YAHYA KEMAL BEYATLI

YAHYA KEMAL BEYATLIYAHYA KEMAL BEYATLI

CANAN ASLANCANAN ASLAN

TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF 2. TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF 2. ÖĞRETİMÖĞRETİM

10903201291090320129

İçindekilerİçindekiler

►Hayatı,Hayatı,►Kişiliği,Kişiliği,►Fikirleri,Fikirleri,►Tarih,Tarih,►Vatan,Vatan,►Irk,dil ve din,Irk,dil ve din,►Eserleri,Eserleri,

HayatıHayatı►Yahya Kemal 2 Aralık 1184’te Üsküp’te Yahya Kemal 2 Aralık 1184’te Üsküp’te

doğmuştur.doğmuştur.►Asıl ismi Mehmet Agâh’tır.Asıl ismi Mehmet Agâh’tır.►İlk okumaya Üsküp’te başladı.İlk okumaya Üsküp’te başladı.►Orta öğrenimini Selânik ve İstanbul’da Vefa Orta öğrenimini Selânik ve İstanbul’da Vefa

İdadilerinde bitirdi.İdadilerinde bitirdi.►1093’te Paris’e kaçtı, dokuz yıl kaldı.1093’te Paris’e kaçtı, dokuz yıl kaldı.►1912’de İstanbul’a döndü.1912’de İstanbul’a döndü.

►Edebiyat ve tarih öğretmenlikleri yaptı,Edebiyat ve tarih öğretmenlikleri yaptı,►1915-1918 yılları arasında Dârülfünun 1915-1918 yılları arasında Dârülfünun

müderrisliğine seçildi.müderrisliğine seçildi.►Elli yıl sürece, halkın diliyle Türk’ün öz Elli yıl sürece, halkın diliyle Türk’ün öz

değerleriyle, milliyetçilikle ilgili yazılar yazdı.değerleriyle, milliyetçilikle ilgili yazılar yazdı.►1 Kasım 1958 sabahı vefat etti.1 Kasım 1958 sabahı vefat etti.►Son sözü, Bakî’nin: “Allah’adır tevekkülümüz, Son sözü, Bakî’nin: “Allah’adır tevekkülümüz,

itimadımız.”itimadımız.”

Kişiliği Kişiliği ► Yetişme tarzı, kültürü, tesirleri ve her hali Türk olan Yetişme tarzı, kültürü, tesirleri ve her hali Türk olan

davranışıyla millî şahsiyetlerimizden biridir.davranışıyla millî şahsiyetlerimizden biridir.► Yetişmesinde Rumeli topraklarının ve Üsküp gibi Türk-İslam Yetişmesinde Rumeli topraklarının ve Üsküp gibi Türk-İslam

çevrelerinin etkisi büyüktür.çevrelerinin etkisi büyüktür.► Sanatına ve şiire çok önem verir. “Mısra benim Sanatına ve şiire çok önem verir. “Mısra benim

namusumdur.” dediği işitilmiştir.namusumdur.” dediği işitilmiştir.► Eserlerini; his, ilham ve hevesle değil, kültür ve felsefe Eserlerini; his, ilham ve hevesle değil, kültür ve felsefe

derinliğiyle yazmıştır.derinliğiyle yazmıştır.► Başlıca ilkesi; az ve öz yazmak, sanatta acelesiz ve vefalı Başlıca ilkesi; az ve öz yazmak, sanatta acelesiz ve vefalı

olmak.olmak.► 1917’de başlayıp 1956’da yayımladığı Selimnâme bunlardan 1917’de başlayıp 1956’da yayımladığı Selimnâme bunlardan

biridir.biridir.

Fikirleri Fikirleri ► Yahya Kemal, (Mehmet Akif veya Namık Kemal gibi) Yahya Kemal, (Mehmet Akif veya Namık Kemal gibi)

sanatıyla bir toplum veya dünya görüşünü telkin eden sanatıyla bir toplum veya dünya görüşünü telkin eden şairlerden değildir.şairlerden değildir.

► Ahmet Haşim veya Cenap Şahabeddin gibi duygularını Ahmet Haşim veya Cenap Şahabeddin gibi duygularını mecazlarla söyleyen sanatkarlardan da değildir.mecazlarla söyleyen sanatkarlardan da değildir.

► O, şiirlerini zengin bir fikir varlığının ve dünya görüşünün O, şiirlerini zengin bir fikir varlığının ve dünya görüşünün altında yazar.altında yazar.

► Fikirlerini şiir mısrasının havası içinde eriterek vermektedir.Fikirlerini şiir mısrasının havası içinde eriterek vermektedir.► Didaktik tarzda şiir yazmaz. Mısra içinde fikrin “Meyvenin Didaktik tarzda şiir yazmaz. Mısra içinde fikrin “Meyvenin

içindeki gıdalı öz gibi” saklı kalmasını ister.içindeki gıdalı öz gibi” saklı kalmasını ister.► Fikirleri anlaşılmadan şiirlerini anlaşılmaz.Fikirleri anlaşılmadan şiirlerini anlaşılmaz.

►Paris’te “Biz neyiz?” diye düşünmeye başladı.Paris’te “Biz neyiz?” diye düşünmeye başladı.►Hocası Albert Sorel’in dersinde; “Biz neyiz, Hocası Albert Sorel’in dersinde; “Biz neyiz,

Türklük nedir?” sorularının cevabını aldı.Türklük nedir?” sorularının cevabını aldı.►Artık genç şair Türk tarihinin hayranıydı.Artık genç şair Türk tarihinin hayranıydı.►Türk milletinin oluşunda ve milliyet anlayışında Türk milletinin oluşunda ve milliyet anlayışında

tarih, vatan, ırk, din, dil ve güzel sanatlar gibi tarih, vatan, ırk, din, dil ve güzel sanatlar gibi unsurların üzerinde durmaktaydı.unsurların üzerinde durmaktaydı.

Tarih Tarih

►Yahya Kemal için tarihe dönüş Yahya Kemal için tarihe dönüş (historicité=tarihîlik) yeni bir milliyetçilik (historicité=tarihîlik) yeni bir milliyetçilik akımının kaynağıdır.akımının kaynağıdır.

►Bu görüş, bizi Batı’ya karşı aşağılık Bu görüş, bizi Batı’ya karşı aşağılık duygusundan kurtaracaktır.duygusundan kurtaracaktır.

►Geçmişimizde yüksek olan ve bizi yaşata gelen Geçmişimizde yüksek olan ve bizi yaşata gelen değerlerle yeni bağlar kurulacaktır.değerlerle yeni bağlar kurulacaktır.

►Milli olmak, milleti doğuran tarihi sevmekle ve Milli olmak, milleti doğuran tarihi sevmekle ve yaşatmakla mümkündür.yaşatmakla mümkündür.

►Kendi mazimizi sevmenin, başka milletleri Kendi mazimizi sevmenin, başka milletleri inciten bir tarafı yoktur. Bu sadece hatıralar inciten bir tarafı yoktur. Bu sadece hatıralar içinde bir şahsiyet arayışıdır.içinde bir şahsiyet arayışıdır.

►Tarihe yaslanan milliyetçilik Avrupa’da da Tarihe yaslanan milliyetçilik Avrupa’da da yenidir.yenidir.

►Yahya Kemal’in sırf Osmanlı hayranı olduğu Yahya Kemal’in sırf Osmanlı hayranı olduğu sanılır. Kendisi buna şiddetle karşı çıkar:sanılır. Kendisi buna şiddetle karşı çıkar:

►“ “ Bana dair en yanlış görüşlerden biri, yalnız Bana dair en yanlış görüşlerden biri, yalnız Osmanlı tarihine hayran olduğumu söylemek Osmanlı tarihine hayran olduğumu söylemek hem yanlış, hem de noksan iddiadır. Benim hem yanlış, hem de noksan iddiadır. Benim itikadıma göre yeni vatanın fethi Malazgirt’ten itikadıma göre yeni vatanın fethi Malazgirt’ten başlar…Malazgirt’ten Osmanlı devletinin başlar…Malazgirt’ten Osmanlı devletinin zuhuruna kadar Rum(Anadolu) Selçukîleri ve bu zuhuruna kadar Rum(Anadolu) Selçukîleri ve bu devlete tabi beylikler, Türkiye’deki Türklüğün devlete tabi beylikler, Türkiye’deki Türklüğün temelini kurmuş Türklerdir…”temelini kurmuş Türklerdir…”

Vatan Vatan ►Yahya Kemal’e göre:Yahya Kemal’e göre:►““Vatan hiçbir zaman bir nazariye değil, Vatan hiçbir zaman bir nazariye değil,

bir topraktır. Toprak cedlerin bir topraktır. Toprak cedlerin mezarlarıdır…”mezarlarıdır…”

►Vatan somut bir varlıktır.Vatan somut bir varlıktır.►Mücerret bir varlık olarak onu yalnız Mücerret bir varlık olarak onu yalnız

ansiklopedilerde okuyabiliriz. ansiklopedilerde okuyabiliriz. ►Hâlbuki vatanın evlatları mücerret bir Hâlbuki vatanın evlatları mücerret bir

varlık için ölmez.varlık için ölmez.►Fakat somut bir mefhum için asırlarca Fakat somut bir mefhum için asırlarca

ve milyonlarca insan ölebilir.ve milyonlarca insan ölebilir.

Irk Irk

► Yahya Kemal, milletin bir unsuru olan ırkı Yahya Kemal, milletin bir unsuru olan ırkı kan, renk veya kafa yapısı gibi maddi kan, renk veya kafa yapısı gibi maddi şeylerde aramaz.şeylerde aramaz.

►Ona göre ırk: bir vatan üstünde yaşanılmış Ona göre ırk: bir vatan üstünde yaşanılmış tarihin verimidir. Coğrafi oluştur.tarihin verimidir. Coğrafi oluştur.

Din Din

► İslamlığı, “ en güzel din” diye niteleyerek, İslamlığı, “ en güzel din” diye niteleyerek, milletimizin temel unsurlarından saymıştır.milletimizin temel unsurlarından saymıştır.

► Yahya Kemal, Müslümanlığın Kitabî tarafını Yahya Kemal, Müslümanlığın Kitabî tarafını kurcalamaz.kurcalamaz.

► İslamiyet’i, halkımız ve toprağımız üstünde İslamiyet’i, halkımız ve toprağımız üstünde beliren şekli ile terennüm eder.beliren şekli ile terennüm eder.

► Bazı sohbetlerinde İslamlıktan şöyle Bazı sohbetlerinde İslamlıktan şöyle bahseder:bahseder:

► ““Ben Türk milletinin inandığı Allah’a yine Ben Türk milletinin inandığı Allah’a yine Türk milletini inandığı peygambere Türk milletini inandığı peygambere inanırım.”inanırım.”

► Türk milleti İslamiyet ile birleşerek asıl Türk milleti İslamiyet ile birleşerek asıl mizacına ulaşmıştır.mizacına ulaşmıştır.

► Bu durum, hakimiyet altındaki milletlere Bu durum, hakimiyet altındaki milletlere mesut zamanlar yaşatmıştır.mesut zamanlar yaşatmıştır.

Dil Dil

►Türkçeyi milli bir unsur olarak şu ilkelerle Türkçeyi milli bir unsur olarak şu ilkelerle değerlendirmiştir:değerlendirmiştir:

►““Şiirde Türkçeye girmemiş hiçbir Arap, Şiirde Türkçeye girmemiş hiçbir Arap, Acem ve Frenk kelimesi kullanmamak; Acem ve Frenk kelimesi kullanmamak;

►Yaşayan Türkçeye girmiş, yabancı kelimeleri, Yaşayan Türkçeye girmiş, yabancı kelimeleri, Türklerin verdiği ses ve anlamla kullanmak.Türklerin verdiği ses ve anlamla kullanmak.

►Servet-i Fünûn şiirinden gelen etkiyi Türkçeden Servet-i Fünûn şiirinden gelen etkiyi Türkçeden kaldırmak.kaldırmak.

► Yahya Kemal “söylediğimiz lisan” dediği, Yahya Kemal “söylediğimiz lisan” dediği, İstanbul halkı Türkçesine bağlıdır.İstanbul halkı Türkçesine bağlıdır.

► Paris’te iken “Sophokles’in Yunancası ve Paris’te iken “Sophokles’in Yunancası ve Tacite’in Latincesi gibi sâf” bir Türkçe Tacite’in Latincesi gibi sâf” bir Türkçe aramıştır.aramıştır.

► Türkçeyi “Bu dil ağzımda annemin sütüdür.” Türkçeyi “Bu dil ağzımda annemin sütüdür.” mısrasına benzetmiştir.mısrasına benzetmiştir.

Güzel SanatlarGüzel Sanatlar

► Yahya Kemal,musiki, mimarlık, şiir ve Yahya Kemal,musiki, mimarlık, şiir ve hattatlık gibi sanatların üzerinde durmuştur.hattatlık gibi sanatların üzerinde durmuştur.

► Birçok yerde ilham kaynağı edindiği bu milli Birçok yerde ilham kaynağı edindiği bu milli sanatlar hakkında yazdığı şiirleri vardır.sanatlar hakkında yazdığı şiirleri vardır.

► Eski Musiki şiirlerinde şöyle anlatır:Eski Musiki şiirlerinde şöyle anlatır: “Çok insan anlayamaz eski musikimizden “Çok insan anlayamaz eski musikimizden Ve ondan anlayamayan bir şey anlamaz Ve ondan anlayamayan bir şey anlamaz bizden.“bizden.“

►Türk mimarisine olan hayranlığını Türk mimarisine olan hayranlığını Süleymaniye’de şöyle anlatmıştır:Süleymaniye’de şöyle anlatmıştır:

“ “En güzel mâbedi olsun diye en son dininEn güzel mâbedi olsun diye en son dinin Budur öz şekli hayâl ettiği mîmârinin.” Budur öz şekli hayâl ettiği mîmârinin.”

►Türk sanatını tarihi ve milletimizi ayna gibi Türk sanatını tarihi ve milletimizi ayna gibi yansıtmasında yetersiz bulur.yansıtmasında yetersiz bulur.

►Bu düşüncesini Hayâl Beste şiirinde Bu düşüncesini Hayâl Beste şiirinde söylemektedir.söylemektedir.

“ “Bu eserler seni göstermeye kâfi diyemem,Bu eserler seni göstermeye kâfi diyemem,Şi’re aksettirebilseydin eğer dinlerdin,Şi’re aksettirebilseydin eğer dinlerdin,Yüz fetih şi’ri okundukça çelik tellerden.” Yüz fetih şi’ri okundukça çelik tellerden.”

Nesirleri Nesirleri

►Şiirler söylemiş ve nesirler yazmıştır.Şiirler söylemiş ve nesirler yazmıştır.►Şiirleri kadar değerli ve çok sayıda nesiri vardır.Şiirleri kadar değerli ve çok sayıda nesiri vardır.► Yersiz mecazlardan arınmış, duygu yüklü, her cümlesi Yersiz mecazlardan arınmış, duygu yüklü, her cümlesi

fikri bir adım ileri götüren üslubu vardır.fikri bir adım ileri götüren üslubu vardır.► Nesrin şiirden bambaşka bir hüviyette olduğunu söyler.Nesrin şiirden bambaşka bir hüviyette olduğunu söyler.

EserleriEserleri

►İstiklâl Harbi yazılarını içine alan: Eğil dağlar İstiklâl Harbi yazılarını içine alan: Eğil dağlar (1966),(1966),

►Bazı meşhur edebiyat, basın ve siyaset Bazı meşhur edebiyat, basın ve siyaset adamlarını tanıtan: Siyasî Hikâyeler (1968),adamlarını tanıtan: Siyasî Hikâyeler (1968),

►Bazı tarih olaylarını hikâye tekniğiyle anlatan: Bazı tarih olaylarını hikâye tekniğiyle anlatan: Edebiyata Dair (1971),Edebiyata Dair (1971),

►Yakın tarihimize ışık tutan: Çocukluğum, Yakın tarihimize ışık tutan: Çocukluğum, Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hatıralarım (1973),Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hatıralarım (1973),

►Bazı büyük tarih olaylarını anlatan makaleleri: Bazı büyük tarih olaylarını anlatan makaleleri: Tarih Musâhabeleri (1975),Tarih Musâhabeleri (1975),

►Dostlarına, babasına yazdığı mektuplarla Dostlarına, babasına yazdığı mektuplarla İspanya’yı anlatan: Makaleler, Mektuplar İspanya’yı anlatan: Makaleler, Mektuplar (1977).(1977).

Şiirler Şiirler

►Yahya Kemal istendiği halde şiirlerini kitaplar Yahya Kemal istendiği halde şiirlerini kitaplar halinde toplanmış olarak görmeden öldü.halinde toplanmış olarak görmeden öldü.

►Çünkü birçok mısralarına, istediği son güzelliği Çünkü birçok mısralarına, istediği son güzelliği henüz veremediğini vehmeden titiz bir henüz veremediğini vehmeden titiz bir sanatkardı.sanatkardı.

►Ölümünden sonra kurulan Yahya Kemal Ölümünden sonra kurulan Yahya Kemal Enstitüsü tarafından şu kitapları yayımlandı:Enstitüsü tarafından şu kitapları yayımlandı:

►Kendi Gök KubbemizKendi Gök Kubbemiz►Eski Şiirin RüzgariyleEski Şiirin Rüzgariyle►Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe

Söyleyiş Söyleyiş ►Şairin Bitmemiş Şiirleri Şairin Bitmemiş Şiirleri

Şiirlerinin TasnifiŞiirlerinin Tasnifi

►Kuralsız nazım şekilleri ve yirminci yüzyıl Kuralsız nazım şekilleri ve yirminci yüzyıl Türkçesiyle söylenmiş şiirler,Türkçesiyle söylenmiş şiirler,

►Divan Edebiyatı nazım şekilleriyle ve o şiirin Divan Edebiyatı nazım şekilleriyle ve o şiirin söylenmiş şiirlersöylenmiş şiirler

►RubailerRubailer

Şiir Üzerine GörüşleriŞiir Üzerine Görüşleri

►Türk şiiri herkesin lisanıyla yazmak.Türk şiiri herkesin lisanıyla yazmak.►Türk şiirini halis olmayan unsurlardan Türk şiirini halis olmayan unsurlardan

kurtarmak ve ona asıl unsuru olan “ritm”i kurtarmak ve ona asıl unsuru olan “ritm”i bahşetmek.bahşetmek.

►Sentetik şiir yapmak.Sentetik şiir yapmak.

Şiirinin VasıflarıŞiirinin Vasıfları

►Yahya Kemal’in her şiiri, mükemmel olmak ve Yahya Kemal’in her şiiri, mükemmel olmak ve kendi kendini aşmak yolunda attığı adımlardır.kendi kendini aşmak yolunda attığı adımlardır.

►Yahya Kemali, yazılan değil söylenen şiirin Yahya Kemali, yazılan değil söylenen şiirin peşindedir.peşindedir.

►Daima bizim olanı düşünür. Daima bizim olanı düşünür. ►Millî temeller üzerine kurulmuştur.Millî temeller üzerine kurulmuştur.

Şiirlerinden Örnekler Şiirlerinden Örnekler

►Geçmiş YazGeçmiş Yaz►AkıncıAkıncı►GeceGece►Eylül SonuEylül Sonu

Geçmiş YazGeçmiş Yaz

Rü'yâ gibi bir yazdı. Yarattın hevesinle, Rü'yâ gibi bir yazdı. Yarattın hevesinle, Her ânını, her rengini, her şi'rini hazdan. Her ânını, her rengini, her şi'rini hazdan. Hâlâ doludur bahçeler en tatlı sesinle! Hâlâ doludur bahçeler en tatlı sesinle! Bir gün, bir uzak hâtıra özlersen o yazdan Bir gün, bir uzak hâtıra özlersen o yazdan

Körfezdeki dalgın suya bir bak, göreceksin: Körfezdeki dalgın suya bir bak, göreceksin: Geçmiş gecelerden biri durmakta derinden; Geçmiş gecelerden biri durmakta derinden; Mehtâb... iri güller... ve senin en güzel aksin... Mehtâb... iri güller... ve senin en güzel aksin... Velhasıl o rü'yâ duruyor yerli yerinde! Velhasıl o rü'yâ duruyor yerli yerinde!

Akıncı Akıncı Bin atlı, akınlarda çocuklar gibi şendik; Bin atlı, akınlarda çocuklar gibi şendik; Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik!Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik!

Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!Bir yaz günü geçtik Tuna'dan kaafilelerle... Bir yaz günü geçtik Tuna'dan kaafilelerle...

Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan, Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan, Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan. Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan.

Bir gün yine dolu dizgin boşanan atlarımızla Bir gün yine dolu dizgin boşanan atlarımızla Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla... Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla...

Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde! Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde!

Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik, Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik, Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik! Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik!

Gece Gece Kandilli yüzerken uykulardaKandilli yüzerken uykulardaMehtâbı sürükledik sularda...Mehtâbı sürükledik sularda...Bir yoldu parıldayan, gümüşten,Bir yoldu parıldayan, gümüşten,Gittik...Bahs açmadık dönüşten.Gittik...Bahs açmadık dönüşten.Hulyâ tepeler, hayâl ağaçlar...Hulyâ tepeler, hayâl ağaçlar...Durgun suda dinlenen yamaçlar...Durgun suda dinlenen yamaçlar...Mevsim sonu öyle bir zaman kiMevsim sonu öyle bir zaman kiGaaip bir mûsıkîydi sanki. Gaaip bir mûsıkîydi sanki. Gitmiş kaybolmuşuz uzakta,Gitmiş kaybolmuşuz uzakta,Rü'yâ sona ermeden şafakta...Rü'yâ sona ermeden şafakta...

Eylül SonuEylül SonuGünler kısaldı. Kanlıca'nın ihtiyarları Günler kısaldı. Kanlıca'nın ihtiyarları Bir bir hatırlamakta geçen sonbaharları. Bir bir hatırlamakta geçen sonbaharları. Yalnız bu semti sevmek için ömrümüz kısa... Yalnız bu semti sevmek için ömrümüz kısa... Yazlar yavaşca bitmese, günler kısalmasa...Yazlar yavaşca bitmese, günler kısalmasa...İçtik bu nadir içki'yi yıllarca kanmadık... İçtik bu nadir içki'yi yıllarca kanmadık... Bor böyle zevke tek bir ömür yetmiyor, yazık! Bor böyle zevke tek bir ömür yetmiyor, yazık! Ölmek kaderde var, bize ürküntü vermiyor; Ölmek kaderde var, bize ürküntü vermiyor; Lakin vatandan ayrılışın ıztırâbı zor. Lakin vatandan ayrılışın ıztırâbı zor. Hiç dönmemek ölüm gecesinden bu sâhile, Hiç dönmemek ölüm gecesinden bu sâhile, Bitmez bir özleyiştir, ölümden biter bile.Bitmez bir özleyiştir, ölümden biter bile.

Kaynakça: Ahmet KABAKLIKaynakça: Ahmet KABAKLI