YAPAY ZEKÂ VE DUYGUSAL ZEKÂ KULLANIM FARKLILIKLARININ İNCELENMESİ: TEKNOLOJİK KABUL DÜZEYİ EKSENİNDE BİR ARAŞTIRMA

YAPAY ZEKÂ VE DUYGUSAL ZEKÂ KULLANIM FARKLILIKLARININ

İNCELENMESİ: TEKNOLOJİK KABUL DÜZEYİ EKSENİNDE BİR

ARAŞTIRMA

Yrd. Doç. Dr. Ömer Kürşad TÜFEKCİ Süleyman Demirel Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Neziha TÜFEKCİSüleyman Demirel Üniversitesi

Selen GÜCÜNSüleyman Demirel Üniversitesi

15. Ulusal İşletmecilik Kongresi 26-28 Mayıs 2016 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

Sunum Planı•Giriş•İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleri

•Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ

•Araştırma•Sonuç ve Öneriler

•Günümüz işletmelerin rekabet edebilirlikleri ve hızlı değişime ayak uydurmaları inovasyonun üstlendiği rol itibariyle hayati bir önem taşımaktadır.• •Son zamanlarda baktığımızda işletmelerin farklı stratejilerilerinde teknoloji ve beraberinde inovasyon (yenilik) kavramları ile rekabet ettiği görülmektedir.

GİRİŞ

•İşletmeler teknoloji çağındaki gelişmelere ayak uydurmak için bilgisayar teknolojisinden istifade ederek zeki sistemlere yönelmeye başlamıştır.

•İş yaşamının başarısını olumlu yönde etkilen verimini arttıran bir diğer kavram duygusal zekadır.

2.İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleri

Elçin, 2007; Latince bir sözcük olan ‘innovatus’tan türemiş; “toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlaması” anlamına gelir.

Adıgüzel, 2012; Yeni olan herşey değil, ekonomik ve sosyal bir katma değere dönüşenya da dönüştürülen yenilikler olarak nitelendirilmektedir.

Akyüz, 2014; Avrupa komisyonu tarafından 1995 yılında yayınlanan "Green Paper on İnnovation“ bildirisinde inovasyon ekonomik ve sosyal manada sorunlara yeniçözümlerin üretildiği süreçlerin yanında endüstüriyel yapıların yenilenmesinde ve yeni ekonomik sektörlerin ortaya çıkmasında çeşitli rolleri olduğu aynı bildiride belirtilmiştir.

OSLO Klavuzu, 2005; , işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dışilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veyasüreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesi şeklinde tanımlanmaktadır.

İnovasyon Kavramı

Kaplan, 2010; bir süreci ve bir sonucu kapsayan bu kavram yeni bir fikrin sonucu olarak, daha önce yapılmamış ürün/hizmet, üretim süreci, organizasyon yapısı, yöntem, teknoloji veya pazarın ortaya çıkarıldığı ve bunun işletmeye ekonomik yarar sağladığı bir dizi iyileştirme veya geliştirme faaliyetini içeren çalışmalardır.

2.İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleriİnovasyon TürleriBir firmanın ürünlerinde, hizmetlerinde, üretim, dağıtım yöntemlerinde, iş yapış yöntemlerinde, tasarım ve pazarlama yöntemlerinde yapılabilir.

Ürün İnovasyonu

Süreç İnovasyonu

Organizasyonel İnovasyon

Pazarlama İnovasyonu

Hizmet İnovasyonu

Farklı ve yeni ürünün geliştirilmesi; ya da var olan üründe değişiklik, farklılık ve yenilik yapılması ve bu ürünün sunulması şeklinde

gerçekleşmektedir.

Hizmetin sunum ve dağıtım sistemindeki yenilik ve

farklılık, hizmetin sunulmasında yeni

teknolojilerin kullanılması

Ürün tasarımından ambalajlanmasına, ürünün

konumlandırılmasından ürünün tanıtımına ve

fiyatlandırılmasına kadar önemli değişiklikleri içine

alan yepyeni bir pazarlama yöntemi oluşturmaktır.

Piyasada oluşan yapısal değişmeden yararlanarak sektör ilişkilerinin yeniden

tanımlanması

Farklı ve yeni bir üretim ya da dağıtım yönetiminin geliştirilmesi veya varolan yönetimlerin iyileştirilip

daha gelişkin hale getirilmesidir.

.3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı

Yapay ZekâYapay zekânın çevresinde

konuşulan konu başlıkları ise yapay sinir ağları, uzman sistemler, bulanık mantık,

genetik algoritmalardır.

•İlk defa 1950’li yıllarda ortaya çıkan yapay zekâ terimi 40, 50 yıllık bir zaman diliminde hayatın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. •En temel özelliği ise problemlere çözümler üretirken bilgiye dayalı karar veren sistemler olmasıdır.

.3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı

Yapay ZekâYapay zekânın çevresinde

konuşulan konu başlıkları ise yapay sinir ağları, uzman sistemler, bulanık mantık,

genetik algoritmalardır.

3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı

Yapay ZekâYapay zekâ kavramı bilim kurgu, uzay

araştırmalarından günümüze mobil uygulamalar, sosyal medya web bazlı

yapay ağlar, müşteri açısından dağıtım kanallarının yürütülmesi,kampanya

yönetimi, analitik CRM gibi uygulamardan satıştan pazarlamaya

kadar her alana uzandığını görmekteyiz..

Pazarlama açısından

“Duygusal Zekâ

3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı

Duygusal zekânın geliştirilmesi; kişinin kendini duygusal açıdan

tanımlayabilmesi, tanımladığı duyguları kontrol edebilmesi, çevresindeki

insanların duygularını tanımlar hale gelmesini ifade etmektedir.

Yöneticilerin ve işgörenlerin toplum düzeyindeki gelişmeleri, ekonomik şartların farklılaşması, iş çevrelerindeki ve ortamlarındaki değişmeler, artan rekabet kısacası içinde bulunduğum bu çağın tüm zorluklarıyla baş edebilmesi için duygusal zekâyı kullanmaları ve duyguları yönetme gerekliliği ortaya çıkması başarı için bir avantaj sağlamaktadır.

Duygusal zekâsı yüksek olan işgörenler

firmaların en önemli rekabet avantajlarıdır.

4. Araştırma Bu araştırmada;

•yeniliklere açıklıklarını•teknolojiye yönelik tutumlarını ve artan ürün özelliklerine yönelik tutumlarını anlamak

amaçlanmıştır.

Teknoloji kabul

düzeyinde yapay zekâ ve

duygusal zekâ

kullanımı hakkında

ki farkındalıklarının incelenm

esi ve farklılıklarının

araştırılması

4. AraştırmaAraştırma Yöntemi Veri seti olan Süleyman

Demirel Üniversitesi Merkez Yerleşkesi

öğrencilerinin katılımıyla tasarlanan soru formu

online olarak hazırlanmış, online anket 428

katılımcıyla gerçekleştirilmiştir.

Soru formunun ilk bölümünü ilk 16

sorusunda Wong and Law (2002)’nin Duygusal Zekâ

Ölçeğinden yararlanılmıştır

Sorularda kesinlikle katılıyorumdan

kesinlikle katılmıyoruma kadar

derecelenen 5 ‘li Likert ölçek kullanılmıştır.

4. AraştırmaÖlçeklerin Güvenilirlikleri

Değişkenler İfadeler Alfa KatsayılarıDuygusal Zekâ Ölçeği 16 0, 862Yapay Zekâ Ölçeği 14 0,838Duygusal Zekânın Teknoloji Kabul Düzeyi Ölçeği

5 0,574

Tüm ölçek 35 0,877Çalışmada kullanılan anket Duygusal Zekâ, Yapay Zekâ ve diğer Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul düzeyi sorularını oluşturan

ölçeklerden her biri ve tüm ölçeklerin toplam

Cronbach Alpha katsayıları incelenmiştir.

4. AraştırmaBulgular;

  Demografik Özellikler f %

Cinsiyet Kadın 289 67,5Erkek 139 32,5

Yaş 

17-20 193 45,121-24 153 35,725-28 62 14,5

29 ve üzeri 20 4,7

Öğrenim Durumu

Ön Lisans 57 13,3Lisans 336 78,5

Yüksek Lisans 34 7,9Doktora 1 2

4. Araştırma Duygusal Zekâ ile ilgili sorulan sorularda "kendi duygularımı iyi tanırım” ifadesi duygusal zekâ kavramı içesinde 4,23 ile en yüksek ortalamayla beraber yapay zekâ ve duygusal zekânın teknoloji kabul düzeyini de içine alan anket genel değerlendirilmesinde en yüksek ortalamayı ifade eder

Duygusal zekâ ölçeğinin en düşük ortalamasıyla 2,87 ile “Çok sinirli olduğumda her zaman hızlıca sakinleşebilirim” ifadesidir. •Dolayısıyla birey kendi duygularını tanısa

da çok sinirli anlarında kendilerini sakinleştirme konusunda yetersiz

kalmaktadır.

Yapısal ölçek analizinde;

4. AraştırmaYapısal ölçek analizinde;

Yapay Zekâ ile ilgili sorulan sorularda en yüksek ortama 4,03 ile” Teknolojik ürünlerin modası çok çabuk geçmektedir” ifadesidir, en düşük ortalama 2,39 ise “Tüm ürünlerde en son çıkan teknolojiyi almak benim için önemlidir” ifadesidir. •Bu noktada tüketiciler teknolojinin hızla kendini yenilediğin farkında

olup son çıkan ürünleri satın almada maddi güç açısından

yeteriz oldukları sonucuna varılımıştır.

4. AraştırmaYapısal ölçek analizinde;

Duygusal Zekânın Teknoloji Kabul Düzeyi ekseninde sorulan sorularda en yüksek ortalamayla 4,04 ” İki rakip firmadan birinin kullandıkları teknolojide müşterilerinin duygularına yer vermesi rekabet üstünlüğü sağlar” ifadesiyken en düşük ortalamaya 2,57 “Bana özel fırsatlar yaratmak için teknolojik uygulamaların kişisel bilgilerimi istemesi benim için sorun oluşturmaz” ifadesidir.

Kullanılanılan teknolojinin duygulara hitap etmesi müşteriyi

memnun ederken güven konusunda birey kişisel bilgilerini paylaşmada teknolojiye şüpheyle

yaklaşmaktadır ve kişisel bilgilerini vermek istememektedir.

4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu

Korelasyon katsayısı r sadece iki değişken arasındaki ilişkinin kuvvet derecesi hakkında bilgi vermektedir. Değişkenler arasındaki ilişkinin türü veya formülasyonu hakkında bilgi vermez.

Korelasyon analizi,

iki değişken

arasındaki ilişkinin

veya bağımlılığın şiddetini

belirlemeye

yönelik bir analiz tekniğidir

4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu Duygusal

Zekâ Yapay Zekâ

Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul Düzeyi

DuygusalZekâ

Pearson Correlation

1 ,305** ,255**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428

YapayZekâ

Pearson Correlation

,305** 1 ,451**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji

Kabul Düzeyi

Pearson Correlation

,255** ,451** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).

Korelâsyon Analiz Tablosu

4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu Duygusal

Zekâ Yapay Zekâ

Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul Düzeyi

DuygusalZekâ

Pearson Correlation

1 ,305** ,255**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428

YapayZekâ

Pearson Correlation

,305** 1 ,451**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji

Kabul Düzeyi

Pearson Correlation

,255** ,451** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).

Korelâsyon Analiz Tablosu

Yapay zekâ ve Duygusal zekânın

teknoloji kabul düzeyinde (r=,451 p< 0,01) istatistiki olarak anlamlı bir

korelasyon saptanmıştır.

Yapay zekâ kavramı

hakkında olumlu algının artığı bir

ortamda duygusal zekanın

teknoloji kabul düzeninin de

olumlu yönde artacağı benzer

şekildeduygusal zeknına

teknoloji kabul düzeyine olumlu algının artması ile yapay zekâ

hakkındaki olumlu

algınında artacağı

saptanmıştır

Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ

Yapay Zekâ

Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul Düzeyi

DuygusalZekâ

Pearson Correlation

1 ,305** ,255**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428

YapayZekâ

Pearson Correlation

,305** 1 ,451**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji

Kabul Düzeyi

Pearson Correlation

,255** ,451** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).

4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu

Yapay zekâ ve Duygusal zekânın

(r=,305 p< 0,01) istatistiki

olarak anlamlı bir korelasyon

saptanmıştır

Yapay zekâ kavramı hakkında olumlu algının artığı bir

ortamda duygusal zekâ hakkında olumlu yönde artacağı benzer şekilde duygusal zekâ hakkında

olumlu algının artması ile yapay zekâ hakkındaki olumlu

algınında artacağı saptanmıştır.

Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ

Yapay Zekâ

Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul Düzeyi

DuygusalZekâ

Pearson Correlation

1 ,305** ,255**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428

YapayZekâ

Pearson Correlation

,305** 1 ,451**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji

Kabul Düzeyi

Pearson Correlation

,255** ,451** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).

Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ

Yapay Zekâ

Duygusal Zekânın

Teknoloji Kabul Düzeyi

DuygusalZekâ

Pearson Correlation

1 ,305** ,255**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428

YapayZekâ

Pearson Correlation

,305** 1 ,451**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji

Kabul Düzeyi

Pearson Correlation

,255** ,451** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000

N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).

4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu

Duygusal zekâ ve Duygusal zekânın

teknoloji kabul düzeyinde (r=,255 p< 0,01) istatistiki olarak anlamlı bir

korelasyon saptanmıştır.Duygusal zekâ kavramı

hakkında olumlu algının artığı bir ortamda duygusal zekanın teknoloji kabul düzeninin de

olumlu yönde artacağı benzer şekilde duygusal zekanın teknoloji kabul

düzeyine olumlu algının artması ile duygusal zekâ hakkındaki olumlu algınında artacağı

saptanmıştır

5. Sonuç Ve ÖnerilerArtan bilgi düzeyi ve tecrübenin birbirlerini

olumlu yönde etkilediğini yapay zekânın kullanımın artması ile yapay zekâ

kullanım uygulamalarında duygusal zekâya ihtiyaç olduğu kabul

etmektedirler.Genç tüketici konumunda olan öğrencilerin bakış açısıyla teknoloji

kabul düzeyinin, yapay zekâ ve duygusal zekâ ile ilişkili anlamlı sonuçlar doğrultusunda işletmelerin başarısında yöneticiliğinde

gerek teknolojisinde önem teşkil eden yapay zekâ kullanımının yanında duygusal zekâya da yer vermenin etkin

rol oynaması gerektiğini göstermektir.Teknolojide yapay zekâya yer veren

işletmelerde duygusal zekâya da yer verilebilmesi yolunda eksikliler

tespit edilip teknolojilerinin geliştirilmesi yönünde çalışmalar

yapılmalıdır.

TAKİP ETTİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

[email protected]