Wykształcenie matki jako czynnik różnicujący rodzicielskie strategie rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności dzieci

Czasopisma objęte patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN lub jego zespołów:

Biuletyn Historii WycHoWania www.historiawychowania.amu.edu.pl/biuletyn.html

cHoWanna www.chowanna.us.edu.pl

Parezja Czasopismo Forum Młodych Pedagogów

przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN www.parezja.uwb.edu.pl

Pedagogika sPołeczna http://pedagogium.pl/wydawnictwo/pedagogika-spoleczna.html

ProBlemy Wczesnej edukacji www.pwe.ug.edu.pl

Przegląd Pedagogiczny www.przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl

rocznik Pedagogiczny www.staff.amu.edu.pl/~pedszkol/rocznik_pedagogiczny

studia Pedagogiczne http://spedagogiczne.ptp-pl.org

studia z teorii WycHoWania http://nowa.chat.edu.pl/skroty/studia_z_teorii_wychowania.htm

Więcej o książce

issn 2353-9682Cena 38 zł (+vat)

Przedmiotem działalności technika czy też artysty, np. artysty-plastyka, jest materiał martwy […]. Artysta-plastyk może według woli swej z materiału martwego wyczarować kształty, jakie zrodziły się w jego genialnej fantazji i myśli twórczej. Atoli wychowawca ma do czynienia z rozwijającym się życiem, wciąż innym, odmiennym, z jego dynami-ką, z duszą dziecka, w której tkwią poten-cjalnie siły twórcze. Wychowawca nie może więc z góry za każdym razem przewidzieć, jakie będą wyniki jego działalności, ponie-waż w grę wchodzą tu czynniki irracjonalne. Nie może kształtować osobowości dziecka według jakiegoś z góry przyjętego obrazu, ponieważ każdą osobowość cechuje nowość i wolność, pomimo że przyjmujemy istnie-nie wspólnego celu obiektywnego w wycho-waniu.

Henryk Rowid („Chowanna” 1935)

W numerze między innymi

W stronę rozwoju ludzkich potencjalności – z perspektywy interdyscyplinarnej

CHOWANNACHOW

AN

NA

2014

tom 2 (43)

2014 tom 2 (43)

Chowanna_2014_02.indd All Pages 2015-05-06 11:18:21

CHOWANNA2014 TOM2(43)

WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego • Katowice2014

CZASOPISMONAUKOWEINSTYTUTUPEDAGOGIKIWYDZIAŁUPEDAGOGIKIIPSYCHOLOGIIUNIWERSYTETUŚLĄSKIEGO

PODPATRONATEMKOMITETUNAUKPEDAGOGICZNYCHPOLSKIEJAKADEMIINAUKPUBLIKOWANEOD1929ROKU

—PÓŁROCZNIK—

Rada Naukowa / Advisory BoardJerzy Brzeziński (UAM), Olga Chyżna (Narodowy Uniwersytet w Kijowie, Ukraina), MariaCzerepaniak-Walczak(USz),StanisławJuszczyk(UŚ),StanisławKawula(UWM),DanaKno-tova(UniwersytetMasarykowawBrnie,Czechy),WojciechKojs(UŚ),StefanM.Kwiatkowski(APS),ZbigniewKwieciński(DSW),HenrietteW.Langdon(SanJoséStateUniversity,USA),MarilynLangevin(UniversityofAlberta,Kanada),TadeuszLewowicki(UŚ),MariaMachalo-va(UniwersytetwPresove,Słowacja),EwaMarynowicz-Hetka(UŁ),KrystynaMarzec-Holka(UKW), ks. Janusz Mastalski (UPJPII), Zbyszko Melosik (UAM), Pavel Muhlpachr (InstytutInterdyscyplinarnychNaukwBrnie,Czechy),AleksanderNalaskoski(UMK),ks.MarianNo-wak(KUL),StanisławPalka(UJ),AndrzejRadziewicz-Winnicki(UZ),IsabellaReichel(TouroCollege, New York, USA), Andreas Schauder (Fachhochschule Nordwestschweiz, Bazylea,Szwajcaria), Ewa Solarczyk-Ambrozik (UAM), Tomasz Szkudlarek (UG), Eleonora Sapia--Drewniak (UO), Bogusław Śliwerski (APS), Wiesław Theiss (UW), Janina Wyczesany(UPim.KEN),Shu-LanYang(NationalPingtungUniversityofEducation,Tajwan)

Redaktorzy tematyczni / Subject editors Małgorzata Górnik-Durose (psychologia zdrowia), Ewa Jarosz (pedagogika społeczna), Sta-nisław Juszczyk (pedagogika mediów), Mirosława Knapik (arteterapia), Katarzyna Krasoń(dydaktyka), Eugenia Mandal (psychologia społeczna),Anna Nowak (pedagogika resocjali-zacyjna),BeataPituła (pedeutologia),AdamStankowski (pedagogikaspecjalna),AgnieszkaStopińska-Pająk(historiawychowania,andragogika),EwaWysocka(teoriawychowania)

Redaktor tomu – część monograficzna / Contributing editorBeataDyrda

Zespół Redakcyjny / Editorial staffRedaktornaczelna/Editor‐in‐chief:EwaSyrek

Zastępcaredaktornaczelnej/Deputyeditor‐in‐chief:AgnieszkaStopińska‐PająkSekretarz/Secretary:ŁukaszMichalski

Native speakerDavidOldroyd

Redaktor statystyczny / Statistical editorHenrykGacki

Wersjąpierwotną(referencyjną)czasopismajestwydaniepapierowe.Wformieelektronicznejpublikacjadostępnajestwzasobach

CentralandEasternEuropeanOnlineLibrary(www.ceeol.com).

ISSN0137-706X(wersjadrukowana)

ISSN2353-9682(wersjaelektroniczna)

PublikacjafinansowanaprzezInstytutPedagogikiUniwersytetuŚląskiegoorazWydawnictwoUniwersytetuŚląskiego

Adres Redakcji / Editorial address:WydziałPedagogikiiPsychologiiUniwersytetuŚląskiegoul.M.Grażyńskiego53,40-126Katowice(pokój224)tel.323599710,e-mail:[email protected]

OdRedakcji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wspomnienie(Ewa Jarosz). . . . . . . . . . . . . . . . .

Część monograficznaW stronę rozwoju ludzkich potencjalności – z perspektywy interdyscyplinarnej (pod redakcją Beaty Dyrdy )

Wstronęrozwojuludzkichpotencjalności–zperspektywyinterdyscypli-narnej.Wprowadzeniewproblematykę(Beata Dyrda ). . . . . . .

Krzysztof J. Szmidt: Odpotencjalnościdotransgresjihistorycznych–kreatywność na różnych poziomach . . . . . . . . . . . . .

JoannaSzen-Ziemiańska,MaciejKar wowski:Uwarunkowaniare-alizacjipotencjału:odkreatywnościdoosiągnięćtwórczych. . . . .

Katarzyna Krasoń: Ekspresjasomaestetycznawaktualizacjipotencjal-ności kreacyjnej dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wiesława Limont: Wrażliwość, intensywność a potencjał rozwojowyosób wybitnie zdolnych . . . . . . . . . . . . . . . . .

AndrzejSękowski,TomaszKnopik:Psychologiamądrości–wtrosceointegralny rozwój uczniów zdolnych . . . . . . . . . . . .

Teresa Giza: WspieranierozwojuzdolnościuczniówwszkołachwBuł-garii–kierunkizmian. . . . . . . . . . . . . . . . . .

Spis treści

7

9

13

17

41

61

81

95

111

Spistreści4

Ewa Wysocka: Postawy twórcze versus odtwórcze dzieci w młodszymwiekuszkolnymi„ewolucja”tychpostawjakoegzemplifikacjaideitrans-gresjiwedukacjiszkolnej. . . . . . . . . . . . . . . . .

Ewa Bielska: Tożsamośćjakoprojektrefleksyjnyaambiwalencjejejsta-tusuwobecmatrycwładzydyscyplinującej. . . . . . . . . . .

Irena Pilch: Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jakopróba opisania osobowości eksploatatora . . . . . . . . . . .

Irena Przybylska: Między uspołecznieniem a indywidualizacją –wstronęrozwijaniapotencjałuemocjonalnegowedukacji. . . . . .

Monika Modrzejewska-Świgulska: Poczucie własnej skutecznościwrozwijaniu zdolności i uzdolnień uczniów w narracjach nauczycielitwórczości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

RyszardaEwaBernacka:NonkonformizmjakocechaosobowościPola-kówtrzechpokoleń. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dorota Turska,Anna Wankiewicz: Ktosięgapo„katalizator”rozwo-ju?Otwartośćnadoświadczenieikontrolawolicjonalnauczestnikówpro-gramu Erasmus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Piotr Błajet, Beata Przyborowska: KrajoweRamyKwalifikacjizper-spektywyrozwojuczłowieka. . . . . . . . . . . . . . . .

Adam Roter: Wyczerpaniesiępotencjałupaństwanarodowegonarzeczpotencjałumniejszościetniczno-regionalnych(przykładGórnegoŚląska).

Studia i rozprawy

Ewa Jarosz: PrzemocwobecdzieciwPolsce.„Dwiestronymedalu”–ofi-cjalnyzakazaspołecznarzeczywistość . . . . . . . . . . . .

Joanna Łukasiewicz-Wieleba, Alicja Baum: Wykształcenie matkijako czynnik różnicujący rodzicielskie strategie rozpoznawania i rozwi-jania zainteresowań i zdolności dzieci . . . . . . . . . . . .

Danuta Słaba: Wokół zagadnienia refleksyjności w rozwoju człowiekadorosłego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

JoannaKapica-Curzytek:Kreowanieedukacjiglobalnej(planetarnej):utopijnailuzjaczyrzeczywistość? . . . . . . . . . . . . . .

Recenzje, komunikaty, polemiki

HenryA.Giroux,LechWitkowski:Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświad-czenia pedagogiki radykalnej. Przedmowa Zbigniew Kwieciński. PosłowieTomaszSzkudlarek.AneksZbyszkoMelosik,BogusławŚliwerski.Kraków:

127

153

165

183

197

215

235

253

267

283

301

321

339

Spistreści 5

OficynaWydawnicza„Impuls”,2010,525s.,ISBN978-83-7587-536-2(Ju- lita Orzelska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AnnaGajdzica:Portret zbiorowy nauczycieli aktywnych. Między zaangażowa- niem a oporem wobec zmian.Toruń:WydawnictwoAdamMarszałek,2013,382 s. (23 schematy, 34 tabele, 69 wykresów), ISBN 978-83-7780-690-6(Tatiana Kłosińska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

KonferencjaO pedagogice Profesora Bogdana Suchodolskiego. W 110. rocznicę urodzin(Sosnowiec,12maja2014r.)(Maria Kycler). . . . . . . . .

357

363

369

Od Redakcji

ZapraszającCzytelnikówdolekturytomudrugiego„Chowanny”z 2014roku,pragniemypodkreślić,iżnaukowaredakcjaczęścimonograficznejpt.W stronę rozwoju ludzkich potencjalności – z perspektywy interdyscypli-narnejzostałaprzygotowanaprzezśp.drhab.BeatęDyrdę(1968–2014),znakomitegopedagoga,humanistkę,badaczkęprocesówedukacyjnych,przyjacielamłodzieży,nauczycielaakademickiegoz KatedryPedagogikiSpołecznejUniwersytetuŚląskiego.

Beata Dyrda odeszła od nas w  marcu 2014 roku. Konstruując jedenz ostatnichowocówswojejnaukowejpracy–częśćmonograficznąni-niejszegotomu–niejednokrotniedawaławyraztroskio wysokąjakośćwłączanychw proceduręwydawnicząartykułów,a tymsamymo mery-torycznypułapsamegopisma.Niechzatemzamieszczonenainicjującychtomstronachwspomnienieo Zmarłej(któreprzygotowaładlaRedakcjidrhab.EwaJarosz)przyjmietakżewymiarredakcyjnychpodziękowańza Jej zrozumienie i  przychylność dla standardów, jakie stawia przedwspółczesnymitwórcamipismajegotradycja.

Recenzenci

Wroku2014tekstypublikowanenałamach„Chowanny”recenzowali:DorotaEkiert-Oldroyd,MariaGroenwald,RomanLeppert,ks.JanuszMastalski,ks.Ma-rianNowak,MagdalenaPiorunek,KatarzynaPopiołek,IsabellaReichel,EleonoraSapia-Drewniak,UrszulaSzuścik,JaninaUszyńska-Jarmoc

Dla Autorów

Szczegółoweinformacjedotyczącenadsyłaniatekstóworazprocedurywydawni-czejznajdująsięnastronieinternetowejczasopisma:www.chowanna.us.edu.pl

Prenumerata

Zamówieniadotycząceprenumeraty„Chowanny”przyjmujeWydawnictwoUni-wersytetuŚląskiego:[email protected]

RedakcjaBarbaraKonopka,MagdalenaStarzyk

ProjektokładkiiszatygraficznejTomaszGut

MotywgraficznynaokładceistronachtytułowychartykułówAleksanderHerman

KorektaAleksandraGaździcka

ŁamanieGrażynaSzewczyk

Copyright©2014byWydawnictwoUniwersytetuŚląskiegoWszelkieprawazastrzeżone

ISSN0137-706X(wersjadrukowana)

ISSN2353-9682(wersjaelektroniczna)

WydawcaWydawnictwoUniwersytetuŚląskiegoul.Bankowa12B,40-007Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple-mail:[email protected]ład:230+50egz.Ark.druk.23,5.Ark.wyd.26,5.PapierSoraMattPlus90gvol.1.2

Cena38zł(+VAT)

Drukioprawa:„TOTEM.COM.PLSp.zo.o.”Sp.K.ul.Jacewska89,88-100Inowrocław

Czasopisma objęte patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN lub jego zespołów:

Biuletyn Historii WycHoWania www.historiawychowania.amu.edu.pl/biuletyn.html

cHoWanna www.chowanna.us.edu.pl

Parezja Czasopismo Forum Młodych Pedagogów

przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN www.parezja.uwb.edu.pl

Pedagogika sPołeczna http://pedagogium.pl/wydawnictwo/pedagogika-spoleczna.html

ProBlemy Wczesnej edukacji www.pwe.ug.edu.pl

Przegląd Pedagogiczny www.przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl

rocznik Pedagogiczny www.staff.amu.edu.pl/~pedszkol/rocznik_pedagogiczny

studia Pedagogiczne http://spedagogiczne.ptp-pl.org

studia z teorii WycHoWania http://nowa.chat.edu.pl/skroty/studia_z_teorii_wychowania.htm

Więcej o książce

issn 2353-9682Cena 38 zł (+vat)

Przedmiotem działalności technika czy też artysty, np. artysty-plastyka, jest materiał martwy […]. Artysta-plastyk może według woli swej z materiału martwego wyczarować kształty, jakie zrodziły się w jego genialnej fantazji i myśli twórczej. Atoli wychowawca ma do czynienia z rozwijającym się życiem, wciąż innym, odmiennym, z jego dynami-ką, z duszą dziecka, w której tkwią poten-cjalnie siły twórcze. Wychowawca nie może więc z góry za każdym razem przewidzieć, jakie będą wyniki jego działalności, ponie-waż w grę wchodzą tu czynniki irracjonalne. Nie może kształtować osobowości dziecka według jakiegoś z góry przyjętego obrazu, ponieważ każdą osobowość cechuje nowość i wolność, pomimo że przyjmujemy istnie-nie wspólnego celu obiektywnego w wycho-waniu.

Henryk Rowid („Chowanna” 1935)

W numerze między innymi

W stronę rozwoju ludzkich potencjalności – z perspektywy interdyscyplinarnej

CHOWANNACHOW

AN

NA

2014

tom 2 (43)

2014 tom 2 (43)

Chowanna_2014_02.indd All Pages 2015-05-06 11:18:21