-
Yunanistan Babakan Kostas Karamanlis, Eyll Aynn banda,
Yuna-nistan Cumhurbakan Karolos Papulyas' ziyaret ederek, erken
seim iin parlamentoyu feshetmesini istedi. Babakan Karamanlis erken
seim tarihi
1olarak da 4 Ekim 2009'u verdi. Babakann bu karar, Yunan kamuoyu
tara-fndan uzun zamandr bekleniyordu. zellikle 2007 ylnda balayan
orman yangnlar ve Yunanl gencin ldrlmesi olaylarna ek olarak
ardarda gelen ekonomik krizler Babakan erken seim karar almaya
zorlam gzkmek-tedir.
Modern Yunanistan'n tarihinde yaad hkmet bunalmlar, genel-likle
asker mdahalelerle sonulanrd. Nitekim toplumsal tepki, silahl
kuv-vetlerde birleiyordu. Ancak, zamanla siyasallaan ordu, taraf
tutmaya, -karlar dorultusunda hkmetleri devirmeye ve kurmaya
balamas, lke menfaatleriyle ounlukla ters dm ve Yunanistan'da
onarlmaz byk bunalmlara yol amtr. Bu makalenin konusu, darbeler
srecinde Yunan tarihinin tasviridir.
Yunan Siyas Dzeninde nemli Krlmalar, Darbeler1. Goudi
syanBamszln kazandktan sonra,1897 ylnda Osmanlya kar kaybe-
dilen kk drc sava, kamuoyunun bir blm tarafndan lke gele-ceinin
byk bir girdaba girdiinin gstergesi olarak alglanmt. Yunanis-tan'n
ulusal onurun tekrar geri alnmas gerektiine inanlarn says
artmaya
Yunanistanda Hkmet Bunalmlar
(*)Dr. Murat Kyl
(*) 21. Yz Yl Trkiye Enstits Balkan-Kbrs Aratrmalar Blm Bakan 1
3.9.2009, http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4620567,00.html
[ 53 ]
-
2balamt. Byyen ekonomik kriz ve skntlar gidermek iin mevcut
h-kmetin abalar yetersiz kalmt. Eski siyas kurulular, artan
honutsuzluk
3nedeniyle srekli zayflamaya balamt.
23 Aralk 1909'da Albay Pamiko Zimvrakakidon nderliinde yaplan
Goudi Hareketi(askeri darbesi), savatan birka yl sonra siyasete
giren, Gi-rit'in ykselen yldz Eleftherios Venizelosu askeri
ynetimin siyas dan-man yapmtr. Artk Yunanistan'da eski ve ypranm
politikaclara yer
4yoktu.
Ancak,1911'den 1922 ylna kadar Yunanistan iin maceral geen on yl
iinde, Politik Dram sahnesinde en nemli ahsiyet Venizelos, gnn
kurtarma abas iinde olan ve stratejik perspektiften yoksun bir
siyaseti
5olarak belirmitir.
2. 11 Eyll 1922 HareketiByk umutlarla hkmet bana getirilen
Venizelosun, hrs ve tutku-
lar yznden girdii Anadolu macerasndan yenilgiyle kmasnn
Yunanis-tan'da yaatt hayal krkl ve fke lkede siyas alkantlara yol
amt.
Sakz Ordusu temsilcisi Albay Nikolas Plastiras ve Midilli ordusu
tem-silcisi Stylianos Gonatas komutasnda oluturulan Devrimci
Komite, yaat-lan Kk Asya yenilgisinin hesabn sormak iin 11 Eyll
1922'de harekete geti.
Hkmet Bakan Protopapadaki Pietro 28 Austos'ta ve halefi Ba-bakan
Nikolaos Triantaphyllakos 11 Eyll'de istifa etti. Midilli ve
Sakz'-dan hareket eden donanma Atina'ya girerek, Atina'da Kral
Konstantine'-den istifasn ve lkeyi terk etmesini istedi.
Kral istifa etti ve talya'ya gnderildi. Kral olu II. George,
kral iln edildi. Ancak isyanc askerler, daha nce istifa edip ayrlan
Tmgeneral Theodoros Pangalos tekrar greve getirerek sivil hkmet
kurulmas saladlar. Cumhurbakanlna da Krokidis getirildi. Ancak esas
g
6Devrimci Komite Bakan Albay Nikolas Plastiras'n elinde idi.
Dr. Murat Kyl
[ 54 ] 2 1 . Y Z Y IL E k im 2009
2 TH-Veremis, Ordu Tarafndan Yaplan Mdahalelerin Yunan Siyassi
Yaps Etkisi, Atina,1981 s. 343 TH-Veremis, Goulimis G. (ed.),
Eleftherios Venizelos: Toplum, Ekonomi, Atina, 1987,s.234
Papakosmas, Yunan Siyasetinde Askeri Mdahaleler, Atina, 1990,s.115
KS. STRATIGOS, Yunanistan Kk Asya`da, Atina 1925, S.2
6 Papakosmas, a.g.e, s.19
-
3. Yunan Sava (1944-1955)1924-1935 yllar arasnda Yunanistan
Cumhuriyet rejimi ile ynetildi.
Karklklarn giderilememesi zerine 1935 ylnda bir halkoylamas
yapld ve Yunanistan'da yeniden anayasal monari kuruldu.
II. Dnya Sava srasnda nce talya, ardndan da Almanya'nn igaline
urayan Yunanistan'da Kral Londra'ya Hkmet ise Kahire'ye snd.
Yu-nanl yurtseverler II. Dnya Sava srasnda Alman igaline kar eitli
direni rgtleri kurdular. Bunlar arasnda ne kan Ulusal Kurtulu
Or-dusu (ELAS) sol, Hr Demokratik Yunan Ordusu (EDES) ise sa
eilimliydi. Bu iki rgt Alman igal ordusuna kar etkili bir mcadele
iine girdi.
Alman ordusunun ekilmesinden sonra balayan Yunan i savann
bi-rinci aamas 4 Aralk 1944'de balamtr. ELAS, Yunan Hkmeti
tarafn-dan verilen ltimatoma uymad. Uymama gerekesi olarak
ngiltere'nin Yu-nanistan'da Kral ve kralla birlikte sac bir diktatr
ibana getirece-inden endie etmesini gsterdi.
Bunun zerine Atina ve evresinde balayan silahl atma hafta ka-dar
srd. Zaten ok gl olmayan ve SSCB tarafndan da desteklenmeyen
21 . Y Z Y IL [ 55 ]E k im 2009
Yunanistanda Hkmet Bunalmlar
Demokratik Yunan Ordusu saflarnda savaan Makedon Partizanlar
-
ELAS'n siyasi organ EAM atekesi kabul etti. 12 ubat 1945'te EAM
ile EDES anlatlar. Bu anlamaya gre tm direni rgtleri tek bir ordu
iin-de birletirilerek demokratik seimler yaplacak (31 Mart 1946'da
yapld ve solcularn seim boykotu nedeniyle katlm oran % 50'lerde
kald) ve II. Dnya Sava srasnda Londra'ya kaan Yunan Kralnn
Yunanistan'a d-np dnmemesi konusunda referanduma bavurulacakt. % 90
oy ile Yuna-nistan'da Kralln yeniden kurulmas kararlatrld.
Yunan Sava'nn ikinci aamas, hkmetin kurulmas ve Kral'n
Yu-nanistan'a geri dnmesiyle balamtr. 1946 ylnda Yunanistan'n
kuzeyin-de ete savalar balad. nceleri etecilere kar bir sempati
vard. Zayf merkezi hkmet, ekonomik durumun zayfl ve sosyal
adaletsizlikler, kyllerin etecilere yardmn kolaylatrmt. Merkezi
hkmet, dalk blgelerde savaan ve komnist devletten yardm alan
etecilerle m-
cadelede yetersiz kalyordu. etecilerin nderi konumundaki General
Markos, 24 Aralk 1947'-de Geici Demokratik Yunan Hkmeti ad altnda
bir hkmet kurdu ve 10 maddelik bir program iln etti. Bylece,
Yunanistan'da merkezi Hkmetin kolay kolay ba edemeye-cei bir i sava
balam oldu.
sava 1948 ylnn balarnda sona ermise de ufak apl atmalar 1950'ye
kadar devam etmitir. BM'nin ve Merkezi Hkmet'in, Yunan Sa-va'nn
sona ermesinde pek etkilii olduu sylenemez. savan biti
ne-denlerinden birincisi Kominform'dan atlan Yugoslavya'nn
etecilere yap-t yardm kesmesi, ikinci nedeni ise ABD tarafndan
yrrle konan
7Truman Doktrini'dir.3. 21 Nisan 1967 Darbesi1967 genel
seimlerinin ardndan, 21 Nisan 1967'de Albay Georgios
Papadopulos, Tugeneral Stylianos Pattakos ve Nikolaos Makarezos
cunta-s, kendilerine Ethnosotirion Devrimi diyen askeri birliklerle
bir darbe
8gerekletirmilerdir.
Haziran 1963 'te Kral Paulos'la eitli konularda anlamazla
den
[ 56 ] 2 1 . Y Z Y IL E k im 2009
Yunan Sava'nn ikin-ci aamas, hkmetin kurulmas ve Kral'n
Yu-nanistan'a geri dnme-siyle balamtr.
7 Truman Doktrini;1947 ylnda Amerika Birleik Devletleri Bakan
Harry Truman tarafndan yrrle konulan Sovyet tehdidine kar ABD'nin
Trkiye ve Yunanistan'da mali ve askeri yardm yapma politikasdr.8
Margarita Papandreu, Nightmare Atina, , Publisher Prentice-Hall
(1970), s. 19
Dr. Murat Kyl
-
Konstantinos Karamanlis'in'de istifa ederek lkeden ayrlmasndan
sonra Yunanistan'da yeni bir siyas dnem balad. Kasm 1963 'teki
seimlerin ar-dndan kurduu hkmetle gvenoyu alamayan Georgios
Papandreu, u-bat 1964' te yeterli bir ounluk elde ederek Hkmetin
bana geti. Yeni Hkmetin giritii reformlar ok gemeden tutucu
evrelerin tepkisine yol at. Paulos'un lmyle Mart 1964'te tahta km
olan olu II. Konstan-tinos, orduya solcularn szmasna gz yumduu
gerekesiyle Temmuz 1965 'te Georgios Papandreu'yu grevden ald.
Kraln bu tutumu byk lde Merkez Birliinin sol kanadna dayanarak
nemli grevlere ykselen Georgios Papandreu'nun olu Andreas
Papandreu'nun giriimlerinden kay-naklanyordu. Birbirini izleyen
kararsz hkmetler dnemi lkedeki siya-sal Bunalm daha da
derinletirdi. Sonunda seime gitmek zere oluturu-lan geici hkmet
Nisan 1967'de bir askeri darbeyle devrildi.
1967 sonbaharnda ordu, brokrasi ve ei-tim kurumlarnda byk apl
bir tasfiye hareke-ti balatt. Aralk aynda silahl kuvvetleri ve
hal-k, ynetimde bulunan cuntay devirmeye a-ran kral, giriiminin boa
kmas zerine Roma 'ya kamak zorunda kald. Cuntann buna gs-terdii
tepki General Georgios Zoitakis'i naipli-e, Albay Georgios
Papadopulos'u da baba-kanla getirmek oldu. Bu arada siyasal
tutuklu-lar iin karlan afla serbest braklan Andreas Papandreu
lkeden ayrld. Gz hapsine alnan babas ise Kasm 1968 'de ld.
Mart 1972'de Zoitakis'in yerine geen Papa-dopulos, cuntann
Haziran 1973'te monariye son vermesinden sonra Cumhurbakanl
g-revini stlendi ve sivil ynetime dn hazrlk-larn balatt. Halk
arasnda destei zayflam olan askeri rejime itibar ka-zandrmak
isteyen cuntann giriimleriyle 1974'te Kbrs' ta Enosis'e ynelik bir
darbe dzenlendi. Ama darbenin ardndan Trk birliklerinin Kbrs'a
kmasyla doan bunalm cuntann hzla kmesine yol at.
Yunanistan'n Avrupa Birliine Girmesi1973 ylnda, uzun sredir
Fransa'da yaayan Karamanlis deta bir me-
sih gibi Yunanistan'a geri dnd. Hemen bir milli birlik hkmeti
kuran Ka-ramanlis, Yeni Demokrasi Partisi'ni de kurarak seimlere
gitti ve tek bana
21 . Y Z Y IL [ 57 ]E k im 2009
Halk arasnda destei za-yflam olan asker reji-me itibar
kazandrmak isteyen cuntann giriim-leriyle 1974'te Kbrs' ta Enosis'e
ynelik bir dar-be dzenlendi. Ama darbenin ardndan Trk birliklerinin
Kbrs 'a kmasyla doan buna-lm cuntann hzla k-mesine yol at.
Yunanistanda Hkmet Bunalmlar
-
iktidara geldi. Dorusu, Yunanllarn ac cunta tecrbesinden
yararlanarak, halk ya ben, ya tanklar seenei ile kar karya brakp,
halkn desteini arkasna ald. Halkn sesi, Tanr'nn fkesidir atasznden
yola karak, poplizme ynelik bir kararla, Kbrs'taki Trk mdahalesini
engelleme-dii, hatta dolayl destek verdii gerekesiyle Yunanistan'n
NATO'nun as-
9keri kanadndan ekildiini aklad.
Karamanlis, demokratikleme srecini balatmakta gecikmedi.
Kom-nist partisinin kurulmasna izin verdi. Askerin klaya ekilmesine
alt ve Yunanistan'n 1967'de yarda kesilen Avrupa Birlii yolunu
yeniden at. -yelik mzakereleri 1975 ylnda yeniden balad.
Yunanistan, AB'nin kap-sn aldnda demokrasi asndan ve ekonomik adan
Avrupa lkelerinin ok gerisindeydi. Yunanistan' garsonlar lkesi diye
tanmlayan pek ok lke vard. Sanayi yok denecek kadar az, turizm
geliri snrlyd. Binlerce Yunanl almak iin gurbete, Almanya'ya,
ABD'ye gidiyordu.
Siyas adan da hazr deildi. Yeni yeni e-mekleyen bir demokrasisi
vard. Askerler yeni-den siyaset sahnesine kmak iin kk apl da olsa,
baarsz da olsa baz teebbslerde bulun-dular. stelik Karamanlis'ten,
lideri olduu Yeni
Demokrasi Partisi'nden baka hibir siyesi lider, AB'ye scak
bakmyordu.
Mzakereler 5 yl srd. etin pazarlklar yapld. Yunanistan'n AB'ye
girmenin faturasnn yksek olacan idrak etmesi zaman ald. Avrupa'y
anlamas zaman ald.1980'de gsterdiinde Gayri Safi Milli Hslas 2
trilyon 86 milyar drahmi olan(1 Dolar=370 Drahmi) Yunanistan AB'ye
yelik an-lamasn imzalad ve 1 Ocak 1981 tarihinden itibaren
zenginler kulbne girdi. Yunanistan AB'ye giren ilk fakir ye oldu.
Yunanistan 1982'de, NATO'nun askeri kanadna da geri dnd.
1 Ocak 1981'de AB vatanda olarak uyanan Yunanllar, be yl kemer
skmadan geliyorlard. Daha da birka yllna o kemerde yeni delikler
aa-caklard. Grev dalgalar patlad. Pek ok orta direk irket iflas
etti. ifti pe-riand. AB'den unu krpn unu ucuzlatn diye st ste
ltimatomlar ge-liyordu. Piyasa Alman, Fransz, ngiliz mal rnlerle
doldu.
AB mucizesi 1985 ylndan sonra kendini iyice gstermeye balad.
Papandreu, AB'nin savunucularndand artk. Atina'da, Selanik ve
Girit'teki imar almalar, bu lkenin deieceinin ilk sinyalleriydi.
Papandreu'nun
9 Yorgo KRBAK, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news
[ 58 ] 2 1 . Y Z Y IL E k im 2009
Karamanlis, demokratik-leme srecini balat-makta gecikmedi.
Dr. Murat Kyl
-
eseri saylan Akdeniz Programlar sayesinde Yunanistan kabuk
deitirmeye balad. Delors yardm paketi sayesinde de Yunanistan'a
trilyonlar akt. Ati-na Brksel'e ne proje verse, maliyetin yzde
60'n, yzde 70'ini alyordu. Proje maliyeti biraz iirildiinde
maliyetin yaklak tmn AB dyordu. Bugn ise gayri safi milli hslas 32
trilyon 11 milyar Drahmi olan Yunanis-tan, bu rakamn yzde 7-8'ni AB
kasalarndan salyor. Yunanistan'n geen yirmi ylda ekonominin yan sra
siyas kazanc da oldu. politikada gerek-ten salam bir demokrasi
kuruldu. AB deta demokrasinin supab, Yunan-llar ise bugn AB'nin en
hararetli savunucular haline geldiler.
Karamanlis Hkmetini Erken Seime Zorlayan Olaylar 1. 2007 Orman
YangnlarYaz aylarnda, kurak havada yarm adann 140 noktasndan birden
ba-
layan orman yangnlar lkede tam bir felakete yol amt. 60'dan
fazla insa-nn ld, 200 bin hektardan fazla ormann yok olduu ve bir o
kadar da doal hayatn tahrip olduu yangnlar karsnda hkmetin ald
tedbirler kamuoyu tarafndan gnlerce eletirilmiti.
Yunanistan Doal Hayat Koruma Dernei Bakan Dimitris Karave-
21 . Y Z Y IL [ 59 ]E k im 2009
Yunanistanda Karamanlis iin tedavle kartlan an pulu
Yunanistanda Hkmet Bunalmlar
-
las'a gre, kan yangnlardan birka ay veya yl sonra bu alanlarn
yerleime alabilme ihtimali, orman yangnlarndan kar salamay
umabilecek baz
10kiileri yangn karmaya tevik edebileceinin dnlmesine yol
amt.
2. 2008 Dnya Ekonomik Krizi Etkileri ve Aralk 2008 Atina
Olaylar
Hkmetin
'de
gencin sisteme
AB'ye
AB
Kresel salamtr.
2008 sonbaharnda yzn gsteren ve btn dnyay bir ekilde felce
uratan kresel krizin etkileri, bir dier erken seim sebebi ola-rak
yerini almtr. Mevcut durumda bile yeterli ekonomik dengelere sahip
olmayan Yunan ekonomisindeki aklar; %6'ya varan klme, isizlik,
genlerin gelecek beklentisindeki kayg, nne geilemeyen pahallk
eko-nomik krizle krklenerek bymt.
Bununla birlikte, Yunanistan'da 6 Aralk 2008 bir protesto
gsteri-sinde 16 yandaki Aleksis adl gencin, gsteriyi kontrol etmek
iin grevli, psikolojik sorunlar olan bir polis tarafndan ldrlmesi,
ekonomik krizle birleen toplumsal olaylarn uzun sre devam etmesine
neden oldu. Temel-de, hkmet kart gruplarca organize edilmi, hkmetin
eitim konusun-da yapm olduu reformlara kar demokratik bir gsteri
gibi balayan olay-lar, lmyle toplumda kar biriken fkeyi tetiklenmi,
so-kaklar sava alanna dnmt.
Bu olaylarn ncelikle Yunanistan'da ortaya kmas, Yunanistan'n
eko-nomik ve siyas yapnn ok gl olmamas ve Avrupa'nn en zayf halkas
olmasndan kaynaklanmasnn yan sra, zellikle Ortodoks Kilisesi'nin
hal-kn sorunlarndan uzak yaamas da nemli bir etkendir.
Yunanistan'n girmesiyle balayan ekonomik daralma, ticaret
ha-yatn olumsuz ynde etkilemi, pahalllk ve alanlarn cretlerindeki
d-klk toplumda geim skntsna ve yaam kalitesinin dmesine neden
ol-mutur. Temel rnlerdeki fiyatlar, standardna gre artmasna ramen
Yunan halknn % 25'ten fazlas, hatta kalifiye ilerde alanlar dahi,
aylk
111000 Euro snrnn altnda yaamlarn srdrmek zorunda
kalmaktadr.
ekonomik krizin geim sknts iindeki halkn zerinde olum-suz etkisi
olaylarn uzun srmesini Dier Avrupa lkeleri gibi bu krize hazrlksz
yakalanan Yunan Hkmetinin gerekli nlemleri almakta gecikmesi,
toplumun hkmete kar gvensizliinin artmasna, gelecekle
[ 60 ] 2 1 . Y Z Y IL E k im 2009
10 www.milliyet.com.tr/2007/08/25/son/sondun10.asp11 Dr. Murat
KYL, Yunanistan'da Hi Snmeyen Ate, 17 Aralk 2008,
www.asam.org.tr.
Dr. Murat Kyl
-
ilgili pozitif umutlarn azalmasna yol amtr. Bu nedenle lm ile
artarak devam eden bu toplumsal tepki, ynetime kar toplumun
sesi-nin ykselmesini gstermenin ifade ekli olarak alglanmakta
idi.
bir gencin
Aslnda protestocularn, daha nceki pek ok eyleminin gerekele-rine
benzer ekilde balam olan olaylar, bugn artk baka bir dzlem-de
tartlyor. Bunun tek bir sebebi var: Kresel ekonomik krizin
Yuna-nistan' etkisi altna almas. Gelimeleri tersten okuduumuz
takdirde u sonuca ulamamz mmkn, eer kresel ekonomik kriz yaanmyor
ve Yunanistan ekonomisi son 25 yln en byk alkantsn hissetmiyor
ol-sayd, o zaman protestocularn eylemleri snrl, ksa sreli ve belki
de ta-mamen etkisiz kalacakt. Bugn protestolara destek veren Yunan
halk,
12tam tersine olaylar bastrmaya alan Hkmet'e destek olacakt.3.
2009 Orman Yangnlar Bu olumsuzluklara ek olarak yarm adann 2006
yazndan sonra kan
yangnlarla kavrulmas ve hkmetin bu yangnlar nlemedeki
beceriksizli-i, halkn ve aydn kesimin Yunan Hkmetine kar gveni
kaybolmasna yol amtr. Aydnlar bunu her platformda beceriksizlik
olarak nite-lendirerek sulamaya baladlar.
t p
Sonu
Atina niversitesi arih rofesrlerinden Antonis Liakos yangnlar
ko-nusundaki eletirel makalesinde, bu yangnlar karsnda Yunan
Hkmeti-nin beceriksizliine kar toplumsal kayglar yanstmasnn nemli
olduuna dikkat ekiyor ve Yunanistan'da gemi yllardan beri meydana
gelen korkun, ykc orta ve byk boyuttaki yangnlar; bitki rtsnn
fiziksel imhasyla, yaam kalitesi drmektedir. Bu ar ihmallerin
faturas-nn imdi pein dyoruz, sonra da ocuklarmz demeye devam
edecek-lerdir. lke, srekli betonlaarak bozulmaktadr. Bir hkmetin
ncelikli grevi lkeyi korumaktr. Bu sadece savunma harcamalarn
artrmakla olmaz. Tekrarlanan bu tehditte kar kullanlabilecek yeteri
kadar uak, helikopter ve nleyici ekipman alnamaz myd?, diyordu.
AB'nin, hibir istikrar programn uygulayamayan Yunanistan, bu ar
sorumluluu daha fazla tayamayacan kamuoyuna aklamak zorunda kalm
olmas, bir talihsizlikten ok, gelecekte doabilecek daha fazla
21 . Y Z Y IL [ 61 ]E k im 2009
12 Do. Dr. ar ERHAN, Yunanistan'daki Olaylar 'Kresel
Feodalizm'in Habercisi mi?, Trkiye gazetesi, 23 Aralk 2008.
Yunanistanda Hkmet Bunalmlar
-
sorunun sorumluundan kamas anlamna gelmektedir.
geleceini, refaha karmak iin salam programlar ve hedefler koyma
becerisini gsteremedii ve lkeyi belirsiz bir srkledii-nin bilincini
tamaktadr.
Erken seim kararna en ok sevinen PASOK ve taraftarlar olmu-tur.
Bugn yaplan kamuoyu yoklamalarnda PASOK yaklak %5,5-6 ora-nnda nde
olduu gzkmektedir. Bu gn Yunanistan'da yaanan hk-met bunalm, her
lkenin zaman zaman yaayaca trden bunalmlara ben-zese de halkn
honutsuzluunu dindirecek trden olmad muhakkak. Halk, Yeni Demokrasi
Partisinin sorunlar zemeyeceine inand gibi, dier parti PASOK'unda
farkl bir politika izleyeceine inanmamaktadr.
Sonu olarak, mevcut siyas duruma bakldnda Yunanistan'n yakn
geleceinde istikrarl bir gzkmemektedir. Bu seimler, sadece lkede
ykselen tansiyonu biraz olsun drmeye, muhalif basky azaltmaya
ynelik bir zaman kazanmadan teye gemeyecektir. im-dilik, iktidar,
muhalefet ve toplum ilikisini btnleyen tablo bunu
gster-mektedir.
lkede siyas istikrarn tekrar kazanlmas; kurumlar arasndaki
uyumun glenmesi, ekonomik gstergelerin ykselie gemesi, yeni
kurulacak h-kmetin toplumun nne koyaca ve gelecekte kararllkla
uygulayaca zmleri ieren siyas programa bal olacak gibi grnmektedir.
Bu programn uygulanmasn, sadece bir iktidar sorunu olarak grmemek
ge-rekir. Bu program ancak, bata kilise olmak zere toplumun tm
dinamik-leri, sivil toplum rgtleri ve temel kurumlar ile birlikte
seimlerden sonra muhalefete decek partinin destei ile baarya
ulaabilir. Aksi takdirde, bu programn baars uzun yllar almas
muhtemeldir. Bu sre iinde ise, lke-de olacak toplumsal olay ve ya
doal afetlerde siyas kadrolar talanacak, dolaysyla istikrar her
seferinde yara alacaktr.
Babakann er-ken seim aklamas ise, 5 yl iinde kendisine iki kere
emanet edilen Yuna-nistan'n
gelecee
hkmet kurulma olasl
[ 62 ] 2 1 . Y Z Y IL E k im 2009
Dr. Murat Kyl