YERBILIMLERI ARALIK W153 D - OAJIoaji.net/articles/2015/2210-1437481000.pdf · TURKDONMEZ, BOZCU SiO2-Na2O+K2O diagram they show g,ranite, granodiorite and quartz diorite compositions.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
YERBILIMLERICEOSOδヽD
ARALIKDECEⅣIBER W153 ISSN 1019-1003
ETiLi(cANAKKALE)Gも NEYiNDEKi PLウTONiK ve VOLKANiKKAYALARIN PETROGRAFISIve JEOKIⅣ IYASI
SiO2-Na2O+K2O diagram they show g,ranite, granodiorite and quartz dioritecompositions. In this diagram volcanic rocks sllow different compositiott ranging Ji"om
andesite to rhyolite through undesite, dacite, trachy andesite and rhyolitecompositions. Plutonic artd yolcanic rocks in variation diagrams fall into subalkaline
area. Na2O+K2O - FeO - MgO (AFM) ternary diagram most of the samples indicate
calc-alkalen trend. SiO2 versus inTiO2, Al2O3, Fe2O3, MgO, CaO, MnO, Na2O a
value show strong negative correlation, and in contrast, in K2O values strong positive
correlation with SiO 2 indicates .ft'at:tional crystallization processes .
Results of major elements, trace elements and rare earth elements of plutonic andyolcanic rocks can be related to .ft'ac:tional crystallization as well as magma mixing
processes and crustal contamination.
1.GIRIs
Kuzeybatl Anadolu'da, Biga
Yarlmadasl'ndaki magmatik sure9
Sakarya kltasl ilc Toros kitasinin Ust
Kretase'de carpl§ masindan sonra
birbirlcrine kuzcy‐ guncy yё nlu
yaklnla§ masl llc ba§ lamlstlr(Yllmaz,
1989)ve bu Surc9 Eosen'den OrtaMiyoscn'c kadar gcli§ inlini surduren bir
dёnem ile temsil edilir.Ⅳ lagmatik urunler,
pliitonik ve volkanik kaya91arl i9crirler.
Bu,all§ ma,Etili ve guncyinde yer alan
AЁ ldaこ l Ve 9eVresindeki plutonik ve
volkanik kaya91arl kapsamaktadlr(sckil
l).Daha ёncek1 9all§ malarda(Ercan ve
di首。,1995;Siyako vd.1989;Dёnmez vd.
2005)' genel ёZCHiklcri tanlrnlannll§ Olan
volkanik kaya91ar bu ,all§ ma dalitostratigrafik olarak aylrtlanml§ tir・ Elde
edilen petrografik ve jeokimyasal veriler
l§ 1こ lnda bolgedcki plutOnik ve volkanik
kaya91ar araslndaki ili§ ki incelenmi§ tir.
Bu 9all§ ma arazi ve laboratuar(ince
kesit,tum kaya9 kimyasal analizleri)
ollnak uzere iki a§ amadager9ekle§ tirilmi§ tir・ Kaya9 ёmeklcrine ait
(ynv.lu*Silisittc lolkarik I SilrkrlRild,;ri|{ Tiil
(eCcri1. rnliard.itl
Ka.a$l Krru{hl^r(`unl・l、 1ゞ口:力 ■ヾ
Tnliand{ril. ltrfirll
Cr$it. gre6diy0rirk!vns dilTri!
Lrsmru.lul
l*ryninil.lr{hi' b!€tr
I臨紳考IEツ V■■■●●マ
¨ ¨
醸躙鰈鰈鰈鏃態議鶉国回図国国□画
$ekil l. QakSrna Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr
$ekil 1. Qahqma Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr
andezitik tiif, ender olarak da
trakiandezitik, dasitik bilegimli lavlar,andezit, dasitik bileqimli aglomeralar ve
riyolitik bileqimli tiiflerden oluqmaktadrr.
Ayrrca gahgma alanrnrn kuzey ve giiney
kesimlerinde bu volkaniklerin hidrotermal
alterasyonu sonucu oluqmuq silisifiye(sileks) bdlgeler de bulunmaktadrr. Ayncaqok nadir lavlar iginde gcizlenmiq bazalt
dayklarr da bu volkanik topluluk igindeyer alrr. Tiim bu volkanik birlik QetmiOfiyolit Melanjr ve granodiyorit bileqimliintrtizif iizerine uyumsuzlukla gelir.
Kumtaqr, silttaqr ve organik gamurta$l
nitcliこ inde olan KtiEiikkuyuFormasyonuna(Saka, 1979)ait gё lsel
scdilnanlar andezitik turdeki v01kanik
kayalar vc aglomeralar ile arakatkllldlr.
Call§ma alaninda a91k bir yuzlck 01arak
gё zlenmese dc kilta§ 1,kumta§ 1,kёmur,
organik§cyl, aglomera ve tuf stratigrafisi
sunan can formasyonu(SiyakO vd.,1989),
bё lgedeki yaygin olarak gё zlcnen
volkanik kaya91arin uzcrine uyumsuz
olarak gclmektedir.cё kuntu alanlarinda
yuzlck vcrcn aliivyal nitelikli Kuvatcmer
ya§ 1l birilnler isc tum birinlleri
uyumsuzlukla 6■ er
Call§ ma alanindaki Evciler PlutOnu'na
ait kaya91arda,1)claloye ve Bingё l(2000),
K/Ar yё nten五 ile 27,1± 0,6-31,1± 1,4 My
arasinda,BIrkle ve Satlr(1995),Rb/Sr
yёntelni ile 25± 0,3 My vc Okay vc Satlr
(2000),Rb/Sr yё ntelnli lle 20,5± 0,2-
20,7±0,2 My(Ust Oligoscn― Alt Miyoscn)
ya,larinl bulmu§ lardlr.Ercan ve di色 .,
(1995)'dc can vOlkanitlcrine aitGё k9eada'daki andezitik lav ёmcklerinden
K/Ar yёntenli ilc yaptlklarl ya§ tayininde
192
TυRKDOttMEZ,30Zσυ
30,4± 0,7‐ 34,3± 1,2 My(Alt Oligoscn),
Dayal(1984)Yenice dolaylarinda,andczitik lavda 28,2± 1.4-28,0± 0,9 My
Call§ ma alaninda lav akintisl vepiroklastik urunler 01arak gё zlcncn
volkanik kaya91ar 9oこ unlukla andezit
olmak uzere, cndcr olarak dasit,
trakiandczit vc riyolitik bile§ iinlidirler.
Andezitler genellikle afanatik vc porfiritik
dokular gё stermektedir. Ayrlca
hiyalopilitik,pilotaksitik,glomeroporfik
ve intcrsertal dokular da gё zlenir.Granitik
ve volkanik kaya91arda yaygin olarak
alterasyon ile gcli§ llli§ , ikincil kalsit,
scrizit, cpidot, kil ve klorit nlinerallcri
bulunmaktadlr.
Call§ ma alaninda plutona ait 3 ayrl
yuzcylcmcdcn derlenen 6 ёrnekte,ana
clemcnt analizi ve 3 ёmekte de iz ve nadir
toprak element (REE) anaHZICri
Etili (Qanakkale) Giineyindeki Pliitonik ve Volkanik Kayalann Petrografisi ve Jeokimyast
yaptrrrlmrqtlr. Bu drneklerin ana, iz ve Qan volkanitlerine ait kayaglardanREE analiz sonuglarr Qizelge I ve 2'de derlenen toplam 42 ornek tizerindegdsterilmektedir. jeokimyasal gahqma yaprlmrqtrr.
Qizelge 1. Evciler Pliitonu'na ait majdr element igerikleri. Majrir element oksitleri 7o
cinsinden verilmigtir.
Ornek No 1 13 47 48 61 83
Si02
A1203
Fe203
CaOMgONa20K20Ti02
MnOP205SrO
BaOLOI
64,04
17,76
4,33
2,94
1,11
3,73
3,47
0.16
2.32
52,96
19,66
7,2
6,65
2,44
3,84
1,09
0,83
0.17
4.39
64,31
18,2
3,63
3,7
1,4
3,51
3,97
0,34
0,07
0.78
66,4
15,25
3,10
3,03
1,40
3,05
4,21
0,33
0,05
0,12
0,05
0,13
0,61
67,6 60,2
17,00 16,80
0,81 5,33
5,24 4,94
0,94 2,03
5,60 3,72
0,53 2,66
0,51 0,72
0,04 0,14
0,13 0,21
0,06 0,05
0,03 0,10
1,35 2,22
TOPLAⅣ1 99.86 99。 23 99。91 97,7 99,8 99,1
Qizelge 2. Evciler Pliitonu'na ait iz element ve REE igerikleri. iz element ve REEinsinden verilns n ve
Ornek No 48 61 83 V
W
Y
ZnZr」aCePrNd
Smh
Gd
Tb
DyH。ErTmYb
」u
78213,5
2913434,1
61,8
6,17
20,03,401,05
3,61
0,462,400,531,48
0,231,55
0,25
70236,1
3429735,5
68,5
8,80
32,3
6,301,35
6,841,03
6,101,34
4,00
0,624,000,64
1463
32,6
8432035,672,3
8,46
31,5
6,18
1.6
6,67
1,01
5,761,27
3,75
0,57
3,660,57
Ba
C。
Cr
Cs
Cu
Ga
Hf
M。
Nb
Ni
Pb
Rb
Sn
Sr
Ta
Th
U
10357,7
305,40
4214,9
3,7
8
10,5
19
18
188,5
24351,1
28,5
4,17
2441,7
300,84
17,6
8,1
215,1
15
2313,8
44691,2
25,5
4、24
80014,4
203,22
17
19,6
8,6
2912,5
17
2297,924321,0
16,70
5,28
193
↑
8
qYO
菫
Omeklerin ana clement analiz sonu91ari
CiZelge 3.ve bu ёmeklcr i9ensinden 13
1av ёrnctti, 3 tane silisifiye volkanik,7
tanc riyolitik tuf ve 3 tanc dc aglomera
ёmeklcnnin iz element analizleri ciZelge
4 vc5.'te verillllistir
Granitik kaya91ar silise kar§ 1-alkali
elcmcnt oksitlerinin birliktc kunanlldlЁ l
Middlemost(1985)diyagramina izdu§ urtiltttindc(scki1 2)ё rneklerin 9oこ u
alkaline extrusive and intrusive rocks of 1989. Biga ve Gelibolu Yarrmadalartthe Karalar-YeEiller area, Northwest Tersiyer Jeolojisi ve HidrokarbonAnatolia, Turkey. Bull. Volcanol. 40, olanqklart: Turkish Association of336-360. Petroleum Geologist Bulletin. 1. 183-199.
Le Maitre, R.W., 1989. A classiJication Taylor, 5.R., and McLennan,5.M.,oJ' igneous rock and glossary of terms. 1985. The continental crust: rils
Blackwell, I93pp contposition and evolution. Blackwell,Middlemost, E.A.K., l9B5. Magmas and
magmati.c rocks, Long,man Group Limited,Essex.
Okay, A.1., Siyako, M., Biirkan, K.A.,1990. Biga Yartmadasr'ntn jeolojisi ve
tektonik evrimi. TPAG Bull.2 I ,83-l2l .
Okay, A.1., ve Satu', M., 2000. Coevalplutonism and metamorphism in a latestOligocene metamorphic core c'omplex innorthwest Turkey : Geological Magazine,I37,495-5I6.
Saka, K., 1979. Edremit Kdrfezi ve
civarr Neojen'inin jeolojisi ve
Hidrokarbon olanaklarr, TPAO AramaGrubu, ArSiv no: 1342, s. I -17.
Oxford.
Temel, A., (2001). Volkanik kayaglarm
Jeokimyasal ozellikleri, MagmatikPetrojenez Lisanstistti yaz okulu kitah,t96*220.
Yilmaz, Y., 1989. An approach to the
origin of young volcanic rocks of western
Turkey: A.M.C. $engdr (ed.), TectonicEvolution of the Tethyan Region, Kliwer.The Hague,159- 18.