JERZY HOLUBIEC, GRAYNA SZKATULA, DARIUSZ WAGNER, ANDRZEJ MALKIEWICZ WSTPNA ANALIZA WYBORÓW PREZYDENCKICH 2010 – MODYFIKACJA BAZY WIEDZY Streszczenie Na podstawie analizy prowadzonej kampanii wyborczej wykazano, e pod wzgldem merytorycznym rónila siona bardzo od kampanii prezydenckiej 2005 r. Stwierdzono, e baza wiedzy opisujca wybory powinna zostarozbudowana o do- datkowgrupcech, zwizanych z emocjami wyborców i ich konsekwencjami dla wyników wyborów. Slowa kluczowe: wybory prezydenckie, bazy wiedzy 1. Wprowadzenie W czasie poprzednich wyborów prezydenckich w 2005 r. odbyly sidwie tury glosowa; fre- kwencja w drugiej turze byla nieco wysza niw pierwszej, odpowiednio 49.7% i 51%. Taka tendencja utrzymuje siod 1995r., jedynie w 2000r. nie bylo drugiej tury wyborów. Podobnie bylo tew 2010r.; pierwsza tura – 54,94%, druga tura – 55.31%. Wybory, które odbyly siw 2010r. znacznie rónily sijednak od poprzednich. Po pierwsze – zostaly przyspieszone ze wzgldu na mierprezydenta Lecha Kaczyskiego w katastrofie samo- lotu Tu-154 pod Smoleskiem. Z tego tewzgldu ulegla skróceniu kampania wyborcza. Po dru- gie – ze wzgldu na katastrof, charakter kampanii mial inny charakter. Jeden z dziennikarzy okre- lil jjako kampaniw barwach sepii i czerni [7]. Po trzecie – kampania zostala zaklócona przez tragicznpowód, która wystpila w wielu regionach Polski. Kandydaci na prezydenta wykorzy- stali tsytuacj, pojawiajc siw miejscach, które najciej ucierpialy, z deklaracjami solidarnoci z ofiarami i obietnicami pomocy. Po czwarte – w partii rzdzcej (PO) odbyly siprawybory, w których konkurowali marszalek Sejmu Bronislaw Komorowski oraz minister spraw zagranicz- nych Radoslaw Sikorski. Prawybory wygral marszalek Komorowski. Powszechnie uwaano jed- nak, e jest to element kampanii wyborczej i ostatecznie w walce o prezydenturwystpi Donald Tusk. Stanowcza odmowa tego ostatniego pokrzyowala plany PiS-u, który przygotowywal kam- paniwyborczpod ktem walki z premierem. Po pite – katastrofa lotnicza pod Smoleskiem spowodowala, e niektóre ugrupowania polityczne, których kandydaci zginli w tej katastrofie, byly zmuszone w trybie naglym wysunnowych kandydatów. Taka sytuacja miala miejsce w PiS, gdzie w miejsce zmarlego prezydenta wysunito kandydaturjego brata oraz w SLD, gdzie miejsce Jerzego Szmajdziskiego zajl lider tej partii Grzegorz Napieralski. Do 26 kwietnia 2010 r. do Pastwowej Komisji Wyborczej wplynly zawiadomienia o utwo- rzeniu 24 komitetów wyborczych. PKW przyjla 17 zawiadomie, 7 zaodrzucila. Zarejestrowano
12
Embed
Wstępna analiza wyborów prezydenckich 2010 – modyfikacja ... · Tabela 2. Wyniki wyborów II tury Kandydat Liczba głosów % % z wliczeniem głosów niewanych Bronisław Komorowski
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
JERZY HOŁUBIEC, GRA�YNA SZKATUŁA, DARIUSZ WAGNER, ANDRZEJ MAŁKIEWICZ
WSTPNA ANALIZA WYBORÓW PREZYDENCKICH 2010 – MODYFIKACJA BAZY WIEDZY
Streszczenie
Na podstawie analizy prowadzonej kampanii wyborczej wykazano, �e pod
wzgl�dem merytorycznym ró�niła si� ona bardzo od kampanii prezydenckiej 2005 r.
Stwierdzono, �e baza wiedzy opisuj�ca wybory powinna zosta� rozbudowana o do-
datkow� grup� cech, zwi�zanych z emocjami wyborców i ich konsekwencjami dla
wyników wyborów.
Słowa kluczowe: wybory prezydenckie, bazy wiedzy
1. Wprowadzenie
W czasie poprzednich wyborów prezydenckich w 2005 r. odbyły si� dwie tury głosowa�; fre-
kwencja w drugiej turze była nieco wy�sza ni� w pierwszej, odpowiednio 49.7% i 51%. Taka
tendencja utrzymuje si� od 1995r., jedynie w 2000r. nie było drugiej tury wyborów. Podobnie było
te� w 2010r.; pierwsza tura – 54,94%, druga tura – 55.31%.
Wybory, które odbyły si� w 2010r. znacznie ró�niły si� jednak od poprzednich. Po pierwsze –
zostały przyspieszone ze wzgl�du na �mier� prezydenta Lecha Kaczy�skiego w katastrofie samo-
lotu Tu-154 pod Smole�skiem. Z tego te� wzgl�du uległa skróceniu kampania wyborcza. Po dru-
gie – ze wzgl�du na katastrof�, charakter kampanii miał inny charakter. Jeden z dziennikarzy okre-
�lił j� jako kampani� w barwach sepii i czerni [7]. Po trzecie – kampania została zakłócona przez
tragiczn� powód�, która wyst�piła w wielu regionach Polski. Kandydaci na prezydenta wykorzy-
stali t� sytuacj�, pojawiaj�c si� w miejscach, które najci��ej ucierpiały, z deklaracjami solidarno�ci
z ofiarami i obietnicami pomocy. Po czwarte – w partii rz�dz�cej (PO) odbyły si� prawybory,
w których konkurowali marszałek Sejmu Bronisław Komorowski oraz minister spraw zagranicz-
nych Radosław Sikorski. Prawybory wygrał marszałek Komorowski. Powszechnie uwa�ano jed-
nak, �e jest to element kampanii wyborczej i ostatecznie w walce o prezydentur� wyst�pi Donald
Tusk. Stanowcza odmowa tego ostatniego pokrzy�owała plany PiS-u, który przygotowywał kam-
pani� wyborcz� pod k�tem walki z premierem. Po pi�te – katastrofa lotnicza pod Smole�skiem
spowodowała, �e niektóre ugrupowania polityczne, których kandydaci zgin�li w tej katastrofie,
były zmuszone w trybie nagłym wysun�� nowych kandydatów. Taka sytuacja miała miejsce
w PiS, gdzie w miejsce zmarłego prezydenta wysuni�to kandydatur� jego brata oraz w SLD, gdzie
miejsce Jerzego Szmajdzi�skiego zaj�ł lider tej partii Grzegorz Napieralski.
Do 26 kwietnia 2010 r. do Pa�stwowej Komisji Wyborczej wpłyn�ły zawiadomienia o utwo-
Ludwik Wasiak – prezes Stronnictwa Narodowego im. Romana Dmowskiego,
Józef Wójcik – bezpartyjny,
Bogusław Zi�tek – przewodnicz�cy Polskiej Partii Pracy – Sierpie� 80 i Wolnego Zwi�zku
Zawodowego ”Sierpie� 80”.
10 maja PKW zarejestrowała dziesi�ciu kandydatów na prezydenta. Andrzejowi Lepperowi
pocz�tkowo odmówiono rejestracji z powodu braku biernych praw wyborczych. Ta decyzja zosta-
ła uchylona przez PKW 11 maja 2010r. i tym samym został zarejestrowany jako kandydat. Pozo-
stałe komitety nie dostarczyły wymaganych 100 tys. podpisów.
Z podanego zestawienia kandydatów wynika, �e o wybór starały si� zarówno osoby, które
brały udział w kampanii prezydenckiej w poprzednich latach, jak te� osoby startuj�ce po raz
pierwszy.
2. Kampania wyborcza
Sposób prowadzenia kampanii wyborczej przez dwóch najpowa�niejszych kandydatów, to
jest Bronisława Komorowskiego i Jarosława Kaczy�skiego ró�nił si� zasadniczo od post�powania
kandydatów z tzw. drugiej linii.
Ci ostatni mieli merytorycznie opracowane programy, ale nie potrafili – by� mo�e z powodu
sytuacji wywołanej katastrof� – zainteresowa� nimi wyborców. Wzgl�dny sukces uzyskał Grze-
gorz Napieralski, który bardziej emocjonalnie ni� merytorycznie próbował przeciwstawi� si� po-
działowi Polski na zwolenników PO i PiS, zwracaj�c si� głównie do młodych wyborców.
Ten aspekt ró�nił kampani� prezydenck� z roku 2010 od kampanii roku 2005.
Programy polityczne dwóch głównych kandydatów nie koncertowały si� na sprawach najistot-
niejszych dla Polski, niewiele mówiono o wizji prezydentury, o przyszło�ci Polski, o rzeczywi-
stych zamierzeniach kandydatów. Dwaj najwa�niejsi kandydaci w ogóle mało si� wypowiadali.
103
Jarosław Kaczy�ski, który wcze�niej przywi�zywał du�� wag� do ”polityki historycznej”
w tej kampanii nawi�zywał jedynie do okresu urz�dowania brata jako prezydenta. Był przedsta-
wiany jako kontynuator jego polityki, obro�ca pami�ci o nim. Starał si� zagra� na emocjach wy-
borców, ich l�ku przed �wiatem a zwłaszcza s�siadami i jednocze�nie na współczuciu – ci��ka
choroba matki, �mier� brata.
Pewnym zaskoczeniem dla obserwatorów sceny politycznej był stonowany j�zyk jego wypo-
wiedzi, zarówno w stosunku do swego głównego konkurenta, jak i oceny działa� strony rosyjskiej
w wyja�nianiu katastrofy pod Smole�skiem. Jak si� pó�niej okazało, tak� postaw� zasugerowali
szefowie jego sztabu wyborczego: Janina Kluzik-Rostkowska i Paweł Poncyliusz, którzy starali
si� wykreowa� wizerunek Jarosława Kaczy�skiego jako polityka łagodnego, kompromisowego.
Nale�eli oni do tzw. ”grupy liberałów” w partii i po I turze wyborów zostali pozbawieni wpływu
na dalsze kształtowanie kampanii wyborczej, a po wyborach usuni�to ich z partii. Ich rol� zaj�ł Zbigniew Ziobro i Jacek Kurski, pod których wpływem kampania przed II tur� wyborów była ju�prowadzona przy u�yciu bardziej agresywnych sformułowa�.
Bronisław Komorowski wyst�pował jako współpracownik Donalda Tuska, a w ko�cowym
okresie jako kandydat PO. W małym stopniu wykorzystywał w kampanii atut, jakim było do��sprawne wykonywanie przez niego funkcji p.o. prezydenta. Wprawdzie próbowano pokazywa�go jako polityka skutecznego, ale czyniono to mało energicznie.
Programy obu kandydatów były na tyle mało konkretne – szczególnie przed I tur� wyborów –
�e jeden z dziennikarzy scharakteryzował je ironicznie jako ”zaciekły brak ró�nic” [3]. Politycy
ukazuj�c własne emocje, starali si� zagra� na emocjach wyborców. Sztab Bronisława Komorow-
skiego skupił si� na demaskowaniu Jarosława Kaczy�skiego, a sztab Jarosława Kaczy�skiego na
eksponowaniu zasług zmarłego brata – Lecha Kaczy�skiego.
Z do�wiadcze� krajów zachodnich, w tym tak�e Stanów Zjednoczonych wynika, �e programy
wyborcze głównych kandydatów, zarówno polityków jak i partii politycznych, niewiele si� ró�ni�mi�dzy sob� i s� bardzo ogólnikowe. Decyduje wi�c, z jednej strony wygl�d kandydatów, swobo-
da wypowiadania si� przed kamerami, łatwo�� nawi�zywania przez nich kontaktów z tzw. ”lud�mi
z ulicy” a z drugiej strony negatywne nastawienie elektoratu do niektórych kandydatów, wynikaj�-ce z rzeczywistych lub trudnych do wyja�nienia uprzedze�, zwi�zanych z plotkami, ich �yciem
osobistym, pochodzeniem. W takich warunkach – podobnie jak miało to miejsce w przypadku
wyborów prezydenckich w Polsce w 2010r. – du�� rol� odgrywaj� emocje.
Nale�y przypomnie�, �e autorzy w dotychczasowych analizach kampanii wyborczej, zarówno
dotycz�cych wyborów prezydenckich jak i parlamentarnych, wyró�niali trzy grupy cech:
1) cechy opisuj�ce program,
2) cechy opisuj�ce wybrane aspekty działalno�ci oraz głoszone hasła i warto�ci,
3) cechy charakteryzuj�ce kampani� wyborcz�. Dla potrzeb analizy kampanii wyborczej prowadzonej w czasie wyborów parlamentarnych
2007r. zostały one uzupełnione o grup� czwart�: 4) cechy charakteryzuj�ce elektorat negatywny.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011
Jerzy Hołubiec, Gra�yna Szkatuła, Dariusz Wagner, Andrzej Małkiewicz
Wst�pna analiza wyborów prezydenckich 2010 – modyfikacja bazy wiedzy
104
Dokładniejsze omówienie cech z powy�szych grup zamieszczono w Zał�czniku 1.
Wydaje si�, �e baza wiedzy opisuj�ca wybory prezydenckie 2010r. powinna zosta� rozbudo-
wana o dodatkow� grup� cech, warunkuj�cych uleganie emocjom przez ró�ne grupy społeczne
oraz okre�laj�cych konsekwencje ulegania tym emocjom.
3. Wyniki wyborów
Wyniki I tury wyborów, która odbyła si� 20 czerwca 2010r. zamieszczono w tabeli 1.
Tabela 1. Wyniki wyborów I tury
Kandydat Liczba
głosów
% % z wliczeniem głosów nie-
wa�nych
Bronisław Komorowski 6 981 319 41.54 41.25
Jarosław Kaczy�ski 6 128 255 36.46 36.21
Grzegorz Napieralski 2 299 870 13.68 13.59
Janusz Korwin-Mikke 416 898 2.48 2.46
Waldemar Pawlak 294 273 1.75 1.74
Andrzej Olechowski 242 439 1.44 1.43
Andrzej Leper 214 657 1.28 1.27
Marek Jurek 177 315 1.06 1.05
Bogusław Zi�tek 29 548 0.18 0.17
Kornel Morawiecki 21 596 0.13 0.13
Głosy niewa�ne 117 662 - 0.70
Razem 16 923
832
100.00 100.00
Frekwencja 54.94
�ródło: PKW.
Z tabeli 1 wynikaj� bardzo istotne wnioski. Z 16 806 107 oddanych głosów wa�nych,
a� 15 409 444, to znaczy 91.68%, oddano na trzech pierwszych kandydatów: Bronisława Komo-
rowskiego, Jarosława Kaczy�skiego i Grzegorza Napieralskiego.
Tak wysoki procent głosów uzyskany przez Grzegorza Napieralskiego był pewnym zaskocze-
niem dla obserwatorów sceny politycznej. Warto podkre�li�, �e uzyskał on wynik prawie 8 razy
lepszy od urz�duj�cego wicepremiera.
Wynik I tury podwa�ył cz�sto wcze�niej wyra�an� opini�, �e w Polsce kształtuje si� system
dwupartyjny, unaocznił, �e oprócz PO i PiS równie� SLD wci�� odgrywa istotn� rol� na polskiej
scenie politycznej.
Wyniki wyborów II tury zamieszczono w Tabeli 2.
105
Tabela 2. Wyniki wyborów II tury
Kandydat Liczba głosów % % z wliczeniem głosów niewa�nych
Bronisław Komorowski 8 933
887 53.01
52.397
Jarosław Kaczy�ski 7 919
134 46.99
46.445
Głosy niewa�ne 197
396
- 1.158
Razem 17 050
417
100.00
%
100.000%
Frekwencja
55.31%
�ródło: PKW.
By� mo�e to wła�nie emocje spowodowały, �e liczba osób, które wzi�ły udział w II turze była
nieznacznie wi�ksza ni� w turze I, cho� ró�nica nie była wielka.
4. Uwagi ko�cowe
Sytuacja, w której odbyły si� przyspieszone wybory prezydenckie w 2010r. spowodowała,
�e decyduj�ce znaczenie miały nie tyle programy kandydatów, ale raczej emocje obecne w tej
kampanii, które zapewne w du�ym stopniu zadecydowały o jej wyniku. Zdaniem autorów, baza
wiedzy opisuj�ca wybory prezydenckie 2010r. powinna wi�c zosta� rozbudowana o dodatkow�grup� cech, zwi�zanych z emocjami wyborców i ich konsekwencjami dla wyników wyborów.
Niektórzy eksperci, w tym Majcherek [5], profesor filozofii i socjologii, podkre�laj�, �e te wybory pokazały istotn� zmian�, która zaszła w podziale elektoratu w Polsce. Nie ma ju�zdecydowanego podziału na formacje i �rodowiska postkomunistyczne i postsolidarno�ciowe
zantagonizowane konfliktami zrodzonymi jeszcze w czasie stanu wojennego. Zast�pił go podział
na benefaktorów i beneficjentów pa�stwa i jego bud�etu, czyli tych, którzy utrzymuj� pa�stwo,
i tych, których ono utrzymuje. Bez wdawania si� w szczegółowe rozwa�ania mo�na przyj��, �e ci pierwsi głosowali na Bronisława Komorowskiego, a drudzy na Jarosława Kaczy�skiego.
Wszystkie kraje Europy �rodkowej w jakim� stopniu wkroczyły na drog� globalizacji. Trady-
cyjnie, ka�de pa�stwo miało własny rynek oddzielony ró�nymi barierami od reszty �wiata. Było
z t� reszt� �wiata poł�czone rozmaitymi wi�zami, ale najwa�niejsze relacje i regulacje miały cha-
rakter wewn�trzny. W gospodarce zglobalizowanej te bariery zostały zminimalizowane, poszcze-
gólne gospodarki pa�stwowe stały si� tylko elementami gospodarki �wiatowej, która okre�la pod-
stawowe relacje. Rozwój jest bardziej funkcj� trafnego reagowania na oddziaływania zewn�trzne
ni� wewn�trznej polityki gospodarczej. Wzrasta rola usług, strefy finansowej, pojawiaj� si� nowe
mo�liwo�ci, ale i nowe, powa�ne zagro�enia. Tak�e Polska w wyniku procesów transformacji
została wł�czona w te procesy, cho� nie do ko�ca zdaj� sobie z tego spraw� polscy politycy,
a społecze�stwo tylko w niewielkiej mierze jest tego �wiadome.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011
Jerzy Hołubiec, Gra�yna Szkatuła, Dariusz Wagner, Andrzej Małkiewicz
Wst�pna analiza wyborów prezydenckich 2010 – modyfikacja bazy wiedzy
106
Bibliografia
[1] Brams S. (2008) The presidential election game. New Haven, CT: Yale University Press, Rev.
ed. A. K. Peters.
[2] Gardziel T., Gawro�ski S. (2007) Wybory 2007. Wydawnictwo Wy�szej Szkoły Informatyki
i Zarz�dzania, Rzeszów.
[3] Gugała J. (2010) Newsweek Polska, nr 25, 20 czerwca 2010, s. 13.
[4] Hołubiec J., Szkatuła G., Wagner D., Małkiewicz A. (2008) Analiza bazy wiedzy wyborów
prezydenckich 2005r. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarz�dzania Wiedz�, Nr 13, Bydgoszcz, s. 50-60.
[5] Majcherek J.A. (2010) Nowe mieszcza�stwo i jego prezydent. Przegl�d polityczny, nr 101,
s. 19–20.
[6] Małkiewicz A. (2010) Cztery projekty transformacji, W: Backer R., Hładkiewicz W.,
Małkiewicz A., Potocki R. (red.) Interpretacje polityki. Ksi�ga pami�tkowa dedykowana prof.