. 1997 • 1· ll 1 44 • 45 750.000 TL IKDVDl Prof Dr. Prof. Dr. Nezih i A' · KUT Mustafa KARA Doç. Dr. KAP.ATEPE Kemal KARPAT Erol ÖZBiLGEN lEkender PALA -.·'\,· - - ..... "-!-- , -· Prof. Dr. AhmetTABAKOGLU 1 . • .. Doç . Dr. . fV l Omtazer TURKON E :&. Yeniden Yorumlanmasi
9
Embed
Yeniden - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00176/1997_44-45/1997_44-45_YAMANA.pdf · m un ya da yayınevinin ismini verdiğimiz eser~ ler genellikle bizzat gördüğümüz, diğerleri
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
iSLAM. HUKUK.USÜ.LÜ, O~EL .. ~UI\UK~. VE . IKTISAT-MALIYE LITERATURU ILE ILGILI
ÇAGDAŞ BiR
BiBLiYOGRAFYA DENEMESI İslam hukuku, insan ve toplum hayahnı
bütün yönleriyle kuşatan bir hukuk sistemidir. Bu hukukun ana ilkeleri, asıl kanun koyu~ olan Yüce Allah' ile O'nun gözetimindeki Islam Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v) tarafından2 belirlenmiştir. Belirlenen bu temel ilkeler ve kısmi detay hükümler daha sonra, müslüman toplum içinde yetişen müctehidlerin.çabalanyla geliştirilmiş, sistemleştirilmiştir. Işte bugüne kadar 15 asır süren bu geliştirme ve sistemleştirme çabaları, geride diğer hukuk sistemlerine göre emsalsiz bir
mak mümkündür. a. Usulü'I-Fıkıh kitapları,
. b. Muteber mezhep kitapları, c. Mezhep el kitapları, d. Mukayeseli hukuk (hılaO kitaplan, e. Tabakat ve hukuk tarihi kitaplan, f. Fetva kitapları, g. Kavaid kitaptan, h. Hiyel kitapları, ı. Hikmet-i Teşri kitapları, i. Ahkam ayetleri kitapları,
j. Alıkarn hadisleri kitaptan, literatür hazinesi bırakmıştır.
Hz. Peygamber (s.a.v) döneminden başlamak üzere önceleri, eyaletlerdeki kamu görevlilerine gönderilen genelge ve mektup tarzında başlayan3 fıkıh literatürü, sahabe döneminin sonlarına doğru küçük kitapçıklar boyutunu almış ve Emeviler döneminde büyük gelişme göstermiştir.•
Bu bibliyografik liste,
k. Tahncü'I-hadis kitapları, 1. Siyaset ve Ahkam-ı Sulta-
niyye kitaplan, m. Edebü'l-kadi kitapları, 1980' den sonra
(1980· 1993 y1llar1 aras1nda) yaz11m1ş, emek ve araştirma
n. Harac ve Emval kitapları, o. Ishlah kitapları, ö. Fıkıh ansiklopedileri, p. Bir fıkıh konusunu derin
lell1esine inceleyen tezler.
Takip eden ve 130/747 tarihinde b~şlayan Abbasiler devri ise Islam hukuk sistematiğinin asli biçiminin yerleştiği ve bu biçime göre kla-
mahsulü olarak görülen ve Arapça
olarak kaleme alman eserlerden oluşmaktaktlr.
Işte biz burada, hkıh mirasımıza son zamanlarda eklenen eserlerin ulaşabildiğimiz kadarıyla bi~ bibliyoğrafyasıru sunuyoruz. Islam kamu hukuku ile ilgili çağdaş çalışmalann
siklerini verdiği "olgunluk çağı" olarak bilinmektedir.
Bu aşamada fıkıh mezheplerinin de kurulup yaygınlaşması ile "muhtasar~ar", "metinler" ve ''şerhler" ile hız kazanan Islam hukuk literatürü, yeni yeni ortaya çıkan meseleleri inceleyen ve hükme bağlayan "vakıat" ve "nevazil" türü eserlerle devam edegelmiştir.5
Kısa bir süre sonra da hukukun bütünüyle değil tek bir konusuyla ilgilenen özel çalışma-lar gün yüzüne çıkmıştır. .
Günümüze kadar gelen söz konusu Islam hukuk literatürünü şu başlıklar alhnda topla-
bir listesini daha önce neşrettiğill1izden (6) burada sadece İslam hukuk us(llü, Islam özel hukuku ve iktisad-maliye konusundaki eserleri zikredeceğiz.
Vereceğimiz bibliyografik liste, 1980'den sonra (1980-1993 yılları arasında) yazılmış, emek ve araştırma mahsulü olarak görülen ve Arapça olarak kaleme alınan eserlerden oluşacaktır.
Şunu hemen belirtelim ki listemizin andığımız tarihten sonra bütün dünyada Arap dilinde yayımianmış literatürün hepsini kapsayamayacağı tabiidir. Fakat kanaatimizce büyük bir kısmını ihtiva edecektir. Yayımiayan kuru-
m un ya da yayınevinin ismini verdiğimiz eser~ ler genellikle bizzat gördüğümüz, diğerleri ise dalaylı olarak ulaşabildiğimiz eserlerdir.
Bu bibliyografya denemesinin kütüphanelerimize ve araşbncılara faydalı olmasını Yüce Allah'tan niyaz ediyoruz ...
FlKlH USÜLÜ BİBLİYOGRAFYASI
Abdulhamid Mevhub Oveys, Ahklmu'l-İfta ve '1-İatlfta, Daru'l-l<ütübl'l-Carni'l, 1984.
Muhammed Vefa, Ahkimu'n-Nesh fi't Şeri' ati'l-İslamiyye, Kahire, 1984.
Yusuf el-Karadavt, Dr., el-Ictihad fi'ş-Şeri'ati-İslamiyye, Daru'l-Kalem, Kuveyt, (2. bsk.), 1989.
Muhammed Salih Hüseyin, el-İctihad fi'şŞeri'ati'l-İslamiyy-:, Dımeşk, 1~89.
Muhammed b. lbrahim, el-Ictihad ve Ka· daya'l-Asr, Daru't-Türki li'n-Neşr, Tunus, 1990.
Seyyid Muhammed Musa, el-İctihad ve Meda Hacetina ileyh fi Haze'l-Asr, Daru'l-Kütübi'l-Hadise, Kahire, ty. .
Muhammed Hasen Heytu, Dr., el-Ictihad ve Tabakat Mücıtehidi'ş-Şafi'iyye, Beyrut, 1988.
Mehdi Fadlullah, el-İctihad ve'I-Mantı· ku'l-Fıkhi fi'l-İslam, Daru't-ali'a, Beyrut, 1987.
Mustafa Ahmed Zerka, el-İsbslah ve'l-Me· salihu'l-Mursele, Daru'l-Kalem, Dımeşk, 1988.
Ali b. Abdilazizi el-Umeyrini, el-İstidlal in· de'l-Usuliyyin, Riyad, J990. •
Şa'ban Muhammed Ismail, el-Istihsan bey· nen-Nazariyye ve't·Tatbik, Daru's-Sekafe, Devha, 1988.
Muhammed Mustafa Abur Heramuş, elKaidetü' l-KUIUyye "İ'malü'l-Kelam Evla min
FlKlH
ihmalih" ve Eseruha fi'l-Usul, el-Müessese- ti'n-Nebeviyye, Müessesetü Abdilkerim b. tü'l-Cami'iyye li'd-Dirasat, Beyrut, 1987. Abdullah, Tunus (2. bsk.), 1992.
Ahmed Muhammed el-Hasan, Dr., el-Ka- Abdulkerim b. Ali Nemle, er-Ruhasu'ş vaidu'l-Fıkhiyye li'l-Fıkhi'l-İslami Neş'etü- Şer'iyye ve İsbatüha bi1-Kıyas, Mektebetü'rha, Ricalüha, Asaruha, Mektebetü'l-Külliyya- Rüşd, Riyad, 1990. ti'H~zheriyye, Kahire, 1993. Abdurrahman b. Abdiilah Derviş, es-Saha-
ümer Süleyman el-Aşkar, Dr., el-Kıyas bi ve Mevkıfu'l-Ulema mine'l-Ihticac bi beyne Müeyyidih ve Mu'andıh, Daru'n-Ne- Kavlih, Mektebetü'r-Rüşd, Riyad, 1992. fals, Arnman (3. bsk.), 1992. Abid b. Muhammed .Süfyani, es-Sebat
F:ethi Düreyni, Dr., el-Mena~icü'l-Ulya ve'ş-Şumul fi'ş-Şeri'ati'l-Islamiyye, Daru'lfi'l-Ictihad bi'r-Re'y fi't-Teşri'i'l-Islami, Dı- Furkan, yy., 1988. meşk, (2. bsk.), 1985. Abdulaziz b. Abdirrahman b. Ali Rabi'a,
Yusuf .el-Karadavi, Dr., el-Merci'iyyetü'l- es-Sebeb inde'l-Usuliyyin1 Cami'atü'l-İmam Ulya fi'l-Islam li'l-Kur'an ve's-Sünne (Dava- Muhammed b. Suud el-Islamiyye, Riyad, bıt ve Mehazir li'l-Fehm ve't-Tefsir), Mekte- 1980. betü Vehbe, Kahire, 1993. Üsame Muhammed Abdulazim Hamze,
Abdulkadir Muhammed el-Arusi, el-Me- Dr., Esbabu'l-İcmal fi'l-Kitab ve's-Sünne ve sailu'l-Müşterake Beyne Usuli'l-Fıkh ve Eseruha fi'l-İstinbat, Daru'l-Feth, Kahire, Usuli'd Din, Daru Hafız, yy., 1990. 1991. ·
Muhammed Ubeydullah el-Es'adi, el-Mu- 1986. cez fi Usuli'l-Fıkh, Daru's-Selam, Kahire, Mustafa Dib Buğa,.Eseru'l-Edille~i'l-Muh· 1990. telef fiha fi'l-Fıkhi'l-Islami, Daru'l-Imam el-
Ahmed b. Ali Mübareki, el-Urf ve Eseruh Buhari, Dımeşk,_ ty. fi'ş-Şeria ve1-Kanun, Riyad, 1992. Muhammed Ihrahim Hafnavi, Dr., Eseru1-. Muhammed Salih el-Useymin, el-Usul min İcmal ve'l-Beyan fi'l-Fıkhi'l-İslami, Daru'l-Ilmi'l-Usul, Kahire, 1990. Vefa, Mansura, 1992.
Muhammed. Takıyyül Hakim, el-Usulü'l Mustafa Sa'id el-Hın, Dr., Eseru'l-İhtilaf Amme li'l-Fıkhi'l-Mukaran, Daru'l-Endelüs, fi'l-Kavaidi'l-Usuliyye fi İhtilafi'l-Fukaha, Beyrut, ty. Beyrut, 1986.
· Ebu Yusuf Midhad b. el-Hasen Al-i Sirac, Seyyi.d Salih lvad, Dr., Eseru'l-Urf fi't· el-Uzr bi'l-Cehl tahte'l-Mecheri'ş-Şer'i, Da- Teşr'i'l-Islami, Daru'l-Kitabi'l-Cami'i, Kahire, ru'l-Kitab ve's-Sünne, Riyad, 1993. 1981.
Muhammed J:Iasen Heytu, Dr., el-Veciz fi Harnınadi el-Ubeydi, eş-Şatıbi v~ Makası· Usuli't· Teşri'i'l-Istami, Müessesetü'r-Risale, du'ş-Şeri' a, Külliyyetü' d-Da'veti'l-Islamiyye, (3. bsk.), Beyrut, 1403. Trablus, 1992.
Muhammed Hasen Heytu, Dr., el-Veciz fi Nadiye Muhammed Şerif il-Ömeri~ Dr., et-Usuli't-Teşri'i'l-İslami, Müessesetü'r-Risale, Tahsis inde Ulemai'l-Usul, Hecr, lmbabe, Beyrut (3. bsk.), 1981. . 1987.
Muhammed Suud el:Muğni, Dr., en-Nehy Abdullatif Abdullah Aziz el-Berezenci, et-ve Eseruh fi'l-Fıkhi'l-Islami, Mektebetü'n- Te'arud ve't-Tercih ~eyne'l-Edileti'ş· Nemrud, Musul, 1985. Şer'iyye, Daru'l-Kütübi'l-llmiyye, Beyrut,
Nadiye Şerif il-Ömeri, Dr., en-Nesh fi Di- 1993. rasati'l-Usuliyyin, Müessesesetü'r-Risale, Muhammed İbrahim Hafnavi, et-Tearud Beyrut 1985. ve't-Tercih .inde'l-Usuliyyin ve Eseruhuma
Süreyya Mahmud Abdulfettah, Dr., en- fi'l-Fıkhi'l-Islami, Daru'l-Vefa, Mahsura, Nesh ve Mevkıfu'l-Ulema minh, Daru'd-Dı- 1985. ya, _Kahire, 1988. Mansur Muhammed Mansur, el-Hafnavi,
Idris Cuma Derrar Beşir, Dr., er-Re'y ve Dr., et-Teysir f't-Teşri'i1-İslami, Matba'atü'l Eseruh fi'l-Fıkhi'l-Islami fi Usur ma kable Emane, Kahire, 1991. kıyami't-Mezahibi'l-Fıkhiyye, Daru ihyai'l- Mansur Muhammed Mansur el-Hafnavi, Kütübi'l-Arabiyye, Ka~re, ty. et-Temhıs gi'l Meşakka ve't-Terhis, Mat-
Muhammed Husni Ihrahim Selim, er-Ru- ba'atü'l-Emane, Kahire, 1991. has ve Esbabü't~Terhis fi1-Fıkhi'l-İslami, 1\1uhammed Mahmud Ferağli, Hucciyye~ Daru't-Tıba'ati'l-Muhammediyye, Kahire, tü'l-Icma ve Mevkıfı'l-Ulema minh, Daru'l 1987.. . . . . · Kitabi'l-Cami~i, Kahire, 1981. ~ "MUhammed Şerif er-Rahmuni,,Dr"., .eı:~R.u.:. · ., ·"ömer Meyh.id Abd:~~hamid, Hucciyyetü1-hasu'l-Fıkhiyye mine'I-Kur'an ve's-Süime- Kıyas fi Usuli'l-Fıkhil-Is1ami, Cami'atü Kar-
llliııl''imillatl
yunus, Bingazi, 1988. Fevzi Muhammed Abdulkadir Betişti, Huc
Ali Muhyiddin Ali Karadağt, Mebde ü'rRıd.a fi'l-Ukud, 2c., Beyrut, 1985. . Ihrahim Fazı I Yusuf Debu, Mes'uliyyetü'l· Insan an Havadisi'l·Hayvan ve'l-Cemad, Mektebetü'l-Aksa, Amman, 1983.
Ahmed Hamed, Dr., Mevdu'u'n·Neseb fi'ş·Şeri'a ve'l-Kanun, Daru'l-Kale, Kuveyt, 1983.
Mustafa Ahmed ez-Zarka, Nizamu't-Te'min: Hakikatuh ve'r Re'yü'ş-Şer'i fih, Müessesetü'r-Risale, Beyrut, 2.bsk.,1987.
Muhammed Hüseyin Ali eş-Şami, Dr., Ruknü'l·Hata fi'l·Mes'uliyyeti'l-Medeniyye, Daru"n·Nehdati'l·Arabiyye, Kahire, 1990.
İsmail Salim, Dr., Şeri'atü'l-Kur'an ve Ukudu'l-Müdayenat ve'r-Rehn (Dirase Kur'aniyye Fıkhiyye li Atvel Aye fi Kitabillah), Daru'l-Hidayer Kahire, 1986.
Muhammed b. lbrahim el-Musa, Şerikatü'l·Eşh~s beyne'ş-Şeri'a ve'l-Kanun, Cami'atü' l-Imam Muhammed b. Suud el-İslamiyye, Rlyad, 1410.
Muhammed ez-Zalıt, Tavdihu ilml'l·Mi· ras, Matba'atü Asri'l-Cemahir, Hıms (Libya), 1993.
Süleyman b. Abdillah el-Umeyri, Dr., Tes· miyetü'l·Müftin bi enne't·Talaka's-Selas bi Lafz Vahid Talka Vahide, Riyad, 1413. V
Muhammed Abdurrahim, Zevcetü1-Ga· lib Dirase Mukarane beyne'ş·Şeri'ati'l-İsla· mi yy e ve' ş-Şeriateyni'l·Mesihiyye ve1-Yehudiyye ve'l-Kavanini'l-Vad'iyye, Daru'sSelam, Kahire, 1990.
Sıddik Muhammed Emin Darir, el-Garar ve Eseruh fi'l-Ukiid, Daru'l-C'ıl, Beyrut, 1990.
Ali Muhyidd~n Ali ~aradağl, Hukmü İcrai'l-Ukiid bi'l-Atati'l-Ittisali'I·Hadise, Amman, 1992.
Ebu Bekr İsmail Muhammed, Ahkamul Mariz fi'l-Fıkhi'l-İslanu: el-İbadat ve'l·Ah· valu'ş-Şahsiyye, Riyad, 1984.
Muhammed b .. Ma' cuz, el-Hukuku1-Ay· niyye fi'l-Fıkhi'l-Islami ve't-Taknini'l·Mağ· ribi, yy., 1990. .
Yasin Muhammed Hasen, el-Islam ve Ka· daya'l·Fenni'l·Muasır, Daru'l-Elbab, Beyrut, 1990.
Akil b. Ahmed Aklli, Hükmü Nakli'l-A'da fi1-Fıkhi'l·İslami, Cidde, 1992.
Setr b. Şevab Caid, Ahkamü'l-Evrakı'n· Nakdiyye ve't·ticariyye fi1·Fıkhi'l-İslami, Taif, 1993.
İKTİSAT VE MALiYE BİBLİYOGRAFY ASI Muhammed Faruk en Nebhan, Dr., Ebhas
fi'l·İktisadi1-İslami, Beyrut, 1986. Muhammed Faruk en-Nebhan, Dr., Ebhas
islamiyye, Müessesetü'r-Risale, Beyrut, 1986. T~vfik Muhammed eş-Şavi, Dr., el-~en·