipey mipezpa zwqer `ibeq lky meyn dxizq oi` -

mekiqzaya ea xetgl xeq`e `neb ea xkip dyw xtr swen gegiz xtr hrn -xtra cin llgd `lnzn xtr z`ved mry gegiz xtr ly agx ghy la` ,bge

.ea xetgl xzen xg`

xeht dxtrl `l` jixv epi`e d"c` cenr g `yepd.a,h sca mzhiyl m`zda `ibeqd zxdad -dncwd - (`zevegp eidy zek`ln 39 oze` md zaya mixeq`d dk`ln zea`d

:a,hn zaya `ziixaa `aen jke ,okynd znwd myldk`ln lr `l` oiaiig oi`erxf md ,okyna dzid da `veiky (okynd xear mixneg ginvdl ick) `l mz`e

exvwz `l mz`e exvw md ,erxfz.'ebe(adk`ln) 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln'l xywa miwleg dcedi iaxe oerny iax

ziad on zn z`ved :dnbecl ,(okyna dzyrpy jxev eze` myl `ly ziyrpydpeek jezn x"dxl mi`iven eid okynay meyn xhet y"x ,miaxd zeyxlzial zexeywd zeaiqn x"dxl `ven zndy o`k k"`yn ,utga my ynzydldkixv dpi`y dk`ln aiign dcedi iaxe ;x"dxa znd z` mikixvy meyn `lezilkzl `l` otebl `l eyrpy zek`ln eid okyna mb ik ,`ziixe`cn dtebluegp ieaikdy meyn `l (minya) mipnnql zgzn y`d ieaik oebk ,ieelick `l` (migtd zxivi mvrl uegp ieaikd day mingt ziiyra enk) envrlyk

.aiig ziad on zn `ivend s` jkitl ,mipnnqd elwlwzi `ly(b :`aen a,br zaya `neb xtegd `a` iax xn` (ziad ztvxa)jixv epi`e zaya

dxtrl `l`(xvepy xegd jxevl extgy okynak `ly) dilr xeht dk`ln meyn) (dtebl dkixv dpi`yaiig dtebl dkixv dpi`y dk`ln xn`c dcedi iaxl elit`e

ilin ipd ,dilr (aiign i"xy) owzn (la`) `ed lwlwn i`dlwlwne ezia ztvx z`)(zek`lnd i"r milwlwn eid `l okyna ik ,xeht.

(c,zetlgen dpyna zehiydy 'qeza `aen 'opgei iax xn`' d"ca a,h sca k"`` hegyi `l' mixingnd i`ny ziae ,'dqkie xwca xetgi' miliwnd md d"ae

.'ebedlgzkl...dnize...meynmixizny y"a ly mnrh z` dxiaqn epziibeq -

(b dncwd) dcedi iax zhiy it lr mei ceran uerp xwc xy`k dligzkl hegylxg`n 'dpea' dk`ln a`d lr dxiar meyn xwcd (zxiwr) znixda oi` :oldlk

bn

Page 44: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dk`ln `ziixe`cn aiign dcedi iaxy zexnle ;lwlwne xvga dyrp `nebdyelit` ixd :dywz m`e .zlwlwn dk`lndyk xhet `ed dtebl dkixv dpi`y

?`neb ziiyr y"a xizd cvike opaxcn dligzkl xeq` lwlwn i"xl dlgzkl...l"ieopaxc xeqi`d lr xaeb aeh mei zgny zevn miiwl jxevd -

dige ser zhigy mixizn i`ny zia okle ,dk`ln ziiyr jxc lwlwnl xywaelit` dligzkl dhigy mixqe` lld ziay o`kn ,`neb zeyrl jxhviy zexnlmixizn lld ziae .opaxc xeqi` zegcl ick aeh mei zgnya oi`e uerp xwca`le mcd ieqik ly `ziixe`c zevny meyn hgyy xg`l carica `neb ziiyrxqe` epi` mcd ieqik zevn meiw i` dhigyd xg`l ixdy ,aeh mei zgny meynmd lld ziae dhiyd ztlgen 'qez zhiy itly xekfl yi .xyad zlik`i"yxy xg`ne .(c dncwd) aeh mei zgny meyn hegyl dligzkl mixizny`xnbd zxdad :oldlk ezhiy z` oiadl yiy okzii 'aeh mei zgny' xikfn epi`dpi`y dk`ln' dxezdny oerny iax zhiy lr zqqean i`ny zia zhiyaly sexiv yiy xg`ne ,opaxcn dxq`p `l` zxzen (b dncwd) 'dtebl dkixv`nebd z` zeyrl xzen 'lwlwn'e 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln' - zelew izymixizn caricae zelewd izy zexnl dligzkl z`f mixqe` lld ziae .dligzkl

.mcd ieqik zevn meyn seq...l"ie...z"`eyyg oi`e gegiz xtra dpyna xaecny zeid :dywe -

i`ny zia dnl ,h"ei zgny llba cxei `neb ziiyr lr xeqi`de ,dxitg xeqi`lceran uerp xwc didiy jka (carica d"ae) dligzkl hegyl xzidd z` mipznxwc ea xewcl miaiig h"eia yeniyl epikdl icke ,dvwen xtr mzq l"ie ?mei

.xgnl dpkd ly iehiak mekiq -(`aiignd dcedi iax zhiy itl i`ny zia z` dxiaqn `xnbd

dxeq` `id zlwlwn dk`lnd m` la` ,`ziixe`cn 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln'opaxc xeqi`d z` dgec meid zgnyl xya oikdl jxevd mle` ,opaxcn wx

.lwlwnl xywa(a.dvwen llkn xtrd z` `ivedl ick uerp xwc mikixvn y"a (b.miliwnd md d"ae zetlgen dpynd zehiy a,h sca 'qez itl (ciax zhiy itl y"a z` yxtne 'h"ei zgny' xikfn epi` eyexita i"yx

.oerny

xn`w ikd d"c` cenr g `yepd.oileg zkqna i`ny zia ixacl `tiqd zn`zd - dncwd -(`mkeza xbd xbd one l`xyi ipan yi` yi`e' :aezk bi,fi `xwiea

cn

Page 45: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

zevnl o`kn ,'xtra edqke enc z` jtye lk`i xy` ser e` dig civ cevi xy`.dxezdn mcd ieqik

(aopax epz :mcd ieqikl mixykd mixaca dpcy `ziixa z`aen `,gt oilega (aezkd xne`)leki 'edqke' (aeygl) cenlz ilkd z` eilr dtki e` mipa`a epqki

xtra xnel (`wec) mipa` zwigye wcd lege wcd laf zeaxl oipn xtr `l` il oi`e'edqke' xnel cenlz...ziqxg zwigye (mixen`d mixacd z` zeaxl) daxn ip`y leki

'xtra' xnel cenlz qbd lege qbd laf s`mixac daxn dxezdy dwiqn `xnbde) (mignv milcbn mpi`y mixac zhrnne ,mignv mda lcbl ozipy dfa xtrl minecd.

(b :`ziixa z`aen 'a cenra my xtra `l` oiqkn oi` (mignv lcbny)zia ixac xn`py xtr iexwy xt` epivn mixne` lld ziae ,i`nydxt oipra fi,hi xacna)

(dnec`'...z`hgd ztxy xtrn `nhl egwle'mignv lcbn epi` xt`y it lr s`) ('xtr' el z`xew dxezd i`ny ziae (miaiyn)`l `nzq xtr ixwi` dtixy xtr

ixwi`weqta eli`e ,'dtixy xtr' ieel my sexiva la` xtr mya xt`l z`xew dxezd)lcbn epi`y xg`n xt`a miqkn `l jkitl ,ieel my `la xtr aezk mcd ieqik ly

(mignv.'ipzna...dnizeoken dxik xt`y' `tiqdy dax ixacn rnyn .zencwd -

hgy m`y micen y"ae d"a ,xnelk '...micene' rhwd ly jynd `id '`ed?xt`a miqkn `ly miwqet y"a ixde ,dxik xt`a dqkiy

llk...l"ierhwd ly jynd `le dnvr ipta rhw `id `tiqdy oeekzn dax -ik el ie`xd yeniy lkl oken dxik xt` dvwen ipic zpigan ,xen`l 'micen'

...dxik xt`a miqkny micen y"ay xaq `l daxe ,df xt` lr mc` ly ezrc mignv...la`...inp i`mbe 'micene' ly jynd `id `tiqdy xnel ozip e` -

xt`l epzpyna xt`d oia oigadl yi la` ,dxik xt`a miqkny mixaeq y"a,mignv lcbne mivr ztixyn xvepy xt`a miwqer o`k :oilega `ziixaa

...mignv lcbn epi`y milke` ztixyn xt`a miwqer oilegaeea oiqkn...t"r`ela` 'xtr' `xwp epi` mivr xt`y t"r`y mixaeq y"ae -

...ea miqkn mignv lcbn `edy xg`nea oiqkn...i`e...xn`wcxac (1 :oilega `ibeqdn miler millk ipy ik -

dncwd) 'edqke'n rnyny itk ,ea miqkn 'xtr' `xwp epi`y s` mignv lcbndieel my ila) ea miqkn minv lcbn epi`y s` 'xtr' `xew weqtdy xac (2 ;(a`ziixadn rnyny itk ,(lld zia itl ieel my mr elit` e` i`ny zia itl

.(b dncwd) oilega `ipzcoilega `ziixadn mignv lcbn epi`y xt` yiy di`x .(m"xdn) -

...a,gtdn

Page 46: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

el adf...jixte...didz` sxey irah xtr oi`y mewna ser e` dig hgeyd - xt`y dwiqn my `xnbde .mdixebxba dqkne (`wec) adf rahn wgey e` ecbadnec` dxt ly weqtdy meyn ea miqkn mignv lcbn epi`y zexnl ,cbanweqtdy meyn adf zwigya miqkne ,(b dncwda d"a) 'xtr' mya xt` dpkn

...'el adf zextre' - 'xtr' df xneg dpknzekzn...oebk...jgxk lredfn mignv lcbn epi`y xt` yiy di`x -

,aei`a weqtde dnec` dxt ly weqtd jnq lr `ziixad z` dxiaqd `xnbdyweqtdn mignv milcbn `l` xtr mpi`y mixneg daxn my `xnbdy cera

...'edqke' seq...k"`ext`a miqkn 'xtr' `xwp `l xt` mixaeqy y"a itl elit` jkitl -

.mignv lcbn `ed ik dxikmekiq - (`cenild jnq lr (lfepl hxt) mignv lcbny xneg lka miqkn

.mignv lcbn epi`y elit` 'xtr' dpkn j"pzdy xneg lkae ,'edqke'(aegwle' :weqtd it lr 'xtr' `xwp mignv lcbn epi`y xt`y mixaeq d"a

meyn ea miqkn `ly mixaeq y"ae ,ea miqkne 'z`hgd ztixy xtrn `nhl.mzq xtr `le 'dtixy xtr' edpkn weqtdy

(b.mignv lcbny meyn mivr ztixyn dyrpy dxik xt`a miqkn

en

Page 47: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

aeh mei ipy wxt

dzeye lke` e` d"ca cenr eh `yepd.eicinlzl xfril` iax ixac zxdad -

dyxcd...meyn...b"r`exn` dnl h"eia dcerqa aiig epi`y xaeq `"x m` - .mini x`yn zegp epi` h"eie xeriyd xg` lek`l ebdp md l"i ?cerql eicinlzl

..n"ne.seqepikd lek`l ekldy xg`n la` cerql miaiig eid `ly zexnle - .miwznne mipnyn elk`iy mkxia `"xe ,bgd ceakl miibibg milk`n

rxet ip`e ilr eel d"ca cenr eh zeixal...`de?zlefl wwcfdl `le zegt lek`l ahen -

seq...n"d`ed aegd z` rextl lkei epnny yekx el yiyk (l"yxdn t"r) - .meid z` cakl ick zeell aiig

bg edfi` d"c` cenr fh `yepd.'dqk' dlnl miyexit -

dqkzn...i"yxt...'dqkzn dpaldy bg edfi`' aezk didiy ie`x i"yxk m` - ezia...jkl...dpyd y`x xne` ied - cinz ea lg ycegdy bg edfi` -

ea axw...mleyn epiaxexwaa cg` mei icn eaixwdy miyakd ipy lr sqep - ipa mixt' :sqen zepaxw ycg y`xa etiqed ,(cinz oaxw) miiaxrd oia cg`ez`hgl cg` mifr xirye...mininz dray dpy ipa miyak ,cg` li`e ,mipy xwajkitl .z`hgl xiry miaixwn eid `ly d"xl hxt ,(eh\`i,gk xacna) 'dl

...mixg` miycg iy`xl d`eeyda xqgy meyn 'dqk' d"x dpeknxikfd `l...dywde-12l miribn ji` d"xa mifr xiry eaixwd `l m` -

mifr xiryy oeekzd mleyn epiax `l` ?miycg iy`xa miaiigd mifr ixirydpekn dpyd y`x okle d"x zepaxw lv` (e,hk) qgpt zyxta xkfen `l z`hgl

.'dqk'n"ie...seqly sqen zlitza z`hgl mifr xiry mixikfn `ly meyn 'dqk' -

.exikfdl yiy mikqd mz epiax mle` ,d"x

`a` iax xn` d"ca cenr fheilr jenql...zexvg iaexr-18l cr xvga xcy cg` lk cbpk zxbexb -

-19d mc`d cbpk zxbexba jxev oi` df xeriyae ,(zecerq izy) zexbexb.dlrne

fn

Page 48: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xwir `gnw l"nw d"ca cenr fh `yepd.ieb ici lr mivian yelipy mgl lek`l xzidd -

yelp...o`kn...exq`l daiq oi` ik miviae gnwn ieyr mgl - minkg...meyn i`dxf dceara dpynd xe`l gnwd ziit` meyn m` (` -

:a,dloixeq` miakek icaer ly mixac el`e i`eyp repnl epwigxdl dxhna opaxcn)(zaexrzztde...ilaad cenlzd itl (1 :zeaiq izyn meid dlha ef dxifby ixd ,

iyewd lya l`xyi zelidw aexa dxifbd dhlwp `l dzlaw zrya ik ,myitl (2 ;ea cenrl mileki xeaivd aex k"`` dxifb mixfeb oi`e ,dreviaaxg` dexizd l"fg la` dhlwp dxifbd ,oicinrn oi` wxt dxf dceara inlyexid

...(g w"q j"y ,aiw 'q c"ei .dxifbd awr enxbpy miiyw) 'ytp iig' meyn onfxwir...meyn i`ixd ,m"ekr leyia ly xeqi`a miviad leyia meyn m`e (a -

...zxzen gnwn dieyr zt xen`ke xwird `ed gnwdy epziibeqa gken`lewl...wlgl oi`exnele wlgl ozip ik ,epziibeqn di`x oi` dxe`kl -

meyn xeq`y aikxn lk `l` raew xwird `l m"ekr leyia xeqi`l qgiayahex zxeva lyeand gnw `pqxdc `qk-a okl ,lk`nd lk xqe` m"ekr leyia

...miviad cvn xeqi`d lg mivian yelipd ztae ,m"ekr leyia meyn xqe`xwir...elit`...xyt` i`t"r `wec rawp oicdy rnyn epziibeqn ,daxc` -

xzen lk`nd did ixwird aikxnd did `pqxdd m`y rnyn ik ,ixwird aikxnd...m"ekr leyia meyn xeq` gnw ly aikxndy zexnl

aexd...`nye...yegl oi`eelhedy miviaa ynzyd m"ekrdy yyg oi`e - ik dxezdn oxqe`d miviaa mc didy yyg oi`e .miievn mpi` ik mi`nh zeternyeygl oi`e .aexd on od mgla miviady gipdl xzene mc oi` miviad aexcg`a men da yiy zlebpxzn e` dzn zlebpxzn miviad z` lhp iebdy

...dixa`n zenly...l"ie...z"`e :`,cq oilega `ziixa - dtxh dvia oixken oi`sern)

(sxh miakek caerl (icedil dpxkni `ny) dxrwa dtexh k"` `l`dpwi `l icedi)(oeiwp meyn zetexh mivia dxrwa zetexh mivia mdn migwel oi` jkitlm` okl)

ztqep daiq yi zrk ,zetexh mivia zepwl okene oeiwp ly mrhdn rzxp epi`y icedi(zetixh ode icedin o`pw iebd `ny dpwi `lyynzyd `ny yeygl yi df itl ;

ynzyd iebdy reci `l cer lk :uxzl yie ?icedin dpwy zetexh miviaa iebdmiviady gipdl yi daxc` ,jkl yeygl zaiign dkldd oi` zetexh miviaa

...zenly mivia mipew miyp` aexe aexd on e`a mglaopaxc...n"n...edineeid dziit` zray meyn mivian dyelipy zt epxzd -

gn

Page 49: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,leyia xeqi` odilr lg `le ,gnwl qgia zeaiyg ixqge gnwa zerela miviadxg`l wx gnwa llap bcd onyy (mipbehn gnwe mibc) 'uihyt'a k"`yn

...xeq` lkde m"ekr leyia meyn xq`pe gzxpyb"dka...oixizny yieliyaz elit` mixizny miwqet yi .(g"ad zqxib) -

...xq`py xg` gnwa rlap m"ekr leyia meyn xq`py aikxndyp"a...y"lip oze`emivian eyelipy 'zepefn' ozkxiay zewc zeipngl -

...'liyaz' `l` 'zt' xcba opi`y meyn zexeq` ieb i"r et`pe..cere...edine.seqla` ,'zt' xcba opi` od '`ivend' zkxa iably t"r`e -

wenip cere .m"ekr leyia xeqi`n oxizdl yi mglk oze` mite`e miyl̈y xg`nyi ,'`ivend' mikxan mgll silgzk oze` milke` m`y `ed oicd :exizdl

.m"ekr leyia oiprl mglk oxicbdl mekiqgnw ;m"ekr leyia meyn dlik`a dxeq` dpi` miviaa dyelipy zt -

yi oke ;mixizn yie mixqe` yi iebd i"r lyazpy zra liyaza rlapy.m"ekr leyia oiprl 'liyaz' e` 'zt' od m` zewc zeipngll xywa zwelgn

zexvg iaexr oiaxrn xne` iax d"ca cenr fh `yepd.daeyiie iax ixaca dxizq - dncwd.`,fi onwl '`nrh i`n' d"cl zencwd -

zayl h"ein...dnizxaeq iaxy `xnbd dxiaqn a,gl oiaexira .dncwd - zrck zay mr zg` dyecw deedn oey`x meia e` iyy meia lgy aeh meiyminegz aexir oiaxrny epziibeqa iax ly wqtd z` cbep df ixde ,minkgd,dyecwd zelg zligza qtez aexir ixdy ,zayd xear zay axra lgy h"eiaefl df mikenqd zaye h"eil m`e yecwd meid zligz ly zeynyd oia epiid

?mlerl `a aeh meiy xg`l aexird zelg okziz `l zg` dyecwiaxc `kdc...l"ielr qqean o`k iax ly ewqt `l` dxizq oi`y wx `l -

...oiaexira eixac.la`...`dc..seqipya swezay mixeqi` iabl qtez 'zg` dyecw' byend -

;zayl h"ei zekinqn rtyen epi` zaya xeq`e h"eia xzeny xac la` minid2000 wgxzdl xeq` h"eia mb ik zayl h"ein minegz aexir miaxrn `l jkitlk"`yn ,zg` dyecw mieedn md df iable y"dia dziay dpwy mewnn dn`zaya xgn dxeq` d`veddy dfn drtyd lk oi` h"eia zxzeny xvgl d`veda

.zexvg aexir oiprl zxg` dyecw iede mekiqwx zay mr zg` dyecw deedn '` meia 'e meia lgy h"eiy xaeq iax -

xzeny xaca la` ,minegz aexir oebk ,minid ipya swezay mixeqi` iablhn

Page 50: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.minid zekinqn drtyd oi` zeyxl zeyxn d`ved oebk ,zaya xeq`e h"eia

befd eze`k dkld oi` d"c` cenr fi zay lya...s`zay lya miiqne zay lya sqena ligzn w"zd itl -

.rvn`a meid zyecw xne`e

`nrh i`n d"c` cenr fi`yepd.`zaya dziay ipwnlc byend zxdad - dncwd - (`deedn `ed m` xewgl yi (oey`x meia e`) zay axra lgy h"ei

gipdl ozip m` `ed dpin `wtpdyk ,zeyecw izy e` zayd mr zg` dyecwcg`e xird gxfna cg` ,minegz iaexir ipy iying meia driwyd mcewjnq lr gxfn oeeikl dn` 4000 zay axra h"eia zkll dpeek jez ,daxrnliaxrnd aexird swezl qpkie df aexir lhazi iyy mei seqae ,igxfnd aexirdiax xne` `,gl oiaexira .axrn oeeikl dn` 4000 zaya zkll el xyt`iymixaeq minkge ,oiaexir ipy zeyrl ozipe zeyecw izy mdy dpyna xfril`megzd zeidl jiynn h"ei megze swz oey`xd aexird wxe zg` dyecw mdy

.zaya(aoiae ef zwelgnl xywa minkge xfril` iax oia gekie d`ian my `xnbd

:`aen xzidzayl h"ein dligza oiaxrn oi`y dcen dz` i` `"xl el exn`... ji`)aexir gipdl oi`y dcen jnvra dz`yk zeyecw izy md zaye h"eiy xaeq dz`meia `wec `l` ,zayd megz z` jix`dl ick iyy meia lgy h"eia ycg minegz,h"ei xear myedy aexird xg` zxxbp zaydy gikeny xac ,driwyd mcew iying

(aiyn `"xe !'zg` dyecw md zaye h"eiedpkd meyn mzd zeyecw izy zn`a md) lya z`f exq` l"fg `l` ,mixdvd xg` h"eia zay xear aexir gipdl xzen oicd one

(zayl h"ein dpkd.dpkd...z"`eiying inia elgy zeielb ly miaeh mini ipya xaecn o`k -

zay xear h"eia oinegz aexir ziiyr i` `xnbd o`k zwnpn dnl :dywe ,iyyemeyn `"x ly wenip `,gl oiaexira epivn xy`k ,'`zaya dziay ipwn' meyn

?xgn jxevl h"eia owzny 'dpkd'ixnbl...wtq my...l"ie`l epziibeql zpeekzn 'wtq my yie' dwqitd -

oeekzn zxgnl h"ein dpkd ly oaena 'dpkd' :dyexite ,oiaexira `ibeqlbyende ;xgnl zcreiny meyn dxq`p la` h"eia dnvrlyk zxzend dlertldziay oipw epiid ,h"eia dxeq`d dlertl oeekzn '`zaya dziay ipwnlc'dxeq`y dlert :dpin `wtpde .h"eia xeq`y zia oipwl dnecy mewna

p

Page 51: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

h"ei wtq elit` e` h"ei i`ce `ed m`e ,etebl mei lk mipc h"eia dnvrlykcg` m`e ,cgia minid ipy z` mipcy 'dpkd' xeqi`a k"`yn ,dxeq` dlertdmeid m` :xnelk ,zxzen dlertd zeielb ly miaeh mini ipy oebk leg mdndlerta jxev oi` h"ei `ed m`e ,xg` meil h"ein 'dpkd' o`k oi` leg oey`xdipya miwqer o`k :eppiprle .'dpkd' o`k oi` dlerta jxev oi` m`e ,xgn xearjiiy `le leg i`cea mdn cg`y ,iyye iying inia elgy zeielb ly h"eimelk eixaca oi` h"ei `ed iying mei m`y 'dpkd' mrhn aexir ziiyr xeq`l`edy iyy meia xgn gipiy aexird f`e ,iyy meil aexira jxev oi`y oeiknmeia xgn h"eil od qtez aexird leg `ed iying mei m`e ;zayl lirei legmewn oi`y zeide .lha iyy meia xgn gipiy aexirde ,zayl ode iyyipwnlc' mrha `xnbd zhwep 'dpkd' meyn aexird ziiyr xeq`l epziibeqaznerl .h"ei wtqa elit` aexird ziiyr xeq`l ick ea yiy '`zaya dziay,i`ce `ed h"ei lk day l`xyi ux`l xywa oiaexira dpynd zwqer z`fziiyr ik 'dpkd' ly mrha zhwep `xnbd okle ,iyy meia lgy h"eia xaecne

...'dpkd' meyn dxeq` iyy meia h"eia aexir`l...mewn lknxeq`l ozipy wtq oi` ,mi`zn epi` 'dpkd' byend o`ky s` -

?h"eia dziay dpew meyn (oiaexira dpynd) 'e meia lgy h"eia aexir ziiyrdziay...xnel yie`,gl oiaexira `"xl minkgd oiay giy eca oiirpyk -

aexira wx `l ewqry xnel ozip k"tr` ,oinegz aexir wx xkfeny d`xpoi`y zexvg aexira mb `l` ,zia ziipwl dnecd dziay dpew `ed eay minegzxvgd ixiic lk eli`k zilnq dlert `l` ycg mewna dziay ziipw meyn eaod xeqi`d z` xiaqdl ick da yiy daeyz `"x aiyd jkitl .zg` dxica mixb

...zayl h"ein 'dpkd' - zayl h"ein zexvg aexir ly ode minegz aexir lyh"eia elit`...mewn lkne'`zaya dziay ipwnlc' o`k `xnbd zaeyz -

lr xteqn a,fr oihiba :dywe ,h"eia oipw zeyrl xeq`y oexwird lr zqqeanwwfz `ly ick zeniy mcew ezy` z` yxbl ywiay micli jeyg yep` dleglkei `le dvwen hby xg`ne ,axwzn eteq ik dlegd yg zayd meia .meaiileay xcgd z` dl dpwiy aiyd `ax .dyxbl cvik `axa evrizd dy`l exqnl`id dzelraa didi xcgdyke (zlcd zxibqe zgizt) dwfg oipw i"r hbd `vnpeli`e ,dxengd zaya xvg oipw zeyrl xzeny o`kn .xvg oipwa hbd z` dpwz

?lwd h"eia dziay oipw mixqe` epziibeqaoiyxbn oi`e...rcze...l"ie`l m`y ,yep` dleg ly dxwna elwd l"fg -

,ezen z` fxfl lelr dfe egex avn lr xacd ciaki eipiipr z` xicqdl lkeiaikya elwdy di`xde .h"eia elit` dziay zepwl i`yx epi`y `ixaa k"`yn

`p

Page 52: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ny `ixal xeq` dfy t"r` zaya ezy` z` yxbl el xzen ixdy - rxn...zaya hbd z` aezki

oiyxbn oi`e...cere...b"r`eoiyexib dpnp `l a,el onwl dpynay t"r`e - daxc` ,yxbl xzeny myn cenll oi` h"eia opaxcn zexeq`d zelertd oiadcin dze`a daezk xhy aezki `ny h"eia dy` ycwl zxqe` dpyndy xg`n

...zaya hb aezki `ny dyxbl xeq`zexvg...d`xp ilemzdc dyw mewn lkn' :dipyd mzl`yl mixfeg 'qez -

aexira mb my ewqr mzqd ony epvxiz ?'ebe dpkdc `nrh il dnl oiaexiraixac jezn ik df uexiz lawl oi` la` ,oinegz aexir wx xkfedy s` zexvgdligza oiaxrn oi`y dcen dz` i` `"xl el exn`' (a dncwd) `"xl minkgd'dcen dz` i`' oeyldn oky minegz aexira xaecny rnyn 'zayl h"einzeyrl xzeny xaeqy `pz epivn ixde ,mi`pzd lv` zlaewn dkld efy mirneyaxra zeidl lgy h"ei' :`ziixaa xn`y a,fh dviaa iax `ede zexvg aexirwx wqr oiaexira `"xe minkgd ly mgekie jkitl .'zexvg iaexr oiaxrn...zay

'?`zaya dziay ipwnc meyn il wetiz...' :`iyewd zxfege ,minegz aexira zayl...jklcr :'`zaya dziay ipwnlc' byena epzpad z` okcrl yi -

aexird mewna zia ziipwl dnec h"eia oinegz aexir ziiyry epayg dzrdf oi` zia ziipwl dnec `edy t"r`y l"i zrk la` .h"eia oipw rval xeq`edyrnl `l dkldl wx oipwd miiw aexira ik ,l"fg exq`y mipipwd beqa llkp'`zaya dziay ipwlc'y l"i okl .d`ln zelraa mewnd z` dpew `ly xg`ncg` xacl zepeekzn oiaexire dviaa zeibeqde zayl h"ein dpkd meyn xeq`mei xy`k zxzen dpkdy dligza epvxizy dny `vnp .mipey migeqipa ik m`wtqa elit` dxeq` zayl aeh mein 'dpkd'e ,ieby leg jytp dnn `ed cg`

...h"ei `kdc...z"`edziay ipwnlc' xn`y `ax epyexit itl :`ax lr dyw zrke -

iaxe minkgde a,fh dviaa `ziixaa iaxe w"zde ,'dpkd'l oeekzn '`zayaz` `ax oiai ji` k"`e ,'dpkd' ly oexwird z` milawn `,gl oiaexira xfril`lgy oey`x meia xgnl dlk`l zaya dclepy dvia xizny `,c sca opgei iax

?oexwirl minikqn mi`pzd lk ixde 'dpkd' lley `edy wenipa ,h"ei ea.xnel yie..seqmeia dide' d"c 'qeza .'dpkd' zepekn zelert ibeq ipy -

eny z` lawn `edyk xacd seba izedn iepiyk 'dpkd' epxcbd (a,a) 'iyyd,dzlhd mcew mei davrpy dvia oebk ,(miny icia) irah ote`a iteqd eaevirezewqer oiaexira `ibeqde epziibeq ,jci`n .dpkd ly df beq lr wleg opgei iaxeopgei iax 'dpkd' ly df beqe ,xgn xear eicia h"eia mc` dyery dlerta

ap

Page 53: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.xqe` mekiq -(`'`zaya dziay ipwnlc' oke `,`l oiaexira `"x xn`y dpkd

h"eia dlert ziiyr lr xeqi`d - cg` xacl zpeekzn epziibeqa `ax xn`y.xgn xear

(adxwna miniieqn mipiipwa elwd la` ,h"eie zaya oipw rval opaxcn xeq` .rxn aiky ly

xq`p `ed zxn` i` d"c` cenr fi mekiq -i"yxxq`p `lye ,diit` myl x ¥g`l ezepwdl miaiig xq`py gnw :

;ezeyxa epceryk ezet`l xzenqezly diit` i"r el xzip epi` xq`py gnw :'.xg`l zepwdl ozip xq`p `ly gnw wxe xg`

mixri `ly calae d"ca cenr fi `yepd.i"yx ixac zxdad -

jka...i"yxt`edy 'aeh mei jxevl lyay xg`ly' i"yx ixacn wiicz l` - ...mizy e` zg` dxicw `l` raew onfd `l ik leyia xnb mcew dnxrd xizn

.xn`z m`e..seqayiin i"yx) ?zexicw izyl zekizg izy oia lcadd dn - .(iyewd z`

ewlgp dn lr d"ca cenr fi `yepd.dqxibd oewiz -

oiliyaz ipy...d"ae...bcey"a 'oiliyaz ipy' epzxnba dqxibd itl - liyaz'e ;cg` liyaz md eilry dviae bc ik liyaz cer oikdl yiy mixne`

...miliyaz ipyk miaygpe eilry dviae bc eyexit d"a exn`y 'cg`jkl...dywe...seqokle ,dqxibd mr wgeca miayiizn elld miyexitd la` -

y"a l` d"aa xn`pd z` xiardl yie zexnbd iwizrn icia zerh dltpy d`xpeilry dviade bcd - 'miliyaz ipy' exn` d"a :lkd ayiizn dzre ,jtidle

.cg` liyaz md y"a zrcle ,miliyaz ipyk mpic

`ax xn` d"ca cenr fi `yepd.liyazn ieyrd aexir xizn okid cr -

cg`...yxit...zet`le oinhdl ,zelvle lyal xizn cg` liyaz -`kdn...`dc...z"x`exizn dt`n xace lyal wx xizn liyaz z"x zrcl -

bp

Page 54: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oi`' yexita xne`d `"x mr d"a midefn eay a,eh sca rnyn oke ;zet`l wx...'iet`d lr `l` oite`

ekxv lk...`de:`ziixaa o`k aezky dnn i"yxl di`xe z"x lr `iyew - ...'ekxv lk ea dyere cg` liyaza axrn mixne` d"ae...xne` dippg'

ea `veike...i`wy"a :xen`l y"al daebzk d"a z` oiadl yiy aiyi z"x - cbpk xya - lyal dvexy dn cbpk oiaexir gipdl yie laben aexiry mixaeqlk ea dyere cg` liyaza axrn' :eaibd d"ae ,'eke zewxi cbpk zewxi ,xyamle` ,zet`l ick zte lyal ick liyaza axrl mikixvy micen ep` - 'ekxv

...'eke zewxi ,xya lyal xzen cg` liyaz ly aexirazt...epiid...`dezt la` liyaza `l` epy `l' `,fh sca iia` ixaca oi`e -

inl oeekzn iia`y yxti z"x ik ,i"yxl reiq (aexir xear zt mikixv `l) '`l...zet`l ezpeeka oi`y

lyal...`xidp `leaxrn' `ziixaa lld zian rnyn ik z"x lr wleg i"x - ...zet`l mb xizn liyazy `,fh sca iia`ne 'ekxv lk ea dyere cg` liyaza

lyeand...`l`...dne`xnbdy xnel yi `"xn z"x ly di`xd cbpe -eay `"x ixac ly oey`xd wlga wx `"x mr eply `pzd z` zedfl dpeekzdoite` oi`' eixac jyndl `l la` ,dxezdn oiliyaz aexirl `zknq` `ian `eddidy iptn zwelgn mewna `"xk miwqet `l :efn dxizie .'ebe iet`d lr `l`izeny d"c 'qez a,f dcp .iecipa didy 'izeny' miyxtn yie) y"a icinlznly aexir lr milyane mite` xne`e eilr wleg ryedi iaxy epivne ,(`ed

...liyaz..n"ne.seq.xeaiva lawzd jky cer dne ,z"x wqtl cbpzdl dvx `l i"x - mekiq -i"yx ;zet`le oinhdl ,zelvle lyal xizn cg` liyaz :mz epiax:

;zet`l xizn dt`n xace ,lyal xizn liyazi"xdleki epi` la` i"yxk xaeq :.z"x cbp weqtl

epxiari `ny d"c` cenr gi .'dpxiari' d"c `,c dlibn oiir

zay eh` h"ei dxfb d"c` cenr gi.'dxfb' d"c a,bk zay oiir

dlahd eh` dwyd xefbp d"c` cenr gi `yepd.dywnd lr `iyew -

cp

Page 55: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

owiydl...dywemxiari `ny milk zliah exq` l"fgy mikqn dywnd - dliah xeqi` ick cr exingd l"fgy oeirxd z` dgec la` ,x"dxa zen` rax`oieye' dpyndn :envr dywnd lr dyw la` .dxifbl dxifb `edy exivga xeaam`y 'epxiari `ny' yygd lr qqeand xeqi`d mvr lr zeywdl ozip 'oiwiyny

?dwyd mb xeq`l mikixv eid dfk yyg miiw.l"ie..seqmi`pza wx ize`ivn 'epxiari `ny' yygdy dgpdn `vi dywnd -

dlert rval mc`d zehidln zraep aex it lry ,zay zgkyl mexbl milelrdmiaeh min ea yiy mewna zwqer dpyndy epayg `pin` deday xg`ne .dvegpitly xirdl yi .zay zgkyl yyg oi`e dliahd xg` hedl `ed oi` ,mixg`z`f lkae ,dliahd xg` hedl `ede mixg` min el oi`yk dpynd zwqer ovxzd

.'eda xidf xdfn' ik 'epxiari `ny' meyn l"fg exfb `l mekiq,zayd zgkyl mexbl milelrd mi`pza wx 'epxiari `ny' miyyeg -

.ecia utg mr x"dxl eze` xexbl dlelrd dlert ziiyr xg` hedly in oebk

d`nehd a`a `nhpy ilk d"c` cenr gi `yepd.oipra i"yx ly miyexit ipy -

owznk...yxit- d`nehd a`a h"eia ilkd `nhp :i"yx ly '` yexit -d`nehe owznl dnec dliah ik ,miliahn `l - a`a h"eira `nhp ;miliahn

...miliahn - h"eira oiae h"eia oia d`nehd clea `nhp ;dgiky h"eira d`nehd clea...cere`l - h"eia d`nehd a`a ilkd `nhp :'a yexit -

miliahn oi` - h"ei axra a`n `nhp ;'yny axrd' jixvy meyn miliahnclen `nhp ;owznk epi`y xg`n miliahn - h"eia d`nehd clen `nhp ;h"eia

.h"ei axr eliahdl el did ik miliahn `l - h"ei axra d`nehd dnexz...`xidp `le `l h"eia d`nehd a`a `nhpy 'a yexit dgec i"yx -

miizpiae yny axrd yexc dnexzl wx ik ,yny axrd jixvy iptn miliahn...oilegl ilka ynzydl odkd leki

dnexza...i"xdezwqer `ziixady xxazn 'md mifixf mipdk' daeyzd itl -ilk zliah zxqe` `ziixad dnl oaen jkitl ,yny axrd dkixvy dnexza

.i"yxa 'a yexitke ,d`nehd a`n h"eia `nhpyoileg...epi`e,dxdh lr mzxinya mifixf mipdky zraew `xnbd zaeyz -

ly 'a yexit dgcp aeye ,oilegl ea ynzydl mileki ilkd `nhp m` mle`...i"yx

liahn `ed...edineleahl xzen ik minikqny miyexitd ipy lr dyw la` - dp

Page 56: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xyrn e` oileg xear ilka jxev yi m`y ,d`nehd clen h"eia `nhpy ilkdnexzl m`e ,`nh ilka mlk`l xzen ik jxev dl oi`y dgxih dliahd didz

?yny axrd mikixv ixd.xnel yie..seqd`nehd clea `nhp la` dnexz xear ilkl wewf `ed -

.yny axrd jixv epi` opaxcn `l` dpi`y mekiq -(` .dgcp i"yxa 'a yexit

(a.dnexzl yny axrd jixv epi` opaxcn `nhpy ilk

mipdka dl zgkyn ikid d"c` cenr gi `yepd.`ziixad ly `zniwe`a oewiz - dncwdmtebn zeyxtd ipic lr xenyl icky xaqed 'dn iptn' d"c a,ci sca -

ipy cr) dnexz zlqetd d`neha rbpy dwyn lky l"fg exfb dafe af ly.milk mb `nhi dwyndye ,d`nehl 'oey`x' didi (d`nehl

dlgz...z"`e,mipdkl `l` d`nehd clel zernyn oi`y `xnbd zxne` ji` -,opaxcn oey`x dyrp d`nehl ipy elit` ea rbpy l`xyi ly dwyn ixdcle mr wqr yi l`xyia mby o`kn ;ipy dyrp dwynd eay ilkd `linne

?d`nehd.l"ie..seq.ze`wyn miwifgn mpi`y milka zwqer `ziixad -

dicbaa zlaehe znxrn d"c` cenr gi `yepd.zaya dicbaa zlaehd oipra zxg` dira -

eqeak...dniz,'eqeaik edf (mina) eziixy cba' wqet `ax a,cv migafa - meyn dxezdn xeq`y qeaikk zaygp seytiy `la elit` mina diixy epiid

?zaya dicbaa zlaeh ji` k"`e ,oalnrcze...l"ie...seqxaecn o`k la` ,cbad z` dwpn `idyk dxeq` diixy -

di`xe .miwpny dnn xzei miklkln eininy (dnecke) xdpa zlaehy dy`aik ahxiz dtndy s` dtna mici abpl xzen ik ,zxzen zklklny diixyy

.dtnd z` jlkln aebipd mekiq.zaya zxzen dwpn `le zklklny diixy -

`iddn `ax dia xcd d"ca cenr gi `yepd.dziigce `ax z` xiaqdl zxg` zexyt` -

hegqi e`...dniz...'itleahl xzeny oicd z` ayiil icky xaeq ovxzd -,'dliah mcew o`k' evexizn ea xefgle 'li`ed' oexwira hewpl `ax ul`p k"deia

ep

Page 57: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

'li`ed'n ea xefgl - oicd z` ayiil zxg` zexyt` `axl dzid :dyweiaia ax e` sqei ax ,daxl sxhvdle 'owznk d`xpy iptn' dpynl exaqdne

?ef zexyt`a ovxzd hwp `l dnle ,k"deia mc` zliaha dira oi` mzhiylyli`ede...`idd...l"iezg` diigc wx da yi ik ,dticr ovxzd zaeyz -

izy dgecy zrvend zexyt`a k"`yn ,'dliah mcew o`k' - `ax ixaca...'owznk d`xp' exaqde 'li`ed' ly oexwird - `ax ly zeaeyz

owznk d`xpc...`leopi` 'owznk d`xp'e li`ed oky ,ef daeyz lawl oi` -...'owznk d`xp' xaqdd z` cinrdl ick d`a li`ed `l` zecxtp zeaeyz

izxz...cereovxzd i"r zeaygp `l 'owznk d`xp'e 'li`ed'y di`x cer - eid ezrcl m`y ,'`iddn `ax dia xcd' mzq aiydy dcaerdn ,zeaeyz izykmcew o`k'n `wec ea xfg `axy xaqdd z` siqen i`cea did zeaeyz izy.zeaeyz izy ody 'owznk d`xp'e 'li`ed'n `le ,zg` daeyz `idy '...leahzrvend zexyt`d itl `ax z` xiaqd `l dnl :ovxzd lr `iyewd zxfeg zrke

?'owznk d`xp'ne 'li`ed'n ea xfg `axyli`edc...oizipznc...jkl:`ax xn`y zeaeyz ylya zwqer epziibeq -

`l `axy enikqd ovxzde dywnd .'ebe leah mcew o`k ,li`ed ,owznk d`xp,epzpynl `ax ly xiyi xaqdk dxn`py meyn 'owznk d`xp' daeyzdn ea xfgzeiyew ayiil `ax rinydy 'leah mcew o`k'e 'li`ed' zeaeyza k"`ynxaqdl qgia zeyinb od jk lyae ,zaya dpynd lre epzpyn lr zeziixanmcew'n e` 'li`ed'n wx `id dxfg ly zexyt`d df itle .zeipynd lr xiyi

...'leah.`dne..seqxfg `linne ,`ax xfg `l 'li`ed'n mby ovxzd giken dpwqnae -

.'ebe leah mcew o`k'n ea mekiqxaqdk xn`py meyn 'owznk d`xp'n ea xfg `axy dxn` `l `xnbd -

.`ziixan `iyew ayiil oeiqpk `le dpynl xiyi

zeliah iaiig lk d"ca cenr gi `yepd.eppnfa a`a dryze k"dei ilila dcp zliah - dncwd - (`cg`e dcp ini dray ly mixefgnl miwlgzn dy` iig ly mipyd

,zexrp inia dcp mc ly dpey`x dii`xn lgd :xen`l oibexiql daif ini xyr7 aeye ,daif ini 11 ly xefgn mdixg` cine dcp ini 7 ly xefgn zxteq `idmixefgn 20n dlrnl dl yi mini 354 ly dpyay cr ,daf ini -11e dcp inidze` `nhn mc ly zg` dtih elit` dcp inia .(mini 5 cere -18l wlgl 354)zwcea iriayd meia driwyd mcewe ,cin menicd wqtp m` elit` mini 7 jynl

fp

Page 58: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.miakekd z`v xg` dewna zlaeh oihelgl menicd wqtp m`e dnvr z``ide 'dphw daf' dze` dyer mitevx miinei e` cg` mei ly daif inia menicrvn`a leahl dlekie dnvr z` zwcea zxgnle ,zxgnle dii`xd meia d`nh

.miakekd z`v xg` wx dlral zxzen la` meid`id ,mei lk zg` dtih elit` daif ini ly xefgna mitevx mini 'b mc dz`xmini dray zxitqe ,dwica ,menicd zwqtd xg`l cr zlaeh dpi`e 'dlecb daf'

.m"anxd zhiyl dxez oic o`k cr ;dpeixd ztewza zwqtp ef zeixefgn .miiwp7 ly mitevx mixefgnl miwlgzn diniy m"anxd xn`y dn lr wleg o"anxdini 7 zxteq `id zexrp inia dpey`x dii`x mr ezrcl ,daif ini -11e dcp inidcp ini ly dtewzl zqpkp `id elld mini 18 xnbae ,daif ini 11 mdixg`le dcpzhiya epiyry itk ,reawl xyt` i` ef drcl .`ad zqed zligz cr mikynpyycgd zqed ribi izn ielz lkd ik dpy lk mixefgn ly miieqn xtqn ,m"anxd

.daif ini xg`(alr l`xyi zepa elaiw ,zepeyd zetewzd ly wiiecn awrna miiywd xe`l

od eli`k dpbdpz menic lk lry ,df awrna jxevd z` zlhand dxneg onvr.dliah mcew miiwp mini zray zexteqe 'zelecb zeaf'

dliahde leahiy cr lltzdl e` dxez cenll ixw ilra lr xq` xteqd `xfr (b.ixwd d`xpy mei eze`l drawp

k"deiae...epiidoiay dlila `id dcp ly devn zliah `ziixe`cn .zencwd - zelaeh oi` meid la` ,(wqtp menicdy i`pza) zqeed zligzn ipinyl iriaydxeq` jkitl .zqed zligzn iyingd mein lgd miiwp dray zxitq xg` `l`reawy onfd xg`l zrvazn dliahd ik a`a dryzae k"deia leahl dy`l

...iriayd mei xg`y dlila dxeza wlgl yi edinedpnfa `ly dliah elit` leahl dy`l xzen k"deia -

...xeq` a`a dryzaek"deia...`nl`...xn`ckonfy `ziixad zraew my `neia .b dncwd -

,mixetkd mei lila elit` leahl odl xzene dlila `ed zcleie dcp ly dliahel xzen mixetkd meia rxi` df m`e ,dii`xd meia `ed ixw lra ly dliah onfeick leahl el xeq` la` lltzdl lkeiy ick dgpn lltzd mxh m` leahldgcizy ie`xe ,dlila dlirp lltzdl xzeny xg`n dlirp dlitz lltzdlleahl ixw lral rawpy onfdy xg`n ,dzre .k"dei i`venl dlitzde dliahddgpn lltzdy xg` elit` leahl ixw lral xzen didiy ie`x dii`xd mei `edrnyn z`f xqe` `pzdy xg`ne ,dlitzd mr xyw lk `la dpnfa dliah meyndpi` dpnfa dliahy xaeq `edy zexnle .devn dpi` dpnfa dliah ezrcly

gp

Page 59: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

elit`y epixacl di`x o`kn ,mixetkd mei lila leahl dcpl xizn `pzd devn...xetik mei lila leahl dl xzen devn dpi`e dpnfa dpi` dcp zliahy epinia

zeliah...edine....a`a dryza `l la` -.cere..seqik ,epipnfa dcp iabl `neia `ziixadn di`x oi`y siqen i"xd -

jxr yi ik devn dpi`y s` lr k"deia ixw ilra zliah `ziixad dxizn mydzliaha zlrez yiy mpnfa dcp oke ,dxdha dgpn zlitz - ezliahl miieqndlra oipry wx `id dzliaha zlrezd epipnfa la` ,dlg e` dnexz `nhz `ly

.oick setkle uegxle k"dei i`ven cr oizndl dleki `id df myle mekiq :epinia dcp - - 'qezd jxerlila `l la` k"dei lila leahl zxzen

;a`a dryzi"xdzlrez oi` ik xg`n a`a dryzae k"dei lila zlaeh dpi` :.devn meiw dzliaha oi`e meia ea dzliaha

mind oiwiyny oieye d"ca cenr gi `yepd.ur ilka mb mxdh xeqi`l wenipd -

ilk...la`meyn dxifb ipy zeidl ilk mi`nhne opaxcn oey`x md mind - ...ilk xdhn `vnpe ,dafe af ly zeyxtd

lirlc...cere...`cg...z`e`ed (1 :urd ilka dwyd xizdl miwenip ipy - 'd`nehd clea' d"c '` cenra i"yxa '` yexit itle ,h"eia mind ici lr `nhp`nhp ilkd (2 ;d`nehd a`n elit` meia ea `nhpy h"eia ilk xdhl xzeni"yxa 'miyxtn yi'l oiae '` yexitl oiay ,(oey`x) d`nehd cle mdy mindn

...h"eia `nhpyk h"eia leahl xzen l"pd`iyw...o`nleik ,dyw ef oi` zaya xaecne opaxk dpyndy xn`p m` -

dpyndy xn`p m` la` ,h"ei iabl wx xn`p meia ea `nhpy ilk liahdl xzidd?ur ilk jeza mind z` wiydl xeq` dnl h"eia xaecne iaxk

.l"ie..seqdpynd eli`e ,clee i"r `nhp xak ilkdyk wx xn`p xzidd - .mliahdl ilka mqipkdl dvex laehde ilka eid `l mindyk zwqer

mekiqi"yxa '` yexit itl d`nehd a`a `nhp m` :h"eia `nhpy ilk -la` `nhp xak m` eliahdl xzen ,miyexitd lkl d`nehd cleea e` '` cenra

.exdhl zpn lr e`nhl xeq`

ilkd z` oiliahn oi` d"ca cenr gi `yepd.mixtqd zqxib oewiz -

minkg...ikd...dwyd mcew dlahd ely zexnba riteny itk -h"eia `tiqe...mixtqae`ziixaa zqxeb epzkqn ly zxg` dxecdn la` -

hp

Page 60: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dze` ly jynda ik ,dpyn df oi` la` .'oiliahn oi`e...mind z` oiwiyn oi`'lke zaya oiwiyn `l) zaya `ziixac `yix iax `ni` zira i`' :xn`p dxecdn

...'(oiwiyn la` oiliahn `l) h"eia `tiqe...(oiliahn `ly oky`qxibd...i"yx zqxibleelv`y meyn eixtq z` owzl ul`p i"yx la` -

oiwiyn `l h"eia) h"eia `ziixac `yix iax `ni` zira i` :jynda ritendfe ,(oiwiyn la` zaya oiliahn `l) zaya `tiqe...(oiliahn `ly y"kez` i"yx silgd jkitl .h"ein dlw didz zayy okzii `l ik oekp `l i`cea

...zpweznd dqxibd mr `ztqez `vn s`e `ziixad zqxib.dn itle..seqyxtle i"yx ixtqay dqxibd z` miiwl zexyt` yi -

df la` ,epzpynl zqgiizn 'zaya `tiqe h"eia `yix `ni` zira i`' dwqitdy.`,hi sca xiaqn envr i"yxy itk dgcp

'ek zwelgn `ler xn` d"c` cenr hi `yepd.y"ae d"a ly miletk micenila jxevd -

deabl `le...z"`eh"eia dii`x zler zaxwd mixqe` y"ay `ler xn` dnl - `ziixaa xeqi`d z` miwnpn mnvr y"a xy`k 'dl bg eze` mzebge' jnq lr

?(zlk`p `l dler) deabl `le mkl - 'mkl dyri ecal `ed' weqta a,k sca'dlc lk...l"ie`le mkl' `ed y"a ly cenild xwiry dcen `ler mb -

d"ak aeygp `ly zerh repnl 'mzebge' weqtl mb miwewf y"a `l` ,'deabl...dii`x zler zeaxl d`a "'dl" dlndy

w"t...n"ne jnq lr h"eia dii`x zler mixizn d"ay `ler xn` dnl - 'dl?'jxev lkl dhigy dxzed ytp lke` jxevl dhigy dxzedy jezn' jnq lr `le

.l"ie..seq `l` ,'jezn' `ed d"a ly cenild xwiry dcen `ler mb - 'dld`a .dii`x zler zhrnn 'mzebge'y y"ak aeygp `ly zerh repnl

mekiqdi`xd xwire ,'mkl dyri ecal `ed' weqtd `ed y"a ly di`xd xwir -.'jezn' oexwird `ed d"a ly

xne` oerny iax d"ca cenr hi `yepd.i"yxk `ly dqxibd zriaw -

ikd...jkbgae zereayd bga' mcewe 'zevnd bga...' ixg` dnewn '`a' dlnd -...i"yx qxeb jk ;'zekeqd

crend lega...k"`eepi`y lk'y y"x ixac z` i"yx yxtn `pin` dedae -ly h"eia axw epi` ,zeacpe mixcp x`y lke dcez oebk ,h"eia 'zevnd bga `a

...zekeq ly crend lega `l s`e zereayq

Page 61: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

zekeqd...`niz ike...edfexn`y dnl qgiizn y"x :dyw df yexit la` - wiqd ji` k"`e ,n"dega mi`ian la` zxvrae gqta dcez mi`ian oi`y ,w"zd`lde ,dcez lr xeqi`dn mixg` zeacpe mixcp lr xeqi` y"x ixacn i"yxaiyz m`e ?zeacpe mixcp inly k"`yn ung meyn xeq` dcezy oerhl xyt`axw epi`y lk xen`l ,h"ei xeza 'zevnd bga' milnd lr ybcd z` my i"yxyxeqi` o`kn micnel ji` ,c"ep x`y lke dcez oebk ,h"ei ezeida zevnd bga

?h"ei epi`y crend legaoi`a opi`...cerebga'n micnel m` :eyexite i"yx zqxib lr `iyew cer -

bga' xnel jixv dnl ,crend legae h"eia p"ep zaxwd xeqi` 'zevnd?'zereayd

xity...cereyie ,`pin` deddn eyexite i"yx zqxib lr miiyw o`k cr - ...dpwqndn mb miiyw

crend leg...w"de...xn`wc'zereayd bga' mcew driten '`a' dlnd m` - bga e`iadl ozip gqt mcew xcipy xcpy cnll dvex y"x dpwqnd itle

?h"eia dacp e` xcp miaixwn ji` zereayd oerny iax...`niz ikep"ep zaxwd xizn y"xy zrcd lr zelrdl oi`e -

...cala `"ayx zhiy ef ik ,h"eiaxn`w...wgecebga lbxl dlri xcepd xy`ky xnel dvex y"xy xnel oi`e -

...eixg` e` bgd mcew eaixwdl oaxwd z` enr `iai zereaydzekeqd bga...ok lr'`a' dlnd zxard i"r dqxibd z` owzl yi jkitl -

...'zekeqd bga `a zereayd bgae zevnd bga `ay lk' :'zekeqd bg' iptlcrend lega...`zydebga axwp epi`y oaxw lk :`ed `pin` dedd zrke -

ef dqxibl .n"dega elit` axwp epi` h"ei mzeida zereayd bgae zevndmibgd lr `ed ybcd ik ,`pin` deda i"yx zqxiba miniiwy miiywd minlrpmixcp zaxwd akrn yecwd meid mvry cnll ick ('dcez' dlnd lr `le)

...zeacpedf...epi`y lke...itlebga `ay lk :oldlk y"x z` mixiaqn dpwqnae -

z` rxt mxhe zereaye gqt exare gqt mcew xcepd) zereayd bgae zevndlke ('xg`z la' lr xearl `ly ick zekeqa erxtl aiig) zekeqd bga `a (excpbgae zereayd bga `a epi` (gqt xg`l wx xcpy meyn) zevnd bga `a `lycer el yie oxcqk xaeq y"x ik ,zekeqa e` zereaya `eal jixv epi`) zekeqd

...('xg`z la' lr xeariy cr dpy.`tiqe...`yixe..seq`id y"x ixac zligza 'zekeqd bga `a' dwqitde -

gqt exar xake gqt mcew xcpy zeid ,'xg`z la' lr dxiar repnl ick daeg`q

Page 62: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`id eixac meiqay 'zekeqd bgae zereayd bga `a epi`' dwqitde ,zereaye.e`iadl i`yx la` gqt ixg` xcpy xg`n e`iadl aiig epi` ik ,zeyx

mekiqbga `a zereayd bgae zevnd bga `ay lk' :y"x ixaca qexbl yi -.'zekeqd bgae zereayd bga `a epi` zevnd bga `a `ly lke ,zekeqd

glbn epi`e xifp d"c` cenr k (ixi`nd t"r) `yepd.opgei iax ly wqtd zxdad -

ikd xn`wc `wecemcew 'dcez ilr ixd' `hiay meyn dlg dcezd zxcp - ...'dbibg ici da `v`e' i`pzl

`l ,dcez...la`meyn lg `l xcpd xcpl mcew i`pzd z` `hia m` la` -zexnle .lha dxezd z` cbepy i`pze 'dxeza aezky dn lr dpzn' `edyixd ,'dbibg ici da `v`' i`pzdn wlgk dzyrp 'dcez ilr ixd' dwqitd znicwylhan epi` i`pz `edy jyndde xcpd lg 'dcez ilr ixd' milnd zrad mr cin

...dyecwd zelg z`xifpa okemilnd zrad mr cin dlg zexifpdy ,zexifp ixcpa oicd `ede -

...jyndd i"r zlhazn dpi`e 'xifp ipixd'aiqple...rnyn okexcq selig mr dpzyn i"x ly oicdy epzgpde -

oexwird lr qqean i"x ly epicy zexnl ik .`xnbd jyndn zwfgzn ze`wqitdxaqeiy xg` oexwir lr qqean '`xab `edd'e 'heicdl dxiqnk deabl dxin`'dcaerde ,ze`wqitd mewinl m`zda oicd rawp '`xab `edd'ay ixd ,oldlmewina wqer i"x mby epxaqdl zriiqn i"x ly oiprl sevx riten `edyizy zzl devy dleg ly diraa oc '`xab `edd' :oipr ly etebl .ze`wqitz` `hia `le ,dy`d - dievx wtq dipyde sqkd - dievx i`ce zg` ,zepznz` micwd m`y wqt `tt ax .'i`pza' e` 'zpn lr' mi`pza laewnk eixacefl ef zepznd z` xeywl oeekzd `l dlegdy gipdl yi dievx i`ced dpzndz` zepzdl oeekzd dlegdy wiqdl yi dievx zegtd z` micwd m` la` ,i`pza

...dy`d zgiwla sqkd oznoke...seq.i"yx ly ezrc mb efe -

mekiqila elit` ycwdd lg i`pzl deabl dxin`d z` micwd :ycwd ipiipra -.llk ycwd ly zelg oi` deabl dxin`l i`pzd micwd ;i`pzd meiw

dlerd z` axwie d"c` cenr k mekiq.xeaiv zlera 'qez zrcle ,cigi zlera xaecn i"yx zrcl -

aq

Page 63: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dkinq dperhy daeg zler lr cnl d"c` cenr k `yepd.xaecn daeg zler efi`a -

`gip...dnizedkinq miperh cigi zepaxwy dpynd zwqet `,av zegpna - itl mle` .mdn cg` epi` mrd xirye ,dkinq miperh xeaiv zepaxw ipy wx la`

?`iyew ef oi` ,cigi oaxw `edy oxd` ly dlera miwqer o`ky xiaqdy i"yxdry itl...l"iezexecl mibdepd xeaiv zepaxwa zwqer zegpna dpynd -

...dkinq miperh mipy wx mkeznedkinq...n"n(mrd xiry) daeg zlern zexecl daeg zler micnel ji` -

?mi`elind bga wx didyxeav...ceremrd xiryn opic z` micnel ji`e ,cigi zepaxw od daeg zeler -

?xeaiv zler `edy `gip i"yx itle...zexecl zbdepd cigi zlera xaecn i"yx itl ik -

xeavn...l"i ceremrd xiry micnely myk ik ,epzhiyl mb uexiz yie - cigi oaxw `idy dacp zlern (dryl) zg` mrt wx bdpy (xeaiv oaxw)mrd xiryn zexecl zbdepd (cigi oaxw) daeg zler cenll ozip ,zexecle

...dryl xeaiv oaxw) i"yx 'it...xn` cereyxtny i"yx ,'axwie' d"c mcew xeaicdn xekfk -

mzernyny miweqtd svx mr ayiizn epi` (oxd`) cigi zlera o`k xaecny('qezd ilran) xi`n iax `vn k"tr` ,xeaiv zlerl zpeekzn 'axwie' dlndy

...miweqtd zehyt mr i"yx z` ayiil zexyt`.l"i...mlerle..seqepi` m`' `id 'oda zyxcp dxezdy zecnd b"i-n zg` -

epiadl ozip `ly weqt :epiid (`,ck migqt i"yx) '...l oipr edpz...l oipr'qez mr mikqn o`k i"yx .xg` oiprl eze` aqd oic eay illkd okezd zxbqna'htynk' dlnde (xeaiv) mrd xiryl oeekn 'axwie'y rnyn miweqtd svx itlyz`f xnel xyt` i`y xg`n la` .dkinq zaiigd dacp zlerl eze` yiwdl d`ayi ,dkinq miaiig xeaiv zepaxw ipy wxy zcnlnd `,av zegpna dpynd xe`lepi` m`' itl dacp zlerl cigi ly daeg zler yiwdl 'htynk' dlna ynzydl

.'eke oipr mekiq -(`svx mr ayiizn cigi ly daeg zlera o`k xaecny i"yx yexit

.'...l oipr edpz...l oipr epi` m`' dcind itl wx miweqtd(axeaiv zler dyiwn dxezdy myk mzhiyl ik ,ef dcnl miwewf mpi` 'qez

miyiwn ,(dacp zler) zexecl zbdepd cigi zlerl (mrd xiry) dryl zbdepdxiry) dryl zbdepd xeav zlerl (daeg zler) zexecl zbdepd cigi zler

.(mrdbq

Page 64: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

daeg inly ixnb `lc d"c` cenr k `yepd.iqei iaxl `"a wgvi iax oia dpin `wtp -

dkinq...`zydmixqe` epzpyna y"ay xiaqi `"a wgvi iax jkl i`e -ziiyr lr xeqi`d lya ,lega oiae bga oia daeg inly lr jenql dxezdnlr envr z` qinrne egk lka z`f dyer jneqd oky ,miycw znda mr dcear

...dndad skza...`leoi`e dkinqa miaiig daeg inlyy micen y"ay xaeq iqei iax -

dkinq mixqe` y"ay xiaqi `ed jkitl ,miycw znda mr dcear meyn z`fa...opaxc zeay meyn

i"yxe...seqitl `le iqei iax ly ekxc itl y"a z` xiaqn dpynd lr i"yx - .y"a zhiy z` jk xiaqn a,fh dbibga opgei iax ik dyr aehe ,`"a wgvi iax

ixnb daeg zlern `nlc d"c` cenr k mekiqoipaa oicnlne oixfeg' c"nd itl wx ezrvd z` dlrn `"a wgvi iax -

.'ywida cnld xac a`

dgezt jzxiky d"ca cenr k ynn...d"t...xepz oeyln 'jzxi ¦k' `xw i"yx -

d`xpe...seq.dcerq oeyln 'jzxi¥k' e`xw 'qez -

egikei zeacpe mixcp d"ca cenr k `yepd.oiprl miyexit ipy -

zeler...d"tmixqe` i`ny ziae lld zia `nw `pzd itly yxtn i"yx - xzeny `ed 'heicdl xzen' yexite ,zelere minly zeacpe mixcp h"eia aixwdl

...oileg ikxv zeyrlegikei...le`y `a`...ibltn `w i`naoipra `xnbd ly `ad rhwa jkitl -

wleg le`y `a`e ,l"pk `nw `pzd :oldlk 'ibltn `w i`na' yxtl yi le`y `a`...zelere minly ,zeacpe mixcp zaxwd mixizn d"ay xaeqe

h"eia...i`na...l`eny x"xdeixaca 'heicdl xzen' yxtn l`eny axd - xaeq w"zd xnelk ,zeacpe mixcp oiprl `l` (i"yxk) oileg oiprl `l w"zdlky xaeq le`y `a`e ,zexeq` zelere h"eia mixzen minly iacpe ixcpy

...h"eia mixeq` zelere minly zeacpde mixcpdcq

Page 65: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.dywe..seq`le 'mkl' yxec le`y `a`y `xnbd zxne` `,fn migqta - le`y `a`y o`kn ;deabl `le 'mkl' dyxcd z` dxikfn dpi` la` ,mialkl

.l`eny x"xdk `le i"yx yexitk ,h"eia zelere minly zeacpe mixcp xizn mekiqixaca 'heicdl xzen' milnd yexita l`eny x"xdl i"yx oia zwelgn -

:`nw `pzdi"yxmixcpd lk mixeq`e oileg ly lke` ikxvl `id dpeekd - ;h"eia zeacpdel`eny x"xd.zeler iacpe ixcp wx mixeq`e ,minlyl dpeekd -

mixkpl `le mkl d"ca cenr k `yepd.lld zia zhiy zxdad - ..d"a.seqxeqi` epiid ,xaqd miperh mpi`y mixexa mixac aiydl evx d"a -

h"eia miycw mihrnn d"a mby t"r`e ;mialk e` mieb xear h"ei leligmixzen el` xiaqdl mdilr lhen dide miycwd lk mihrnn md oi` 'mkl'-n

.mixeq` el`e aixwdl

ediipia i`n d"ca cenr k oixeni`d...z"`ewexfl xizi `ax - dketd d`vez didz ef `zniwe`ae -

...xeq`i g"aa daxeaxrl oixeni`...'izedcen g"aa dax oky ,zwelgn didz `l ef `zniwe`a -

elit` ezwixf xizne zkl wigxn `l` ,xya xizdl zpn lr mcd z` wxefy...dlila mixeni` xihwdl

iakrn...dyw la`dligzkly oaxw ly mixeni` xihwdl h"eia xeq` ixde - ?eaixwdl xeq` did wixf...`le...yiednl k"`y ,mpi` mixeni`d epiptay dxwnay uxzl oi`e -

mixeni`de xyadyk - heyt dxwn mewna jaeqn dk dpin `wtp `iadl `xnbl...xizi g"aa daxe dwixfd z` xeq`i `ax mpyi

lk`i...cerednk lk oixeni`...dlik`a xzen xyad `di j`id' epziiyewe - zwixfy `ziixadn rnyn ik ,jynda zwfgzn '?lik`zn `l xya ixhwn `lc

.mixeni`d exhwed mxhy s` h"eia xyad z` dxizn mcdl"ie...seqmle` ,miniiw mixeni`dyk xaecn dpin `wtpk `aeny dxwna -

okle ,miniiw mpi`y eli`k dkldd ipira md h"eia mxihwdl xeq`y xg`n.xyad z` dxizn cala mcd zwixf

mekiqzlik` miakrn mpi` h"eia eaixwdl did xeq`y oaxw ly mixeni` -.dlild cr mxihwdl `"` oicd on ik ,xyad

dq

Page 66: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zeacpe mixcp la` d"c` cenr `k (`"yxdnd t"r) `yepd.`nw `aaa ililbd qei iax zhiyl mb epziibeq zn`zd -

dpedk...'it`emilra oenn xyad ied dhigy mcewy xaeq ililbd i"x - ...deab myl dpi` dhigyde

.n"n..seqziikf ik ,deab myl `id dceard xwiry epceqi z` dpyn df oi` - xwiry ixkpl divgy dndaa k"`yn deab ogleyn `l` dpi` xyaa milrad

.l`xyid z`pdl `id dhigyd

ixkp ly divg dqir d"c` cenr `k `yepd.zxg` `ibeqn `iyew aeyii -

xiznc...xn`z m`edtiqeny dgxih ztqezy wiqdl yi `"ayx ixacn - ?gay siqen `ed `ld ixkpd ly eivg ziit` xeq`l dnle ,zxzen lk`nl gay

xnel yie...seqgay ztqez oky ,zwiiecn dpi` `"ayx ixacn dpwqnd - zepdl zlekid - mxeb cer dl sqeezp k"`` h"eia dgxih dwicvn dpi` cal

.iebl jiiy dqird ivgyk k"`yn ,jka epevx m` dgxihd lkn mekiqzepdl gxehl xyt`y i`pza zxzen lk`n zgaydl znxezd dgxih -

.dgxiha axerny dn lkn

opiadi i` opifg d"c` cenr `k `yepd.i"yx yexitn dpeyd i"xd yexit -

dyila...i"yxtozi m` micitwn `l miebd m`y aiyd `ped ax i"yx itl -dqird z` zet`l xzen efn dxzie ,dqird lk z` zet`l xzen cg` xkk clillk ziit` xizn `ped axy o`kn ;dqirdn wlg clil oziyk ecitwi `l m` elit`.`cqg axk `ly diit`d mcew dpnn wlg clil zzl zexyt` yiy s` dqirdmicitwn minrtle l`xyil dlek zkiiy dqirdyk elit` xaecny dler i"yxn

...el zkiiyd dqirdn gwi `l l`xyidy miliigdictw...i"x xne`emiliigl zkiiy dqird lky oeekzn `ped axy xaeq i"x -

ozn lr ecitwi `ly reci m` ztd z` zet`l xzen okl ,wlgiz `ly micitwnyeay `cqg ax ly dxwna k"`yn ,dziit`a gxhy l`xyil deegnk clil xkk

...`cqg ax lr wleg `l d"xe ;diit`d mcew dqira ewlg lehil l`xyid leki mdlyn...lbra oke...miebl elek jiiy did `ziixaay lbrd mbe -

leyad...d"ynemcewe ezhigy xg` lbrd on zgwl xyt` did `l okle - ...elyal xizd `ped axe micitwn miebd eid `l leyiad xg` mle` ,eleyia

seq...ikdllr `xnbd ziiyew (l`xyi ly lbrae dqira xaecny) i"yx itl -eq

Page 67: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

wlg clil zzl leki didy zexnl dqird z` zet`l exzidl zqgiizn `ped axmeyn miebd xear lbrd leyia xq` a"a dcedi iax `ziixaa eli`e ,dpnnxaecny i"xd itle .eleyia mcew miebd oiae epia ewlgl leki did l`xyidylr dqird ziit` `ped ax xizdy lr `xnbd dywn ,miebd ly lbrae dqiradcedi iax eli`e ,diit`d zgxih zxenz xkk l`xyid gwiy enikqiy df jnq

.epnn zvw lek`l zeyx l`xyil ozpiiy jnq lr lbrd leyia xq` a"amekiq (1 :`ped ax ly `ibeqa i"xl i"yx oia milcad - i"yxlbrde dqird :

,l`xyil mikiiyi"x (2 ;miebl mikiiy :i"yxl`xyi gwi m` micitwn `l mieb : ,eleyia mcew xya zvwe diit`d mcew dqir zvwi"xdiit`d xg`l wx micitwn :

(3 ;leyiadei"yx ,`cqg ax lr wleg `ped ax :i"xxyt` m`y minikqn lkd :.iebl jiiy divgy dqir zet`l xeq` diit`d mcew dqird z` wlgl

migxe` irlwne li`ed d"c` cenr `k `yepd.'li`ed' byend ly zelabin -

migxe`...dnize,'ylez' meyn aiig zaya zxeekd zeptcn yac cixen - ...'li`ed' jnq lr exizdl yi leg jxevl dcexy my xaecn m` ixd ,aiig dnle

oixyepd...xnel oi`eh"eia yac zecxl `ziixe`cn xeq`y xn`z l`e - zeyrl zexyt` oi`y 'ytp lke`' dxizn dxezde ,envr meid jxevl elit`xywae dcedi iax itn wx xn`p h"eil h"ei axr oia weligd ik ,h"ei axra

?envr 'ytp lke`'l xywa `l la` ytp lke`l mixiykn ziiyrlseq...xnel yie,'li`ed' jiiy `ly avna leg jxevl yac dcexa xaecn -

.migxe` miietv `ly meid seql jenq e` dlik`l ie`x epi`y lwlewn yac oebkmekiqe` migxe`l ie`x epi` lke`d aih xy`k 'li`ed' mixne` `l -

.driwyl jenq ziyrp dk`lndyk`zeigl ilteq ipd d"ca cenr `k

`yepd.ilteq lehlha zizkldd dirad - dxizi...m`edn dgxih meyn m` :ilteq lehlh oipra iia`l rixtd dn -

lr lwdl yi dwqdl mie`xy meyn ike - 'dwqdl efge li`ed' sqei ax el aiyd...zieykrd dgxihd dndal...ira i`e?eilr zeywdl ie`xe ievn xzeiy -

mialk...cere...cere...daeyz ,dvwen epi` dnda lk`ny zei`x izy -seq...ipyne...xnel yiedndal mie`x dxnz ipirxbe li`edy dywid iia` -

,'dnda lk`n' mixcben mpi` md okl mcewy `vnp h"eia xeq`y letih xg`l wxmie`x mipirxbdy uxiz sqei axe ?h"eia jxev ea oi`y xac ly lehlh df iede

fq

Page 68: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.dvwen mpi`e dwqdl wlck yeniyl

zta ekxv lk mc` dyer d"ca cenr `k seq...dnizee` wepiz dilr myyk dlhlhl xzen la` dvwen `id dieb -

.mgl

dinhw ab` `pepk d"ca cenr `k `yepd.qekl `pepk oia d`eeydd zxdad -

`l...k"`e...z"`eqiqa ynynd `pepk lhlhl xzen ik ,qekn dpey `pepk - dyrp mdny mivr ixay) xeq` xacle (mei ceran okedy xt`d) xzen xaclqeka k"`yn (cala xeq` xac wifgnyk wx 'qiqa' mrhn xq`p xace ,xt`dz` ewqta yibcd `ax :di`xde .(zeqek ixeiy) xeq` xacl wx qiqa zynynd

?xeq` `pepkd did xt`d ilay rnyn 'dinhw ab` `pepk oilhlhn' xt`d qekd mr...t"de...l"iedvwen `ed 'qiqa' meyn dvwen epi` `pepky zexnl -

oia d`eeydd zpaen zrke .zexrea milgb wifgn `ed leg inia ik xeqi` zngnzngn dvwen envrlyk `pepkdy cnll 'dinhw ab`' yibcd `ax :qeke `pepkeayg daiyiae .ekezay xt`d xear cia lehliha xzen ,jynp exeqi`e xeqi`zxzeny qek lhlhl xzen ekezay xzid xear xeqi` lhlhl xzen m`y

...day xeqi`d z` milhlhnyk mb dnvrlyklhlhl ixy...oi`ejxevl carzyn exeqi` la` xeq` `pepkdy oekp df oi` -

,enewn e` eteb jxevl elhlhl xzen xeqi`l ezk`lny ilk daxc` ,eay xt`dezxhnl `pepk oilhlhn xen`l '...`pepk oilhlhn' :d`ixwd svxn rnzyn dfejxevdy ricedl wx 'dinhw ab`...' xn` `axe ,enewn e` eteb jxevl zlaewndzeeydl oi`y ,epziiyew zxfeg zrke .eay xt`d xefit `ed `pepk ly eteba?ilk epi`y xeq` xacl qiqa `idy qekl xeqi` zngn dvweny ilk `edy `pepk

`nhw...d`xp `l`sqep 'mivr ixayl qiqa' meyn xq`p `l `pepky myk - mb (enewn e` eteb jxevl elit` elhlhl xeq` dide) xeqi` zngn dvwen lrmigpeny mivr ixay - zg` daiq mdipyle ,ixeiyl qiqa ziyrp `l qekdlr xeqi` lihdl dyexcd mzeaiyg mica`n qekd jeza lke` ixeiy oke mxt`aixay dnl xiaqdl 'dinhw ab`...' milnd z` siqed `axy l"i zrke .mqiqa

...qiqal `pepk mikted mpi`e milha mivrdzeqek...z"xemqiqa xeq`l ick dinhw `ll elit` zeaiyg mivr ixayl oi` -

...zeqek ixeiyl oi`y enkseq...opixn`cel"i ?"dinhw ab`' milnd `ax siqed dnl k"` :l`yz m`e -

gq

Page 69: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

jxevl lehlih mcew mxrpl aiig lhlhnd did mivr ixay wx `pepka eid eli`mivr ixayd z` xrpi m`e el uegpy xt` mb ekeza yi m`y cnln `ax ;enewn,zeqek ixeiya oicd `ede .exrpl ila `pepkd z` lhlhl xzen xt`d z` mb xrpi

.ixeiyd mr qekd z` lhlhl xzen qekd oteca ewacp m` la` mxrpl ie`xy

oing mc` mgi `l d"ca cenr `k `yepd.zehiyd zxdad -

jezn...z"`ezezyl jxev oi`y rnzyn 'dizyl oie`x k"``' dwqitdn - epi`e ynn ytp lke` xizn y"a ixd :dywe ,diizyl miie`x eidiy `l` mdn

?'jxevl `ly inp dxzed jxevl dxzedy jezn' oexwird z` lawnodn...l"ie...dvigxl cer siqede diizyl min mnigyk xaecn - seq...d"aeoiipern mc` lky zexhnl wx 'jezn' meyn dk`ln mixizn d"ae -

.mibpernd wx `le oda

xp el oiwilcne d"c` cenr ak `yepd.oiliyaz aexir ly gqepd zriaw -

seq...o`knexear dwlcp zg` xp wxy dler 'xpd z` el oiwilcne' oeyln -dlert lk xikfdl aiigy 'eke leyia oick dwlcd oice ,z"r gipd `ly xg`n

.aexird gqepa

milka dxizqe oipa oi` ixaq lld ziae d"c` cenr ak `yepd.dxizqe oipa ipic -

xeq`c...z"`e?mixizn lld zia o`k eli`e - milka...l"ie,wfega akxen ilkd xy`k milka s` dxizqe oipa yi dxezdn -

df miwlg zaigz i"r ilk zakxd la` ,wace mixnqna mixaegn ziag iwlg oebkz` wcdi `ny efk dakxda mb zaya exingd l"fg mle` ,zxzen cala df jeza

...h"eia o`ke zaya zwqer zaya `ibeqd ;h"eia exfb `l la` miwlgdseq...inp i`zaya oia opaxcn dxeq` df jeza df miwlg zaigzy l"i e` -

letiw mixyt`nd mixiv i"r mixaegn miwlga xaecn o`k `l` ,h"eia oiaeeltwl exizd l"fg dnwd wx `l` dakxd o`k oi`y xg`ny miwqet d"ae ,ilkd

.zaya elit`mekiq;lkd ixacl `ziixe`cn aiig dnecke wac ,mixnqn i"r ilk zakxd (1 -

- gka mwcdi `ny opaxcn dxeq` df jeza df eiwlg zaigz i"r ilk zakxd (2mixaegn eiwlgy ilk (3 ;h"eia mb 'a drc itle zaya wx 'qeza '` drc itl

hq

Page 70: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.zaya elit` miletiwd z` qextl xzen mixiva

dakn meyn aiig epnn wtzqnde d"c` cenr ak `yepd.xzende xeq`d ieaik -

dieak...epi`dxradd onf jyn z` xvwny dfn raep epi` `ziixaa aeigd - miyxecy itk xzen dk`ln mxbe ,'ieaik mxb'k xcbene iciin epi` ieaikdy zeid

...ixy `nxb xeq`c `ed diiyr - 'dk`ln lk dyrz `l' :a,kw zayaaiig...zayaemrhn dxradd onf xeviw lr `ziixe`cn aiig epi` zayae -

...dtebl jixv epi`y dk`ln - sqepieakk...`l`ieaikk zaygp onyd ugl zphwd i"r dx`dd mecnic -

...dxezdnixy...o`knely xpd jxe` zphwd i"r dxradd onf z` xvwn mpn` `ed -

...xzen 'ieaik mxb'e ,ziciin drtyd dfl oi` la` deryseq...`wece,(ilk) '`pn oewiz'k d`xpy ekezig i"r xp xvwl opaxcn xeq` -

ziwte` dxeva xp wifgdl exizd la` ,mipy dyer `ed cg` (dlizt e`) xpn ikoeekzny ink d`xp ef jxc ik ,mipyl wlgzn xpde y`l lrn oeekn ervn`ykqipkdl dxizn la` mipyl dlizt jezgl zxqe`d `,al dpyndn di`xe .dwlcdloiay llga dliztd z` wilcdle qxg zexp ipy ly zeitl dliztd iy`x ipy

.dwlcdl oeekznk d`xp `ed dliztd z` wlgn `edy zexnl ik ,miqxgd mekiq -(`mxb' `l` dpi`y meyn h"eia zxzen y` zxrad ly onfd xeviw

.opaxcn xeq` zayae ,'ieaik(a.'`pn oewiz'k zi`xpd dlert lk exq` l"fg

ixy `apw d"c` cenr ak `yepd.'`apw' dlnd yexit -

mgt...'ityilgny mgtdn zxrea dlizt iewipl `id dpeekdy yxtn i"yx - ...xe`d znvr z`

mzdc...`xidp `le :`xnbd zxne` a,al sca - `ayeg iiecr ?oihgen i`n(zxrea y`dy cera xe`d z` jiygnd mgt zxqd)'oihgen' z`xew `xnbdy o`kn ;

...'`apw' yxtn i"yxy dnlseq...cg` yie...p"klxe`d z` xiabdl ick xeriad zrya mgtd zxqd -

.'`apw' `id dliztd zwlcd lr lwdl ick daky xg` ezxqde ,'oihgen' z`xwpzrwad z` oiakn oi` d"c` cenr ak

`yepd.oic iwqt - r

Page 71: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

rwxwd...o`kn...onyd on ewezip lya hrnzp xe`d ik -seq...oke.xe`d zylgdl znxeb ovng zripn -

`id dcedi iax `idd d"c` cenr ak `yepd.`xnbd wqt mr iia` ixac zn`zd -

opaxk...zi`cm` meia ea exaypy milk h"eia owzl xizn dcedi iax -oitiwra wx ytp lke`a dxeywd dk`ln xizn i"x m` zrke ,lke` ikxvl mivegpoeyir repnl zrwa ieaik oebk ,dxiyi d`pd xyt`nd ieaik xizn i`cea `edmixiznd opaxk wqt iia` mle` .xg` xac xyt`nd ieaik oke ,dxicwd e` ziad;ytp lke` xear dyrp `lyk xeq` ieaik `linne ,envr ytp lke`a wx dk`lndk`ln epi` ieaiky xg`n la` 'jezn' oexwird z` milawn ep`y zexnle

...xzida llkp epi` `ed ytp lke` zpkdl dyexcddcedi 'xk...`de :dcedi iaxk zwqet a,gk `xnbd :dywe - dkld xizny i"xk)

(ytp lke` ixiykna mb dk`ln ok oixen oi`e oewiz xizn i"x ik ,z`f mqxtl oi`)did ozipy dl` mb owziy yeygl yie ,h"ei axra mpwzl did ozip `lyk wx mixiykn

?(aeh mei axra owzlok...l"ieoi`' wqtd xe`l `l` ,i"xk dkldd oicd cvny mikqn iia` mb -

...'opaxl `p` `pin`w ik' xn` 'ok oixenseq...inp i`zfgyd enk lke` ixiykn ly wx oewiz xizn envr dcedi iax -

`ed okle ,zexg` zeipteb ze`pd zexyt`nd zek`ln `le ,cety xeyii e` oikqdze`ne .giietn ziaa dcerqn zepdl `"` ik ziad oeyir repnl ieaik xiznz` cinrdl xg` mewn oi`yk lke`d oeyir repnl ick xzen ieaik daiqoyrz `ly e` yinyz enk ,lke` ly mpi`y mikxv myl ieaik la` .dxicwdi"xy mewna mixqe` opax .dxezdn xeq`y dcen i"x mb ,lke` da oi`y dxicwzrpen xzeid lkl `l` lke`d z` daihny dk`ln epi` ieaik mzrcle xizn

...wfp repnl dk`ln dxizn dpi` dxezde ,wfp epnn mekiqlke` ixiykn oewiz xizn i"x (1 :dcedi iax z` oiadl mipte` ipy -

ozeyrl leki did `ly zexiyi el zepdnd zek`ln mbe ,h"eia exaypy ytpxyt` didy mixiykn h"eia epwziy yygn ok mixen `l la` ,h"ei axraeixiykne ytp lke`l zevegpd zek`lnd wx xizn i"x (2 ;h"ei axra mpwzl

.zexg` ze`pd myl zek`ln `l la` ,h"ei axra mpwzl leki did `ly

dyila `yitpc d"ca cenr ak `yepd.i"yx yexit ziigc -

`r

Page 72: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`kd...cere...yxitly exzid it lr daexn zt mixizn d"ay xiaqn i"yx - lawl oi`e ,'`ln xepzdy onfa dti zit`p ztdy iptn...' :`,fi sca `"ayx(2 ;epziibeqa `"ayx z` hhvl did ie`xd on k"` (1 :zeaiq izyn df yexit`l` oivixb oizt oite` oi`e' dpyndn zhhevnd zxzekd zgz z`aen epziibeqmilecb zexkk dyly-mipy md oivixb oizt ik mipiprd oia xyw oi`e ,'oiwiwxz` mi`lnny ekxvl lrn miwc elit` zexkk daxda wqer `"ayxe ,ekxv ick

...xepzdjk lk...okllk z` mi`lnny ekxv ickn xzei miphw zexkk zeyrl ,xen`l -

`l` ,mgld mrh z` giayn df ik d"al oiae y"al oia xzen (`"ayx) xepzdoi`y xg`ny mixaeq y"a :ekxv ick wx elit` miagxe mikex` zexkka miwlegipy xepz mb `lnie siqei `ny yyg miiw dl`k zexkk ziiyra jk lk gxeh,mzeyrl dgxihy miphw zexkk wx zeyrl i`yx `ed m` k"`yn ,leg mei xearz` d`iad `l `xnbd dnl oaen dzre .ipy xepz dyri `ny miyyeg mpi` d"ae

...`"ayxl minikqn y"ae d"a ixdy ,mzwelgn z` xiaqdl `"ayxcg`e cg`...ikde:ipy xepzl yyg oi` miphw zexkkay di`x -

zephw...oivixb oiae,epzpyna oivixb oiztl dar zt oia xywd oaen zrke -l`ilnb oaxe .miphw miwiwxe miagx md oivixb `l` deey iaera md oiztd ikdpi` mzgxhy xg`n milecb ziiyr mixqe`y `ziixaa o`k y"ak xaeq dpyna

...leg mei xear ipy xepz `lniy yyg miiwe dlecbseq...xn`wc `dezxqe` dnl ,milecb zexkka dgxh oi`y epxaqdle -

zgxhl dpeekd oi` l"i ?'jixv `lc dgxh gxhwc meyn ickn' jynda `xnbd.h"ei jxevl `ly ipy xepz `lni `ny yygl `l` milecbd zexkkd ziiyr

mekiq -i"yxly epica miwleg y"ae d"ae ,wva i"r xepzd ielina xaecn : ;`,f"i sca `"ayx'qezoi`y dlecb zta miwleg `l` `"ayxl micen lkd :

`l d"ae leg mei xear ipy xepz dyri `ny miyyeg y"a ,ziiyra gxeh.miyyeg

xzen qxg iab lr d"c` cenr bk `yepd.h"eia dxrad oipra zeric -dncwdmkl didi iriayd meiae dk`ln dyrz mini zyy' :b-a,dl zeny -

mkizayn lka y` exraz `l :znei dk`ln ea dyrd lk 'dl oezay zay ycwzk`lnl wx xeaicd z` zcgiin dxezd dnl̈a miwleg mi`pz .'zayd meiaxaerdy zek`lnd x`yk `ly - 'z`vi e`ll dxrad' xne` iqei iax :dxradozp iaxe .dwel wx xirand ,d`xzde micra dliwqe cifna zxk aiig odilr

ar

Page 73: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

d`a dxezd `l` ,zek`lnd x`y lkk aiig xirand - 'z`vi wlgl dxrad' xne`zek`lnd 39 lka zay llgyk wx dliwq aiig mc`y daygnd z` lelylx`yn zg` lka oicd `ed dliwqe zxk aiig xirany myky cnll d`ae ,cgia

.(`,r zay) dliwq e` zxk aiig odn zg` lr xaery zek`lndaeh meia...'itzgpd jkitl ,y`l zexiyi utgd z` qipkdl xiran ly ekxc -

...h"eia xzen df okle dxezd dxq`y jxcdn iepiy `ed qxg iab lr minyadaeh meia...wgvi x"xdezexiyi utgd z` qipkdl xirand jxcy oekp -

zxzen k"tr`e qxga e` ilka mgipdl `id jxcd minya zxrada mle` ,y`liqei iaxk xaeq dcedi iax ik ,ytp lkl dey mpi`y zexnl h"eia mzxrad

...h"eia ixnbl zxzene (z`vi e`ll dxrad) dk`ln dpi` dxradydk`ln a`...okeoiliyn wxt inlyexia mi`xen`d aex ly mzrc mb efe -

dpi` dxrad ik (dlha ly xp) jxevl `ly h"eia xiradl xzeny ,a dkldik ,'dlha ly xp' xqe`e wleg `xen`d iqei iaxe .'z`vi e`ll' `l` dk`ln,ytp lke` jxevl wx h"eia zxzene (dk`ln `id dxrad) 'z`vi wlgl dxrad'iqei iax `le `xen` `ed inlyexia iqei iax) .'jezn' jnq lr xg` jxevl e`inlyexid zxecdnay xirdl yi .'z`vi e`ll dxrad' `,r zaya xaeqd `pzd`l` ,'qeza `aeny itk iqei iaxe opaxd ly mzwelgn driten `l dievndhhvn inlyexide ,'z`vi wlgl dxrad' ik dlha ly xp xqe` diwfg `xen`ddxrad'y t"r`y yecigd it lr dlha ly xp dxiznd my melira `ziixa.h"eia dxrad dxiznd aezkd zxifb yiy ixd dk`ln `ide 'z`vi wlglmeia mkizayn lka y` exraz `l' :b,dl zenya weqtd z` zyxec `ziixad

...(h"eia dz` xiran la` xiran dz` oi` zaya - 'zaydixyz...inlyexia...edinewqet opgei 'x inlyexia `ibeqd zpwqna -

oi` oicd cvny xne`e ,('qez zqxibl) my opaxk `ly dlha ly xp zl`yaxeq` dfy i`ceae ;dligzkl exiradl oi` la` dlha ly xpn d`pd xeq`lopax (1 :oipra zeric ylye ,'z`vi wlgl dxrad' wqety in itl dxezdnopgei iax (2 ;h"eia dligzkl xzene 'z`vi e`ll' dxrad mixaeqd inlyexia(3 ;'ixzyz `le xeq`z `l' la` 'z`vi e`ll dxrad' dxezdny opaxl dcendly xzid o`k oi`e ,dxezdn xeq`e 'z`vi wlgl dxrad' xaeqd `xen`d iqei iaxh"ei jxev yiy mewna wx lret 'jezn'e dlha ly xpa jxev oi`y meyn 'jezn'

...(b"d d"c `,ai) zvwdxrad...mewn lknely mzrc llek ,dlha ly xp oipra zericd zexnle -

alya ik y`d ilgb lr xyi minya gipdl oi` ,ixnbl dxiznd inlyexia opaxd...z`f dxizny dric s` oi`e ,zvwna y`d z` minyad miakn oey`x

br

Page 74: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ytp...`nlr ileklc`ed ieaik inlyexia opgei iaxe iqei iax itl ik - elit`e ,'ytp lkl dey' mpi`y xg`n minyad liaya zxzip `ly dk`ln

...ytp lkl deyy xaca wx swz 'jezn'inlyexia...elit`emeyn h"eia dxrad mixiznd inlyexia opaxl s`e -

dxrade ieaik ik dk`ln epi` ieaik mbe ,dk`ln dpi`e 'z`vi e`ll dxrad'mixqe` md mb z`f lka ,(xirande daknd d"c b"r zay ,y"yx) cgia mikled...(opgei 'xk `ly) dligzkl dxrad mixizn eitly wenipd oky ,dligzkl ieaik

h"eia...epiidokle ytp lke` ikxvl od zexrad ly lecb feg`y meyn `ed - la` .qxg lr minya enk ytp lke` epi`y mewna elit` ,xingdl oekpl e`x `lenk ,dligzkl opax exingd owzn epi`e lke`d lewliw zripn `l` epi`y ieaika

...dxrada opgei iaxseq...`axe.mxear xiradle zeakl xzene ,ytp lke` oick minya oic -

mekiq - (`(1 :inlyexia 'qez zqxib itl h"eia dxrad oipra zeric yly ieaike dxrade 'z`vi e`ll dxrad' mixaeq opax (zay zkqna y"yxd t"r)iax (2 ;opaxcn xeq` zeakl la` dligzkl h"eia xiradl xzene ,zek`ln mpi`iqei iax (3 ;dligzkl dxrad mb xqe` `l` dxez oicn opaxl mikqn opgei

.'z`vi wlgl dxrad' xaeq `xen`d(aei"xe opax :ieaik meyn milgb lr minya zgpd mixqe` lkd o`k `axl hxt

.'jezn' meyn xizn epi`e dxezdn xqe` iqei iaxe dxnegn mixqe` inlyexia

ilbr itl` xqilz d"c` cenr bk `yepd.zibelepexkd ze`ivnd mr `xnbd zn`zd -

xaca zewelgn ylye d"c` cenr bk `yepd.oic wqt -

diyix wiqtmixiqn xy`k zen znixb enk ,rpnp izla avn x`znd iehia -.rpnp izla xeqi`dyk oeekzn epi`y xac dxezdn aiign y"x ;ig lra ly y`x

milk dyly meyn d"ca cenr bk `yepd.i"yx ly df lr sqep dpin `wtp -

seq...'itlha `l miigxd wexit mry - dxnegl dpin `wtp myx i"yx -m` - dlewl dpin `wtp mitiqen 'qez .mz`neha oiicre 'ilk' myd eiaikxnnaikxn lk ik mlekl zxaer d`nehd oi` cg` aikxn `nhp mixaegn eidy drya

.my mihyet mdiaikxny drevwn e` miixtqn k"`yn eny lr xneycr

Page 75: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

aeh mei wxt jlr oxcd

dr

Page 76: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oicv oi` - iyily wxt

oicv oi` d"ca cenr bk `yepd.i"yx yexit ziigc -

welg...`le...yxitmillk md 'xyt` i`e xyt`'y xaeq i"yxy epiad 'qez - sca xn`pd xe`l z`f migece ,h"eia dk`ln zxqe` e` dxizn dxezd mdit lrydcedi iax itl ytp lke` ixiykn ipewizl wx mirbep 'xyt` i`e xyt`'y a,gkdl` z` exq` l"fg `l` ytp lke` xear zexzen zek`lnd lk xaeq i"yxy l"i)

...(h"ei axra ozeyrl ozipyseq...jkl.jli`e dyiln zek`lnd wx zexzen dxezdn -

zepefn mdiptl oipzep oi`e d"ca cenr bk `yepd.i"yx yexit lr `iyew -

zepefn...dnize...yxith"eia mibcl zepefn mipzep `l mlerl i"yx itl - z` i"yx xiaqi ji` (1 :dywe ,eilr mdizepefny zeigle zeterl mipzep la`(2 ?'zepefn mdiptl oipzep oi`e...zeter lye dig ly oixaia' `,ck sca `ziixadaeyiia zwtzqne df hxta mb dxizqd z` ayiil dqpn dpi` `xnbd dnl

?dciv oipra dxizqd`ilz...`zyde...jkl'jilr mdizepefn' wx epi` zepefn ozn xizny mxebd -

xzen jilr eizepefny ig lra cevl xzenyk ,xen`l mcevl xzen m` mb `l`dnl oaen zrke .ecevie gkyi `ny elik`dl xeq` ecevl xeq` m`e ,elik`dl`linn zayiizn dxizqd ik ,zepefnd oipra dxizqa zlthn dpi` `xnbd

...dciv oipra dxizqd aeyiininc...mewn lknea,dpw zaya la` ecevl xeq`y ig lra lik`dl xeq` okl -

:aezk mipzep...`ipz(zepefn) zeiqicxd ipei iptle oilebpxz iptle oife` iptl? seq...l"ieh"eia k"`yn ,ceviy yyg oi` lyale hegyl xeq`y zaya -

.mcevl mb `eai `ny yeygl yi lke` oikdl xzeny jeznymekiq - 'qezm`e 'jilr mdizepefn' m`a ielz h"eia ig lral zepefn ozn :

;mcevl xzeni"yx.'jilr mdizepefn' wx `ed mxebd :

`leh iltpc `kid lk d"c` cenr ck `yepd.iy` ax ly oniqd lr `iyew -

seq...xeriyexiwd on xvepy lvd xy`k :ohw xaial oniq ozp iy` ax - on xvepy lvd ribn day dcewpl ribn xwad ly zencwend zerya igxfnd

er

Page 77: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

z` midiabny lkk ik ,oaen epi` df oniq mle` .axr zeptl iaxrnd xiwdlecb ghy lra xaia okzii k"`e ,xzei wegx lvd ribi xaiad ly zexiwdozp iy` axy mivxzn 'qez ?zexiwd daeb llba dcewp dze`l miribn eillvymircei `ly meid jkitl ,mkqen daeba mixaiad zexiw eyry exec ipal oniq

.oniqd lr jenql oi` df daeb did dn

xne`y lk d"c` cenr ck `yepd.i"yx yexit ziigc -

lecb...wgecezeaeyz xtqn zhhvne zg` mrt dira dbivn `xnbd xy`k - xqegn' ziira dbivn `xnbd o`k la` ,'`xeriy cg' xnel ozip mi`xen` ly`l mzqd one ,'dciv xqegn inc ikid' (2 ,'ohw xaia inc ikid' (1 :miinrt 'dciv

...'`xeriy cg'l mipeekzn miaiyndy xnel oi` `linne ,dira dze`a epczetera...jkl...mipey mixeriye mivexiz `linne zepey zeira - dciv...b"r`e...ohw xaia ly exeriy xxal zaiig `xnbd dlrnle -seq...`zydeax lr dywn iia` oky ,zetera `xnbd zwqer o`ky di`xe -

.zetera zwqerd `ziixan sqeimekiq - i"yx;cg` xeriy md '`igy cga dl ihn' mbe 'epcevpe dcevn `ad' :

'qez.mipey mdixeriy :

oife` cvd `ipze d"c` cenr ck `yepd.dxezdn aiign b"ayxy iia`l oiipn - dncwd.a,bk sca 'oipzep oi`e' d"c -

opaxcn...z"`ezxzeny dlertl oeekzn 'xeq`e xeht' gpend zay zeklda - oife` cvd' zwqet `ziixad ixd iia` dywn dn k"` ,opaxcn dxeq`e dxezdnepiid 'xeq` dciv xqegnd' wqet dpyna b"ayx mbe ,opaxcn xeq` epiid 'xeht

?opaxcn xeq`dxifbl...l"iexaq iia` opaxc xeqi`l oeekzn zay zeklda 'xeq`'y zexnl -

aiigl oeekzd `ed 'xeq` dciv xqegnd lk' xn` b"ayx xy`ke ,dpey epzpynydf uexize .opaxcn 'eke oife` zciv zxqe` `ziixady dywid okle ,dxezdnielz dpyna zepefn ozn xeqi`y 'oipzep oi`e' d"ca 'qez zhiyn wfgznozn exq` l"fgy oaen dxezdn dciv xeqi`a zwqer dpynd m`y ,dciv xeqi`a`l opaxcn dciv xeqi`a zwqer dpynd m` la` ,dciv zk`lnl biiqk zepefn

...biiq mixfeb eidseq...inp i``ziixe`c xeqi`l oeekzn b"ayxy rci iia`y xnel xyt` e` -

fr

Page 78: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oixaiad lk `l' :jk epzpyna oicd z` b"ayx `han a,ew zaya :xg` ote`adciv xqegn epi`y ,xeht (lecb xaial dig qipkd) dciv xqegn :llkd df ,oieydzid `l eay lecb xaian dig `ivendy `vnp ,'(dxezdn) aiig (ohw xaial)wqery epzpyna b"ayxy o`kn .`ziixe`cn aiig ,dcevp dzre 'cevp' ly avnaz` `ziixad zxhet cvik k"` ,'e`cn eaiign lecb xaiaa dig zqitze z`veda

?'fe`d cevpe dcevn `ad' xnel mlerd jxc xy`k 'oife` cvd'

eyriy icka oixeq` axrle d"ca cenr ck `yepd.i"yx yexitn dpey 'eyriy icka' yexit -

izenk...i"yxtdpdi `ly `ed xeqi`d ixg`ny wenipdy oiad i"yx - dnn ux`l uega oey`x h"ei i`vena mixzen zexitd jkitl ,h"ei zk`lnn`l mpn` leg '` m`e ,dlila mlk`l xzene leg 'a mei yecw '` mei m` :jytpwxt epiid ,'eyriy icka' meid i`venl oizndl yi la` h"eia dk`ln dzyrpaiigy 'eyriy icka' epiad i"yx lr miwlegd .dk`lnd z` rval jxe`y onfi"r `le xxean leg mei epiid ,dk`lnd z` zeyrl xzeny onfl cr oizndl

...'jytp dnn'hwle jl...dywdee`) lyany xi`n iax ly ewqt `xnbd d`ian a,fi lirl -

xzen bbeyae ,zay i`venl cr elk`l xeq` zaya cifna (zxg` dk`ln lkl"fg m` :i"yx lr dywe ,('ixen' d"c `,eh oilega 'qez ewqt oke) cin elk`ll"i okle ?cin elk`l xzen bbeya lyand dnl ,zay zk`lnn d`pd exq`m`y eyyg l"fgy `ed h"eia l`xyil oexec `iady ixkpn d`pd xeq`l mrhy

...opaxcn xeq`y xac ,dk`ln exear zeyrl iebdn ywai `ny z`f exizixn`w...dfneonfd `edy 'a h"ei i`vena 'eyriy icka' yxtl yi df itle -

`ny '` h"ei i`vena iebdn zepdl xizp m`y ,dk`lnd z` zeyrl xzeny...'a h"eia dk`ln exear zeyrl iebdn ywai

minyd...dne...iebn ywaiy yyg oi` okle -ecevp eil`ne...mbexteqn ea a,hl oiaexirn ezhiyl reiq `ian i"yx -

ongp axe ,'` h"eia ieb i"r cevipy iav eigxe`l `zelb yix yibd ipy h"eiayzepdl ick leg mei cr oizndl aeig oi`y o`kn ;elk`l exizd `cqg axexaecny xnel xyt` ik ,di`x z`f oi` mle` .'` h"eia ieb dyry dk`lnndk`ln dzyrp `ly jk ,eil`n cklp iavde h"ei axra zyxd z` qxt iebdyk

...h"eia`ed ikd `llkeoebk ,eil`n `ad xac :od i"xd yexitn zeraepd zepwqnd -

...zceklna qtzpy iav e` h"eia dclepy dviagr

Page 79: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oey`x...xg`...e`...z`f zeyrl l`xyi i"r ywazp `le - ipya xzenz` exear llgl iebn ywaln repnl `a 'eyriy icka' oky -

...yyg mda oi`y l"pd mixwna k"`yn h"eideyriy...la`yelzl epnn ywai ile` iebd zk`lnn zepdl el xizp m` -

xaegna oind eze`n yi m`' `xnbd zpeek z`fe ,h"ei ly ipy meia zexit exear...'eyriy icka oixeq` inp axrle ,xeq`

oixzen...e`l m`eyi yelza wx ef dpera miievn zexit ly df beq m`e - xeq` myn m`iad iebd `ny yyg yie megzl ueg mb miievn m` :oldlk oigadljynd zpeek z`fe .mixzen md megzd jeza wx miievn m`e ,mdn zepdl l`xyil

:`xnbdxaegna oind eze`n oi` m`e xzen megzd jez (cin) megzl uegueg mb)(megzl xeq`.

meia...i"xeoixeq`' `tt ax xn` 'xaegn' oipra exn`n zligza dnl :dywe - oi` ef `iyewl ?'xeq`' wx xn` megzl ueg miyelzd oipra la` 'eyriy ickaxaegnd on yelzay ezhiyl aiydl lkei i"xd la` ,i"yx zhiyl aeyii`ad la` ,'a h"ei i`ven cr zepdl exq`e l"fg exingd (`ziixe`c dk`ln)xzen f`e '` h"ei i`ven cr zepdl exq`e eliwd opaxcn exeqi`y megzl uegnlek`l icedil xizdy ,`tt ax ixac seqn xzei lw opaxc xeqi`y di`xe .cini"yx itl xen`ke ,xg` icedi xear megzl uegn ieb i"r e`aedy zexit cinax ly oeyl iepiyl xaqd oi` '` h"ei i`ven cr `ed 'eyriy icka' xaeqy

...`tteyriy icka...dywe :dpyna my `aen - `iady ixkp(megzl uegn) oililg (ika mixxerny xnf ilk)oda cetqi `l zaya l`xyi:xn`p jyndae ,oex` el eyr...

xaw el extge (h"eia d"de zaya)ea xawi `l l`xyi liaya m`... (l`xyi eze`)zinler :miywn `xnbd ziibeqa .i`n`(mlerl xawde oex`d mixeq`) inp `kd ie`x)

(...xawe oex`a mbyeyriy icka oizni ?(megzl uegn mililg z`ada miaiigy itk).e` zay i`venl cr icedi mey citqdl xeq` mililgay `xnbd ziiyewn rnynelit` xg` l`xyil xzen megzl uegn `ay wqt i"xd eli`e ,eyriy icka h"ei

?meia eamixg`...welg yie...l"iemegzl uegn utg z`ad ly dxwnay dcen i"xd -

uegn mililg e`iady mircei lkd (1 :oky ,eyriy icka xingdl yi zn xearexear millgnyk znl cgein oeifa yi (2 ;minqxtzn dieldd ixciq ik megzl

...meid z`h"ei xg`...xn`ck`l l`xyil xaw dyry ieby ,my dpynd seqn di`xe -

...eyriy icka zepdl xzen mixac x`yay t"r` mlerl l`xyi eze` ea xawihr

Page 80: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`lewl...xne`elk ilbxk od ixd h"eia...ecxiy minyb' :zwqet `ziixad - zkll xzen envra `edy o`l mzgwl i`yx minyb ina dkefy in epiid ,'mc`oia mnvrl dziay epw `l minybdy iptn ,eilry minegzd zelabinl m`zdaminyb oipra `ziixad z` `xnbd dcinrn `ixhe `lwy xg`le .zeynydoia mia eid mdininy minyba `le h"ei axra exywzpy mipprn h"eia ecxiymind z` wigxdl xeq` did f` ik ,meid zqipk xg` mipprl ec`zde zeynydi"r mnegzn e`vie ,zeynyd oia mia dziay epwy xg` zen` rax`n xzei

:`xnbd dywn jyndae .gexde mipprdedpip ipixg` jpde ilf` jpd `nlce ile`)zrk minyb micixeny mipprde exftzd xak h"eira epiy`xl lrn e`xpy mipprd

(mivxzne ?zeynyd oia megzl uegn eid h"eia`lewl mdixacc wtq... minegz ipic)(wtq ly dxwna lwdl xzene opaxcn.

xg` xacl...dcedi iaxe :`ziixaa my `aen - oixc mixkpe l`xyiy xirzaya zvgxnd ugxn da dzide dkeza (zaya zlret) da uegxl xzen mixkp aex m`

cin (zay xg`l)xzen xg` iebl e` envrl dyr ieby `ziixe`c dk`lny o`kn ;itk eyriy icka oizndl aiig epi`e ,meid mez xg`l cin dpnn zepdl l`xyil

...dcedi iax xingnyxaca...xne`eywai `ny yygn `ed eyriy ickay xaeq i"xdy t"r` -

dyly la` dyecw ly miineia xaecn dfy ixd ,dk`ln exear zeyrl iebnxingdl yi k"tr` ,ipyd meid i`ven cr oizndl ic mitevx miyecw mini

...minid zyly lk mez cr oizndleseq...eyriy ickaely ipy h"ei mez cr oizndl ic `l i"xd zhiy itle -

,eil` m`iadle mibc becl e` xaegndn yelzl jxe`y onfd jyn mb `l` zeielbel `iadl iebn ywaiy yyg miiw dlaedd onf jyn mb dpznd aiigp `l m`ymb oizndl aeig oi` i"yx zhiyl) .my mdy mewndn mibc e` zexit h"eia

.(m"xdn ;dlaedd onf jynmekiqi`ven cr d`pda dxeq` l`xyi xear rvia ieby `ziixe`c dk`ln (1 -

eil`n `a (2 ;l`xyid icil utgd zlaede dk`lnd ziiyr onf llek ,oexg` h"eixzen oey`x h"eia envr jxevl e` xg` ixkp jxevl dvwen xac `iad e`cr l`xyi eze`l xeq` l`xyi xear megzl uegn `iad (3 ;cin h"ei i`vena

.meia ea mixg`l xzen la` ,meid i`ven

mixeq` mixyewnd d"c` cenr dk `yepd.zeterd z` dpw oipw dfi`a -

ddabd...`xidp `ledylyl lrn utgd z` diabdl aiig ddabda dpewd ik - t

Page 81: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...mze` rprip wx o`ke migthseq...`l`e` dphw xcb znwd oebk ,idylk dlerta dpwp xwtdy xeaq `pzd -

.milran mivtg zyikxl cebipa ,serd itpk zxiyw

dkenqd dcya o`k d"c` cenr dk ok...dniz`cqg ax lr `xnbd 'zzaeiz' z` i"a ongp ax uxiz `l dnl -

,xen`l 'onfl dkixv qcxta dppwy dig...' `ziixadn (`ped ax xa dax)?aexw qcxta `cqg axe xirdn wgexny qcxta zwqer `ziixad

seq...l"ieixac z` xiaqdle rinydl eciwtzy `xen` did daiyi y`x lkl - dppwy dig cenlp epiax ixacn' xn` `cqg axy xg`ne ,xeriyd zrya axd'xirl jenq qcxta `l` epy `l' xn` `l `xen` s`e 'oenif dkixv dpi` qcxta

.jenq `ll jenq oia oigan epi` `cqg axy wiqdl yi

zcner xeqi` zwfga d"c` cenr dk `yepd.xaecn xeqi` dfi`a -dncwdxetv lhp :igd on xa` oipra a,aw oilega `ziixa - (mly) ea oi`y

elk`e zifk (ig) xhet iaxoi` zifkn zegt elit` igd on xa` lr aiigy zexnl ik) (mly ig lra lr lg 'xa`' mydlw y"xa`x xn` .aiign oerny x"a xfrl` iaxe

epnn xa` lr - xnege (xetvd on) !oky lk `l elek lr aiigz` zcwnn `xnbde ig lra xaeq y"xa `"x - '`l e` zcner mixa`l diiga' :dl`ya mzwelgneiykr miniiw eixa` eli`k eil` zqgiizn dkldd okle ,mixa`l gzpidl cnermixa`l diiga') ezenlya elit` igd on xa` xeqi` xa` lk lr lge cxtpaxeqi`e ,zg` zenilyk eil` qgiizdl yi gzep `l cer lk xaeq iaxe ;('zcner

.('mixa`l zcner dpi` diiga') mly xac lr lg epi` igd on xa`miign...`le...i"yxtlr ybcd z` my `ped ax ik ,i"yx yexit lawl oi` -

dhigyd zexyk zrici ,xen`l 'dhgyp dna jl rceiy cr' xn`yk dhigydixd igd on xa` did mcewd xeqi`dy xn`p m`e ,xeqi`d zwfg z` zlhandid `ped ax i"yx yexit itle ,dzin lka `l` dhigya `wec xzip `l df xeqi`

...'miiga cer dpi`y jl rceiy cr' xnel jixvlek`e...okldxezd ik ,dhgyp mxhy xya zlik` xeqi`l oeekzd `ped ax -

...('jziev xy`k jl 'd ozp xy` jp`vne jxwan zgafe' :(`k,ai mixac) deevnseq...dfae`"xk wx xaeq `ped axy `vnp i"yx yexit lawp m` .dncwd -

xaeq iax oky ,diiga dnily dnda lr mb lg igd on xa` xeqi`y y"xadpi`' `ed xeqi`d m` la` .dndad on jzgp xa`dy xg`l wx lg xeqi`dy

`t

Page 82: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xa`l xywa mzwelgn zexnl ik ,iax lr mb laewny oic rian `ped ax 'dgeaf.oick dhgyp `l ik dlik`a dxeq` dndady minikqn y"xa `"xe iax igd on

mekiq - i"yx,diiga dnda lr lgy 'igd on xa`' xeqi`l oeekzn `ped ax : ;iaxk `le y"xa `"xk xaeqe'qezriane 'dgeaf dpi`' xeqi`l oeekzn `ped ax :

.iax lye y"xa `"x ly mzrc z`

l"nw `rx` gxe` d"ca cenr dk `yepd.i"yx ixac ziigc -

`iavwc...dnizly '`rx` gxe`' z`xed ly ze`nbec cer d`ian `xnbd - cnll `id '`rx` gxe`' zernyny i"yx xn` ji` k"` ,xeqi` cv olekae l"fg

?mixeqi` mr xyw `ll ux` jxcseq...l"iehytd mcew xya lek`l xzeny zexnl ik ,xeqi` cv yi o`k mb -

jkitl .dxiar efe ,elk` al z` mhnhn sxh lke` ik okzqn z`f dyerd gezipeeli` dxiarn rpnidl ecia dzidy in ,epiid bbeya dxiar xary ink aygp `ed

.oiprd jldn lr dhily el dzid `lyk dxiar xary inl cebipa ,un`zn didzepli`a slve d"ca cenr dk

zexit 'bezefre ;ixtl aiaqny dtilwde ixtd ,milrd :milk`p miwlg dyly - dyer slvde zexite milr wx mda yiy mivr x`yn bxeg `edy jka z`hazn

.'d jxca miklede zene`a miaygzn mpi` l`xyi mr mb jk ,envrl jxcseq...cere.xvw onf jez miny iakekl cr xtrn dlery l`xyi k"enk -

xeal ltpy xeka d"ca cenr dk `yepd.i"yx yexita miiyw -

inc xity...dywexeqi` `id 'okend on df oi`' ly dheytd zernynd -...carica xekad zhigy xzid yxtn i"yx eli`e ,xekad zhigy ly hlgen

y"xl...w"remeyn y"x ly xeqi`d z` dpian zaya `xnbd :`iyew cere - oia mcew men ea ltpy xekaa xaecn ik dvwen o`k oi`y yxtn i"yxe ,dvwen

...milrad zricil zeynydokend...`xezin...okl`l` dligzkl oinen zii`x xqe` y"xy cala ef `l -

dvwen epi` xekady xaeq i"xe ,dvwen xekady xg`n lirei `l carica elit`'okend on df oi`' y"x rinydy dwqitd zrke .dligzkl einen zii`x xizn s`e

...dheytk zpaen`nlra...`dei"xe dvwen meyn xekad z` xqe` y"x epixack m` :dywe -

oinen zii`xa wx welgle elld zecnrdn mlrzdl `xnbd drivn ji` ,xiznat

Page 83: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

?(`nlrc oinen oi`exa ebltle) dvwenc...l"xdpyna dxwnd z` mibcdl leki did `pzdy oeekzn dywnd -

xqe` y"x ,xeal ltp `ly xeka :zewelgnd izy z` miiwle xzei heyt ote`a...dligzkl s` mzii`x xizn i"xe ,dvwen lya carica elit` oinend zii`x

inke`...y"xe...oke,carica elit` xekad z` xeq`l oeekzd y"xy di`x - m`e' i"x ixac z` dcinrn dzpwqna `xnbd :carica xizn y"xy i"yxk `ly,reaw dyrp eiykre h"ei axra xaer men ea ltpy xekaa 'hegyi `l e`lceran xkip enen oi`y lk' :y"x xne` jyndae .carica elit` dxeq` dndadi"x mr mikqn y"xy cala ef `ly 'lk' dlndn rnyne ,'okend on df oi` meixeka xqe`e zkl wigxn s` `l` ,h"ei axra xaer men ea ltpyk carica xeq`lxa `c` cbpe i"yx cbp epyexitl di`x o`kn .h"ei axra reaw men ea ltpyaxra reaw men ea ltpy xeka carica xizn y"xy cnely ,'a cenra inke`

...h"eioerny iaxn...z"`eo`k la` ,lwin y"xe xingn i"x dvwen ipiipr lka -

oiicr eilra ik dvwen meyn xqe` y"x h"ei axra reaw men ea ltpy xekaa?lwin i"xe ,reaw `edy erci `l

seq...l"iexaeq y"x .utgdn wezipd zybxd lya 'dvwen' xcben utg - wtzqn i"xe ,dwfg daiqa jxev yi wezip zybxd xevil icky illk ote`aokl 'h"eia oinen oi`ex oi`' wqet y"x ,zeketd zehiyd o`k la` .dlw daiqadaiq oi`e 'h"eia oinen oi`ex' wqet i"xe ,xekal mc`d oia wfg wezip xvep

.wezip zybxdlmekiq ,h"ei axra reaw men ea ltpy xeka - i"yxxeq` epi`y micen lkd :

;'h"eia oinen oi`ex' m` miwleg y"xe i"xe ,dvwen meyn'qezexqe` y"x :.xizn i"xe ,'h"eia oinen oi`ex oi`' ezrcl ik dvwen meyn

mz xeka opax epz d"c` cenr ek `yepd.i"yx ly miyexitd ipy -

seq...dnizemb mireci eide miycg mpi` iax ixacl miyexitd ipy - xg`n dvwen zl`ya iax zcnr z` o`kn gikedl eqip `l jkitl ,mi`xen`l.dvwen dil zil xaeq ipyd yexitde ,dvwen dil zi` iaxy xaeq cg` yexity

exnb `l` d"c` cenr fk (`"yxdnd t"r) `yepd.zay zkqnn oipra rixkdl zexyt` -

od...l"ie...z"`elel gzta lq cinrdl zaya xzeny wqtp `,bn zaya - bt

Page 84: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(1 :o`kn ,lqdn cxei oexg`dy xg`l dxfga elhlhle ,qpkidl migext`l riiqlxq`p eilr migext`d eidy dryn (2 ;lehliha xzen lqd did zeynyd oiaefg' - dpwqnde ,lehliha lqd xzed aey lqdn ecxiy xg`l (3 ;lehliha lqdmiaygp lq lr migext`y aiyz l`e .zay ivgl dvwen epi` 'efg` xcde egc`elkl xeq` lqdy zwqet zaya `xnbd ik ,epziibeql xyw oi`e 'mc` icia exnb'zaya egzxpy zexcw mixizn o`k eli`e ,y"dia eilr ecnr migext` m` zayd

...'mc` icia exnb' mixcben mpi` migext`dy o`kn ,'mc` icia exnb'y wenipaseq...cerezqgiizn epziibeq zxiwge ,lehlih oiprl zay ivgl dvwen oi` -

.dlik` xzidl wx

xi`n iax `l` d"c` cenr fk `yepd.dcedi iaxk miwqety dgked -

dncwdmpi`y yi e` mipzyn oiray oiweca lk m` mixweg zexekaa `ibeqa -`la xeka ehgy ,xen`l 'icdq iyegk`l' `xnbd zxne` dpin `wtpke ?mipzynmicre oira mireaw oiweca xekal yiy dgnen oigad okn xg`le ,dgnen zii`xmipzyn oiray oiweca lk m` dzre .dhigyd mcew oird dz`xp jky micirnmipzyn `ly oiweca mpyi m` la` ,xekad z` lek`l xeq`e mixwyn micrd.mipzyn oiwecad lk `l - dpwqnde ;xekad z` lek`le micrd lr jenql xyt`

dcedi iaxc...wiqteoi` ik dxiwgl mewn oi` xi`n iax zhiyl .dncwd - hgypy xeka lk xqe` xi`n iax ik ,`l e` mipzyn oiwecad lk m` dpin `wtpizlad lr xfeb epi`y i"x zhiyl wx `ed dpin `wtpd ;dgnen zii`x mcewrnyn `xnb mzq i"r dzlred dxiwgdy dcaerde .mipzynd ab` mipzyn

...dcedi iaxk miwqetyseq...b"r`emc`l zenxeb opi`y xzide xeqi` megza zexneg od zexifb -

.oenn eciqtdl zecreind zexifb od zeqpw ,oenn cqtd

dlgd lre d"ca cenr fk `yepd.i"yx yexit ziigc -

dncwdmiycw sexyl `ziixe`cn xeq` (1 :i"yx yexita zeixwird zecewpd -dxev lk `l` dxeq` mztixy wx `l (2 ;d`nh dnexz df llkae ,h"eia mileqt

:zwqet a,ck zaya dpynd :di`xde ,diilk lydtixy onya oiwilcn oi`) ony(`nhpy dnexz h"eiawlck d`nh dnexz ztixyn leg meia zepdl xzen ixdy ,

la` ,ytp lke` jxevl h"eia mb dtxyl xzen didiy ie`xe ,menig e` leyialdtixy ony ziilk h"eia zxqe` dxezdy wiqdl yi z`f zxqe` dpyndy xg`n

ct

Page 85: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,miig ilral lke` enk h"eia llk jxca mixzeny miyrn llek ,`idy jxc lkalka dtixy ony ziilk zxqe` dxezdy epivny myke .dtixy ly jxca wx `leoitxey oi`' zaya my `aeny enk elqtpy miycw ztixy mb zxqe` `id ,dxev

...'zaya miycwdk`ln...dywemrhdn `l la` ,h"eia mileqt miycw ztixy zxqe` dxezd -

ly zniieqn jxca wx `l` ,dxev lka miycw ziilk `ed xeqi`dy i"yx xn`yote`a mziilk la` ,y` ly dk`ln ziiyra dkexky meyn ,dtixy - diilk

...zxzen dk`ln ziiyra jexk epi`y dtixy...oklokle ,zxg` jxca ezelkl `le 'dtixy ony' sexyl devn -

k"`yn ;h"eia eztixy zxqe` dxezdy xg`n h"ei xg`l cr oizndl miaiigik ,`idy jxc lka dzelkl `l` dtxyl `wec devn oi`y ung `idy dnexz

...d`nehl xywa wx devn xen`k `id dtixyexawi...oke...dxawl `l d`nh dnexz sexyl devn ,xnelk -

ytp lke`...n"neztixy xeqi`a xn`py dn lky xaeq i"yx .dncwd - dxezd h"eiay ,wlgl yi ik :dywe ,d`nh dnexzl mb qgiizn mileqt miycwmiycw ztixyn zepdl xeq`y zeide ,ytp lke`l dvegpy dxrad dxiznoebk) d`nh dnexzn zepdl xzen jci`n ,h"eia mtxyl xeq`y oaen mileqtfifdl xeq` dnl ok m`e ,aeh meia dtxyl xzen didiy ie`xd one (xepzl wlck

?aeh meia d`nh dlgikd `nip...uxizedeab wlgy myk okle .devn miiwn d`nh dnexz sxeyd -

mzaxwd xeqi`l minxebe (ytp lk`) heicdd wlg z` lhan zeacpe mixcpa...devn ea miiwny wlgd lya d`nh dnexz mb xeq`l yi ,h"eia

heicdl...dywexya oilev cvik heicd wlg lhan deab wlg m` :dywe - wlgy ie`xd one 'y` ilv m` ik' zevn miiwn dlevd ixd ,bgd lila gqt oaxw

?heicdd wlg lhai dfheicdc...l"i `l`dnl l`yz m`e ,heicdd wlg lhan epi` deab wlg `l` -

?zeacpe mixcp inly aixwdl xeq`ekf `w...iabewlg `ed lkd `l` heicd wlge deab wlg oi` p"ep inlya l"i -

...deabn mikef milrade mipdkde ,deabseq...dneztixy h"eia zxqe` dxezd dnl oiadl ozip ixd :`iyewd zxfege -

ji` oiadl oi` la` ,ytp lke` o`k oi`e mztxyn zepdl xeq` ik elqtpy miycwztixyn zepdl xzen ixd ,mileqt miycwl dnec d`nh dnexzy raew i"yxmileqt miycwl cg` oic dxezdny i"yx yexit dgcp jkitl ?d`nh dnexzdnexz ztixye dxezdn dxeq` mileqt miycw ztixy wxe ,d`nh dnexze

dt

Page 86: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.opaxcn dxeq` d`nhmekiq - (`sexyl exq` l"fge ,mileqt miycw h"eia sexyl zxqe` dxezd

.d`nhpy dnexz(a.oihelgl deab wlg md zeacpe mixcp inly

miycw zndaa d"ca cenr fk `yepd.oetxh iax ly ewtq did dn -

seq...iaxe:miycw zndaa zwqer dpyndy `zniwe`d lr dyw dxe`kl - dvwen dndady cin aiyn did h"xe d`pda mixeq` miycwy mircei lkdwtzqd h"xe ,miycw zndaa xaecn l"ie ?yxcnd ziaa le`yl zkll mewna

.dvwen xeqi` dgcp miycw oeifa mewna ile`y

mixike xepz ztixb d"ca cenr gk `yepd.i"yxe i"xd yexit ziigc -

dncwdz`f dyerde ,dnecke zeneb ielin i"r zaya rwxw xyiil xeq` -.'dpea' a`d zclez lr xaer ziad ztvxae ,'yxeg' a`d zclez lr xaer dcya

zeneb ieey` i"xt'dpea' ly dclez `id ziad ztvxa dnc` xeyii .dncwd - xt` xyiil xzen z`f zexnl ,opaxcn xeq` xepz enk ilk jeza dnc` xeyiie`edy meyn miwleg minkgd ;ezeliri z` xtyn dfy meyn xepzd zizgza

...envr lke`d mr `le ilk mr wqerilk oewz...`leiax oia zwelgnd z` mibcdl ze`nbec yly `iad `cqg ax -

oikq' zepey`xd mizyay `vnp i"xd yexit z` lawp m`e ,minkgl dcedi,xizn dcedi iaxy dxezdn mixeqi`a xaecn 'mvxpy cetye dnbtpyze`nbec xtqn e`iad epizeaxyk laewn ixde ,opaxc xeqi`a miwleg ziyilyaemb ik ,i"yx yexit z` mb zegcl yi jkitl .opaxce `ziixe`c eaaxir `l cgia

...gihd zlitp ly opaxc xeqi`a xaecn eixacl yihta...okldipad zleqt iepit `id xepz ziiyra dpexg`d dlertd -

dkn' meyn dxezdn dxeq` utg zxivi ly jildza dpexg` dlert lke ,ekeznax `iady ze`nbecd lk zrke ,df iepitl zqgiizn mixike xepz ztixb .'yihta

...`ziixe`c mixeqi`a zewqer `cqgseq...mewn lknexeqi` zpigan mipa` iepit xizn dcedi iaxy zexnl -

oia dpin `wtpk xepz ztixb `cqg ax `iad ji` ,'yihta dkn' ly `ziixe`c?dvwen meyn mipa`e xt` xqe` dcedi iax `lde ,minkgl dcedi iax

mekiq - (`opaxc xeqi`a `le minkgd itl `ziixe`cn dxeq`y dlerta xaecn .i"xde i"yx exn`y itk(a.ytp lke` zpkda xaecnyk dvwen xeqi` oi`

et

Page 87: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

xn` `piax d"ca cenr gk `yepd.`piax ixaca dxizq aeyii -dncwdly mipeyd mibeql xywa `piaxe `g` ax miwleg `,fpw zaya -

hxt ,dvwen oi`y oerny iaxk miwqety xn` (in oiievn `l) cg` ,dvwendvwene (qe`in meyn ziytp epnn wzpzn mc`y xac) qe`in zngn dvwenlmby xn` ipyde ;dcedi 'xk mixingny (xeqi`l ezk`lny ilk) xeqi` zngnxeqi` zngn dvwena mixingn la` ,y"xk dlewl miwqet qe`in zngn dvwena

...dcedi iaxkdvwen...dywemeyn h"eia xya ea elvy cety lhlhl xqe` l`eny -

`piaxy o`kn ;dpkq deedn cetydy wenipa xizn `piaxe ,qe`in zngn dvwenz` xizn `ed `l` ,qe`in zngn dvwen yiy ipexwr ote`a l`enyl mikqn

...dpkq meyn cetyd`lewl...wxtaeoi`y y"xk xaeq `piaxy rnyn `,fpw zaya la` .dncwd -

cvd `piaxl `g` ax oia zwelgn lkay `ed llkd ik ,qe`in zngn dvwen?qe`in zngn dvwen xizn lwind cvd mye ,`piax i"r bvein lwind

ixyc...l"iezngn dvwen oi`e lehlha xzen cetydy xaeq ziyi` `piax - `g` axk xaeqy l`eny mya dcedi ax z` xiaqdl `a `ed o`k la` ,qe`indcedi ax mb dpkq deedn cetyd m`y ,qe`in zngn dvwen yiy `,fpw zaya

...elhlhl xzeny enikqi l`enyedvwen...dyw la`yeniy ick jezy dxegq ieqikl dpitq ly zelvgn -

dvwen oi` xn`y y"xk olehlh xizn a,hi zaya l`eny ;zeq`npe zeklklzn?qe`in zngn dvwen meyn micetyd z` o`k xqe` l`eny ixde ,qe`in zngn

oerny iaxk...l"iecetyk yniyy ur lwna xaecn .(m"xdnd itl) - yiy dcen y"x elit` dl` mipezpa ;cetyk cer ynyln lqtpe jlklzde

.dvwenseq...mbl`enyl o`k mikqny ,`piax lr 'qez eywid rhwd zligza -

.qe`in zngn dvwen oi`y xaeq `,bpw zayae qe`in zngn dvwen cetydyzngn dvwen oi` xaeq `piaxy ,dlrnl epikxck ef `iyew mb uxzl ozip zrkcer ynyl ie`x zeidl lcge oneyn jlklzny ur ly cetyn ueg qe`in

.cetykmekiqur lwny dcen qe`in zngn dvwen xizny oerny iax elit` -

.lecbd eqe`in zngn xeq` xyad oneyn jlklzde cetyk yniyy

ft

Page 88: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zegty ediipia `ki` d"ca cenr gk `yepd.ovxzd ixac zxdad -

dxn` `ikln ax...z"`eeikln axy minikqn `tt axe `"xca `ppig ax - zegtyl zrbep mzwelgne ,dpiabe zixela xn` `ikln axe zenebe cety xn`,dlwn xt` `ikln axe zegty xn` eikln axy xaeq `ppig ax :dlwn xt`le:dywe ,zegty `ikln axe dlwn xt` xn` eikln axy jtidl xaeq `tt axe

?ediipia `ki` 'dlwp xt`' mb ixde 'zegty' mivxzn 'ediipia i`n' dl`yldlwn...l"ieixaca ipy mewna driteny 'zegty' xn`e dfl oeekzd ovxzd -

ax ixaca dipy driteny 'dlwn xt`'a oicd `ede ,`ppig ax itl eikln ax...`ppig ax itl `ikln

seq...inp i`axe mi`pz ixaca wx wqr `ikln axy oeekzd `l `tt ax - axe zeklda mbe mi`pz ixaca wqr `ikln axy `l` ,zekld ixaca wx eikln- drax` xn` `ikln ax :oldlk ovxzd ixac z` yxtp dzre .zeklda wx eikln

.zenebe cety - mipy xn` eikln axe ,dlwn xt`e dpiab ,zegty ,zixela

l`eny d"ca cenr hk `yepd.zehiyd zxdad - dncwd - (`.(`ixhnba d"lg) mivia -43l dey dlga zaiigd dqir ly gtp

(adyerd ziad lray exfb l"fg la` ,dwitqn idylk dpizp elit` `ziixe`cn dpzn - 'dpizp ick' didiy ick 1/48 irevwn dte`e 1/24, yixtn ezkixvl dqir

.odkl daeygdyrnl...'it;l`eny qxeb jke gnw cecnl dy`l xzeny `ziixaa qxeb ax -

,drici lk epl oi` ax iable ,xqe` l`enyy mircei dyrnl la` dkldl z`fe...xeq` dyrnly minikqn mb dkldl xzeny minikqny myky gipdl yi la`

ax`...edinoia eppiipra oigan epi` l`enyy xaeq 'zelecb zekld lra' - l`eny ,axk 'xzen' `ziixaa qxeb l`eny iac `pzy zexnle ,dyrnl dkldb"dae .dyrnl `l i`ceae dkldl `l `ziixak miwqet `ly eizeaxn laiw

...jiynnaxc...yie...yieipiipray s` lr l`enyk o`k miwqety mipey`x yi -

ayiin (`xnb mzq) iy` ax o`k ik ,l`eny cbp axk llk jxca miwqet mixeqi`miwqety mipey`x yi z`f znerl ;eilr zlaewn ef dricy cirny l`eny ixac

...axkdti...`lc...xne`emdy meyn dlgd z` lek`l mipdkl xeq` meid .dncwd -

.dlgl edylk yixtdl ice dxez oicl avnd xfeg jkitl ,dtxyl yie mi`nhgt

Page 89: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...h"eia dqird z` cecnl xeq` mixeriya wiicl jxev oi`y xg`n dzredkxad...`l`drc dxei) 'dnexz yixtdl epeve...' jxan dlg yixtnyk -

43 ly gtp) dlga zaiigd dqir xeriy lr wx mikxany xg`ne .(g"ky oniq`le cne`a jixrdl yi ,dlhal `id dfn zegt xeriy lr dkxae (mivia

...dcicnazevnl...gqta oke...gqt ly h"eia zevn dte` m` -

seq...jixve`edyk ilkd m` ,leg inia dlg zcicnl ynynd ilk el yi -h"eia ez`lnl xeq` (mivia 43 gtp) dlg ly cg` xeriyn xzei likn `ln,`lnn zegt la` mivia -43n xzeiy xeriya e`lnn `l` ,ccenk d`xpy meyn`l` ,ccenk d`xpy meyn ep`lni `l mivia 43 ly gtp weica likn `ed m`e

.xeriyd znlyd ick dipyd mrtae `lnn zegt qipki zg` mrtmekiqxzen dkldly minikqn l`enye axy mixaeqd 'qezd ilran yi -

oi` meid .dyrnle dkldl miwlegy mixaeqd yie ,xeq` dyrnl la` cecnlmicen lkde idylk dlg miyixtny xg`n micen e` miwleg m` dpin `wtp

.cecnl xeq`y

`xeztc `ab` d"ca cenr hk `yepd.iepiy i"r zxzen dcwxd efi` -

daixra...xyt`e...iepiy `id ogley lr dcwxd ilk jezl miciwxny xg`n - i`w...n"neepiaxl oia ik ,dpey`x dcwxda `le 'oipey'a wx zwqer `xnbd -

,dxezdn zexeq` dyil mcew zek`ln lky ('dxfb' d"c seq `,b) oepiwn l`pzpmey xizdl oi` ,(o"x) opaxcn wx zexeq` dyil mcew zek`lny miyxtnl oiae

...iepiy jnq lr xeqi`wlgl...m"ayxezek`lnd ik ,dipy dcwxdl dligz dcwxd oia wlgl oi` -

...iepiya zexzen okle opaxcn zexeq` dyil mcewseq...yieiabl iepiya xzene opaxcn dxeq` dcwxdy m"ayxk lwdl xzen -

.dxezdn dpey`x dcwxd mixqe`y mze`k xingdl yi epiabl la` ,icedi epi`

ipepg lv` d"ca cenr hk clep...oiaoi` meid dviad dlhed e` ixtd shwp `ny yyg yiy mewna ik -

.zn`d z` cibiy ieb lr jenql

mekq el xikfi `ly d"c dcna cenr hk `yepd.dqxibd zriaw -

ht

Page 90: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mipya...'it...'gwn mekq' oke 'dcn mekq' qxeb i"yx - `l eze...cere...dywexqe` w"zd m` (` :i"yx yexit lr zeiyew izy -

did ic k"`e ,sqk mekq zxkfd xqe` i`cea `ed miiaw e` aw zecnd zxkfdlkdy oiapy ick 'dcn mekq xikfdl xzen' xnel (w"zd lr wlegy) `"ayxlm` (2 ?'minc gwn mekq el xikfi `ly calae' siqed dnle ,minc zxkfd mixqe`ila 'dcn xikfi `ly calae' xn`iy ie`x dcnl oeekzn w"zdy wcev i"yx

?'mekq' dlndlkd oia 'n...t"de...okl,xen`l 'oipn mekq' w"zd ixaca qxeb l`ppg epiax -

dxyr il oz' xnele mekiq jexrl xeq` la` mixac dxyr e` dyng ywal xzenxikfdl xeq` k"enk ;'mirax`a minkzqn lenz` izgwly miylyd mr cgiy

...'milwy dyya mifeb` il oz' - mekiq zkixr ila elit` minc ixy oipn...la`w"zl d`eeyda lwin `"ayx :mixexa `"ayx ixac zrke -

jexrl xeq` la` ,minc ywal xzen mbe oipn ly mekiq jexrl xzeny xaeqemifeb`d mr cgiy milwy dyya mifeb` il oz' xnel epiid ,minc ly mekiq

...'milwy xyr mipya minkzqn lenz` izgwlyseq...o`kne.l`ppg epiax itl `nw `pzd ixack -

mekiq - (` i"yxdcn zxkfd xqe` w"zde ,'gwn mekq-dcn mekq' qexbl yi :xizn `"ayxe ,sqk ly e` dcn ly mekiq zkixr y"ke ,sqk mekq zxkfdemekiq zkixr y"ke sqk mekq zxkfd xqe`e ,dcn ly mekiq zkixre dcn zxkfd

.sqk lyl`ppg epiaxdcn zxkfd xizn w"ze ,'gwn mekq-oipn mekq' qexbl yi :,sqk ly mekiq zkixr y"ke sqk mekq zxkfd oke ,dcn ly mekiq zkixr xqe`emekq zxkfd oke cala dcn zxkfd y"ke dcn ly mekiq zkixr xizn `"ayxe

.sqk ly mekiq zkixr xqe`e ,sqk

oicv oi` wxt jlr oxcd

v

Page 91: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oii ick `iand - iriax wxt oii ick `iand d"ca cenr hk

`yepd.epziibeq mr zay zkqna `ibeq zn`zd -h"eia...dnize :dpynd zwqet my - oaz ly zetew ynge rax` elit` oiptn

yxcn zia lehia iptne migxe`d iptn d`eaz lye 'm` la` zaya lke` lhlhl xzen)(devn jxevl `l` exizdl oi` dax dgxiha jexk dfzenk lhlhl xzen m` :dywe ,

?aeh mei zgny xear xzen dfy y"k zaya devn xacl dlecbxeq` ikdle...l"ielhlhndy zeixad exn`i `ly ick iepiy ekixvd l"fg -

mewnn iepita zwqery zaya dpynd jkitl ,leg meia xknne gwn jxevl oikn`id dirade ,xgnl n"en zpkd ly myexl zyyeg dpi` ihxt zia jeza mewnlzeyxa lhlhl xzeny h"eia o`k la` ;devn zxhnl zxzipy dgxih ly ef wx

...iepiy eaiig l"fg oir zi`xn ly yyg miiwe miaxddnvr ipta...n"nei"r xzei `hazn iepiyy oexwira zhwep dpynd -

zkqnae ,xaben qnere zekild zegt xy`n zekildd ieaixe `ynd zzgtd?`yna hrnl xy`n zekildd xtqna hrnl aheny miraew zay

legc...l"ie:dpey`xd `iyewd z` epayiiy jxca zayiizn ef dxizq mb - ,dgxih `ed icigid lewiyd xy`k ziad jeza mivtg zxarda miwqer zayaherine iepiy myl iepiy `le dgxihd herin `ed xwirdy l"fg eraw okledlecb dira yi la` dgxih ly dira mpn` yi epziibeqa la` ,sicr dkildzlwd `edy iepiy l"fg eyxc df cbpe ,xknne gwnl zepkda edecygiy - xzei

...zekild xzei yiyk elit` `yndseq...minrtehrnl mc` aiig d`iypd ote`a iepiy xkip `l m` dyrnle -

.lecb epi`y `yna s` dkildamekiqrevia `l` 'dgxih' lhal ick iepiy zaiign `l zaya `ibeqd -

dxegq oikn `edy cyg repnl iepiy ekixvd h"eiae ,xzeia dlwd jxca dlertd.leg meil xknne gwnl

`lbxa excc d"c` cenr l `yepd.iepiyd zxcbd -

d"tk...'itiepiy `l` edylk iepiya ewtzqd `l l"fgy `id qxhpewd zhiy - ...`ynd lr lwiny

leg...`l`...dywe`l` lwd l` dywd on iepiyd zedn epi` xwird `l` - ...xkip iepiy didiy

`v

Page 92: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ed...inp oke`ly ick okle ,'`xb`a excc' d"ca envr i"yx yxtn oke - ote`dn dyw xzei epi`y iepiy zaiign dklddy l"i i"yx ixaca dxizq didz

.dyw xzei epi`y xnel dvx 'lwdl iede' i"yx xn`y dfe ,laewndx `avga `ilnc d"c` cenr l da

`yepd.dywnd lr `iyew aeyii - iepy...z"`edkilda zeaxdl exizd l"fgy epraw '`iand' d"c 'qeza -

dnl dlibxy dnn ohw xzei ilk z`yepy o`k k"` ,d`iypd zxev iepiya?'`kelda `ytn' dprha z`f milley

seq...xnel yiewx reciy iepiy `le lkl xkipy iepiyl epeekzd l"fg -epi` df iepiy ,ohw ilk zrke lecb ilk z`yl dlibxy zexnl jkitl ,lhlhnl

.ohw ilk ze`yepd zea`ey yi leg inia mb ik xkip

`in eda yinhnc oipnf d"c` cenr l `yepd.`ziixe`cn zxzeny dhigq -

dhigq...z"`e...oiid zeiag lr xceq qextl owizy `ax lv` lirl - dhigql...l"ie...ahxzi xceqdy zexyt` oi` ze`ivna -

seq...l"irezlert oky ,dxez xeqi` lr xeari `l ephgqie ahxzi m` elit` - z` dwpn dhigqd xy`k - 'yc'e 'oeail' dk`ln zea` ipyl zqgiizn dhigqlfep la` ,ceai`l jled e` xnyp lfepd m` oia ,oeail zk`ln lr dxiar ef bix`d;yc a`d lr `l` oeail lr dxiar ezhigq oi` mizkn `l` dwpn epi`y oii enkdligzkl xzen df itl .opaxcn xeq` ceai`l jled la` xnypy lfepa xn`p dfe.`ziixe`c xeqi` lr xeari `l hegqie lykii m` elit` ik oii ck lr xceq qextl

oicwxn oi`e oigthn oi` d"c` cenr l `yepd.i"yx yexit ziigc -

la`...d"t...zelia` jezn migthnl zqgiizn a,el dpyndy yxit i"yx - seq...`ledgith zxqe` xak a,gk ohw crena dpynd ik ,wiiecn df oi` -

`xnbd eli`e ,dl` minia xrv ze`xdl xeq`y wenipa h"eia oky lke n"degao`kn ;ilkd z` owzi `ny yyga dpyna xeqi`d z` zwnpn a,el sca o`k

.dgny oebk zxg` daiqn `l` zelia` jezn dgitha zxacn dpi` dpyndy

oigthn oi` opz d"c` cenr l xfbnl...edineoi` mpewiza `iwa one` wxe miakxen dpibp ilky epinia -

.cewixe dgith xeqi` xeaivd lr xefbl dwcvdav

Page 93: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`id `ziixe`c k"dei ztqez `dc d"c` cenr l `yepd.ztqezd zxcbd -

oicifn...rnyneid k"dei ztqez lr ecitwd `ly dl` elit`y xexa - dcaerd okle .zxk ypera okzqdl dvex mc` oi` ik ,driwy mcew miwiqtndgiken ie`xk k"dei ztqez lr mixney mpi`y exn`e ecitwd z`f lka l"fgy

...xcben xeriy `l` driwyd mcew `edy lk onf dpi` ztqezdyseq...'itae.driwyd mcew miieqn onf lek`l wiqtdl yi okle -

mekiq.edylk onfn xzei k"deira legd lr ycewdn siqedl dyr zevn -

`ixq `paza mzd d"c` cenr l `yepd.dvwenay mivrl `ixq `paz oia lcadd -

dzr...l"iez` mc` dvwn ,diipae dwqd enk zexhn izy ynyl lekiy utg - mbe dwqdl cnery utga d"de ,diipa ly aeygd ceriid lya mdn ezrc

.dwqdl wx cnere lwlewn o`k oazd la` ;dnda lk`nl

oexg`d h"ei i`ven cr d"ca cenr l `yepd.l"ega bdepd bdpn zwcvd -

legd...cripy h"ei mibdepy l"ega oiae wtq oi`y l`xyi ux`a oia - ...wtqn

iriay wtq...z"`ely iriay ux`a `ed l"ega zxvr ipinyy okzii ik - ?dkeqa miaiig oiicre zekeq

dkeq ivra...mbeik ,l"ega dxez zgnyl zxvr ipiny oia zeynyd oiaa - zayl jxhvi lek`l el oncfi m`e zekeq ly iriay zn`a `ed r"ny ile`ile`) dkeqd lr oiicr ezrc dzid y"diaay df jezne ,y"dia elit` dkeqa

...('`nip' d"c `,c) iriyz mei lk dvwen dkeqd zx`yp (devnl ynyl jxhvzebn...ebdp la`zaya dkeq iepd z` zgwl `l l"ega mbdpn lr dyw la` -

mpi`y) zexitd zgiwla oi` (1 :jytp dnn ik ,iyy meia lg dxez zgny xy`kdf jezn dvwen iepd dxez zgnya (2 ,dkeqd zxizq meyn (heyiw `l``l la` ,dzevnl dvwen dkeqd dzid dxez zgnyl r"ny oiay y"diayjnq lr dxez zgny xg` lgy zaya mb iepd z` xeq`l 'jezn' ipy mixne`

?'(zay) ixiyra mb xeq` dxez zgny i`ven ly y"dia xeq` iepdy jezny'h"eia...l"iedvial ipevig oeinca dxewny dxneg `l` epi` df bdpn -

dviad (1 :oky ,'daxc dpkd' meyn dxezdn dxeq`y h"ei xg`l zaya dclepybv

Page 94: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(2 ,mc` yeniyl ie`x `l iepd mbe (dlhed mxh) dlik`l die`x dzid `l h"eiadviady xg`ne .zaya ie`x didp iepd mbe zaya dlik`l die`x ziyrp dviadmeia zxnbp zaya dlhedy dviae ,zayl oikn h"ei oi`y iptn dxezdn zxq`p

...ighiy `ed oeincdy t"r` iepd z` xeq`l exingd ,mcewipiny...dfnezaya epeiav z` lawny xac xeq`l l"ega bdpnl m`zdae -

(h mei) dxez zgnya bexz`d z` xeq`l yi ,zay xg`l h"ei e` h"ei xg`lwtq `ed (1 :zeaiq izyn l"ega ipinyd meia xeq` bexz`d ik ,zay xg` lgyexq` 'g mei `ed `ny mipind zrax` lr mikxan `ly b"r`e ,ipiny wtq iriayd"c 'qez) y"dia dvwen dzeida dxq`py dkeqd lr xeqi`l biiqk ezlik` l"fgdide ,di`xd t"r l`xyi ux`a miycwn eid oiicr `xnbd onfa (2 ;(`,c `nipmeie xqg lel`y e` ,'f mei zn`a `ed l"ega ipinyd meie `ln lel` m`y recimeia bexz`d lr l"fg exingd dreci zn`dy zeide .r"ny `ed l"ega ipinydzeide .bexz`d lr jxal eaiiegi f`e `ln did lel`y dlbie edil` `eai `ny 'g

.r"nya bexz`d z` mixqe`e mdenk mibdep ep` mpnfa avnd did jkyseq...k"`m` ,l"ega r"nya bexz`d zlik` xeq`l zexen`d zeaiqd xe`le -

xeqi`l dnec df didi dxez zgnya zxgnl ezlik` xizpe zaya legi r"ny.oey`x meia bexz`d z` xeq`l ebdp okle ,dvia ly clep

mekiqi`ven cr dkeq iepd z` zgwl `l ebdp y"ra lgy l"ega dxez zgny - cr bexz`d z` lek`l `l ebdp zaya lgy l"ega zxvr ipiny k"enk ,zayef mikenqd h"eie zay :cg` xewn elld zexnegd izyle ,dxez zgny i`venxacd d`xii oey`xd meia `idy daiq lkn xeq`y dn ipyd meia xizp m` ,dfl

.dxezdn dxeq`d 'daxc dpkd'k

`iypn ax xn` d"ca cenr l (`"yxdnd t"r) `yepd.i"yx yexit ziigc - dncwdmdn lcea ipi`' (` :epziibeqa miixyt` mi`p §z ipy yiy oiad i"yx -

xy`k (1 :`id `ibeqd zpwqne ,'mivrd z` gw` xgnl letiz m`' (a ;'y"dia lkm`' i`pzl ezpeek dzid '`nlra dkeql o`z` `tiq' xn` daxc dixa `iypn axlcaen `edy meyn liren `l 'y"dia lk lcea ipi`' i`pzd ik ,'xgnl letiz:liren epi` i`pz devn ly dkeqa (2 ;dxizq xeqi` lya dkeqdn egxk lram`'e ,dxizq xeqi` lya egxk lra lcaen `edy meyn qtez `l 'lcea ipi`'cr zrwtp dpi`y dkeqd lr dyecw dlg y"diaa ik liren epi` 'xgnl letizmda oi` ik dkeq iepl qgia liren 'lcea ipi`' i`pzd (3 .bgd ini zray mez`iypn ax ixac i"yx itl .y"diaa dyecw mdilr dlg `l `linne dxizq xeqi`

cv

Page 95: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.dpwqna milawznmb liren 'lcea ipi`' i`pzde dpwqna dgcp `iypn ax mzrcl :'qez zhiy'lcea ipi`' i`pzd liren `ibeqd zpwqna jkitl ,dxizq xeqi` yiy mewna`ibeqd seqa l"i mzhiy itle .dkeq iepae devn ly dkeqae `nlra dkeqa`axe iia` `l 'drayl i`vwz` ediilr dyecw dlgc dkeq ivr la`' dwqitdyly dkeqa liren epi` 'xgn letiz m`' i`pzdy xiaqny zyy ax `l` dexn`zelg rpeny 'lcea ipi`' i`pzl cebipa ,dyecw dilr dlg y"diay ixg` devnxaq `iypn ax ik ,`ax ly epa did `l `iypn ax 'qez itly l"ie .dyecwdyie ;liren i`pzy dpwqna xne` `ax eli`e devn ly dkeqa liren epi` i`pzy

.'l`eny xn` `iypn ax xn`' o`k miqxebd`pz...inp ivnly dkeqa liren epi` i`pzy uxiz l`eny mya `iypn ax -

zxacn dilry mzq dkeqa la` (a"a dcedi 'x ly `ziixaa `aeny itk) devn'xgnl letiz m`' i`pzdy dcen dcedi iax elit` ,sqei xa i"x ly `ziixadi`pzy mdixacly xnele ef daeyz zegcl dlki `xnbdy mixne` 'qez .lirenepi` i`pze dkeqa dxizq xeqi` yi y"dia ik ,devn ly dkeqa liren epi`oi` y"dia dxzql xeq`y xg`n `nlra dkeqa mb ,xeqi` zngn dvwena liren

...`nlra dkeqa zwqer `ziixady xnel oi` zrke .i`pzd z` lawldpwqna...`l``iypn ax ly ezhiy ikd e`la ik ,z`fn drpnp `xnbd la` -

'lcea ipi`' i`pzdy `axe iia` ly mzrc day dpwqna zigcp l`eny myaxa g"x ly `ziixade ,zlawzn `nlra dkeqa y"ke devn ly dkeqa liren

...'lcea ipi`' i`pzl zpeekzn 'e`pz itl lkd dilr dpzd m`e' zxne`d sqeizn`d hwp `l`qiqa lr l`enye `iypn ax z` zegcl dlki `xnbd -

ep`y xg`n la` ,xeqi` zngn dvwena liren epi` i`pzy gikedle 'mdixacl'lr mzegcle oizndl `xnbd dticrd xeqi` mewna elit` liren i`pzy mixaeq

.xeqi` zngn dvwena elit` liren 'lcea ipi`' i`pzdy ,zn`d rwxmekiq - i"yxi`pzdy s` lre ,l`enye `iypn ax ly mzrc zlawzn dpwqna :

;liren 'letiz m`' i`pzd xeqi` zngn dvwena liren epi` 'lcea ipi`''qez:dkeqa elit` liren 'lcea ipi`' i`pzy `axe iia` ly mzrc zlawzn dpwqna

.dfk i`pza zwqer sqei xa g"x ly `ziixade ,devn ly

dkeq ivr la` d"ca cenr l `yepd.dkeq ivrl xywa dvwen xeqi` ly ciwtzd -

`ziixe`cn...dyweygy wezip zybxdn d`vezk mivtg lr lgy xeqi`d - i`vwz`...dkeq ivr la`' `xnbd zxne` ji`e ,opaxcn exewn mditlk mc`

dv

Page 96: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

?dxezdn dray lk dxeq` dkeqy a"aa i"xe r"x ly zeyxcd xe`l 'drayldvwen...uxizezegtl zg` lkly zeptc izy `ed dxezdn dkeq xeriy -

zrc lr `ed x`yd lke ,cg` gth za ziyily otece agexa migth draydvwen x`yde aiiegnd xeriyl wx zqgiizn 'e`cn dray zyecw ;dpead

.opaxcnbg dn...i"xelr dlery wlgd elit` dkeqd ghy lk lr dlg dray zyecw -

ivrl qgiizn dvwen xeqi` ;zcner dkeqdy onfa wxe dxezdn aiegnd xeriyd...dzlitp xg` dkeqd

seq...ok m`exg`l zwqer i"a `iig 'x ly `ziixady uxzl dlki `xnbd - cera ,liren 'letizyk' i`pzd okle dxezdn dzyecw dbtyk dkeqd zlitpla` dxizqd z` ayiin did dfy zexnle .zniiw dkeqa miwqer a"a i"xe r"xydkeqd lr dyecw zelg xg` liren epi` 'letizyk' i`pzd ik ,dkldd ef oi`xeqi`d avnn jynp xeqi`dy dvwen ly dgk ik ,dbt dyecwd m` elit`

.y"diamekiq - z"x ;`ziixe`cn aiegnd ghyd lr wx dlg dray zyecw :i"xd:

.zniiwy cer lk dkeqd ghy lk lr dlg dray zyecw

edl `ira` d"c` cenr `l `yepd.i"yx zhiyl cebipa `ibeqa ivewn xyd zhiy -

xnz`...la`mipian eli`k myex zxvei '`xnegl e` `lewl iqei iax' dwqitd - `l dcedi iax mb dyrnl la` ,xexa epi` iqei iax wxe dcedi iax zhiy z`

...dwqitd z` wegnl yie oaeni"yxt...`l`xingn dcedi iax (1 :onwlk dxiwga iccv z` yxtn i"yx -

mzqly meyn zgzet xikfd `ly `l` ,zgzete xirl jenq - mi`p §z ipy yxecemegz jeza elit`e zgzeta el oiqpkpy lk' xn`y iqei iaxe ,zgzet yi stxw'jenq' yxec dcedi iax (2 ;zgzet e` jenq - cg` i`pza wtzqne liwn 'zayiax ixace ,cixen `le dlrn `l cala zgzete ,zgzet oi` stxw mzqle `wec

...zgzet `wec `l` llk mxeb dpi` 'jenq' dpekzd 'ek el oiqpkpy lk' iqeizgzet `la...`zydc...dywdedrivn `xnbdy dler i"yx yexitn -

yxtn '` cva ,xen`l '` cva xy`n dxiwgd ly 'a cva xzei xingn iqei iaxyyxtn `ed 'a cvae ,zgzet mr wegx e` zgzet `ll jenq xizn iqei iaxy i"yxyi m` elit`y i"yx lr dywn ivewn xyde .`wec zgzet yxec iqei iaxye"w yiyk dxnegl iqei iaxa epzpad z` zepyl dnl dcedi iaxa xewgl mewniaxy eprvdyk dligza :`ede ,dxiwgd ly '` cva epady itk eze` xi`ydl

ev

Page 97: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,zgzeta e` jenqa wtzqne liwn iqei iaxy zgzete jenq yxece xingn dcedizrc lr dlr dnl ,cala jenqa wtzqne liwn dcedi iaxy mirivny zrkeiax z` xi`ydl yi okle ?zgzete jenq yxece xingn iqei iaxy yxtl i"yxqexbl oi`y epxn`y dn wfgn mb dfe .dcedi iax iabl wx xewgle mcewnk iqeiiabl wx oiirne iqei iax zhiya geha xwegd ik '`xnegl e` `lewl iqei iax'

...dcedi iax`nw `pyill...uxizexyt` i`y xiaqne i"yx yexit wicvn ivewn xyde -

...dlewl dxiwgd ly 'a cva iqei iax z` yxtlwegx oia...li`edczernyne xne` dcedi iaxy migipny dna ielz lkd ik -

(1 :xaeq dcedi iaxy migipn 'a cva :xen`l ,iqei iax ly ezaebza 'lk' dlnd`ed raewy dn (2 ;zegzet ila yie zegzet mr yie zetitxwl xywa b ©dep oi``ed jenq e` zgzeta icy xaeqe lwin iqei iax m` zrke .jenq ly mxebd wx`wec jixvn dcedi iax' :xnelk 'ebe zgzet el yi m`' ezaebz z` gqpn did.'megzd seqa elit` mixzen zegzet oda yiy zetitxwdy xne` ip` la` jenqdcedi 'x ly dlewd lr wlegy rnyn 'ebe oiqpkpy lk' xn` iqei 'xy xg`n la`yiy lk - 'oiqpkpy lk' epiid zgzet `wec `ed xwirdy xne`e jenqa xiznycva dxnegl iqei iax yxtl i"yx ul`p okle .xeq` zgzet `le xzen zgzet

...'aoiqpkpy lk...`pyill la`xingn dcedi iaxy migipny '` cva la` -

epiid ,dlewl 'oiqpkpy lk' iqei iax zaebz yxtl ozip zgzete jenq yxece...zgzet mr wegx e` zgzet `ll jenq

ixii`...`zile...i`ncoeyln ik ,'oiqpkpy lk' xnel ul`p iqei iax ixdy - `pyila `lde ,zgzet `ll yie zgzet mr zetitxw yiy mirney 'oiqpkp m`'xaqeiy itk zgzet ea yi stxw mzqy minikqn lkdy xnel miaiig `nw

...c"qazgzeta...`pyill la`ixac rwx lr ik 'oiqpkpy lk' iqei iax xn` okle -

dnkqd `id 'oiqpkpy lk' ly zernynd zgzet el yi stxw mzqy dcedi iax...zgzet el yi stxw mzqyzgzet el...ivnz m`ymzqly xaeq dcedi iaxy gxkdd dn :l`yz m`e -

izxz xaeq iqei iaxy `nw `pyila rivdl mivex m` xnel yi ?zgzet yi stxwyie zgzet mr stxw yi xaeq dcedi iaxe ,zgzet mr wegx e` jenq - `lewlitk `l' :xnelk 'oiqpkp m`' xne` iqei iax did ,jenq yxec `ede zgzet `llip` zgzet el oi` m` `l` ,jenq `ed icigid mxebdy dcedi iax xne` dz`ymxeb zgzetd deedn zgzeta 'oiqpkp m`' la` ,jenq `ed mxebdy mikqn

fv

Page 98: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ede ,`lewl izxz xaeq iqei iaxy mirivn ep`y xg`ne .'wegx elit` xiznyel yi stxw lky xaeq dcedi iaxy xnel ul`p ,'oiqpkpy lk' oeyla ynzyn

...zgzeti"yx...rnyn `leiax ixacny ,ceqi gipd ivewn xyd (`"yxdnd zqxib) -

,zgzete jenq jixvn dcedi iaxy cenll yi `nw `pyilay 'oiqpkpy lk' iqeixne` 'xn`w `lewl izxz' d"ca mle` .'oiqpkp m`' xne` iqei iax did ok `l myi"yxn rnyn ,`wec jenq yxec dcedi iaxy micnel iqei iax ixacny i"yx'a cv enk jenq yxec dcedi iax `l` ,dxiwgd iccvn cg` s`k dpi` dpwqndy

...'` cv enk zgzet mr wegx e` zgzet ila s` jenq xaeq iqei iaxe`lewl...n"y...`ny `z`pyill m`zda eyexit z` miiqn ivewn xyd -

wegxa e` cala jenqa wtzqn iqei iaxe zgzete jenq yxec dcedi iax :`nw,'zay megz jeza elit`e' iqei iax ixac meiqn `id di`xd xwire .zgzet mr

.zgzet `ll s` xzen jenq la` wegx stxwa zgzet yxec `edy cnlndseq...iqei iaxcne.dlrnl xaqedy itk -

mekiq - (`rwx lr 'm`' dlnd znerl 'lk' dlna dielz iqei iaxa epzpad .dcedi iaxa migipn ep`y dgpdd

(a "yxxizn dcedi iax `l` ,dxiwgd iccvn cg` s`k dpi` `xnbd zpwqn :icv enk dpwqnd :ivewn xyd .zgzet mr wegx mb xizn iqei iaxe cala 'jenq'zgzet `ll s` jenq iqei iaxe zgzete jenq yxec dcedi iaxy ,dxiwgd ly '`

.zgzet mr wegx e`

zgtpe d"ca cenr `l `yepd.`nw `pzd zhiy zxdad -

'eke i`vwz`c...i"yxtoic dlign dpi` opaxcn dxeq` y"diay dlert - ...`ziixe`cn dxeq`d dlrt dyery itk meid lk jynl utgd lr dvwen

zern...`xidp `leilra lhlhl opaxcn xeq` (1 :i"yx ixac cbp zegked - xeq` y"dia migext` eilr ecnry lqy zwqet zaya `xnbde ,zaya miigly lblb aaeql xeq` (2 ;lqd on ecxiy xg` elit` zayd lk jyna elhlhl...opaxcn lehliha xeq` sqk ixde ,y"dia eilr gpen did sqk m` zaya dlbr

lke lkn...xne`emiiwzdl mikiynny xeqi` ivtg md zernde migext`d -cin wlzqny lah k"`yn ,opaxcn ezeid s` lr zayd lk xeqi`d jynp okle

...dyxtdd mrmlerd on...z"`ednda lek`l xqe` dcedi iax :dyn x"xd lr dywe -

wlzqd xeqi`d ixde ,y"dia dhigy xeqi`a dcnry meyn zaya dhgypygv

Page 99: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oeekzd dyn x"xd :uxzl yi ?zayd lk dlk`l xeq` z`f lkae dhigyd zradhigy la` miig ilra e` zern lehlih oebk ,opaxcn mxewny mixeqi`l wx

...dxezdn zaya dxeq`dvwen...l"pkl...n"nemb ik ,`iyewd z` uxzl dyn x"xd ixaca oi` la` -

y"x `ed w"zdy d`xp okle ,(mipald) mlera xeqi`d x`yp zgtpy ziaa o`k...dvwena lwiny

oerny iaxk...z"`eiaxk h"ei zeipyn mzq iaxy xn`p zkqnd zligza - ?y"x dpyn mzqy xnel mi`a o`k eli`e ,dvwena xingny dcedi

dligzkl...xnel yiedvwen md zexitd m`d :zeira izya dpc epzpyn - n"xe ,zegtl xeq` la` dvwen mpi`y xaeq w"zd :dligzkl zegtl xzen m`ezzigt xqe`e y"x enk zexitd z` xizny `pz yiy rci iax .zegtl mb xiznef drick `yixd z` mzq okle ,y"x mya yxetna ef dhiy rny `l la` ,ziadzegtl xzeny n"xl mikqn ziyi` y"xy okzii ik ,'y"x ixac' meyxl ilanleki `l df meyix xcrid 'y"x ixac' meyxl leki did `l iaxy zeide .dligzkl

...y"x itl dpyn mzq aygidlseq...la`iaxe dvwen zl`ya wx dpcy 'mivr oirwan oi`' dpyna k"`yn -

.i"xk dpyn mzqy giken df meyix xcrid okle ,'i"x ixac' meyxl leki didmekiq - (`on dvwend z` wliqe owizyk xzen opaxc xeqi` zngn dvwen

.lah enk mlerd(a.h"eia dvwen iabl y"xk xaeq epzpyna w"zd (biaxe `pzd my z` hinydl zcgein daiq dzid `lyk dkldl `id dpyn mzq

.ehinyd

xpd z` oizget oi` d"c` cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc - dncwd;mine dnc` zyil i"r mleb ziiyr (1 :qxg ilk zxivia mialy dyy -

zeptc z` aviil ick xg` geyw xneg e` ywa llgd ielin (3 ;mlebd zwiwg (2ez`ved (5 ;zeptcd dpwfgzzy cr xvw onfl oyakl ilkd zqpkd (4 ;ilkd

.eztixv xnb cr oyakl ezxfgd (6 ;ellgay xnegd weliqe oyakdnilk...yxit.dncwda 2 dlert -

d`neh...w"re...dnize`le mqxetn df xeqi` (` :eyexit lr miiyw ipy - ilkk epic oyaka ilkd sxev `l cer lk (a ;dpynd zpeekzn z`fly okzii

...d`neh lawn epi`y dnc`ezk`ln...okl`id ef dlert m` xexa `ly oeikne .dncwda 5 xtqn dlert -

hv

Page 100: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mqxtl dvl`p dpynd dnl oaen ,xepzl ilkd z` mixifgny oeikn dk`ln xnb.xeqi`d z`seq...itlelky zxaeqe epzpynl zcbepy dric yi ik :`ibeqd zpaen zrke -

oiprl `le d`neh oiprl `l ,'ilk'k aygp epi` `ed ziteq ilkd sxev `l cer.h"eia dk`ln xeqi`

zeipxg oiqtl` d"c` cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc -

jez...'itmigehy milk (2 ;zegehy zexrwa xaecn (1 :i"yx ixac zivnz - ilk (3 ;dqekn epi`y leaiw zia mr milk `l` ,znd ld`a d`neh milawn mpi`

...af enk `nh i"r (dffd) zqida `l` rbna `nhp `l gehyzqid...dnize :`,dkw oilega dpynd - rbn llkl `ay z` (rbna `nhpy xac)`yn llkl `a ea rbep epi`y t"r` eilr utgd z` `iyny `nh i"r mb `nhp)

(zexiyi `yn llkl `a `l rbn llkl `a `lrbna `nhp epi` gehy ilky zeide ....`yn oick zqid oice ,`yna `nhp epi` `ed

jez...jklld`a mi`nhp mpi` dnl :dywe ,leaiw zia mr milka xaecn - ?znd

gztil...edine...`l`,dqkndn milke` miixtkde miqekn elld milkd -`edyk wx znd ld`a `nhp qxg ilk ik znd ld`a mi`nhp mpi` md jkitlwitqn zqida ik gezt epi`y t"r` zqida `nhp `ed jci`n .ze`ivna gezt

.gztidl cner ilkdyezy`...opixn`ckux`d mr odk icia ciwtdl `xnbd zcbpzn oihiba -

ile` rbna dnexzd z` `nhiy yyg oi`y zexnl ik ,dqekn qxg ilka dnexz..dqekn ilk hqida mi`nhn (af e`) dcpy o`kn ;ilkd z` fifz dcpd ezy`

seq...xn`wez`nhn dqekn qxg ilk dfifny dy`y dcp zkqna xn`p oke - t"r` ,rxtnl zery -24l cre dzcipa dpigan `idy onfdn eay lke`d z`

.znd ld`a `nhp epi` dqeknd lke`dymekiqt"r`e ;dqkna miqekne leaiw zia mr qxg ilk md 'zeipxg oiqtl`' -

.mfifn afyk mi`nhp md ieqikd lya znd ld`a mi`nhp mpi`y

ixy `nhwe d"ca cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc -

aiig...dnize :`,gi zaya `ziixa -mind z` ozep cg`e xt`d z` ozep cg`(labl ila) labiy cr xn` dcedi x"a iqei iax ,iax ixac aiig oexg`do`kn ;

w

Page 101: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

ji` k"`e ,aiig labndy micen la` labl ila min zpizpl xywa miwlegy?h"eia labl xzeny i"yx yxtn

eeilr...l"i`ed yecigde ,yai xt`a xepzd iwcq ielinl `id dpeekd o`k - ...mina xt`d z` labiy eyyg `l l"fgy

seq...cereokle ,f` dyrp leaibde h"ei axra xt`l min siqedyk xaecn - la` xt`a miwcqd z` wexyl xzeny oeekzd `ed 'ixy `nhwe' xn` `piaxyk

.i"yx yexitk `ly ,labl `lmekiq.dit` xepz oewizl elit` h"eia xt` labl xeq` -

xeq` dlrnl dhnln d"ca cenr al `yepd.irx` ld` ipic -

oglyd z`...z"`e?mlerd bdp ¦n lr `iyew - ux`l...l"ie.zeptc oi` eply zepgleyle ux`d cr zeptc `la ld` oi` -

oixifgn...dnizedxifgdl mixizn yi zaya xepzdn dcxedy dxicw - ?dipal dnec xepzd lr dzxfgd ixde ,liyazd xxwzd mxhyk

dlgzn...l"iezevignd xepzae zevignd z` mb dyeryk wx exfb l"fg -...mei ceran zeniiw

yixtck...g"xt okezevignd ziiyr ila xeqi` oi`y mikqn l`ppg epiax - ly zyx lr mb mivia cinrdl xeq` i"yx itl .i"yxk `ly '`zria' yxit okledxwna xeqi`d z` yxtn l`ppg epiax la` ,zevign el oi`y s` (`lkq`) lfxaxy`k odiab lr ziyily dviae zevign zeynynd mivia izy - yleyn lyoiay llga ynzydl jxevd `ed df xeqi`a i`pz ik ,llgd jeza zxrea y`d

...bbl zgzn zevignd zevign...mbe...zevign yi `ixetly yxtl yi oke -

xak...j`meyn ca ieqika dgezt ziag zeqkl zxqe` zaya `xnbd - ?zay axrn zniiw ziagd `lde ;ld` mieedn ieqikd mr cgi ziagd zevigny

ld`k...l"iebbd ghyyk wx zeniiw zevign iab lr bb zgpd exizd l"fg - ...ziag iab lry enk agx bb `l la` ,dxicw e` dvia oebk ,lecb epi`

xzen...i"yxtz` mb miwdl xzen 'eke dxcw `zria ,`zxecn'a okl - dlert zeyrl xizn y"xe ,ld`l oeekzn epi` bbd z` gipny in ik zevignd

...dxeq` dnvrlky dlert didz ieel z`vezy t"r`dyer...`l`...wgecemexbz (cinz `l la`) minrtly dlert xizn y"x -

:`nbecl ,xeq`d dyrnl oeekzn epi`y i`pza ,dxeq` dk`ln ly ieel z`vezl`w

Page 102: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

e` ,`ly okziie rwxwa uixg dyriiy okziiy dyw rwxw iab lr dhn xxebdminrtle repnd z` lirti minrtl ekezl xie` znixfy xxwn ly zlc zgiztdyer `ed 'oipa jxc' mewn lkn ld` zeyrl oeekzn epi`y zexnl o`k la` .`l

.'oipa jxc'l dnecy xac exq` l"fge (bbe zevign znwd)mekiq - (`zcnrd e` zevign oi`yk Jmi`ad mi`pza irx` ld` miwdl xzen

xy`k mei ceran zeniiwy zevign iab lr bbd zgpd e` zevignl zncew bbd.xepz iab lr dxicw e` dvia oebk ,ohw bbd ghy

(ao`k ik ,oerny iax zrcl xzeny 'oeekzn epi`y xac'l df oipra xyw oi`.dyry dn zeyrl oeekzn `ed

ixy `zyai `zklde d"c` cenr bl `yepd.`xnbd wqtl d`eeyda meid zlaewnd dkldd -

q"yd...wgeceiaxk bdpp epgp`e dcedi iaxk weqtz `xnbdy xiaq df oi` - ...jkitl ,oerny

seq...l"iexizne dvwena lwin y"xy zxnle ,oerny iaxk zwqet `xnbd - .dwqdl mb miie`xd mivra wx df ,dxhn lkl mivra yeniyd z`

`xpeyl `irn icye d"c` cenr bl `yepd.aeh meia miirnd eid avn dfi`a -

lek`l...i"yxitmilk`n el yi ok m` `l` dlik`l miie`x miirn i"yx itl - xear mlhlhl xeq` ok enk .aeh meia mlhlhl xqe` i"x jkitl ,xzei minr §h

.mc` zlik`l miie`x miirnd eid leg did ceryk zeynyd oia ik ,miig ilralek`l...z"`eyiy jkn d`vezk dvwen dyrp `l dlik`l ie`xd lke` -

meyn lyean `l xya zaya lhlhl xzen :di`xde ,mirh xzei lke` milral?mirh xzei lke` el yiy zexnl elk`l ozipy

xeq` did...l"ie,mc` zlik`n elqtpe h"eia elwlwzdy miirna xaecn `l` - ...mlehlih xeq`l jixv did ezhiyl i"x okle

seq...ipynexgn elwlwzi miirndy rcei mc` y"diay zvxzn `xnbde -.mialkl mcriin `ed okle h"eia

mekiq - i"yx ;aeh meia mc` zlik`l miie`xy miirna xaecn ::'qezxaecn .aeh meia elwlwzdy miirna

xne` xfril` iax d"c` cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

aw

Page 103: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

bbl...dnize:xvgd on elit` mqiw zlihp xizn `"xy i"yx ixac lr dyw - a,`t zaya .`qkd ziaa gepiwl zewlg mipa`a miynzyn eid `xnbd onfazelrdl el xzen m` ,ebb lr `qk zia el yiy inl xywa `liy xa dax l`eyyeniyl hxt dvwen od mipa`y dkldd `ed dirad yxey ?zaya mipa` mylozelrdl aiig didy okzii ezial aexw dk `qkd ziay xg`ne ,dfd miieqndminrtly) 'zeixad ceak lecb'y oexwird it lr xizd `cqg ax ?zay mcew bbl.dvwen ixeqi` migcipe iwp didi eteby mc`d ceakl df ixde ,(mixeqi` dgec'eipiy ea uevgl eiptlyn mqiw mc` lhep' ,epziibeqa `"xn eilr dywn `xnbdliabn `"x ,eipiy oia mi`xp lke` ixexity mc`d ceak df oi`y t"r` ,xen`l.mipa`d zlihp mewn mb liabdl yi k"`e ,mqiw lehil i`yx epnny mewnd z`

?cala 'ziaa eipt'l xzidd z` liabn `"xy dpiad zaya `xnbdy o`kn mzd...l"ieeiptln `wec mqiw zlihp xizn `"xy oiady i"yxk `ly `l` -

...l`yz m`e .ziaa`ed oken...ab lr s`ewilcne xvgd on aabne' milna o`k miiqn `"x ixde -

?`wec eiptln `le '`ed oken xvgay dn lkyseq...la`...epiid:'y` zwqd'a eixac oial 'mqiw'a `"x ixac oia wlgl yi -

`ed mewn dfi`a rcei mc`y xg`ne ,dcerq ilkn wlg md miipiy iewipl minqiwdvwen md xvga minqiwd okl ,y`xn minqiwd z` oikdl eilr lek`l cnerokle ,wqidd mewn e` y` wiqdl jxhvi m` cinz reci epi` mc` la` .df oiprlxvgd on elit` minqiw seq`l el exizde ,y`xn minqiw oikiy l"fg ecitwd `l

.y` wiqdl hilgiykmekiq - i"yx ;xvgd on mb y`le miipiyl minqiw zlihp xizn `"x :'qez`"x :

.`wec eiptln miipiy inqiw xizn

eiptln aabn mixne` minkge d"c` cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

dcedi iaxe...dywewx mivr lhlhl xzeny i"xk ixaeq minkg i"yx itl - i`pza dxhn lkl mivr lehlh xizny oerny iaxk miwqet :dywe ,dwqd zhnl

?y"xk miweqt ep` ji` i"xk mixaeq minkgd aex m`e ,dwqdl mb miie`x mdylseq...okdaiqn mqiw zlihp mixqe` o`k `l` ,oerny iaxk mixaeq minkgd -

lr xaer `vnpe miipiyd oia xecgl gep didiy ick mqiwd xeayi `ny - zxg`uevgl enhw m`' :'a cenr `ziixaa `aen oke ;ilk ziiyr xeqi`

.'zeay meyn (xeq`)...`"kg...eipiyamekiq - i"yxenk dwqdl hxt aeh meia mivr lhlhl mixqe` dpyna minkgd :

bw

Page 104: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

;dcedi iax'qezdyri `ny minqiw zlihp mixqe` `l` y"xk mixizn minkgd :.milk mda

xeq` la` xeht d"ca cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

oiywa...dywexeht' aezk zg`ay zeziixa izyn `pdk ax dywid eli` - la` ,zpaen dzid dcedi ax ly eze`ltzd 'z`hg aiig' dipyae 'xeq` la`

?dlek `ziixadn hhiv `pdk axy oaen zg` `ziixaa aezk lkdy eiykr`zel`...w"redcedi iax ixde ,gixdl elit` oiyw mehwl xeq`y aiyd i"x - ?z`f dyr envr

t"de l"`...z"x`eik `l`' qexbl mewna '`iran z`hg aiig' dwqitd ixg` - :`ibeqd yexit dfe '`ipz ik (dil xn`) l"`' l`ppg epiax qxeb ,'`ipz

`zel`...dcedi axc (1 - 'eke `pdk ax diaizi` (2 ;xeq` la` xeht `zyd l"``irana z`hg aiig il `iyw `w`pdk ax hhivy `ziixady aiyn dcedi ax)

;(mehwl dligzkl xzen `l` z`hg aiig epi` mhewdy cala ef `l ik ,zyaeyn (3l"` (`l` mewna) oiywa `idd `ipz ikdid oey`x hanay aiyn `pdk ax)

axy xnele `ziixad zqxib mr dcedi ax ly oicd wqt z` mi`zdl xyt`,ilk oewiz meyn mda oi`e dnda lke` mdy mikx minqiwl oeekzn dcediik ,jk uxzl `"` la` .dnda lke` mpi`y miyw minqiwl zpeekzn `ziixadeitk ,miyw minqiw elit` gixdl mehwl dligzkl xizn dcedi ax dyrnl

.(`c` ax ipa oiaxe `axn eprnyyxzen...n"nemiyw mehwl dligzkl xzeny elya dcedi ax cner dpwqnae -

.eipiy uevgl elit` dligzkl mehwl xzen mikxae ,eipiy uevgl `l la` gixdlmekiq - (` .dticr l`ppg iax zqxib (axnel jxev oi` `ibeqd zpwqnn

.`"x itl dcinrn dcedi ax `l` zyaeyn hhiv `pdk axy `ziixady

dcedi ax ia opied ik d"ca cenr bl `yepd.dlcad xcqa minyal mrhd -

mehwi...ixiinelr xeariy yyg `la gixdl dligzkl miyw mehwl xzen - ...eipiy z` uevgl mehwie opaxc xeqi`

opaxk...meyn...z"`elr milican `l dnl zay i`vena lgy aeh mei - `ly dcedi axk miwqet ixd eipiy ea uevgl mehwiy yygn m`e ?minya

...miyyegminya...oi` mbezwqtn mepidb ly y`d h"eie zayay meyn `l mbe -

cw

Page 105: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mdilr mikxan `l okle ,y`d gix bitdl mi`a minyade leg meia dligzne...h"ei lk i`ivena mdilr mikxan epiid k"`y y"vena lg h"eiyk

y"na...`kil i`e...mbeh"eia mb oky dxizi dnypd weliq meyn `l mbe - ?h"ei i`vena minya lr mikxan `le dxizi dnyp icedil yi

seq...z"`e...l"ie,dxizi dnypd weliq lr mgpl mi`a zay i`vena minya - `ly mrhde .dxizi dnyp ea oi` ik h"ei i`vena minya lr mikxan `le

.bgd ilk`na mingpzn h"eiay `ed zay i`vena h"eia minya lr mikxan

milbxde y`xd oiblen d"c` cenr cl itl...la`hrnl yie ,mly eblnl xy`n icb ly xer hiytdl xzei lw -

.dgxiha

opeva oze` oibitn oi`e d"c` cenr cl mdilr..dnizednle ,'oda zelvl mitrxd z` oipaln oi`e' aezk dpyna -

?'zet`l liayn' xepzd z` mqgl o`k xzenseq...l"ieepi` lfep zervn`a meqig la` ,cinz mqgn y`a mitrx oeal -

.cinz liren

getna oigtep oi` d"c` cenr cl `yepd.epbdpn zwcvd -

llk...yxitoia `l la` one` ly zxtety oial getn oia dpigan `ziixad -...aeh meia mixeq` migetnd lky o`kn ;ihxt mc` lyl one` ly getn

seq...edin,ocr eznyp uxt x"den .ziad lra ly getna ynzydl mibdep - .mipne` ly milka wx zfkxzn `ibeqd ik xeqi` epziibeqn wiicl oi`y orh

cl lhep ip` o`kn xne`e d"c` cenr `yepd.inlyexid ziiyew aeyii -

`ed izeny...dywnik ikedl yi i`ny zia cinlzn did `"xy xg`n - dvwen xac zpkdy y"a iwqet `,i jca oky etlgedshtlged dpyna zehiyd

?dxin`a ic `oke lehlih enka zipteb dlertn ici lrr x ziyrpith...l"iedxeng dvwen zbxcy miig ilraa xaecn my ik onewna zehiyd -

...dxin`a mb zxzipy zexit ly dvwena epi`y dlert i"r `l` zxzip dpi`y meyxiy...la`gxkdl yi y"a zhiyl `yixd z` ayiil ozipy zexnl -

dvwen mixizn d"an mdy minkgd ik ,o`k `tiqd xe`l dpynd lk z` silgdldw

Page 106: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

...dxin`a mb mixizn lld zia `,i scae dlert i"r wxseq...yieminkgdy xnel ozip ik ,dqxibd z` zepyl gxkd oi` o`k mb -

dlrd mb `ed zexbexbd itlk mc` ygy iytpd wezipl sqepy meyn mixingndlert dyr `ly mipeia k"`yn ,yeaiid jildz mez cr bbd l` eicia mze`

.eyeniyn mwigxdl mekiqdvwena miliwne miig ilra ly dvwena mixingn i`ny zia -

dvwena miliwne micia dzvwedy dvwena mixingn lld ziae ,micia dzvwedy.dpyna zehiyd z` jetdl oi`e ,miig ilra ly

ezia ipae eipa d"ca cenr cl seq...'itoeekzd ogehiy zryay dlbzn mip`z lek`l xgea a`dy drya -

mr rxtnl ozk`ln dxnbp lek`l xgay oze` jkitl .wlg xi`ydle wlg lek`ldl` la` .ezia ipa `le `ed `l - dyxtd `ll olk`l xeq`e xvgl ozqipkezia ipal xzene yeaiil eghyp eci lr dlik`l exgap `le zegehy oiicry

.irx` olk`l

`l reay ipy x`ya `d d"ca cenr cl (`"yxdnd t"r) `yepd.`pin` dedd zxdad -

ziad...zayceilr dxary lke` reayd zepy x`yay wiicpy dvex `pzd - creiny lke` dxezdny t"r` ,dcya elit` xyrnl opaxcn rawp zayd

.zial dqipka wx xyrnl rawp zinvr dkixvlseq...enkeli`k zay eilr dxary lke` lr lg xyrn aeigy epwiz lfge -

.xryd jxc zial qpked

zay `ix` i`n ikd i` d"ca cenr cl `yepd.`xnbl miyexit ipy -

inp...ikd i`?zay axra dpynd zwqer dnle - dpkd oic...z"ke(1 :cnll zayae ziriaya zwqer dpyndy uxzz m`e -

cvik mi`pz zwelgn (2 ;xyrnl raew exeaic mipyd x`yay cnlp weic i"rdf la` .meyxiy cr d"ale cala dxin` i"r y"a itl - dvwen xac mipikn

...epi`lhep ip`...k"`ceyecig z` ripvn did `l `ed `pzd oeekzd z`fl m`y -

rinyn did `l` ,'dpkd' oipra zwelgnd z` hilan jci`ne ,weic i"r erinyne,bdep xyrnyk reayd zepy x`ya dpynd geqipa yxetna yecigd z`

ew

Page 107: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...y"ae d"a ly mzwelgn z` rinyn did zcxtp dpynaeseq...rnyndvwend zpkd oipra zwelgndy ,o`k yxit i"yxy itk e` -

`xhef xn oeekzd z`fl m`y :dyw i"yx la` .`,i sca dpyna iax rinydzexit ly dpyndn mi`zpd zwelgn cnll ul`p iaxy aiydl dlki `xnbdmiwtzqn d"ay miayeg epiid 'zelfeb' ly dpyna wtzqn did m`y ,dvwendiivw`c dvwena mixingn d"a ik ,oekp epi`y - dvwen ibeq lka dxin`a- dvwen ly beq lka dpkd ly dyrn miyxec y"ay miayeg epiid oke .micia

.ig lra dpi`y dvwena dxin`a miwtzqn y"a ik ,oekp epi` mby

mzd ip`y d"c` cenr dl raew exzen mlerlc.'raew xfeg exzen elit` mlerlc' :'qeza qexbl yi -

xfril` iax d"c` cenr dl `yepd.'epnhy zewepiz' dpyndn `iyew aeyii - dncwd:yiwl yixl opgei iax oia zwelgn z`aen a,a zxyrn inlyexia -

zlaeh zayd xne` opgei iax :zayd odilr dycwe zayd jxevl `ly ohwly zexitlgd dyxtd `ll mlk`l xeq` zay zlik`l ecgei `le zay xear ehwlp `ly s`)

(irx` mlk`l xzen zayd zligz cr la` ,zaynoi` xne` yiwl oa oerny iax ) zlaeh zayd.(zay mcew elit` cin rawed f`e zayl lke`d z` cgii m` `l`

elk`i...z"`e?xyriy cr zayd xg`l elit` -seq...inp i`...xnel yieiax lr dywii `ly ick e` ,dncwda yiwl yixk -

xyrn oiprl zraew zayy ,ezhiyl mb `iyewd z` ayiil yi zeipyndn opgei.ezk`ln dxnbpyk wx zay jxevl lke`d z` cgii `lyk elit`

zay cg` d"c` cenr dl ezk`ln...xn`z m`ejxev oi`e xyrnl erawp zexitd ezk`ln dxnbp -

?'eke dnexz ,zay zriawaseq...l"iezay la` ,zraew `l ziad ipt zii`x `la dk`ln zxinb dxezdn -

.opaxcn zeraew 'eke dnexze

lldcn iwet`l zay d"c` cenr dl `ed...oicae'`xnb mzq' `l` oiax ixac jynd epi` 'eke iwet`l' rhwd -

dpiad ei"x z` dxiaqny `xnbdy mixne` 'qez .ei"x mya eixac lr dxirny...y"an didy `"xk dpi` dklddy oaen ik `"x z` hrnl oeekzd `l `edy

fw

Page 108: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

seq...n"necenra `xnbd zxne` dnl `"xk dpi` dklddy heyt m` :dywe - zraew zay m` dl`yd iabl l"i ?`"xcn iwet`l d`a ei"x xn`y 'dnexz'y 'a`a ei"xy xg`ne .`"xe lld - oky mixaeqy mi`pz ipy lr reci - xyrnlz` mb hrnn `edy oiaiy cneld lr zkneqe lld z` mixikfn ,ef dric hrnldnexzy xaeqy in `ziixaa e` dpyna epivn `l 'dnexz' oipra mle` .`"xiwet`l `a opgei iaxy xnel `l` dxixa oi` jkitl ,`"xl hxt xyrnl zraew

.`"xn

oii ick `iand wxt jlr oxcd

gw

Page 109: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oiliyn - iying wxt

exypy in d"ca cenr dl`yepd.'inp i`' ztqeza `xnbd zpeek -

diixy...`le...o`k,mina diidy e` dlitp - mipte` ipya 'exyp' yxtl ozip - ...dlitpk dyxtn epziibeq

seq...edine`l oekpl d`x `ibeqd lra miyexit ipyl zpzip 'exyp'y meyne - edfi`' dpyndn di`x cer `iade 'mina eilk exypy in' dpynd lr jnzqdl

.'dxivwd zrya xyepd hwl

`laihca d"ca cenr dl `yepd.ipalc `xie`l lah oia d`eeydd zxaqd -

owezn...z"`exeq`y zexnl ik ,mipal lyn dlw lah ly dvwend zbxc - lehil xzen didi h"eie zaya yixtie opaxc xeqi`d lr xeari m` lah lhlhlitl .h"eie zay lila y"dia xg` mxizdl jxc oi`y mipal k"`yn ,zexitd z`dlw dvwen jxevl `wec xnel mewn yi aey ik ,xac uxiz `l dxe`kl `ler df

?mipalk dxeng dvewn xear `le milk lhlhl dpynd dxizd lah enk`l...wxtaeax `,bn zaya :dvwen ly 'lw' beqk xcben lahy di`x cer -

cinrdl oebk ,dvwenl eze` jetdz xy` dvwen epi`y utga dlret xqe` `cqg`ziixad mr mikqn `cqg ax z`f zexnle .eilr qtzl lkei ig lray ote`a ilkzexitd z` livdl ick lah ly dxeay ziag zgz xzid ilk miyl dxizny

...dvwen my 'lw' beqk xcben lahy meyn oca`n lahd...l"iemre ,h"eie zaya xzid icil `eal leki lahy rci `ler mb -

zaya dyxtd xeqi` lr xar `l cer lk ik ,ipalc `xie`l lah deeyd z`f.mipald xy`n zegt `l lehliha xeq` lahd

`ni` `l` d"ca cenr el (`"yxdnd it lr)`yepd.i"yx yexit xe`l epziibeq lr `iyew - dncwdyi 'qez oiadl icke `xnbd zqxiba zerh dltpy azek `"yxdnd -

:oldlk `ibeqd zrke ,'zeni `le...y"xc `xaqze' rhwd z` '` cenra hinydl`tiq `ni`... `zniwe` i`na... xn`w ikd... mixeac zxek b"r zlvgn oiqxet y"z

xzen oeekzn oi`y xac xn`c y"xl o`z` 'cevl oeekzi `ly calae' xiaq df oi`)(`l` y"xk `tiqde i"xk `yixdy `id i"x dlek mlerl.'eke

xzen oerny iaxle...d"ti"xk `ziixad lk z` cinrd ovxzd i"yx itl - hw

Page 110: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xizn i"x lr wlegy y"xy rnyn ;zepelgd z` dqk `lyk zwqer `tiqd xy`k...zepelgd z` dqkyk elit`

zepelgd...mbeik ,zepelgd ieqik elit` xizn û"xy '` cenra rnyn mbe - ieqik mbe zlvgn zqixt ly dxev lka y"xk `tiqd z` cinrdl ayg dywnd

...cevl oeekzd `lyk zepelegzecevp...dnizeaeygl xyt` ji` :ovxzde dywnd lr dyw i"yx yexitl -

wiqt' yiyk oeekzn epi`y xac xqe` y"x `ld ,zepelgd ieqik xizd y"xy?'` cenra zerha epzxnba driteny ef `id 'qezd ziiyew ,xnelk ?'diyix

zxeekd on..yxiteyxtn `"xaii`n dyn x"xd i"yxl cebipa `l` -o`k `l` ,dxwn lka zepelg ieqik xizn y"xy eayg `l ovxzde dywndyi"r zepelgd ieqik mr elit` mzqp did `ly zxeeka ohw awp didyk xaecnmiqpkpe mi`vei ekxcy xega `l` ohw awpa ic `ly xaeq i"x :zlvgnd`ly t"r` ekxc z`vl mileki mixeacdy awpa icy xaeq û"xe ,libxk mixeacd

.libxk ea miynzynmekiq.e`vi `l la` ekxc z`vl elki mixeacdy awepn zxeeka xaecn -

dpeye jtey d"ca cenr el `yepd.dywnd lr i`yew -

ixit...dnlmi`xen`dy `id dgpdde ,`ziixaa `aen 'dpeye jtey' oicd - cenra dywnd lr dyw o` m`e ;zeipynd z` exikdy itk zeziixad z` exikdayg dywnd xy`k 'zaya slcd zgz ilk oipzepe' dpyndn `ler z` swzy '`dxizn `ziixad xy`k jk ayg ji` :mindefn minyb ina zwqer dpyndyxeq`e 'dvwen xacl qiqa' xcben did ilkd mindefn eid m` ixd ,mlehlihmb ea oi`yk zayd meia oa` ea dnyedy lqa zwqet `xnbdy itk ,lehliha

?zexitseq...l"ieelit` e`ivedl xzene 'qe`n'k aygp ziaay minyb in `ln ilk -

mindefn mina zwqer dpyndy ayg dywnd ;diizyl miie`x mpi` mind m`.ziad on elhlhl xzeny rci `ed la` ,`ler lr dywide

xnc` ixarc il iziz d"ca cenr el `yepd.dax ly wqtd zxdad -

dlgzkl...b"r`avn xevil ick mewnl qpkiiy iia`l dax xn` ji` k"`e - ?'irx ly sxb' xcben didiy

`igx...l"qcqtd repnl ick dligzkl irx ly sxb ziiyr exizd l"fg - iw

Page 111: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...oennseq..inp i`sxbl micwn yi`d xy`d :mipte` ipya okzii irx ly sxb -

oebk micwn yi`yk irx ly sxb zeyrl exq` l"fg :yi`l micwn sxbd xy`keexizd `vnp xak jelkildyk la` ,eqeka sxb dyer `ede lke`l ieb oinfdl

.ewlql xzen didiy avn xevile qpkidl l"fgciar `w devn `de d"ca cenr el

`yepd.dpyndn ixyt` weic - `tiqc ipdc...d"t,oiyeciw ,hetiy dnl zrcl dvx dywndy yxtn i"yx -

?`tiqa zeneyxd zeevnd llkn mi`vene 'zeyx'k mibeeqn meaiie dvilgoniiwl ozipy ote`a elld zeevnd meiwl oeekzd `pzdy zvxznr `xnbde

...epnn dlrnl oi`y ote`a zeevnd meiwa zwqer `tiqde ,xzei dlern dxevaxeq`...df itleyi dipy dbxca elld zeevnd ziiyr zxqe` `zrivnd m`e -

lka ozeyrl xeq`y xazqn la` ,dlernd ote`a oniiwl xzeny wiiclzeyx ,zeay' :mibeqd lk z` siwdl dpynd z` opbiq `pzd `l` ,odizexev

...zepad i` repnl 'devnexeq`..rnyn...okedy` dil zi`c' m`zda 'oiycwn `l' zyxtn `xnbde -

...h"eia ycwl el xzen mipae dy` el oi` m`y wiicl oi` o`k mbe ;'mipaeoipc...`le...dywezxqe` oixcdpqae ,'oic' jildza aly `id oiixar zyprd -

oic zia ipeic lr xeqi`a `le weqt jnq lr zaya gvex zbixd `xnbddyly ly c"iaa zepenn ipic oecl zxqe` epzpyny o`kn wiqdl yie .epzpynadlrna `edy meyn dxifbd llka epi` dylye mixyr ly c"ia la` mipiic`ide zeytp ipica dpc dpi`y dlecb oixcdpq jkitl .dyly ly c"ian ddeab

...lirl eprawy dnl cebipa h"eie zaya oecl dl xzen ,ddeab ikd dlrnaopaxcn...yiela` ,epxn`y itk opaxcn mixeq` oic iza lka mipeicd -

...`ziixe`cn wenipa oiixar zbixd xeqi` wnpl eticrd oixcdpqaciar `w...z"xela` ,xeq` dpyna aezky dn wxy xaeqe wleg mz epiax -

xeqi` zwnpn oixcdpqa `ibeqd ezrcle ;xzen zeevnd ly xzei dlern meiw...dylye mixyr ly oic ziaa oecl xzen opaxcn ik weqta zaya gvex zbixd

qxhpewd...cere...dywemilern oiyeciw eixack m`y ,z"x zhiy ziigc - zeidl dkixv dzid dycg dy` ycwl onl`zdy odkl xzeny daiqd mixzenmixeqi`y inlyexid `iany daiqd `le dl`k oiyeciw exq` `l l"fgy meyn

?ycwnd ziaa milg mpi` h"eie zayl qgia opaxcxfbnl...`iyw `layiizn oixcdpqa `ibeqdn i"yx lr epiywdy dne -

zia ipeic lr exfby xeqi`d llka epi` zaya zen oic xfb revia :xg` ote`a`iw

Page 112: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

rval x`yp zayae lenz` dzyrp miccvd zriny ik ,aezkl e`eai `ny oicxeqi`d z` wnpl oixcdpqa `xnbd dvl`p jkitl ;daizkl yyg oi`e yperd z`

...weqtahwp...cereaiydl leki z"x ik inlyexid jnq lr z"x zhiy z` zegcl oi` -

oiyeciw exq` `l l"fge dipy dy` ycwnyk dlern devn miiwn lecb odky...cala zg` daeyza hwp inlyexid `l` ,milern

zaya oipw...xcdexg`y oicd :inlyexid jyndn z"x lr dyw la` - riavn ,dcearn gieexzy mitqkae `vnz ezy`y zecia`a lrad i`kf dtegddleza zteg :dlera ztegn dpey dleza zteg .oipw dyrn `id dtegy jk lrmiyery itk dtegl zgz e` ezia oebk lrad zeyxl dzqipk (zg` dricl) `iddyrn jxe`y onf wxtl cegii) 'd`ial ie`xd cegii' `id dtegd dleraae ,meidodk oipra xn`py dnn wiqn my inlyexia `pen iax .(my dlrap `ly s` d`iaxeqi`d xe`l zay mcew dnr cgiizdl aiig iyy meia dpnl` `yepdy ,lecbdteg jxerl xzen zeidl jixv did z"x itl la` .zaya miyp zqipk lr opaxc

?dlern dxeva ziyrp devndy xg`n zayamipae...`edde...mipae dy` xak el yiy mc`a xacn `pen iaxy aiyi z"x -

seq...i`dne.'dnvr z` 'dpew' dy`d hba oky - mekiq :milern oiyeciw oipra dpynd zcnra zwelgn - i"y“dpynd -

;zxqe`z"x.dxizn dpyny -

edpinxe d"c` cenr fl oiliynn...dnizh"ei oia oi`' ,epzpyn ly `tiqd zhhevn a,f dlibna -

miywn `l my `xnba dnl :dywe ,`yixd `l la` 'cala ytp lke` `l` zayl?'...oiliyn edpinxe' o`k miywny `iyewd z` dpynd lr

xeq`...w"reyiy cera dligza 'oiliyn'n eywid dnl :epziibeq lr dywe - dpynd ik ,lld zia zhiy z` zn`ez dpi` epzpyny - xzei dxeng `iyewd`ved mb h"eia mixizn d"a xy`k ytp lke` zek`lnn ueg h"eie zay deeyn

?ytp lke` jxevl dpi`y`ziixe`c...`kde...l"iemy `xnbdy xnel yi dpey`xd `iyewd iabl -

zwqer dpyndy aiydl ozipy y`xn drciy meyn 'oiliyn'n zeywdln drpnpwx epid aeh meil zay oia lcadd odiable ,dxezdn zexeq`d zek`lna wxmiax milcad yi mdiably opaxc mixeqi`a zwqer 'oiliyn' la` ,ytp lke`aepziibeq lra :dipyd `iyewd lr mb aiydl ozip ef jxcae .aeh meil zay oiazwqer epzpyny aiydl ozipy y`xn rci ik lld zian dligza dywid `l

aiw

Page 113: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

miwqer lld ziae ,aeh meil zay oia lcad oi` mdiably ,opaxc mixeqi`aepziibeq zxne` dnl ok m` :dywz m`e .dxezdn dxeq`d zaya d`vedaminikqn lld zia mb epixacl `ld ,i`ny zia `ed epzpyn lra ik dzpwqna

?aeh meie zaya mixingn opaxcnyseq...n"nezepyl `xnbd dvl`p epzpynl 'oiliyn' oia dxizqd z` ayiil -

d`veda miliwny d"a zhiyl dxn`p 'oiliyn'y reawle dligza eaygy dnzhiyl dxn`p epzpyne ,oenn cqtd mewna lehliha mb `linne ,jxevl `ly`ly h"eia lhlhl xeq` `linne ,`ziixe`cn jxevl `ly d`ved mixqe`y y"a

.oenn cqtd mewna elit` p"e` jxevl

dxeq` ziag s` xn` l`enye d"ca cenr fl `yepd.l`eny ixaca dxizq aeyii -dncwd :`,ar oihiba dpyn - izn m` meidn...jihib df ,ezenl jenq legi hbd)

(znehb df ixd...zelg zrya ik 'dxixa yi' dpyndn zwiicn a,dk my `xnbde ,.hbd lg mcew dwcy rxtnl xxaed ezen mre ,zeni izn yxbnd rci `l hbd

hbd lk...dnizely hb gqpl owiz l`enyy `aen a,dr oihiba .dncwd - ,'(mcew dwc) hb `di izn m`e ,hb `di `l izn `l m`' :(rxn aiky) yep` dlegoi`' xaeq l`enyy zraew epziibeq :dywe ,'dxixa yi' l`enyly o`kn

?'dxixaseq...l"iei`pz oial epevxk eniiwl dpznd iciay i`pz oia oigadl yi -

okle miny icia yxbnd zzin :dpz ©nd zhilya oi`y mxeba ielz eneiwymitzeyd elki y"diaa o`k la` ,'dxixa' mrhn rxtnl lg hbdy xaeq l`eny

.'dxixa oi`' l`eny xaeq df dxwnae ,evx eli` dwelgd ihxt lr hilgdlmekiq.mixg` zrca ielz i`pzd meiwyk dxixa yi xaeq l`eny -

eyyg `l dvwen xeqi`l d"ca cenr fl `yepd.i"yx yexit ziigc -

d"tk...icdq op`oernyl qgia dvwen oae`xl jiiyd lke`y gipn i"yx - ...oernyl elik`dl oae`xl exizd l"fg `l`

oihegy oia...dyweutgy ze`ivn dvwen ipica oi` ik ,zirhen ef dgpd - :a,ci dpyndn dvwen dpi` ef dnday di`xde ,xg`l xzene cg`l dvwen `edgelyl mixizn d"a eid `l milrad epi`y in iabl dvwen dndad dzid eli`y`l z`fk dvwen lik`dl eliwd l"fgy i"yxk xn`p m` elit` ik ,h"eia dnda

...dndad z` gelyl mixizn eidbiw

Page 114: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

seq...yxtnexyae oney zngn 'clep' meyn cg` lk lr lg xeqi`d `l` - dndad lky zexnly ,dlik`d onfl cr zeynyd oian dndaa mitqeezny

.dlek z` lek`l l"fg exizd etqeezdy miwlgdn zwpeimekiq`le ,y"dia f`n eclepy oneyde xyad cvn `a lkl dvwen xeqi` -

.exiag wlgl qgia cg` lkl yiy wezip zybxd zngn `a xeqi`dy i"yxk

y"n da opiede d"c` cenr gl `yepd.eppiipra wtqd zxdad -

megzl uegn...d"txird axrnae gxfna (1 :ex`zn i"yxy itk dxwnd - xzei `ed xird on yxcn zia lk ly wgxnd xy`k ,yxcn iza ipy ecnrleki did dpnny dcewpa xirl uegn did mkgd zeynyd oia (2 ;dn` miitl`nhilgd mxh mkgd zeynyd oia (3 ,xgaiy yxcn zia dfi`l zaya ribdlly igxfnd cva aexir gipdl mc` i`yx df avna .xgn ribi yxcn zia dfi`l,mkgd ribd yxcn zia dfi`l rnyiyk zayae ,i`pza iaxrnd cva mbe xird

...'dxixa' oicn zeynyd oia rxtnl aexird legi oeeik eze`lmiizpia...dyweokzii `l ik ,miize`ivn mpi` mx`zn i"yxy itk mipezpd -

on miwgexnd yxcn iza ipyl ribdl mkgd lkei dpnny xirl uegn zg` dcewp..axrnl dfe gxfnl df dn` miitl`n xzei xird

enewnn...l"p oklxaecn :oiaexira yxit envr i"yxy itk yxtl yi - ile`y `ed xexia oerhy wtqde ,cg` yxcn zial wx ribdl leki mkgdy

...enewna x`yi e` `eai m` hilgd mxh y"diaaixir...xn`wc `dc :a,el oiaexira dpyna dfk wtq epivne - on mkg `a m`

o`kl `le o`kl `l...gxfnl iaexir gxfnd (enewna x`yp `l`) ixir ipak ipak ipixd)(oeeik meyl aexir oi`e ixir...

axrnle gxfnl xn`wc `de`eal `l e` `eal halzd mkgd m` :dywe - `a m` `l`...' ly zernynd ik ,dpyna mipeeikd z` xikfn did `l dcedi iax

?mipeeika `ed wtqdy `id 'axrnl eaexir axrnl gxfnl eaexir gxfnl mkgenewnn...`wec e`lwx `ly xnel dvx `l` ,mipeeikl oeekzd `l dcedi iax -

xexa oeeikdyk elit` `l` ,'dxixa oi`' mipeeikd oipra halzn mkgdy mewna...'dxixa oi`' k"b `eal llka m` `id zehalzdde

seq...ceredf ribi yxcn zia dfi`l `ed wtqdy i"yxk yxtn uxt epiaxe - oetv `l` ynn xird gxfn epi` 'gxfn' (1 :md mipezpde axrna e` gxfnayon yxcn zia lk ly wgxnd (2 ;xird axrn oetvl oeekzn 'axrn'e ,xird gxfnon dpetv dn` 2000 did mkgd y"dia (3 ;aexir aiignd dn` -4000k `ed xird

ciw

Page 115: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

yxcnd zial eribi oinil dpti m`y ,yxcn zia lkl ribdl leki dide xird;xird gxfn oetva yxcnd zial ribi l`nyl dpti m`e xird axrn oetv oeeikamc` i`yx df avna .xgn ribi yxcn zia dfi`l mkgd hilgd mxh y"dia (4,dpzne axrn oetv oeeikl ipy aexire gxfn oetv oeeikl cg` aexir gipdloicn y"dian rxtnl aexird legi mkgd ribd daiyi dfi`l rnyiyk zayae

.dxixa mekiq -uxt epiaxe i"yxzia dfi`l hilgd xak mkgd y"dia m` `ed wtqd :

;`eai yxcn'qezd jxeryexcl xgn `eaiy hilgd mkgd y"dia m` `ed wtqd :.enewna x`yiy e`

`a xake opgei iax xn`e d"c` cenr gl `yepd.daeyiie `xnbd zgked lr `iyew -dncwd- (` (1 :mipte` ipya iehial d`a 'dxixa' envr zrca dlezmc` xy`k

ezhlgd ,xen`l cizra hilgiy dnl m`zda rixkne hilgdl ji` zrk halzn (2 ;eiykr ezhlgd `id cizramixg` zrca dlezdielz eiykr ezhlgd xy`k

.zrk didiy dvex `ed jk cizra xxaziy itke ,ecia epi`y dna(aoky 'mixg` zrca dlez'a 'dxixa yi' xnel xzei xiaq mipte`d ipy jezn

onf xg`y xnel xyt` ji`e halzn `ed zrky dlbn 'envr zrca dlez'ddlez' la` !dric el oi` zrk ixd cizra didzy itk dzid ezrc zrky xxazileki did `l la` ,onf xg` xxazdy itk dhep ezrc zrky okzii 'mixg` zrca

.ziteq hilgdldxixa...z"`elley dcedi iaxy xeaq ei`y xnel opgei iax z` gixkd dn -

aiign la` envr zrca dielzd 'dxixa' lley `edy okzii ,oihelgl 'dxixa'?mixg` zrca dielzd 'dxixa'

mixg`...l"iedpi` `id la` ,mixg` zrcl envr zrc oia dpgad yi ok` - ...mixg` zrca dleza 'dxixa' xn`py ick dic zizernyn

mkg `a...`de`lc o`kle o`kl y"n' l`ey dywndy dcaerd :l`yz m`e - iaxy oipn la` ,'mixg` zrc'l 'envr zrc' oia oigan epi` `edy dcirn ,'ekela` dywnd zhiy itl ei` ixac z` uxiz ei"xy okzii `ld oigan epi` opgeiovxzde dywnd :uxzl yie ?'mixg` zrca dlez'a 'dxixa yi' xaeq ziyi` ei"x

...mipte`d lka 'dxixa oi`' cnll `ay envr opgei iax mdwgvi iaxc...ikejxc ef ik ,uxzne dywn `xen` eze`y jkn `ltzz l`e -

...`,`k `rivn `aaa `aeny itk q"ya zlaewndcedi iaxl...z"`e`pz itn hhevy dcedi iax z` xiaqdl o`k `a ei"x -

ehw

Page 116: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dna mi`pz zwelgn yi :dywe ,'dxixa oi`' xaeq dcedi iaxy xne`d ei` myazexnl ei"xy gxkdd one ,(c"qa jynda x`eaiy itk) dcedi iax xaeq weica

:dgkedde ,'dxixa yi' xaeq dcedi iaxy ziyi` xaeq ei` z` o`k xiaqnymixg`...dil xaqczrca dlez' oia oigan epi` ei"x :`ed dgkeda '` aly -

...lirl gkedy itk 'dxixa' zl`ya 'mixg` zrc' oial 'envroiaxrn...opixn` ikdczrc' oia oigan `ly iny oiaexira rnyn oke -

...'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq 'mixg` zrc'l 'envrei` ipzcn...xn`we...xn`wcxaeq dcedi iaxy zazek oiaexira dpynd -

.'dxixa yi'e mdipyl dwif el yie eizeax mdipy oebk ,mixac ipy lr mc` dpzniaxy xne` ei` `ziixaa ik dcedi iax iabl dreh dpyndy my zxne` `xnbd

...'dxixa oi`' wqet dcediizxz...ipyne...jixtedticr dpyn ik drh ei`y xzei xiaqy my miywne -

:ei` ixac z` zxy`nd zxg` `ziixa yiy miaiyne ,`ziixanoii gweld (lah)mizekd oian (yixtn `l izek mzq) xne` (yixtdl xeq`yk zaya) ip`y oibel ipy'

'...dnexz od ixd yixtdl cizr cr lreta yixtn epi` la` n"exz zyxtd lr xidvn)(zezyl xzen miizpiae ,zay i`ven xi`n iax ixac yxteiy oiide dxixa yi xaeqd)

(n"exz rxtnl didy xxaei zay i`vena oixqe` oerny iaxe iqei iaxe dcedi iax(dxixa oi` epiid zay i`ven ly xexia lr jenql)zg` dpyn zegcl yi df itl .

oi` ezrcly zexne`d zeziixa izy ipta dxixa yi xaeq dcedi iaxy zxne`diaxy dpynd enk xaeq opgei iaxy mzii`x z` zepal mikiynn 'qez .dxixa

.dxixa yi wqet dcedimeyn...i"xd dywdeizy yiy i"xd dywid 'c"q `l' d"c my 'qezae -

z` zegcl yi k"` ,'dxixa yi' dcedi iax xaeq oday zg` `ziixae zeipyn...dpynd (2 ;a,el oiaexira dpynd (1 :ode ,zeziixad izy

dxixa i"xl...opzc...`id `ziixade (3 .a,fl lirl 'xn` l`enye' d"c 'qez - xwtd `di...opze :`,hq `nw `aaa -xne` dcedi iax xyrln xeht ipry xg`n)

lhepy ipr xehtl ziad lra dvxi m` ,[d`te dgky hwl] miipr zepznk el ribny dn(-2a wx eze` dkfn oicdyk hwl ly mileay 3 lhp] el ribny dnn xzei zixgy

(xweaa) xwtd `di meid miipr ehwliy lk' xne`e cner a"draiprd hwli xy`ke)xweaa rcei `l a"dray t"r` ,eiykrn xyrnn xehty xwtd dfy xxaei meid jyna

..('dxixa yi' xnelk ,mdl ribny dnn xzei ehwli m`.zlz...`nl``ziixade ei` z` zegcl dkixv dzid oiaexira `xnbd df itl -

?w"aa `ziixade 'efg`y in'a dpynde oiaexira dpynd ipta 'oii gweld'envr zrca...ipyneaiyz oiaexira `xnbdy 'qeza my uxiz i"xde -

fhw

Page 117: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mb diably mixg` zrca dielzd dxixaa zewqer `ziixade zeipynd izyydielzd dxixa oipra dcedi 'x z` hhiv ei`e ,dxixa yi dcedi 'xly dcen ei`lr mziiyew z` 'qez miniiqn dzre .'qeza my i"xd ixac o`k cr ;envr zrca

...epziibeqei` ipzcn...ok m`ezayiizn oiaexira `ibeqdy dler i"xd ly evexizn -

ei"xy epgked xak `lde ,'mixg` zrc'l 'envr zrc' oia oigany in itl wxei` ly `ziixad zegcp ei"x itl k"`e ,mdipia oigadl oi`y xeaq ziyi`dpynd ipta 'dxixa oi`' wqet dcedi iaxy zexaeqd 'oii gwel' `ziixadewqet dcedi 'xy zexaeqd ,w"aa `ziixade efg`y in wxta dpynde oiaexirao`k cr ?dxixa oi` xaeq ei"xy gikedl epziibeq dvex ji` df itl .dxixa yi

.'qez ziiyewei`l dil zil...`nyedqpne 'jet`' daeyzd mr milydl dvex `l epziibeq -

ei"xe 'dxixa yi' xn` `iryed iax - zixewnd zxeqnl zehiyd z` xifgdle` 'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq ei"x m` dwcwc `l okle ,'dxixa oi`' xn`iax xnelk ,zxeqnl m`zda 'dxixa oi`' xaeq ziyi` ei"xy xg`n 'dxixa oi`'

...'dxixa yi' wqet dcedi iax ezrcl la` 'dxixa oi`' dkldl wqet opgeiseq...uxiz cerxaeq dcedi iaxe zwcev oiaexira dpyndy xn`p m` elit` -

,'dxixa oi`' xaeqy `pzd ly enya didz ei` ly zerhdy ixd ,'dxixa yi'oi`' xaeq opgei iaxy `xnbd zii`x .xg` `pz dfy ixd dcedi iax epi` df m`exiaqd `edy `l` ,`wec dcedi iax ixac xiaqd `edy jk lr zqqean `l 'dxixa`edy xazqn ef dhiy xiaqn ei"xy xg`n ik ,'dxixa oi`' xaeqy miieqn `pz

.denk xaeqmekiq - (`.'mixg` zrca dlez'l 'envr zrca dlez' oia oigan epi` opgei iax

(aoi`' wqet ziyi` ei"xy t"r` 'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq ei"x .epziibeqa zixewnd zxeqnd enk 'dxixa

glne min lihale d"c` cenr gl `yepd.`ixhe `lwyd zxdad -

liha...dnize?milha mpi`y dnl oaene minegz xeqi` didi `l h"ei xg`l - inlyexia...l"ie...epina oina wx mixizn el yiy xaca exfb l"fg -

oixeqi`...ceremivial dltpy h"eia dclepy dvia oebk ,mixeqi` x`ya - ,dlik`a ybxen enrhe zaexrzd jeza `vnp (dviad) xeqi`d xewn ,zexg`maexir xg`l ixde ,minde glnd lra `ed xeqi`d xewny eppiipra k"`yn

.dqird lra my lr `xwp lkde enyl xkf oi` dqirafiw

Page 118: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

iyitpc...`a` iaxela` ,mc` ipa oeyla lha mpn` minde glnd lra my - .dl`yda mpid minde glnd ik miiw eny oicd zia ipira

aw el axrzpy ixd d"ca cenr gl `yepd.`a` iax ly oexwird zxdad -

`pennl...l"ie...m`e?ezii`x jnq lr lehia ipicl cbpzd `l `a` 'x dnl - ilcad wx `le herinl aexd oia zelra ilcad yiyk wx zizernyn ezii`x l"i

?minegz xeqi`a dpcd epzpyna yi oenn cv dfi` :l`yz m`e ,xzide xeqi`milrad zrc...la`xeqi`d xewn xnelk ,utgd lra i"r rawp megzd -

...zelrad - ipennd cv `ed dpynaseq...la`...`nlracdl`yda eid glnde mindy xg`ny orh `a` iax -

epi` dli`ynd m ¥y c"ia ipiray ixd ,dey zenk xifgdl zaiig dqird zlraemcew y"dia megz mdl rawpy miwlg dqira miaxern okle dqird on lha

.aexa milha mpi`e dl`ydd

inp ikd d"ca cenr gl lha...i"yxtly mb milrad mpi` dlapd ilra m` elit`y xaeq `xtq ax -

...dhegya dlha dlapd dhegyddiytpl...z"`e`a` iax ly ezaeyz wfgl `a `xtq ax :i"yx lr dywe -

la` ;lha epi` zrk miraez el oi` m` elit` milra ea yiy xacy dpynd wqteel oi`yk y"k aexa lha miraez el yiyk elit`y xaeq `xtq ax i"yx itl

?envr cbp di`x `ian `xtq ax xnelk ,lhay miraezoiraez el...l"iedvex `xtq axy xnele iyewd z` ayiil leki i"yx -

,oenn znerl xeqi` `wec `l` lehia ipica llk mxeb epi` miraezy gikedlmdl oi`yk elit` lha `l oenne miraez mdl yiy t"r` milha mixeqi`ykmiraez glnle minl oi`y t"r` dpynl exaqda `a` iax wcv okle ,miraez

...h"eiaoiraeza...`nl`...`kdeyiy dxwna wqer `cqg axy oiad `xtq ax -

lha oicd xwirny xacy wiqde ,dlha `id z`f zexnle dlapl miraez...elehia zrpen miraez el yiy dcaerd oi` (mixeqi`)

seq...ok m`epi` oicd xwirny xacy ,oennl qgia liawna wiicl yi ok m` - .lhaziy mexbl dleki dpi` miraez el oi`y dcaerd (oenn) lha

mekiqlehia ipica mxebdy dgkeda `a` iax ixac z` wfgl `a `xtq ax - dpi` miraez oi`y e` yiy dcaerde ,'oenn znerl xeqi`' dpekzd `ed

giw

Page 119: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.drityn

inp ikd `niz ike d"ca cenr gl `yepd.`xtq ax ly dpeekd zxdad -

enewna...`nl`...dziay epw z`f mre reazl milra mdl oi` - ikd...z"`edpew epi` xwtdy ixd miraez oi`y xg`ny mixaeq opax -

oi` h"eia ik zwfgzn dpynd lr dinzd opaxk miwqety oeikne ;dziay?dqira elheaiy ie`xe glnde mind z` miraez milrad

...dpeek jezn p"aix ly `ziixad z` `iad `xtq axy l"ie - iziin ikdc l"ie`zyd...o`k crcepi` mdixacly xwtd utgl xywa p"aix lr miwleg opax -

rbxk zeaiqpd xe`ly t"r` milra el yiy utg la` ,dziay dpew `le aeygepi`e zeaiyg el yiy opaxd micen ,(epzpyna glnde mind) eilr driaz oi`

?opax `le p"aix z` `wec hhiv dnl `xtq ax zpeek ef m` :l`yz m`e ,lhaseq...opgei iaxcnez` riadl dxvw jxc `xtq ax `vn p"aix ixac i"r -

p"aix m`e ,zg` dbxca p"aixl qgia mixingn opaxdy reci ik ,opaxd zhiymdl yiy mivtg wx opaxd itly wiqdl yi dziay mipew xwtd ivtgy xaeq.`l m` oiae driaz zekf zrk milral yi m` oia z`fe - dziay mipew milraelehia repnl ick utgl zeaiyg zepwdl zelraa icy epzpynl di`x o`kne

.zrk driaz milral oi` m` elit`mekiq.p"aix z` hhivyk opaxd zhiyl oeekzd `xtq ax -

iciar xn` `ax d"ca cenr gl `yepd.i"yx yexitn dpey yexit -

ibilt `le...d"twx `axe dqirl wx qgiizd iia` (1 :mirney i"yx ixacn - mingld lk ik dxicw lv` zetzeyl yyg oi`y minikqn `axe iia` (2 ;dxicwlmipzep `ly oke ;dnrh itl dxicw dyer zia zlra lk la` ,zg` jxca miyrp

.mrhd z` gayl dqirl mipilazwgece!dqirn mlrzn `axe dxicwn mlrzn iia`y xn`p dnl -

seq...okldyrz `ny xnelk dnbeck wx dqir xikfde lkl qgiizn iia` - `nrhl oilaz xnelk lkl qgiizn `axe ,zetzeya dxicw oke zetzeya dqiroke ,mzeaiyg lya milha `l okle dqira iciar `nrhl glne dxcwa iciariwlg ipy lr 'qez miwleg df itl .ixwir aikxn mdy dqira milha `l minyiy xaeq iia` (2 ;dxcwle dqirl miqgiizn `axe iia` (1 :mditl ,i"yx yexit

.dqiray minde glnd z` aiygn `axe dxcwa mb zetzeyl yyghiw

Page 120: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oixizn el yiy xac iedy meyn d"c` cenr hl `yepd.(ryedi iptd itl) iy` iax ly yecigd zxdad -

epina ...xn`z m`eo`k mi`xen`d lky epxaqd 'lihale' d"c `,gl sca - 'mixizn el yi xac' dxnegd epi` dqira milha `l glne miny mrhdy micen

?iy` ax ly ezxaq dn k"` ,epina oina wx dxn`py`ed...l"ieepi`ya oina `le epina oina exingd l"fg dnl xidadl yi -

mrh ybxen `le xg` oin ly dlecb zenka ltpy mrh ea yiy xeqi` .epinal"fg eyyg df avna ;zaexrzd on ixnbl xeqi`d xqedy eli`k df ixd ,xeqi`d`l xeqi`dy xg`n ipeibd izlak zaexrzd lr xeqi` zxifba d`xi mrdyoin eze`n xzid ly dlecb zenkl ltep mrh ea yiy xeqi`yk ,jci`n .ybxenxeqi` zxifby l"fg erci ,mrh eze`n dpid zaexrzd lk ik jynp xeqi`d mrhednl oaen dzre .dpada lawzz 'oixizn el yiy xac' ly wenipa zaexrzd lr`wec ik ,'epin epi`ya oin' mdy s` dqira mine gln l"fg exq` iy` ax itlxeq`ln l"fg erpnp mpin mpi`ya milhazne d`xnae mrha ielzy xeqi`a'y-l aexde xx-l jiiy herind xy`k la` ,'oixizn el yiy xac' meyneid l"fge ,herind ly i`nvrd eneiw z` hiladl 'x ly izelrad cvd jiynn

...dpada lawzz dxnegdy migehaseq...l"iremr `l` 'dqir' z`xwp dpi` dqirdy xg`ny xnel xyt` e` -

'oixizn el yiy xac' dxnegd ok m` ,cg` oink `l` mze`xl oi` glnde mind.dni`zn

ilica `lc ycwd d"c` cenr hl `yepd.migqt zkqna xn`py dnl ovxzd ixac zn`zd -

dipin...dywe :ax mya dcedi ax xne` migqta - h"eia eziaa ung `vend(dvwen meyn lehlha xeq`y) ilkd z` eilr dtek(my siqen `axe .edqkn) ly m`

ycwd (`vny ungd) dipin ilica lcain ?`nrh i`n jixv epi` (lk`iy yyg oi`e).?'dipin iypi` ilica `le' ycwd iabl ovxzd xn` o`k ixd :dywe

dipin...l"ieqgid lr dxiny did mdizexfba l"fg dgpidy mixacd cg` - xy`n ycwda xzei mixdfpy lkl xexae li`ede ;mipey mivtg oia izklddick oilega xzei exingd ung ly ycwdae oilega epc l"fg xy`k ,oilegaokle ,ycwdn xy`n f"rn xzei mixdfp jci`ne .izkldd qgid lr xenyl

.f"ran xzei ycwda l"fg exingd mdipyl xywa dira dzidyk

kw

Page 121: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oitzeyd opzde d"ca cenr hl wcinl...ditebni"r `ziixadn zexiyi cenll ozip xeq` itzeyc `xia -

...da aezk oky d`eeydoitzey...xq`cdnl k"` ,xcpa mixq`p mitzey ly ugxn ziae zqpk ziay -

?dpynd z` `xnbd d`ianseq...`l`.d`eeyd i"r wx `le yxetna xea zxqe` dpynd -

exiagl d`ivn diabna `kd d"ca cenr hl `yepd.epziibeq zqxib zwcvd -

`lnnd ilbxk...dywde...ongp axcd`ivn diabna' o`k qxeb i"yx - ongp axy zwelgnd z` yxtne ,'exiag dpw' milnd ila 'ibltin `w exiagl(2 ,xg`d zekfl swfp `l oipwd (1 :xg` xear xwtd ly min diabndy xaeqmix`yp minde m`pw `l `ed mb envra mda zekfl oeekzd `l diabndy xg`nongp ax oeekzd ef dxiqnle ,exiagl mze` xeqniy cr diabnd icia xwtd`l ezrcl la` dpw `l exiagy dcen zyy ax .'el e`lnzpy in ilbxk' xn`ykzekfl oeekzd diabnd m` oia okle ,diabnd icia xwtd ex`yi mindy okzii

...'`lnnd ilbxk' xn`yk y"x oeekzd dfle ,el mipwip mind `l m` oiae mdaoiekzn...cere...wgecezaiig dqxib zwign (1 :i"yx zhiya miiyw ipy -

mind z` dpw diabndy wqt y"xy okzii ji` (2 ,dxixa xcrida wx zeyridl?mda zekfl oeekzd `lyk

ze`lnl...(d`xp okl) p"klaxy m"ayxk yxtle dqxibd z` miiwl yi - diabn' lly `l ongputg diabn' `wec `l` 'exiagl d`ivnmivtge 'exiagl

xear ely oipwd zekf lvpi cg`l zlawn `l dkldd ,xen`l d`ivnl minecddidz `l exiagl da dkfi m`y d`ivna enk ,iyily mc` oeayg lr exiagcqtd oi` exiagl dkfn m`y x`a ina k"`yn ,dze` `evnl xg` mc`l zexyt`yie ,'exiag dpw...diabndy' o`k mikqn p"x jkitl .min cer yi ik iyily mc`l

...mheytk 'el e`lnzpy in ilbxk' ongp ax ixac z` oiadlseq...cereoian i"yxk `ly z"x .dqxibd z` miiwl jxc rivn z"x mb -

oexwira `ed 'exiagl diabn'y oeikne ,zyy axl qgiizn 'exiag dpw' rhwdyz` zepwl leki did diabnd oky exiag zaehl diabnd ly oipwd zekf levipdiabndy ixd ,(dixagl inp ikf diytpl ikfc ebin) dvx eli` envrl utgd.envrl ea dkf eli` utga lihn did `edy zelabind z` mb exiagl xiarnzelabind mr mind z` dpew exiagy '`lnnd ilbxk' xn`yk y"x oeekzd dflexaeq zeiawra p"x ik ,`rivn `aaae o`k p"x oia dxizq oi` zrke .`lnnd ly

`kw

Page 122: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mzepwl oeekzd `l ik eicia xwtdk mix`yp mind okle 'dpw `l...diabnd'.xagl mind zxiqnl oeekzd 'el e`lnzpy in ilbxk' xn`y p"xe ,envrl

mekiq - i"yx ;'exiag dpw' qxeb epi` :z"xe m"ayxcg` lke 'exiag dpw' miqxeb :.ongp axa dxizqd z` ekxck ayiin

ok m` `l` d"c` cenr n seq...l"iel`eyde utg li`ydl cner `ed xgny h"ei axra ricen li`yn -

zepn mdl oziy eigxe`l gihan epi` gx`n la` ,utgl daxiw iqgi cin gzt §nygy daxiwd dyelw okl ,miniieqn zenewna ebdpy bdpn `l` df oi` ik

.olawl dtvny zepnd itlk h"eira gxe`d

axir m`e opz d"c` cenr n wcinl...`yixn`iadl elki `tiqdn l`enyl di`x `iadl mewna :dywe -

?mnegz jeeza dl` zexit lelkl xird ipa zekfa dxikn dpi`y ,`yixdn di`xmicwtpd...`ki`c`l mixneydy oerhl leki ax ik ,`yixdn di`x oi` -

zexitd aexira etzzyd eli` la` ,mixg`d xird ipa wx `l` aexira etzzyd.mnegza millkp eid

dxnz ilirvt d"c` cenr n seq...`le'ilirvt' oeyll mi`zn `l df la` 'zenly mixnz' yxtn i"yx -

.miglt dzernyny

zexit oiliyn wxt jlr oxcddvia zkqn dl `wilqe

akw