Y tế tuyến cơ sở và chương trình quốc gia chăm sóc sức khỏe tuyến ban đầu

Chăm Sóc Sức Khỏe Ban ĐầuTại Việt Nam

ThS. BS. Võ Thành Liêm

Mục tiêu bài giảng

Định nghĩa sức khỏe, chăm sóc sức khỏe ban đầu. Liệt kê các nội dung chính sách chăm sóc sức khỏe

ban đầu tại VN.

Đề mục

Nguyên lý về chăm sóc sức khỏe ban đầu

Các nội dung chăm sóc sức khỏe ban đầu ở VN

Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu

Sức khỏe: – Trạng thái thoải mái toàn diện: Thể chất-Tinh thần-Xã

hội

– Không chỉ là không có bệnh hay thương tật


Sức khỏe: – Trạng thái thoải mái toàn diện: Thể chất-Tinh thần-Xã

hội

– Không chỉ là không có bệnh hay thương tật

3 mặt của sức khỏe:– Sức khỏe thể chất

– Sức khỏe tinh thần

– Sức khỏe xã hội


Chăm sóc sức khỏe ban đầu– Là chăm sóc sức khỏe thiết yếu

– Dựa trên những phương pháp-kỹ thuật thực hành-> cá nhân, gia đình

– Được mọi người chấp nhận-> tham gia đầy đủ

– Giá thành chấp nhận được nhằm đạt sức khỏe cao nhất có thể được

– Nhấn mạnh:• Tăng cường sức khỏe

• Phòng bệnh

• Chữa bệnh

• Phục hồi sức khỏe


Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng– Lịch sử:

• Loại bỏ bệnh đậu mùa, sốt bại liệt…

• Khống chế: sốt rét, sốt xuất huyết, tả…

• Hiệu quả của vaccin

– Lợi ích• Ngừa bệnh

• Nâng cao sức khỏe

• Cải thiện tỷ lệ tử vong

• Lợi ích về kinh tế


Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng– Tổ chức y tế thế giới (WHO)

• Nếu tỷ lệ tử vong năm 2006 = năm 1978

• Sẽ có 16,2 triệu trẻ tử vong


Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng– Tổ chức y tế thế giới (WHO)

• Nếu tỷ lệ tử vong năm 2006 = năm 1978

• Sẽ có 16,2 triệu trẻ tử vong

• -------------------------------------------

• Thực tế có 9,5 triệu trẻ tử vong

• => 6,7 triệu trẻ cứu sống = 18329 trẻ/ngày

• Nhờ: cung cấp nước sạch+thuốc thiết yếu+vệ sinh+chăm sóc tiền sản


1978: Alma-Ata (10 điểm): Sức khỏe cho mọi người– Quyền cơ bản của con người

– Định nghĩa CSBĐ: là ngành khoa học

– Trách nhiệm của chính phủ các nước


Alma – Ata (10 điểm)– 1- định nghĩa sức khỏe

– 2- bất công trong chăm sóc y tế

– 3- bảo vệ - nâng cao sức khỏe

– 4- quyền tham gia chăm sóc sức khỏe bản thân

– 5- trách nhiệm của các chính phủ chăm lo sức khỏe

– 6- định nghĩa CKSKBĐ

– 7- chức năng CKSKBĐ

– 8- chính phủ cần triển khai CKSKBĐ

– 9- các nước cần hợp tác

– 10- mục tiêu y tế đến năm 2000


Alma – Ata: CSSKBĐ– Giáo dục sức khỏe, thay đổi lối sống

– Cung cấp đầy đủ thực phẩm – dinh dưỡng

– Cung cấp nước sạch – vệ sinh môi trường

– Chăm sóc sức khỏe bà mẹ - trẻ em, KHHGĐ

– Tiêm chủng phòng 6 bệnh phổ biến/trẻ em

– Phòng chống bệnh dịch lưu hành tại địa phương

– Điều trị hợp lý bệnh – vết thương thông thường

– Cung cấp các thuốc thiết yếu

Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN


Việt Nam– 1949: TYT thôn trong chiến khu

– 1954: 2000 TYT/6000 thôn xã (chiến tranh)

– 1978: Alma – Ata

– Việt Nam áp dụng 8 + 2 nội dung

– 1980: Kết quả khả quan


1-Giáo dục sức khỏe– Tăng cường kiến thức -> tự bảo vệ và nâng cao SK

– Loại bỏ lối sống – thói quen có hại

– Nâng cao sức khỏe bản thân – gia đình – xã hội

– Cán bộ y tế (thôn xã, TYT,…): bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng truyền thông – giáo dục sức khỏe

– Thực hiện, lồng ghép giáo dục sức khỏe tại địa phương

– Tập trung những vấn đề nổi cộm của địa phương


2-Cải thiện điều kiện dinh dưỡng-ăn uống hợp lý– Xóa đói, giảm nghèo, cải thiện chất lượng dinh dưỡng,

dinh dưỡng hợp lý, an toàn thực phẩm

– Nâng cao nhận thức về dinh dưỡng hợp lý, an toàn thực phẩm

– Phòng chống các bệnh do ăn uống, dinh dưỡng

– Vận động cộng đồng tự giải quyết vấn đề dinh dưỡng

– Bảo quản- sử dụng tốt các nguồn lương thực-thực phẩm, chống lãng phí

– Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm


3-Cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường– Giáo dục vệ sinh môi trường cho cá nhân-cộng đồng

– Giải quyết tốt chất thải (phân,rác, cống)

– Tiêu diệt các vật trung gian truyền bệnh (ruồi, muỗi, gián, bọ, rận..)

– Cung cấp nước sạch

– Chống ô nhiễm môi trường sống: khói bụi, thuốc lá, tiếng ồn, không khí, …


4-Chăm sóc sức khỏe bà mẹ-trẻ em, KHHGĐ– Đẩy mạnh KHHGĐ, dùng biện pháp tránh thai

– Thực hiện: gia đình chỉ có 1-2 con, nuôi dạy con tốt

– Chăm sóc tiền sản: khám thai, vaccin, dinh dưỡng

– Giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ trẻ em

– Giải quyết tốt vấn đề dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em


5-Tiêm chủng phòng bệnh nhiễm phổ biến ở trẻ em– Là biện pháp miễn dịch chủ động, mang hiệu quả cao

– Đạt nhiều thành tựu: thanh toán bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh, …

– Chương trình tiêm chủng mở rộng: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, bại liệt, viêm gan B


6-Phòng chống bệnh dịch lưu hành phổ biến tại địa phương

– Phòng không cho dịch bệnh xảy ra

– Phát hiện nhanh chóng, báo cáo kịp thời

– Nếu đã xảy ra: giải quyết nhanh chóng, tránh để dịch lây lan

– Hạn chế tối đa số mắc và chết do dịch

– Khía cạnh mới: bệnh lây nhiễm – bệnh không lây nhiễm.


7-Khám điều trị bệnh – vết thương thông thương– Nâng cao chất lượng chữa bệnh: nhiệm vụ trọng tâm

– Tổ chức tốt cấp cứu

– Nâng cao kiến thức kỹ năng cấp cứu, chăm sóc sinh sản, đỡ đẻ cho TYT

– Quản lý các bệnh xã hội: lao, phong, tâm thần…

– Phối hợp y học cổ truyền


8-Cung cấp các thuốc thiết yếu– Cung cấp thuốc thiết yếu cho tuyến y tế cơ sở

– Ưu tiên thuốc cho các vùng xa, miền núi

– TYT có >60 loại thuốc thông thường

– Quản lý, bảo quản, phân phối theo qui định

– TYT có >40 loại cây thuốc trong vườn


9-Quản lý sức khỏe– Mục tiêu lâu dài: quản lý sức khỏe toàn dân

– Hiện nay ưu tiên: • Trẻ < 1 tuổi

• Trẻ <5 tuổi

• Phụ nữ có thai

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49t)

• Bệnh xã hội, bệnh nghề nghiệp

• Cán bộ công nhân viên chức nhà nước

• Đối tượng diện chính sách


10-Củng cố mạng lưới y tế cơ sở -> CSSKBĐ– Củng cố, tăng cường mạng lưới y tế cơ sở

– 100% TYT có 3-6 cán bộ

– TYT có đủ phòng ốc chức năng, phương tiện làm việc, dụng cụ chuyên môn phù hợp

– Tăng cường năng lực chuyên môn, quản lý-> thực hiện chiến lược sức khỏe cho mọi người:

• Công bằng trong chăm sóc sức khỏe

• Nâng cao chất lượng chăm sóc ban đầu

Cám ơn đã theo dõiCám ơn đã theo dõi

Y tế tuyến cơ sở và chương trình quốc gia chăm sóc sức khỏe tuyến ban đầu

Health & Medicine