م ي سد ات ف ل و س و ي ت سد ات ف ل و س و ي ت ه ي ه ت روش م ي ار ي س ب ش ب مک" ها ن لاف خر ب د ي س ن. ا ي د که ا اس ب ي م" ک وري ف ل و س و ي ت د ي س مک" ا ن م ي سد ات ف ل و س و ي ت" ک دري رب کل د ي س ل ا ي م وي ق د ي س ک" ا ول ي ل ح م م ي سد ات ف ل و س و ي ت ول ل ح م ه ر ب گ . ا ت س دار ا ابH اب ب ي مرو و ف ل و س د درب ي ت ا وي ب دا دب ول س ل ح مده و و م ن وت سد ر ر گ و گ ي ت دک" مد اب ش ارH ب ود س وده ر ف اهد. د د ماب ن ي م ا ي ح را ا ر کل ي تسا ه ا م ب ي سد ات ف ل و س و ي ت. Na2S2O3+H2O +Cl2 Na2SO4+HCl+S د ار ر گ و گ ش ب سا کد ا د عد اس اد ب ب ر ر کل دار ف م ر گ ا2 ه ب- 6 رسد. ي م+ Na2S2O3+5H2O+4Cl 2NaHSO4+8HCl
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
سديم تيوسولفاتسد تيوسولفات تهيه يمروش
بر اسيد اين که باشد مي سولفوريک تيو اسيد نمک سديم تيوسولفات
. سديم تيوسولفات محلول به اگر است ناپايدار بسيار هايش نمک خالف
مدتي اندک از پس شود افزوده کلريدريک اسيد مثل قوي اسيد يک محلول
در و پوسيدگی مقابل در کردن مقاوم برای متارلوژی در: نهائی براقی
o " ضدزنگ، فوالد در ،مثال آلیاژها در جزء یک بعنوانo ، کروم با کاری آب درo ، آنادایز آلومینیوم در
. کاتالیزور یک بعنوان. شود می استفاده آجر پخت قالبهای ساخت برای کرومیت از. شود می شیشه رنگ شدن سبز باعث کروم نمکهای بکارمی معمولی رنگهای و مو رنگ در واکسیدها کروماتها
روند. درتمیز که است شیمیایی معرف؟ یک پتاسیم کرومات دی
عامل یک بعنوان و آزمایشگاهی ای شیشه ظروف کردن . همچنین عنصر این گیرد می قرار استفاده مورد تیترات
( ) بکار رنگرزی در دارنده نگه ثابت ،عامل مثال دندانه بصورت. رود می
) کروم اکسید مصرف) CrO2دی مغناطیسی نوارهای تولید دردارای آهن اکسید نوارهای به نسبت نوارها این شود می
لذا ،بوده بیشتری مغناطیسی میدانهای برابر در مقاومت. شوند می بهتر کارآئی موجب
الیه نقره کروم روکشهای شبیه . ٬رنگی قدرت دارند آبی به مایل سفید ″ حد در شده صیقلی کامال و شده کرومکاری است% 65 انعکاسسطح
نقره( نیکل% 88برای با%) 55و نیکل و نقره انعکاس خاصیت که حالی درمیشود گذشت ضایع . ٬زمان نمیشود حاصل تغییری کروم مورد در
جوشکاری قابل کروم . الیههای نمیپذیرند را نقاشی و رنگکاری و نبودهگازها مقابل در نمکها ٬کروم و قلیایی اسید مواد اما است مقاوم
تمام در هالوژندار اسیدهای وسایر کلریدریک واسید غلظتها سولفوریک. گذارند می تاثیر کروم روی بر حرارتها درجه تمام ودر
شدن رویین دنبال در ٬شیمیایی به خوبی مقاومت کروم روکشهاینمیشوند کدر و میدهند نشان خود از و . اتمسفر کردن تمیز به رو این از
را اکسیدها کننده حل محصوالت یا محلولها توسط نمودن نو ندارند. یاتا کروم شدن 500روکشهای کدر نظر از تغییری هیچ سانتیگراد درجه
نمیشوند. متحملکروم سطح در آن طی در که است حالتی شدن کروم (٬رویین +)3اکسید
می از. تشکیل کروم پتانسیل جابهجایی موجب عمل این به 0.717شودمثل 1.36 کروم و شود می . ولت های الیه نماید می عمل نجیب فلز یک
حدود ( در پایین ضخامت با براق کروم در) 1پوششی غالبا که میکرومترمقابل در را فوالد هستیم رو روبه آن با تزیینی خوردگی کرومکاری
کافی ضمانت خوردگی مقابل در که ضخیم کاری کروم نمیکنند حفاظتباشد . داشته به توجه با است امکانپذیر سخت کرومکاری طریق از فقط
کروم پوششهای کامل اینکه طور به را آبکاری مورد سطح الکترولیتیتزیینی کرومکاری رو این از استفاده نمیپوشانند مورد تنهایی به هرگز
نهایی پوشش عنوان به را آن همواره بلکه نمیگیرد روی قرار بر
به مینمایند ضمانت خوردگی مقابل در را سطح حفاظت که واکنشهاییمیروند کار
سبز از کروم اکسید جمله از کروم کروم, ترکيبات نارنجی و کروم در زردمی استفاده سازی رنگ پالستيکها. صنایع و رنگها در ها رنگدانه اين شود
. های ویژگی جمله از دارند درخشندگي کاربرد کروماتسرب هاي رنگدانهباال پوشانندگي قدرت و زنندگي رنگ قدرت ، . فام برد نام توان می را
بیولوژیکی نقش
و است ضروری بسیار آن کم مقدار که است فلزی ظرفیتی سه کروم . کمبودهای است نیاز مورد انسان بدن در قند کامل ساز و سوخت برای
خون قند میزان داشتن نگه ثابت در انسولین توانایی بر تواند می کروم . برای است ضروری آنها کم مقدار که فلزاتی سایر برخالف بگذارد تاثیر . پروسه بنابراین است نشده دیده درمتالوپروتئین بیولوژیکی عملکرد کروم
نشده . تشریح غذایی رژیم در نیاز مورد کروم عملی
پیدایـــــــــــش
کرومیت ( معدن سنگ شکل به .Cr4O2Hکروم این ) شود می استخراجآلومینیوم حضور در معدن سنگ این دادن حرارت با تجاری عنصررابصورت
" . در جهان کرومیت معدن سنگ از نیمی تقریبا کنند می تهیه سلیکون یا . تولید از نیز ترکیه و هند ، قزاقستان البته شود می تولید جنوبی آفریقای
. هستند آن عمده کنندگان
در جغرافیایی نظر از اما است زیاد بسیار نشده اسخراج کرومیت مقدار . درسال هستند متمرکز جنوبی آفریقای و 15تقریبا" 2000قزاقستان
" به تقریبا و شد تولید فروش قابل کرومیت معدن سنگ تن 4میلیون - تقریبی ارزش به کروم آهن تن . 5/2میلیون شد تبدیل آمریکا دالر میلیارد
خالصکشف کروم مقادیری ، است نادر بسیار خالص کروم وجود اگرچه . معدن است تولید Udachnayaشده خالص کروم از هایی نمونه روسیه در
. کروم ،وهم است الماس از غنی کیمبرلیت استوانه یک معدن این کند می. کند می تولید الماس وهم عنصری
ترکیبات
ترکیب این و است قوی بسیار کننده اکسید عامل پتاسیم کرومات دیآلی ترکیبات سایر از تر ارجح ، آزمایشگاهی ظروف کردن تمیز برای
است. ( سبز کروم اکسید همان کرومیک اکسید نقاشی) Cr2O3است در که. گیرد می قرار استفاده مورد شیشه کردن رنگ و لعابی
است ( درخشانی زرد رنگدانه کروم استفاده) PbCrO4زردینه مورد که . گیرد می قرار نقاشان
فرضی ساختار دارای کرومیک . H2CrO4اسید نه و کرومیک اسید نه استتر در آنها آنیونهای اما شوند نمی یافت طبیعت در کرومیک دی باتكياسید
. کروم اکسید تری شود می یافت - CrO3متنوعی اسید آب بدون اسید ، . رسد - بفروشمی کرومیک اسید ،بعنوان تجاری بصورت کرومیک
ایزوتوپها
از متشکل طبیعی بطور پایدار 3کروم Cr-53 ,Cr-54 ,Cr-52ایزوتوپآنها ترین فراوان که طبیعی ( Cr-52است فراوانی .789/83با باشد%) می
آنها 19 ترین پایدار که ایزوتوپ ) Cr-50رادیو ) از بیش عمر نیمه 1.8E1باو 7 عمر Cr-51سال نیمه باشد 7025/27با شناخته Tروزمی عنصر این برای
. کمتراز عمری نیمه از آن رادیواکتیو ایزوتوپهای مابقی است 24شدهاز کمتر آنها اکثر عمر نیمه که برخوردارند .1ساعت است دقیقه
دارای همچنین عنصر . 2این باشد می برانگیخته حالتپرتوزاد 53کروم فروپاشی . Mn-53محصول ایزوتوپی محتویات است
" زمین در و شود می ترکیب منگنز ایزوتوپی محتویات با معموال کروم . ایزوتوپ نسبتهای دارد کاربرد ایزوتوپی از Mn-Crشناسی که را شواهدی
Al-26 وPd-107 . اختالف کند می تقویت آمده بدست ابتدایی تاریخ دربارهنسبتهای یک Mn-Crو Cr-53/Cr-52در بیانگر سنگ شهاب چندین در
ایزوتوپ Mn-53/Mn-55نسبت بندی رده دهد می نشان که Mn-Crاستثابت فروپاشی از .Mn-53باید باشد شده مجزاناشی های سیاره پیکره در
بالفاصله Cr-53بنابراین نوکلئوسنتزی فرآیندهای درباره را بیشتر دالیلی . گذارد می اختیار در شمسی منظومه ازیکپارچگی قبل
بازه در ، اتمی وزن نظر از کروم 67amتا) 43کروم ( 43amuایزوتوپهایu )67کروم . فراوان) از قبل بالفاصله اتمی فروپاشی حالت دارند قرار
) کروم پایدار ایزوتوپ بعد) 52ترین بالفاصله حات و است الکترون جذب ، . باشد می بتا آن از
هشدارها
کروم ( ترکیبات و کروم " IIIفلز اما) نیستند خطرناک سالمتی برای معموالکروم " VIترکیبات . قاشق نصف مقدارتقریبا هستند سمی بلع صورت در
سمی ) کروم ترکیبات خوری مقادیر( VIچای بودن سرطانزا و بوده کشندهکروم کشنده . VIغیر کروم ترکیبات بیشتر است رسیده اثبات برای VIبه
. باشد می مضر مخطی بافتهای و پوست ، چشم
گردد چشم دائمی آسیبهای موجب تواند می ترکیبات این با دائمی تماس . پذیرد صورت کامل درمان که مواردی مگر
سال کروم 1958در مجاز مصرف میزان حداکثر جهانی بهداشت سازمانVI را سالمتی جنبه پیشنهاد 05/0از آشامیدنی آب لیتر درهر گرم میلی
تغییر. شده اعالم مقدار فاصله این در و شد بررسی بارها پیشنهاد این کردنکرد.
انسان سالمتي بر کروم اثراتو کروم پوستي تماسهاي و آشاميدن خوردن، تنفس، طريق از افراد . اندک بسيار آب و هوا در کروم ميزان ميکنند دريافت را کروم ترکيبات
که. است ممکن اما است کم بسيار آشاميدني آب در کروم مقدار استکروم مقداري حاوي آلوده کروم 4آبهاي خطرناک 6و انواع جز که باشند
. ميشوند محسوب کروم
کروم عذا طريق از افراد . 3اغلب کروم ميکنند طبيعي 3دريافت طور به. دارد وجود ها دانه و مرغ تخم زرده گوشت، ها، ميوه سبزيجات، درکرم محتواي است، ممکن غذايي مواد ذخيره و نگهداري متنوع روشهاي
. نگهداري ها قوطي يا فوالدي تانکهاي در غذا اگر دهد تغيير را غذايي مواد . يابد مي افزايش غذا کروم مقدار شود،
مشکالت 3کروم موجب آن کمبود و دارد اساسي نقش انسان تغذيه در . کروم مقدار اگر اما شود ديابت و متابوليسم در اختالل انسان 3قلبي، که
و گذاشته اثر انسان سالمت بر باشد، بيشتر معمول حد از ميکند، مصرف . ميشود پوستي خارش باعث مثال، عنوان به
. 6کروم در که افرادي براي خصوص به است خطرناک بسيار انسان برايکروم ميکنند، کار نساجي و فوالد . 6صنعت که افرادي دارد بيشتري خطر
قرار کروم خطر معرض در افراد ساير از بيشتر ميکنند، مصرف تنباکودارند. . 4کروم در کروم ترکيب | معموال دارد انسان سالمت بر متعددي اثرات
. افراد در شديد آلرژي باعث ترکيب اين دارد وجود چرمي محصوالت . کروم تنفس با پوست خارش مانند و 4ميشود، شده تحريک بيني
. افتد مي اتفاق بيني خونريزي
کروم که بيماريهايي : 4ساير از هستند عبارت ميشود، سببپوستي خارش
معده زخمتنفسي دستگاه مشکالت
بدن ايمني سيستم شدن ضعيفکبد و کليوي آسيبهاي
ژنتيکي مواد تغييرريه سرطانمرگ
اکسيدايوني حالت به ميکند، ايجاد انسان سالمتي براي کروم که خطراتي . کروم اما دارد، اندکي سمي خاصيت کروم فلزي فرم دارد بستگي 6آن
. کروم که اثراتي است ميگذارد، 6بسيارسمي جاي بر انسان بدن بر . اگر پوستي حساسيتهاي و پوست آماس معده، زخم از هستند عبارت
معده 6کروم آسيبهاي سبب شود، انسان بدن وارد تنفس با آن ترکيبات و . دهان، مخاط در مشکالتي اين، بر عالوه ميگردد معده زخم خصوص به
. و تنفسي گرفتگي برونشيت، افتد مي اتفاق حنجره و گلو بيني، مخاطکروم تنفس اثر بر که است بيماريهايي ديگر از نيز . 6تورم ميکنند بروز
کروم از حاصل بيماريهاي کردن، 6عالئم عطسه شامل تنفسي دستگاه در . است بيني خارش و منقطع و کوتاه تنفسهاي کردن، خسخس
آمريکا ( ملي سمشناسي برنامه به توجه آن) NTPبا به مربوط ليست واثر 3کروم آزمايشگاهي جانوران روي بر آن از حاصل ترکيبات و ظرفيتي
. از حاصل هاي داده اما ندارد کروم NTPسرطانزا ترکيبات 6درباره وشيميايي عنصر اين بودن سرطانزا بر دال را زيادي شواهد آن، از حاصل
. ميدهد نشان آزمايشگاهي جانوران براي
کرومات سرب، کرومات کروم، اکسيد تري کلسيم، کرومات ترکيبات اين) . سرطان المللي بين آژانس ميباشند روي کرومات و )IARCاسترونتيم
کروم ترکيبات و کروم يعني (3فلز سوم گروه ليست در را ظرفيتي. ( است کرده بندي طبقه نيستند سرطانزا که عناصر از گروهي
سبز از کروم اکسید جمله از کروم کيبات کروم, تر نارنجی و کروم زردمی استفاده سازی رنگ صنایع و. در رنگها در ها رنگدانه اين شود
. از دارند کاربرد های پالستيکها ویژگی سرب جمله کرومات هاي رنگدانهقدرت و زنندگي رنگ قدرت ، فام باال درخشندگي توان پوشانندگي می را
برد .نام
: توجه قابل خصوصياتجال شدت به که است فلزی خاکستری رنگ وبه براق ، سخت فلزی کروم
سیاه و زدگی زنگ برابر ودر است جوشخوردن قابل سختی به گیرد، می . باشد می مقاوم شدن
کروم اکسیداسیون حالتهای ترین که+ 6و+ 3،+ 2معمولی +3استوحالتهای آنها .5و+ 4پایدارترین " باشند+ می کمیاب نسبتا
:منبع
کسائی هادی توسط شده اسفند نوشته چهارم 1386شنبهwww.chemistrykivi.blogfa.com
مضاعف آنها ،نمک مقایسه و کمپلکس
بلور در كاتیون نوع دو با بنیان یك كه است نمكی دوگانه یا مضاعف نمك . یا كلسیم و منیزیم مضاعف كربنات مثال عنوان به كند می شركت
یك Ca,MgCO3یا CaCO3,MgCO3دولومیت با كاتیون دو یعنی باشد، می. هستند همراه آنیون
یک اطراف در منفی یونهای های خوشه یا قطبی مولکولهای وقتی حال . این آید می وجود به کمپلکس یون یک شوند، جمع مرکزی مثبت یون . تعداد شناسند می لیگاند عنوان به را منفی یونهای یا قطبی مولکولهای
یک در مرکزی مثبت یون یک اطراف در را لیگاندها اتصال مکانهای . شش کئوردیناسیون عدد نامند می کوئوردیناسیون عدد کمپلکس،
. عدد شود می یافت کمپلکسها در که است کئوردیناسیونی عدد متداولترین. است متداول نیز چهار کئوردیناسیون
: عف ( مضا نه گا و د ی )Dubbel Zoutenنمکها
حل با یونها این زمان ،هم باشد دارا را مختلف یون دو از بیشتر که نمک یکدوگانه های نمک نام به را آنها گردند آزاد جداگانه بطور تماما آب در شدن
. ( کنند( می یاد مضاعف
شود : داده نشان طریق دو به تواند می مضاعف نمک یک فرمول محتوایمختلط . فرمول یک یا ، شده ترکیب یکجا نمک دو هر
عف : مضا ی ها نمک لی مو فر ی ا محتو ی لها مثا
ه شد کيب تر يکجا نمک و د هر مختلط ل فرمو Fe(OH)3.FeCL3
FeCl(OH)2
K2CO3.Na2CO3 KNaCO3
FeSO4.(NH4)2SO4 Fe(SO4)2(NH4)2SO4
Ca(OH)2CaBr2 CaBrOH
می تر ثبات با ساده های نمک به نسبت مضاعف شکل به نمکها بعضیگردند . می استعمال زیاد البراتوار در نمکها این سبب این از باشند
( ليگاند ( الکترون دهنده فلزی غير های گروه و فلز بين پيوند ها کمپلکس در . اتم تعداد به بسته را ها ليگاند باشد می کئورديناسيون پيوند نوع از
... می تقسيم و دندانه دو دندانه، يک های ليگاند به کئوردينانسشونده،موقعيت. يک از بيش از همزمان توانند می دهنده ليت کی های ليگاند کنند
. شوند متصل فلز به
های حلقه و پايدارند هايی کمپلکس ها ليت پايدارتر 6و 5کی ها آن عضویهستند.
Fe(CN)2 + 4 KCN → K2Fe(CN)6
AgCl + 2 NH3 → Ag(NH3)2Cl
فرات سيانو هگزا هيچ )II(پتاسيم که دهد می را محلولی و شده حل آب دريون کننده واکنشمشخص آزاد +Fe2نوع محيط در يون اين زيرا ندارد،
صورت به و . -Fe(CN)6[4[نيست کمپلکس يون يک يون اين دارد وجوداست.
حقيقت در که هستند ها زاج مضاعف، های نمک از معمول دسته يک). هستند آلومينيم و پتاسيم مضاعف )KAl(SO4)2,12H2Oسولفات
نتيجه در دارند، فلز اوربيتال از کمتری انرژی ليگاند اوربيتال کمپلکس دربه پيوندی مولکولی های اوربيتال و دارند يونی خصلت حدودی تا ها پيوند
. ترند شبيه ليگاند گروه های اوربيتال
يونی ( خصلت که هايی کمپلکس ورنر های کمپلکس نوع دو به ها کمپلکس - ) ( و کربن فلز پيوند فلزی آلی و فلز کربونيل های کمپلکس و دارند بيشتر
. ( اند کرده بندی دسته دارند کوواالنسی خصلت بيشتر
از ای شبکه درون در ماده یک های مولکول آن در که هایی ساختاررا افتند می دام به دیگری ماده های . کالتراتمولکول کالترات گویند می
. تشکیل فرایند دارد بستگی مولکول آن اندازه به مولکول یک شدنو میزبان های مولکول بین کنش هم بر از ناشی توان می را کالترات
. گرفت نظر در میهمان
. تبلور اثر در مضاعف های نمک هستند مضاعف های نمک نوعی ها زاج . و شکل آيند می وجود به ساده مولی نسبت به هم با نمک دو همزمان
. است يکی سازنده نمک دو بلوری شکل با مضاعف نمک بلوری سیستمندارند سازنده های نمک با شباهت به لزومی ها زاج بلوری .واحدهای
يک با کمپلکس يک مضاعف های نمک و کمپلکس دو زاج ساختمان در. دارند وجود ساده نمک
( و ( شعاع اکسايش، عدد مرکزی فلز نوع به وابسته ها کمپلکس پايداریليت ( کی و الکتروستاتيکی و فضايی ممانعت نوکلئوفيلی، قدرت ليگاند
. باشد) می سازی
: محلول از ها کمپلکس جداسازی های روش
1-( تبلور ( شده تغليظ محلول کردن سرد و حالل تبخير2-. کند نمی حل خود در را کمپلکس که حاللی با استخراجرا -3 نامحلول نمک مناسب، آنيون افزودن با باشد کاتيونی کمپلکس اگر
. می استفاده مناسب کاتيون از آنيونی کمپلکس برای کرد جدا توان میکنيم.
. داشت کامل آگاهی ليگاند و فلز خواص از بايستی ها کمپلکس تهيه برایفشار فضايی، ممانعت ترموديناميک، قواعد از ها ليگاند و فلز واکنش نحوه
. بود خواهد متأثر ها پارامتر از ديگر بسياری و الکتروستاتيک
کمپلکس نمک و مضاعف نمک ساده، نمک خواص از برخی مقايسه
مس 500- 1 سولفات گرم .5ميلی دهيد حرارت آزمايش لوله يک در را آبه ( سفيد( .2-3رنگ کنيد مشاهده را رنگ تغيير و افزوده آن به آب قطره
ليتر 5سپس مشاهده 6آمونياک ميلي را تغييرات و افزوده آن به را موالرمس. ( هيدروکسيد ابتدا مس )II(کنيد تتراآمين کمپلکس سپس تشکيل )II(و
(. شود می
در- 2 را قبل آزمايش در شده تهيه مضاعف نمک از ليتر 5مقداری ميلي . . لوله دو رنگ کنيد تهيه کمپلکس محلول مشابه روش به نمائيد حل آب
. با را آزمايش لوله دو هر سپس کنيد مقايسه را ليتر 20آزمايش آب ميلي ) . ها آن از يکی در فقط نمائيد مشاهده را تغييرات و کرده رقيق مقطر
(. شود می ظاهر رنگ آبی مس هيدروکسيد رسوب
ماليمت- 3 به و ريخته آزمايش لوله در جداگانه را ها نمک از کمی مقدار . . می خارج ها آن از که گازی نمائيد مشاهده را رنگ تغييرات دهيد حرارت
). اکسيد تری و آب آمونياک، کنيد شناسايی تورنسل کاغذ کمک به را شودمس اکسيد و شود می خارج در )II(گوگرد که آمده وجود به رنگ سياه
مس اکسيد به .)I(نهايت شود می تبديل رنگ قرمز
زاج
اختصاری های نشانه
) ( .زاج( نیز یمانی شب را آن و است معرب فارسی � ا ، در معرب و گویند .( ) . آن و است معرب ، زاک ، زاج العرب لسان برند بکار مرکب ساختن
جوالیقی .( ). . ( انواع المعرب است معرب فارسی االرب منتهی .)استکه است زاک . ( ). معرب اللغات غیاث گویند پهنگری بهندی
: آرد مستوفی هللاحمدابعضی [ ] زاجات تولد هم سبب با ارضی و مائی محرقه� اجزاء گویند
آن در آفتاب حرارت قوت و کنند سخت و اختالط دهنیت و شده مٔوثرغالب حدیدی قوت معدنش در اگر شود پیدا آن از کبریتی و زاج ملحیت بود
. گویند بعضی و باشد سبز بود بیشتر نحاسی قوه� اگر و باشد زرد و سرخاز و زاج سیاه و زرد و رنگشسرخ و شده متولد کبریت و مرده زیبق
. قلقطارو سبز بود طعمش . سفید و ماند را قلشدر و است قلقذیسصمغ میانشچون و است مداد زاج زرد و بود و شیرین باشد تر پاک و بود
و خوانند سوری را سفید و بود رنگرزان و کفشگران زاج سیاه و در سرخرعاف و ناسور و جرب زاجات مجموع و بود بیشتر طبرستان و جیالن جبال
خوره دندان . ( و نزهة بگریزند مگس و موش دودش از و بود مفید رااول مقاله� (.القلوب
در : [ ] و انواع باشد شوره یعنی سبخه زمین در معدن اگر گوید فصل همینو بوارق و طعم امالح خشکی از یعنی عفصه زمین در اگر و باشد شبوب
دهد زاجات انواع دهد .مازودر ایران: [ ] . 205 ص 3 ج و ملک در آنچه است فراوان زاجات معادن آرد
زاج [ ] است ای چشمه کوچک ل�ر هرین هوین بکوه معدنی ، کنم ثبت استمیدهد الوان نزهة . (. به قزوین طارمین دیگربه معدن دماوند بکوه معدنج )205) ص 3 القلوب
. مٔولف : زرد و سبز و سرخ و سفید است انواع را زاج گوید بدیعی اختیاراتقلدیس سپید زاج بشیرازی و و خلقنیس بیونانی و گویند شوغار و خوانند
و خوانند سوری سرخ زاج و سیبی و زاغ خوانند کلقند و قلقنت سبز زاجاست زرد زاج .قلقطار
و خوانند شتردندان زاج مانندزرنیخ بپارسی براق و بود مصری آن بهترینپاک و ریزد فرود مالند دست در چون و نوعی بدخشی و نباشد کهنه و بود
بشیرازی و خوانند کفشگران زاغ بپارسی که هست سوری زاج زاغ ازگویند نیز ملیطرنا و مالیطرنا بیونانی و خوانند .سیاه
: گوید جالینوسو قلقطار بود زاجات همه� ترین معتدل وی و گردد زاج شود کهنه چون
بود محرقات الطف وی مانند . محرق قوه در اخضر و اصغر و احمر زاج واست لطافت و غلظ در اختالف لیکن سپید . یکدیگرند ، ترین لطیف و
اوسطها . خیراالمور قلقطار و سرخ وغلیظترین سبز ترین قوی و بود استلطافت . و غلظ میان بود متوسط ومسیق بیونانی که هست دیگر قبرسی ( میسو )زاجی آن بهترین و گویند
بود خشک و گرم قلقطار طبیعت و بود زر مانند آن لون که بود بود قابض وو بکشد بسا که بحدی تا شود پیدا سخت سرفه� زاجات خوردن از و
آن . ( ). مداوای بدیعی اختیارات کنند آن ومانند قند و مسکه و تازه بشیر
اقسام قدیم دانان ) شیمی ویتریول ( ، زاج بنام را کبریتها ها و ۞ سولفاتکوپروز کبود می ۞ یا سبز، قید با را آن مختلف انواع و اند نامیده
)، آهن . سولفات اند ) ساخته می متمایز یکدیگر از آن مانند و مسکوپروز یا ویتریول را نشادر را [ ] سولفات آهک جیر سولفات و نشادری
. را آهن سولفات اند میگفته آهک کوپروز یا اند ویتریول میگفته نیز مرسیالاند گفته می نیز زاج را سولفاتها یا ویتریول مختلف اقسام برای این و
و آهک نشادر، ، مس ، آهن قید یکدیگر از آن اقسام ساختن جدا و تشخیصسبز، . یا اول اکسید حقیقی زاج ولکن میافزودند بدان زرد کبود، ، سرخ
آن ترکیب از که است از آهن و میشود تهیه سیاه مرکب آب و صمغ بابدست طبیعت در نیز آزاد بطور که است استعمال نمکهائی طب ودر میاید
میشود.
یافت تبلور چون و است سفید برنگ است خشک که هنگامی سبز زاج . و شفاف مختلفةاالضالع های ورقه بصورت و میگردد بکبود متمایل
دیده قبض. می خوشرنگ خاصیت دارای و مزه و بو بدون زاج این شودمی آ. شدید نوعی وزن .است 1/880نباشد
زاج :ترکیباتسولفوریک ( 29 اسید کبریتیک اول 25 و 43 ) حامض و اکسید آهن
است .56.45 آن )آب نرم و زرد قشر یک گیرد قرار هوا درمعرض را چونمیپوشاند.
معادل در و سرد آب خود برابر دو یا برابر یک معادل در آب 34 یا 14 زاجبستانی . ( ) المعارف دائرة از نیست حل قابل الکل در و میشود حل جوش
برای زاج از . و میشود استفاده لعابها انعقاد و سلولزی غشاء آمیزی رنگثابتیص( مهندس شناسی و ).65 و 64 ،43 گیاه اتراکسید تهیه� در نیز و
. ( تبدیل آلی مواد تهیه� روش میرود بکار اتراکسید به الکل و فنل یا الکلهاصفوی رضا ، ). 345 ص دکتر انطاکی ضریر تذکره� به رجوع الجوI و کائنات
می مصرف شیمیایی صنایع کدام در بوراکس و بوریک اسید؟ دارند کاربردی چه شوندو
كند عنوان به كاری، لحیم در و فلزات ذوب در گدازآور عنوان به بوراكستولید در كودها، در اصلی ماده عنوان به یخ، ضد مایعات در خوردگی كننده
كاربرده به بور تهیه منبع عنوان به و داروسازی، و شیمیایی مواد بسیاریمیشود.
و شیشه مخلوطهای در گندزدا و نگهدارنده مواد عنوان به بوریك اسیدمحلول تشكیل با پوست پشمگیری بورای دباغی صنعت در كوزهگری،
كاری لحیم و كاری لحیم در آور گداز عنوان به و آب، در كلسیم بوراتهای . برده كار به سرامیك و شیشه لعابهای در میشود برده كار به سخت
دارد. . کاربرد منسوجات و پارچه بافت در چنین هم بوریک اسید میشود
بوریک اسید تهیه برای فوق روشهای از غیر دیگری روشهای؟ کنید پیشنهاد
آورند : می دست به زیر طریق سه به اغلب را بوریک اسید
تراکم )1 و تغلیظ با
2( ( ) طبیعی کلسیم بورات کلمانیت کانی از
مدت به کربنات سدیم محلول با معدن سنگ جوشاندن ساعت 3ازتا دهند می فرصت محلول کردن صاف از بعد و شود می حاصل بوراکس
در را بوراکس که هنگامی و کنند می جدا را آن و شده متبلور بوراکسطبق دهد می شکیل بورات و بوریک اسید کنیم می حل آب زیادی مقدار
مقابل : رابطه
Na2B4O10+7H2O→2Na+B(OH2)4+2H3BO3+ 3H2O
بوراکس )3 شده اشباع و گرم محلول بر غلیظ کلریدریک اسید تاثیر با
2HCl + 5H20 +Na2B4O7 4H3BO3+ 2NaCl
سولفوریک اسید و بوراکس از بوریک اسید تهیه واکنش
Na2B4O7+5H2O +H2SO4 →4H3BO3+Na2SO4
کنید . بیان حرارت اثر در را بوریک اسید شکل تغییر
بوریک اسید شدن ذوب اثر آید در می بدست شیشه صورت وB2O3بهشیشه و کرده حل خود در را فلزی های اکسید آسانی به حاصله مذاب
باشد . می سلیکات و بور از ای پیرکسشیشه ، دهد می بورات های
یک آنرا چرا است هیدروژن سه دارای بوریک اسید اینکه وجود با؟ نامیم می ظرفیتی
چون کند آزاد پروتون یک تواند می فقط و است ضعیفی اسید بوریک اسیداست پایین بسیار بوریک اسید در بور اتم الکترونگاتیوی خاصیت و قدرت
الکترونی ابر یک تواند خود می سمت به را و هیدروژنی نماید جذبکند آزاد آنرا یک هیدروژن کند می آزاد هیدروژن یک چون خاطر همین به
است . ظرفیتی
؟ دارد تفاوتی چه خود خانواده هم عناصر سایر با بور
دارد قطری تشابه چهارم گروه از سیلیسیم با بور و چون فلزی خواص همو دارند فلزی خواص سوم گروه عناصر بقیه اما دارد فلزی غیر خواص هم
خود ترکیبات در بور اما کنند می ایجاد بازی خاصیت خود ترکیبات درکند . می ایجاد اسیدی خاصیت
ای قهوه شکل بی پودر صورت به هم که است فلزی شبه عنصری بورموجود – ای نقره خاکستری تا براق سیاه بلورین جامد و سیاه تا تیره
بور . برای هدرال رومبو ساختار دو و تتراگونال بلورین ساختار یک استفرانسوی . و انگلیسی دانشمندان توسط بار اولین بور است شده شناخته
سال .1808در گردید کشف
بور . تهیه روش ترین ساده است موجود هم تورمالین سنگ در عنصر اینبه منجر این که است منیزیم با دادن گرما طریق از بور اکسید تری احیاء
شود . می عنصر این شکل بی پودر تولید
در بور های اسید اما شود نمی یافت طبیعت در آزاد صورت به عنصر اینبور . مهم منابع شود می یافت کولمانیت و بوراتها و آتشفشانی آبهای
بیابانهای در کانی دو این تینکال، و رازوریت های کانی از Mojaveعبارتندبور . های ایزوتوپ هستند پراکنده ترکیه در بوراکس معادن شود می یافت
ایزوتوپ . دو دارای بور دارند وجود طبیعی صورت که B11و B10به استدومی 19.7اولی و دهند . 80.22درصد می اختصاص خود به را درصد
با برومید تری و بور کلرید تری ترکیبات از باال خلوص با کریستاله بلورهای. شوند می تولید باال حرارت در برقی فالمنتهای توسط و هیدروژن حضور
هستند سیاه به مایل ای قهوه های رنگ دارای ناخالص و شکل بی برمهایو منیزیم پودر گرمایش توسط توانند می که دارند وجود پودر صورت به و
برم . آید می دست به اکسید های 99.9999تری استفاده در خالص درصدباشد . می دسترسی قابل تجارتی
خود از را قرمز مادون اشعه که است این عنصر این نوری مشخصات ازرسانای . باال دمای در اما است ضعیف رسانایی دارای بور دهد می عبور
است . خوبی
و سبز رنگ کردن فراهم برای بازی آتش مواد در شکل بی بورهایاستفاده مورد است راکتورها در که احتراقی قابل موارد برای همینطور
بازار . در بور تجاری ترکیب گیرد می این . Na2B4O5.7H2Oقرار استبراسی و گالس فایبر های شیشه ساخت برای هیدرات پنتا نام به ترکیب
شود . می استفاده سدیم پربورات رنگبری
بوراکس آنها مهمترین که دارد وجود بوراتها صورت به طبیعت در و بورمی . کرنیت دشوار آن تهیه است باال بسیار بور ذوب دمای چون است
برمید . کاهش یا منیزیم وسیله به آن اکسید کاهش از را آن معموال باشد) ( کم ( بلوری یا است فعالتر شکل بی صورت به هیدروژن وسیله به آن
. ( کنند می تهیه است اثرتر
( مثلثی ( وجهی بیست های واحد شامل رومبوهدرال بور بلوری ساختارمنتظم شکل ( B12تقریبا تغییر اندکی مکعبی انباشته شبکه یک در مستقر
این) . . از قسمتی است بور بلوری آزوتروپهای ترین ساده این است یافتهمرتبه محور بر عمود راستای در بلوری شکل 3ساختار در ، نشان Aبلور
الکترونی . دو مرکزی سه های پیوند ، چینها خط است شده طول داده باهای 2.025 واحد که دهد می نشان را می B12انگستروم متصل هم به را
واحد . هر طول 6با B12کنند الکترونیبا دو مرکزی دو انگستروم 1.71پیوندو 3( باال در ) 3پیوند پیوند رومبوهدرال آرایش با بلور صفحه پایین در پیوند
فاصله . واحد B-Bدارد هر کند 79.1تا 1.73بین B12در می تغییر انگستروم.
به . Na2B4O10.7H2Oبوراکس کرنیت ماده این ی کانه شود می Na2B4گفته
O4.7H2O کالیفرنیای ایالت در مجاو صحرای در عظیمی ذخایر در که استبوراکس استنام دنیا در بور عنصر اصلی منبع شود، می یافت boraxآمریکا
( شده ( گرفته درخشان معنی به براق گلیستن عربی ی واژه از مشتق . خانگی. ی کننده تمیز ی ماده بوراکس است براق کانی این زیرا است
. در مالیم، ی کننده ضدعفونی یک عنوان به بوراکس از است مهمیمی استفاده سدیم پربورات کننده سفید و گالسی فایبر عایقهای ساخت
شود .
هیدرا دکا اصلی كانی از=B2O3% 5/36و Na2B4O7.10H2Oتبوراكس،بلورهای صورت به و میشود محسوب بوراته گروه كانیهای مهمترین
. در میافتد اتفاق بلوری اجزاء یا و مات تا روشن شیشهای مونوكلینیك
پودری كانی به و شده رنگ سفید آب، مقدار دادن دست از با خشك هوای . چرب ظاهری دارای بوراكس مییابد تغییر تینكالگونیت بنام تیرهای سفید
حل گرم آب در و بوده سوختن قابل براحتی است، شیرین | تقریبا وشیمیایی. مواد تهیه برای بوراته تركیب ترین ارزش با بوراكس میشود
. میباشد خام ماده یك بصورت هم و شده تصفیه
بلورهای بصورت جهتی دو رخ با و بوده و مونوكلینیك آن تبلور سیستم . و شفاف بصورت طبیعت در میشود متبلور حفرهدار تودههای و منشوری
. در بوراكس میشود دیده بلوری اجزاء یا و مات تا روشن شیشهای،و میگردد تشكیل دارند معمولی هوای و آب كه مناطقی یا و دریاچههادر . بوراكس شوند نمی دیده مرطوب هوای و آب در باال حاللیت بدلیل
پودری كانی به و شده بیرنگ تبلور آب دادن دست از با خشك مناطقنام به كدری . Tincaleoniteسفید ارزشترین با بوراكس مییابد تغییر
. میباشد بوراتها تركیب
در | مستقیما آن خام نوع و شیمیایی مواد تهیه برای آن شده تصفیه نوع. میشود مصرف صنایع
آن وزن 2-5/2سختی به 69/1-75/1با و دارد شیرین طعم و لمسچربآن ( ذوب نقطه شده ذوب ) 607آسانی شیشه به و سانتیگراد درجه
. و آبی زرد، خاكستری، به متمایل سفید آن اثر خط میگردد تبدیل بیرنگی . حاللهای در آب، در بودن محلول بر عالوه بوراكس میشود دیده نیز سبز
. است محلول نیز استن و متانول كلیكول، اتیلن كلیسرول، جمله از آلیبا فوق در B2O3درصد 37كانی ناپایداری و آب در انحالل خاصیت دلیل به
در آن بلورهای نمیشود، پیدا بزرگ تودههای صورت به هرگز هوا مقابلتبدیل شكل خاكی تودههای به و شده رنگ سفید سریع هوا معرض
میشود.
كند عنوان به كاری، لحیم در و فلزات ذوب در گدازآور عنوان به بوراكستولید در كودها، در اصلی ماده عنوان به یخ، ضد مایعات در خوردگی كننده
كاربرده به بور تهیه منبع عنوان به و داروسازی، و شیمیایی مواد بسیاریكه. است، تترابورات یا آبدار، سدیم بورات است عبارت بوراكس میشود
. میشد تهیه سفیده، معنی به بوره ایرانی نام تحت ثبت در ابتدا
. گرد میشود تهیه سیرلس دریاچه شور آب از آب، بدون متبلور بوراكسكم ظاهری چگالی با شده منبسط مكعب 32بوراكس متر بر كیلوگرم
. میشود برده كار به پاكسازها در و شدنی حل بسیار كه است،
سفید متبلور گرد میشود، نامیده نیز اورتوبوریك اسید كه بوریك، اسیدفرمول با یا B2O3.3H2Oرنگی كلریدریك اسید كردن اضافه با كه است
. میآید دست به آن شدن متبلور و بوراكس محلول به سولفوریك اسید. میگردد تحصیل شیمیایی مواد از یكی عنوان به بور كانیهای از همچنین،
با بور هالیدهای هیدرولیز یا و بوراتها از که است ضعیف بسیار اسیدیسفید . SP2هیبریداسیون بلورهای صورت به اسید این آید می دست به
واحدهای آن در که است شکل پیوندهای B(OH)2سوزنی طریق از ) فاصله با نامحدودی های الیه و اند شده متصل یکدیگر به 3.18هیدروژنی
دهند) . می تشکیل ششضلعی تقریبا تقارن با انگستروم
دما افزایش با آن انحاللپذیری و شده حل حدودی تا آب در بوریک اسیدبوریک . . اسید اسیدی قدرت است بازی تک اسید این شود می با زیاد
که ( ) یابد می افزایش آنقدر گلسیرول نظیر دهنده کمپلکس مواد افزایشبا آن مستقیم کردن شدن . NaOHتیتر ذوب اثر در گردد می امکانپذیر
آید، می بدست شیشه بصورت بوریک آسانی اسید به حاصله مذاب ، پیرکس ، دهد می بورات های شیشه کرده حل خود در را فلزی اکسیدها
باشد می سیلیکاتها بور از ای .شیشه
سوریت ( نظیر بورات صنعت از استفاده با صنعت )Na2B4O7H2OدرNa2B4O7.1ونیکال ( ) Ca2B6O11کلمانیت ( )CaBNa5O9.8H2Oواکسیت (
8H2O (اسید با آنرا ، بوراکس تغلیض از پس و شود می تهیه بوراکس ابتداشود . می حاصل بوریک اسید نتیجه در نمایند می اسیدی اين سولفوریک ،
بلکه کند نمی عمل دهنده پروتون عنوان به و است ضعیف و بازی تک اسيد. ( کند ( می عمل هیدروکسید یون پذیرنده لوییس اسید عنوان به
B(OH)3 +H2O ↔ )4 -B(OH + H+ (aq) pk = 9.25
B(OH4)- از کمتر های غلظت يک M 025/0در های نمونه صورت به فقطای قدرت B(OH 4)و B(OH)3هسته باالتر های غلظت در ولی دارند وجود
گيری اندازه و يابد می افزايش بسپار pHاسيدی های نمونه تشکيل مويد. است مانند
(3 B(OH→ B3O3(OH)4+ H+ + pk = 6.84 2H20
مانن هايی بسپار ها بورات و بوريک اسيد مختلف های محلول B3O3(Oد درH)4
. دهند می زير معادله طبق را
2B3(OH)2 +B(OH)4 ↔ B3O3(OH)4+ 3H2O pk = 110
در هايی حلقه چنين وجود و باشد حلقوی اصلی بسپار که رسد می نظر بهمانند متبلور های .Cs2Oو 2B2O3بورات است محرز
اکسیژن - با شده دار نشان بوريک اسيد بين که سريعی تعادل و 18ازبه تعادل محلول در که گرفت نتيجه توان می شود، می انجام ها بورات
. دهد می روی سرعت
ساسولیت كانی بصورت آتشفشانی درزههای در طبیعی بطور ماده B2این
O3.3H2O . آن مخصوص وزن میشود یافت آن 435/1، ذوب نقطه و
566ºC . . مواد عنوان به بوریك اسید است محلول الكل و آب در استدباغی صنعت در كوزهگری، و شیشه مخلوطهای در گندزدا و نگهدارنده
به و آب، در كلسیم بوراتهای محلول تشكیل با پوست پشمگیری بورای. میشود برده كار به سخت كاری لحیم و كاری لحیم در آور گداز عنوان
. و شیشه لعابهای در است خالص بوریك اكسید | تقریبا بیآب، بوریك اسید . و پارچه بافت در چنین هم بوریک اسید میشود برده كار به سرامیك