Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach

Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie

zestawienie bibliograficzne w wyborze

Wybór i opracowanie Ewa Lewicka

Kielce 2011

Redakcja techniczna opracowanie graficzne i skład komputerowy

Robert Kardas

Wydawca: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach, ul. Jana Pawła II 5, 25-025 Kielce e-mail: [email protected]

www.pbw.kielce.pl

ISBN 978-83-60666-32-6

Korekta Magdalena Mularczyk

Projekt okładki Edyta Grabowska

Opracowanie graficzne okładki Wojciech Ptasiński

Wstęp

Wiadomo powszechnie, że wpływ języków na siebie jest wy-nikiem zachodzących między narodami kontaktów o charakterze znacznie szerszym niż językowe, polegających na wymianie go-spodarczej, kulturalnej, naukowej, nierzadko mającej w przeszłości przyczynę w prowadzonych wojnach. Zwykle też ten naród oddzia-łuje silniej pod względem językowym, który jest bardziej rozwinięty ekonomicznie i kulturalnie. Stąd niniejsza bibliografia poświęco-na zapożyczeniom we współczesnej polszczyźnie, zawiera także materiały dotyczące historycznego przebiegu przejmowania wyra-zów obcych, poczynając od zapożyczeń gockich i starogermań-skich okresu prasłowiańskiego, poprzez językowe wpływy czeskie i łacińskie zaistniałe w momencie przejmowania chrześcijaństwa przez Polskę aż po najnowsze zapożyczenia francuskie, rosyjskie i angielskie XIX, XX i początku XXI wieku.

Przejmowanie obcych wyrazów czy struktur językowych nie za-wsze nosi charakter świadomego procesu, jednak zawsze pojawia-ją się głosy wyrażające obawę o integralność i odrębność danego języka. Taka sama sytuacja miała i nadal ma miejsce w przypadku polszczyzny, która jest językiem (tak jak i inne języki) czerpiącym z zasobu leksykalnego innych języków. Wbrew obawom język polski, mimo licznych i dość silnych wpływów języków obcych nie przestał być językiem polskim, jakkolwiek znaczny zrąb jego słow-

4

nictwa stanowią wyrazy zapożyczone, stąd słuszne wydaje się sta-nowisko znawcy dziejów polszczyzny Zenona Klemensiewicza :

„Ciekawy rozdział dziejów słownictwa stanowią wyrazy zapoży-czone. Są one objawem i wynikiem wpływów postronnych na język polski, a pozostają w ścisłej i przyczynowej zależności od obcowa-nia Polaków z kulturą innych narodów. Wymianie dóbr duchowych i materialnych [...] towarzyszy przesiąkanie do języka elementów obcych. Stwierdzamy ten stan rzeczy w różnych językach, a jego obecność w polszczyźnie nie jest ani czymś osobliwym, ani wyjąt-kowym, ani uwłaczającym”.

Zestawienie zostało sporządzone w oparciu o katalogi Peda-gogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, katalog on-line Uni-wersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, bazę Biblioteki Narodowej Artykuły z czasopism pol-skich (1996-), bazę Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej EDU-KACJA – artykuły z czasopism.

Niniejsza bibliografia zawiera materiały dotyczące tematyki za-pożyczeń w języku polskim. Skierowana jest do nauczycieli, stu-dentów, uczniów szkół średnich i wszystkich zainteresowanych tą tematyką. W bibliografii zastosowano podział rzeczowy, wyodręb-niono następujące działy:

I. Opracowania ogólneII. Zapożyczenia z języka angielskiegoIII. Islamizmy, arabizmy, turcyzmyIV. Zapożyczenia z języka francuskiegoV. Zapożyczenia z języka łacińskiegoVI. Zapożyczenia z języka niemieckiegoVII. Zapożyczenia z języka rosyjskiegoVIII. Materiały metodyczneIX. Materiał pomocniczy dla uczniów

Pozycje dostępne w Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej opatrzono sygnaturami, pozycje dostępne w bibliotekach Uniwer-sytetu opatrzono uwagą o ich lokalizacji.

I. Opracowania ogólne

1. A.M. : Adaptacja nowszych zapożyczeń do polskiego systemu językowego / A.M. // „Poradnik Językowy”. – 1994, z. 8, s. 75-78

2. Bajerowa, Irena : Zarys historii języka polskiego 1939-2000 / Ire-na Bajerowa. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. – S. 89-93 : Nowe zapożyczenia

3. Bańko, Mirosław : Słownik spolszczeń i zapożyczeń / Mirosław Bańko, Lidia Drabik, Lidia Wiśniakowska. – Warszawa : Wydaw-nictwo Naukowe PWN, 2007. – 388 s.

4. Bogucka, Agnieszka : Zapożyczenia we współczesnym języku polskim / Agnieszka Bogucka // „Język Polski w Gimnazjum”. – 2005/2006, nr 3, s. 77-83. – Bibliogr.

5. Bielecka, Janina : Osobliwość funkcjonowania egzotyzmów jako specjalnej warstwy słownictwa zapożyczonego w polszczyźnie / Janina Bielecka // „Kieleckie Studia Rusycystyczne”. – T. 9 (1999), s. 105-115

6. Bralczyk, Jerzy : Nowe słowa / Jerzy Bralczyk. – Warszawa : Hachette Livre Polska, cop. 2007. – 158 s.

6

7. Dąbrowska, Anna : Język polski / Anna Dąbrowska. – Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998. – S. 79-103 : Zapożyczenia[Najwcześniejsze zapożyczenia leksykalne. Latynizmy. Zapoży-czenia niemieckie. Niemieckie kalki językowe. Wpływy włoskie w polszczyźnie. Galicyzmy w języku polskim. Rutenizmy – rusycy-zmy i inne pożyczki językowe. Anglicyzmy]

8. Dulian, Renata : Market, hipermarket, supermarket, czyli nowe zapożyczenia w języku polskim. Salon prasowy : tak czy nie! / Re-nata Dulian // „Poradnik Językowy”. – 2001, z. 5, s. 75-77[Objaśnienia wyrazów i zwrotów]

9. Gąsiorek, Krystyna : O niektórych wyrazach zapożyczonych / Krystyna Gąsiorek // „Nowa Polszczyzna”. – 1997, nr 4, s. 61

10. Jędrzejko, E. : Zapożyczenia leksykalne i ich klasyfikacja / E. Jędrzejko // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1987/88, z. 2, s. 170-176

11. Klemensiewicz, Zenon : Historia języka polskiego / Zenon Kle-mensiewicz. – Wyd. 7, uzup. – Warszawa : Wydawnictwo Nauko-we PWN, 1999. – 827, [4] s. – (Z Prac Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk). – Bibliogr. [Najstarsze zapożyczenia, najstarsza warstwa zapożyczonej ter-minologii chrześcijańskiej (epoka przedpiśmienna – do około po-łowy XII wieku), wpływy obcych języków w dobie średniopolskiej (od początków XVI wieku do ósmego dziesięciolecia XVIII wieku), wpływy obcych języków (doba nowopolska – od ósmego dziesię-ciolecia XVIII wieku do roku 1939)]

12. Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych / pod red. Jolanty Maćkiewicz i Janusza Siatkowskie-go. – Wrocław : „Wiedza o Kulturze”, 1992. – 174 s. – (Język a Kul-tura ; t. 7)

7

13. Kopaliński, Władysław : Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem / Władysław Kopaliński. – Warsza-wa : Oficyna Wydawnicza Rytm : Dom Wydawniczy Bellona, cop. 2007. – 745, [2] s.

14. Markowski, Andrzej : O, kurczę nie łał! / rozm. Krystyna Struży-na // „Głos Nauczycielski”. – 1997, nr 41, s. 5[O współczesnej polszczyźnie i jej obronie przed obcymi wpływa-mi]

15. Markowski, Andrzej : O pojęciu i typach internacjonalizmów se-mantycznych / Andrzej Markowski // „Poradnik Językowy”. – 2004, z. 2, s. [39]-50[Analiza znaczeń wyrazów polskich, tożsamych ze znaczeniami analogicznych wyrazów w językach obcych. Zapożyczenia zna-czeń wyrazów]

16. Markowski, Andrzej : Polszczyzna znana i nieznana : porady, cie-kawostki, dyktanda konkursowe / Andrzej Markowski. – Warszawa : „Twój Styl”, 1993. – S. 75-103 : „Dobry zwyczaj, nie pożyczaj”?

17. Markowski, Andrzej : Słownik wyrazów obcych i trudnych / An-drzej Markowski, Radosław Pawelec ; [red. haseł Agnieszka Kor-naszewska et al.]. – Warszawa : „Wilga”, 2003. – XIX, [1], 903 s. + dysk optyczny (CD-ROM)

18. Markowski, Andrzej : Tyle trudnych słów : [praktyczny słownik wyrazów obcych używanych w prasie, radiu i telewizji] / Andrzej Markowski. – Warszawa : „Twój Styl”, 1995. – 175, [1] s.

19. Mitrewa, Magdalina : Mówta, co chceta, czyli ściągawki z wie-dzy o polszczyźnie i kulturze słowa / Magdalina Mitrewa, Stanisław Dubisz. – Warszawa : „Książka i Wiedza”, 2004. – S. 67-70 : Intru-zów wyrzucić ! A może polubić?

8

20. Mycawka, Mirosława : Na tropach nowych zapożyczeń : image / Mirosława Mycawka // „Polonica”. – R.17 (1995), s. 189-203[Zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku polskim]

21. Piotrowicz, Anna : O innowacjach uzupełniających w polsz-czyźnie przełomu XX i XXI w. / Anna Piotrowicz, Małgorzata Wita-szek-Samborska // „Polonistyka”. – 2007, nr 9, s. 6-11 [Słownictwo związane z kosmetologią, pochodzące z prasy mło-dzieżowej i kobiecej oraz folderów reklamowych]

22. Pisarkowa, Krystyna : Wystrzępiony język : przyczynek do roli polityki językowej / Krystyna Pisarkowa // „Język Polski”. – 2003, z. 3, s. 164-168[Zapożyczenia wyrazów obcych w dzisiejszej polszczyźnie]

23. Podracki, Jerzy : Zapożyczenia składniowe (kalki składniowe) / Jerzy Podracki // „Życie Szkoły”. – 1997, nr 3, s. 143-145

24. Polok, Krzysztof : O podstawowych zasadach współistnienia form kultury w języku / Krzysztof Polok // „Języki Obce w Szkole”. – 2006, nr 1, s. 5-14[Wpływ etniczności kultury na język. Pochodzenie kulturowe i funk-cjonowanie w języku rodzimym pewnych wyrażeń zapożyczonych z innego obszaru kulturowego i językowego]

25. Polszczyzna 2000 : orędzie o stanie języka na przełomie ty-siącleci / pod red. Walerego Pisarka ; Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Naukowej. – Kraków : Ośrodek Ba-dań Prasoznawczych UJ, 1999. – 325, [1] s. – Bibliogr. Biblioteka Główna Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego

9

26. Porayski-Pomsta, Józef : Słownictwo pochodzenia obcego w „Uniwersalnym słowniku języka polskiego” pod redakcją S. Du-bisza / Józef Porayski-Pomsta // „Poradnik Językowy”. – 2006, z. 4, s. 58-69[Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. nauk. S. Dubisza, Warszawa 2003]

27. Przybylska, Renata : Wstęp do nauki o języku polskim : pod-ręcznik dla szkół wyższych / Renata Przybylska. – Kraków : Wy-dawnictwo Literackie, 2003. – S. 283-291 : Kontakty polszczyzny z innymi językami[Łacina, język czeski, niemiecki, włoski, francuski, języki wschod-niosłowiańskie, inne języki. Język angielski. Które języki wywarły największy wpływ na polszczyznę? Dane liczbowe]

28. Raczkowska, Jadwiga : Chrońmy polszczyznę / Jadwiga Racz-kowska // „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. – 2006, nr 8, s. 3-11 [Zmiany w języku polskim w okresie transformacji ustrojowej. Ro-dzaje języków publicznych wg prof. Jerzego Bralczyka. Zapoży-czenia w języku polskim. Języki środowiskowe]

29. R.S. : Wpływy obce. Cz. 2, Obrońcy czystości języka / R.S. // „Poradnik Językowy”. – 1988, z. 2, s. 154-158

30. R.S. : Wpływy obce. Zapożyczać czy nie zapożyczać? Cz. 1 / R.S. // „Poradnik Językowy”. – 1988, z. 1, s. 77-80

31. Ruszkowski, Marek : Tautologie z komponentem obcym we współczesnej polszczyźnie / Marek Ruszkowski // „Poradnik Języ-kowy”. – 2006, z. 8, s. [19]-26 [Opis tautologii (połączenia współrzędnych o składniach znacze-niowo tożsamych np. poprawa i polepszanie usług) zawierającej zapożyczenia z języków obcych]

10

32. Ruszkowski, Marek : Zapożyczenia leksykalne we współcze-snej polszczyźnie i ich ocena normatywna / Marek Ruszkowski // „Język Polski w Szkole Średniej”. – 1989/90, z. 2, s. 243-249

33. Rybicka, Halina : Losy wyrazów obcych w języku polskim / Ha-lina Rybicka. – Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976. – 151, [4] s. – Bibliogr.

34. Sawicka, Grażyna : Norma a problem tak zwanych „zapoży-czeń” / Grażyna Sawicka // „Poradnik Językowy”. – 1995, z. 9-10, s. 78-86. – Bibliogr.

35. Słownik wyrazów obcych PWN / [red. t. Elżbieta Sobol ; oprac. haseł Anna Stankiewicz et al.]. – Wyd. nowe (7 dodr.). – Warsza-wa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. – [14], 1185, [1] s.

36. Walczak, Bogdan : Język polski jako nośnik kultury europej-skiej / Bogdan Walczak // „Polonistyka”. – 2003, nr 6, s. 324-328[Omówienie słownictwa współczesnego języków europejskich. Wpływ języków europejskich na język polski]

37. Walczak, Bogdan : Między snobizmem i modą, a potrzebami języka czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie / Bogdan Walczak. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 1987. – 85, [3] s. – Bibliogr.

38. Waszakowa, Krystyna : Przejawy internacjonalizacji w słowo-twórstwie współczesnej polszczyzny / Krystyna Waszakowa. – Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2005. – 265, [1] s. – Bibliogr.

39. Waszakowa, Krystyna : Różnorodność i intensywność proce-sów przejmowania elementów obcych w słowotwórstwie współ-czesnej polszczyzny / Krystyna Waszakowa // „Poradnik Języko-wy”. – 2001, z. 6, s. 2-14[Zapożyczenia i struktury powstające pod ich wpływem]

11

40. Waszakowa, Krystyna : Współczesne słownictwo polskie i cze-skie wobec ekspansji zapożyczeń / Krystyna Waszakowa // „Po-radnik Językowy”. – 2002, z. 8, s. [3]-18

41. Witalisz, Alicja : Z problematyki badań nad zapożyczeniami semantycznymi / Alicja Witalisz // „Język Polski”. – 2007, z. 1, s. 16-23[Zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie]

42. Witaszek-Samborska, Małgorzata : Zapożyczenia z różnych języków we współczesnej polszczyźnie : (na podstawie słowników frekwencyjnych) / Małgorzata Witaszek-Samborska ; Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Filologiczno-Filozoficzny. – Poznań : Wydawnictwo PTPN, 1993. – 103, [4] s. – (Prace Komi-sji Językoznawczej / Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, t. 20). – Bibliogr.

43. Zierhoffer, Karol : Nazwy zachodnioeuropejskie w języku pol-skim a związki Polski z kulturą Europy / Karol Zierhoffer, Zofia Zier-hofferowa. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2000. – 287, [1] s. – (Prace Komisji Językoznaw-czej ; T. 32). – Bibliogr.

44. Zimnowoda, Joanna : Normatywistyka wobec zapożyczeń w języku polskim / Joanna Zimnowoda // „Poradnik Językowy”. – 1999, z. 8-9, s. 14-23. – Bibliogr.

45. Żuchowska, Dorota : Zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie / Dorota Żuchowska, Mateusz Żuchowski // „Języki Obce w Szkole”. – 2009, nr 1, s. 22-27[Wpływy języków obcych na polszczyznę w różnych okresach hi-storycznych. Współczesne zapożyczenia w języku polskim]

II. Zapożyczenia z języka angielskiego

46. Chłopicki, Władysław : Angielski w polskiej reklamie / Włady-sław Chłopicki, Jerzy Świątek. – Warszawa ; Kraków : Wydawnic-two Naukowe PWN, 2000. – 629 s. – Bibliogr.

47. Czamara, Agata : Made in Europe – leksykalne zapożyczenia z języka angielskiego w polskim polu wyrazowym handlu i usług / Agata Czamara // „Poradnik Językowy”. – 1996, z. 5-6, s. 23-30

48. Gąsiorek, Krystyna : Znów o zapożyczeniach / Krystyna Gąsio-rek // „Nowa Polszczyzna”. – 2000, nr 3, s. 59

49. Górnicz, Mariusz : Elementy anglojęzyczne w tekstach me-dycznych (na podstawie tekstów z dziedziny immunologii opubli-kowanych w miesięczniku „Problemy”) / Mariusz Górnicz // „Porad-nik Językowy”. – 2000, z. 2, s. 17-26. – Bibliogr.

50. Liberek, Jarosław : Zagrożenia współczesnej polszczyzny i ko-munikacji językowej / Jarosław Liberek // „Polonistyka”. – 2008, nr 6, s. 17-23 [Anglicyzmy we współczesnym języku polskim]

13

51. Lisiecka, Zofia : Hiperniestrawny ekstrakoktajl z lingwistycz-nego shakera, czyli czy i jak walczyć z zapożyczeniami i modą w języku / Zofia Lisiecka // „Warsztaty Polonistyczne”. – 1997, nr 1, s. 87-89

52. Luciński, Kazimierz : Anglicyzmy w języku polskim i rosyjskim / Kazimierz Luciński. – Kielce : Wydawnictwo Akademii Świętokrzy-skiej im. Jana Kochanowskiego, 2000. – 131 s. – Bibliogr.

53. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Angielskie elementy leksykalne w języku polskim / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld. – Kraków : To-warzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1994. – 156 s. – Bibliogr.

54. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Angielsko-polskie kontakty języ-kowe / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld. – Kraków : Wydawnictwo Uni-wersytetu Jagiellońskiego, cop. 2006. – 174 s. – Bibliogr.[Dla anglistów, polonistów zajmujących się poprawnością języko-wą, dla nauczycieli języka polskiego, a także dla tłumaczy i dzien-nikarzy. Zawiera słownik ang. zapożyczeń]

55. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Czy rzeczywiście nadużywamy zapożyczeń angielskich w polszczyźnie pisanej? / Elżbieta Mań-czak-Wohlfeld // „Język Polski”. – 1997, z. 4/5, s. 292-297

56. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Fonetyka zapożyczeń angiel-skich w polszczyźnie XXI wieku / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld // „Poradnik Językowy”. – 2004, z. 3, s. 3-7. – Bibliogr.

57. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Jeszcze o najnowszych zapoży-czeniach angielskich w języku polskim / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld // „Poradnik Językowy”. – 2000, z. 2, s. 74-76

58. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Najnowsze zapożyczenia angiel-skie w polskiej prasie / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld // „Poradnik Ję-zykowy”. – 1997, z. 3, s. 84-86

14

59. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Tendencje rozwojowe współcze-snych zapożyczeń angielskich w języku polskim / Elżbieta Mań-czak-Wohlfeld. – Kraków : „Universitas”, 1995. – Bibliogr.

60. Marczewska, Marzena : Młodomowa / Marzena Marczewska // „Teraz”. – 2006, nr 6, s. 5-6 [Polszczyzna internetowa i hiphopowa. Anglicyzmy. Grypsera. Słownictwo narkotykowe]

61. Miodek, Jan : Rozmyślajcie nad mową! / Jan Miodek. – War-szawa : „Prószyński i S-ka”, 1998. – S. 197-199 : Kryzys łaciny – wpływ angielszczyzny

62. Mycawka, M. : Obczyzna i polszczyzna, czyli nowe zapoży-czenia angielskie w języku polskim / M. Mycawka // „Język Polski w Szkole Średniej”. – 1992/93, z. 1, s. 92-98

63. Otwinowska-Kasztelanic, Agnieszka : Korpus języka mówione-go młodego pokolenia Polaków (19-35 lat) / Agnieszka Otwinow-ska-Kasztelanic. – Warszawa : „Dialog”, 2000. – 312 s.[Tom drugi badań nad wpływem języka angielskiego na współ-czesną polszczyznę zawiera unikatowy korpus języka mówionego młodego pokolenia Polaków]

64. Otwinowska-Kasztelanic, Agnieszka : Wpływ języka angielskie-go na polszczyznę (Wyniki badań ankietowych świadomości ję-zykowej młodszego pokolenia Polaków) / Agnieszka Otwinowska-Kasztelanic // „Poradnik Językowy”. – 1998, z. 1-2, s. 57-65[Zapożyczenia leksykalne, kalki językowe, neosemantyzmy. Angli-cyzmy składniowe, frazeologiczne]

65. Piotrowska-Oberda, Ewa : Transfer leksykalny w komunikacji menedżerskiej / Ewa Piotrowska-Oberda. – Kielce : Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, 2006. – 127, [1] s. – Bibliogr. s. 119-126[Język angielski a język polski w naukach ekonomicznych]

15

66. Przybylska, Renata : O najnowszym słownictwie polskim / Re-nata Przybylska // „Polonistyka”. – 2002, nr 9, s. 516-520[Obraz nowego słownictwa polskiego, powstałego w latach 1985-2002. Wpływ zapożyczeń z języka anglo-amerykańskiego]

67. R.S. : Leasing, marketing, monitoring / R.S. // „Poradnik Języ-kowy”. – 1995, z. 1, s. 75-81[Zapożyczenia z języka angielskiego we współczesnej polszczyź-nie]

68. Sękowska, Elżbieta : Wpływ języka angielskiego na słownic-two polszczyzny ogólnej / Elżbieta Sękowska // „Poradnik Języko-wy”. – 2007, z. 5, s. [44]-53[Zapożyczenia z języka angielskiego w polszczyźnie począwszy od XVII w.]

69. Waszakowa, Krystyna : Internacjonalizacja współczesnej polsz-czyzny – szansa czy zagrożenie? / Krystyna Waszakowa // „Prze-gląd Humanistyczny”. – 2007, nr 1, s. 219-228[Zapożyczenia angielskie w języku polskim]

70. Witalisz, Alicja : Nowsze anglosemantyzmy w języku polityki / Alicja Witalisz // „Język Polski”. – 2004, z. 5, s. 340-346[Zapożyczenia z języka angielskiego w polskim języku polityki]

71. Wróblewski, K. : Fan – moda czy językowa konieczność / K. Wróblewski // „Poradnik Językowy”. – 1991, z. 3/4, s. 142-145[O funkcjonowaniu w języku polskim zapożyczeń z języka angiel-skiego fan, fan-club]

72. Zabawa, Marcin : Jeszcze o nowych zapożyczeniach seman-tycznych w polszczyźnie / Marcin Zabawa // „Poradnik Języko-wy”. – 2008, z. 9, s. [28]-41[Przedstawienie najnowszych angielskich zapożyczeń semantycz-nych w języku polskim (sezon, konsola, cyfrowy, katalog, szansa, promocja, dokument, tapeta). Próba oceny tego procesu]

16

73. Zabawa, Marcin : Nowe zapożyczenia semantyczne w polsz-czyźnie / Marcin Zabawa // „Poradnik Językowy”. – 2004, z. 9, s. [59]-68[Prezentacja najnowszych zapożyczeń semantycznych, których źródłem jest język angielski]

III. Islamizmy, arabizmy, turcyzmy

74. Kulwicka-Kamińska, Joanna : Historia islamizmów w języku pol-skim / Joanna Kulwicka-Kamińska // „Język Polski”. – 2003, nr 2, s. 96-101 [Rozwój polskiej terminologii islamskiej]

75. Stachowski, Stanisław : Słownik historyczny turcyzmów w ję-zyku polskim / Stanisław Stachowski. – Kraków : Księgarnia Aka-demicka, 2007. – L, 514, [3] s. – Bibliogr.

76. Turek, Wacław Przemysław : Adaptacja zapożyczeń arabskich do języka polskiego / Wacław Przemysław Turek // „Język Pol-ski”. – 2001, z. 4, s. 267-272

77. Turek, Wacław Przemysław : Słownik zapożyczeń pochodze-nia arabskiego w polszczyźnie / Wacław Przemysław Turek. – Kra-ków : „Universitas”, 2001. – 560, [2] s. – Bibliogr.

78. Turek, Wacław Przemysław : Zmiany wyrazów arabskich za-pożyczonych do polszczyzny za pośrednictwem innych języków / Wacław Przemysław Turek // „Język Polski”. – 2002, z. 2, s. 96-99

IV. Zapożyczenia z języka francuskiego

79. Duda, Henryk : Bessa i hossa w języku polskim / Henryk Duda // „Język Polski”. – 2007, z. 4/5, s. 338-340[Popularne w ostatnich latach zapożyczenia znane w polszczyźnie już w pozytywizmie]

80. Porayski-Pomsta, Józef : Zapożyczenia leksykalne z języka francuskiego we współczesnej polszczyźnie : charakterystyka strukturalno-semantyczna / Józef Porayski-Pomsta // „Poradnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. 54-65

81. Reczkowa, Barbara : Wyrazy pochodzenia francuskiego w gwa-rach polskich / Barbara Reczkowa ; Polska Akademia Nauk. In-stytut Języka Polskiego. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Osso-lińskich – Wydawnictwo PAN, 1982. – 128 s. – (Prace Instytutu Języka Polskiego ; 45). – Bibliogr. s. [114]-117

V. Zapożyczenia z języka łacińskiego

82. Dubisz, Stanisław : Wpływy łaciny na język polski / Stanisław Dubisz // „Poradnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. [3]-13[Łacina jako język elitarny w przeszłości. Zapożyczenia z łaciny w polszczyźnie, latynizowanie i makaronizowanie]

83. Łacina jako język elit / koncepcja i red. nauk. Jerzy Axer ; Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowowschodniej. Uniwersytet Warszawski. – Warszawa : OBTA : Wydawnictwo „DiG”, 2004. – 516 s., [8] s. tabl. – Bi-bliogr.[Zapożyczenia łacińskie w języku polskim]

84. Pelc, A. : Podręczny słowniczek wyrazów łacińskich mylnie ko-jarzonych z zapożyczeniami w języku polskim / A. Pelc // „Języki Obce w Szkole”. – 1990, nr 4, s. 267-271

20

85. Szewczyk, Maria : Lingua latina semper viva, czyli dlaczego warto się uczyć języka łacińskiego? / Maria Szewczyk // „Ver-bum”. – 2005, nr 6, s. 61-64. – Bibliogr. [Łacina w kulturze polskiej. Etymologia łacińska w terminologii na-ukowej, neologizmach, polskim słownictwie współczesnym. Łacina skarbnicą zwrotów i przysłów. Wzrost popularności łaciny w kra-jach europejskich]

VI. Zapożyczenia z języka niemieckiego

86. Czopek-Kopciuch, Barbara : Adaptacje niemieckich nazw miej-scowych w języku polskim / Barbara Czopek-Kopciuch. – Kraków : Instytut Języka Polskiego PAN, 1995. – 274, [2] s. – (Prace Insty-tutu Języka Polskiego ; 98)

87. D.B. : Zapożyczenia niemieckie jako problem normatywny / D.B. // „Poradnik Językowy”. – 1987, z. 5, s. 399-403Czytelnia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej

88. Klimek, Zygmunt : Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego / oprac. Zygmunt Klimek ; Polska Akademia Nauk. Instytut Języ-ka Polskiego. – Kraków : Instytut Języka Polskiego PAN, 1997. – XXIII, 300 s. – (Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych / pod red. Aleksandry Cieślikowej , Marii Malec i Kazimierza Rymuta ; cz. 5). – Bibliogr. s.

89. Nowowiejski, Bogusław : Wpływy języka niemieckiego na pol-szczyznę w zakresie słownictwa / Bogusław Nowowiejski // „Po-radnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. [14]-24 [Wpływy języka niemieckiego na polszczyznę od najdawniejszych wieków do współczesności]

22

90. Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie / red. meryto-ryczny tomu Marek Łaziński ; wstęp Adam Krzemiński. – Warsza-wa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. – 219, [1] s. – (Słowa bez Granic)

91. Zajda, Aleksander : Kilka dawnych zapożyczeń z języka nie-mieckiego : kosmal, aswisz, haszfisz, kreptuch / Aleksander Zajda // „Język Polski”. – 1995, z. 4/5, s. 380-382

VII. Zapożyczenia z języka rosyjskiego

92. Bielecka-Latkowska, Janina : Rosyjskie zapożyczenia lek-sykalne we współczesnym języku polskim w świetle materiałów słownikowych i prasy powojennej : (1945-1985) / Janina Bielec-ka-Latkowska. – Kielce : Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1987. – 272 s. – Bibliogr.

93. D.B. : Elementy pochodzenia rosyjskiego we współczesnej pol-szczyźnie i kryteria ich oceny / D.B. // „Poradnik Językowy”. – 1989, z. 7, s. 504-509

94. D.B. : Elementy pochodzenia rosyjskiego we współczesnej pol-szczyźnie i kryteria ich oceny. [Cz. 2] / D.B. // „Poradnik Języko-wy”. – 1989, z. 8, s. 584-588

VIII. Materiały metodyczne

95. Dubisz, Stanisław : Wpływy języków obcych w zakresie słow-nictwa // W: Nauka o języku dla polonistów / pod red. Stanisła-wa Dubisza ; [poszczeg. rozdz. oprac. Danuta Bartol-Jarosińska et al.]. – Wyd. 2 zm. i rozsz. – Warszawa : „Książka i Wiedza”, 1997. – S. 354-358

96. Kominek, Andrzej : Zapożyczenia angielskie we współczesnej polszczyźnie / Andrzej Kominek // „Język Polski w Szkole Śred-niej”. – 1992/93, z. 2, s. 111-121 [Anglicyzmy w języku polskim. Scenariusz lekcji na poziomie szko-ły średniej]

97. Krajewski, Tomasz : Hot-Dog w fast foodzie, czyli o anglicy-zmach w języku polskim / Tomasz Krajewski // „Polonistyka”. – 2002, nr 5, s. 294-295 [Propozycja lekcji w II klasie LO]

98. Matkowska, Jolanta : Anglicyzmy we współczesnej polszczyź-nie : scenariusz lekcji dla klas ponadgimnazjalnych / Jolanta Mat-kowska // „Zeszyty Szkolne”. – 2006, nr 1, s. 77-83

25

99. Mijas, Tatiana : Jest cool, czyli o zapożyczeniach angielskich we współczesnym języku polskim / Tatiana Mijas // „Język Polski w Liceum”. – 2006/2007, nr 3, s. 64-69[Konspekt lekcji języka polskiego]

100. Myk, S. : W świecie wyrazów zapożyczonych / S. Myk // „Ję-zyk Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1992/93, z. 5, s. 73-76[Konspekt lekcji dla kl. VIII]

101. O języku w sposób żywy i ciekawy : (propozycje lekcji i ćwi-czeń gramatycznych) : praca zespołowa / pod red. Haliny Wi-śniewskiej. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1999. – Bibliogr.

102. Olejarz, Justyna : „Obsiadły nas zagraniczne muchy i modne sroki” : język polski czy „europolszczyzna”? : scenariusz lekcji dla klas ponadgimnazjalnych / Justyna Olejarz // „Zeszyty Szkolne”. – 2007, nr 1, s. 114-123 [M.in. wyjaśnienie pojęć : zapożyczenia jawne, hybryda, kalka ję-zykowa]

103. Podracki, Jerzy : Mówimy po polsku czy po angielsku? / Jerzy Podracki // „Życie Szkoły”. – 1994, nr 9, s. 527-529[Zapożyczenia angielskie w języku polskim. Ćwiczenia ortograficz-ne na poziomie nauczania początkowego]

104. Szpakowska-Mądzik, Irena : Projekty lekcji z nauki o języku w szkole ponadpodstawowej / Irena Szpakowska-Mądzik. – Kiel-ce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1997[M.in. scenariusze lekcji poświęcone zapożyczeniom]

105. Wesołowska, Alicja : „Bizneswoman na weekendzie” – obce słownictwo : jak je oceniać? / Alicja Wesołowska // „Warsztaty Po-lonistyczne”. – 2000, nr 2, s. 15-17 [Analiza zapożyczeń językowych. Praca ze słownikiem. Lekcja w kl. 1 gimnazjum lub 2 szkoły średniej]

26

106. Zarębska, D. : Wyrazy obce w zasobie leksykalnym uczniów klasy IV / D. Zarębska // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1991/92, z. 5, s. 124-130[Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne]

107. Żydek-Bednarczuk, Urszula : Zapożyczenia z języków ob-cych, przystosowanie wyrazów zapożyczonych do polskiego sys-temu językowego (konspekty lekcji) / Urszula Żydek-Bednarczuk // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1986/87, z. 3, s. 294-301

IX. Materiał pomocniczy dla uczniów

108. Marszałek, Halina : Wyraz obcy – czy zawsze potrzebny? // W: Polszczyzna płata nam figle : poradnik językowy dla każdego / pod red. Jerzego Podrackiego ; [aut.] Tomasz Bereda [et al.]. – Warszawa : „Medium”, 1993. – S. 190-196

109. Miodek, Jan : ABC polszczyzny / Jan Miodek. – Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000. – (Tego nie ma w Podręczni-ku). – S. 36-37 : Wyrazy rodzime i obce

110. Miodek, Jan : Nie taki język straszny : o polszczyźnie do uczniów / Jan Miodek. – Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Oświa-towe, 1996. – S. 68-69 : Bitelsi czy Bitlesi[Jak wymawiać wyrazy obce i zapożyczone]

111. Miodek, Jan : Ojczyzna polszczyzna dla uczniów / Jan Mio-dek. – Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 1996. – S. 46-47 : O kilku wyrazach obcych

28

112. Nowak, Paweł : Językowa europejskość Polaków, czyli o za-pożyczeniach / Paweł Nowak // „Polonistyka”. – 2004, nr 9, Doda-tek s. 12(36)-15(35)[Wskazówki dla uczniów, w jaki sposób należy opracować temat maturalny i przygotować prezentację (na maturę 2005), dotyczącą zapożyczeń we współczesnym języku polskim]

113. Pawelec, Radosław : Wieża Babel : słownik wyrazów obcych nie tylko dla gimnazjalisty / Radosław Pawelec. – Warszawa : Wy-dawnictwo Szkolne PWN, 1999. – 618, [6] s. – (Jak to Powiedzieć? Jak Napisać?)

114. Podracki, Jerzy : Pułapki językowe – w szkole i nie tylko / Jerzy Podracki. – Warszawa : JUKA, 2000. – S. 46-60 : Czy to naprawdę po polsku?[Kalki słowotwórcze, frazeologiczne i składniowe. Kalki seman-tyczne]

115. Wyrazy trudne, ważne i ciekawe : leksykon młodego czytel-nika / [red. nauk. i aut. etymologii Witold Paweł Cienkowski ; aut. haseł Jacek Bartkiewicz et al.]. – Wyd. 6 zm. i popr. – Warszawa : „Wiedza Powszechna”, 1993. – 432, [1] s.

116. Wysocka, Felicja : Zapożyczenia w języku polskim, czyli co każ-dy uczeń wiedzieć o nich powinien / Felicja Wysocka // „Inspiracje Polonistyczne”. – 1998, nr 9, s. 5-7