Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Studia Podyplomowe Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy Edycja 20 15 październik 2011 r. Jakub Kłosiński Zagadnienie Pierwszej Pomocy w pracy instruktora karate kyokushin Praca dyplomowa wykonana pod kierunkiem mgr Sławomira Ochrema Wrocław 2012 r. 1
23
Embed
Zagadnienie Pierwszej Pomocy w pracy instruktora karate ...onekyokushin.pl/wp-content/uploads/2012/10/Zagadnienie-Pierwszej... · Ostatnim etapem łańcucha przeżycia jest opieka
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Studia Podyplomowe
Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy
Edycja 2015 październik 2011 r.
Jakub Kłosiński
Zagadnienie Pierwszej Pomocy w pracy instruktora karate kyokushin
Praca dyplomowa wykonana pod kierunkiem
mgr Sławomira Ochrema
Wrocław 2012 r.
1
Oświadczenie autora pracy
Oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami ani nie była wcześniej przedmiotem procedur związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w wyższej uczelni.
Data……………… Podpis autora pracy…………………
2
SPIS TREŚCI .
Spis treści strona
Wstęp 4
Rozdział 1. Teoria karate kyokushin – wprowadzenie 5
Rozdział 1.1 Karate rys historyczny 5
1.2 Trening karate 6
1.3 Walka treningowa i sportowa w stylu kyokushin 8
Rozdział 2. Pierwsza Pomoc – umocowania prawne 9
Rozdział 3. Pierwsza pomoc – podstawowe zasady postępowania 12
Rozdział 4. Zagadnienie Pierwszej Pomocy w pracy instruktora
karate
19
4.1 Urazy układu ruchowego 19
4.2 Omdlenia i krwawienia z nosa 26
Podsumowanie 28
Literatura 28
Spis tabel 29
Spis zdjęć 30
Spis rysunków 30
3
Wstęp
Problematyka pierwszej pomocy jest bardzo szeroką dziedziną wiedzy z zakresu
ratownictwa medycznego. Dzięki jej znajomości potrafimy w ekstremalnej sytuacji
zareagować poprzez udzielenie pomocy drugiej osobie, począwszy od zwykłego przecięcia
palca a skończywszy na nagłym zatrzymaniu krążenia. Zakres powyższej pracy został
ograniczony do tematyki pierwszej pomocy w pracy instruktora karate. Wiele schematów
zachowań udzielania pierwszej pomocy w momencie zagrożenia życia zostało pominiętych,
z uwagi na niewystępowanie w środowisku pracy instruktora. W szkolnej sali gimnastycznej
czy profesjonalnym pomieszczeniu do uprawiania sztuk walk, podczas zajęć karate istnieje
bardzo małe prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenie w postaci porażenia prądem czy
utonięcia. Dlatego też w treści pracy skupiono uwagę na typowych zdarzeniach z sal
treningowych jak na przykład urazy kończyn czy omdlenia.
Za cel pracy zostało postawione stworzenie kompendium wiedzy, w jaki sposób
instruktor karate powinien reagować w różnych sytuacjach zagrożenia życia ćwiczących, w
oparciu o wiedzę z zakresu pierwszej pomocy.
Obecnie na rynku nie ma żadnego kompleksowego opracowania zagadnienia pierwszej
pomocy w kontekście karate. Poniższe opracowanie jest próbą odpowiedzi na najczęstsze
pytania dotyczące pierwszej pomocy w środowisku trenujących kontaktowe sporty walki a
przed wszystkim karate kyokushin.
W pracy zostały wykorzystane materiały z fachowej literatury ratownictwa
medycznego jak również obowiązujące akty prawne dotyczące zagadnienia pierwszej
pomocy. Za źródło wiedzy posłużyło również doświadczenie autora pracy, który od ponad 15
lat jest czynnym karateką, licencjonowanym instruktorem oraz sędzią sportowy z 10 letnią
praktyką.
Praca ma charakter opisowy, który został podparty dodatkowo materiałem
fotograficznym ukazującym realizm spotykanych na co dzień urazów w pracy instruktora.
karate kyokushin.
4
Rozdział 3. Pierwsza pomoc – podstawowe zasady postępowania.
Istnieje pięć grup działań jakie powinny zostać podjęte w momencie zagrożenia życia
lub zdrowia.
Pierwszą jest tzw. PPP – Podstawowa Pierwsza Pomoc, w jej skład wchodzi :
rozpoznanie zagrożenia
wstępne zabezpieczanie poszkodowanego i miejsca zdarzenia
nadanie sygnału „NA RATUNEK”
podstawowe czynności resuscytacyjne dorosłych i dzieci
inne podstawowe czynności ratunkowe – zależne od rodzaju zagrożenia
powtarzanie oceny i zabezpieczania poszkodowanego[7]
Do podjęcia tych działań zobowiązane są wszystkie osoby będące świadkami, obserwatorami
lub uczestnikami wypadku.
Kolejna kategoria która będzie istotna w kontekście zagadnienia powyższej pracy to
RPP – Rozszerzona Pierwsza Pomoc, a zaliczymy do niej :
− podstawowa Pierwsza Pomoc
− zabezpieczenia miejsca zdarzenia
− bezpieczne przeniesienie i ułożenie sytuacyjne poszkodowanego
− użycie podstawowych przyrządów pierwszej pomocy (chusta twarzowa, maska
Nie wolno stosować pozycji bocznej ustalonej w momencie gdy istnieje zagrożenie
urazu kręgosłupa.
W powyższym rozdziale zostały przedstawione podstawowe zasady i działania przy
udzielania pierwszej pomocy. Osoba ratująca musi zdawać sobie sprawę, iż w trakcie
udzielania pomocy zagrożone może być nie tylko zdrowie i życie poszkodowanego ale
również jej własne. Uświadomienie powyższych zasad ma na celu ograniczenie dodatkowych
ofiar w postaci ratowników czy przypadkowych gapiów, którzy zaoferowani udzielaniem
pomocy zapominają o własnym bezpieczeństwie. Stosownie ochrony osobistej w postaci
masek czy lateksowych rękawiczek, ma kluczowe znaczenie dla zdrowia osób niosących
pomoc. Odpowiednie i szybkie zdiagnozowanie sytuacji w jakiej znalazł się poszkodowany
oraz podjęcie akcji ratunkowej, przedłuża szansę przeżycia poszkodowanego.
Niepodjęcie żadnych działań łącznie z nie wezwaniem pogotowia ratunkowego,
zbagatelizowanie zagrożenie bądź uznanie osoby w potrzebie za pijaną jest najgorszą rzeczą
jaką można zrobić. Należy pamiętać ,iż od szybkości reakcji zależy czyjeś życie.
Rozdział 4. Pierwsza pomoc w pracy instruktora karate kyokushin.
Jak już zostało wspomniane w pierwszym rozdziale powyższej pracy karate kyokushin
to sport kontaktowy, w którym następuje bezpośrednie starcie między ćwiczącymi poprzez
wymianę kopnięć oraz uderzeń. Specyfiką tego stylu jest również nie używanie ochraniaczy
lub stosowanie ich w ograniczonej formie (goleń oraz stopa, rękawice tzw. piąstkówki). W
poprzednim rozdziale zostały przedstawione ogólne zasady postępowania w przypadku
zagrożenia życia. Celem poniższego rozdziału jest ukazanie najczęstszych urazów oraz
niebezpiecznych zdarzeń występujących podczas ćwiczeń karate jak również metod,
udzielania pierwszej pomocy w konkretnych wypadkach.
4.1 Urazy układu ruchowego
Z uwagi, iż karate jest sportem konfrontacyjnym jednym z najczęstszych urazów są
11
urazy układu ruchowego. Na układ ruchu składa się układ kostno- stawowy oraz układ
mięśniowy. Ich funkcją to utrzymanie kształtu oraz postawy ciała umożliwiające człowiekowi
sprawne poruszanie w otaczającym środowisku. Układ kostno-stawowy składa się z kości
połączonych stawami. Zaliczmy do niego[6]:
kości czaszki i twarzoczaszki
kręgosłup ( szyjny, piersiowy i lędźwiowy)
kości obręczy barkowej i kości kończyn górnych
żebra
kości miednicy i kończyn dolnych
Układ mięśniowy odpowiedzialny jest za wykonywanie wszelkich ruchów w
organizmie. „Zbudowany jest z mięśni poprzecznie prążkowanych – zależnych od woli mięśni
szkieletowych, które są bezpośrednio odpowiedzialne za poruszanie i przemieszczanie się
organizmu( mogą się kurczyć szybko i z dużą siła ale wymagają odpoczynku”[6]
Literatura wyróżnia następujące rodzaje urazów układu ruchu:
− urazy bezpośrednie – jest to bezpośrednie działanie siły zewnętrznej na ciało
poszkodowanego. W przypadku karate może być to kopnięcie (uderzenie kością piszczelową
na udo przeciwnika)
− urazy pośrednie – polegają na przeniesieniu siły z miejsca bezpośredniego urazu na
oddaloną część ciała. Znane są przypadki kopnięć na udo przeciwnika w wyniku czego siła
zostaje przeniesiona na kolano, następstwem czego jest uraz kolana czy rzepki u adepta
karate.
− Urazy skrętne – rodzaj urazów pośrednich – wynikają z przeniesieni sił skrętnych na
stawy, mięśnie i kości. Uraz ten często występuje podczas ćwiczeń ogólnorozwojowych,
śliska lub antypoślizgowa powierzchnia na salach treningowych przy gwałtownej zmianie
kierunku poruszania się powoduje przeciążenie a finalnie skręcenie stawu skokowego.[6]
Urazy kończyny to najczęściej :
− złamania kości
− zwichnięcia
− skręcenia stawów[6]
Urazy mogą być otwarte lub zamknięte. Uzależnione jest to od tego czy nastąpiło
przerwanie ciągłości skóry. Występuje ono dodatkowo z widocznym krwawieniem
zewnętrznym.[6]
W celu uporządkowania wiedzy oraz dopasowania urazów układu ruchu w kontekście
12
karate kyokushin, została opracowana tabela, która zawiera opis przyczyny urazu, objawów
oraz sposobu udzielania pierwszej pomocy.
Uraz złamanie zamknięte kończyny – przerwanie ciągłości kości Przyczyna upadek na sali treningowej na twardą powierzchnie
zderzenie się kończyn przy blokach kopnięcie twardą kością piszczelową kończyny przeciwnika łamanie przedmiotów( deski, dachówki, cegły)
Objaw [6] ból nasilający się przy próbie ruchu pogrubienie kończyny na skutek krwotoku wewnętrznego nienaturalny kształt oraz ruchomość kończyny wyczuwalny lub słyszalny zgrzyt podczas ruchu odłamków kości
powodujący ból Pierwsza pomoc [2]
Unieruchamiamy złamaną kość zawsze wraz z dwoma sąsiednimi stawami, palce pozostawiamy na wierzchu,aby zaobserwować ewentualne zmiany w ukrwieniu kończyny
Uraz złamanie otwarte kończyny przerwanie ciągłości kości oraz skóry Przyczyna jak w złamaniu zamkniętym Objaw [6] jak w złamaniu zamkniętym
rana – uszkodzenie skóry na skutek przebicia przez odłamki kości krwotok zewnętrzny
Pierwsza pomoc [2]
unieruchomienie za pomocą :bandaży , chusty , listw drewnianych , zimny okład zastosowanie wacików, gazy do zatamowani krwotoku
Unieruchamiamy złamaną kość zawsze wraz z dwoma sąsiednimi stawami, palce pozostawiamy na wierzchu,aby zaobserwować ewentualne zmiany w ukrwieniu kończyny
Uraz skręcenie stawu – uszkodzenie tkanek otaczających staw a w szczególności torby stawowej
Przyczyna energiczne wykręcenie kończyny/ stawu na śliskiej lub zbyt chropowatej powierzchni ( kończyny dolne)
energiczne wykręcenie kończyny podczas kontaktu z przeciwnikiem( kończyny górne)
Objaw [6] ból nasilający się przy ruchu obrzęk stawu ograniczona ruchomość kończyny
Pierwsza pomoc [2]
unieruchomienie za pomocą :bandaży, chusty , listw drewnianych; zimny okład zmniejszając obrzęk oraz ból
Nie należy poruszać ani nastawić uszkodzonego stawu.Uraz [2] zwichnięcie - uszkodzenie stawu gdzie kości utraciły ze sobą styczność,
zmiana pozycji stawu innego niż jej naturalne miejsce pod wpływem działania siły zewnętrznej
Przyczyna przeciążenie podczas zastosowania dźwigni na kończyny partnera
13
Objaw [2] ból nasilający się przy ruchu zniekształceni się stawu zmiana położenia stawu zsinienie kończyny z jej ochłodzeniem oraz brakiem czucia tętna
Pierwsza pomoc [2]
unieruchomienie za pomocą :bandaży , chusty , listw drewnianych, zimny okład zmniejszając obrzęk oraz ból
Unieruchamiamy dwie sąsiednie kości.Tabel 2. Urazy układu ruchu , przyczyny , objawy,pierwsza pomoc. Opracowanie własne.
W przypadku skręcenia oraz zwichnięcia w pierwszej pomocy warto jest wspomnieć o
metodzie R.I.C.E. (ang. Rest, Ice, Constipation, Evelation) nazwa oznacza: odpoczynek,
ochłodzenie, ucisk i uniesienie. Te cztery składniki składają się na tą bardzo prostą metodę
postępowanie gdzie:
Rest / odpoczynek – to natychmiastowe przerwanie aktywności fizycznej; błędem
jest często proponowane tzw. rozchodzenie urazu. Uczucie bólu może na chwilę
znikać, jednakże struktura tkanek został uszkodzona, uraz pozostał i ból na pewno
powróci po ustaniu aktywności.
Ice / lód – należy chłodzić miejsce urazu minimum 20 minut jednocześnie w taki
sposób aby uniknąć odmrożenia .W tym celu należy owinąć miejsce cienką warstwą
tkaniny lub ręcznikiem a dopiero potem przyłożyć zmrażacz. Niezalecane jest
chłodzenie w krótkich odcinkach czasu: „Krótkotrwały bodziec zimna powoduje
skurcz naczyń krwionośnych co jest zjawiskiem pożądanym w rehabilitacji, jednak 2-3
minuty po zaprzestaniu jego działania następuje odruchowe rozszerzenie naczyń
krwionośnych co niweczy cały zabieg ochładzania.”[22]
Constipation /ucisk - polega na założeniu około 20-30 cm powyżej miejsca urazu
opaski uciskowej przy pomocy bandaża elastycznego lub kawałków odzieży. Celem
ucisku powyżej miejsca urazu jest zmniejszenie powstawania opuchlizny poprzez
ograniczenie przepływu krwi przez miejsce, w którym mogło dojść do uszkodzenia
naczyń.
14
Elevation / uniesienie – polega ona na „(…) uniesieniu kończyny z kontuzją powyżej
poziomu serca. Stąd częsty obraz zawodników którzy po skręceniu w stawie skokowym
leżą na plecach z kończyną dolną uniesioną i opartą o ścianę. Celem uniesienia
kończyny powyżej poziomu serca jest, tak jak w przypadku ucisku, zabezpieczenie
przed nadmiernym puchnięciem kończyny.”[22]
Zdjęcie nr1. (foto własne) Zwichnięcie palca wskazującego: opuchlizna oraz wystąpienie wybroczyn na
skórze.
Metoda ta stosowna jest przy udzielaniu pierwszej pomocy jako całość czterech
elementów lub pojedynczo każdy element z osobna. Przykładem może być
rozpowszechnione wśród sportowców schładzanie.
Częstym urazem w trakcie treningów karate jest pęknięcia żeber. Na skutek uderzenia
punktowego wyprowadzonego z pięści lub kopnięcia, żebro poddaje się i pęka. Istnieje
zagrożenie w krytycznych zdarzeniach, iż w momencie złamania żebra następuje stłuczenie
lub rozerwanie płuca. Złamanie pierwszych trzech żeber może spowodować uszkodzenie
aorty i innych naczyń dużych oskrzeli. Jednakże najczęściej jeśli występuje tego typu uraz
jest to miejscowe pęknięcie pojedynczego żebra.[12] Poniżej tabela prezentująca pierwszą
pomoc w wyżej opisanym przypadku.
Uraz pęknięcie żebraPrzyczyna Uderzenie punktowe z pięści lub kopnięcie Objaw [12] ból miejscowy
trudności z oddychaniem ból przy wciąganiu powietrza do płuc
15
trzeszczenie kostne Pierwsza Pomoc [12]
obandażowanie klatki piersiowej aby uniemożliwić przemieszczanie się pękniętych żeber
brak tlenu (przebywanie w zatłoczonej sali treningowej gdzie w
związku z ćwiczeniami temperatura powietrza oraz wilgotność
wzrastają)
kopnięcie w głowę lub szyję
bólObjaw [2] utrata przytomności
bladość powłok skórnych widocznych przede wszystkim na twarzy
słabo wyczuwalne tętno
zwolniony oddech Pierwsza pomoc [2]
dostarczenie maksymalnej ilości tlenu do pomieszczenia ułożenie na plechach na płaskiej powierzchni uniesienie kończyn do góry w celu dożywienia i dotlenienia mózgu