WYTYCZNE WYKONAWSTWA, OCENY I ODBIORU ROBÓT …static.sig.pl/files/pliki/instrukcje-montazu/Baumit-Wytyczne... · Wytyczne wykonawstwa BSO powsta‡y w oparciu o wiedzŒ czo‡owych

W Y T Y C Z N E W Y K O N A W S T W A ,OCENY I ODBIORU ROBÓT ELEWACYJNYCHZ Z A S TO S OWA N I E M Z E W N Ę T R Z N YC HZESPOLONYCH SYSTEMÓW OCIEPLANIA ŚCIAN

STOWARZYSZENIE NA RZECZ SYSTEMÓW OCIEPLEŃ

SSO

SSO

SSO

jest organizacją branżową działającą od 2003r., skupiającą w swoichszeregach czołowych polskich producentów materiałów do wykonywania systemówociepleń dla budownictwa, takich jak BAUMIT, CAPAROL, DRYVIT, SCHOMBURG,STO ISPO, HENKEL.

Do grupy członków wspierających należą wiodący producenci materiałów„uzupełniających” do systemów, tacy jak EJOT, KOELNER, PAROC, ROCKWOOL,SAINT-GOBAIN ISOVER, TEXTILGLAS, STOWARZYSZENIE PRODUCENTÓWSTYROPIANU, TERMO-ORGANIKA.

stawia sobie za cel przede wszystkim upowszechnieniei uprawomocnienie stosowania na Polskim rynku budowlanym materiałówspełniających wymagania w zakresie bezpieczeństwa stosowania i posiadającychodpowiednio udokumentowaną jakość. Jednym z kroków jest uświadomienieużytkownikom zagrożeń dla nich samych i środowiska, a wynikających w głównejmierze ze stosowania materiałów o niskiej jakości lub ze złego wykonawstwa.

poprzez uczestniczenie w pracach Polskiego KomitetuNormalizacyjnego i Instytutu Techniki Budowlanej, realizuje tym samym postawionysobie cel współtworzenia takich zapisów w normatywach i wytycznych, aby spełniałyone wymagania norm europejskich.

Realizując swoją misje Stowarzyszenie podjęło prace zmierzające dostworzenia opracowania mającego za zadanie ujednolicenie i uporządkowaniezałożeń będących podstawą dla prawidłowo wykonanych prac termore-nowacyjnych. Opracowanie to powstało w wyniku prac przedstawicieli członkówStowarzyszenia i wielu konsultacji ze środowiskiem zarówno wykonawczym jaki naukowym. Jest dokumentem kompleksowym i dlatego może stanowić podstawę– załącznik przy specyfikacji warunków zamówień, zwłaszcza zamówieńpublicznych. Jest doskonałym materiałem uzupełniającym dokumentacjęprzetargową, może być podstawą zarówno dla umów o roboty budowlaneociepleniowe jak i przy ich odbiorze. Należy podkreślić, iż pomimo stosowaniaw naszym kraju technologii bezspoinowej ocieplania budynków jak do tej pory niepowstało opracowanie, które w wystarczającym stopniu spełniałoby oczekiwaniarynku. Wytyczne wykonawstwa BSO powstały w oparciu o wiedzę czołowychproducentów materiałów ociepleniowych i uzupełniających, którzy od kilkudziesięciulat działają na rynkach europejskim i światowym. Mamy nadzieję, że publikacja taspełni Państwa oczekiwania i będzie pomocna podczas realizacji pracociepleniowych.

2

Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń03-872 Warszawa ul. Zabraniecka 15

www.systemyocieplen.pl

Zapraszamy na naszą stronę internetową, na której znajdziecie Państwoszczegółowe informacje na temat systemów ociepleń w blokach tematycznych

skierowanych do inwestorów, projektantów i wykonawców.

3

4

WARUNKI TECHNICZNE WYKONAWSTWA,OCENY I ODBIORU ROBÓT ELEWACYJNYCH

Z ZASTOSOWANIEM ZESTAWÓW WYROBÓWDO WYKONYWANIA OCIEPLEŃ ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH

METODĄ BEZSPOINOWĄ (BSO)

1. WSTĘP

1.1 Jednostka opracowująca

1.2 Przedmiot opracowania

1.3 Cel opracowania

1.4 Zakres opracowania

1.5 Klasyfikacja systemów

„Warunki techniczne wykonawstwa, oceny i odbioru robótelewacyjnych z zastosowaniem zestawów wyrobów dowykonywania ociepleń ścian zewnętrznych metodąbezspoinową (BSO)”, zwane dalej ,powstały w wyniku współpracy firm produkującychi kompletujących zestawy wyrobów do wykonywaniaociepleń ścian zewnętrznych metodą bezspoinową (BSO)i należących do „Stowarzyszenia na Rzecz SystemówOciepleń” z siedzibą w Warszawie.

Przedmiotem jest technologia ocieplaniaścian zewnętrznych budynków istniejących i nowowzno-szonych zespolonymi systemami izolacji cieplnej, pokrytymicienkowarstwowymi, strukturalnymi wyprawami tynkarskimiwykonywanymi metodą bezspoinową, zwana dalej

.BSO mogą być zastosowane w nowych budynkach, jak teżw budynkach istniejących. Systemy przewidziane są doocieplania elewacji pionowych, jednak możliwe jest ichzastosowanie również na powierzchniach płaskich(sufitowych) i nachylonych.Technologia ta realizowana jest przy użyciu odpowiedniodobranych zestawów wyrobów, zaprojektowanych przezau to ra sys t emu oc iep len ia , zwanego da le j„systemodawcą”. Zestawy te mogą być produkowaneprzez systemodawcę lub jego dostawców. W przeszłościmetody ocieplenia zbliżone do BSO znane były jako„metoda lekkamokra” lub „metoda lekka”. Obecnie– w wytycznych do europejskich aprobat technicznychdotyczących systemów ocieplania ścian zewnętrznych ETAG 004 – dla tej metody stosuje się określenie ETICS(z ang. External Thermal Insulation Composite Systems).

Celem opracowania jest uporządkowanie wielu rozproszonych informacji i podanie – w formiesyntezy – ogólnych wskazówek do prawidłowego zaprojektowania oraz wykonania ocieplenia ścianzewnętrznych obiektów budowlanych. Konieczność istnienia takiego dokumentu zgłaszana była wielokrotnieprzez środowisko branżowe. W szczególności celem niniejszego opracowania jest:

• upowszechnienie aktualnego stanu wiedzy technicznej,• stworzenie podstawy do partnerskiej współpracy inwestorów, wykonawców i producentów,• określenie jasnych i jednolitych reguł „sztuki budowlanej” dla wprowadzenia rzeczywistych zasad wolnej

konkurencji,• stworzenie bazy pod ustalanie kryteriów prowadzenia i odbioru robót, ułatwiającej unikanie i – w razie

potrzeby – rozstrzyganie rozbieżności i konfliktów.

opisują sposób wykonywania robót ociepleniowych z wykorzystaniem metody bezspoinowej,określają metody oceny podłoża wraz z niezbędnymi czynnościami przygotowawczymi oraz zawierająwymagania dotyczące odbioru robót. Adresowane są do wszystkich uczestników procesu inwestycyjnegozwiązanego z wykonywaniem ociepleń ścian zewnętrznych budynków metodą bezspoinową (BSO) tzn.inwestorów, inspektorów nadzoru, firm wykonawczych oraz projektantów. Opracowanie zawiera podstawoweinformacje o bezspoinowych systemach ociepleń, stanowiąc jednocześnie pierwsze wydanie dokumentu, któryz założenia ma być z czasem rozszerzany i aktualizowany.

Istniejące bezspoinowe systemy ociepleń, w zależności od ich przeznaczenia charakteryzuje różnorodnośćrozwiązań technicznych i rodzaj użytych materiałów składowych. Najczęściej systemy klasyfikuje się wgnastępujących kryteriów:

ze względu na rodzaj materiału termoizolacyjnego:• płyty styropianowe EPS,• wełna mineralna,• inne materiały (np. szkło piankowe);

„WARUNKAMI”

WARUNKÓW

BSO(BEZSPOINOWY SYSTEM OCIEPLEŃ)

WARUNKÓW

WARUNKI

Rysunek 1 BSO SCHEMAT UKŁADU WARSTWściana do ociepleniawarstwa masy lub zaprawy klejącejpłyta termoizolacyjna styropian lub wełna mineralnawarstwa zbrojona siatką zbrojącąwyprawa tynkarska

5

6

ze względu na sposób zamocowania materiału termoizolacyjnego:• klejone – do przymocowania płyt termoizolacyjnych stosuje się wyłącznie klej systemowy,• klejone z dodatkowym mocowaniem mechanicznym – do przymocowania płyt termoizolacyjnych stosuje się

klej systemowy i odpowiednio dobrane, przewidziane w systemie łączniki mechaniczne,• mechaniczne – do przymocowania płyt termoizolacyjnych stosuje się odpowiednio dobrane, przewidziane

w systemie łączniki mechaniczne lub szyny mocujące (również w tym wypadku wymagane jest klejenie);

ze względu na stopień rozprzestrzeniania ognia po ścianach:• NRO nierozprzestrzeniające ognia,• SRO słabo rozprzestrzeniające ogień,• silnie rozprzestrzeniające ogień.

Roboty budowlane przy ocieplaniu obiektów budowlanych prowadzone mogą być po uprzednim spełnieniuwymagań wynikających z ustawy „Prawo Budowlane” [2].Aktualne przepisy w tym zakresie (po ostatnich zmianach z maja 2004 r.) nakładają na inwestora obowiązek:

(art. 29 ust. 2 pkt 4 prawa budowlanego) właściwemu organowi (organy administracjiarchitektoniczno – budowlanej) zamiaru wykonania docieplenia w przypadku, kiedy roboty te dotyczą:– ścian budynków o wysokości do 12m,– dachów budynków,

• uzyskania – w pozostałych przypadkach (budynki o wysokości powyżej 12m,obiekty budowlane nie będące budynkami).

jest czynnością łatwiejszą, nie wymagającą dołączania kompletnej dokumentacjitechnicznej. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót (sprecyzować przyjętysystem docieplenia, rodzaj zastosowanego materiału, podać wielkość współczynnika „U” dla ściany bądź dachupo dociepleniu – zgodny z obowiązującymi wymogami), określić termin rozpoczęcia robót (minimum 1 miesiąc popowiadomieniu urzędu). Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie inwestora o prawie dysponowanianieruchomością na cele budowlane, mapkę terenu działki z zaznaczonym budynkiem oraz – zależnie od stopniaskomplikowania przewidywanych robót dla konkretnego budynku i przyjętej technologii docieplenia– odpowiednie rysunki.

W uzasadnionych przypadkach (np. budynek figurujący w rejestrze zabytków) urząd może nałożyć– w drodze decyzji – obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę.Roboty dociepleniowe prowadzone na podstawie zgłoszenia w urzędzie nie wymagają rejestrowaniai prowadzenia dziennika budowy ani powiadamiania organów nadzoru budowlanego o ich rozpoczęciu.

wymagane jest dla pozostałych przypadków robót dociepleniowych. Do wnioskuo uzyskanie takiego pozwolenie należy dołączyć – poza oświadczeniem inwestora o prawie dysponowanianieruchomością na cele budowlane – 4 egzemplarze kompletnego projektu budowlanego. Zawartość projektubudowlanego, stanowiącego załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, podano w punkcienastępnym niniejszego opracowania (pkt 2 – podstawy formalno-techniczne).

Dokumentacja podlega sprawdzeniu przez organ administracji architektoniczno – budowlanej. W przypadkustwierdzenia nieprawidłowości (bądź braków) organ nakłada postanowieniem obowiązek ich usunięciaw określonym terminie, a po jego bezskutecznym upływie – decyzję o odmowie udzielenia pozwolenia nabudowę. Autor dokumentacji winien na bieżąco zasięgać informacji w urzędzie o ewentualnych uwagachi dokonać (o ile będzie taka potrzeba) wymaganych poprawek i uzupełnień.

Roboty dociepleniowe można rozpocząć dopiero po:– uzyskaniu decyzji (pozwolenia na budowę) i uprawomocnieniu się jej,– zarejestrowaniu dziennika budowy, złożeniu oświadczenia kierownika robót i (ewentualnie) inspektora nadzorurobót,– powiadomieniu organu nadzoru budowlanego (Inspektoraty Nadzoru Budowlanego) o planowanymrozpoczęciu robót (minimum tydzień przed planowanym rozpoczęciem).

Prawidłowo wykonana dokumentacja techniczna zgodnie z [14] jest podstawą właściwego wykonania robót.Dokumentację taką tworzy:• projekt budowlany,• projekt wykonawczy (roboczy).

• zgłoszenia

pozwolenia na budowę

Zgłoszenie robót

UWAGI:1.

2.

Pozwolenie na budowę

UWAGI:

2. FORMALNO-PRAWNE PODSTAWY ROZPOCZĘCIA I PROWADZENIA ROBÓT

2.1 Formalności proceduralne (urzędowe)

2.2 Podstawy formalno – techniczne

2.2.1 Dokumentacja techniczna

7

Projekt budowlany

Projekt wykonawczy (roboczy)

(załącznik do decyzji urzędowej - pozwolenia na budowę).Projekt ten powinien zawierać m. in.:• projekt zagospodarowania terenu działki (oznaczenie na mapie obiektu),• zwięzły opis techniczny obiektu, który będzie docieplany,• opis planowanych robót (wraz z podaniem charakterystyki projektowanego systemu bądź technologii

docieplenia),• obliczenia parametrów cieplno – wilgotnościowych (dla stanu istniejącego i projektowanego), rysunki

techniczne przyjętych rozwiązań,• wymagane odrębnymi przepisami opinie i uzgodnienia (np. rzeczoznawcy ds. p-poż.),• informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.Ilość rysunków i ich zakres zależy indywidualnie od stopnia skomplikowania bryły architektonicznej i specyfikiobiektu oraz przyjętej technologii robót – powinien o tym decydować autor projektu.

Powinien być wykonywany każdorazowo w przypadku docieplania obiektów skomplikowanych, nietypowych(np. budynki zabytkowe, obiekty użyteczności publicznej), gdzie dokładne ukazanie szczegółów i detali dlawykonawcy jest podstawą prawidłowego wykonania robót.

Projekt wykonawczy ocieplenia powinien zawierać m.in.:• obliczenia statyczne niezbędnej ilości łączników mechanicznych wraz z przyjętym schematem ich

rozmieszczenia lub uzasadnienie ich pominięcia,• szczegółowe rysunki detali przedstawiające przyjęte rozwiązania (np. zakończenia krawędzi ocieplenia na

elewacji, połączeń z innymi elementami budynku, w przypadku kontynuacji ocieplenia w strefie cokołowej lubpod ziemią bezwzględnie szczegóły połączeń ocieplenia elewacji, cokołu i zakończenia ocieplenia podziemią),

• określenie wymaganej odporności na uderzenie,• określenie wymaganej odporności na wgniatanie,• instrukcję wykonawczą (własną lub systemową), uzupełnioną o rozwiązania nietypowe,• aktualne atesty aprobaty i inne aktualne wymagania dla zastosowanych materiałów.

Projekt wykonawczy powinien zawierać również konkretne (dla danego obiektu) wymogi w zakresie BHPi – w uzasadnionych przypadkach – instrukcje wykonawcze dla określonych fragmentów robót (kolejnośćwykonania poszczególnych czynności, wymagane zabezpieczenia itp.).

W przypadku konieczności stosowania różnych zestawów wyrobów na jednym obiekcie (np. na części budynkuizolacja ze styropianu, na części z wełny mineralnej), projekt powinien określać:– ich usytuowanie i sposób wzajemnego połączenia,– opisy technologiczne dla każdego zestawu.

Wymagania dotyczące oszczędności energii i izolacyjności termicznej budynków zawarte są w dziale XRozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r w sprawie warunków technicznych, jakimpowinny odpowiadać budynki [4].Wymagane jest, by (§ 328) – „budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne byłyzaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby ilość energii cieplnej, potrzebnej do użytkowania budynkuzgodnie z jego przeznaczeniem, można było utrzymać na racjonalnie niskim poziomie.”

Wymagania określone w §328 uznaje się za spełnione w przypadku:

– budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego „jeżeli wartość wskaźnika E,określającego obliczeniowe zapotrzebowanie na energię końcową (ciepło) do ogrzewania budynkuw sezonie grzewczym, wyrażone ilością energii przypadającej w ciągu roku na 1m kubatury ogrzewanejczęści budynku, jest mniejsza od wartości granicznej E a także jeżeli przegrody budowlane odpowiadająwymaganiom izolacyjności cieplnej oraz innym wymaganiom określonym w załączniku do rozporządzenia”;

– budynku jednorodzinnego jeżeli:1) „wartość wskaźnika E, jest mniejsza od wartości granicznej E oraz jeżeli przegrody budowlaneodpowiadają wymaganiom określonym w pkt 2 załącznika do rozporządzenia, lub2) przegrody budowlane odpowiadają wymaganiom izolacyjności cieplnej (wartość współczynnikaprzenikania ciepła Uk dla ścian zewnętrznych < 0,30 W/m K) oraz innym wymaganiom określonymw załączniku do rozporządzenia.”

- budynku użyteczności publicznej i budynku produkcyjnego „jeżeli przegrody budowlane odpowiadająwymaganiom izolacyjności cieplnej (wartość współczynnika przenikania ciepła Uk dla ścian zewnętrznych< 0,45 W/m K) oraz innym wymaganiom określonym w załączniku do rozporządzenia.”

Wartości współczynnika przenikania ciepła Uk ścian, stropów i stropodachów, obliczone zgodnie z Polską Normądotyczącą obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła [16], nie mogą być większe niżwartości Uk (max) określone w tabelach).Rozporządzenie [4] podaje wartości graniczne E wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło doogrzewania budynku, w zależności od współczynnika kształtu budynku A/V, dla budynków mieszkalnychi zamieszkania zbiorowego. Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku

3

0

0

2

2

0

2.3 Obliczenia izolacyjności termicznej

8

mieszkalnego i zamieszkania zbiorowego E oblicza się zgodnie z Polską Normą dotyczącą obliczaniasezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego[15].

Podpisanie umowy o roboty budowlane jest efektem końcowym wcześniejszej procedury przetargowej bądźofertowej.Zamówienie przez inwestora wykonania robot ociepleniowych może być:a) zamówieniem publicznym (podlegającym ustawie o zamówieniach publicznych),b) zamówieniem realizowanym ze środków niepublicznych.Składanie zamówień i zawarcie umowy może odbyć się w:– trybie przetargowym,– trybie ofertowym,– trybie negocjacyjnym.

Tryb przetargu na zamówienia publiczne podlega rygorom ustawy o zamówieniach publicznych [18] i jest na ogółobligatoryjny dla wszystkich robót, realizowanych ze środków publicznych.W pozostałych przypadkach trybprzetargowy podlega regulacji przepisów kodeksu cywilnego. Postępowanie przetargowe na podstawieprzepisów k.c. jest znacznie mniej skomplikowane niż postępowanie przetargowe na podstawie przepisówumowy o zamówieniach publicznych. W obydwu przypadkach umowa zawarta jest w chwili otrzymania przezoferenta oświadczenia o przyjęciu oferty.

Polega na złożeniu przez zamawiającego oferty do konkretnych wykonawców. Prawidłowo zredagowana ofertapowinna precyzować podstawowe warunki umowy, która po wyborze wykonawcy (w drodze konkursu ofert)będzie podpisana. Brak takich danych daje podstawę do ewentualnych rozmów i negocjacji.

Polega na wyłonieniu wykonawcy robót w drodze rokowań. Zawarcie umowy poprzedzone jest rozmowamipomiędzy zamawiającym a wykonawcą i uzgodnieniami. Umowa dochodzi do skutku jeśli rozmowy doprowadządo porozumienia między stronami, a treść umowy ujmuje efekty negocjacji.

Obowiązujące regulacje prawne, dotyczące umów o roboty budowlane, opierają się na przepisach kodeksucywilnego oraz ustawie o zamówieniach publicznych. Nie ma sprecyzowanego wzoru takiej umowy, co z jednejstrony pozwala na pewną elastyczność i dowolność w dostosowaniu umowy do konkretnej sytuacji (w ramachobowiązujących przepisów), z drugiej zaś – powoduje konieczność formułowania zapisów umowy w sposóbprzemyślany i bardzo staranny.W praktyce wzór takiej umowy dołączany jest przez zamawiającego w momencieogłoszenia przetargu bądź skierowania oferty (dla zamówień publicznych dołączenie wzoru umowy jestobowiązkowe). Jeśli jednak w ramach warunków przetargu zamawiający nie dostarczy projektu umowy (podającjedynie najważniejsze postanowienia), powinien to uczynić bezwzględnie wykonawca w momencie składaniaoferty. W takim przypadku wybór oferty oznaczać będzie równocześnie zawarcie umowy na warunkachokreślonych we wzorze wykonawcy.Wszystkie umowy o roboty budowlane zawierane są pomiędzy inwestorem a wykonawcą. robótmoże być zarówno właściciel obiektu, jak też reprezentująca jego interesy firma (inwestor zastępczy), bądź teżfirma, która zamawia wykonanie robót budowlanych w celu odsprzedaży obiektu przyszłym właścicielom(developer). może być każdy podmiot gospodarczy, zajmujący się działalnością budowlaną– gospodarczą w ramach obowiązującej ustawy o działalności gospodarczej.

1. Umowa o roboty budowlane (ociepleniowe) powinna być zawarta w formie pisemnej (niezachowanie tejformy nie powoduje automatycznie nieważności umowy, jednak w przypadku ewentualnych sporówrozstrzygnięcie ich przy braku pisemnej umowy jest często niemożliwe).

2. Częścią składową umowy jest dokumentacja techniczna przewidzianych do wykonania robót (projektocieplenia obiektu). Wykonawca przed podpisaniem umowy powinien dokładnie zapoznać sięz dokumentacją, a ewentualne wątpliwości wyjaśnić z autorem projektu.

3. W umowie powinny być ściśle sprecyzowane roboty do wykonania (dokładnie określony przedmiot umowyi przedmiot odbioru), znajdujące potwierdzenie w dołączonej dokumentacji.

4. W przypadkach wątpliwości odnośnie obiektu bądź stanu podłoża (ocieplenie starych obiektów) możnaw umowie podkreślić to odrębnym punktem.

Dla robót budowlanych, polegających na ociepleniu, mogą zaistnieć dwie sytuacje:a. ocieplenie ścian zewnętrznych nowego budynku,b. termorenowacja ścian zewnętrznych budynku istniejącego.

W obu przypadkach przed podpisaniem umowy zamawiający zobowiązany jest przedstawić zaproszonemu dozłożenia oferty wykonawcy robót ociepleniowych dokumentację techniczną - projekt ocieplenia ścian budynku(lub zlecić mu również jej wykonanie). Projekt powinien zawierać informacje o stanie podłoża dotyczące jego

Tryb przetargowy

Tryb ofertowy

Tryb negocjacyjny

Inwestorem

Wykonawcą

UWAGI:

2.4 Umowa z zamawiającym o roboty ociepleniowe ścian zewnętrznych budynku

9

nośności, równości oraz stopnia zabrudzenia i zawilgocenia. W przypadku termorenowacji ścian starychbudynków dokumentacja musi uwzględniać zakres prac koniecznych do wykonania w celu dostosowania obiektudla zastosowania wybranego systemu ociepleń.Przedstawioną przez zamawiającego dokumentację wykonawca dla własnego bezpieczeństwa powinienzweryfikować. Należy porównać informacje w niej zawarte dotyczące podłoża oraz dane wyjściowe przyjętew kosztorysie nakładczym ze stanem rzeczywistym. Ocena projektanta (jak i wykonawcy) może być obarczonabłędem – nie jest możliwe dokładne określenie stanu technicznego podłoża z poziomu terenu. W budynkuwznoszonym stan podłoża ocenić można dopiero po jego wybudowaniu – czyli później niż na etapieprojektowania.Jeżeli wykonawca ma zastrzeżenia, co do właściwości i stanu podłoża opisanych w dokumentacji, pozycjikosztorysowych lub innych przyjętych założeń, to powinien je zgłosić pisemnie w chwili składania oferty.W celu uniknięcia konfliktów przy odbiorze robót w umowie powinny być jednoznacznie zapisane kryteria ichodbioru. Pozwoli to na precyzyjne i (co ważne) wymierne określenie rzeczywistego zakresu prac, robótdodatkowych i poprawek.

Zamawiający jest obowiązany przekazać protokolarnie wykonawcy robót teren budowy lub front robótw terminach ustalonych w szczegółowych warunkach umowy. Ewentualne przesunięcie tych terminów musi zostaćodnotowane w dokumentacji budowy. Jeżeli zmiana terminu przekazania terenu budowy lub frontu robót możezagrozić opóźnieniem w wykonaniu robót lub narazić wykonawcę robót na dodatkowe koszty należy wcześniejustalić przedłużenie terminu wykonania robót.Po zakończeniu robót wykonawca zobowiązany jest do uporządkowania terenu budowy i przekazania goprotokolarnie zamawiającemu.

Przy wykonywaniu robót budowlanych mogą być stosowane:• odbiory robót zanikających i ulegających zakryciu, polegające na końcowej ocenie ilości i jakości

wykonanych robót, które w dalszym procesie realizacji obiektu ulegają zakryciu lub zanikają;• odbiory częściowe polegające na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót, ustalonych

w szczegółowych warunkach umowy, w których określa się również terminy odbiorów częściowych;• odbiory ostateczne polegające na ocenie ilości i jakości całości wykonanych robót oraz ustalenia końcowego

wynagrodzenia za ich wykonanie. Przedmiotem odbioru końcowego może być tylko całkowicie zrealizowanaumowa.

Czynności odbiorowych dokonuje komisja powołana przez zamawiającego. Z przeprowadzonych czynnościodbiorowych sporządza się protokoły. Protokół odbioru końcowego podpisywany jest przez zamawiającegodopiero po usunięciu przez wykonawcę wad ewentualnie stwierdzonych w trakcie odbioru robót.

BSO jest wyrobem budowlanym zgodnie z art. 2 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r o wyrobach budowlanych [3]:– „przez wyrób budowlany – należy rozumieć rzecz ruchomą, bez względu na stopień jej przetworzenia,przeznaczoną do obrotu, wytworzoną w celu zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym,wprowadzaną do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako

i mającą wpływ na spełnienie wymagań podstawowych,o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. (Dz.U. z 2003 r. Nr 207,poz. 2016 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41)”. Z podanej wyżej definicji wynika, że wyroby budowlane należystosować zgodnie z wydaną aprobatą. Jeśli dotyczy ona całego systemu (którego składniki wyspecyfikowane sąw aprobacie), to należy bezwzględnie przestrzegać wytycznych aprobaty i skompletować właściwy zestaw.Przypadki zamiany poszczególnych składników systemu są niedopuszczalne i skutkują utratą gwarancjiproducenta systemu a firma wprowadzająca „składany” system do obrotu i stosowania – w myśl art. 93 ust. 2ustawy „Prawo Budowlane” [2] podlega karze grzywny.Dokumentami dopuszczającymi BSO do obrotu są:• na rynku europejskim (w tym polskim – krajowym) – Europejska Aprobata Techniczna udzielana w oparciu

o ETAG 004 [5],• na rynku krajowym – Aprobata Techniczna ITB udzielana w oparciu o odpowiedni ZUAT.

Podstawowymi składnikami są:• masa lub zaprawa klejąca do przyklejania płyt termoizolacyjnych,• płyty termoizolacyjne – najczęściej stosowane: styropian EPS 70 040 Fasada lub EPS 80 036 Fasada oraz

wełna mineralna lamelowa i w płytach pod bezpośrednie wyprawy tynkarskie,• łączniki mechaniczne do mocowania materiałów termoizolacyjnych,• masa lub zaprawa klejowo-szpachlowa do zatapiania siatki zbrojącej,• siatka zbrojąca,• środek gruntujący tworzący powłokę pośrednią - opcjonalnie, zależnie od systemu,

zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnympołączeniu stanowiącym integralną całość użytkową

2.5 Protokół przekazania terenu budowy lub frontu robót

2.6 Protokoły odbioru robót

3.1 Informacje podstawowe

3.2 Elementy składowe BSO

3. WYMAGANIA STAWIANE BSO ORAZ POSZCZEGÓLNYM SKŁADNIKOM SYSTEMÓW

10

• masa lub zaprawa tynkarska o zróżnicowanej fakturze,• elementy uzupełniające, np. listwy cokołowe, profile narożnikowe, listwy kapinosowe itp.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [4] § 216 pkt 6. „W budynku, na wysokości powyżej 25 mod poziomu terenu, okładzina elewacyjna i jej zamocowanie mechaniczne, a także izolacja cieplna ścianyzewnętrznej, powinny być wykonane z materiałówniepalnych”.Wyjątek stanowią budynki mieszkalne o wysokości do 11kondygnacji wzniesione przed dniem 1 kwietnia 1995 r.Zgodnie z zapisem w pkt. 7 rozporządzenia [4]. „Dopuszczasię ocieplenie ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego,wzniesionego przed dniem 1 kwietnia 1995 r., o wysokoścido 11 kondygnacji włącznie, z użyciem samogasnącegopolistyrenu spienionego, w sposób zapewniającynierozprzestrzenianie ognia”.

Nowowznoszone budynki mogą być izolowane odzewnątrz, zarówno styropianem jak i wełną mineralną, dowysokości 25m. Przy izolowaniu, a także docieplaniubudynków wyższych niż 25m stosować można obok siebiedwie technologie: w części niższej – do wysokości 25m– z użyciem styropianu samogasnącego, wyżej z użyciemmateriału całkowicie niepalnego.

Wymagania szczegółowe dotyczące poszczególnych składników BSO oraz pełnych systemów precyzujądokumenty, w oparciu o które udzielane są Aprobaty Techniczne, czyli w przypadku aprobat europejskich– ETAG, a dla krajowych aprobat odpowiednie ZUAT-y.

Wykonawca prowadzący roboty ociepleniowe podlega przepisom prawa budowlanego.Roboty ociepleniowe mogą być prowadzone jako roboty samoistne – termorenowacja ścian istniejącychbudynków lub jako roboty towarzyszące robotom budowlanym – ocieplenie ścian budynkównowowznoszonych. W obu przypadkach przed rozpoczęciem robót ociepleniowych należy:– sporządzić plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (bioz),– zadbać o prawidłową organizację placu budowy,– zapewnić miejsca do prawidłowego składowania wszystkich elementów systemu.

W przypadku prowadzenia robót ociepleniowych na obiektach nowowznoszonych należy zapewnić ścisłąkoordynację z wykonawcami innych robót.Rozpoczęcie robót ociepleniowych może nastąpić dopiero jeżeli:– roboty dachowe, demontaż i montaż okien, izolacje i podłoża pod posadzki balkonów lub tarasów

zostaną zakończone i odebrane,– wszelkie nie przeznaczone do ostatecznego pokrycia powierzchnie jak: szkło, okładziny i elementy

drewniane, elementy metalowe, podokienniki, okładziny kamienne, glazura itp., zostaną odpowiedniozabezpieczone i osłonięte,

– widoczne zawilgocone miejsca w podłożu ulegną wyschnięciu (roboty wewnętrzne „mokre” powinnybyć wykonane z odpowiednim wyprzedzeniem lub tak zorganizowane, aby nie powodowaćnadmiernego wzrostu ilości wilgoci w ocieplanych ścianach zewnętrznych),

– na powierzchniach poziomych na ogniomurach, attykach, gzymsach i innych zostaną wykonaneodpowiednie obróbki zapewniające odprowadzenie wody opadowej poza lico elewacji wykończonejociepleniem,

– zostanie jasno określony sposób zakończenia ocieplenia i jego połączenia z innymi elementami budynku,– przejścia instalacji lub innych elementów budynku przez płaszczyzny ocieplane zostaną rozmieszczone

i opracowane w sposób zapewniający całkowitą i trwałą szczelność.

Przy termorenowacji ścian istniejących budynków, przed przystąpieniem do prac ociepleniowych muszą zostaćusunięte przyczyny zawilgocenia lub zasolenia podłoża i należy wyeliminować ich szkodliwy wpływ na podłoże.Wykonywanie ocieplenia powinno odbywać się zgodnie z dokumentacją robót ociepleniowych. Wszelkieodstępstwa od dokumentacji winny posiadać pozytywne uzgodnienie nadzoru autorskiego, zaś w przypadkurobót wymagających pozwolenia na budowę muszą być potwierdzone wpisem do dziennika budowy.Proces wykonawczy robót ociepleniowych w przypadku robót wymagających pozwolenia na budowę musi byćrejestrowany w dzienniku budowy.

3.3 Regulacje dotyczące stosowania BSO na budynkach wysokich i wysokościowych

3.4 Wymagania szczegółowe

Powyższe ilustruje rysunek nr 2

4. UWAGI I WSKAZÓWKI OGÓLNE DLA WYKONAWCY ROBÓT OCIEPLENIOWYCH

Rysunek nr 2

STOSOWANIE STYROPIANUW BUDYNKACH WYSOKICH

11

Przy wykonywaniu prac ociepleniowych należy bezwzględnie przestrzegać reżimu technologicznegoa w szczególności:– należy stosować wyłącznie „systemy zamknięte”. Niedopuszczalne jest mieszanie elementów i komponentów

pochodzących z różnych systemów gdyż grozi to powstaniem szkód i powoduje utratę gwarancji producenta;– wszelkie materiały wchodzące w skład systemu ociepleniowego muszą być stosowane zgodnie

z przeznaczeniem i instrukcjami technicznymi produktów;– w czasie wykonywania robót i w fazie wysychania temperatura otoczenia i podłoża nie powinna być niższa

niż +5 C, a w przypadku materiałów krzemianowych (silikatowych) nie powinna być niższa niż +8 C;zapewnia to odpowiednie warunki wiązania;

– podczas wykonywania robót i w fazie wiązania materiały należy chronić przed niekorzystnymi warunkamiatmosferycznymi (deszcz, silne nasłonecznienie, silny wiatr); zagrożone płaszczyzny odpowiedniozabezpieczyć;

– rusztowania ustawiać z wystarczająco dużym odstępem od powierzchni ścian dla zapewnienia odpowiedniejprzestrzeni roboczej. Ustawione rusztowanie wymaga odbioru technicznego.

Pod pojęciem „podłoże” rozumiana jest warstwa, na którą nakładany jest kolejny materiał (składnik zestawuwyrobów do wykonywania ociepleń), mierzona od powierzchni kontaktu na min. głębokość mającą wpływna skuteczność zamocowania.I tak np.:– dla operacji klejenia izolacji cieplnej – podłożem jest warstwa przegrody w stanie przed zamocowaniem

ocieplenia, od lica do głębokości ewentualnego zniszczenia podczas odrywania stwardniałej masy klejącejo minimalnej wymaganej wytrzymałości,

– dla operacji mechanicznego mocowania izolacji cieplnej za pomocą łączników kotwiących – podłożem jestwarstwa przegrody w stanie przed osadzeniem łączników, od lica izolacji cieplnej do głębokości zakotwienia(osadzenia) łączników, zapewniającej ich wymaganą nośność,

– dla operacji wykonywania warstwy zbrojonej - podłożem jest warstwa przegrody (tu: izolacji cieplnej) w stanieprzed nałożeniem masy szpachlowej, od lica izolacji cieplnej do głębokości ewentualnego zniszczeniapodczas odrywania stwardniałej masy szpachlowej o minimalnej wymaganej wytrzymałości, itd.

Podłoże powinno być stabilne, nośne, suche, czyste i pozbawione elementów zmniejszających przyczepnośćmateriałów mocujących warstwę izolacji termicznej (np. kurz, pył, oleje szalunkowe itp.). Podłoże nie może byćwykonane lub zawierać materiału, którego wejście w reakcję chemiczną z dowolnym składnikiem zestawuwyrobów do wykonywania ociepleń spowoduje utratę jego funkcji lub skuteczności całego zestawu (np. w wynikukontaktu gips/cement).

Podłoże powinno spełniać normatywne lub umowne kryteria tolerancji odchyleń powierzchni i krawędzi.W pkt. 6.4 przedstawiono przykładowo wymogi stawiane przez normę niemiecką DIN 18202.W przypadku niespełniania wymogów geometrycznych podłoże należy odpowiednio przygotować. Sposóbprzygotowania podłoża powinna określać dokumentacja techniczna – w projekcie wykonawczym ocieplenia,w formie np. podpunktu w opisie technicznym.

Zakłada się, że nowe i nieotynkowane ściany wykonane według uznanych i sprawdzonych technologii, nadają siędo przyklejania płyt termoizolacyjnych bez żadnych czynności przygotowawczych, jednak wykonawca robótzawsze powinien potwierdzić przydatność podłoża do prowadzenia prac. Opisy prostych i szybkich metod ocenypodłoża zawiera pkt 5.1.3.2 oraz ewentualne czynności przygotowawcze pkt 5.1.4.W szczególnych przypadkach wymagana jest kontrola przydatności podłoża pod kątem przyklejania płyttermoizolacyjnych i przyjęcia właściwych kroków zapewniających polepszenie przyczepności masy lub zaprawyklejowej do podłoża.

o o

UWAGA:„WARUNKI” odrzucają stanowczo możliwość wyrównania podłoża poprzez stosowanielokalnych „podklejek” z płyt termoizolacyjnych.

5. PRZEBIEG PRAC ZWIĄZANYCH Z WYKONYWANIEM BSO

5.1 Podłoża i ich przygotowanie

5.1.1 Uwagi ogólne

5.1.2 Wymagania techniczne dla podłoży pod mocowanie systemów ociepleń

5.1.3 Ocena podłoża

5.1.2.1 Wymogi fizyko-chemiczne

5.1.2.2 Wymogi geometryczne

5.1.3.1 Uwagi ogólne

5.1.3.2 Metody oceny podłoża

5.1.4.1 Podłoża z cegieł i elementów murowych

5.1.4.2 Podłoża z betonu

Ogólnymi obowiązującymi metodami oceny przydatności podłoża pod stosowanie bezspoinowych systemówocieplenia ścian zewnętrznych są:

Powyższe próby należy przeprowadzić w kilku miejscach na podłożu, aby uzyskane wyniki były w pełnimiarodajne i obiektywne dla całego obiektu.

5.1.4 Przygotowanie podłoża

1)2)3)

odchyłki powyżej 1 cm sprawdzić zgodnie z testem równości i gładkościwyeliminować przyczyny ewentualnego podciągania kapilarnegostosować ciśnienie max. 200 barów

1)2)3)

odchyłki powyżej 1 cm sprawdzić zgodnie z testem równości i gładkościwyeliminować przyczyny ewentualnego podciągania kapilarnegostosować ciśnienie max. 200 barów

Próba odporności na ścieranie Otwartą dłonią lub przy pomocy czarnej i twardej tkaniny ocenić stopieńzakurzenia, piaszczenia lub pozostałości wykwitów na podłożu

Próba odporności na skrobanielub zadrapanie

Stosując metodę siatki nacięć lub posługując się twardym i ostrym rylcem ocenićzwartość i nośność podłoża oraz stopień przyczepności istniejących powłok

Próba zwilżania Szczotką, pędzlem lub przy pomocy spryskiwacza określić stopień chłonnościpodłoża

Test równości i gładkości Posługując się łatą (zwykle 2 m), pionem i poziomicą określić odchyłki ścianyod płaszczyzny i sprawdzić jej odchylenie od pionu, a następnie porównaćotrzymane wyniki z wymaganiami odpowiednich norm (dotyczącychnp. konstrukcji murowych, tynków zewnętrznych, itp.)

PodłożeRodzaj Stan

Wymagane czynności przygotowawcze

kurz, pył oczyścić za pomocą miękkiej szczotki, sprężonego powietrzaewentualnie zmyć wodą pod ciśnieniem i pozostawićdo wyschnięcia

3)

luźne resztki lub wylewkizaprawy ze spoin

skuć i oczyścić

nierówności, defektyi ubytki

1) skuć lub ewentualnie wyrównać zaprawą tynkarską lubwyrównawczą z ewentualnie wymaganymi dla użytych zaprawmateriałami podkładowymi i z zachowaniem okresów karencji

wilgoć 2) pozostawić do wyschnięciawykwity 2) oczyścić na sucho za pomocą szczotki lub zmyć

odpowiednio przygotowanym roztworemluźne i nienośneelementy elewacji

wykuć, wymienić, ewentualnie uzupełnić materiałem murarskimz zachowaniem wymaganych okresów karencji

Mury wykonanez elementów:

• ceramicznych

• betonowych

• z gazobetonu

• betonowychz warstwąfakturową

brud, sadza, tłuszcz zmyć wodą pod ciśnieniem z ewentualnym dodatkiemdetergentów lub specjalnych środków czyszczących, spłukaćczystą wodą i pozostawić do wyschnięcia

3)

PodłożeRodzaj Stan

Wymagane czynności przygotowawcze

kurz, pył oczyścić za pomocą miękkiej szczotki, sprężonego powietrzaewentualnie zmyć wodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia3)

luźne resztki lub wylewkizaprawy ze spoin

skuć i oczyścić

nierówności, defektyi ubytki

1) skuć, zfrezować lub zeszlifować,ewentualnie wyrównać zaprawąwyrównawczą z wymaganymi dla użytych zapraw materiałamipodkładowymi i z zachowaniem okresów karencji

wilgoć 2) pozostawić do wyschnięciawykwity 2) oczyścić na sucho za pomocą szczotki lub zmyć odpowiednio

przygotowanym roztworemluźne i nienośneelementy elewacji

wykuć, wymienić, ewentualnie uzupełnić materiałem murarskim lubzaprawą do betonów z ewentualnie wymaganymi dla użytychzapraw materiałami podkładowymi i z zachowaniem okresów karencji

brud, sadza, tłuszcz zmyć wodą pod ciśnieniem z ewentualnym dodatkiem detergentówlub specjalnych środków czyszczących, spłukać czystą wodąi pozostawić do wyschnięcia

3)

warstwy mleczkacementowego

zeszlifować lub oczyścić przez szczotkowanie i odpylić sprężonympowietrzem, ewentualnie zmyć wodą pod ciśnieniem i pozostawićdo wyschnięcia

3)

Ścianywykonane z:

• betonu towarowegoi wykonanegona budowie

• prefabrykowanychelementówbetonowych

• elementówbetonowychz warstwąfakturową

resztki szalunkowychsubstancjiantyadhezyjnych

zmyć wodą pod ciśnieniem z ewentualnym dodatkiem detergentówlub specjalnych środków czyszczących, spłukać czystą wodąi pozostawić do wyschnięcia

3)

12

13

5.1.4.3 Podłoża pokryte tynkami i farbami mineralnymi

5.1.4.4 Podłoża pokryte tynkami i farbami wiązanymi organicznie

1)2)3)4)

1)

2)

odchyłki powyżej 1 cm sprawdzić zgodnie z testem równości i gładkościwyeliminować przyczyny ewentualnego podciągania kapilarnegostosować ciśnienie max. 200 barówstosowanie środków gruntujących wgłębnych i wzmacniających podłoże jest niewystarczające

na zwartych i mocnych podłożach pod powłokami dyspersyjnymi stosować ciśnienie max. 200 barów, przy renowacji lub naprawach ocieplenia wykonaćwcześniej próbę, jednak w żadnym przypadku nie należy przekraczać ciśnienia 40 barówstosowanie środków gruntujących wgłębnych i wzmacniających podłoże jest niewystarczające

W przypadku podłoży pylących, osypujących się i nadmiernie nasiąkliwych należy zastosować odpowiednipreparat gruntujący, zgodnie z instrukcją stosowania i zaleceniami dostawcy systemu.

Przed montażem listwy cokołowej (startowej) należy wyznaczyć wysokość cokołu oraz zaznaczyć ją np. przypomocy barwionego sznura. Listwę mocuje się jako dolne wykończenie ocieplenia. Montażowy łącznikmechaniczny (najlepiej wbijany z tworzywową tuleją rozprężną) należy umieścić w otworze wzdłużnym z jednejstrony profilu, dokładnie wypoziomować i zakotwić w ścianie. Należy montować po 3 łączniki na metr bieżący.Wymagane jest zakotwienie listwy cokołowej w skrajnych otworach po obu stronach profilu. Nierówności ściannależy wyrównać przy pomocy podkładek dystansowych z tworzywa. Zalecane jest wzajemne łączenie listewspecjalnymi klipsami montażowymi, co ułatwia sprawnei poziome ustawienie profilu.W przypadku nieregularnych kształtów budynku (np. krzywizny)można stosować specjalne listwy z poprzecznymi nacięciami.Również wszystkie widoczne powierzchnie, do których należąościeża utworzone z nachodzących ze ściany płyt termo-izolacyjnych czy też dolne i górne zakończenia systemu, należyw pierwszej kolejności zwieńczyć odpowiednimi listwamii profilami, a w przypadku ich braku przykleić pasma z siatkiz włókna szklanego, aby uzyskać ciągłą, szczelną i pewniezamocowaną warstwę zbrojoną systemu.Wszystkie krawędzie i płaszczyzny systemu ociepleniowegomuszą być bezwzględnie tak zaprojektowane, wykonanei obrobione, aby zapewnić ochronę przed otwartym ogniemw przypadku pożaru, pełną szczelność przed zawilgoceniemoraz zniszczeniem przez owady, ptaki lub gryzonie.

5.1.5 Gruntowanie podłoża

5.2 Montaż listwy cokołowej

PodłożeRodzaj Stan

Wymagane czynności przygotowawcze

kurz, pył, kredowanie oczyścić za pomocą szczotkowania i sprężonego powietrzaewentualnie zmyć wodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia

4)

3)

brud, sadza, tłuszcz zmyć wodą pod ciśnieniem z ewentualnym dodatkiem detergentówlub specjalnych środków czyszczących, spłukać czystą wodą ipozostawić do wyschnięcia

3)Powłoki z farbmineralnychi wapiennych

złuszczenia, odpryski,odwarstwienia

usunąć za pomocą szczotkowania, skrobania , ewentualnie zmyćwodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia

4)

3)

kurz, pył, kredowanie oczyścić za pomocą szczotkowania i sprężonego powietrzaewentualnie zmyć wodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia

4)

3)

brud, sadza, tłuszcz zmyć wodą pod ciśnieniem z ewentualnym dodatkiem detergentówlub specjalnych środków czyszczących, spłukać czystą wodąi pozostawić do wyschnięcia

3)

miejsca luźne, głuche,odspojone

skuć i oczyścić za pomocą szczotkowania , ewentualnie zmyćwodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia

4)

3)

nierówności, defektyi ubytki

skuć lub ewentualnie wyrównać zaprawą tynkarską lubwyrównawczą z ewentualnie wymaganymi dla użytych zaprawmateriałami podkładowymi i z zachowaniem okresów karencji

wilgoć 2)

Mineralne tynkipodkładowei nawierzchniowe

wykwity 2) oczyścić na sucho za pomocą szczotki lub zmyć odpowiednioprzygotowanym roztworem

pozostawić do wyschnięcia

PodłożeRodzaj Stan

Wymagane czynności przygotowawcze

złuszczenia, odpryski,odwarstwienia

usunąć mechanicznie (zdzieranie, skrobanie) lub przy pomocyodpowiednich środków chemicznych (ługowanie), spłukać czystąwodą lub wodą pod ciśnieniem i pozostawić do wyschnięcia1) 2)

Powłoki z farb i tynkówdyspersyjnych

powłoki zwarte, mocnei dobrze przylegające

zmyć czystą bieżącą wodą z ewentualnym dodatkiem detergentówlub specjalnych środków czyszczących i ponownym spłukaniemczystą wodą i pozostawić do wyschnięcia, można stosowaćdyspersyjne masy klejowe

5.2.1 Zabudowa narożników listwą cokołową

5.3 Przyklejanie płyt termoizolacyjnych

5.3.1 Przygotowanie zaprawy klejącej

5.3.2 Nakładanie kleju (do przyklejania płyt termoizolacyjnych ze styropianu i wełnymineralnej)

Na narożnikach budynków listwę cokołową należy docinać,zwykle pod kątem 45 . Są również dostępne specjalne listwyz wykonanymi wstępnie nacięciami, ułatwiające ich montaż nanarożnikach.

Podaną niżej metodykę klejenia płyt stosuje się w systemachklejonych oraz w systemach z zastosowaniem łącznikówmechanicznych.

Do klejenia izolacji termicznej, w przypadku typowych podłożybudowlanych, używa się fabrycznie przygotowanych zaprawklejowych na bazie cementu z dodatkiem polimeruredyspergowalnego, gotowych do użycia po wymieszaniu nabudowie z wodą lub dyspersyjne masy klejowe, dające po wymieszaniu z cementem zaprawę klejową. Dozastosowań specjalnych możliwe jest również użycie odpowiednich mas klejowych do przyklejania płyti wykonywania warstw izolacji przeciwwilgociowych poniżej poziomu terenu. Zaprawę klejową należyprzygotować według zaleceń producenta (instrukcje i karty techniczne).

Jest to najpopularniejsza metoda (zwana też metodą „ramkii placków”), stosowana w przypadku nierówności podłożado 10 mm.Na płytę należy nanosić taką ilość zaprawy, abyuwzględniając nierówności podłoża i możliwą dopołożenia warstwę kleju (ok. 1 do 2 cm) zapewnić minimum40% efektywnej powierzchni przyklejenia płyty dopodłoża (przy większych nierównościach należy stosowaćzróżnicowanie grubości izolacji). Po obwodzie płyty,wzdłuż jej krawędzi należy nanieść około 3-5 cm szerokościpasmo zaprawy i dodatkowo w środku płyty należynałożyć 3-6 placków zaprawy o odpowiedniej średnicy– zgodnie z wytycznymi systemodawcy.

Najkorzystniejsza, ale możliwa do stosowania wyłączniena równych podłożach. Zaprawę klejącą należy nakładaćna całą powierzchnię płyty termoizolacyjnej przy użyciupacy zębatej (zęby ok. 10 x 10 mm).

Ze względu na hydrofobowość wełna mineralna wymagawstępnego szpachlowania („gruntowania” klejem). Niedotyczy to wełny powlekanej fabrycznie.Lamelowe płyty z wełny mineralnej należy przyklejaćcałopowierzchniowo metodą grzebieniową.

Przed rozpoczęciem prac związanych z przyklejaniem płyttermoizolacyjnych należy na ścianie poprowadzić linkipomocnicze w kierunkach poziomych i pionowych celemokreślenia ewentualnych odchyleń od płaszczyzny i w raziekonieczności podłoże odpowiednio przygotować (patrzpkt 5.1.). Linki te będą pomocne przy bieżącej kontroli równości przyklejanych płyt.Każdą płytę termoizolacyjną z nałożoną zaprawą klejącą przyciskamy do ściany i lekko ją przesuwamy w celuskutecznego rozprowadzenia kleju. Zaleca się ułożenie najniższego pasa na wypoziomowanej listwie cokołowej.Płyty należy układać od dołu do góry rozmieszczając pasami poziomymi, z przewiązaniem na narożach„na mijankę” (minięcie krawędzi pionowych min. 15 cm). Nie dotyczy to wyklejania ościeży otworów.

o

UWAGA: Zaprawę klejącą nanosi się jedyniena powierzchnię płyt izolacyjnych, nigdy napodłoże.

5.3.2.1 Metoda obwodowo-punktowa

5.3.2.2 Metoda grzebieniowa

5.3.2.3 Uwagi dodatkowe

5.3.3 Montaż płyt termoizolacyjnych

14

15

Płyty należy dociskać równomiernie, np. drewnianą pacą o dużej powierzchni, sprawdzając na bieżąco przypomocy poziomnicy równość powierzchni. Brzeg płyt musi być całkowicie przyklejony. Prawidłowość mocowaniapo zaschnięciu kleju można sprawdzić poprzez ucisk naroży - przy prawidłowo zamocowanej płycie nie powinnonastępować jej ugięcie.Krawędzie płyt dociskać szczelnie do siebie. Po stwardnieniu kleju ewentualne szczeliny wynikającez dopuszczalnych tolerancji płyt termoizolacyjnych większe niż 2 mm należy wypełnić klinami z tej samej izolacji.W przypadku szczelin mniejszych niż 4 mm – w systemach z zastosowaniem płyt styropianowych – do ichwypełniania można użyć zalecanych przez producenta systemu mas uszczelniających.W celu uniknięcia powstania otwartej spoiny pionowej należy po przyciśnięciu płyty, a przed przyklejeniemkolejnej płyty, usunąć nadmiar wypływającego spod niej kleju. Zabieg taki należy również wykonać nanarożnikach zewnętrznych budynku.

Każdorazowo należy używać pełnych płyt i ich połówekzachowując ich przewiązanie (nie dotyczy krawędziościeży). Nie należy używać płyt wyszczerbionych,wgniecionych czy połamanych. Przycinanie płytwystających poza naroża ścian możliwe jest dopiero pozwiązaniu kleju. Należy zachować przesunięcie stykówpłyt względem krawędzi ościeży na szerokość min. 10 cm(patrz rys. nr 4).

Płytę termoizolacyjną należy pozostawić lekko wysuniętą poza narożnik, w celu późniejszego, przycięcia jejwzdłuż prowadnicy. Narożnikowe krawędzie płyt termoizolacyjnych, zaleca się przeszlifować płasko, wzdłużprowadnicy.

Nierówności i uskoki powierzchni płyt termoizolacyjnych należy zeszlifować do uzyskania jednolitej płaszczyzny(powierzchni). Jest to istotny element procesu, decydujący o równości ocieplanej powierzchni oraz o zużyciumateriałów w dalszych etapach. Szlifowanie należy przeprowadzać w taki sposób, aby unikać zanieczyszczaniaokolicy pyłem, najlepiej poprzez stosowanie urządzeń z odsysaniem urobku do pojemników szczelnych.W przypadku konieczności szlifowania wełny mineralnej, z uwagi na dodatkowe utrudnienia, należy zachowaćszczególną ostrożność i stosować się do zaleceń producentów wełny.

UWAGA:

UWAGA:

klej nie może znaleźć się na bocznych krawędziach płyt.

niedopuszczalne jest pokrywanie siękrawędzi płyt termoizolacyjnych z krawę-dziami naroży otworów w elewacjach.

5.3.4 Szlifowanie płyt termoizolacyjnych

Rys. nr 4

5.4 Mocowanie płyt termoizolacyjnych przy pomocy łączników mechanicznych

5.4.1 Informacje ogólne

Tabela nr 5.4.1.A

Tabela nr 5.4.1.B

5.4.2 Wymagana długość łączników

– ilość, rodzaj i długość łączników mechanicznych winna być szczegółowo określona w dokumentacjitechnicznej.

– rodzaj łączników zależny jest od rodzaju podłoża, w którym łączniki te mają być osadzane orazzastosowanego materiału termoizolacyjnego. Do mocowania płyt styropianowych możliwe jest

stosowanie łączników z trzpieniem tworzywowym lub stalowym a w przypadku wełny mineralnej – wyłączniez trzpieniem stalowym.– do mocowania izolacji cieplnych z wełny lamelowej należy stosować łączniki mechaniczne ze specjalnymi

talerzykami rozkładającymi naprężenia– w przypadku podłoży gazobetonowych i z pustaków ceramicznych o poprzecznym układzie komór

powietrznych należy zachować szczególną ostrożność przy doborze łączników i stosować łącznikiprzeznaczone do tego rodzaju podłoża (posiadające dopuszczenie do stosowania)

– w przypadku podłoży o wątpliwej nośności, w szczególności zbudowanych z materiałów szczelinowychzalecane jest wykonanie prób wyrywania łączników.

– łączniki mechaniczne należy osadzać po stwardnieniu kleju.

Wymagania techniczne dotyczące łączników mechanicznych do mocowania izolacji termicznej zestyropianu:

Zależna jest od budowy ściany oraz od grubości płyt termoizolacyjnych. Istniejący tynk należy traktować jakonienośne podłoże, dlatego wymaganą głębokość kotwienia łączników należy liczyć od poziomu właściwej,nośnej ściany i powinna ona odpowiadać co najmniej długość strefy rozprężnej. Potrzebna długość łącznikówmechanicznych obliczana jest poprzez dodanie następujących składników:

Wymagania techniczne dotyczące łączników mechanicznych do mocowania izolacji z wełny mineralnejzwykłej i lamelowej:

Lp. Cecha Wartość1 Materiał łącznika Zachowujący właściwości mechaniczne w niskich temperaturach

2 Trzpień łącznika Z tworzywa sztucznego wzmocniony, bądź stalowyocynkowany z główką z tworzywa eliminującą powstawaniemostków cieplnych

3 Sposób montażu Wbicie lub wkręcenie trzpienia

4 Talerzyk Średnica min. 60mm. Powierzchnia chropowata z otworami,zapewniająca przyczepność zaprawy klejącej

5 Mostki cieplne Budowa łącznika minimalizująca powstawanie mostków cieplnych

6 Głębokość zakotwienia Zależna od podłoża i zgodna z dopuszczeniem dla danegotypu łącznika

7 Liczba łączników Musi wynikać z obliczeń statycznych jest zależna od strefyoraz wysokości wbudowania łącznika. Ilość łączników niemoże być mniejsza niż 4 szt./1m2

8 Rozmieszczenie łączników Zgodne z projektem, według wytycznych dostawcy systemu

1 Materiał łącznika Zachowujący właściwości mechaniczne w niskich temperaturach

2 Trzpień łącznika Stalowy ocynkowany z główką z tworzywa eliminującąpowstawanie mostków cieplnych

3 Sposób montażu Wbicie lub wkręcenie trzpienia4 Talerzyk Wełna twarda – średnica 60mm,

Wełna lamelowa – średnica 60mm + talerzyk o średnicy min.130 mm zwiększający powierzchnię docisku (średnica zależnaod dostawcy systemu)Powierzchnia chropowata z otworami, zapewniającaprzyczepność zaprawy klejącej

5 Mostki cieplne Budowa łącznika minimalizująca powstawanie mostków cieplnych

6 Głębokość zakotwienia Zależna od podłoża i zgodna z dopuszczeniem dla danegotypu łącznika

7 Liczba łączników

8 Rozmieszczenie łączników Zgodne z projektem, według wytycznych dostawcy systemu,

Musi wynikać z obliczeń statycznych jest zależna od strefyoraz wysokości wbudowania łącznika. Ilość łącznikównie może być mniejsza niż 4 szt./1m2

Lp. Cecha Wartość

16

17

L h + a + a + d

haadL

niedopuszczalne jest pominięcie klejenia płyt i stosowanie wyłącznie łącznikówmechanicznych – przyklejenie zapobiega przesuwaniu się ich względem podłoża

ef 1 2 a

ef

1

2

a

gdzie:

– minimalna głębokość osadzenia w danym materiale budowlanym,– łączna grubość starych warstw np. stary tynk,– grubość warstwy kleju,– grubość materiału termoizolacyjnego,– całkowita długość łącznika.

Informacje o rodzaju, ilości i rozmieszczeniu łączników mechanicznych powinien zawierać projekt technicznyocieplenia budynku. Wielkości te zależne są m.in. od strefy obciążenia wiatrem, w której znajduje się budynek orazod wysokości i miejsca wbudowania łącznika. Ilość łączników nie może być mniejsza niż 4 szt./1m .powierzchnielewacji. Przy narożnikach budynku w tzw. „strefie narożnej” wymagane jest zwiększenie ilości łączników.W pierwszej kolejności łączniki mechaniczne należy osadzać w narożach płyt. Odległość pomiędzy skrajnymiłącznikami a krawędzią budynku powinna wynosić w przypadku ściany murowanej co najmniej 10 cm,a w przypadku ściany z betonu co najmniej 5 cm.

Łączniki po uprzednim nawierceniu otworu w ścianie poprzez płytę izolacyjną zostają osadzone w ścianie, poczym trzpień mocujący zostaje wkręcony za pomocą wiertarki z wkrętakiem (w przypadku łączników wkręcanych)lub wbity (w łącznikach wbijanych).

Niedopuszczalne jest zerwanie przez łączniki struktury izolacji. Główka łącznika powinna być zlicowanaz powierzchnią płyt termoizolacyjnych (w wyjątkowych wypadkach może wystawać max. 1 mm ponadpłaszczyznę płyt).

Obróbki blacharskie muszą być zamontowane w sposób stabilny i zapewniający odprowadzenie wody pozapowierzchnię elewacji. Należy je tak ukształtować, aby ich krawędź oddalona była od docelowej powierzchnielewacji o ok. 4 cm.Obróbki blacharskie należy wykonać najpóźniej przed wykonywaniem warstwy zbrojonej, w sposóbzapewniający we wszystkich fazach prac należytą ochronę powierzchni przed wodami opadowymii spływającymi.Niedopuszczalne jest przenoszenie drgań blacharki bezpośrednio na cienkowarstwowy element wykończeniowy.Wszelkie uszczelnienia styków izolacji termicznej z elementami wykonanymi z materiałów o innej rozszerzalnościwykonać z użyciem przeznaczonych do tego celu kitów lub taśm uszczelniających w sposób podany w projekcielub zestawieniach rozwiązań szczegółów podanych przez producenta systemu.

W przypadku kontynuacji ocieplenia w strefie cokołowej budynku, czy też pod ziemią (ocieplenie ścianpiwnicznych) należy uwzględnić odmienne obciążenia mechaniczne oraz często stałe zawilgocenie. W strefachtych wolno stosować tylko i wyłącznie wzajemnie do siebie dopasowane systemowe komponenty.Sposób wykonania ocieplenia strefy cokołowej oraz połączenia jej z częścią podziemną powinny byćzamieszczone w dokumentacji projektowej w postaci szczegółowych rysunków.Do ocieplania fundamentów lub ścian piwnic służą specjalne odmiany styropianu EPS P o jeszcze większej niżtradycyjny styropian odporności na wodę i wilgoć. W przypadku zaś użycia płyt z polistyrenu ekstrudowanego

≥

2

UWAGA:

5.4.3 Wymagana ilość i rozkład łączników

5.4.4 Montaż łączników mechanicznych

5.5 Obróbki blacharskie

5.6 Ocieplenie ścian w strefach narażonych na wilgoć i wodę rozbryzgową

≥

XPS, które mają być pokryte warstwą zbrojoną i ewentualnie tynkiem nawierzchniowym, należy stosowaćwyłącznie płyty o powierzchni szorstkiej oznaczone symbolem XPS-R.

Szczególne miejsca elewacji należy obrobić w sposób podany w projekcie lub w zestawieniach rozwiązańszczegółów podanych przez producenta systemu.

Szczeliny dylatacyjne w elementach budynku lub między nimi powinny zostać przeniesione na ocieplanąelewację. Zwykle do wykonania szczelin stosuje się dwie metody:

W warstwie materiału ocieplającego (ponad szczeliną w murze) wykonuje się równomierną pionową lubpoziomą szczelinę o szerokości ok. 15 mm. Krawędzie szczeliny należy wyrównać. Materiał ociepleniowy naszerokości ok. 20 cm po obu stronach szczeliny należy płasko zeszlifować i pokryć zaprawą klejącą. Profildylatacyjny ścisnąć i taśmę elastyczną profilu wsunąć do szczeliny. Kątowniki profilu dylatacyjnego oraz paskiz siatki zbrojącej ułożyć w zaprawie klejącej nałożonej uprzednio na materiale ociepleniowym i całośćprzeszpachlować. Profile ścienne szczelin dylatacyjnych osadza się od dołu do góry. Sąsiadujące profilemuszą nachodzić na siebie (górny na dolny) minimum 2 cm.

.

Przebieg prac przy montażu profili narożnych jest podobny jak w przypadku profili ściennych.

Rozwiązanie dylatacji w inny sposób niż z użyciem specjalnych profili jest możliwe wyłącznie, jeśli taki sposóbzostał podany w dokumentacji projektowej. Projektant w tym przypadku zobowiązany jest zamieścić opis orazrozwiązanie w postaci szczegółowych rysunków.

Przy obróbce ościeży okiennych i drzwiowych zaleca się stosowanie specjalnych profili ochronnouszczelniających lub samorozprężnej taśmy poliuretanowej. Sposób wykonania oraz materiały powinny byćsprecyzowane w projekcie technicznym. Gotowymi rozwiązaniami dysponują też zwykle systemodawcy.Należy starannie ocieplić zewnętrzne powierzchnie ościeży otworów okiennych. Ze względów technicznychizolacja musi tam mieć mniejszą grubość niż izolacja układana na ścianach (nie może przekroczyć szerokościościeżnicy, lecz nie powinna być mniejsza niż 2 cm). Pozostawienie powierzchni ościeży otworów okiennychbez docieplenia może doprowadzić do przemarzania ściany wokół okien i pojawienia się pleśni nawewnętrznej powierzchni otworów okiennych, wokół ościeżnicy. W związku z tym zalecane jest stosowaniestolarki o szerszych ościeżnicach i/lub wykonanie termoizolacji tej strefy z materiałów o niższym współczynnikuprzewodzenia ciepła .

Do obróbki narożników oraz krawędzi należy stosować rozwiązania zalecane przez producenta systemu.Z reguły są to:– kątowniki ze stali szlachetnej,– kątowniki ze stali szlachetnej z siatką zbrojącą,– kątowniki z PCV z siatką zbrojącą (stosowane wyłącznie w systemach z użyciem styropianowych

płyt termoizolacyjnych),– kątowniki z tzw. siatki pancernej.

UWAGA: nie wolno dopuścić do zabrudzenia szczeliny profilu dylatacyjnego zaprawą.W tym celu profil na czas obróbki należy zamknąć np. wsuwając w szczelinę pasekstyropianu

5.7 Obróbka szczególnych miejsc elewacji

5.7.1 Szczeliny dylatacyjne

5.7.2 Ościeża okien i drzwi

5.7.3 Ochrona narożników i krawędzi

5.7.1.1 Wykonanie szczelin dylatacyjnych z zastosowaniem profilu dylatacyjnegościennego lub narożnego

5.7.1.2 Wykonanie szczelin dylatacyjnych bez użycia profili

ë

18

19

5.8 Wykonanie warstwy zbrojonej

5.8.1 Zbrojenie przy narożach okien, drzwi i innych otworów w elewacji

5.8.2 Warstwa zbrojona

5.9 Wyprawa zewnętrzna

5.9.1 Podkład tynkarski

5.9.2 Masy i zaprawy tynkarskie

Powyżej i poniżej krawędzi otworów okien i drzwi, w celu zabezpieczenia przed zwiększonymi naprężeniami,na warstwę materiału izolacyjnego naklejamy pod kątem 45 paski tkaniny z włókna szklanego, o wymiarachminimum 25 x 35 cm.

Warstwę zbrojoną wykonuje się najwcześniej po upływie 24 godzin od montażu płyt termoizolacyjnych. Po tymczasie na płyty termoizolacyjne nakłada się zaprawę lub masę klejącą i rozprowadza się ją równomiernie pacą zestali nierdzewnej (np. „zębatą” o wielkości zębów 10-12 mm) tworząc warstwę z materiału klejącego napowierzchni nieco większej od przyciętego pasa siatki zbrojącej. Na tak przygotowanej warstwie natychmiastrozkłada się siatkę zbrojącą i zatapia w niej przy użyciu pacy ze stali nierdzewnej, szpachlując na gładko.Siatka zbrojąca powinna być niewidoczna i całkowicie zatopiona w warstwie materiału klejącego. Warstwazaprawy/masy klejącej z zatopioną siatką zbrojącą tworzy warstwę zbrojoną. Grubość warstwy zbrojonej postwardnieniu powinna być zgodna z określaną przez producenta systemu.Siatkę zbrojącą należy układać na zakład o szerokości kilku cm (dokładną szerokość zakładu siatki zbrojącejpodaje systemodawca w specyfikacji technicznej sytemu), względnie wyprowadzić poza krawędzie otworówokiennych i drzwiowych. Po nałożeniu siatki w pobliżu haków rusztowania itp. na nacięcie nakłada się dodatkowypasek siatki i zatapia ją w masie klejącej. Przy wykańczaniu cokołu z zastosowaniem listwy cokołowej zatopionąsiatkę należy ściąć po dolnej krawędzi listwy.

W niektórych systemach zalecane jest uprzednienaniesienie techniką malarską podkładu tynkarskiego.

Do wykonywania zewnętrznej wyprawy tynkarskiej używasię fabrycznie przygotowanych produktów, zdefi-niowanych w dokumencie normatywnym dla danegozestawu wyrobów.Najczęściej stosowane na rynku produkty to:– akrylowa (polimerowa) masa tynkarska – gotowa

mieszanka w postaci pasty, której podstawowymskładnikiem wiążącym jest dyspersja polimerowa,

– silikonowa masa tynkarska – gotowa mieszankaw postaci pasty, której istotnym składnikiem wiążącymjest żywica lub emulsja silikonowa (krzemoorganiczna),

– silikatowa masa tynkarska – gotowa mieszanka wp o s t a c i p a s t y , k t ó r e j i s t o t n y m s k ł a d n i k i e m w i ą ż ą c y m j e s t

spoiwo silikatowe (krzemianowe),– mineralna zaprawa tynkarska – sucha mieszanka do zarobienia wodą, której podstawowym składnikiem

jest spoiwo mineralne (cement i/lub wapno).

Wierzchnią wyprawę tynkarską należy nakładać po dokładnym wyschnięciu warstwy zbrojonej, nie wcześniejjednak niż po 48 godzinach.Wyprawy tynkarskie mogą posiadać różne faktury zgodne z kartami technicznymi i próbkami producenta.Ze względu na rozszerzalność termiczną, gładkie faktury powierzchni tynków w systemach ociepleń

o

nie są wskazane. Tynki cienkowarstwowe gładkie (o uziarnieniu poniżej 1 mm), tworzą zbyt cienką warstwęzewnętrzną i dlatego ich stosowanie jako samodzielnej warstwy na dużych powierzchniach nie jest zalecane.Wyprawy tynkarskie gładkie (o uziarnieniu do 1 mm) można stosować jako tynki uzupełniające na małychpowierzchniach nie podlegających ociepleniu (na przykład wnętrza ekranów balkonowych).Malowanie elewacji (o ile występuje) należy wykonywać na tynkach dobrze wyschniętych. Malowanie tynkówmineralnych farbami fasadowymi rekomendowanymi i dopuszczonymi przez producenta systemu jest zalecane.W wyniku malowania tynku mineralnego farbą zmniejsza się znacząco chłonność wilgoci przez tynk mineralnyoraz znacznie zmniejsza się zdolność tynków mineralnych do zabrudzeń. Pokrywanie powierzchni tynkupowłoką malarską ma przede wszystkim zabezpieczyć powierzchnię tynku przed niekorzystnymoddziaływaniem warunków atmosferycznych i środowiskowych, przy jednoczesnym uzyskaniu efektuestetycznego.Kolorystyka elewacji powinna być utrzymana w barwach pastelowych. W przypadku elewacji południowychi zachodnich należy unikać stosowania powierzchni wypraw w kolorach ciemnych (współczynnik odbiciaświatła HBW powinien być wyższy od 30), ze względu na nadmierne nagrzewanie się takich powierzchni, comoże spowodować naprężenia rozciągające w wyprawie i w efekcie jej pękanie.

W celu uniknięcia konfliktów przy odbiorze robót, w umowie o roboty ociepleniowe powinny być jasno zapisanekryteria ich odbioru z odwołaniem do obowiązujących przepisów, aktów normatywnych i ustaleń dodatkowych.Przyjęta w umowie cena wykonania robót powinna uwzględniać koszty wszelkich robót (w tym wyrównaniapodłoża) tak, aby końcowy efekt tych robót spełniał wymagania zamawiającego.Do najważniejszych kryteriów odbioru robót ociepleniowych należy ocena równości i jednorodności powierzchniułożonych wypraw tynkarskich. W tym wypadku umowa powinna precyzować klasę dokładności wykonaniapowierzchni ułożonych wypraw tynkarskich np. poprzez określenie wymaganej kategorii tynku i odwołanie się do„warunków technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych”.Wykonawca podpisując umowę powinien wnieść swoje uwagi dotyczące podłoża – na podstawie oceny stanutechnicznego tego podłoża. W części dotyczącej oceny równości powierzchni podłoża ułatwieniem dokonaniatakiej oceny mogą być obowiązujące dla różnego rodzaju ścian dopuszczalne odchyłki wymiarów może tostanowić kryterium dla opisu stanu istniejacego i zostać ujęte w umowie w postaci konkretnego zapisu.

Poniżej przedstawiono tabele dopuszczalnych odchyłek dla przegród różnej konstrukcji.

Dla porównania (w punkcie 7.4), ze względu na swoją przejrzystość i uniwersalny charakter, zostałyzaprezentowane dopuszczalne odchylenia powierzchni ściennych i sufitowych w stanie surowym i wykończonymwedług normy DIN.

Źródło:„Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych”,tom I „Budownictwo ogólne”, część 2,Wydawnictwo „Arkady”, Wydanie 4, Warszawa 1990.

Wg tablicy 9-31, str. 86Dopuszczalne odchyłki wymiarów dla murów z cegły i pustaków ceramicznych oraz z elementów z betonukomórkowego.

6. DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA POWIERZCHNI I KRAWĘDZI PODŁOŻY, ETAPÓWPOŚREDNICH ORAZ STANU WYKOŃCZONEGO OCIEPLANEJ ELEWACJI

6.1 Informacje wstępne

6.2 Normatywne odchylenia podłoży (stanów surowych)

6.2.1 Konstrukcje murowe

Dopuszczalne odchyłki dla murów [mm]z cegły i pustaków ceramicznych z drobnowymiarowych

elementówz betonu komórkowego

Lp. Rodzaje odchyłek

mury spoinowane mury niespoinowane1. Zwichrowania i skrzywienia powierzchni murów:

na długości 1 mna całej powierzchni ściany pomieszczenia

310

620

4-

2. Odchylenia od pionu powierzchni krawędzina wysokości 1 mna wysokości 1 kondygnacjina całej wysokości ściany

36

20

61030

36

15

5. Odchylenia przecinających się powierzchnimuru od kąta przewidzianego w projekcie(najczęściej prostego)na długości 1 mna całej długości ściany

3-

6-

1030

… … … … …

20

21

6.2.2 Konstrukcje żelbetowe monolityczne

6.2.3 Konstrukcje z wielkowymiarowych prefabrykatów betonowych

Wg tablicy 10-3, str. 100Dopuszczalne odchyłki od wymiarów i położenia konstrukcji betonowych i żelbetowych.

Wg tablicy 12-8, str. 138Wartości dopuszczalnych odchyłek montażowych przy montażu swobodnym w zależności od rodzajuprefabrykatu i rodzaju odchyłki.

Wg tablicy 12-9, str. 139Wartości dopuszczalnych odchyłek montażowych przy montażu przymusowym w zależności od rodzajuprefabrykatu i rodzaju odchyłki.

6.2.3.1 Konstrukcje montowane swobodnie

6.2.3.2 Konstrukcje montowane w sposób wymuszony

Odchylenia Dopuszczalna odchyłka[mm]

Odchylenie płaszczyzn i krawędzi ich przecięcia od projektowanego pochylenia:a) na 1 m wysokościb) na całą wysokość konstrukcji i w fundamentachc) w ścianach wzniesionych w deskowaniu nieruchomym oraz słupówpodtrzymujących stropy monolityczned)w ścianach (budowlach) wzniesionych w deskowaniu ślizgowym lub przestawnym

Odchylenie płaszczyzn poziomych od poziomu:a) 1 m płaszczyzny w dowolnym kierunkub) na całą płaszczyznę

Miejscowe odchylenia powierzchni betonu przy sprawdzeniu łatą o długości 2,0 mz wyjątkiem powierzchni podporowych:a) powierzchni bocznych i spodnichb) powierzchni górnych

Odchylenia w długości lub rozpiętości elementów

Odchylenia w wymiarach przekroju poprzecznego

Odchylenia w rzędnych powierzchni dla innych elementów

520

151/500 wysokości budowli,lecz nie więcej niż 100 mm

515

±4±8

±20

±8

±5

Przesunięcie prefabrykatuw poziomie budynku

Rodzaj prefabrykatu

Przesunięcieprefabrykatu

w pioniebudynku

[mm]w poprzek

[mm]wzdłuż[mm]

Wychylenieprefab. z pionu,

przesunięcie krawędzisąsiednich

prefabrykatów[mm]

Przesunięcie prefab.górnej kondygn.

w stosunku do prefab.niższej kondygnacji

[mm]z x y w p

Ściany konstrukcyjneSłupy, ramyPłyty stropowe

Belki, podciągi

Elementy obudowysanitarnej, bloki elektryczne,wentylacyjne, spalinowe,sanitarne, windy itp.Elementy wypełniające

±6±6

±10

±5

±6±10

±10±10±10

±5

±10±16

±10±10±10

±10

±10±16

±5±5

±10

±4±6

… … … … … …

±6±6±6

-

±6±8

… … … … … …

… … … … … …

… … … … … …

Przesunięcie prefabrykatuw poziomie budynku

Rodzaj prefabrykatu

Przesunięcieprefabrykatu

w pioniebudynku

[mm]z

w poprzek[mm]

x

wzdłuż[mm]

y

Wychylenieprefab. z pionu,

przesunięciekrawędzisąsiednich

prefabrykatów[mm]

w

Przesunięcieprefab. górnej

kondygn.w stosunku

do prefab. niższejkondygnacji

[mm]p

Ściany konstrukcyjneŚciany zewnętrzneŚciany zewnętrzne z gazobetonu

Ściany osłonowe logiiPłyty stropu

Bloki wentylacyjne i spalinowe

Elementy obudowy dźwigów, kabin itp.

±3±3±3

±3±5

±6

±6

±4±4±4

±4±6

±10

±10

±2±4±4

±3±6

±10

±10

±2±3±2

±3±4

±4

±4

±2±3±3

±3-

±6

±4

… … … … … …

… … … … … …

… … … … … …

6.3 Dopuszczalne odchylenia powierzchni wykończonych

6.3.1 Informacje wstępne – odmiany i kategorie tynkówZe względu na technikę wykonania i wynikający z niej stopień wygładzenia powierzchni wyprawy rozróżnia sięodmiany i kategorie tynków podane w tabeli nr 6.3.1 Do odmian tynków zwykłych zalicza się tynki: surowe,pospolite, doborowe i wypalane. Tynki surowe (kat. 0, I, Ia) wykonywane są najczęściej jako jednowarstwowe,jednak stosowane mogą być także tynki surowe rapowane dwuwarstwowe. Tynki pospolite (kat. II, III) mogą byćwykonywane jako dwu- lub trójwarstwowe. W przypadku podłoży o dobrej przyczepności tynki te mogą byćwykonywane także jako jednowarstwowe. Tynki doborowe wykonywane są tradycyjnie jako trójwarstwoweo kategoriach IV i IVf. Jednak biorąc pod uwagę gładkość tynku oraz dopuszczalne odchylenia równościpowierzchni wyprawy, kategoriom tym odpowiadają także jednowarstwowe tynki gipsowe.Tabela nr 6.3.1. Podział tynków zwykłych ze względu na technikę wykonania, na podstawie normy PN-70/B-10100 (wyd. 3) Roboty tynkowe. Tynki zwykłe. Wymagania i badania przy odbiorze [17].

Źródło:„Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych”, tom I „Budownictwo ogólne”, część 4,Wydawnictwo „Arkady”, Wydanie 4, Warszawa 1990., pkt 24.3.8.

Odbiór tynków o fakturze specjalnej, p 1. (str. 22) – „wymagania dotyczące powierzchni tynku, płaszczyzny,odchylenia krawędzi od linii prostej, odchylenia powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego i poziomego orazodchylenia przecinających się płaszczyzn” należy przyjmować wg p. 24.2.7.2, tzn...... wg tablicy 24-1, str. 20Dopuszczalne odchylenia dla tynków zwykłych wewnętrznych (wg PN-70/B-10100).

Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunkuKategoriatynku

Odchyleniepowierzchni tynkuod płaszczyzny

i odchylenie krawędziod linii prostej

pionowego poziomego

Odchylenieprzecinających siępłaszczyzn od kąta

przewidzianegow dokumentacji

III nie większe niż 3mm i w liczbie niewiększej niż 3 nacałej długości łatykontrolnej 2m

nie większe niż 2 mmna 1 m i ogółem nie więcejniż 4 mmw pomieszczeniach do3,5 m wysokości oraznie więcej niż 6 mmw pomieszczeniachpowyżej 3,5 m wysokości

nie większe niż 3 mm na1 m i ogółem nie więcejniż 6 mm na całejpowierzchni międzyprzegrodami pionowymi(ściany, belki itp.)

nie większe niż3 mm na 1 m

IVIV fIV w

nie większe niż 2mm i w liczbie niewiększej niż 2 nacałej długości łatykontrolnej 2m

nie większe niż 1,5 mmna 1 m i ogółem niewięcej niż 3 mmw pomieszczeniach do3,5 m wysokości oraznie więcej niż 4 mmw pomieszczeniachpowyżej 3,5 m wysokości

nie większe niż 2 mm na1 m i ogółem nie więcejniż 3 mm na całejpowierzchni międzyprzegrodami pionowymi(ściany, belki itp.)

nie większe niż2 mm na 1 m

… … … … …

22

6.3.2Dopuszczalneodchyleniapowierzchniikrawędzicienkowarstwowychtynkówstrukturalnych

Odmiana tynku Kategoria tynków Wygląd powierzchni

Tynki surowe rapowane 0 Nierówna, z widocznymi poszczególnymirzutami kielni i możliwymi niewielkimiprześwitami podłoża

Tynki surowe wyrównane kielnią I Bez prześwitów podłoża, większezgrubienia wyrównane

Tynki surowe ściągane pacą Ia Z grubsza wyrównana

Tynki surowe pędzlowane 3) – Z grubsza wyrównana rzadką zaprawą

Tynki pospolite dwuwarstwowe II 1) Równa, ale szorstka

Tynki pospolite trójwarstwowe III 1) 2) Równa i gładka

Tynki doborowe IV Równa i bardzo gładka

Tynki doborowe filcowane IVf Równa, bardzo gładka, matowa, bezwidocznych ziarenek piasku

Tynki wypalane IVw Równa, bardzo gładka z połyskiem,o ciemnym zabarwieniu

1) Przy stosowaniu tynkowania mechanicznego ścian stanowiących podłoże o dobrej przyczepności (np. mur z nowejcegły, wykonanie na puste spoiny) tynk tej kategorii może być uzyskany przez bezpośrednie naniesienie narzutuna podłoże, tj. bez obrzutki jak przy tynkach jednowarstwowych (przyp. normowy).

2) Do kategorii tej zalicza się także tynki dwuwarstwowe zatarte na gładko.3) Odmiana tynku nie ujęta w normie.

23

Ponadto na mocy punktu 24.2.7.2. Odbiór tynków wykonywanych ręcznie i mechanicznie, pp. 3. i 4. (str. 21):„3. Odchylenie promieni krzywizny powierzchni faset, wnęk itp. od projektowanego promienia nie powinny

być większe niż:– dla tynków kategorii II i III – 7 mm,– dla tynków kategorii IV i IVf – 5 mm.4. Dopuszczalne odchylenia od pionu powierzchni i krawędzi zewnętrznych tynków kategorii II – IV

nie powinny być większe niż:– na całej wysokości kondygnacji – 10 mm,– na całej wysokości budynku – 30 mm.”

W interesie wykonawcy jest dokonanie wstępnej oceny stanu podłoża oraz jakości i zgodności dostarczonychmateriałów budowlanych, jak również prowadzenie bieżącej kontroli wykonywanych robót po ukończeniu każdegoetapu ocieplenia ściany. Ma to na celu prawidłowe wykonanie zleconych prac w ustalonym w umowie terminie.Zaniedbanie tego obowiązku prowadzić może do nawarstwiania się kolejnych błędów, co w konsekwencji skutkowaćbędzie złą jakością prac, koniecznością dokonania poprawek i ewentualnością zastosowania kar umownych przezzleceniodawcę.

Poniżej przedstawiono wykaz czynności kontrolnych:

Sprawdzeniu i ocenie podlegają:– wygląd powierzchni podłoża, z którego można wywnioskować o jego stopniu zabrudzenia, zniszczenia,

stabilności, równości powierzchni, zawilgocenia i chłonności. W przypadkach wątpliwych konieczne jestwykonanie testu nośności podłoża przeprowadzanego wg zaleceń dostawcy BSO;

– odchyłki geometryczne podłoża.

kontrola ta polega na sprawdzeniu zgodności dokumentów dopuszczających poszczególne wyroby do obrotuz dokumentem odniesienia. Sprawdzeniu powinna podlegać prawidłowość oznakowania poszczególnych materiałów.

UWAGA: Cienkowarstwowe tynki strukturalne wykonywane na systemach ociepleń przykontroli odchyleń powierzchni i krawędzi powinno się traktować jak tynki kategorii III,co należy zapisać w umowie o roboty ociepleniowe. Wykonanie ich jako tynków kategoriiIV wiąże się z dodatkowym nakładem pracy i powinno być uzgadniane oddzielnie.

Kontrola podłoża:

Kontrola dostarczonych na budowę składników BSO:

6.4 Normatywne odchylenia podłoży i stanów wykończonych wg normy DIN 18202

6.5 Ocena wizualna wyglądu zewnętrznego wypraw tynkarskichWykończona wyprawą tynkarską powierzchnia ocieplenia powinna charakteryzować się jednorodnościąi niezmiennością barwy i faktury oraz brakiem miejscowych wypukłości i wklęsłości stwierdzanymi wzrokowo,okiem nieuzbrojonym, przy świetle rozproszonym z odległości > 3 m. Nie dopuszcza się oceny tynku w świetlesmugowym lub ukierunkowanym, zwłaszcza równolegle lub stycznie do ocenianej powierzchni.Ponadto dopuszczalne odchylenie wykończonego lica i krawędzi od płaszczyzny (powierzchni), pionui poziomu powinno być zgodne z ogólnymi warunkami odbioru technicznego robót budowlanych lubz warunkami szczegółowymi zawartymi w umowie.

7. KONTROLA WYKONANIA OCIEPLENIA

Wartości graniczne odchyleń [mm] przy max. odległościpunktów porównawczych

Wiersz Powłoka, powierzchnia

0,1 m 1 m1) 4 m1) 10 m1) 15 m1)2)

… … … … … … …

5. Niewykończone ściany i dolnepowierzchnie stropów

5 10 15 25 30

6. Wykończone ściany i dolnepowierzchnie stropów (np. ścianytynkowane, okładziny ścienne,sufity podwieszane)

3 5 10 20 25

7. Jak wiersz 6., lecz opodwyższonym standardzie

2 3 8 15 20

1)

2)wartości pośrednie należy interpolować i zaokrąglić do pełnych milimetrówwartości z kolumny odnoszą się także do odległości punktów porównawczych powyżej 15 metrów

Po stwierdzeniu formalnej przydatności wyrobów, należy dokonać sprawdzenia zgodności asortymentowej,jakościowej oraz ilościowej.

z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowaniazgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198 poz.2041) [20]

powinna obejmować prawidłowość:• przygotowania podłoża (oczyszczenie, zmycie, uzupełnienie ubytków, wzmocnienie, wyrównanie – w

zakresie koniecznym),• przyklejenia płyt termoizolacyjnych,• osadzenia łączników mechanicznych,• wykonania warstwy zbrojonej,• wykonania (ewentualnego) gruntowania,• wykonania obróbek blacharskich,• zamocowania profili,• wykonania wyprawy tynkarskiej,• wykonania (ewentualnego) malowania.

polega na sprawdzeniu czy podłoże zostało oczyszczone, zmyte,wyrównane, wzmocnione, czy dokonano uzupełnienia ubytków w zakresie koniecznym.

polega na sprawdzeniu: równości i ciągłości powierzchni,układu i szerokości spoin.

polega na sprawdzeniu liczby i rozmieszczeniałączników mechanicznych. W przypadku podłoży o wątpliwej nośności, w szczególności zbudowanych zmateriałów szczelinowych zalecane jest wykonanie prób wyrywania łączników).

polega na: sprawdzeniu prawidłowości zatopienia siatkizbrojącej w masie klejącej, wielkości zakładów siatki zbrojącej, grubości warstwy zbrojonej, równości,przestrzegania czasu i warunków twardnienia warstwy zbrojonej przed przystąpieniem do dalszych prac.Kontroli podlega również prawidłowość wykonania obrobienia miejsc newralgicznych elewacji (narożyzewnętrznych, ościeży i naroży otworów, dylatacji, podokienników, kapinosów itp.). Sprawdzenie równościwarstwy zbrojonej jak w przypadku warstwy tynkarskiej.

polega na: sprawdzeniu ciągłości wykonaniawarstwy gruntowej i jej skuteczności.

polega na: sprawdzeniu zamocowania, spadków izabezpieczenia blacharki przed negatywnym wpływem dalszych procesów (foliowanie) oraz wysunięcia pozaprojektowaną płaszczyznę ściany.

polega na: sprawdzeniu ciągłości, równości i nadaniawłaściwej zgodnej z projektem struktury. Wymagania co do równości powinny być zawarte w umowiepomiędzy wykonawcą oraz inwestorem. Jeśli w umowie nie ma sprecyzowanych wytycznych co do równościpowierzchni oraz krawędzi należy przyjąć:• odchylenie powierzchni od płaszczyzny nie powinno być większe niż 3 mm i w liczbie nie większej niż 3 na

całej długości łaty kontrolnej (łata długości 2,0 m),• odchylenia krawędzi od kierunku pionowego nie powinno być większe niż 2 mm na 1 m i nie więcej niż

30 mm na całej wysokości budynku,• dopuszczalne odchylenia od pionu powierzchni i krawędzi zewnętrznych na całej wysokości kondygnacji

– 10 mm,• dopuszczalne odchylenie powierzchni nie większe niż 30 mm na całej wysokości budynku,• odchylenie promieni krzywizny powierzchni faset, wnęk itp. od projektowanego promienia nie powinny być

większe niż 7 mm.

polega na: sprawdzeniu ciągłości, jednolitościfaktury i barwy, braku miejscowych wypukłości i wklęsłości, oraz widocznych napraw i zaprawek.

wykończonej powierzchni ocieplenia.Powinna ona charakteryzować się jednorodnością i niezmiennością barwy i faktury oraz brakiem miejscowychwypukłości i wklęsłości stwierdzanymi wzrokowo przy świetle rozproszonym z odległości > 3 m. Dopuszczalneodchylenie wykończonego lica systemu od płaszczyzny (powierzchni), pionu i poziomu powinno być zgodnez ogólnymi warunkami odbioru technicznego robót budowlanych lub z warunkami szczegółowymi zawartymiw umowie.

UWAGA: zgodnie z rozporządzeniem

producent/dostawca nie ma obowiązku dostarczania odbiorcy deklaracjizgodności.

Kontrola międzyoperacyjna

Kontrola przygotowania podłoża

Kontrola przyklejania płyt izolacyjnych

Kontrola osadzenia łączników mechanicznych

Kontrola wykonania warstwy zbrojonej

Kontrola wykonania (ewentualnego) gruntowania

Kontrola wykonania obróbek blacharskich

Kontrola wykonania wyprawy tynkarskiej

Kontrola wykonania (ewentualnego) malowania

Ocena wyglądu zewnętrznego polega na wizualnej ocenie

24

25

8. NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY PRZY WYKONYWANIU BSO

Najczęściej popełnianymi błędami przy pracach ociepleniowych są:

1. Niewłaściwie sporządzona dokumentacja projektowa, w tym m.in.:– nieprawidłowa (lub brak) ocena stanu podłoża,– brak określenia rodzaju, ilości i rozmieszczenia łączników mechanicznych,– brak rozwiązania ocieplenia szczegółów i detali architektonicznych,– brak rozwiązania sposobów wykonania i mocowania obróbek blacharskich.Może to skutkować przedłużeniem czasu wykonywania robót, wzrostem nakładów rzeczowych w stosunku donakładów zaplanowanych i w efekcie prowadzić do obniżenia zysku wykonawcy.

2. Niewłaściwie prowadzona dokumentacja budowy:– brak protokołów przekazania placu budowy lub frontu robót,– brak zapisów o postępie robót,– brak potwierdzenia odbiorów robót zanikających,– brak zapisów o wystąpieniu utrudnień,– brak zapisów o konieczności wykonania robót dodatkowych.Może to prowadzić do konfliktu zamawiającego i wykonawcy podczas odbioru prac.

3. Niewłaściwa technologia prowadzenia robót ociepleniowych:– brak przygotowania lub niewłaściwe przygotowanie podłoża (bez odkurzenia, umycia, usunięcia glonów

i porostów, wyrównania, wzmocnienia, gruntowania - o ile to konieczne),– płyty termoizolacyjne przyklejane bez przewiązania może stać się to przyczyną pęknięć na powierzchni

elewacji (szczególnie na krawędziach budynku),– krawędzie płyt termoizolacyjnych pokrywają się z narożami otworów - może spowodować powstanie na

elewacji ukośnych pęknięć,– nakładanie zaprawy klejącej na płyty termoizolacyjne tylko w postaci placków - oprócz osłabienia

przyczepności, nie podparte krawędzie płyt uginają się, co utrudnia prawidłowe wykonywanie kolejnychetapów prac,

– brak lub zbyt cienka warstwa materiału ocieplającego krawędzie ościeży,– nieprawidłowa technologia wykonania otworów pod łączniki mechaniczne (np. wiertarką udarową

w materiałach szczelinowych,– nieprawidłowo dobrane, rozmieszczone i osadzone łączniki mechaniczne,– brak lub niedostateczne szlifowania uskoków płyt grubym papierem ściernym w zamian szpachlowanie

styków płyt zaprawą klejącą, (która uwidacznia się przy bocznym oświetleniu ściany oraz w chłodne,wilgotne dni),

– brak bądź niewłaściwy sposób wykonania (lub użycie źle dobranych materiałów) do wypełniania szczelinprzy ościeżnicach i obróbkach blacharskich, co może spowodować wnikanie wody deszczowej pod płytytermoizolacyjne,

– brak wklejania dodatkowych, ukośnych łat z siatki zbrojącej w narożach otworów – może spowodowaćpowstanie na elewacji ukośnych pęknięć,

– niestaranne wykonanie warstwy zbrojonej o zbyt małej grubości z siatką zbrojącą ułożoną na sucho, bezzatopienia jej w warstwie klejącej - osłabia zabezpieczenie materiału izolacyjnego i źle wpływa na trwałośćwyprawy tynkarskiej, faktura i kolor siatki widoczne są na elewacji pomimo nałożenia tynku,

– brak dostatecznych zakładów siatki zbrojącej - może spowodować powstanie pęknięć na elewacjach,– stosowanie dodatków j nieprzewidzianych w systemie do zaprawy lub masy klejącej– widoczne na elewacji połączenia tynku (tzw. zgrzewy) – świadczy to o źle zaplanowanej i źle

zorganizowanej pracy; przed rozpoczęciem prac tynkarskich należy:• wyznaczyć linie styku, w których połączenia tynku nie będą widoczne,• zaplanować pracę jednocześnie na min. 2 lub 3 poziomach rusztowania,• pracę prowadzić nieprzerwanie do wyznaczonych linii styku;

– brak stosowania osłon na rusztowaniach, co niesie ryzyko rozmycia świeżego tynku przez deszcz albopojawienia się odbarwień. Również przy ładnej pogodzie osłony są niezbędne, gdyż zmniejszają szybkośćprzesychania cienkowarstwowych materiałów i stanowią ochronę dla świeżego tynku przed wiatremniosącym tumany kurzu,

– wykonywanie prac ociepleniowych w dni o zbyt niskich temperaturach.

4. Stosowanie „zamienników” elementów systemu. Elementami, które bywają najczęściej zamienianew systemach na ich tańsze „odpowiedniki” to:

• masa lub zaprawa klejąca do przyklejania płyt termoizolacyjnych,• masa lub zaprawa klejąca do wykonania warstwy zbrojonej,

• siatka zbrojąca,• łączniki mechaniczne.

Jest to działanie niedozwolone i sprzeczne z prawem. Udowodnienie przypadku stosowania „zamienników”elementów systemu powoduje utratę gwarancji udzielanej przez systemodawcę a wykonawcę naraża na karęgrzywny. Identyfikacja zamienionych składników po zakończeniu poszczególnych etapów robót jest trudnai nierzadko niemożliwa do dokonania. Sposobem kontroli kompletności może być zwrócenie się do dostawcysystemu o potwierdzenie, czy w okresie wykonywania ocieplenia wskazana firma wykonawcza zakupiławłaściwą dla danej realizacji ilość materiałów (w odpowiedniej ilości i czasie).

[1] Dyrektywa Rady Europejskiej 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r w sprawie zbliżenia przepisówustawowych Państw Członkowskich odnoszących się do wyrobów budowlanych.

[2] Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. tekst jednolity Dz. U. Nr 207 poz.2016 z 2003 rokuz późniejszymi zmianami.

[3] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92 poz. 881 z dnia 30kwietnia 2004 r.)

[4] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r w sprawie warunków technicznychjakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, tekst jednolity – aktualizacja z dn.27.05.2004.

[5] ETAG 004 – Wytyczne do Europejskich Aprobat Technicznych – „Złożone systemy izolacji cieplnejz wyprawami tynkarskimi” – Dz. Urz. WE C 212 z 6.09.2002.

[6] ZUAT15/V.03/2003 „Zestawy wyrobów do wykonywania ociepleń z zastosowaniem styropianu jakomateriału termoizolacyjnego i pocienianej wyprawy elewacyjnej” - Zalecenia Udzielania AprobatTechnicznych ITB, Warszawa, Instytut Techniki Budowlanej, 2003 r.

[7] ZUAT15/V.04/2003 „Zestawy wyrobów do wykonywania ociepleń z zastosowaniem wełny mineralnejjako materiału termoizolacyjnego i pocienianej wyprawy elewacyjnej” - Zalecenia Udzielania AprobatTechnicznych ITB, Warszawa, Instytut Techniki Budowlanej, 2003 r.

[8] ZUAT15/V.01/1997 – „Tworzywowe łączniki do mocowania termoizolacji” – Zalecenia UdzielaniaAprobat Technicznych ITB, Warszawa, Instytut Techniki Budowlanej, 1997 r.

[9] ZUAT Ţ 15/V.07/2003 – „Łączniki do mocowania izolacji termicznej uformowanej w płyty” – ZaleceniaUdzielania Aprobat Technicznych ITB, Warszawa, Instytut Techniki Budowlanej, 2003 r.

[10] ZUAT – 15/VIII.07/2003 – „Zaprawy klejące i kleje dyspresyjne” – Zalecenia Udzielania AprobatTechnicznych ITB, Warszawa, Instytut Techniki Budowlanej, 2000r.

[11] ETAG 014 – Wytyczne do Europejskich Aprobat Technicznych - „Łączniki tworzywowe do mocowaniawarstwy izolacyjnej ociepleń ścian zewnętrznych” – Dz. Urz. WE C 212 z 6.09.2002.

[12] PN-EN 13163:2004 Norma pt. „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie – Wyroby z polistyrenuekspandowanego (EPS) produkowane fabrycznie – Specyfikacja”.

[13] PN-EN 13162:2002 Norma pt. „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z wełny mineralnej(MW) produkowane fabrycznie - Specyfikacja”.

[14] Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dn. 3.07.2003 r., w sprawie szczegółowego zakresu i formyprojektu budowlanego.

[15] PN-B-02025: 1999 Norma pt. „Obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewaniabudynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego”.

[16] PN-EN ISO 6946: 1999 Norma pt. „Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplnyi współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania”.

[17] PN-70/B-10100 (wyd. 3) Roboty tynkowe. Tynki zwykłe. Wymagania i badania przy odbiorze[18] Ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 72,

poz. 664 z późniejszymi zmianami.[19] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny

zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w oceniezgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. Nr 195,poz. 2011).

[20] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowaniazgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198poz. 2041).

[21] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochronyzdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. (Dz. U. z 2003 r., Nr 120, poz. 1126).

[22] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.(Dz. U. z 2003 r., Nr 120, poz. 1133).

[23] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych doobrotu. (Dz. U. z dn. 8 czerwca 2004r, Nr 130, poz. 1386).

9. AKTY PRAWNE I NORMY PRZYWOŁANE

26