Zbyszyce – zatopiona wieś W dawnych czasach ludność zamieszkująca dolinę Dunajca trudniła się głównie uprawą roli i rybołówstwem. Życie ludzi w ścisły sposób związane z więc było z życiodajną wodą. Dunajec odpowiada także za początek i kres Zbyszyc. Wystawa powstała w ramach XVIII Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego Wszystko płynie Dom Pomocy Społecznej w Zbyszycach Parafia pw. św. Bartłomieja Ap. w Zbyszycach Opracowanie tekstów i koncepcji wystawy: Paulina Kasprzycka Opracowanie graficzne: Marcin Hernas Korekta: Marcin Hernas i Agnieszka Szewczyk dnidziedzictwa.pl Organizator: Patron: Partnerzy: Gospodarze: Zbyszyce na początku XIX wieku, E. Kronbach, Darstellungen aus dem königreiche Galizien insbesondere der Karpathen im Sandecer Kreise, Wien 1823. archiwum BiBLiOTEKi JaGiELLOŃSKiEJ
7
Embed
ZAŁOŻENIE DWORSKIE W ZBYSZYCACH: "Zbyszyce - zatopiona wieś" (wystawa)
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Zbyszyce – zatopiona wieś W dawnych czasach ludność zamieszkująca dolinę Dunajca trudniła się głównie
uprawą roli i rybołówstwem. Życie ludzi w ścisły sposób związane z więc było
z życiodajną wodą. Dunajec odpowiada także za początek i kres Zbyszyc.
Wystawa powstała w ramach
XVIII Małopolskich Dni
Dziedzictwa Kulturowego
Wszystko płynie
Dom Pomocy Społecznej
w Zbyszycach
Parafia pw. św. Bartłomieja Ap.
w Zbyszycach
Opracowanie tekstów i koncepcji wystawy: Paulina Kasprzycka
Opracowanie graficzne: Marcin Hernas
Korekta: Marcin Hernas i Agnieszka Szewczyk
dnidziedzictwa.pl
Organizator: Patron: Partnerzy:Gospodarze:
Zbyszyce na początku XIX wieku,
E. Kronbach, Darstellungen aus dem königreiche Galizien
insbesondere der Karpathen im Sandecer Kreise, Wien 1823.
archiwum BiBLiOTEKi JaGiELLOŃSKiEJ
Pierwszymi właścicielami Zbyszyc odnotowanymi w źródłach byli
Kępińscy herbu Niesobia. Kolejni członkowie tego rodu gospodarzyli
tu przez ponad cztery stulecia. W pierwszej połowie XV wieku
ufundowali murowany kościół, który do dziś stoi we wsi, na zboczu
Dąbrowskiej Góry. Jego położenie, masywne ściany, a także zachowane
okienka strzelnicze świadczą o obronnym charakterze budowli.
Kościół pw. św. Bartłomieja Ap. od południowego zachodu. fOT. S. TOmKOwicz, 9 iX 1892.
archiwum POLSKiEJ aKaDEmii umiEJĘTNOŚci (PauarT)
Drewniana wieża
w zachodniej ścianie
kościoła pw. św.
Bartłomieja Ap.
fOT. w.T., 1925,
archiwum iNSTYTuTu
SzTuKi POLSKiEJ
aKaDEmii NauK
w warSzawiE
11 marca 2003 roku pożar strawił
drewnianą wieżę, dobudowaną do kościoła
pw. św. Bartłomieja Ap. w XVII wieku.
fOT. P. KaSPrzYcKa, miK 2015.
archiwum wuOz w NOwYm Sączu
Rysunek późnogotyckich stalli kolatorskich w prezbiterium kościoła,
K.G. Polityński. fOT. S. TOmKOwicz, 1892.
archiwum muzEum NarODOwEGO w KraKOwiE
Wnętrze kościoła
pw. św. Bartłomieja Ap.
W tle kamienna płyta
nagrobna Mikołaja
Kępińskiego, zmarłego
w 1490 roku.
fOT. T. SzYDłOwSKi, 1927.
archiwum iNSTYTuTu
SzTuKi POLSKiEJ aKaDEmii
NauK w warSzawiE
Dwór w Zbyszycach od frontu,
przed przebudową dachu, ok. 1900.
archiwum iNSTYTuTu SzTuKi
POLSKiEJ aKaDEmii NauK w warSzawiE
Fasada dworu po przebudowie dachu,
ok. 1946. archiwum iNSTYTuTu SzTuKi
POLSKiEJ aKaDEmii NauK w warSzawiE
O dawnej świetności Zbyszyc świadczyć może
znajdujący się nieopodal kościoła okazały dwór
pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku. Został
on prawdopodobnie zbudowany na miejscu obronnego
kasztelu strzegącego traktu handlowego biegnącego
niegdyś doliną Dunajca. W wyniku przekształceń
architektonicznych dokonywanych przez kolejnych
właścicieli – szczególnie rodzinę Szujskich –
utracił on swą obronną funkcję i przemienił się
w klasyczną posiadłość.
W 1919 roku Zbyszyce w wyniku zamiany dóbr
z dr. Adamem Jordanem stały się własnością rodziny
Langerów. Obecnie dwór wraz z otaczającym parkiem
należy do Domu Pomocy Społecznej, który jeszcze
w latach dziewięćdziesiątych XX wieku gruntownie go
wyremontował i dostosował do potrzeb pensjonariuszy.
Kościół i dwór w Zbyszycach
namalowany w 1767 roku przez
Feliksa Derysarza na jednej ze
stalli w oratorium klasztornym
Sióstr Klarysek w Starym Sączu.
z archiwum KLaSzTOru SióSTr
KLarYSEK w STarYm Sączu
Centrum Zbyszyc w połowie
XIX wieku, mapa katastralna,
1846. archiwum NarODOwE
w KraKOwiE
Szkoła powszechna
w Zbyszycach, 1934.
zBiOrY NarODOwEGO
archiwum cYfrOwEGO
Przeprawa promowa na Dunajcu w okolicy Tropia, 1937.
zBiOrY NarODOwEGO archiwum cYfrOwEGO
Co wydarzyło się w Zbyszycach? Jak to możliwe, że zamożna wieś –
w której jeszcze na początku XX wieku na rynku odbywały się jarmarki,