World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/106361560179835706/... · 2019-06-12 · သစ္မာ သစ္မ်ိဳးမ်ား အပါအဝင္ သစ္ပမာဏ

qs\etaqyMzatk‹

ျမနမာႏငင ပတဝနးကငဆငရာဆနးစစေလလာခက

ေနာကခအေၾကာငးအရာ - ျမနမာႏငင ပတဝနးကငဆငရာ ဆနးစစေလလာခက (Country Environmental Analysis - CEA) က သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရးဝနႀကး ဌာန ေအာကရ သစေတာဦးစးဌာနႏင လကတြ၍ ျပစခပါသည။ ျမနမာ ႏငင ပတဝနးကငဆငရာ ဆနးစစေလလာခကသည သစေတာ က႑အေပၚ သရနားလညမႈက တးျမငေစၿပး ျမနမာႏငငအစးရ၏ သစေတာက႑ ေရရညဖြ ႔ၿဖးတးတကေရး အစအစဥမားက အေထာကအကျပရနအတြက ကမာၻ႔ဘဏအား မဟာဗဟာမား ႏင ေဆာငရြကရန လပငနးမား ေရးဆြ အေကာငအထညေဖာျခငး တ႔က ေဆာငရြကႏငေစမည ျဖစပါသည။

CEA သစေတာက႑ အစရငခစာတြင သစေတာက႑ လကရ အေျခအေန၊ လမႈစးပြားဆငရာ ထးျခားခက၊ သစေတာ ျပနးတးမႈ ႏင အဆငအတနးကဆငးမႈအေျခအေနမား၊ ဥပေဒႏင အဖြ ႔ အစညးဆငရာမေဘာငႏင ေဆာငရြကဆ မဝါဒျပျပငေျပာငးလမႈ မားက ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။ ျမနမာႏငင သစေတာမား ျပနလညတညေထာငေရးစမကနး (Myanmar Reforestation and Rehabilitation Programme - MRRP) (၂၀၁၇-၂၀၁၈ မ ၂၀၂၆-၂၀၂၇) ၏ လကရအခနအထ တးတကမႈက အစရငခစာ တြင အထးတလည ေဖာျပထားပါသည။

ကမာၻ႔ဘဏသည ဤပတဝနးကငဆငရာ ဆနးစစေလလာခက ၏ တစစတတစပငးအျဖစ ေဒသချပညသ အစအဖြ ႔ပင သစေတာ (Community Forestry - CF)ႏင ေဒသချပညသ အစအဖြ ႔ပင သစေတာစးပြားေရးလပငနးမား (Community Forestry Enterprise - CFE) တးျမႇငေဆာငရြကေရးႏင ပတသကေသာ အလားအလာမား ေလလာဆနးစစျခငးက လႏင သစေတာမား ဗဟဌာန (RECOFTC) ႏင IstitutoOikos အဖြ ႔တ႔ႏင လကတြ ေဆာငရြကခပါသည။

၁၉၉၀ ျပညႏစမ ၂၀၁၅ ခႏစအတြငး ျမနမာႏငင၏ သစေတာဖးလႊမးမႈ သည ႏစစဥ ပမးမ ၁.၂ ရာခငႏႈနး (စစေပါငး သစေတာဆးရႈးမႈ ပမာဏ ဟကတာ ၁၀ သနး ပတဝနးကငခန႔) ေလာနညးကဆငးလက ရသည။ သစေတာျပနးတးမႈ၏ အဓကတြနးအားမားမာ ေျမအသးခမႈ ေျပာငးလျခငး (စကပးေရးႏငသတတးေဖာျခငး)၊ လမးႏင အေျခခ အေဆာကအဦမား တညေဆာကျခငး၊ တရားမဝင သစထတယျခငး ႏင ထငး၊ မးေသြးထတလပျခငးတ႔ ျဖစၾကသည။ သစေတာျပနးတးမႈ က တားဆးရနႏင သစေတာမား ျပနလညတညေထာငျခငးက တးျမႇင ရန အစးရသည ရညမနးခက ႀကးမားေသာ MRRP ႏင အျခားေသာ မဝါဒ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ျပလပခသည။ ျမနမာသစေတာမား၏ အေျခခ အခကအလကအခ႕မာ-

• ၂၀၁၅ ခႏစတြင ႏငငေျမ ဧရယာ၏ ၄၄.၂ ရာခငႏႈနး ပတဝနးကင (ဟကတာ ၂၉ သနးခန႔) မာ သစေတာမားဖးလႊမးလကရသည။ (ပ-၁ တြင ေဖာျပထားသည။)

• ျမနမာသစေတာအမားစမာ ရမးျပညနယ၊ ကခငျပညနယ၊ စစကငးတငးေဒသႀကး ႏင တနသၤာရတငးေဒသႀကးတ႔တြင စစညးတညရသည။

• သစေတာဧရယာ၏ ၄၁ ရာခငႏႈနး (သ႔မဟတ ဟကတာ ၁၁.၈ သနး) သာလင သစေတာနယေျမ (Permanent Forest Estate – PFE) အတြငး၌ တညရသည။

• ကနရေနေသးေသာ ျမနမာသစေတာမား၏ သးပ ႏစပခန႔မာ တငးရငးသား လမးစဧရယာမား၊ အျငငးပြားဆျဖစေသာ ဧရယာ မား သ႔မဟတ ကယပင အပခပခြငရ နယေျမမားတြင တညရ သည။

၂၀၁၉

ဓာတပ : Lesya Verheijen, RECOFTC, RECOFTC, RECOFTC.

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

အလပအကငႏင အသကေမြးမႈဆငရာ အေထာကအပသစေတာက႑သည အသကေမြးမႈအတြက အေရးႀကးေသာ အရငးအျမစ တစချဖစသည။ ၂၀၁၅/၁၆ တြင ဤက႑မ ၈၈၆,၀၀၀ ထကပေသာ အလပအကငမားက ရရခသည။ ၎မာ အမးသားအဆင အလပအကင ရရမႈ၏ ၄.၁ ရာခငႏႈနး ရၿပး လပခေငြ US$ ၉၃.၇ သနး က ဖနတးေပးခ သည (MEITI ၂၀၁၉)။

ေကးလက အမေထာငစမားသည ႐ပဝတလအပခကမား၊ ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားႏင ႐းရာ ယဥေကးမႈ တနဖးမားအတြက သစေတာမား က မခေနရသည။ ၿမ႕နယအဆင၌ အထးသျဖင တငးရငးသားလမးစမား အမားဆးေနထငသည ကနးေျမျမငျပညနယမားတြင ဆငးရမႈႏငသစေတာ ဖးလႊမးမႈတ႔ၾကား အားေကာငးေသာ ဆကႏြယမႈက ေတြ႔ရရသည။ ဤသ႔ ျဖစရျခငးမာ ေဒသအမားအျပား၌ ေကးလက မသားစအားလးသည ထငး က မခအားထားေနရၿပး ေကးလကေျမ ၆၃ ရာခငႏႈနးမာ သစေတာ သ႔ မဟတ သစပငေပါကေရာကသညေျမ ျဖစေနေသာေၾကာင ျဖစသည။

စးပြားျဖစသစထတလပျခငးလြနခသည ရာစႏစ တစေလာကလးပင စးပြားေရးအလ႔ငာ ကြၽနးႏင အျခား သစမာ သစမးမား အပါအဝင သစပမာဏ အေျမာကအမားက ထတယ ခသည။ မၾကာေသးမ ဆယစႏစမားအတြငး AAC ထက ေကာလြန၍ သစက အဆကမျပတထတယခသည။ ၂၀၁၅/၁၆အတြက တရားဝင ထတလပမႈအေျခအေနမားမာ ကြၽနး ၆၀,၀၅၂ တန (၂၀၀၉/၁၀ ထတယမႈ ၏ ၁၁ ရာခငႏႈနး ေကာေကာမသာ) ႏင အျခားသစမာ ၆၁၉,၇၄၂ တန (၂၀၀၉/၁၀ ထတယမႈ၏ ၂၃ ရာခငႏႈနးခန႔) ျဖစသည။ သ႔ေသာလညး သစကနသြယမႈပမာဏမာ တရားဝငေဖာျပထားသည ထတလပမႈ ထထည ပမာဏထက မားစြာေလာနညးသည။

ပဂၢလကက႑မ ပါဝငေဆာငရြကျခငး အပါအဝင သစေတာစကခငးမား တညေထာငျခငးက လြနခသည ႏစအနညးငယအတြငး အာ႐စးစက လာခၾကသည။ သစေတာဧရယာမား တး၍ ပကယြငးလာသညအတြက ခကခငးအေရးယ ေဆာငရြကရန လအပလာၿပး MRRP တြင ႏငငပင ႏင ပဂၢလကပင သစေတာစကခငးမား တးျမႇငတညေထာငရန သးျခား ရညမနးခကမားက ခမတခသည။

ထငးေလာငစာထတလပမႈ၈၀ ရာခငႏႈနးအထေသာ အမေထာငစမားသည ခကျပတရနႏင အေႏြး ဓာတအတြက ထငး၊ မးေသြးက သးစြၾကသည။ ထငးေလာငစာမာ အေသးစား စကမႈလပငနးမားအတြကလညး အေရးႀကးသည စြမးအင ရငးျမစတစခ ျဖစသည။

သစေတာေဂဟစနစဝနေဆာငမႈမားသစေတာ ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမား၏ တနဖးမာ တစႏစလင US$ ၇.၃ ဘလယ ရသညဟ တြကခကထားသည။ အဓကဝနေဆာငမႈ တနဖးမားမာ စကပးေရးအတြက အငးဆကမား၏ ဝတမႈနကးျခငး (၃၇.၄ ရာခငႏႈနး) ႏင ဒေရေတာမားက ငါးမားေပါကဖြားရာ ေနရာ(ငါးေနငါးထငေတာမား) ျဖစေစျခငး (၁၅.၅ ရာခငႏႈနး) တ႔ျဖစသည (Emerton ႏင Aung ၂၀၁၃)။

ဒေရေတာမား၂၀၀၀ ျပညႏစမ ၂၀၁၄ ခႏစအထ ႏစစဥ ဒေရေတာ ၁၄,၆၁၉ ဟကတာခန႔ ပကစးဆးရႈးလကရရာ အကးဆကအေနျဖင ဒေရေတာ ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈတနဖးအတြက စးပြားေရးအရ ဆးရႈးမႈမာ တစႏစလင US$ ၂.၄ သနး ျဖစသည(Estoque et al. ၂၀၁၈)။ သ႔ေသာလညး ဤအခကမာ စးပြားေရးကစၥရပတစခမသာ မဟတေပ။ ျမနမာႏငငက ရာသဥတ ေဘး ဒဏ ခရႏငေခအရဆး ႏငငတစႏငငအျဖစ သတမတထားၿပး ဒေရေတာ မားသည ျမနမာကမး႐းတနး ကာကြယရာတြင အေရးပါေသာ အခနး က႑မ ပါဝငေနၾကသည။

(ဇစျမစ - SERVIR Mekong ၂၀၁၇)

၂၁၀၇ ခႏစ သစေတာ ဖးလႊမးမႈႏင ေျမအသးခမႈ အေျခအေန

ပ-၁

စးပြားေရးအတြက အေထာကအကျပျခငး ကြၽနးသစတငပ႔ေရာငးခမႈေၾကာင သစေတာက႑သည အစဥအလာအား ျဖင စးပြားေရးတြင အဓကကသညအခနးက႑မ ပါဝငေနခသည။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင သစတငပ႔မႈ ပမာဏတနဖး US$ ၂.၂ ဘလယနးပါး အထ အထြတအထပသ႔ ေရာကရခၿပးသညေနာကပငး အလြနအကြၽ သစထတ ယျခငးေၾကာင သစတငပ႔မႈမား ကဆငးသြားသည။ ထ႔ေၾကာင သစလး တငပ႔မႈက ပတပငျခငးႏင ႏစစဥမနမန ထတယခြငရသည ပမာဏ (AAC) က ေလာခခသည။

• ၂၀၁၅/၁၆ တြင သစေတာက႑မ ရရသည ဝငေငြမာ အစးရ ဝငေငြ စစေပါငး၏ ၈.၃ ရာခငႏႈနး (US$ ၄၈၂ သနး) ရခသည (MEITI ၂၀၁၉) ။

• တရားမဝင သစတငပ႔ေရာငးခမႈမာ မတတမးဝငသည တနဖးထက ေလးဆမရသညဟ ခန႔မနးခကမားက ေဖာျပၾကသည (Raitzer, Samson, and Nam၊ ၂၀၁၅)။

• ၂၀၁၅/၁၆ တြင သစေတာက႑၏ ဂဒပ၌ ပါဝငမႈမာ ၀.၂ ရာခငႏႈနး သာရသည။

• သစမဟတသည သစေတာထြကပစၥညးမား (NTFPs) ႏင ထငး/မးေသြးထတလပမႈမာ မားေသာအားျဖင မတတမးမဝငၾကပါ။ အကး ဆကအျဖစ ၎တ႔၏စးပြားေရးဆငရာတနဖးမားက အထကေဖာျပ ပါ ကနးဂဏနးမားတြင တကစြာ ထညသြငး တြကခကႏငျခငး မရပါ။

ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပငသစေတာလပငနး၂၀၁၉ ခႏစ၊ ေဖေဖာဝါရလအထ ျမနမာႏငငတြင ေဒသချပညသအစ အဖြ ႔ပငသစေတာ ၂၄၈,၉၆၇ ဟကတာက တညေထာငႏငခသည။ ၎ တ႔က အသးျပသမားအဖြ ႔ (Community Forestry User Groups - CFUGs) ၄၇၁၁ဖြ ႔ သ႔မဟတ အမေထာငစ ၁၁၉,၉၈၅ တ႔က တညေထာင ထားျခငးျဖစသည။ လကရ ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာလပငနး တးျမငလာျခငးသည ခးကးဖြယရာ ျဖစသညတင အသးျပသမားအဖြ ႔ အမားအျပားမာ လႈပရားေဆာငရြကမႈမရၾကဘ တးတကမႈသည အမးသား သစေတာက႑ ပငမစမကနး (National Forest Master Plan)၏ ရညမနး ခကျဖစေသာ ၂၀၃၀/၃၁ တြင ျပညမရမည ၉၁၉,၀၀၀ ဟကတာ ထက သသာစြာ ေလာနညး၍ ေနသည။

ျမနမာႏငငတြင ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာလပငနးကအေထာက အပျပရန သသာထငရားသည ဥပေဒႏင မဝါဒမေဘာငမားက ခမတခၿပး ျဖစသည။ အကးဆကအျဖစ ၎တ႔သည ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာလပငနး၊ အသးျပသမားအဖြ ႔ႏင ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာစးပြားေရးလပငနးမား ဖြ ႔စညးတညေထာငရန လပငနးမားျဖစ ေျမာကေစေသာ ပတဝနးကငတစခက တး၍ျဖစေပၚလာေစခသည။ျပငဆင ျပဌာနးခသည ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပငသစေတာလပငနးဆငရာ ၫႊန ၾကားခကမား (Community Forestry Instructions - CFI) (၂၀၁၆) သညလညး စးပြားေရးလပငနးမား ဖြ ႔ၿဖးမႈက အားေပးၿပး ေဒသခ ျပညသ အစအဖြ ႔မားအတြက သစ၊ သစ မဟတေသာ သစေတာထြကပစၥညးႏင ဝန ေဆာငမႈမား ေရာငးဝယေဖာကကားျခငးက အေထာကအပ ျဖစေစသည။

ဤစာတမး အေခာသတေနစဥကာလအတြငး အသစျပငဆငသည CFI (၂၀၁၉) အား ေမလ ၂၀၁၉တြင ထတျပနခပါသည။ သ႔ျဖစရာ CFI (၂၀၁၉)ႏင ဆကစပသညသးသပမႈမားကဤစာတမးတြင ထညသြငးထားျခငးမရပါ။

မဝါဒဆငရာတ႔ျပနေဆာငရြကမႈမားMRRP (၂၀၁၇-၂၀၁၈ မ ၂၀၂၆-၂၀၂၇ အထ) တြင ၂၀၂၆ ခႏစ မတငမ သစေတာနယေျမ (PFE) ဧရယာမားအတြငးရ အတနးအစား ကဆငးေနသည သစေတာမား၊ ပကစးျပနးတးၿပးျဖစေသာ သစေတာေျမ မား၊ စစေပါငး ဟကတာ ၁ သနးခန႔က ျပနလညကစားရန ရညမနးခက ႀကးမားသည လာထားခကမားက ထညသြငးထားသည။ ဤ စမကနး၏ ရညမနးခက ျပညမေစရန သစေတာစကခငးမား၊ ေဒသခ ျပညသအစ အဖြ ႔ပင သစေတာလပငနး၊ သးႏသစေတာ ေရာေႏာစကပးျခငး၊ သဘာဝ ေတာမား ျပနလည မးဆကျခငးႏင သဘာဝေတာမားအတြငး တနဖးျမႇင/ ကြကလပျဖည စကပးျခငး စသည လပငနးမားက ေပါငးစပ ေဆာငရြက သြားမည ျဖစသည။

အမးသားသစေတာက႑ပငမစမကနး (၂၀၀၂-၂၀၃၀)တြငလညး ႀကး ဝငးသစေတာ (Reserved Forest) ႏင ႀကးျပင ကာကြယေတာ (Protected Public Forest) မားတးျမႇငဖြ႕စညးရန ခမတထားသည။ ရညမနးခကမာ ၂၀၃၀ ျပညႏစအထ သစေတာနယေျမ (PFE) က စစေပါငး ေျမဧရယာ၏ (၂၄.၅ ရာခငႏႈနးမ) ၃၀ ရာခငႏႈနး သ႔လညးေကာငး၊ သဘာဝထနးသမးေရး နယေျမမားက (၅.၇၅ ရာခငႏႈနးမ) ၁၀ ရာခငႏႈနးသ႔လညးေကာငး တးျမႇင ရနျဖစသည။ ျပညသ အစအဖြ ႔ပင သစေတာ ၉၁၉,၀၀၀ ဟကတာ တည ေထာငႏငရနကလညး စမကနးက ကတျပထားသည။

ဥပေဒအသစမားျဖစေသာ သစေတာဥပေဒ (၂၀၁၈)ႏင ဇဝမးစမးကြ ႏင သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား ကာကြယေစာငေရာကျခငးဆငရာ ဥပေဒ (၂၀၁၈) တ႔က ထတျပနခပါသည။ ဤျပငဆင ေျပာငးလခက မားသည ႏငင၏ အသြငေျပာငးလမႈ အေျခအေနက ထငဟပေစၿပး ေဒသချပညသအစအဖြ ႔မား၏ ထးတမးစဥလာ သဘာဝသယဇာတမား အသးခမႈမားႏင စမခန႔ခြမႈတ႔က အသအမတျပသည။ ဇဝမးစမးကြမား ထနးသမးေရး၏ အေရးပါမႈကလညး အသအမတျပ လကခထားသည။

သစေတာ ဆးရႈးျခငးႏင အတနးအစား ကဆငးျခငးတ႔က ကငတြယေျဖရငး ရန ေနာကတြင ေဖာျပထားေသာ မဝါဒဆငရာ ေဆာငရြကမႈမားကလညး ခမတခသည- (၁) ၂၀၁၄ - သစလးတငပ႔မႈ ပတပငျခငး၊ (၂) ၂၀၁၆/၁၇ - သစထတယမႈ ယာယရပနားျခငး၊ (၃) ပခး႐းမေဒသအတြငး သစထတယမႈ ၁၀ ႏစရပနားျခငးႏင (၄) ႏစစဥပမန ထတယခြငရသညပမာဏ (AAC) ကေလာချခငး။

အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာငသစေတာဦးစးဌာနသည ထာဝစဥတညတ ခငၿမသည သစေတာစမ အပခပျခငး၊ အတနးအစား ကဆငးေနေသာ သစေတာမားက ျပနလည တညေထာငျခငး၊ ေရေဝေရလေဒသ ကာကြယျခငး၊ ေဒသခ ျပညသအစ အဖြ ႔ပင သစေတာလပငနး၊ ဒေရေတာမား ထနးသမးျခငး၊ သေတသနႏင ဖြ ႔ၿဖးတးတကေရး တ႔က တာဝနယေဆာငရြကသည။ လကရအခနတြင အၿမတမး ဝနထမးအငအား ၈,၀၀၀ ခန႔ရၿပး လစလပေနသည ေနရာ ၇,၄၀၀ က ျဖညစြကခန႔ထားရန အစအစဥရသည။ အစဥအလာအားျဖင သစေတာဦးစးဌာနသည တရားမဝင သစထတျခငးႏင အလြနအကြၽ ထတ ယျခငးတ႔က ထေရာကစြာ ထနးခပႏငမႈမာ အကန႔အသတရခသည။

ေျမႏငပတသကသည အခြငအေရးမားႏင ထးတမးစဥလာ ေျမယာအသးျပပငခြငကနရေနေသးေသာ သစေတာအမားစမာ သစေတာနယေျမ (PFE) ျပငပ ရ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားေပၚတြင တညရသည။ ထ႔အျပင ထ သစေတာမားအနက မားစြာေသာ အစတအပငးမာ ထးတမးစဥလာ စမ ခန႔ခြမႈ ေအာကတြင ရေနၾကဆျဖစသည။

လကရအခနတြင ထးတမးစဥလာ ေျမယာအသးခပငခြင အခြငအေရး မားက အသအမတျပျခငးသ႔ ဦးတညမည သေဘာတညခက ရရၿပးေသာ လပငနးစဥ မရေပ။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားက စကပးေျမအျဖစ အသးခေရးႏင ႀကးျပငကာကြယေတာ (PPF) ဖြ ႔စညးေရး ရညမနးခကမား အၿပငအဆင ရေနၾကသည။ ဤရညမနးခကမားသည ကနရေနေသး သည သစေတာဧရယာ အမားအျပားက ၿခမးေျခာကျခငး ခရသည အေန အထားသ႔ ေရာကရေစသည။

သစေတာအပခပမႈက ပမတးတက ေကာငးမြနေစျခငး၏ အကးေကးဇးမားပြငလငးျမငသာမႈက တးျမႇငျခငး၊ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးျခငး၊ လမႈအဖြ ႔အစညး မ အားလးပါဝငေစျခငးတ႔သည ျမနမာသစေတာက႑ ျပျပငေျပာငးလ မႈ၏ အခကအခာကေသာ အစတအပငးအခ႕ ျဖစသည။ ၎တ႔သည အမးသားအဆင ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈ လပငနးစဥက အေထာက အက ျဖစေစႏငၿပး တငးရငးသားလမးစ ဧရယာအခ႕ ရ ပဋပကၡမားကပင ေလာခေပးႏငသည။

ႏငငတကာအေတြ႕အႀကမားက ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာ လပငနးႏင အေသးစား သစေတာစကခငးမားသည ဘ႑ာေရးအရ ႏင လမႈေရးအရ အလားအလာေကာငးေၾကာငး ျပသေနၾကသည။ ၎တ႔သည ေကးလကဝငေငြရရေရးႏင သစေတာမား ျပနလည တညေထာငေရးတ႔က လညး အဓပၸါယရရ အေထာကအက ျဖစေစႏငသည။ ေဒသချပညသ အစအဖြ ႔ပင သစေတာလပငနးမားသည ႏငငတကာ၏ အေကာငးဆး လပထးလပနညးမားက ကယစားျပေနၾကၿပး ေဒသခ ျပညသမားအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈက အားေပးႏႈးဆြ၍ ေျမအသးခပငခြငက ရရေစသညအျပင ယၾကညမႈ၊ ဝငေငြႏင စးပြားေရးအခြငအလမးမားက ဖနတးေပးေနၾကသည။

ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔ဇဝမးစမးကြမား အစလငဆး ေတြ႔ရႏငသည ေနရာမားအနက တစခအပါအဝင ျဖစသည။ ဥပမာ - ႏငငအတြငးမာသာ ေတြ႔ရႏငသည မးစတ အနညးဆး ၅ မးအပါအဝင ႏ႔တကသတဝါ မးစတေပါငး ၃၀၀ ေကာႏင ကမာၻႏငအဝမး မးသဥး ေပာကကြယႏငသည အႏရာယႏင ႀကေတြ႔ေနရသည မးစတမားအနက ၁၄၄ မးက ေတြ႔ရႏငသည။ အလားတပင အေရ႕ေတာငအာရေဒသ၌ ငကမး အစလငဆး ေတြ႔ရရသည ႏငငလညး ျဖစသည။

သစကနေခာ ျပျပငထတလပျခငးသည ျပညပပ႔ကနက တးျမႇငေပးႏငၿပး ေကးလက အလပအကငမားက ဖနတးေပးႏငသည။ျမနမာႏငင၏ သစကနေခာျပျပငထတလပျခငး အရညအေသြးက ပမ ေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကျခငးျဖင စးပြားေရး အခြငအလမးတစခက ျဖစေပၚေစႏငသည။ ျမနမာႏငငသည လကရအေျခအေနတြင ကမာၻ႔ အဖးအတနဆး သစမးအခ႕က အကန႔အသတျဖင သ႔မဟတ အေလ အလြငမားေသာနညးလမးျဖင သစကနေခာ ျပျပငထတလပမႈေၾကာင စးပြားေရးတနဖးမားက ဆးရႈးေနရသည။ ဤအေျခအေနႏင ဆန႔ကငစြာ ပင ဗယကနမႏငငသည လြနခသည ၁၀ ႏစအတြငး ျမငမားေသာ တနဖးျမႇင သစထတကန ျပျပငထတလပျခငးႏင သစေတာလပငနးဆငရာ အေသးစားႏင အလတစား သစေျချပ စးပြားေရးလပငနး (SME) မား အတြက ႀကးမားေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ျပလပခသည။ ယခအခါ ဗယကနမ သည သစအေျချပပစၥညးမား တငပ႔ရာတြင ပၪၥမေျမာက အမားဆး တငပ႔သျဖစလာၿပး ရရသည ဝငေငြမာ တနဖးအားျဖင ျမနမာႏငငထက အဆ ၂၀ ေကာခန႔ရသည။

ေရ႕ဆကေဆာငရြကရနလပငနးမားျမနမာႏငင၏ ေရရညတညတ ခငၿမသည သစေတာ စမအပခပမႈက ပမတးတကေကာငးမြနေစရန ေဆာငရြကရမည လပငနးအခ႕က CEA စာတမးက ေထာကခအႀကျပထားသည။

ကာလတအတြက ေဆာကရြကရန ေထာကခအႀကျပထားေသာ လပငနး မားတြင ေအာကပါတ႔ ပါဝငသည။

• သစေတာနယေျမ (PFE) မားအတြငး ေဒသချပညသအစအဖြ႕ပင သစေတာမား လငျမနစြာတးတကေစမညစနစက တညေဆာက ရန - တးပြားလာေနေသာ ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာမား အတြက လအပခကက ျဖညဆညးေပးႏငရန စြမးေဆာငရညမာ အကန႔အသတႏငသာ ရေနသည။ သစေတာဦးစးဌာနသည ေဒသခ ျပညသအစအဖြ ႔ပငသစေတာမား တညေထာငျခငးႏင အေကာင အထညေဖာျခငးတ႔က လငျမနစြာ တးတကေစမညစနစက တည ေဆာကရန လအပေနသည။ ဤစနစက လႊေျပာငးေပးေရး လပငနး စဥမားက ႐းရငးေစျခငးႏင အရနျမႇငေဆာငရြကျခငး၊ ေဒသခ ျပညသအစအဖြ႕အား အဖြ႕အစညးဆငရာ ေထာကပမႈ ပမ ေကာငးမြန ေစျခငး၊ ေဒသစမခန႔ခြမႈ စနစက ထထေရာကေရာက ေဆာငရြက ႏငစြမး ရေစျခငးတ႔ျဖင တညေဆာကႏငသည။

• သစေတာ ပငေထာငအေျခအေန သရႏငမည စာရငးေကာကယျခငး လပငနးတစရပက ေဆာငရြကရန - ထတလပေရး သစေတာမားတြင အတနးအစားကဆငးမႈ ျမငမားေနသညတင အခ႕ေသာ ဧရယာမား၌ ေရရညတညတစြာ စးပြားေရးအရ သစထတလပရန ျဖစႏငေခရ ပါသည။ သ႔ေသာလညး ေရရညတညတခငၿမေရးအတြက ေရ႕လပငနး

စဥမားက ေဖာထတႏငရန သစပငေထာင စာရငးေကာကယမႈမာ အေရးတႀကးလအပသည။

• ပဂၢလကစကခငးမားအတြက လပငနးမား ျဖစေျမာကေစေသာ ပတ ဝနးကငက ဖနတးေပးရန - စကခငးလပငနးက႑က တြနးတင ေပးႏငေသာ၊ တစခနတညးမာပင နညးပညာလႊေျပာငး ေပးျခငးက ျမႇငတငေပးႏငေသာ၊ ျမငမားသည ပတဝနးကငဆငရာ စခနစၫႊနး မားက ကငသးႏငေသာ၊ ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစအေျခခ စးပြားေရး လပငနးမား ႏင ျပငပစကပးသ အစအစဥမား စသညတ႔က အေထာကအပေပးေသာ၊ ေဒသခ ျပညသအစအဖြ ႔မားႏင လကတြ ေဆာငရြကႏငေသာ နာမညေကာငးရၿပး ထတလပမႈလမးေၾကာငး တစေလာက သကေသခခက ရရၿပးသည ပဂၢလက ကမၸဏမားက ဆြေဆာငႏငရနအတြက လပငနးမား ျဖစေျမာကေစေသာ ပတဝနး ကငက ဖနတးေပးရန လအပသည။

• သဘာဝ ထနးသမးေရး နယေျမမားက စစေပါငးေျမ ဧရယာ၏ ၁၀ ရာခငႏႈနးသ႔ ေရာကရသညအထ တးတကလာေအာင ေဆာငရြက ရန။

• ထးတမးစဥလာ ေျမယာ ႏင သယဇာတအသးျပပငခြငက အသ အမတျပႏငရနအတြက ဆကစပပတသကသအားလး ပါ၀ငၿပး အဓပၸါယရေသာ လမးစဥတစခက တညေဆာကသြားရန။

• စနေခၚမႈႀကးမားေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက အေကာင အထညေဖာရန သစေတာဦးစးဌာန၏ စြမးေဆာငရညက တည ေဆာကရန - စနေခၚမႈႀကးမားေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ က အေကာငအထညေဖာရန သစေတာဦးစးဌာနသည ကြၽမးကငမႈ အသစမား၊ ဘတဂက၊ နညးပညာအေထာကအပႏင အရပဖက အဖြ ႔ အစညးမား၏ အေထာကအပတ႔က ထပမ၍ လအပမည ျဖစသည။

ဆကလက ေဆာငရြကရန အစအစဥရသည ရငးႏးျမႇပႏမႈမား

ကမာၻ႔ဘဏသည သစေတာက႑ဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ စမကနးတစခ က သစေတာဦးစးဌာနႏငအတ ေရးဆြလကရသည။ သစေတာက႑ႏင ဆကႏြယေနေသာ အျခားႀကးပမးေဆာငရြကမႈမားမာ ေရးဆြေနဆ စမ ကနးမား၏ တစစတတစပငးအျဖစ (၁) ကယား၊ ကရငႏင မြနျပညနယ မားရ ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပငသစေတာႏင ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာ အေျချပ စးပြားေရးလပငနးမား တညေထာငျခငးက ေထာကပ ကညျခငး၊ (၂) ရခငျပညနယရ ဒေရေတာႏင သစေတာမား ျပနလည တညေထာငျခငးႏင ေဒသချပညသအစအဖြ ႔ပင သစေတာမား တညေထာင ျခငးက ေထာကပကညျခငး (၃) ေဂဟအေျခခ ခရးသြားလပငနး မဝါဒႏင စမခန႔ခြမႈ ဆငရာ စမကနး၏ တစစတတစပငးအျဖစ သဘာဝအေျခခ ခရးသြားလပငနးအား ျမႇငတငျခငး စသည လပငနးမား ထညသြငး ေဆာင ရြကသြားရန ေဆြးေႏြးလက ရပါသည။

ရညညႊနးEmerton, L., and Y. M. Aung. 2013. “The Economic Value of Forest Ecosystem Services in Myanmar and Options for Sustainable Financing.” International

Management Group, Yangon.

Estoque, R. C., S. W. Myint, C. Wang, A. Ishtiaque, T. T. Aung, L. Emerton, M. Ooba, Y. Hijioka, M. S. Mon, Z. Wang, and C. Fan. 2018. “Assessing Environmen-tal Impacts and Change in Myanmar’s Mangrove Ecosystem Service Value due to Deforestation (2000–2014).” Global Change Biology 24: 5391–5410. https://doi.org/10.1111/gcb.14409

MEITI (Myanmar Extractives Industry Transparency Initiative). 2019. EITI Report for the period April 2015 - March 2016 (Draft). EITI Myanmar - Forestry Sector. Report prepared for the Myanmar EITI Multi-Stakeholder Group by Moore Stephens LLP.

Raitzer, D., J. Samson, and K. Nam. 2015. “Achieving Environmental Sustainability in Myanmar.” ADB Economics Working Paper Series 467, Asian Develop-ment Bank, Manila.

SERVIR-Mekong (Sistema Regional de VIisualización y Monitoreo de MesoAmerica). 2017. ‘’Land Cover Portal.’’ Retrieved at: https://rlcms-servir.adpc.net/en/landcover/.

ဤစာတမး အႏစခပက ျမနမာႏငင ပတဝနးကငဆငရာ ဆနးစစေလလာခက၊ သစေတာသယဇာတမားက႑ အစရငခစာ။ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၉၊ ဝါရငတန၊ ဒစ၊ ကမာၻ႔ဘဏ အေပၚအေျခခ၍ ျပစထားသည။