Yapi_Malzemesi_4_cimento

8/7/2019 Yapi_Malzemesi_4_cimento

1/202

MENTOMENTO

Yrd. Do. Dr. Hayri NPamukkale niversitesi2007 - BAHAR

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMES44


2/202

BETONBETONAAIMIZIN MALZEMESIMIZIN MALZEMES BETON ESAS OLARAKBETON ESAS OLARAK KK BBLELEENLENLKOMPOZKOMPOZT BT BR MALZEMEDR MALZEMEDR.R.

BETONBETON

MENTO HAMURU (MENTO HAMURU (MENTO + SU)MENTO + SU)

AGREGAAGREGA

RR ((akakl,l, KKrmatarmata,, CurufCurufVb.)Vb.)

NCE (Kum, MNCE (Kum, M

cc

r Tozu vb.)r Tozu vb.)KATKI MADDELERKATKI MADDELER

MENTO : BALAYICI

R AGREGA :YKLER TAIYICINCE AGREGA : BOLUKLARI DOLDURUCU

SU : HDRATASYON BALATMAK +

LENEBLRLK SALAMAKKATKI : STENEN ZELLKLER GELTRMEK

PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N22


3/202

MALZEME SEENEKLERNN BELRLENMES

DAYANIMBETON SINIFI

DAYANIKLILIK(DURABLTE)

MALZEME DENEYLER (AGREGA, MENTO, SU, KATKI MADDELER)

MALZEME SEM

BETON DZAYNI(LENEBLRLK, LEVSELLK, EKONOM)

DENEME RETM

MALZEME STOKLANMASITARTIM

KARITIRMA

TAIMA ve YERNE YERLETRME

SIKITIRMA (VBRASYON)

SERTLEM BETON

KR

RNEK ALMASLUMPB.H.A

SIKIIK HAVA %SICAKLIK

TAHRBATLI DENEYLER(SLNDR, KP,KAROT)

TAHRBATSIZDENEYLER(TABANCA, ULTRASES)

BETONBETON RETRETM AM AAMALARIAMALARI



4/202

MENTOMENTOHHDROLDROLK BAK BALAYICILAR SINIFINDANLAYICILAR SINIFINDAN

(HEM HAVADA, HEM DE SU ALTINDA(HEM HAVADA, HEM DE SU ALTINDA

PRPRZ YAPIP, SERTLEZ YAPIP, SERTLEME)ME)LK BALK BALAYICILAR:LAYICILAR:

TOPRAKTOPRAK

KKRERE ALALILAR,ILAR,

PPMM KKL TOZLARI,L TOZLARI,

DODOAL PUZOLANLAR.AL PUZOLANLAR.

TOPRAK+KTOPRAK+KRERETATAI KARII KARIIMLARI,IMLARI,



5/202

MENTOMENTO HidrolikHidrolik zellikli, dizellikli, dier bir deyier bir deyile su altle su altnda da sertlenda da sertleebilmeebilme

ggsteren ve bozulmayan basteren ve bozulmayan balaylaycc madde elde etmek amacmadde elde etmek amacylaylababalayan yolayan younun alalmalar ise 1755 ymalar ise 1755 yllna rastlar.na rastlar.

BuBu alalmalarmalarnn nde gelenleri,nde gelenleri,ngiliz Johnngiliz John SmeatonSmeatonunun 17561756yyllndanda EddystoneEddystone deniz fenerinindeniz fenerinin

yapyapmm iiin kullandin kulland AberthawAberthawkireci+kireci+talyantalyan puzolanpuzolankarkarmmndan elde ettindan elde ettii bai balaylayccve 1796 yve 1796 yllndan itibarenndan itibaren ngilizngiliz

JamesJames ParkerParkerve Jamesve James FrostFrosttaraftarafndan killi kalkerlindan killi kalkerlimalzemelerin pimalzemelerin piirilmeleriirilmelerisonucundasonucunda retilen doretilen doalalimentolar olmuimentolar olmulardlardr.r.



6/202

MENTOMENTO

""imento" kelimesi, yontulmuimento" kelimesi, yontulmu tata kkrrntntss

anlamanlamndaki Latince "ndaki Latince "caementumcaementum" kelimesinden" kelimesindenttremiremitir.tir.

Daha sonra bu kelime baDaha sonra bu kelime balaylaycc anlamanlamndanda

kullankullanlmaya balmaya balamlamttr.r.

19. y19. yzyzylln ban balanglangccnda kil inda kil ieren, kireeren, kiretatalarlarnnnnyakyaklmaslmas deneylerideneyleri imentonun keimentonun kefine yolfine yolaammttr.r.



7/202

MENTOMENTO 18001800ll yyllarllarn ban banda Fransnda Fransz Louisz Louis VicatVicat susu

kireci (hidrolik kirekireci (hidrolik kire) kullan) kullanmmyla ilgiliyla ilgili okok nemlinemlialalmalar yapmmalar yapmttr.r.

AncakAncak PortlandPortland imentosuimentosu olarak adlandolarak adlandrrlan velan vedidier hidrolik baer hidrolik balaylaycclardan dahalardan daha ststnnzelliklere sahip olan bazelliklere sahip olan balaylaycc, 1824 y, 1824 yllndanda

ngiltere'ninngiltere'nin LeedsLeeds kentinde, Josephkentinde, Joseph AspdinAspdin isimliisimlibir duvarcbir duvarc ustasustas taraftarafndan ince taneli kil vendan ince taneli kil vekalker karkalker karmmnnn pin piirilmesi ve daha sonrairilmesi ve daha sonra

ttlmesi ile elde edilmilmesi ile elde edilmitir.tir.PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

77


8/202

MENTOMENTO

BuBu rrne su ve kum katne su ve kum katldldndanda

ve zamanla sertleve zamanla sertlememeolduolduunda, ortayaunda, ortaya kankanmalzemeninmalzemenin ngiltere'ninngiltere'ninPortlandPortland adasadasndan elde edilenndan elde edilen

yapyap tatalarlarna benzer.na benzer.

Bunu gBunu gren Josephren Joseph AspdinAspdin,,

elde ettielde ettii bu bai bu balaylaycc iiinin21.10.1824 tarihinde21.10.1824 tarihinde""PortlandPortland imentosu" adimentosu" ad

altalt

nda patent almnda patent alm

tt

rr



9/202

MENTOMENTO

PortlandPortland adasadas,,

ngilterengilterenin gnin gneyinde,neyinde,DorsetDorset kkyylarlarna yakna yaknnbir adadbir adadr.r.

Bu ada aBu ada ak gri renktek gri renkteolan saolan salam ve dayanlam ve dayanklklkalker takalker talarlar ileile

memehurdur.hurdur.



10/202

MENTOMENTO

LondraLondradaki Saint Paul katedralidaki Saint Paul katedrali PortlandPortland

adasadasndanndan karkarlan talan talarla yaplarla yaplmlmttrrPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

1010


11/202

MENTOMENTO Bu baBu balaylaycc daha sonraki ydaha sonraki yllarda bllarda byyk gelik gelimelermeler

ggsterse de "sterse de "PortlandPortland" ismi aynen korunmu" ismi aynen korunmutur.tur.

AslAslnda Josephnda Joseph AspdinAspdin taraftarafndanndan retilen baretilen balaylaycc,,retim sretim srasrasnda yeterince ynda yeterince yksek sksek scaklcaklklardaklardapipiirilmediirilmedii ii iin bugin bugnknk PortlandPortland imentosununimentosununzelliklerine tamamen sahip olamamzelliklerine tamamen sahip olamamttr.r.

Yine deYine de ngilterengiltere KirkgateKirkgate stasyonunun yanstasyonunun yanndakindakihalen ayakta olan "halen ayakta olan "WakefieldWakefield ArmsArms" binas" binasnnn Josephn JosephAspdin'inAspdin'in yaptyapt babalaylaycc ile yapile yapldld belirlenmibelirlenmitir.tir.



12/202

MENTOMENTO Hammaddelerin yHammaddelerin yksek sksek scaklcaklklara kadar piklara kadar piirilipirilip

ttlmesi olaylmesi olay daha sonra 1845 ydaha sonra 1845 yllndanda IsaacIsaac JohnsonJohnsonisimli birisimli birngiliz tarafngiliz tarafndan gerndan gerekleekletirilmitirilmitir..tir..

Yanda 1824 yYanda 1824 yllnda Josephnda Joseph AspdinAspdin veve

ortaorta iiadamadam JohnJohn BeverleyBeverleytaraftarafndanndan LeedsLeeds kenti yakkenti yaknlarnlarndakindakiWakefieldWakefield kasabaskasabasnda kurulan venda kurulan ve

PortlandPortland imentosuimentosu retimi yapretimi yaplanlanimalathane gimalathane grrlmektedir.lmektedir.



13/202

MENTOMENTO

AAaada Josephda Joseph AspdinAspdininin kkk ok olu Williamlu William AspdinAspdinininbir sermayedar ile birlikte kurdubir sermayedar ile birlikte kurduuu AspdinAspdin,, OrdOrd.. andandCoCo.. isimliisimli irkete bairkete ball olanolan imento fabrikasimento fabrikasggrrlmektedir. 1852 ylmektedir. 1852 yllnda kurulan bu fabrikada haftadanda kurulan bu fabrikada haftada512 ton512 ton imentoimento retilmekteydi.retilmekteydi.



14/202

MENTOMENTO TTrkiyerkiyede ise ilkde ise ilk imento fabrikalarimento fabrikalar 1910 y1910 yllndanda

EskiEskiehirehirde kurulande kurulan ArslanArslan ve 1911 yve 1911 yllnda kurulmunda kurulmu

olanolan EskihisarEskihisarimento fabrikalarimento fabrikalarddr.r.

lkemiz 39lkemiz 39 imento fabrikasimento fabrikas ve 18ve 18 tme tesisi iletme tesisi ileAvrupaAvrupannn ikinci,dn ikinci,dnyannyann ise yedinci bn ise yedinci byykk reticisireticisikonumundadkonumundadr.r.

Cumhuriyetin kuruluCumhuriyetin kuruluuna kadar yuna kadar yllllk toplamk toplam retimiretimi

35.000 tonu ge35.000 tonu gemeyen Tmeyen Trkrk imento endimento endstrisinin 2005strisinin 2005yyllnda 35 milyon ton, 2006 ynda 35 milyon ton, 2006 yllnda da 40 milyonnda da 40 milyon retimretimyapacayapaca tahmin edilmektedir.tahmin edilmektedir.



15/202

MENTOMENTO RETRETMM

KALKER (KKALKER (KRERETATAI) CaCOI) CaCO33

KKLL AlAl22OO33, SiO, SiO22, Fe, Fe22OO33 MENTOMENTO

CaOCaO ((%65)%65)SiOSiO22 ((%22)%22)AlAl22OO33 ((%7)%7)FeFe22OO33 ((%3)%3) iMENTOiMENTO



16/202

MENTOMENTO RETRETMMHAMMADDEHAMMADDE

KIRMAKIRMA

TMETME

KARIKARITIRMA (ISLAK KURU)TIRMA (ISLAK KURU)

YAKMA (1450YAKMA (1450--16501650CC))

KLKLNKERNKERPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

1616


17/202

MENTOMENTO RETRETMM

imentoimentoretimiretimiddnyadakinyadakiCOCO22retimininretiminin

%8%8ninninsorumlusudur.sorumlusudur.



18/202

MENTOMENTO RETRETMM



19/202

MENTOMENTO RETRETMM



20/202

MENTOMENTO RETRETMM



21/202

MENTOMENTO RETRETMM



22/202

MENTOMENTO RETRETMM



23/202

MENTOMENTO RETRETMM



24/202

MENTOMENTO RETRETMM



25/202

MENTOMENTO RETRETMM



26/202

MENTOMENTO RETRETMM



27/202

MENTOMENTO RETRETMM



28/202

MENTOMENTO RETRETMM


VVDEO 1DEO 1 N TIKLAYINIZN TIKLAYINIZ


29/202

MENTOMENTO RETRETMM


VVDEO 2DEO 2 N TIKLAYINIZN TIKLAYINIZ


30/202

MENTOMENTO RETRETMM

KLKLNKERNKERPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

3030


31/202

MENTOMENTO RETRETMMLKEL MALZEMELERLKEL MALZEMELERN ANALN ANALZZ

Hammaddenin analizi sonunda birbirine karHammaddenin analizi sonunda birbirine karttrrlacaklacakkalker ve kil miktarlarkalker ve kil miktarlar saptansaptanr.r.

Bir tonBir ton PortlandPortland imentosuimentosu retebilmek iretebilmek iin yaklain yaklak 1600k 1600kg hammadde kullankg hammadde kullanllr.r.

Bunun yaklaBunun yaklak %80k %80i kalker ki kalker kkenlidir. Kalkerli maddelerkenlidir. Kalkerli maddeler

ffrrnda anda arlrlklarklarnnn %44n %44nn oluoluturan COturan CO22i kaybeder.i kaybeder.

850850CC --14001400CC

CaCOCaCO33 ++ ss CaOCaO + CO+ CO22PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

3131

O


32/202

MENTOMENTO RETRETMMLKEL MALZEMELERLKEL MALZEMELERN ANALN ANALZZ

KireKire ((CaOCaO) genellikle kalkerli hammaddelerden,) genellikle kalkerli hammaddelerden, silis (SiOsilis (SiO22) ve) ve aluminalumin (Al(Al22OO33) ise killi hammaddelerden) ise killi hammaddelerden

sasalanlanr.r. Demir oksit ise (FeDemir oksit ise (Fe

22OO

33) killi veya kalkerli hammaddelerin) killi veya kalkerli hammaddelerin

yapyapssnda bulunmaktadnda bulunmaktadr.r. AlAl22OO33 ve Feve Fe22OO33 miktarlarmiktarlar yeterli deyeterli deilse boksit ve demirilse boksit ve demir

cevheri ilave edilir.cevheri ilave edilir.


MENTO RETM


33/202

MENTOMENTO RETRETMMHOMOJEN KARIHOMOJEN KARIIM SAIM SALANMASILANMASI

Kil ve kalkerin belirli oranlarda homojen bir karKil ve kalkerin belirli oranlarda homojen bir kar

mm

nn

elde etmek amacelde etmek amacyla, yayla, ya ve kuru olmakve kuru olmak zere iki yzere iki yntemntemkullankullanllr.r.

YaYa yyntemdentemde nce kil bnce kil byyk havuzlara gk havuzlara gnderilerek buradanderilerek buradamalzemenin su imalzemenin su iinde dainde dalmaslmas sasalanlanr.r.

SonraSonra kkrmatarmata halinde bulunan kalkerle birliktehalinde bulunan kalkerle birlikte slak olarakslak olarak

dedeirmendeirmende ttllr ve buradan tekrar havuzlara gr ve buradan tekrar havuzlara gnderilir.nderilir. Bu havuzlarda bBu havuzlarda byyk kanatlark kanatlarn dn dndndrrlmesi ile karlmesi ile karmmhomojen hale sokulur.homojen hale sokulur.

YapYaplan analizlerle istenilen bilelan analizlerle istenilen bileim bulununca, karim bulununca, karm fm frrnana

ggnderilmeknderilmek zere sulu bir kzere sulu bir kvamda depolanvamda depolanr.r.


MENTO RETM


34/202


Kil ve kalkerin belirli oranlarda homojen bir karKil ve kalkerin belirli oranlarda homojen bir kar

mm

nn

elde etmek amacelde etmek amacyla, yayla, ya ve kuru olmakve kuru olmak zere iki yzere iki yntemntemkullankullanllr.r.

Kuru yKuru yntemdentemde ise kalker ve kilise kalker ve kil nce ayrnce ayr ayrayr kaba birkaba birekildeekildettlerek saptanan miktarlarda birbirine karlerek saptanan miktarlarda birbirine karttrrllr.r.

tme itme ilemi hammaddelerin uygun oranlarda karlemi hammaddelerin uygun oranlarda karmmnn dahadaha

hassas yapabilmek, hem de bunlarhassas yapabilmek, hem de bunlarn fn frrnda daha iyi venda daha iyi ve niformniformpipiirilmelerini sairilmelerini salamak ilamak iin yapin yapllr.r.

KarKarttrma irma ileminde basleminde basnnll hava kullanhava kullanlarak homojen birlarak homojen birkarkarm elde edilir.m elde edilir.

Ancak bu yAncak bu yntemde de karntemde de karmmn in iinde %10inde %10--12 su bulunur.12 su bulunur.


OMENTO RETM


35/202


lkel malzemelerin yumulkel malzemelerin yumuak olmasak olmas halinde yahalinde ya yyntem,ntem,

sert olmassert olmas halinde kuru yhalinde kuru yntemntem nerilir.nerilir.

YaYa sistemde karsistemde karmmn in iindeinde nemli oranda (~%35) sunemli oranda (~%35) suiierdierdiinden, finden, frrndaki pindaki piirme iirme ilemi ilemi iin daha fazla enerjiin daha fazla enerjigerekir ve kuru ygerekir ve kuru ynteme knteme kyasla iki kat yakyasla iki kat yakt harcant harcanr.r.

YaYa sisteminsistemin nemli bir avantajnemli bir avantaj toz kontroltoz kontrolnnn dahan daha

kolay olmaskolay olmas nedeni ile ekolojik ynedeni ile ekolojik ynden sanden saladlad faydadfaydadr.r.

Ancak yakAncak yakt maliyetleri it maliyetleri iletme masraflarletme masraflarnnn %30n %30--4040nntetekil ettikil ettiinden ginden gnnmmzde dahazde daha ok kuru yok kuru yntemntemkullankullanlmaktadlmaktadr.r.


MENTOMENTO RETRETMM


36/202

MENTOMENTO RETRETMMKARIKARIIMLARIN PIMLARIN PRRLMESLMES

imentoimento retiminde hammaddelerin dretiminde hammaddelerin dner fner frrna girmedenna girmeden

ncekinceki ttlmlm ince halineince haline FransFranszcazcadada un anlamun anlamnanagelengelen farinefarine ((farinfarin) denilmektedir.) denilmektedir.

Gerek yaGerek ya, gerekse kuru y, gerekse kuru yntemle hazntemle hazrlananrlanan farinfarin adadverilen bu karverilen bu karmlar dmlar dner fner frrnlara gnlara gnderilerek pinderilerek piirilir.irilir.

Kuru yKuru ynteme gnteme gre hazre hazrlanan karrlanan karmlar imlar iin 40in 40--50 m50 muzunluuzunluunda, yaunda, ya yyntemde ise 80ntemde ise 80--100 m uzunlukta100 m uzunluktaffrrnlar kullannlar kullanllr.r.



37/202

MENTOMENTO RETRETMM


38/202


FFrrndaki maksimum sndaki maksimum scaklcaklk 1500k 1500CCyeye kadarkadaryykselmektedir.kselmektedir.

Bu yBu yksek sksek scaklcaklk altk altndandadahadaha nce ilkel malzemeninnce ilkel malzemeninayrayrmasmas sonucu olusonucu oluan;an;kirekire, silis,, silis, aluminalumin,, demiroksitdemiroksit

aralararalarnda birlenda birleerek,erek,imentonun karmaimentonun karmakkbilebileimleri olan silikatlarimleri olan silikatlar veve

aluminatlaraluminatlar meydana getirir.meydana getirir.


MENTOMENTO RETRETMM


39/202


FFrrnnn altn altndan gri kndan gri krecikler halinderecikler halinde klinkerklinker adad verilenverilen

pipimimi elemanlarelemanlarkar.kar.

FFrrndan 1000ndan 1000CCyeye yakyakn bir sn bir scaklcaklktakta kan klinkerinkan klinkeringenel olarak hgenel olarak hzlzl birbirekilde soekilde soutulmasutulmas gereklidir. Bugereklidir. Buamaamala hava akla hava akmm sasalayan ve kendi ekseni etraflayan ve kendi ekseni etrafndandaddnen sonen soutucular kullanutucular kullanllr.r.

SoSoutulan klinker bir kutulan klinker bir krrccdan gedan geirilerek depolanirilerek depolanr.r.



40/202

MENTOMENTO RETRETMM


41/202

MENTOMENTO RETRETMMKLKLNKERNKERNN TTLMESLMES

KlinkereKlinkere imentonun priz simentonun priz sresini dresini dzenlemek izenlemek iin azin azoranda (%3oranda (%3--6) al6) altata eklenir.eklenir.

AlAl

tata

olmamasolmamas

halindehalinde imentoimento ok hok h

zlzl

sertlesertleeceeceinden betonu rahatinden betonu rahata yerine yerlea yerine yerletirmetirmeolanaolana kalmaz.kalmaz.

KatkKatkll PortlandPortland imentosuimentosu retiminde ise;retiminde ise; puzolanpuzolan olarakolarakkullankullanlan hammadde bu alan hammadde bu aamada klinkere katamada klinkere katllr.r.


MENTOMENTO RETRETMM


42/202


KLKLNKER + ALNKER + ALI TAI TAI (PRI (PRZ SZ SRESRES)) PP

KLKLNKER+ALNKER+ALI TAI TAI+PUZOLAN (%19)I+PUZOLAN (%19) KK

KLKLNKER+ALNKER+ALI TAI TAI+PUZOLAN (%40)I+PUZOLAN (%40) TT


MENTOMENTO RETRETMM


43/202


Klinker ve diKlinker ve dier katker katklarlarelikelik bilyalbilyal ttcclerde boyutlarlerde boyutlar 9090

mikron ile 6.5 mikron arasmikron ile 6.5 mikron arasnda denda deiien tanelere den tanelere dnnttrrlereklerekimento elde edilir.imento elde edilir.

ttlenlen imento silolara gimento silolara gnderilerek gerekli snderilerek gerekli sre bekletilipre bekletilipsosoumasumas ve kararlve kararl bir durum almasbir durum almas sasalanlanr.r.

imentonunimentonun zellikle szellikle scak ve kuru havalarda icak ve kuru havalarda i yerine syerine scakcak

ggnderilmesi halinde, betondaki su dahanderilmesi halinde, betondaki su daha abuk buharlaabuk buharlamaktamaktave daha hve daha hzlzl priz yapmaktadpriz yapmaktadr.r.

Bu nedenle kullanBu nedenle kullanm yerine gidenm yerine giden imento simento scaklcaklnnn en fazlan en fazla7575C olmasC olmas istenir.istenir.


MENTOMENTO RETRETMM


44/202

MENTOMENTO RETRETMM


MENTOMENTO RETRETMM


45/202

MENTOMENTO RETRETMMMENTONUN SAKLANMASIMENTONUN SAKLANMASI

imentolarimentolarn dn drt aydan fazla bekletilmemeleri gerekir.rt aydan fazla bekletilmemeleri gerekir. Uygun depolama koUygun depolama koullarullarnda bilenda bile imentolar ortamdanimentolar ortamdan

nem alnem alp dayanp dayanm kaybm kaybna una urayabilirler.rayabilirler.

imentolar kuru ambarlarda veya hava almayan, aimentolar kuru ambarlarda veya hava almayan, azzkapalkapal silolarda saklanmalsilolarda saklanmalddr.r.

Torbalar halinde saklanmasTorbalar halinde saklanmas durumunda endurumunda en ok 8 torbaok 8 torbastst ste dizilmelidir.ste dizilmelidir.

AyrAyr

ca torba dizileri arasca torba dizileri aras

ndan hava akndan hava ak

mm

gegeebilmelidir.ebilmelidir.


MENTOMENTO RETRETMM


46/202



MENTOMENTO RETRETMM


47/202


Zeminden rutubet almamasZeminden rutubet almamas iiin depo zeminine plastikin depo zeminine plastikrtrt serilip, yere ahserilip, yere ahapap zgara yapzgara yaplmaslmas uygun olacaktuygun olacaktr.r.

AyrAyrca bu amaca bu amalala antiyedeantiyede zel depo yaptzel depo yaptrrllyorsa,yorsa,binanbinann tavann tavannnn in iten eten eimli yapimli yaplmaslmasnda yarar vardnda yarar vardr.r.

BBylece neminylece nemin yoyouuarakarak imento torbalarimento torbalar zerinezerine

damlamasdamlamas

nlenir.nlenir.


MENTOMENTO RETRETMM


48/202

MENTOMENTO RETRETMMMENTO KMENTO KMYASINDA KISALTMALARMYASINDA KISALTMALAR

CaOCaO CCSiOSiO22 SS

HH22OO HH

AlAl22OO33 AA

FeFe22OO33 FFPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

4848

MENTOMENTO RETRETMM


49/202

MENTOMENTO RETRETMMDDNER FIRINDAKNER FIRINDAK OLUOLUAN DEAN DEMLERMLER

DDner Fner Frrn En kesitin En kesiti Topaklanma iTopaklanma ilemilemi Klinker reaksiyonlarKlinker reaksiyonlar

700Cye kadarHammaddelerserbesthareket edentoz haldedir.

Tanecikler katdr.

Taneciklerarasnda

reaksiyonyoktur.Kil tanecikleriKireta tanecikleri

Su tamamen buharlamtr.

Dehidratekil

taneciklerivardr.

900Cye kadarHammaddelerhala serbesthareket edentoz haldedir.

Tanecikler katdr.

Taneciklerarasndareaksiyonyoktur.

Kalsinasyon devam ettike serbestkire miktar artar.

Reaktif silis CaOile reaksiyonagirerek C2Soluturur.Kalsinasyonundevam etmesiscakl 850Cdetutar.


MENTOMENTO RETRETMM


50/202

MENTOMENTO RETRETMMDDNER FIRINDAKNER FIRINDAK OLUOLUAN DEAN DEMLERMLER

DDner Fner Frrn En kesitin En kesiti Topaklanma iTopaklanma ilemilemi Klinker reaksiyonlarKlinker reaksiyonlar

1150-1200CTanecikleryapkanhale

gelmeyebalar

KatTaneciklerarasndareaksiyonolumayabalar.

Serbest CaOKalsinasyonsona erincescaklk hzlaartmaya balarSilikatlar ileCaO reaksiyonu

sonucuoluankk C2Skristalleri

1200-1350Agglomerasyon

olay baladndamalzemeler sv ilebir arada tutulur.

Yuvarlak belit kristalleri1250Cninzerinde sv

faz oluur.

Kapiler kuvvetler

tanecikleribiraradatutar

keli belit kristalleri

Sv C2S CaOinreaksiyonagirerek C3Soluturmalarnaolanak salar

Frnn dnAgglomeralarnbtnlemesinitabakalanmasn

balatr.



51/202

MENTOMENTO


52/202

MENTOMENTO

CC33S ( 3CaO.SiOS ( 3CaO.SiO22)) -- BeliteBelite

CC22S ( 2CaO.SiOS ( 2CaO.SiO22)) -- ttrr AliteAlite,, ttrr FeliteFeliteCC44AF ( 4CaO.AlAF ( 4CaO.Al22O3.FeO3.Fe22OO33)) -- CeliteCeliteCC33A ( 3CaO.AlA ( 3CaO.Al22OO33)) --

HAMMADDELERHAMMADDELER


KKLL AlAl22OO33, SiO, SiO22, Fe, Fe22OO33

MENTO KARMA OKSMENTO KARMA OKSTLERTLER


MENTOMENTO


53/202

MENTOMENTO

CC33S ( 3CaO.SiOS ( 3CaO.SiO22)) -- HIZLI DAYANIMHIZLI DAYANIM

CC22S ( 2CaO.SiOS ( 2CaO.SiO22)) -- YAVAYAVA VE SVE SREKLREKL DAYANIMDAYANIM

CC44AF ( 4CaO.AlAF ( 4CaO.Al22O3.FeO3.Fe22OO33)) -- PRPRZ SICAKLIZ SICAKLIINI DINI DRMERME

CC33A ( 3CaO.AlA ( 3CaO.Al22OO33)) -- KKMYASAL ETKMYASAL ETKLERE (SLERE (SLFATA) DAYANIKSIZLIKLFATA) DAYANIKSIZLIK

HAMMADDELERHAMMADDELER


KKLL AlAl22OO33, SiO, SiO22, Fe, Fe22OO33

MENTO KARMA OKSMENTO KARMA OKSTLERTLER



54/202

MENTONUNMENTONUNHHDRATASYONUDRATASYONU

Yrd. Do. Dr. Hayri N

Pamukkale niversitesi2007 - BAHAR

MENTO HMENTO HDRATASYONUDRATASYONU


55/202

MENTO HMENTO HDRATASYONUDRATASYONU

Termodinamik yTermodinamik yndennden imentodaki karma bileimentodaki karma bileenler fenler frrndandaaldaldklarklar yyksekksek ss nedeniyle ynedeniyle yksekksek entropiyeentropiye sahiptirler.sahiptirler.

imentoimento + su+ su .. ++ ss

Suyla karSuyla karlalanca bu gizli enerjiyi anca bu gizli enerjiyi aaa karkarrlar verlar vehidratlahidratlamalarmalar ekzotermik tekzotermik trdendir.rdendir.

imentonun karma bileimentonun karma bileenlerinin su ile ayrenlerinin su ile ayr ayrayr kimyasalkimyasalreaksiyona girdikleri varsayreaksiyona girdikleri varsayllr ver ve hidratasyonhidratasyon sonunda hersonunda her

ana bileana bileen tarafen taraf

ndan dendan deiiikik hidratasyonhidratasyon rrnleri olunleri oluur.ur.


MENTOMENTO


56/202

MENTOMENTO

imentonun veya bir baimentonun veya bir balaylaycc maddenin dayanmaddenin dayanmmkazanmaskazanmas uu olayolayn birbirini izlemesi sonundan birbirini izlemesi sonunda

meydana gelmektedir.meydana gelmektedir.

1.1. HidratasyonHidratasyon olayolay::

imentoyu oluimentoyu oluturan maddelerin su ileturan maddelerin su ileyaptyapt kimyasal reaksiyondur.kimyasal reaksiyondur.

2.2. KatKatlalama olayma olay:: Priz yapmaPriz yapma

3.3. SertleSertleme olayme olay::DayanDayanm kazanmam kazanma eklinde mekanik bireklinde mekanik bir

olaydolaydr.r.PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

5656

MENTOMENTO


57/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


58/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


59/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


60/202

MENTOMENTOMENTO KARMA OKSMENTO KARMA OKSTLERTLER

3 CaO.2SiO2 (n-3) H2O + 3Ca(OH)2C3S: 2(3CaO.SiO2) + n H2O

3 CaO.2SiO2 (n-1) H2O + Ca(OH)2C2S: 2(2CaO.SiO2) + n H2O

CC33S ( 3CaO.SiOS ( 3CaO.SiO22)) -- HIZLI DAYANIMHIZLI DAYANIM

CC22S ( 2CaO.SiOS ( 2CaO.SiO22)) -- YAVAYAVA VE SVE SREKLREKL DAYANIMDAYANIM

CC44AF ( 4CaO.AlAF ( 4CaO.Al22O3.FeO3.Fe22OO33)) -- PRPRZ SICAKLIZ SICAKLIINI DINI DRMERME

CC33A ( 3CaO.AlA ( 3CaO.Al22OO33)) -- KKMYASAL ETKMYASAL ETKLERE (SLERE (SLFATA) DAYANIKSIZLIKLFATA) DAYANIKSIZLIK

KARMA OKSKARMA OKSTLERTLERN HN HDRATASYON REAKSDRATASYON REAKSYONLARIYONLARI

CaOCaO.SiO.SiO22.H.H22OO == CCSSHH == TobermoritTobermoritPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

6060


61/202

MENTOMENTO


62/202

MENTOMENTO

3 CaO.2SiO2 (n-3) H2O + 3Ca(OH)2CC33S:S: 2(3CaO.SiO2) + n H2O

3 CaO.2SiO2 (n-1) H2O + Ca(OH)2CC22SS: 2(2CaO.SiO2) + n H2O

KARMA OKSKARMA OKSTLERTLERN HN HDRATASYON REAKSDRATASYON REAKSYONLARIYONLARI

CaOCaO.SiO.SiO22.H.H22OO == CCSSHH == TobermoritTobermorit

CC--SS--H jH jelineeline tobermorittobermorit adad verilir.verilir.

TobermoritTobermorit ismi, buismi, bu hidratasyonhidratasyon rrnnnnn don doada aynada ayn isimle anisimle anlan birlan bir

minerale kimyasal bileminerale kimyasal bileim aim a

ss

ndan benzemesinden dolayndan benzemesinden dolay

verilmiverilmitir.tir.

JelJel sszczc ise,ise, kolloidalkolloidal katkat malzeme toplulumalzeme topluluunu ifade etmektedir.unu ifade etmektedir.

CaCa(OH)(OH)22 iseise portlanditportlandit olarak adlandolarak adlandrrllr.r.



63/202

MENTOMENTO


64/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


65/202


Bogue-Lerch (1934)tarafndan bulunan

deerler

Beaudoin-Ramachandran(1992) tarafndan bulunan

deerler


MENTOMENTO


66/202



C3

S : Belite

CC33S silikatS silikatnnn enn en nemlinemli zellizelliii imentonun priziniimentonun prizini

abuklaabuklattrmasrmas ve hve hzlzl dayandayanm kazandm kazandrmasrmasddr.r.



67/202

MENTOMENTO


68/202



Snm Kire oluumu

YapYap devamldevaml su isu iinde bulunuyorsa, beton,inde bulunuyorsa, beton,

CaCa(OH)(OH)22nin devamlnin devaml

birbirekildeekilde zznmesinmesisonunda gittiksonunda gittike boe boluklu bir hal alacak,luklu bir hal alacak,ortam koortam koullarullarna bana ball olan uzun veya kolan uzun veya ksasassren bir sren bir sre sonunda dayanre sonunda dayanmmnnn bn byykkllde azalmasde azalmasyla yapyla yapnnn emniyeti tehlikelin emniyeti tehlikeli

bir duruma girecektir.bir duruma girecektir.

Olumsuz etki



MENTOMENTO


69/202



Snm Kire oluumu

Serbest kirecin varlSerbest kirecin varlnedeniyle olunedeniyle oluan bazikan bazikortam daortam da elik donatelik donatnnnnpaslanmaspaslanmas

engellemektedir.engellemektedir.

Olumlu etki


pHpH


70/202



Snm Kire oluumu

Serbest kirecin varlSerbest kirecin varlnedeniyle olunedeniyle oluan bazikan bazikortam daortam da elik donatelik donatnnnnpaslanmaspaslanmas

engellemektedir.engellemektedir.

Olumlu etki



MENTOMENTO


71/202


C3A

CC33A sertleA sertletikten sonra olduktikten sonra olduka zaya zay

f dayanf dayan

mlml

bir hidrat olubir hidrat oluur.ur.

sO.6HO3CaO.AlO6HO3CaO.Al 232232 ++

O.13HO4CaO.AlO6HCa(OH)O.6HO3CaO.Al 23222232 ++

Prize ilk baPrize ilk balayanlayan e olan Ce olan C33A hA hzla priz yapzla priz yapp yp yksekksekhidratasyonhidratasyon ssss aaaa karkarr.r.

CC33AAnnn hn hzlzl prizi denetim altprizi denetim altna alna alnmazsa,nmazsa, imento timento tmmyleylekatkatlalar ve silikatlarr ve silikatlarn olun olumasmasna olanak kalmaz.na olanak kalmaz.

CC33AAnnn priz hn priz hzz retim aretim aamasamasndanda klinkere katklinkere katlan allan al tata ileile

yavayavalatlatr.r.


MENTOMENTO


72/202


C3A

CC33A + AlA + Altata

O.31H.3CaSOO3CaO.AlO19HO).2H3(CaSOO.6HO3CaO.Al 2432224232 ++

EtrenjitEtrenjit %227 hacim art%227 hacim art

Uygun miktarda alUygun miktarda al tata kullankullanldldnda,nda, aluminatlaraluminatlarnn yyzeyindezeyindeince iince inelernelereklindeeklinde etrenjitetrenjit ((ettringiteettringite)) kristalleri meydana gelir.kristalleri meydana gelir.

Bu kristaller o kadar incedir kiBu kristaller o kadar incedir ki hidratasyonunhidratasyonunilk zamanlarilk zamanlarnda devresinde bunlarnda devresinde bunlarrijitrijit birbiryapyap meydana getirmedimeydana getirmediinden dolayinden dolay prizpriz

olayolay gergerekleeklemez.mez.


MENTOMENTO


73/202


C3A


CC33A ve alA ve al tatannn birlen birlemesiyle olumesiyle oluanan CandlotCandlot tuzutuzu veyaveya etrenjitetrenjit ((ettringiteettringite))

(3CaO.Al(3CaO.Al22OO

33.3CaSO.3CaSO

44.31H.31H

22O) iO) ierdierdiii ok miktardaki hidrat suyuok miktardaki hidrat suyu

nedeniyle bnedeniyle byyk bir hacim kaplar.k bir hacim kaplar.



Taze betonda ortam sTaze betonda ortam svv halde olduhalde olduundan bu durum sakundan bu durum sakncalncal

dedeildir.ildir.


MENTOMENTO


74/202


C3A





MENTOMENTO


75/202


C3A

imentoya alimentoya al tata katkatlmadlmad zaman Czaman C33A hA hzlzl birbirekildeekilde hidratasyonhidratasyon yaparak, daha ilk dakikalardayaparak, daha ilk dakikalardakkk plaklark plaklareklinde kristalleri meydana getirmekeklinde kristalleri meydana getirmeksuretiyle priz yapar.suretiyle priz yapar.

BByyk birk birssnnn an aaa kmaskmasylayla olusanolusan bu olayabu olayaani (ani (flashflash) priz) prizdenilir.denilir.

Ani PrizAni Priz


MENTOMENTO


76/202


C3A

YalancYalanc priz ise spriz ise scak klinker kullancak klinker kullanlmaslmas halindehalinde

katkat

lan allan al

tata

nn

n bir kn bir k

smsm

nn

n aln al

ya dya dnnmesi ilemesi ileolur.olur.

Suyla karSuyla karan alan al aniden sertleaniden sertleir. Ancak alir. Ancak al miktarmiktaraz olduaz olduundan tundan tm km ktle sertletle sertlemez.mez.

YalancYalanc PrizPriz


MENTOMENTO


77/202


C3A YalancYalanc PrizPriz

Biraz bekleyip, uzun sBiraz bekleyip, uzun sre betonu karre betonu karttrarak tekrarrarak tekraryumuyumuama saama salanabilir.lanabilir.

yalancyalanc priz yapmapriz yapma zellizelliine sahipine sahip imentolarlaimentolarla

ddkklen betonlarlen betonlarokok abuk katabuk kat

lalama ema eilimiilimiggsterip, beton isterip, beton iiliiliinde zorluklar yaratinde zorluklar yaratr.r. AyrAyrca pompa betonlarca pompa betonlarnda borularda tnda borularda tkankanklklklarklar

yaratyarat

r.r.PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

7777

MENTOMENTO


78/202

MENTOMENTOPRPRZ OLAYIZ OLAYI


MENTOMENTO


79/202

MENTOMENTOPRPRZ OLAYIZ OLAYI


MENTOMENTO


80/202


C3A

CC33A +A + ClCl Klor iyonlarKlor iyonlar

CC33AAnnnn imentoya saimentoya saladlad olumlu bir etkiolumlu bir etki ClCl-- iyonlariyonlarnn

babalama yetenelama yeteneine sahip olmasine sahip olmas

dd

r.r.

CC33AA ClCl iyonlariyonlar ile reaksiyona girerekile reaksiyona girerek FriedelFriedel tuzu olutuzu oluturur.turur.

O.10H.CaClO3CaO.Al 2232

ClCl-- iyonlariyonlar betonarme yapbetonarme yaplarda donatlarda donatya ulaya ulattklarklar taktirdetaktirdekloritklorit korozyonuna sebep olmaktadkorozyonuna sebep olmaktadrlar.rlar.


MENTOMENTO


81/202


C4AF: Celit

CC44AFAFninnin hidratasyonuhidratasyonu, h, hzz daha kdaha kk olmakk olmak zere Czere C33AAnnnnhidratasyonuhidratasyonu gibidir.gibidir.

HidratasyonHidratasyon reaksiyonu sonunda, alreaksiyonu sonunda, al miktarmiktarnnn belirli birn belirli birdedeerin alterin altnda olmamasnda olmamas halindehalinde sslfolfo--ferritlerferritlerelde edilir.elde edilir.

BunlarBunlarsslfolfo--aluminatlardaaluminatlarda aluminalumin yerine Feyerine Fe22OO33in konulmasin konulmasylaylaelde edilen cisimlerdir. Ayrelde edilen cisimlerdir. Ayrca alca altatannn az miktarda olmasn az miktarda olmashalinde, Chalinde, C44AFAFninnin hidratasyonuhidratasyonu sonunda (3CaO.Fesonunda (3CaO.Fe22O3.HO3.H22O),O),((CaOCaO.Fe.Fe22O3.HO3.H22O), (3CaO.AlO), (3CaO.Al22O3.HO3.H22O) gibiO) gibi hidratehidrate bilebileimlerinimlerin

meydana gelme olasmeydana gelme olasll vardvardr.r.


MENTOMENTO


82/202


yiOrtaZayfAni (lk dakika)C4AF

KtokZayfAni (lk dakika)C3A

yiAzKuvvetlilk hafta yava,sonra srekli artm

C2S

AzOrtaKuvvetlilk hafta hzl, sonra

yava

C3S

KimyasalDayankllk

HidratasyonIss

BalayclkDeeri

Hidratasyon HzBileen


MENTOMENTO


83/202

MENTOMENTOKAPKAPLER BOLER BOLUKLARLUKLAR

JEL BOJEL BOLUKLARILUKLARI

JEL PARTJEL PARTKKLLERLLER (lifsi Yap(lifsi Yap, Amorf,, Amorf, apraz Baapraz Ball, 90 A, 90 A) CSH +) CSH +

CAH, vb. HCAH, vb. H

DRATE BDRATE B

LELE

ENLER + Ca(OH)ENLER + Ca(OH)

22 + H+ H

DRATE OLMAMIDRATE OLMAMI

MENTO + SU BOMENTO + SU BOLUKLARININ BIRAKTILUKLARININ BIRAKTII GI GZENEKLER.ZENEKLER.


MENTOMENTO


84/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


85/202

MENTOMENTOCa(OH)Ca(OH)22 ve CSH kristallerive CSH kristalleri(S/(S/=0.6 24=0.6 24CCde 5 gde 5 gn hidrate olmun hidrate olmu))


MENTOMENTO


86/202

MENTOMENTO


MENTOMENTO


87/202

MENTOOMonosulfatMonosulfat AlimAlimnatnat veve etrenjitetrenjitininhekzegonalhekzegonal kristal yapkristal yapss


MENTOMENTO


88/202

MENTO

EE

TTRR

EENN

JJ

TTPA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

8888

MENTOMENTO


89/202

O

EtrenjitEtrenjit


MENTOMENTO


90/202

MonosMonoslfatlfat


MENTOMENTO


91/202

PORTLANDPORTLAND MENTOSUNUN BMENTOSUNUN BLELEMM

Ana OksitAna Oksit AArlrlkka(%)a(%)KireKire ((CaOCaO)) 6363--6767 Silis (SiOSilis (SiO22)) 2020--2525AluminAlumin (Al(Al22OO33)) 55--99Demir oksit (FeDemir oksit (Fe22OO33)) 22--44

MagneziMagnezi ((MgOMgO)) 0.50.5--33KKkkrtrt trioksittrioksit (SO(SO33)) 11--22DiDier maddelerer maddeler 0.50.5--22


MENTOMENTO


92/202

KARMA OKSKARMA OKST MT MKTARI HESABIKTARI HESABI

imentonun basit oksit deimentonun basit oksit deerlerinin bilinmesierlerinin bilinmesidavrandavran hakkhakknda yeterli bilgi vermez.nda yeterli bilgi vermez.

imentonun davranimentonun davran

nn

etkileyen karma bileetkileyen karma bileenlerenlerBogueBogue formformllerinden yararlanarak hesaplanllerinden yararlanarak hesaplanr.r.

Kesin sonuKesin sonu vermeyen bu formvermeyen bu forml dl dnda,nda, imentoimentokarma bilekarma bileenleri Xenleri X nn kkrrlma, optik ylma, optik yntemlerntemlerveya elektron mikroskopveya elektron mikroskopu ile inceleme yoluyla dau ile inceleme yoluyla da

belirlenebilir.belirlenebilir.PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

9292

MENTOMENTO


93/202

BOUGE FORMBOUGE FORMLLERLLER

AlAl22OO33/Fe/Fe22OO33 0.64 olmas0.64 olmas durumundadurumunda

324 O3.043FeAF(%)C =

32323 O1.692FeO2.650AlA(%)C =

3323223 2.852SOO1.43FeO6.718Al7.600SiO4.071CaOS(%)C =

S0.7544C2.687SiOS(%)C 322 =

AlAl22OO33/Fe/Fe22OO33


94/202

SaySaysalsal rnek 2rnek 2

AAaada kimyasal bileda kimyasal bileimi ve incelikleri verilen A ve Bimi ve incelikleri verilen A ve B imentolarimentolarnnnn


31602880ncelik(cm2/g)

0.54.5Dier

11SO3

0.50.5MgO

34Fe2O3

96Al2O32123SiO2

6561CaO

BAa)a) Karma oksit deKarma oksit deerlerini BOGUE formerlerini BOGUE formlleri ilelleri ile

hesaplayhesaplaynnz.z.

b)b) Her iki tipHer iki tip imentonun zamanla dayanimentonun zamanla dayanm kazanmam kazanma

oranlaroranlarnn aynayn grafikgrafik zerinde gzerinde gsteriniz.steriniz.

c)c) SSz konusuz konusu imentolardan hangisinin diimentolardan hangisinin dierineerinekkyasla syasla slfata karlfata kar daha dayandaha dayanklkl olduolduunuunu

nedeni ile anedeni ile aklayklaynnz.z.

d)d) Hangi tipHangi tip imentonunimentonun hidratasyonhidratasyon ssssnnn dahan dahayyksek olmasksek olmas beklenir?, neden?beklenir?, neden?

MENTOMENTO


95/202

Kimyasal raporlardaKimyasal raporlarda kirekire standardstandard, silis mod, silis modll, hidrolik, hidrolik

modmodl,l, aluminalumin modmodll gibi bazgibi baz modmodller de verilir.ller de verilir.

KireKire StandartStandart ==

Ca0Ca0 -- (Serbest(Serbest CaOCaO + 0.7 SO+ 0.7 SO33))

2.8 Si02.8 Si022 + l.l+ l.l AlAl220033 + 0.7 Fe+ 0.7 Fe22OO33 100100

Silis modSilis modll ==Si0Si022

AlAl22

0033

+ Fe+ Fe22

OO33

KireKire standardstandardnnn % 90n % 90--95 aras95 arasndanda,, Silis modSilis modllnnn 2.2n 2.2--2.6 aras2.6 arasndanda,, HidrolikHidrolik

modmodlln l.8n l.8--2.22.2,, AlAlmin modmin modllnnn l.5n l.5--2.0 aras2.0 arasndanda dedeerler almaserler almas istenir.istenir.

Hidrolik modHidrolik modl =l =Si0Si022

Si0Si022 ++ AlAl220033 + Fe+ Fe22OO33

AluminAlumin modmodll == AlAl220033

FeFe22OO33


MENTOMENTO


96/202

MENTODAMENTODA ZZN VERN VERLEN DELEN DEERLERERLER

KlorKlorr muhtevasr muhtevas % 0.1'den,% 0.1'den, S0S033 miktarmiktar % 3.5 veya %4% 3.5 veya %4den,den, zznmeyen kalnmeyen kalntnt miktarmiktar % 5'den,% 5'den, kkzdzdrma kaybrma kayb % 5'den,% 5'den, MgOMgO muhtevasmuhtevas kktlecetlece %5%5denden

TS EN 197-1'e gre

fazla olmamaldr.


MENTOMENTO


97/202


imentolarda kimentolarda kzdzdrma kaybrma kayb,, imentonun yimentonun yksekkseksscaklcaklkta (975kta (9752525C) kC) kzdzdrrlmaslmas sonucusonucu imentoyuimentoyuterkedenterkeden nem ve karbondioksitten ileri gelir.nem ve karbondioksitten ileri gelir.

Kzdrma kayb


ok az miktardaki su,ok az miktardaki su, imentoimento retiminde kullanretiminde kullanlan allan altatannn (CaSOn (CaSO44.2H.2H22O) bO) bnyesinden ve havadan bir miktarnyesinden ve havadan bir miktar

nem alnem alnmasnmasndan kaynaklanndan kaynaklanr.r.

Karbondioksit ise,Karbondioksit ise, imentonun havadan karbondioksitimentonun havadan karbondioksitalarak karbonatlaalarak karbonatlama yapmasma yapmasndan kaynaklanndan kaynaklanr.r.

MENTOMENTO


98/202


zznmeyen kalnmeyen kalntnt,, imento bileimento bileenlerinin oluenlerinin oluumundaumundaggrev almayan silis miktarrev almayan silis miktarnn ifade eder.ifade eder.

znmeyen Kalnt


Normal olarakNormal olarak imento bileimento bileenleri hidroklorik asitenleri hidroklorik asitiierisindeerisinde zznmesine ranmesine ramen, sadece silis bu asitmen, sadece silis bu asitiierisindeerisinde zznmez.nmez.

zznmeyen kalnmeyen kalntnt yyzdesi,zdesi, imentoimento retiminde kimyasalretiminde kimyasalreaksiyonlarreaksiyonlarn tam olarak gelin tam olarak geliip geliip gelimedimediini gini gstermesistermesi

bakbak

mm

ndanndan

nemlidir.nemlidir.


99/202

MENTOLARIN GENELMENTOLARIN GENELZELLZELLKLERKLER ve DENEYLERve DENEYLER

Yrd. Do. Dr. Hayri NPamukkale niversitesi

2007 - BAHAR


100/202

ENEN YY MENTOMENTO

YOK!YOK!AMACA UYGUNAMACA UYGUNMENTO SEMENTO SEMM

VAR!VAR!PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

1010



101/202

ZELLZELLKLERKLER ve DENEYLERve DENEYLER

MENTOLARINMENTOLARIN NCELNCEL

imentolarda tane boyutlarimentolarda tane boyutlar genel olarak 6.5genel olarak 6.5 -- 90 mikron90 mikronarasarasnda bulunur.nda bulunur. oounluunluu 30 mikron civaru 30 mikron civarndadndadr.r.

HidratasyonHidratasyon olayolay

nn

n gelin geliebilmesi ve baebilmesi ve balaylay

cc

ll

kk zellizelliininininartmasartmas iiinin imentolarda boyutlarimentolarda boyutlar 74 mikrondan b74 mikrondan byykktanelerin orantanelerin orannnn % l4'n % l4' gegememesi istenir.memesi istenir.

imento tanelerinin aktifliimento tanelerinin aktiflii vei ve hidratasyonhidratasyon sonucu dahasonucu dahayyksek dayanksek dayanmlar verebilmesi incemlar verebilmesi ince ttlmelerine balmelerine ballddr.r.




102/202

ZELLKLER ve DENEYLER

MENTOLARINMENTOLARIN NCELNCEL

ORTALAMA APD = 30

HDRATE OLMAMIMENTO TANEC

HHDRATASYON DERDRATASYON DERNLNL HDRATE MENTO

HDRATE OLMAMI(YUMUAK BLGE)5.2

HHDRATASYON DERDRATASYON DERNLNLAYDAAYDA 5.25.2




103/202

ZELLKLER ve DENEYLER

MENTOLARINMENTOLARIN NCELNCEL DENEYLERDENEYLER

imentolarimentolarn bun bu zellizellii dei deiiik yik yntemlerle saptanntemlerle saptanr.r.

Bunlardan biriBunlardan biri imentoyu 74 mikronimentoyu 74 mikronggz boyutlu elekten eleyerek, buz boyutlu elekten eleyerek, bu

aptan kaptan kk tanelerin miktark tanelerin miktarnnsaptamaktsaptamaktr.r.




104/202

MENTOLARINMENTOLARIN NCELNCEL DENEYLERDENEYLER

DiDier yer yntemntem zgzgl yl yzey alanzey alanyyntemidir.ntemidir.

zgzgl alan 1 gl alan 1 g imentoda bulunanimentoda bulunan

taneciklerin ytaneciklerin yzey alanlarzey alanlarnnnnkapsadkapsad toplam ytoplam yzey alanzey alanddr,r,cmcm22/g olarak g/g olarak gsterilir.sterilir.

Deney, standart koDeney, standart koullarda sullarda skkttrrlanlanimento tabakasimento tabakasndan, havanndan, havann gen gememezamanzamannn llme esasme esasna dayanna dayanr.r.



105/202


106/202



107/202

MENTOLARIN PRMENTOLARIN PRZ SZ SRESRES

imentonun su ile birleimentonun su ile birletirilditirildii an ilei an ile imentoimento

hamurunun kathamurunun katlalaarak plastikarak plastik zellizelliini kaybettiini kaybettii ani anarasarasndaki sndaki sreyereyepriz alma spriz alma sresiresi denilmektedir.denilmektedir.

Bu olayBu olayn ban balanglang ve bitive biti saatleri,saatleri, alalma saatlerima saatleriaassndanndan okok nemlidir.nemlidir.

NormalNormal PortlandPortland imentolarimentolarnda prizin, 1 saattennda prizin, 1 saatten ncencebabalamamaslamamas ve 10 saattenve 10 saatten nce tamamlanmasnce tamamlanmas istenir.istenir.




108/202


PrizPriz zellizelliine baine ball olarakolarak imentolarimentolarn kullann kullanm yerleri farklm yerleri farklddr.r.

rnernein, su kain, su kaaklaraklarnn nlemek amacnlemek amacyla hyla hzlzl prizprizyapan (8yapan (8 -- l5 dakika arasl5 dakika aras)) imentolar kullanimentolar kullanllr.r.

ine aline al tata konulmadankonulmadan retilen bazretilen baz imentolarimentolarokok

kksa ssa srede (8rede (8--15 dakika) priz yaparlar.15 dakika) priz yaparlar.




109/202

imentonun bekletilme simentonun bekletilme sresi:resi:

Uzun sUzun sre bekletilmire bekletilmi imentolarda dimentolarda d ortamdan alortamdan alnan nem nedeniylenan nem nedeniyle

priz gepriz ge babalar.lar.


imentolarimentolarn priz sn priz srelerireleri u faktu faktrlerin etkisindedir:rlerin etkisindedir:

SScaklcaklk:k:

SScak ortamlarda priz scak ortamlarda priz sresi,resi, hidratasyonhidratasyon olayolay hhzlandzland iiin kin ksalsalr.r.

SScaklcakln dn dmesi ise priz smesi ise priz sresini uzatresini uzatr.r.


KarKarttrma suyu miktarrma suyu miktar::

Fazla miktarda su kullanmak baFazla miktarda su kullanmak balaylaycc maddenin priz smaddenin priz sresininresinin

uzamasuzamas

na yol ana yol aar.ar.



110/202


imentolarimentolarn priz sn priz srelerireleri ""VicatVicat iinesi"nesi"

adad verilen alet ile saptanverilen alet ile saptanr.r.


zel hazzel haz

rlanmrlanm

normal knormal kvamdakivamdakistandartstandart imentoimentohamuru, standart birhamuru, standart bir

kap ikap iine (ine (VicatVicathalkashalkas) d) dzgzgn birn birekilde yerleekilde yerletirilir.tirilir.



111/202


Daha sonraDaha sonra VicatVicat iinesi denilen standartnesi denilen standart

bir ibir ine kendi ane kendi arlrl ile belirliile belirliyyksekliktenkseklikten zerine dzerine drrllr. Batmar. Batmamiktarlarmiktarlar llllr.r.


Bu iBu ilem belirli zaman arallem belirli zaman aralklarklarndandatekrarlantekrarlanr.r. ncelerinceleri ok batan iok batan ine,ne,

sonralarsonralar ok az batar ve belirli sok az batar ve belirli sreresonra hisonra hi batmaz.batmaz.



112/202


ne ucunun kalne ucunun kal

bb

n tabann taban

ndanndan 33--5 mm5 mmuzakluzaklkta olmaskta olmas halinde,halinde, priz bapriz balamlamdemektir.demektir.


nene 0.5 mm0.5 mm battbatt zaman isezaman ise priz sonapriz sonaermiermitir.tir.

Priz sPriz srelerinin belirlenmesi irelerinin belirlenmesi iininkullankullanlacak ylacak yntemler TS EN 196ntemler TS EN 196--33dedeve ASTM C 191ve ASTM C 191de belirtilmide belirtilmitir.tir.



113/202

MENTOLARIN PRMENTOLARIN PRZ SZ SRESRES VicatVicat iinesi aletinin denesi aletinin deiiik ve otomatik olanlarik ve otomatik olanlar da bulunmaktadda bulunmaktadr.r.




114/202

MENTOLARIN HMENTOLARIN HDRATASYON ISISIDRATASYON ISISI


imentoyu oluimentoyu oluturan ana bileturan ana bileenlerin su ile yaptenlerin su ile yaptklarklar

kimyasal reaksiyon nedeniyle bir miktarkimyasal reaksiyon nedeniyle bir miktarss aaaa karkarrlar.rlar.

HidratasyonHidratasyon ssssnnn an aaa kma hkma hzz,, imento bileimento bileenleri ileenleri ile

su arassu arasnda yer alan kimyasal reaksiyonlarnda yer alan kimyasal reaksiyonlarn hn hzzna bana ballddrrveve hidratasyonuhidratasyonu etkileyen enetkileyen en nemli faktnemli faktr zamandr zamandr.r.

kankan ss nedeniyle betonun snedeniyle betonun scaklcaklk derecesi artar.k derecesi artar.HidratasyonunHidratasyonun bu ekzotermik davranbu ekzotermik davran,, hidratasyonhidratasyon ssssnnnnaaaa kma hkma hzz ve miktarve miktar bakbakmmndan birndan birok sakok sakncalncal

durum oludurum oluturabilir.turabilir.



115/202



zellikle barajlar gibi bzellikle barajlar gibi byyk kk ktletle

betonlarbetonlarnnnn retiminde iretiminde i geregereii hizlhizlbetonbeton retimlerinde sorunretimlerinde sorun nemlidir.nemlidir.

BByyk kk ktle betonlartle betonlar

nda inda i ss

caklcakl

kkyykselir, hava ile temasta bulunan dkselir, hava ile temasta bulunan dkkssm som sour ve bur ve bzzllr.r.

BByyk kk ktle ise dtle ise d kksmsmn bn bzzlmesinilmesininlemeyenlemeye alalacaacandan, sndan, scaklcaklkkfarklarfarklarnnn yol an yol att gerilmelergerilmelersonucunda betonsonucunda beton atlar.atlar.



116/202



imentonun inceliimentonun inceliii hidratasyonhidratasyon ssssnn arttarttran bir faktran bir faktrdrdr.r.

AncakAncak imentonun karmaimentonun karma bilebileenlerinindeenlerininde hidratasyonhidratasyon sssszerine etkisizerine etkisi nemlidir.nemlidir.

10040C4AF

6210C2S

120100C3S

207150C3A

Toplam Is(cal/g)

lk 48 saattekan s (cal/g)

Karmabileen



117/202



imentolarimentolar

nn hidratasyonhidratasyon

ss

larlar

ise kalorimetre cihazise kalorimetre cihaz ileilelllebilmektedir.lebilmektedir.



118/202

MENTOLARINMENTOLARIN ZGZGL AL AIRLIIRLIII


imentolarimentolarnn zgzgl al arlrl tiplerine gtiplerine gre dere deiiir.ir.

NormalNormal portlandportland imentosununimentosunun

zgzgl al arlrl 3.103.10--3.15 civar3.15 civarnda,nda,

katkkatkll (trasl(trasl veve curuflucuruflu)) imentolardaimentolarda

iseise2.90 civar2.90 civarndadndadr.r.



119/202

MENTOLARINMENTOLARIN ZGZGL AL AIRLIIRLIII


imentolarimentolarnn zgzgl al arlrl tiplerine gtiplerine gre dere deiiir.ir.

imentonunimentonun zgzgl al a

rlrl

LeLeChatelierChatelierbalonu adbalonu ad verilenverilen zelzelbir cam kap ibir cam kap iinde gazyainde gazya

kullankullan

larak belirlenir.larak belirlenir.



120/202

MENTOLARIN MEKANMENTOLARIN MEKANK DAYANIMIK DAYANIMI


HidratasyonHidratasyon olayolay

nn

n seyrinin seyrinidedeiitiren btiren bttn faktn faktrlerrlerimentonun dayanimentonun dayanmm zerine dezerine de

etkilidir.etkilidir.



121/202

MENTOLARIN MEKANMENTOLARIN MEKANK DAYANIMIK DAYANIMI


imentonun dayanimentonun dayanmmnn etkileyen faktetkileyen faktrlerirleri

aaaadaki gibi sdaki gibi sralayabiliriz:ralayabiliriz:

a)a) Zamana ait faktZamana ait faktrlerrlerb)b) imentoimento zelliklerinin dayanzelliklerinin dayanmm zerine etkilerizerine etkileric)c) Ortam koOrtam koullarullar ile ilgili faktile ilgili faktrlerrler



122/202

ETKETKLEYEN FAKTLEYEN FAKTRLERRLER


SICAKLIKSICAKLIK BABAIL NEMIL NEM

MENTO TMENTO TPP MENTOMENTO NCELNCEL MMNERAL KATKILARNERAL KATKILAR

KKMYASAL KATKILARMYASAL KATKILAR

KKr kor koullarullar


123/202

SICAKLIK ETKSICAKLIK ETKSS


124/202


Kr S

cakl

(C)

Basn Dayanm (MPa)

100

50

40

30

20

10

20 30 40 50

Beton Ya :

28 gn

1 gn

DDkkm ve sertlem ve sertlememessrasrasnda ynda yksek sksek scaklcaklklarklar

erken dayanerken dayanmlarmlar artartrmaklarmaklabirlikte ileriki yabirlikte ileriki yalardakilardakidayandayanmlarmlar ddrmektedir.rmektedir.

Nedeni:Nedeni: HHzla erken gelizla erken gelienen

hidratasyonun daha zayhidratasyonun daha zayf birf biryapyap oluoluturmasturmasddr.r.

NEM ETKNEM ETKSS


125/202


Nem Oran

imento tarafndan balanan su (g/g)

0.20

0.04

Toplam su

Buharlamayan su0.08

0.12

0.16

0.20

0.24

0.28

0.32

0.36

0.40

0.4 0.6 0.8 1.0

BaBal nemin %80 altl nemin %80 altnanaddtt durumlardadurumlardahidratasyon oldukhidratasyon oldukaa

yavayavalamakta, %30lamakta, %30un altun alt

ndandaise pratik olarak durmaktadise pratik olarak durmaktadr.r.

imentonun hidratasyonunimentonun hidratasyonunssrekli olabilmesi irekli olabilmesi iininortamda suyun bulunmasortamda suyun bulunmasgerekmektedir.gerekmektedir.

SICAKLIK ETKSICAKLIK ETKSS


126/202


KarKarmdan sonraki ilk iki saatteki smdan sonraki ilk iki saatteki scaklcakln betonun dayann betonun dayanmmgeligeliimine etkisiimine etkisi

1809028147315

50

45

40

35

30

25

20

Sre (gn)

Basn Dayanm (Mpa)

13C 21C38C

29C

46C

4C

NEM ETKNEM ETKSS


127/202


180902814735

45

40

35

30

25

20

15

10

Sre (gn)

Basn Dayanm (Mpa)

Srekli nemli

Srekli havada

Sudan karlmazaman:

3 gn

7 gn

14 gn

28 gn



128/202

PRPRZ HIZLANDIRMA YZ HIZLANDIRMA YNTEMLERNTEMLER


PriziPrizi abuklaabuklattran katkran katk maddeleri kullanmakmaddeleri kullanmak

Suyun buharlaSuyun buharlamasmasna yol ana yol amayacakmayacak ekildeekilde(70(70--8080C) doygun buhar banyosu yaptC) doygun buhar banyosu yaptrmak.rmak.

RRTRETRE


129/202


RRTRETREninnin (B(BZZLME) ZARARLARILME) ZARARLARI2. DONATIDA PARAZ2. DONATIDA PARAZT GERT GERLMELER OLULMELER OLUMASIMASI1.1. ATLAKLAR OLUATLAKLAR OLUMASIMASI

ATLAKLARATLAKLAR EKME DAYANIMINI DEKME DAYANIMINI DRRRR

ERERYE GYE GREN SUREN SU LE BLE BRLRLKTEKTE

DONA DAYANIKLILIKDONA DAYANIKLILIK

KKMYASAL ETKMYASAL ETKLERE DAYANIKLILIKLERE DAYANIKLILIKAZALIR!AZALIR!

RRTRE (BTRE (BZZLME) ENGELLENLME) ENGELLENRSERSEATLAK OLUATLAK OLUUR.UR.

PLASTPLASTKKRRTRETRE ATLAATLAII


130/202




131/202




132/202


RRTRETRE


133/202


HHDROLDROLK RK RTRETRETERMTERMK RK RTRETRE

BOBOLUKLARDAKLUKLARDAK SUYUN KAYBISUYUN KAYBI

KKTLE BETONLARINDATLE BETONLARINDA --DIDI SICAKLIK FARKISICAKLIK FARKIBBNYESEL RNYESEL RTRETRE

MENTO HMENTO HDRATASYONDRATASYON RRNLERNLERNNNN

DAHA AZ HACDAHA AZ HACM KAPLAMASIM KAPLAMASIERKEN PLASTERKEN PLASTK RK RTRETRE

TERLEMENTERLEMENN BUHARLAN BUHARLAMAYI KARMAYI KARILAYAMAMASIILAYAMAMASI

KARBONATLAKARBONATLAMA RMA RTRESTRESKARBONATLAKARBONATLAMA SONRASINDA ORTAYAMA SONRASINDA ORTAYA IKANIKANSUYUN BUHARLASUYUN BUHARLAMASIMASI

3Ca(OH)2+CO2 CaCO3+H2O

RRTRETRE


134/202


MENTOMENTO ZELLZELLKLERKLERNNN RN RTREYE ETKTREYE ETKSS

RRtretre oluoluumundaumunda imento ile ilgili faktimento ile ilgili faktrlerin enrlerin en

nemlilerinden biri inceliktir.nemlilerinden biri inceliktir.

ncelinceliin artmasin artmasyla daha fazlayla daha fazla imento tanesi aynimento tanesi ayn zamandazamandahidratasyonahidratasyona katkatlaraklarak nemli miktardanemli miktarda rrtretre meydanameydanagetirirler.getirirler.

ncelik ile artan su miktarncelik ile artan su miktar dada rrtrenintrenin artmasartmasnda rol oynar.nda rol oynar.

ncelinceliin artmasin artmasylayla hidratasyonhidratasyon hhzlandzlandndan kndan klcalllcallkksuyunun bsuyunun byyk bir kk bir ksmsm tutulmututulmu olur. Bolur. Bylece suyun bylece suyun byykkbir kbir ksmsm tutuldututulduundan buharlaundan buharlama az miktarda germa az miktarda gerekleekleir.ir.


135/202

RRTRETRE


136/202



imentoimento retiminde priz sretiminde priz sresini dengelemek amacresini dengelemek amacylayla

kullankullan

lan allan al

tata

nn

n da,n da, rrtretre zerine etkisi bulunmaktadzerine etkisi bulunmaktad

r.r.

Az miktarda alAz miktarda al tata kullankullanlmaslmas imentonunimentonun hidratehidrateelemanlarelemanlarnnn in i yapyapssnn etkileyereketkileyerek rrtrenintrenin artmasartmasna nedenna neden

olmaktadolmaktadr.r.

EEererimentonun daha azimentonun daha az rrtretre yapmasyapmas isteniyorsa,isteniyorsa,

normalden biraz daha fazla alnormalden biraz daha fazla al

tata

kullankullan

lmallmal

dd

r.r.

RRTRETRE


137/202

DeDeiiik tipik tip imentolar bakimentolar bakmmndan karndan karlalattrma yaprma yapllrsa;rsa; hidratasyonhidratasyonhhzz ddk olank olan puzolanikpuzolanik imentolarimentolarnn PortlandPortland imentolarimentolarndan dahandan daha

fazlafazla rrtretre yapmaya elveriyapmaya elverili olduli olduu su sylenebilir.ylenebilir.



imentonun karma bileimentonun karma bileenlerininenlerinin rrtretre zerine etkileri kesinzerine etkileri kesin

olarak bilinmemekle beraberolarak bilinmemekle beraberu gu grrler geler geerlidir :erlidir : BirBirimentoda fazla miktarda Cimentoda fazla miktarda C22S bulunmasS bulunmas rrtrenintrenin fazla olmasfazla olmasnana

yol ayol aabilir.abilir.

nknk bu bilebu bileeninenin hirratasyonuhirratasyonu oldukolduka yavaa yava gergerekleeklemektedir.mektedir.Bu nedenle CBu nedenle C22SSin fazla olmasin fazla olmas buharlabuharlamayan su miktarmayan su miktarnnazaltacak, buharlaazaltacak, buharlaabilen suyun miktarabilen suyun miktarnn arttarttracak ve bu durumdaracak ve bu durumda

rrtretre fazlalafazlalaacaktacakt

r.r.

RRTRETRE


138/202


MENTO RMENTO RTRESTRES LLMM

imentolarimentolarnn rrtresitresi safsafimento hamurundan prizmalarimento hamurundan prizmalar

zerindezerinde rrtreyitreyi llmekle elde edilir.mekle elde edilir.

Genellikle bu amaGenellikle bu amala 40 x 40 x 160la 40 x 40 x 160 mmmmliklik kalkalplarplarkullankullanlmaktadlmaktadr. Hazr. Hazrlananrlanan imento hamuru bu kalimento hamuru bu kalplaraplara

yerleyerletirildikten 24 saat sonra kaltirildikten 24 saat sonra kalptanptan karkarlarak prizmanlarak prizmannnLLoo uzunluuzunluu hassas biru hassas birekildeekilde llllr.r.Daha sonra atmosferde t gDaha sonra atmosferde t gn tutulan prizmann tutulan prizmannn rrtresitresi::

o

tot

L

LL

=


139/202

MENTOMENTO


140/202


LE CHATELLE CHATELER DENEYER DENEY

SSnmeminmemi kirekire veve magnezininmagnezinin imento iimento iinde zararinde zarar

oluoluturabilecek miktarda bulunup bulunmadturabilecek miktarda bulunup bulunmad, pratik bir deney, pratik bir deneyolan ve TS EN 196olan ve TS EN 196--33de belirtilen,de belirtilen, LeLe ChatelierChatelier(Genle(Genleme)me)deneyi ile saptanabilir.deneyi ile saptanabilir.

GenleGenleme deneyinin esas amacme deneyinin esas amac, ba, balanmamlanmam (serbest)(serbest) CaOCaOve/veyave/veya MgOMgO hidratasyonuhidratasyonu sebebiyle sonradan ortayasebebiyle sonradan ortayakabilecek genlekabilecek genleme riskinin deme riskinin deerlendirilebilmesidir.erlendirilebilmesidir.


141/202


142/202

MENTOMENTO


143/202


SOSO33

S0S033 imento iimento iine hammaddelerden, katkine hammaddelerden, katklardan veyalardan veya

kullankullan

lan yaklan yak

ttan girmektedir.ttan girmektedir.

AyrAyrca klinkere eklenen alca klinkere eklenen al tatandan kaynaklanan S0ndan kaynaklanan S033sslfolfo -- aluminataluminat tuzlartuzlarnnn olun olumasmasna neden olmaktadna neden olmaktadr.r.

Bu maddenin CEM I, CEM II, CEM IV ve CEM V iBu maddenin CEM I, CEM II, CEM IV ve CEM V iinin%3.5%3.5den CEM III iden CEM III iin ise % 4 ' den fazla olmamasin ise % 4 ' den fazla olmamas istenir.istenir.

ESKESK MENTO TMENTO TPLERPLER


144/202


PP 32.532.5

PP 42.542.5

PP 52.552.5

BEYAZ MENTO (BP 32.5, BP 42.5)

YKSEK FIRIN CURUFLU(C 32.5, C 42.5)SLFATA DAYANIKLI (SD 32.5)

PP (TS 19)(TS 19)

KK 32.532.5

TT 32.532.5

KATKILIKATKILI MENTOLARMENTOLAR

KATKILIKATKILI MENTOLARMENTOLAR


145/202


MENTOTP

ARET PKLNKER

YKSEKFIRIN

CURUFU

SLKATOZU

PUZOLANVOLKANK,

TORTULAKTF

KL

UUCU KL

SLSL KALKERL

PMST

KALKERTOZU

PORTLANDKOMPOZE

PK/APK/B

80-94

65-79

6-2021-35

PUZOLANKPZ/APZ/B65-8945-64

----

----

----

----

11-3536-55

KOMPOZE KZ/AKZ/B40-6420-39

18-3031-50

----

----

----

----

18-3031-50

PORTLANDCURUFLU

PC/APC/B

80-9465-79

6-2021-35

----

----

----

----

----

----

----

PORTLAND

KALKERL

PL/A

PL/B

80-94

65-79

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

6-20

21-35

YENYEN MENTO TMENTO TPLERPLER


146/202


TS EN 197TS EN 197--1'e g1'e grere imento Timento Trlerirleri

imentolarla ilgili yeni Timentolarla ilgili yeni Trk standardrk standard olan TS EN 197olan TS EN 197--11 GenelGenel

imentolarimentolar standardstandard kapsamkapsamndaki 27 farklndaki 27 farkl genelgenel imento,imento,aaaada verilen 5 ana tipte olmakda verilen 5 ana tipte olmak zere gruplandzere gruplandrrlmlmttr.r.

CEM ICEM I PortlandPortland imentosuimentosu CEM IICEM II PortlandPortland--kompozekompoze imentoimento CEM III YCEM III Yksek fksek frrn cn crufluruflu imentoimento

CEM IVCEM IV PuzolanlPuzolanl imentoimento CEM V KompozeCEM V Kompoze imentoimento



147/202



TS EN 197TS EN 197--1 standard1 standardndanda imentolarimentolarn tann tanmm,,anaana imento tipi,imento tipi,

PortlandPortland imentosu klinkeri oranimentosu klinkeri oran,,

ikinci ana bileikinci ana bileen,en,standart dayanstandart dayanm sm snnff (28 g(28 gnlnlk) vek) veerken dayanerken dayanm kazanma hm kazanma hzz

dikkate aldikkate alnarak yapnarak yaplmlmttr.r.



148/202



ana bileana bileen,en, ((rn.rn. PortlandPortland imentosu klinkeri);imentosu klinkeri);

ikinci ana bileikinci ana bileen,en, ((rn. urn. uucu kucu kl, yl, yksek fksek frrn cn crufu,rufu,kalker, silis dumankalker, silis duman); (maj); (majr katkr katklar)lar) minminr ilave biler ilave bileen,en, ((rn. urn. uucu kucu kl, yl, yksek fksek frrn cn crufu,rufu,

kalker, dokalker, doalal puzolanpuzolan))

priz ayarlaypriz ayarlaycc,, ((rn. kalsiyum srn. kalsiyum slfat; allfat; altata)) kimyasal katkkimyasal katklar,lar, ((rn. pigmentler, hava srn. pigmentler, hava srrkleyicikleyici

katkkatklar).lar).

TS EN 197TS EN 197--11deki dedeki deiiikik imento tiplerine gimento tiplerine grere imentonunimentonun

bilebile

en malzemelerien malzemeleri

uu

ekildedir:ekildedir:



149/202



SS-- grangranle yle yksek fksek frrn cn crufu;rufu; DD-- silis dumansilis duman;;

PP-- dodoalal puzolanpuzolan;; QQ-- dodoalal kalsinekalsine puzolanpuzolan;; VV-- silissi usilissi uucu kucu kl;l; WW-- kalkersi ukalkersi uucu kucu kl;l; TT-- pipimimi ist;ist; MM-- yukaryukardakilerden ikisi veya daha fazlasdakilerden ikisi veya daha fazlas LL-- kalkerkalker

kinci ana bilekinci ana bileeni belirten harfler iseeni belirten harfler ise yledir:yledir:



150/202


- 30.052.5 R

45- 52.5- 20.052.5 N

- 20.042.5 R 6062.5 42.5

- 10.042.5 N- 10.032.5 R

10

7552.5 32.5 16.0-32.5 N

28 gnlk7 gnlk2 gnlk

StandartDayanm

Erken Dayanm Genleme(mm)

Prizbalamasresi(dk)

Basn Dayanm (MPa)

DayanmSnf


lkemizde TS EN 197lkemizde TS EN 197--1'e g1'e gre, en sonre, en son ekliyle 32.5, 42.5 ve 52.5ekliyle 32.5, 42.5 ve 52.5

MPaMPa

olmakolmak

zerezere

standart dayanstandart dayan

m sm s

nn

ff

bulunmaktadbulunmaktad

r.r.

AyrAyrca her dayanca her dayanm sm snnff iiin iki erken dayanin iki erken dayanm sm snnff tantanmlanmmlanmttr.r.



151/202


Portland imentosu klinkerinin oran

(A) yksek, (B) orta ve (C) dk

Alt-snf N normal erken dayanm,R hzl erken dayanm

Standart dayanm snflar

Alt-tip, ikinci ana bileen (burnekte yksek frn crufu)

Ana imento tipi

CEM II/A-S 42,5 N




152/202


LLL

Kalkersi

W

Silissi

V

Doalkalsineedilmi

Q

Doal

P

Minr ilavebileen

KalkerPimiist

T

- -

Uucu klPuzolanSilisduman

D

Yksekfrn

crufu

S

Ana bileenler

Klinker

K

95-100

Bileim (ktlece % olarak)

- - - - - -Portlandimento

Genelimentotipleri

0-5-CEM ICEM I

Anatipler


YENYEN MENTO TMENTO TPLERPLER (TS(TS--EN197)EN197)

KalkersiSilissiDoalkalsine

Doal

Minrilave

bileenKalkerPimi

istUucu klPuzolanSilis

dumanYksek

frncrufu

Ana bileenler

Klinker


Genelimentotipleri

Anatipler


153/202

0-5--6-20------80-94CEM II/A-TPortlandpimi istliimento 0-5--21-35------65-79CEM II/B-T

0-5-6-20-------80-94CEM II/A-LPortlandkalkerliimento

0-5-21-35-------65-79CEM II/B-L

0-5-----21-35---65-79CEM II/B-Q

0-5----6-20----80-94CEM II/A-VPortlanduucu kllimento

0-5----21-35----65-79CEM II/B-V

0-5---6-20-----80-94CEM II/A-W

0-5---21-35-----65-79CEM II/B-W

0-56-20--------80-94CEM II/A-LL

0-521-35--------65-79CEM II/B-LL

0-5--------------------------------------------6-20--------------------------------------- 80-94CEM II/A-MPortlandkompozeimento 0-5------------------------------------------ 21-35 --------------------------------------65-79CEM II/B-M

0-5--------21-3565-79CEM II/B-S

0-5--------6-2080-94CEM II/A-SPortlandcrufluimento

CEM II

0-5-------6-10-90-94CEM II/A-DPortland silisdumanl

imento0-5------6-20--80-94CEM II/A-P

Portlandpuzolanlimento

0-5------21-35--65-79CEM II/B-P

0-5-----6-20---80-94CEM II/A-Q

LLLWV

kalsine

edilmiQ

P TDSK

p



154/202


0-5--------36-6535-64CEM III/A

Yksek f

r

ncrufluimento

CEM III 0-5--------66-8020-34CEM III/B

CEM IV

0-5--------------18-30----------18-3040-64CEM V/AKompozeimento

CEM V

0-5--------81-955-19CEM III/C

0-5-------------------------11-35 ---------------------65-89CEM IV/APuzolanikimento

0-5------------------------ 36-55 ---------------------45-64CEM IV/B

LLL

Kalkersi

W

Silissi

V

Doalkalsineedilmi

Q

Doal

P

Minr ilavebileen

KalkerPimiist

T

- -

Uucu klPuzolanSilisduman

D

Yksekfrn

crufu

S

Ana bileenler

Klinker

K

20-38


31-50 - ----------31-50--------- -

Genelimentotipleri

0-5-CEM V/B

Anatipler


MENTO TMENTO TPLERPLER


155/202


Portland TipiPortland Tipi imento Timento Trlerirleri

TS 197TS 197--1'e g1'e grere lkemizdelkemizde retilenretilen PortlandPortland imentolarimentolar, en son, en son

ekliyle aekliyle aaada gda grrldld gibigibi tiptir.tiptir.

CEM I 32.5CEM I 32.5 (Normal(Normal PortlandPortland imentosu)imentosu)

CEM I 42.5CEM I 42.5 (Y(Yksek Dayanksek Dayanmlml imento)imento)

CEM I 52.5CEM I 52.5 (Y(Yksek Dayanksek Dayanmlml imento)imento)



156/202

Ancak barajlar, deniz yapAncak barajlar, deniz yaplarlar, s, slfatllfatl zeminlerde yapzeminlerde yaplacak inlacak inaatlar iaatlar iinin

uygun deuygun deillerdir.illerdir.PA naat Mhendislii Blm Yap Malzemesi Dersi Yrd. Do. Dr. Hayri N

156156


CEM I 42.5 ve CEM I 52.5 CEM I 32.5CEM I 42.5 ve CEM I 52.5 CEM I 32.5a ga gre;re;

daha fazla kalker idaha fazla kalker ierirler ve daha inceerirler ve daha ince ttlmlmlerdir.lerdir.

BileBileiminde Ciminde C33S daha fazla olduS daha fazla olduundan dayanundan dayanmlarmlar dahadaha

fazladfazlad

r. Bu nedenle Pr. Bu nedenle P32.5'a k32.5'a k

yasla daha fazlayasla daha fazla CaCa(OH)(OH)22 oluoluur.ur. Bu yBu yzden kimyasal dayanzden kimyasal dayanklklllklarklar daha azddaha azdr.r.

HidratasyonHidratasyon sslarlar fazladfazladr ve daha fazla karr ve daha fazla karm suyu gerektirirler.m suyu gerektirirler.

BuBu imentolar yimentolar yksek yapksek yaplar ilar iin arzu edilenin arzu edilen zelliklere sahiptirler.zelliklere sahiptirler.



157/202



Yurt dYurt dnda ise,nda ise, imento iimento iinin ok yaygok yaygn olarak Amerikan ASTMn olarak Amerikan ASTM

ssnnflandflandrrlmaslmas kullankullanlmaktadlmaktadr.r.

1900944040V Slfata Dayankl

19001255026IV Dk Isl

2600891360

III Yksek hzla

dayanm kazanan

18001353342II Orta (Ara tip)

18008112450I NormalC4AFC3AC2SC3SASTM CSA

ncelik(cm2/g)

Ana Bileenlerinin Miktarlar(%)

imento Tipi



158/202



Amerikan ASTM sAmerikan ASTM s

nn

flandfland

rr

lmaslmas

na gna gre;re;BirBirPortlandPortland imentosununimentosunun

hangi hhangi hzlazla hidratasyonhidratasyon yapacayapaca,,

hangi hhangi h

zla ve ne kadarzla ve ne kadarhidratasyonhidratasyon

ss

ss

Yapi_Malzemesi_4_cimento

Documents