WHIPLASH MAGAZINE HÉT WHIPLASH LIJFBLAD 25e jaargang | nummer 1 | april 2013 Ziekte en werk
WHIPLASH MAGAZINE
HÉT WHIPLASH LIJFBLAD
25e jaargang | nummer 1 | april 2013
Ziekte en werk
2
5 Durf ik op mezelf te vertrouwen? Helia trekt een parallel tussen de wervelende perzische dans en het
balanceren na een whiplash. Het belang van training, concentratie en
ontspanning.
6 Solliciteren met whiplash: Anne Anne maakt na haar whiplashongeval goede afspraken met haar
werkgever. Maar dan gaat het bedrijf sluiten en verliest ze haar baan.
Anne laat zich niet uit het veld slaan en maakt een plan.
8 Tips over solliciteren met whiplash Een personeelsmanager geeft zijn visie en tips over het solliciteren
met een whiplash. En veel meer tips!
12 Re-integreren met whiplash: Jasmijn Jasmijn wil na haar ongeluk weer aan het werk bij haar eigen werkgever.
Dit gaat moeizaam en een tweede ongeluk steekt een flinke spaak in het
wiel. Na een keuring gaat UWV haar ondersteunen.
14 Steun bij gesprekken over werk Liesbeth, Marleen en Diederik volgen via project DIA een zelfmanage-
menttraining. Waarom deden zij hier aan mee, wat kan een training je
opleveren. En hoe ervaren zij de begeleiding van een coach om de
gesprekken met de bedrijfsarts voor te bereiden? Met een paar gouden
tips (niet alleen voor op het werk)!
19 Sterker de keuring in Hoe komt een bedrijfsarts of verzekeringsarts tot zijn oordeel bij
whiplash? Ze vinden het lastig in te schatten wat je wel of niet kan. Een
duidelijk verhaal van de zieke werknemer kan veel verschil maken. Met
tips voor de keuring.
En verder:Voorwoord ......................................................................................3
Paardrijden met een whiplash ....................................................22
Nieuws ..........................................................................................24
Activiteiten ...................................................................................26
Prikbord ........................................................................................27
Koken met whippies ....................................................................29
Contact en colofon .......................................................................31
Inhoud
6
5
22
Medisch en zorg
Werk en inkomen
Letselschade
Leven en welzijn
Diensten van WSN
Handige kleurcodes
3 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 12
Een poosje geleden zat ik met wat mensen te
praten en ik vroeg hen: Hoe komt het toch dat
zo weinig mensen die een whiplash krijgen, de
weg vinden naar de Whiplash Stichting?
Per jaar raken ruim 20.000 mensen betrokken
bij een whiplashongeval. Veel van hen komen
niet bij de Whiplash Stichting terecht, terwijl wij
nieuwe whiplashpatiënten kunnen helpen de
weg te vinden in het medisch circuit. Maar ook
op het werk, in je dagelijks leven of een mo-
gelijke letselschadezaak. De WSN kan bogen
op veel ervaring en kennis over hoe je zo snel
mogelijk je behandeling kunt oppakken en de
regie over je eigen lichaam weer kunt voeren.
Veel vrijwilligers staan klaar om juist die nieuwe
whiplashpatiënten een luisterend oor te bieden
en op vragen antwoorden te geven vanuit hun
eigen ervaringen.
Op welke manier kunnen we de afstand tus-
sen nieuwe whiplashpatiënten en de Whiplash
Stichting Nederland verkleinen?
Ik denk dat we als WSN meer goede ambas-
sadeurs nodig hebben die duidelijk maken hoe
goed nieuwe whiplashpatiënten geholpen wor-
den door lid te worden van de WSN. Kent of
bent u een van die goede ambassadeurs?
Verder denk ik dat patiëntenorganisaties in het
algemeen te maken hebben met een imago-
probleem. Zij hebben in het verleden te weinig
duidelijk kunnen maken hoe groot hun toege-
voegde waarde is voor hun patiënten.
Sterker nog: sommige hebben helaas het ima-
go opgebouwd dat ze een ‘klaagclub’ zijn en
nauwelijks in staat hun eigen problemen op
te lossen. Dit is bijzonder jammer, want juist
bij patiëntenorganisaties leeft in toenemende
mate het besef dat je moet zorgen dat je zelf
de regie kunt voeren als een ziekte of aandoe-
ning je overkomt. Ook daar moeten we met zijn
allen meer bekendheid aan geven.
Tenslotte denk ik dat de overheid een belang-
rijke steek heeft laten vallen. In de grote be-
zuinigingswoede van de laatste jaren heeft zij,
waarschijnlijk onbewust, een signaal afgege-
ven dat de toegevoegde waarde van patiënten-
organisaties te gering is. Dit laatste is bijzon-
der jammer, omdat juist de laatste jaren een
enorme verandering op gang gebracht was tot
verdere professionalisering en kwaliteitsverbe-
tering van de patiëntenbeweging.
Hopelijk kunnen we met zijn allen het tij keren.
Laten we als WSN op zoek gaan naar meer
ambassadeurs. Laten we de kwaliteit van onze
dienstverlening op peil houden en zo mogelijk
verbeteren en laten we vooral samenwerken
om gezamenlijk te zorgen dat whiplashpatiën-
ten snel en goed het heft in eigen handen kun-
nen nemen en nieuwe invulling weten te geven
aan hun toekomst.
Mocht u ideeën hebben of andere suggesties,
mail mij: [email protected].
Louk de Both, voorzitter
Overpeinzingen
Voorwoord
4
Is veel draaien in bed gezond?
Nee, veel draaien verstoort de diepe slaap, met als gevolg,veel minder energie voor de volgende dag.
Dat mensen ‘s nachts veel draaien heeft als reden:
• Datmennietlekkerligt. Hoe komt dat? Tijdens de diepe slaap verslappen de spieren en banden, die de wervels in stand houden. Daardoor zoeken de wervels een stabiele positie en komt de mens in een verkeerde houding te slapen zoals de buikligging en de ¾ houding. Door deze langdurige spanningen ontstaat druk op de zenuwen, met als gevolg; “veel draaien in bed”.
• Datmenopdebuikslaapt,hetgeeneenverkeerdeslaaphoudingis. DE OPLOSSING (Leer slapen met de “Anti Nekpijn Pillow” en de “Sleepmate”. Een rolvormig kussen gevuld met gekaarde kapok, (ook wel goeling genoemd), die ervoor zorgt, dat het lichaam niet naar de buikligging kantelt.
Onder [P] LangstraatArnhem - Centrum
Telefoon 026 - 44 22 777
Voormeerinfozie www.nekpijn.nl www.topslapen.nl
Whiplash enonbegrepen!
de Juricon Adviesgroep
gespecialiseerd in Sociaal Verzekeringsrecht
(WAZ, WAO, WW), Sociale Voorzieningen (WVG en Pgb)
en reïntegratie (REA). Bezwaar-, beroeps- en
hoger beroepszaken en praktische reïntegratie.
Landelijk werkend.
Roel Beukema - ASSEN - tel. 0592 - 405336
advertenties
Expertisecentrum voor Arbeid en Gezondheid
whiplashexpertise
multidisciplinaire reïntegratieprogramma’s
cursus ergonomie
reïntegratiecoaching
INC Centrum Arbeid & Gezondheid Contactpersoon: Kees Lanser MHD Bezoekadres: Schapedrift 85, 3371 JJ Hardinxveld-Giessendam T: (0184) 63 01 60, E: [email protected], I: www.inc-centrum.nl
5 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 14
‘Dansen is voor mij een noodzaak.
Want als ik niet dans voel ik me onge-
lukkig. De Perzische dans brengt me
vreugde en levenslessen. Whirlen,
wat je veel in de Perzische dans ziet,
is sierlijk om je as wervelen, zoals je
op de coverfoto ziet. Binnen het leer-
proces van het whirlen komt iedereen
zijn angst tegen. Kan ik mezelf wel
staande houden? Durf ik op mezelf en
op mijn lichaam te vertrouwen? Ik denk
dat mensen na een whiplash, zoals jij
Fleur, dit proces wel herkennen, ook al
speelt het zich op een ander niveau af.’
‘Om langdurig rond te kunnen draai-
en, niet duizelig te worden en te we-
ten waar je lichaam in de ruimte is, is
training nodig. Want het lichaam wordt
gebombardeerd met visuele prikkels
en draaikrachten die je evenwicht ver-
storen. De rondvliedende krachten ne-
men je mee. Daar ontmoet je de angst
om de controle te verliezen en te val-
len. Om dat te hanteren, heb ik geleerd
mijn lichaam en geest te ontspannen
terwijl ik me volledig op het centrum in
mijn buik en op mijn as concentreer.
Die as loopt loodrecht door het lichaam
bij je ruggengraat. Denk maar aan een
bromtol die alleen kan blijven draaien
als de as van de tol niet naar één kant
gaat hellen. Ik moet mijn rug recht hou-
den en zet mijn voeten heel precies en
stevig op de grond om de balans niet
te verstoren.’
Werk en ziekte
De uitdaging om mijn lichaam te vertrouwen
‘Mijn ervaringen met de mentale hou-
ding van het whirlen helpen me ook
in mijn dagelijks leven. Problemen of
onzekerheden slingeren me soms uit
mijn balans. Als ik me dan volledig op
mezelf richt, ontspan en me vooral op
mijn mogelijkheden concentreer, vind
ik een manier om er goed mee om te
gaan. Misschien dat whiplashpatiën-
ten die ook met een delicaat even-
wicht moeten omgaan, deze ervarin-
gen kunnen gebruiken.’
‘Mijn dagelijkse training helpt me
bewust te blijven van deze levens-
houding. Zo heb ik moeilijke tijden
doorstaan. Bijvoorbeeld toen ik als
alleenstaande moeder weinig voor-
uitzichten had op de arbeidsmarkt.
Nu heb ik een eigen dansschool en
treed overal op. Ik heb me letterlijk en
figuurlijk uit de problemen gedanst en
blijf mijn dromen volgen. Zo hoop ik
binnenkort naar India te gaan om het
whirlen verder te perfectioneren.’
Fleur van Leeuwen
Voor meer informatie kunt u kijken op:
www.helia.nl
Helia Bandeh: Perzische danseres
6
Werken na een whiplashIn 1999 loopt Anne een ingrijpend
whiplashletsel op. Tot dat moment
heeft ze een actief en vol leven: drie
jonge kinderen en een baan voor vier
dagen per week. Door haar grote inzet
en met hulp van alle betrokken partij-
en kan ze na een jaar haar werk weer
oppakken. Wel gaat ze minder wer-
ken: drie dagen per week. UWV stelt
vast dat haar belastbaarheid en werk-
tempo blijvend lager zijn dan voor-
heen. Dit resulteert in de toekenning
van een kleine WAO-uitkering.
‘Op mijn werk hebben we een win-win
situatie gecreëerd’, vertelt Anne. ‘Ik
werd voor drie dagen betaald, maar
leverde vaak een productie voor vier
dagen. Mijn leidinggevenden gaven
me de vrijheid om het werk optimaal in
te richten en ik voelde niet de druk om
vier dagen te werken. Mijn collega’s
merkten verder niets. Zelf zorgde ik
wel dat het elastiek niet te ver uitge-
rekt werd door ook mijn rust te nemen
en me te beperken in mijn sociale
activiteiten.’
Toch heeft de nasleep van de whip-
lash wel gevolgen gehad voor de
loopbaan van Anne. ‘Ondanks het feit
dat ik soms wel ander werk wilde, ben
ik wat blijven hangen bij deze baas,’
zegt ze met een lach. ‘Solliciteren
met beperkingen en een gedeeltelijke
WAO-uitkering was me toch te inge-
wikkeld.’
Ontslag, en dan?In de zomer van 2012 hoort Anne dat
het bedrijf gaat sluiten. Per 1 januari
2013 komt ze op straat te staan. Dat
levert veel onzekerheid, spanning en
vragen op. Hoe kom ik als 50-plusser
met een gedeeltelijke WAO aan een
baan? Wat moet ik op welk moment
vertellen tijdens sollicitaties? En ga ik
het redden in een nieuwe omgeving,
zonder mijn privileges?
Anne praat met vrienden en collega’s
om antwoorden te vinden op deze
vragen. Ook legt ze contact met UWV
om goed haar rechten en plichten te
kennen. ‘Ik heb toen een strategie
bepaald’, vertelt ze. ‘Zoeken naar
een baan die mij aan de ene kant vol-
doende uitdaging zou bieden, maar
die aan de andere kant ook zou pas-
sen bij mijn fysieke en mentale mo-
gelijkheden. Goed kijken naar zaken
als werkdruk, reistijd, aantal uren en
mogelijkheden om deels thuis te wer-
ken. En ik nam me voor om tijdens de
sollicitaties niet over de whiplash te
praten.’
Met veel energie stort ze zich op de
arbeidsmarkt. De kranten bieden
nauwelijks passende vacatures, dus
ze moet het vooral hebben van haar
netwerk: ‘Ik schakelde iedereen in,
die mogelijk iets kon bijdragen’, zegt
Anne. ’Collega’s, klanten, vrienden en
familie. En ik plaatste een goed profiel
Anne (51 jaar) werkt al sinds 1994 als IT-consultant. Als gevolg van een aanrijding heeft ze een aantal beperkingen en een gedeeltelijke WAO-uitkering. In haar werk kan ze dat goed hanteren. Maar dan hoort ze in de zomer van 2012 dat het bedrijf waarvoor ze werkt gaat sluiten. Per 1 januari 2013 komt ze in de WW. De schrik slaat haar om het hart: Hoe komt iemand met haar rugzak op deze moeilijke arbeidsmarkt nog aan de slag?
Solliciteren
Solliciteren met een whiplash
‘Heb vertrouwen in wat je kunt en benadruk dit in
je brief en gesprekken’
7 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 16
op LinkedIn. Al die contacten lever-
den, een beetje tot mijn verbazing,
snel gesprekken op. En bij iedere
mogelijkheid stelde ik mijzelf en mijn
omgeving weer de vraag: Past deze
baan bij mij?’
SuccesAl die inspanningen leveren eind 2012
resultaat op. Er komt een leuke orga-
nisatie in beeld, die een projectleider
zoekt. De gesprekken verlopen posi-
tief. Zoals ze zich heeft voorgenomen,
rept Anne niet van de whiplash. ‘Ik
ben me steeds meer gaan realiseren
dat een werkgever geïnteresseerd
is in wat je kan en niet in wat je niet
kan. Ieder mens kan dingen niet of
minder goed en de oorzaak daarvan
is niet zo relevant’, zegt ze heel po-
sitief. De baan is qua uren en reistijd
aan de zware kant, maar ze besluit
om het gesprek over aantal uren en
thuiswerken uit te stellen tot het afron-
dende gesprek over de arbeidsvoor-
waarden. Dat werkt; de werkgever wil
haar graag voor de functie hebben en
is bereid om de arbeidsduur terug te
brengen tot 28 uur met de afspraak
dat Anne drie dagen op kantoor werkt
en een halve dag thuis.
Inmiddels is Anne met veel plezier
aan de slag in haar nieuwe baan. ‘Het
inwerken kost veel energie’, vertelt
ze. ‘Maar het gaat goed. Alleen lukt
het niet om de whiplash blijvend bui-
ten beeld te houden. Ik moet nu een
formulier invullen, waarin gevraagd
wordt of ik een WAO / WIA-uitkering
heb. Na de proeftijd ben je verplicht
die gegevens te verstrekken, omdat
de werkgever recht heeft op facilitei-
ten als ze iemand met een uitkering
in dienst nemen. Ik schrok wel toen ik
dit hoorde en voelde me opeens weer
onveilig. Maar het is niet anders. Als
mijn leidinggevende erover begint,
kan ik uitleggen dat het mijn functi-
oneren op het werk niet beïnvloedt.
De uitkering is een compensatie voor
het feit dat ik niet meer fulltime kan
werken.’
Katy van der Sluis
Solliciteren
‘Een werkgever is niet geïnteresseerd in wat je niet kunt.
Daar hoef je het dus niet over te hebben’
8
Heeft een sollicitatie van een kandi-
daat met whiplash bij u een kans?
‘Dat ligt eraan welke beperkingen er
zijn en welke impact die hebben op de
functie. Het gaat om de aard van de
klacht, hoe ziet dat er uit? Een kan-
didaat met een whiplash kan ook een
goede kandidaat zijn.’
Wist u dat een werkgever gebruik kan
maken van financieel aantrekkelijke
regelingen voor medewerkers met
een ziekte of handicap?
‘Dat klinkt gunstig. Als iemand minder
productief is, maakt het dat wel mak-
kelijker. Maar uiteindelijk wil je als per-
soneelsmanager weten welk risico je
in huis haalt. En dat daar op een eer-
lijke manier voor wordt uitgekomen.’
Een werkgever mag een sollicitant
niet vragen naar gezondheid. Een sol-
licitant is wel verplicht om belemme-
ringen voor een functie te melden.
‘Ik vind het een goede regel. Als een
Solliciteren
Zes vragen aan Wardy Doosje, personeelsmanager in de zorgsector
Wardy: ‘Geef aan dat je graag wilt werken en vertel wat je wel kunt’
9 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 18
sollicitant eventuele beperkingen niet
zou melden en ik kom er later achter,
dan vind ik dat niet eerlijk. Meestal
komt het toch op de een of andere
manier in het gesprek naar voren als
een sollicitant iets heeft. Ik zou daar
op een nette manier mee omgaan,
met respect.’
Hoe reageert u als een nieuwe werk-
nemer in de proeftijd vertelt dat hij/ zij
een whiplash heeft?
‘Dan zou ik diegene daar wel op aan-
spreken en vragen waarom hij/zij dat
niet eerder verteld heeft. En ik zou wil-
len weten welke beperkingen er zijn.
Als het na de proeftijd wordt verteld,
dan zou ik daar vreselijk van balen.
Helemaal als dat tot uitvalsverschijn-
selen gaat leiden.’
Wat is uw advies aan mensen met
een beperking zoals whiplash, die
gaan solliciteren?
‘Mijn advies is om daar open en eerlijk
over te zijn. Het speelt toch een be-
langrijke rol in je functioneren. Geef
aan dat je graag wilt werken. Dat is
wat ik als personeelsmanager graag
wil horen. Op dat punt moet je niet
een slachtofferrol gaan zitten; ’Ik ben
zielig’. Als beide partijen elkaar zien
zitten, dan zou ik als sollicitant eerlijk
zijn over je beperking voor het defini-
tieve besluit wordt genomen.’
Denkt u dat uw collega’s in andere or-
ganisaties of andere branches gelijk-
soortige antwoorden zouden geven?
‘Ja, dat denk ik wel. Ik kan me voor-
stellen dat een productiebedrijf min-
der openstaat voor sollicitanten met
een beperking. Maar dat de Rijks-
overheid daar positiever instaat. In
de gezondheidszorg is dat toch weer
anders. Over het algemeen vinden
organisaties het lastig om over dit
soort dingen te spreken. Een vraag
voor een sollicitant is vaak: ‘Is het
slim dat ik daar iets over zeg of niet’.
In mijn beleving is een open en eer-
lijke dialoog, waar dat dan ook over
gaat, altijd het beste. Goed voor het
onderlinge vertrouwen. En met een
whiplash denk ik dat je heel goed aan
de slag kunt en tot tevredenheid van
jezelf en je (toekomstige) werkgever
jaren vooruit kunt.
Ilona Jansen
Solliciteren
Oproep whiplash en werkIn dit nummer van het Whiplash Magazine beste-
den we veel aandacht aan het thema whiplash en
werk. We nodigen u graag uit om te reageren op
deze artikelen en uw ervaringen te delen.
Werken, re-integreren en solliciteren met een
whiplash in de rugzak:
Hoe heeft u het aangepakt?
Wat en hoe communiceert u over uw aandoe-
ning en beperkingen?
Wat zijn uw positieve en negatieve ervaringen?
Heeft u nog goede tips?
Laat het ons weten via
10
1. Wat zijn je sterke punten en wat motiveert je?
Wat heb jij een toekomstige werkgever te
bieden?
2. Wat zijn je beperkingen en welke invloed kun-
nen deze hebben op je functioneren in een
nieuwe baan? Maak dit zo concreet mogelijk.
Dus niet: ‘Ik ben wat sneller moe.’, Maar: ‘Na
twee uur geconcentreerd werken achter de
PC, moet ik even tien minuten ontspannen.’
3. Bedenk welke aanpassingen en voorzienin-
gen je kunnen helpen om goed te functione-
ren. Denk daarbij aan de werkomgeving (ge-
luid, licht en meubilair), werktijden, flexibiliteit
om zelf je tijd en werk in te delen, mogelijkhe-
den om regelmatig pauzes te nemen of thuis
te werken, scholing en het vermijden van
piekbelasting.
4. Breng in kaart welke functies bij je passen. Je
opleiding / ervaring zijn natuurlijk belangrijk,
maar ook de conclusies die je uit de vooraf-
gaande stappen getrokken hebt. Maak een
lijst van punten, waarop je moet letten tijdens
het solliciteren.
5. Je hoeft niet alles zelf te verzinnen en kunt
gebruik maken van:
Onderzoeken door UWV of andere
deskundigen.
Gesprekken met familie, vrienden of
collega’s, die goed op de hoogte zijn van
jouw situatie.
Lijstjes met aandachtspunten en vragen.
Kijk eens op verschillende websites (zie
kader ‘Nuttige informatie’). Een uitgebreid
hulpmiddel vind je op www.makkeweb.nl.
Aan het gebruik van dit hulpmiddel zijn
kosten verbonden.
Advies- en meldpunt ziekteverzuimen arbeids-
ongeschiktheid voor persoonlijk advies en
de praktische brochure ‘Werk en inkomen bij
ziekte’. De openingstijden en contactgege-
vens staan op de website van de Whiplash
Stichting Nederland.
Website Stichting Welder: Brochure Zo zit het
met solliciteren. (www.weldergroep.nl).
Website: www.werktgoed.nl: Solliciteren met
een arbeidsbeperking.
Website en klantenservice UWV; het kan
handig zijn om niet alleen de informatie voor
werknemers te raadplegen, maar ook de site
en klantenservice voor werkgevers te gebrui-
ken.
Website www.makkeweb.nl met een digitaal
instrument, om je mogelijkheden en beperkin-
gen in kaart te brengen. Aan het gebruik zijn
kosten verbonden.
Solliciteren
Tips voor solliciteren met whiplashEen goede voorbereiding is het halve werk.Zet je mogelijkheden, beperkingen en ideeën op een rijtje, voordat je begint met solliciteren.
Nuttige Informatie
11 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 110
Dit is best een lastige vraag en niet eenduidig te
beantwoorden. Afhankelijk van de situatie moet
je zelf bepalen wat je wilt vertellen. Twee formele
regels zijn daarbij van belang:
1. Je bent niet verplicht om tijdens de sollicitatie
en aannameprocedure te vertellen over je
gezondheid of te melden dat je een WIA- /
WAO-uitkering hebt. De potentiële werkgever
mag hierover geen vragen stellen en UWV
mag geen informatie geven over je uitkering
en beperkingen.
2. Maar je bent wel verplicht om tijdens de
sollicitatie melding te maken van ziekte of be-
perkingen die je functioneren negatief kunnen
beïnvloeden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan
een hoger ziekteverzuim of lager werktempo.
Vertel je dit niet, maar blijk je in de praktijk
niet goed te functioneren als gevolg van de
whiplash, dan mag de werkgever je ontslaan
en kun je zelfs je WW-aanspraken verliezen.
Ga daarom voor je solliciteert goed na of je
beperkingen van invloed zijn op je functioneren
in deze specifieke baan.
Kom je tot de conclusie dat je de functie zon-
der beperkingen kunt uitoefenen, dan hoef je
het onderwerp niet aan de orde te stellen. Na
afloop van de proeftijd moet je wel je werk-
gever informeren over een eventuele WIA- /
WAO-uitkering. De werkgever kan gebruik
maken van speciale financiële faciliteiten
(onder meer premiekorting, no-risk polis van
UWV voor ziekteverzuim).
Voorzie je wel enige invloed, formuleer dan
zo concreet mogelijk wat de gevolgen zijn en
welke aanpassingen of voorzieningen je nodig
hebt. Denk er vooraf over na wanneer en hoe
je tijdens de sollicitatieprocedure je beperkin-
gen en wensen aan de orde wilt stellen. Maar
vergeet niet om je sterke punten op de eerste
plaats te stellen.
Jij moet uiteindelijk zelf de keuze maken. Infor-
meer je zorgvuldig en maak de keuze waarbij jij
je prettig en veilig voelt. Vermeld in je sollicita-
tiebrief nooit dat je beperkingen of een uitkering
hebt. De brief heeft alleen als doel om opgeroe-
pen te worden voor een gesprek.
Word je tijdens een sollicitatie afgewezen omdat
je in de WIA of WAO zit, dan kun je een klacht
indienen bij de Commissie gelijke behandeling.
Moet ik tijdens de sollicitatie over de whiplash vertellen?
Solliciteren
12
‘In oktober 2009 reed een busje van
achteren op mijn auto. Direct daarna
kreeg ik hoofd- en nekpijnklachten.
De dokter stelde dat ik iets verrekt
had. Maar de klachten werden erger,
ik had onder andere last van duizelig-
heid. Dan ga je toch kijken of er iets
anders aan de hand is en vervolgens
kom je in het cirkeltje terecht van the-
rapie en dergelijke. In december ben
ik doorverwezen naar de neuroloog.
Het geluk was helaas niet aan mijn
zijde, want een jaar later kreeg ik nog
een auto-ongeluk. Dit keer was het
een vrachtwagen, die mijn auto van
achteren raakte.’
Re-integreren bij mijn eigen werkgever‘Toen ik mijn eerste ongeluk kreeg,
werkte ik als receptioniste in een
hotel. Na zes weken kreeg ik een
gesprek met de arbo-arts. Ik moest
re-integreren in mijn eigen functie. Ik
ben gestart met een paar uurtjes werk
per dag, zodat ik mijn uren op kon
bouwen. Er is een revalidatietraject
gestart in het ziekenhuis en ik kreeg
fysiotherapie en manuele therapie.
Maar het uitvoeren van het receptie-
werk ging steeds moeizamer. Ik kon
niet meerdere dingen tegelijk doen,
had moeite met snel schakelen en de
drukte. Regelmatig had ik een terug-
val. Het door de arbo-arts opgestelde
schema kon ik niet waarmaken. Wat
leidde tot onbegrip bij mijn werkgever.
Je ziet niet aan de buitenkant dat je
iets mankeert, hè. Dus dan wordt de
vraag gesteld of je wel wílt werken.
Telkens weer moest ik mijn grenzen
aangeven bij mijn werkgever. Dat gaf
een hogere belasting en stress, wat
ook een uitwerking had op mijn pri-
véleven. Eigenlijk werd ik aan mijn lot
Terug naar werk
Jasmijn: ‘Ik blijf volhouden, eens komt die baan’Jasmijn Hofman, 28 jaar, had een leuke baan als receptioniste in een hotel. In oktober 2009 kreeg ze een auto-ongeluk. En ze had dubbel pech: een jaar later overkwam haar weer een ongeluk. Jasmijn vertelt ons over de gevol-gen van haar whiplash voor haar werk en haar ervaring met re-integreren.
13 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 112
overgelaten en er werd niet naar me
geluisterd. Voor mijn eigen inzicht en
oplossingen was geen ruimte. Directe
collega’s waren nog wel begripvol.’
‘Het tweede ongeluk was de druppel.
Weer had ik dezelfde klachten en het
gevolg was dat ik niet meer terug kon
naar mijn eigen functie.’
Een andere benadering‘Vier maanden na mijn tweede on-
geluk ben ik het ‘tweede spoor’ inge-
gaan. Dat betekent dat je re-integreert
bij een ander bedrijf, maar in dienst
blijft van je werkgever. Hierbij werd ik
vanuit de verzekering begeleid door
een arbeidsdeskundige. Na twee jaar
kreeg ik ontslag en volgde de UWV-
keuring. UWV concludeerde dat een
functie als receptioniste niet paste
bij mijn klachten. Ik kreeg deels een
WIA- en deels een WW-uitkering.
Het profiel van mijn functie is aan-
gepast als gevolg van mijn whiplash.
UWV stelde dat ik werk nodig had in
een rustige omgeving, waarbij ik geen
dubbele taken hoefde uit te voeren en
niet te lang in één houding hoefde te
staan. Zoals bij een administratieve
functie. Via UWV en het re-integratie-
bureau word ik begeleid naar een
baan.’
Nieuwe baan vinden ‘De druk om snel nieuw werk te vin-
den is groot, je wilt graag weer aan
de slag. Maar ik ervaar nu geen druk
van andere partijen. Je hebt wel sol-
licitatieplicht en een lopend re-inte-
gratietraject vanuit UWV, maar nu is
de situatie een stuk rustiger dan in de
tijd voor mijn ontslag en de WIA. De
druk vanuit de werkgever en de arbo
is weggevallen en dat is fijn. Dat werkt
veel prettiger. Wel wordt van je ver-
wacht dat je er alles aan doet om de
re-integratie op te pakken.’
‘Ik ben op zoek naar een administra-
tieve baan, de richting weet ik nog
niet. Ik solliciteer geregeld, maar er
worden behoorlijke functie-eisen ge-
steld. Er wordt gevraagd naar een
aantal jaren werkervaring en de func-
ties die vrij zijn, zijn meestal te zwaar.’
UWV en de arbeidscoach‘Vanuit UWV kreeg ik eerst te maken
met de arbeidscoach, daarna nam
een extern re-integratiebureau het
over. Ik kreeg de mogelijkheid om
werkervaring op te doen via een werk-
ervaringplek, wat je kunt zien als een
soort vrijwilligerswerk of een stage.
Werkervaringplekken zijn schaars,
want een organisatie moet toch tijd in
je steken.’
Solliciteren in recessie‘Het zoeken naar een baan in deze
recessie is moeilijk, omdat je een van
de vele kandidaten bent. Er sollicite-
ren soms tientallen mensen op de-
zelfde functie. Ik heb nu ongeveer vijf
gesprekken gehad. In het begin was
ik eerlijk over mijn whiplash, maar dat
werkt voor mijn gevoel niet. Als je aan-
geeft dat je parttime wilt werken, dan
vragen ze toch naar de reden. Dat ge-
beurt in elk gesprek weer. Dan wordt
bijvoorbeeld gezegd: ’Je bent zo jong,
waarom ga je niet fulltime werken?
Heb je soms een rijke man?’ ‘Ja, echt.’
Vertellen over whiplash‘Ik vermeld niet in mijn sollicitatiebrief
dat ik een whiplash heb. Tijdens het
eerste gesprek zeg ik alleen als ze
erom vragen dat ik een auto-ongeluk
heb gehad. En dat ik parttime goed
kan functioneren. Die gesprekken
hebben tot nu toe weinig resultaat
opgeleverd. Wel vervelend hoor. Mis-
schien ben ik wel gemotiveerder dan
een sollicitant zonder beperking. Ik
denk er zelfs aan om weer een oplei-
ding te doen, waarmee ik meer kans
heb op de arbeidsmarkt. Het is jam-
mer dat je geen eerlijke kans krijgt.
Weinig bedrijven staan er open voor.
Helemaal nu er in deze recessie veel
keuze is in sollicitanten. Maar ik blijf
positief, eens komt die baan.’
Ilona Jansen
Terug naar werk
14
Al ruim een jaar zitten Liesbeth Ver-
hoef, Marleen Keij en Diederik de
Jong in een re-integratietraject. Al die
tijd zijn ze niet meer op hun oude werk-
plek geweest, wel komen ze één keer
in de zes à acht weken op gesprek
bij de bedrijfsarts. Lastige gesprek-
ken zijn dat vaak, pijnlijk ook. Hoewel
ze allemaal een andere aandoening
hebben (ME, whiplash en Prikkelbare
Darm Syndroom), herkennen ze veel
in elkaars verhalen.
Diederik: ‘Je staat midden in het le-
ven, en toch heb je met beperkingen
te maken. Gebrek aan energie, pijn…
Dat is lastig voor jezelf, maar ook om
uit te leggen aan anderen.’ Op het
eerste gezicht is er immers niets aan
ze te zien.
Alle drie vinden ze het lastig om met
hun werkgever hierover te praten. Ge-
voelsmatig sta je opeens tegenover
elkaar: van een gewaardeerde col-
lega ben je een kostenpost geworden.
Terwijl je je eigenlijk moet concentre-
ren op je ziekte en het herstel, vergt
het re-integratietraject met de bijbeho-
rende rechten en plichten veel van je.
Liesbeth: ‘Ze benaderen me wel po-
sitief, maar doordat mijn aandoening
aan de buitenkant niet is te zien, is
er ook onbegrip. Hoe meer ik ermee
bezig ben, hoe zwaarder de terugval
die ik krijg. Het gesteggel over je werk
slurpt energie.’
Marleen: ‘Voor mijn auto-ongeluk voel-
de ik mij op mijn werk als een vis in
het water. Ik had nooit gedacht dat ik
een arbeidsconflict zou krijgen. Maar
een maand of vier na het ongeluk be-
gon het geduvel en het werd alleen
maar erger. Het gaat daarbij meer om
geld dan om mij als persoon. Ik heb
het gevoel dat alles mij overkomt en
dat ik nergens meer grip op heb.’
WegwijsIn de zomer van 2012 schreven Lies-
beth, Marleen en Diederik zich in voor
de pilot van het DIA-project, wat staat
voor DIAlooggestuurde re-integratie.
Oftewel: zieke werknemers krijgen in-
strumenten aangereikt om sterker te
staan in hun gesprekken met de be-
drijfsarts en werkgever. Niet meer het
gevoel hebben dat alles je overkomt,
maar inspraak hebben in je re-integra-
tietraject.
Toen Diederik voor het eerst over DIA
las, was hij gelijk enthousiast. ‘Als je
in de ziektewet komt, krijg je met van
alles te maken: deskundigenoorde-
len, instanties die rapportages over
jou schrijven, re-integratiebureaus die
worden ingeroepen… Het is een heel
strijdtoneel waarop je zit te vechten. Ik
hoopte met DIA daar een beetje weg-
wijs in te worden.’
Liesbeth stapte er iets anders in. Zij
had door haar werk al de nodige ken-
nis van re-integratie. Maar als je zelf
door een aandoening als ME in de
ziektewet terechtkomt merk je pas hoe
eenzaam het proces is dat je doorloopt
en hoeveel onbegrip en ongeloof er
is. Dat je via DIA anderen ontmoet die
in dezelfde situatie zitten, sprak haar
aan. ‘ME is een vaag ziektebeeld, ik
was telkens maar aan het
Terug naar werk
Project DIA werkt aan betere dialoog bij re-integratie
‘Ik heb geleerd mijn mannetje te staan’Je hebt een prettige baan en je werkgever is tevreden met je. Maar dan word je ziek. Pijn, vermoeidheid, moeite met concentreren – je kunt je niveau van vroeger niet meer bijbenen. Je leven zit opeens vol onzeker-heden en de relatie met je werkgever verandert. Project DIA biedt handvatten om in deze moeilijke situatie de regie niet te verliezen.
15 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 114
Terug naar werk
Het project ‘dialooggestuurde re-integratie’ ontwikkelt
producten om zieke werknemers met whiplash, ME/
CVS of Prikkelbare Darmsyndroom te ondersteunen.
Het is van groot belang dat de zieke werknemer goed en
regelmatig contact heeft met zijn bedrijfsarts en andere
betrokkenen. In deze contacten kan de zieke werkne-
mer belemmeringen en oplossingen in de werksituatie
bespreken. Daarnaast levert het project een advies aan
bedrijfsartsen en werkgevers voor constructieve commu-
nicatie met de zieke werknemer.
In deze fase van het project loopt er een onderzoek
waarin gekeken wordt of de ontwikkelde producten
(een zelfmanagement training, een werkwijzer en een
coachingtraject) de werknemers daadwerkelijk verster-
ken tijdens het re-integratieproces. De vervolgstap die
genomen gaat worden is het ontwikkelen van een e-lear-
ning module waar de training en werkwijzer een onder-
deel van gaan uitmaken.
Meer informatie is te vinden op whiplashstichting.nl.
Ga bij projecten naar ‘ziek en werken’ (DIA).
Dit project is een samenwerking tussen Whiplash Stichting
Nederland, Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en
de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging.
16
verklaren en verontschuldigen over
wat ik wel en niet kon. Bedrijfsartsen
weten niet goed wat ze ermee aan
moeten.’
Een goed gesprekAlle deelnemers die zich inschrijven
voor DIA krijgen een groepstraining,
een werkwijzer en individuele bege-
leiding van een ervaringsdeskundige
coach. Het traject start met de twee-
daagse groepstraining in Soesterberg.
Zowel voor Liesbeth, Marleen als
Diederik was het de eerste keer dat
ze anderen ontmoetten die dezelfde
aandoening hadden als zijzelf. Mar-
leen: ‘Het voelde als een warm bad:
wat was het heerlijk dat we hier alle-
maal gelijken waren. Voorheen was ik
me altijd maar aan het verontschuldi-
gen als ik iets niet kon, hier begreep
iedereen elkaar. We gaan geen sorry
meer zeggen, spraken we af. Als iets
niet gaat, dan gaat het niet.’ Liesbeth
vult aan. ‘Dankzij de training heb ik
de kracht gekregen om duidelijker te
communiceren over mijn aandoening.
Toen ik een keer bij een bedrijfsarts
merkte dat hij het niet goed begreep,
heb ik dat dan ook bespreekbaar ge-
maakt: snap je echt niet wat er met mij
is en wat voor leven ik nu leid?’
Tijdens de training krijgen de deelne-
mers inzicht in wat bepaalde manieren
van gespreksvoering kunnen doen met
het gedrag van jou en dat van de be-
drijfsarts. Diederik legt uit hoe dat gaat:
‘We kregen te zien wat er gebeurt als
je door de bedrijfsarts overruled wordt
en je zelf als werknemer je verhaal niet
kunt doen. Door wat je vertelt, en voor-
al de manier waarop je dat doet, kun
je het gesprek echter in een bepaalde
richting sturen.’
Aan de hand van rollenspellen oefe-
nen de deelnemers gesprekstechnie-
ken. Liesbeth geeft een toelichting op
een van de gespreksmodellen die tij-
dens de training uitgebreid behandeld
wordt, de Roos van Leary. ‘De Roos
van Leary maakt het verloop van een
gesprek, en ook de invloed die je daar
zelf op hebt, inzichtelijk. Is bijvoorbeeld
de een aanvallend en schiet de ander
in de verdediging? Of zoek je samen
op een constructieve manier naar een
oplossing? Het is belangrijk om in ter-
men van ‘we’ te praten en met de an-
der mee te denken.’
Voeten op de grondNa de training gaat iedere deelne-
mer individueel verder aan de slag
met een coach. De coaches hebben
altijd dezelfde aandoening als de
deelnemer en hebben ook ervaring
met ziektewet en re-integratie. Voor
ze een afspraak hebben met de be-
drijfsarts, spreken Marleen, Liesbeth
en Diederik hun coach via de telefoon
of via skype. Samen evalueren ze het
laatste gesprek of nemen ze door wat
ze in het volgende gesprek gaan zeg-
gen. Marleen: ‘Het is fijn als je iemand
hebt met wie je kunt sparren. Mijn
coach stelt hele goede vragen. Ze zet
me dan even echt met beide voeten
op de grond.’ Dat de coaches allemaal
ervaringsdeskundig zijn, vinden ze
alle drie waardevol. Liesbeth: ‘Je vindt
herkenning bij elkaar en krijgt tips die
specifiek zijn afgestemd op jouw aan-
doening.’
Liesbeth, Marleen en Diederik nade-
ren nu het einde van hun DIA-traject,
dat in totaal een half jaar duurt. Over
hun toekomst op de arbeidsmarkt zit-
ten ze echter nog in grote onzeker-
heid. Als de begeleiding van de coach
straks ophoudt, zullen ze die missen.
Diederik: ‘Toch heb ik er tot nu toe al
ontzettend veel aan gehad. Ik heb ge-
leerd in gesprekken mijn mannetje te
staan. Doelen stellen, dat was iets dat
ik vroeger nooit deed. Nu zet ik van
tevoren op papier waar ik het in een
gesprek over wil hebben en wat ik wil
bereiken.’
Liesbeth: ‘Het contact en de infor-
matie die je krijgt, lossen de proble-
men met je re-integratietraject niet
op, maar bieden wel een hart onder
de riem. Je staat er niet meer alleen
voor.’ Marleen ten slotte: ‘Ook voor mij
heeft DIA veel betekend. Ik schiet niet
meer in de verdediging als mensen
mij niet begrijpen of niet willen begrij-
pen. Ik leg één keer uit wat ik heb, en
Terug naar werk
Gouden tips uit de training op pagina 18
17 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 116
Terug naar werk
dan niet meer. Het is een hard gelag,
maar ik heb er veel rust voor terug-
gekregen.’
Karlijn de Winter
Meer lezen?Wat betekent het DIA-project voor
de coaches die eraan meewerken?
Op www.whiplashstichting.nl leest
u over hun ervaringen (kijk bij
activiteiten / whiplash magazine/
nummer 1-2013).
Eind mei 2013 verschijnt een
rapport over dit project. Daarin is
te lezen wat de ervaringen zijn
van de deelnemers, coaches en
bedrijfsartsen met de trainingen,
de brochure en de gesprekken.
Wilt u op de hoogte blijven, dan
kunt u dit kenbaar maken bij
Astrid van Waart (projectleider) via
U kunt ook onze website in de
gaten houden (zie projecten).
18
1. Klachten en beperkingen zijn veel uitge-breider en ingrijpender dan mensen denken
Omdat buitenstaanders dat niet altijd snappen
of vergeten, is het aan jou om hen te informe-
ren en dit duidelijk te maken.
2. Verspil geen onnodige energie: denk en reageer vanuit de cirkel van invloed
Zelf stappen zetten en zelf het initiatief
nemen, levert meer op dan mopperen of
wachten op de ander.
3. Ontrafel problemen en vraag anderen mee te denken en te brainstormen
Deelproblemen zijn overzichtelijker, minder
zwaar en makkelijker op te lossen. Door an-
deren erbij te betrekken krijg je meer ruimte.
4. Bedenk mogelijkheden die jou helpen om je doel te bereiken
Luister naar je lichaam en wees realistisch:
zoek oplossingen die jou verder helpen.
5. Bereid je goed voor op belangrijke ge-sprekken
Neem vooraf verschillende scenario’s door,
oefen het gesprek met iemand, ga in de
schoenen van de ‘ander’ staan en schrijf van
tevoren alles op.
6. Neem de Roos van Leary eens door (zie hiervoor onze website, project DIA, nieuws)
Want: ‘als je doet wat je altijd hebt gedaan;
gebeurt er wat er altijd is gebeurd’.
7. Ga op ‘samen’ zitten en benadruk het gezamenlijke doel
Laat je niet verleiden om in de verdediging te
schieten; ‘snap’ de ander en nodig de ander
uit om mee te denken en te helpen.
8. Wees positief over de intentie van de ander Tip van een deelnemer: ‘bedenk vooraf ‘ik
hou van hem/haar’’. Dat maakt dat je met je
houding en communicatie op ‘samen’ in-
steekt.
9. Geef concrete voorbeelden, zodat de ander het snapt
Anderen kunnen zich pas een beeld vormen
als jij hen zo precies en beeldend mogelijk
uitlegt wat je (on)mogelijkheden zijn.
10.Wees mild naar jezelf en zorg goed voor jezelf
Respecteer je eigen grenzen, neem jezelf
serieus en overvraag jezelf niet.
Tips terug naar werk
Elke dag topsport: gouden tips uit project DIA
19 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 118
Keuring
‘Soms vraag je je af: hoe komt een
verzekeringsarts tot zijn beoordeling?
Bijvoorbeeld als je te horen krijgt dat
je 20 uur per week kan werken, terwijl
je maar drie uur per dag actief kunt
zijn.’ Gemma de Meijer is projectme-
dewerker van Kennis en Kracht, een
initiatief van de Whiplash Stichting
Nederland en de Steungroep ME en
arbeidsongeschiktheid. Zij heeft tal-
loze verhalen uit de praktijk gehoord.
‘De klachten bij ME/CVS en whiplash
zijn moeilijk aannemelijk te maken.
Het is dan ook lastig voor een be-
drijfsarts of verzekeringsarts om in te
schatten wat je wel of niet kunt.’
Beter beslagen ten ijsKennis en Kracht moest hier verbe-
tering in brengen. Er kwam een ad-
vies- en meldpunt waar mensen met
ME/CVS en whiplash terecht konden
met vragen over re-integratie en ar-
beidsongeschiktheid. Ze krijgen er
ondersteuning bij het voorbereiden
van gesprekken met de bedrijfsarts
(tijdens de periode van ziekteverzuim
en re-integratie) en met de verzeke-
ringsarts (voor de arbeidsongeschikt-
heidskeuring). Sinds de start in 2009
is veel gebruik gemaakt van de onder-
steuning van het advies- en meldpunt:
ruim 3.300 vragen per telefoon of mail
en 250 dossierstudies.
De bedoeling is dat patiënten op die
manier beter beslagen ten ijs komen bij
beoordelingsgesprekken. Uit de prak-
tijk blijkt namelijk dat mensen die deze
gesprekken goed voorbereid ingaan en
beter kunnen verwoorden wat ze wel
en niet kunnen, over het algemeen te-
vredener zijn met de initiatieven die in
het re-integratietraject worden geno-
men of met de uitslag van de keuring.
De Meijer: ‘Veel mensen stellen zich
tijdens hun re-integratie bijvoorbeeld
afwachtend op, en laten de bedrijfsarts
met een voorstel komen. Ik probeer ze
over te halen zelf met ideeën te komen.
Niemand weet immers beter dan jij wat
je wel en niet aankan.’
Het advies- en meldpunt werkt twee-
ledig. Niet alleen kunnen zieke werk-
nemers er terecht voor ondersteuning,
er worden ook ervaringen verzameld.
Waar lopen patiënten tegenaan? Zijn
daar patronen in te herkennen? Wat
bijvoorbeeld bleek is dat het voor veel
zieke werknemers nodig is om minder
uren te werken, zodat ze het werk op
de lange duur beter kunnen volhou-
den. Bedrijfsartsen en verzekerings-
artsen staan echter vaak niet te pope-
len een urenbeperking toe te kennen.
Om de tafelHet verzamelen en uitwisselen van
kennis en inzichten was een van de
voornaamste onderdelen van Kennis
en Kracht. Ervaringen van zieke werk-
nemers, zoals met de urenbeperking,
werden besproken met bedrijfsartsen
en verzekeringsartsen. Daniëlle van
Eden, als directeur van de Whiplash
Stichting Nederland betrokken bij
Kennis en Kracht: ‘Die dialoog met
professionals is bijzonder
Goede voorbereiding werpt vruchten af
‘Samen sterker de keuring in’
Vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, pijn: het zijn geen klachten die makkelijk te vatten zijn voor een bedrijfsarts of verzekeringsarts. Keuringen bij re-integratie en arbeidsongeschiktheid stemmen dan ook lang niet altijd overeen met de ervaringen van patiënten zelf. Dankzij het project ‘Kennis en kracht: samen op weg naar een betere keuringspraktijk’ (2009-2012) zijn er nu stappen gezet om patiënten, bedrijfsartsen en verzekeringsartsen dichter bij elkaar te brengen.
20
Keuring
waardevol geweest. Waar kijken zij
naar, wat vinden zij belangrijk? En
hoe kunnen wij als patiëntenvereni-
gingen die inzichten vervolgens ge-
bruiken om zieke werknemers beter
te ondersteunen?’
Artsen geven aan dat ze behoefte
hebben aan een duidelijk verhaal van
de zieke werknemer: wat zijn jouw
klachten, wat kun je op een dag doen
en wat heb je nodig om je werk goed
te kunnen uitoefenen? De Meijer:
‘Veel mensen proberen zo veel moge-
lijk te vertellen in een gesprek, vanuit
de gedachte dat de boodschap dan
vanzelf wel wordt opgepikt. Maar dat
kan averechts werken: hoe meer je
vertelt, hoe groter het risico is op mis-
communicatie. Puntsgewijs duidelijk
benoemen wat je mogelijkheden en
onmogelijkheden zijn, werkt beter.’
Behalve op de inhoud van het gesprek
baseren verzekeringsartsen hun be-
oordeling op het re-integratiedossier
dat de werkgever tijdens de periode
van ziekteverzuim bijgehouden heeft.
Van Eden: ‘In dat dossier staat wat je
hebt geprobeerd voor de re-integratie,
wat werkte en wat niet. Hoe beter het
re-integratiedossier is opgebouwd,
hoe beter een verzekeringsarts die
informatie kan gebruiken om je ar-
beidsongeschiktheid te beoordelen.
Daarom moet je er van het begin af
aan op toezien dat het goed gebeurt.’
Dat dit best veel vergt van een zieke
werknemer beseffen Van Eden en De
Meijer goed. Van Eden: ‘De procedu-
res bij ziekteverzuim en arbeidsonge-
schiktheid zijn voor leken nauwelijks
te overzien. Daarom is het goed om
tijdig ondersteuning te zoeken.’ Als
aanvulling op het advies- en meldpunt
zijn de Steungroep ME en Arbeidson-
geschiktheid en de Whiplash Stichting
een logboek aan het samenstellen
met vragenlijsten en invulschema’s.
Het logboek moet een handvat bieden
tijdens de gehele periode van ziekte-
verzuim en arbeidsongeschiktheid.
Ook zijn er voorlichtingsbrochures
ontwikkeld om mensen te ondersteu-
nen, met veel tips uit de praktijk. De
brochure ‘Werk en inkomen bij ziekte’
biedt een schat aan informatie en ad-
viezen voor de periode vanaf de eerste
ziekmelding tot en met een eventuele
WIA-aanvraag.
Hoewel het project Kennis en Kracht
officieel is afgerond, blijft het advies-
en meldpunt bestaan en komt het
straks, samen met het logboek, waar-
schijnlijk ook beschikbaar voor andere
patiëntengroepen. De Meijer: ‘Dank-
zij Kennis en Kracht hebben we veel
nieuwe inzichten gekregen hoe we
zieke werknemers nog beter kunnen
ondersteunen in het contact met de
bedrijfsarts of verzekeringsarts. Bo-
vendien hebben we meer zicht ge-
kregen op het werk van bedrijfs-
en verzekeringsartsen en wat zij
nodig hebben om hun werk goed te
kunnen doen.’
Karlijn de Winter
Heeft u vragen over ziekteverzuim,
re-integratie en arbeidsongeschikt-
heid? Neem contact op met het
advies- en meldpunt via 050 549
29 06 of kijk op www.whiplashstich-
ting.nl onder ‘activiteiten’ bij het
‘advies- en meldpunt’. Op de web-
site kunt u ook brochures bestellen.
21 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 120
Tips keuring
Tips in de voorbereiding van de (her)keuring
1. Informeer u van tevoren goed. De ervaring leert dat een grondige voorberei-
ding kan bijdragen aan een betere uitkomst.
Wacht hiermee niet tot het laatst, want het
kost tijd om voor uzelf alles op een rijtje te
zetten en bijvoorbeeld de nodige medische
gegevens op te vragen. Lees de brochure
‘Handleiding voor de keuring’. Stel u ook
goed op de hoogte van het verzekeringsge-
neeskundig protocol ‘Whiplash Associated
Disorders I/II’.
2. Zoek hulp en ondersteuning. Vraag iemand mee naar de gesprekken met
de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige.
Vraag deze persoon ook u te helpen bij de
voorbereiding van deze gesprekken.
3. Zorg voor een goed inzicht in uw eigen situatie.
Zet uw eigen medische gegevens op een
rij. Vraag deze gegevens zo nodig op bij uw
arts(en) en bedenk welke informatie van uw
huisarts of specialist van belang kan zijn voor
uw keuring. Zorg dat u een duidelijk inzicht
heeft in uw beperkingen en uw mogelijkheden
om te functioneren. Bedenk welke aanpas-
singen nodig zijn, hoeveel uur u maximaal
per dag en per week zou kunnen werken en
hoeveel rust u nodig heeft.
4. Houd er rekening mee dat de verzekerings-arts ook zal nagaan of u in zijn ogen wel de juiste behandeling(en) heeft gevolgd.
Verzamel alle gegevens over de door u
gevolgde behandelingen. Zorg dat u op de
hoogte bent van wat er in het verzekerings-
geneeskundig protocol staat over de behan-
deling van uw ziekte. Ga na of u alle behan-
delingen waaraan de verzekeringsarts waarde
zou kunnen hechten heeft gevolgd, of dat er
misschien nog een behandeling is waarmee
u wilt beginnen. Heeft u bewust gekozen voor
of tegen een bepaalde behandeling, zet dan
de argumenten in uw specifieke geval (en die
van bijvoorbeeld uw huisarts) goed op een rij.
Bedenk dat veel verzekeringsartsen alterna-
tieve behandelingen negatief waarderen.
5. Denk na over uw opstelling tijdens het gesprek met de verzekeringsarts.
Houd er rekening mee dat de verzekerings-
arts de wet moet uitvoeren en er dus niet in
de eerste plaats is om u te helpen. Maar doe
ook niet onnodig wantrouwend. Stel u tot doel
dat de verzekeringsarts uw klachten en be-
perkingen erkent. Informeer de verzekerings-
arts zo goed mogelijk. Ga geen discussie aan
over erkenning van uw ziekte. Doe u niet
beter voor dan u bent, neem geen slachtoffer-
rol aan, klaag niet maar leg uit.
Meer tips en een uitgebreidere toelichting vindt u op www.whiplashstichting.nl. Daar kunt u ook lezen over de tien eerste tips bij langdurige ziekte en werk!
Vraag advies en meld uw ervaringen bij het advies- en meldpunt ziekteverzuim en
arbeidsongeschiktheid: T (050) 549 29 06.
22
Whiplashpatiënten ervaren vaak dat ze van alles moeten opgeven als gevolg van hun whiplash. Dit is het verhaal van Sascha, die dacht dat haar grote passie – paardrijden – niet te combineren was met haar whiplashklachten. Dat bleek echter wel degelijk mogelijk!
Sas
cha
op C
ara
(foto
: RR
van
den
Brin
k)
23 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 122
‘Ruim tien jaar geleden werd ik van
achteren aangereden in mijn auto. Na
een aanvankelijk goed herstel trad er
na verloop van tijd een verergering
op van mijn whiplashklachten. Tegen-
woordig heb ik nog steeds last van
zware hoofd- en nekpijn aanvallen,
(milde) concentratie- en evenwichts-
stoornissen en minder energie. Ik slik
de nodige medicijnen om met name
de pijnklachten de baas te kunnen.’
‘Paarden zijn mijn grote passie. Al
sinds mijn jeugd zit ik op paardrij-
les en vind ik alles wat met paarden
te maken heeft helemaal geweldig.
Dressuur, springen, mennen, voltige,
freestyle en buitenrijden in binnen- en
buitenland, ik heb het allemaal ge-
daan. Maar sinds het ongeluk was
niets daarvan meer vanzelfsprekend.’
‘Ik verzorgde nog een tijd lang twee
dagen per week het paard van ie-
mand anders. Met het dressuurrijden
gingen mijn schouders vastzitten,
hoeven uitkrabben was vaak te zwaar
en op slechte dagen lukte het me niet
eens om het zadel op te tillen. Rijden
deed ik op het laatst bijna niet meer.
Gelukkig hadden mijn verzorgpaard
en ik beiden veel plezier in het ‘grond-
werk’, dat we op een cursus freestyle
bij Emiel Voest hadden geleerd. Uit-
eindelijk moest ik toch met mijn ver-
zorgpaard stoppen.’
‘Via revalidatiecentrum de Hoogstraat
kwam ik terecht bij manege Lis Hartel
te Doorn. Een manege speciaal voor
mensen met een beperking. Hier ging
een wereld voor me open. Dacht ik
vroeger altijd dat een ‘gehandicap-
tenmanege’ alleen bedoeld was voor
mensen in een rolstoel, niets bleek
minder waar! Ook mensen met chro-
nische pijn- of vermoeidheidsklachten
kunnen hier terecht.’
‘We maken hier buitenritten, maar
doen ook dressuurlessen. Deze rit-
ten en lessen worden ‘op maat’ ge-
geven. De groepen zijn klein (erg fijn
als je concentratie verstoord is!) en
de instructeurs stellen zich in op jouw
beperking en belasting niveau. Als
draven te zwaar is, dan maken we er
gewoon een staples van. De lesduur
is aangepast, je hoeft niet perse een
vol uur te lessen zoals op een regu-
liere manege. De instructeurs hebben
allen een speciale opleiding gevolgd
en zullen hun ruiters niet snel ‘over-
vragen’. Natuurlijk moet je zelf ook
goed aangeven wat je aankan.’
‘De paarden zijn speciaal geselec-
teerd op hun kalme en betrouwbare
karakter. Wat niet wil zeggen dat het
om saaie, slome knollen gaat! Zo rijd
ik tegenwoordig op mijn vaste rijpaard
Cara, een geweldige merrie van 7 jaar
oud, die me in de dressuur volop uit-
daging biedt.’
‘Maar ook op ander vlak zijn er aan-
passingen. Zo heeft Lis Hartel een
opstapperron en een opstapkruk, zo-
dat je niet in je schouders hoeft te
‘hangen’ bij het opstijgen. De paarden
worden in principe voor je geborsteld
en opgezadeld, maar als je dit zelf
wilt doen dan mag dat ook. Net of je
lichaam en je energie het die dag toe-
laten. Ook hier weer maatwerk dus.’
‘Tot slot nog een tip waar ik zelf veel
aan heb gehad: doe een niergordel
om bij het rijden, zoals motorrijders
die ook gebruiken. Dit steunt mijn
midden- en onderrug en helpt me mijn
houding te verbeteren.’
Ben je ruiter én whiplashpatiënt en
ben je enthousiast geworden? Of kun
je het nog niet, maar wil je wel graag
leren paardrijden? Ook dat kan!
Wil je meer weten over de mogelijkhe-
den en aangepaste maneges bij jou in
de buurt, kijk dan op de website van de
Federatie Paardrijden Gehandicapten:
www.verenigingfpg.nl.
Of neem contact op met manege Lis
Hartel in Doorn: 0343-52 18 07, of kijk
op www.lishartel.nl.
Sascha Smaal
Persoonlijk
Paardrijden met een whiplash… het kan!
24
Nieuws
Waarom hebben violisten last van onverklaarbare symp-
tomen zoals stijfheid en tintelingen en hebben whiplash-
patiënten aanhoudende klachten zoals hoofd- en nekpijn?
Liesbeth Daenen (Universiteit Antwerpen) onderzocht het
voor haar doctoraatsscriptie en kwam tot de conclusie dat
een bewegingsconflict in de hersenen de mogelijke oor-
zaak is voor chronische pijn. Bewegingen worden gepland
en gestuurd vanuit de hersenen. Informatie vanuit ogen,
evenwichtsorgaan, spieren, huid en gewrichten informeren
de hersenen continu over de lopende bewegingen. Tegelij-
kertijd wordt deze informatie vergeleken met het “beweeg-
programma”, datgene wat de hersenen voorspeld hadden
te doen. Op basis van deze vergelijking zal, indien nodig,
het beweegprogramma worden aangepast. Meestal ver-
loopt dit proces automatisch en ongemerkt, maar wanneer
er een conflict ontstaat tussen datgene wat de hersenen
hadden voorspeld en datgene wat werkelijk werd uitge-
voerd, ervaren we pijn en andere symptomen als gevolg.
‘Je kan het vergelijken met wagen- of reisziekte. Die ont-
staat als gevolg van een conflict tussen ogen en even-
wichtsorgaan’, legt Daenen uit. ‘Stel: je leest een boek in
een rijdende auto. Het evenwichtsorgaan zal beweging
registreren terwijl de ogen, gefixeerd op het boek, die be-
weging niet zullen waarnemen. Als gevolg van dit verschil
kunnen de hersenen in verwarring geraken en waarschu-
wingssignalen uitsturen waardoor je misselijk of duizelig
zal worden, buik- of hoofdpijn zal krijgen of plots zal be-
ginnen zweten. Op dezelfde manier veronderstelt men dat
een conflict tussen lopende en voorspelde beweging kan
leiden tot pijn en andere symptomen.’
Conflict in de hersenen hindert muzikanten Veel violisten klagen over onverklaarbare symptomen zo-
als stijfheid, tintelingen en krampen aan schouder, nek en
bovenste ledematen. Die klachten zijn niet alleen onaange-
naam maar kunnen de professionele carrière van de musi-
cus ook sterk belemmeren. Uit de studie van Daenen blijkt
dat violisten met vage klachten ter hoogte van de armen
en de wervelkolom een toename van de bestaande symp-
tomen ervoeren tijdens het uitvoeren van een taak waarin
een bewegingsconflict werd uitgelokt. Dit toont aan dat deze
violisten een verhoogde gevoeligheid hebben voor een uit-
gelokt bewegingsconflict en suggereert dat een bewegings-
conflict ter hoogte van de hersenen invloed kan hebben op
het ontstaan en onderhouden van klachten bij violisten.
Whiplashtrauma Bijna de helft van de mensen ontwikkelt na een whiplash-
trauma aanhoudende klachten zoals hoofd en nekpijn, dui-
zeligheid, concentratie- en slaapstoornissen en vermoeid-
Kortsluiting in de hersenen veroorzaakt chronische pijn
25 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 124
Aanmeldingsprocedure vernieuwde hersenbokaal gestart
De Hersenstichting stelt een prijs van € 35.000 beschikbaar
voor een project dat direct ten goede komt aan mensen
met een hersenaandoening. Hun kwaliteit van leven moet
ermee verbeteren. En het project moet binnen twee jaar
af te ronden zijn. Vanaf 5 maart kunnen projecten worden
ingediend. De indientermijn sluit op 26 april a.s.
De Hersenbokaal van € 35.000 werd in 2011 en 2012 uit-
gereikt onder de naam Kwaliteitsprijs aan werkgevers die
zich extra inspanden om mensen met een hersenaandoen-
ing in dienst te houden. Dit project is afgerond.
Alle informatie over de aanmelding vindt u op de site van
de Hersenstichting onder ‘Hersenbokaal gaat verder’. De
jury zal drie projecten nomineren. In september komt op
www.hersenstichting.nl van elk genomineerd project een
filmpje te staan. Het publiek kan via een poll stemmen op
het favoriete project. De winnaar zal bepaald worden door
zowel de jury als het publiek.
Voor werkgevers die meer willen weten over mensen met
hersenletsel heeft de Hersenstichting sinds kort de website
www.werkenmethersenletsel.nl.
Voor meer info: Marcel Vergeer, tel 06-30995354. Bij geen
gehoor 070-3604816.
Nieuws
heid. Uit het onderzoek van Daenen blijkt dat de verwerking
van bewegingen ter hoogte van de hersenen anders ver-
loopt bij patiënten met whiplashklachten. Een uitgelokt be-
wegingsconflict, door verstoring van de visuele input, leidt
bij patiënten met een whiplash tot een toename van pijn en
andere bestaande symptomen. Deze patiënten blijken erg
afhankelijk te zijn van visuele input om de hersenen gerust
te stellen over de lopende bewegingen. De resultaten tonen
aan dat een bewegingsconflict al optreedt in de acute fase
na een whiplashtrauma en mogelijk blijft bestaan bij de pati-
enten die chronische whiplash klachten krijgen.
Verder toont het doctoraatsonderzoek aan dat de mecha-
nismen die zorgen voor de demping van pijn niet meer
goed functioneren bij een deel van de patiënten met whip-
lashklachten. Daar waar er bij gezonde personen een goed
evenwicht is tussen de pijndempende en pijnversterkende
mechanismen, blijkt dit niet meer het geval te zijn bij een
subgroep van de patiënten met whiplash klachten.
Betere behandeling ‘Dit onderzoek biedt een aanzet tot een betere preven-
tie en meer gerichte behandeling van de symptomen bij
violisten’, besluit Daenen. ’Verder leveren de bevindingen
nieuwe inzichten in de ontrafeling van het complexe klini-
sche beeld van whiplash. Therapeutische interventies die
rekening houden met de gewijzigde informatieverwerking
ter hoogte van de hersenen zijn aanbevolen. Tenslotte kun-
nen behandelingen die zich richten op het verbeteren van
de visuele input in combinatie met strategieën die focussen
op het herstel van het evenwicht tussen pijndempende en
pijnversterkende mechanismen leiden tot een verbeterde
gezondheidstoestand bij whiplashpatiënten.’
Meer weten? Liesbeth Daenen (Universiteit Antwerpen):
26
Op 25 mei a.s. wordt een bijeenkomst gehouden hoe complementaire zorg kan helpen om pijn te verlichten. Deze
bijeenkomst duurt van 12.30-16.30 uur en vindt plaats in het Aristo zalencomplex, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht.
De kosten bedragen € 9,- voor leden en vaste donateurs van de:
Whiplash Stichting Nederland,
Fibromyalgie Patiënten Vereniging,
ME/CVS-Stichting Nederland,
Stichting Pijn-Hoop.
Programma:12.30 uur Registratie en Ontvangst met koffie en thee;
13.00 uur Aanvang bijeenkomst; huishoudelijke mededelingen;
13.15 uur Eerste ronde presentaties, met keuze uit:
1. Presentatie over Acupunctuur door mw. I. van den Berg, werkzaam bij het Erasmus Medisch Centrum
2. Presentatie over Homeopathie door een homeopathisch arts van het Homeopatisch Artsencentrum Utrecht
3. Paul van Meerendonk over de orthomoleculaire geneeskunde
4. Presentatie over Osteopathie
14.15 uur Pauze met koffie en thee; informatiemarkt;
15.00 uur Vervolg bijeenkomst; tweede ronde presentaties. (Voor keuzemogelijkheden, zie hierboven);
16.00 uur Plenaire afsluiting van de bijeenkomst met gelegenheid vragen te stellen en de evaluatieformulieren
in te vullen.
16.30 uur Eind van de bijeenkomst.
Inschrijving: Als u deel wil nemen kunt u € 9,- per persoon overmaken naar bankrekening 43.71.31.815 ten name van
Whiplash Stichting Nederland te Bunnik, onder vermelding van ‘25 mei’ en uw naam en woonplaats. Wilt u eerst nog
informatie, dan kunt u terecht bij de Whiplash Stichting Nederland: 030-6565000.
Locatie: Aristo zalencomplex, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht.
Bereikbaarheid: met de trein: uitstappen in station Utrecht-Lunetten, op korte loopafstand is het complex (kijk ook op
www.aristo.nl, locatie Utrecht voor een routebeschrijving). Met de auto: gratis parkeren op openbare parkeerplaatsen
in de omgeving.
Agenda
Complementaire zorg en pijn:Voorlichtingsmiddag van de samenwerkende patiëntenorganisaties
27 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 126
Altijd al interesse gehad in een vrijwilligersbaan waarin je
iets kunt betekenen voor anderen? De Whiplash Stichting
Nederland biedt meerdere vacatures aan. Heb je direct of
indirect ervaring met whiplash? Als vrijwilliger ben je bij ons
van harte welkom! De WSN naast een onkostenvergoeding
een prettige en inspirerende werkomgeving aan met en-
thousiaste vrijwilligers.
De volgende functies op vrijwillige basis staan open:
Contactpersoon
Assistent-vrijwilligerscoordinator
Secretaris voor het bestuur
Hoofdredacteur Whiplash Magazine
Beeldredacteur Whiplash Magazine
Redactielid Whiplash Magazine
Samensteller interne nieuwsbrief en
beheer vrijwilligersplein (website)
Secretaris ter ondersteuning van werkgroepen
Fondsenwerver
Webredactie
WSN-belteam
Aanmelden of meer weten? Dan kan je contact opnemen met Karin van der Maas:
[email protected] of 030-6565000.
Prikbord
Vrijwilligers zeer welkom!
27 WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1
Veel whiplashpatiënten ervaren warmtebronnen
als een tijdelijke pijnverlichting. Sauna is zo’n
warmtebron die pijn en stress even doet vergeten.
Helaas is het niet voor iedereen mogelijk de soms
wel dure sauna-entree te betalen.
Misschien helpt deze tip: Ik zoek op marktplaats de
aangeboden saunakaarten op. Vaak worden deze
kaarten via postcodeloterij of bank/giroloterij als
prijs uitgedeeld. Met een beetje geluk kunt u zo’n
entreebewijs voor een prikkie op de kop tikken.
Misschien was het u al opgevallen, de kleurige lijnen
op de paginaranden. Aan de kleur kunt u snel zien
over welk onderwerp het artikel op de pagina gaat.
Medisch en zorg
Werk en inkomen
Letselschade
Leven en welzijn
Diensten van WSN
Voor een prikkienaar de sauna?
Handige kleurcodes
LetselschadehelpdeskElke donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur
Voor een deskundig en vrijblijvend advies over uw letselschadetraject kunt u als lid van de Whiplash Stichting bellen met de letselschadehelpdesk
van de Whiplash Stichting en de ASP. Advocaten van de ASP, die alleen voor slachtoffers werken, zijn wekelijks 2 uur bereikbaar om met u mee te
denken over de zaken waar u tegenaan loopt in het toch vaak complexe letselschadetraject. Via T. 030-6565000, menukeuze 2, kunt u medewerkers
van de WSN vragen om het telefoonnummer van de ASP-advocaat die bereikbaar is op donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur.
Het spreekuur wordt mogelijk gemaakt door de onderstaande advocaten en hun kantoren die daarvoor hun tijd en expertise inzetten:
advertenties
Tim BuetersVijverlaan 21A
6602 CK Wijchen
024-6487240
Arjan RittersmaHummeloseweg 6
6998 AD Laag-Keppel
085-2733350
Leon HanssenJulianalaan 1
4819 AB Breda
076-5253535
Rob VermeerenWillemstraat 6
4811 AK Breda
076-5302535
Ted GersjesBilderdijklaan 13
5611 NG Eindhoven
040-2129245
Jose RenshoffBredaseweg 161
4872 LA Etten-Leur
076-5022080
Gabriella BigeCronjestraat 8
6814 AH Arnhem
026-4450088
Gerard LindersNieuweweg 8
6301 ET Valkenburg a/d Geul
043-6014217
Arthur van DokPatersstraat 15-17
5801 AT Venray
0478-556677
Helene van HoutBoomberglaan 12
1217 RR Hilversum
035-6218673
Cornelis Visser en Steef TopPrinsengracht 1103
1017 JJ Amsterdam
020-6164252
Linda BoschAchterom 102
1621 KW Hoorn
0229-295477
Jolanda van der WindenEcholaan 6a
1399 GT Muiderberg
0294-262710
Corine JeekelSchrevenweg 5
8024 HB Zwolle
038-8504171
John RothStadsring 189
3817 BA Amersfoort
033-4613048
Frans JanseKapteijnstraat 19
3771 CA Barneveld
0342-425642
Joost BruinsmaVredehofstraat 15
3761 AH Soest
035-6015080
Herman ZandijkWilhelminapark 30 A
3581 NH Utrecht
030-2380799
Maya SpetterZandbergenlaan 10
3817 GN Amersfoort
033-2100112
Peter RuijzendaalBergweg 25 A
3701 JJ Zeist
030-6939001
Coen de KoningMontaubanstraat 2B
3701 HP Zeist
030-6980690
Monique Snijder Europalaan 16
2408 BG Alphen aan den Rijn
0172-447070
Arnoud FuchsJan van Nassaustraat 55
2596 BP ’s-Gravenhage
070-3141900
Ton EskesVijverweg 10
3312 AT Dordrecht
078-6328500
Thomas van DijkBredewater 6
2715 CA Zoetermeer
079-3239558
Jaap KeereweerHoutsingel 77
2719 EA Zoetermeer
079-3420250
Visser csAdvocatenkantoor
Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade
Hoe
mac
aron
i in
Indo
nesi
ë te
rech
t is
geko
men
zal
voo
r
mij
altij
d w
el e
en ra
adse
l blijv
en.Ik
cite
er J
eff K
easb
erry
die,
frap
pant
gen
oeg,
op
zijn
blo
g ze
gt ‘E
r wor
dt g
ehee
l
voor
bij g
egaa
n aa
n de
uni
eke
gere
chte
n di
e zi
jn o
ntst
aan
in d
e tij
d va
n ko
loni
aal I
ndon
esie
. Ech
ter d
ie z
ijn d
oor v
eel
men
sen
niet
(h)e
rken
d en
gem
aksh
alve
wor
den
die
onde
r
de n
oem
er In
done
sisc
h ge
plaa
tst.
Om
die
ger
echt
en e
n
stro
min
g te
ben
oem
en v
ind
ik d
at d
e la
bel ‘
Indi
sche
keu
-
ken’
goe
d pa
st. T
ot d
eze
Indi
sche
keu
ken
echt
er, b
ehor
en
bove
ndie
n ni
et a
lleen
een
gro
te h
oeve
elhe
id in
heem
se
gere
chte
n (a
fkom
stig
van
de
vers
chille
nde
eila
nden
in
Indo
nesi
ë), m
aar o
ok N
eder
land
se g
erec
hten
en
een
keur
aan
gere
chte
n di
e ee
n Eu
rope
se o
f Azi
atis
che
basi
s he
b-
ben
en in
de
loop
der
tijd
ver
rijkt
en/
of v
eran
derd
zijn
. Dit
door
het
ver
men
gen
van
inhe
emse
of b
uite
nlan
dse
ingr
e-
diën
ten
en k
ookt
echn
ieke
n. W
at b
egon
als
een
zoe
ktoc
ht
naar
de
smaa
k va
n th
uis
door
de
eers
te N
eder
land
se
hand
elar
en d
ie d
aar i
n he
t ver
re Z
uido
ost-A
zië
ging
en
won
en s
inds
de
17e
eeuw
, ont
wik
keld
e zi
ch u
itein
delijk
tot e
en v
an d
e ee
rste
men
gkeu
kens
ter w
erel
d.’
(ww
w.ke
asbe
rry.c
om)
Dat
gee
ft de
leze
r al e
en a
ardi
ge z
et in
de
goed
e ric
htin
g.
Keas
berry
noe
mt h
et e
en ‘f
usio
n ke
uken
’, en
term
die
mij
wel
aan
spre
ekt.
Hoe
dan
ook
: dit
rece
pt is
hee
rlijk
en
onge
woo
n si
mpe
l
te b
erei
den.
Zov
eel s
taat
dan
wèl
wee
r vas
t. H
et re
cept
heb
ik o
oit g
ekre
gen
van
een
Indo
nesi
sche
mev
rouw
; aan
haar
orig
ine
heb
ik n
ooit
getw
ijfel
d. D
us v
ond
ik h
et e
en
plau
sibe
l ger
echt
.Via
de
zoek
mac
hine
s op
inte
rnet
kom
je
dit g
erec
ht o
verig
ens
in v
ele
varia
nten
tege
n en
het
hee
t
over
al In
disc
he M
acar
oni.
Indi
sch
e M
acar
oni
Kok
en m
et W
hip
pies
In
disc
he
Mac
aron
i
Ber
eidi
ng v
raag
t min
imal
e in
span
ning
Boodsch
appenlijstje
Indisch
e Macaron
i
Boodschappenlijstje:
½ pak naturel m
acaroni
bouillonblokje (rund) 1½
ons geraspte oude kaas
1½ ons ham
blokjes
scheutje volle melk (2/3 lim
onadeglas)
2 eieren zw
arte peper, zout, Aromat, nootm
uskaat en suiker
roomboter
paneermeel
suiker m
ilde chilisaus
atjar (gewoon uit een potje)
© 2012 H
enk Brejaart, Koken in eigen Tijd
De m
acaroni (doe eens gek en neem gew
oon een half
pak) kook je volgens de aanwijzingen, m
aar mèt een
runderbouillonblokje erbij, net niet helemaal gaar. G
iet ze
af in een vergiet en spoel met koud strom
end water. Zet
ze daarna apart en laat de macaroni uitlekken; af en toe
schud je het vergiet even om.
In een (beslag)kom m
eng je 1½-2 ons oude kaas en
1½-2 ons ham
blokjes of reepjes. Hierbij gaan 2 geklopte
eieren, en je mengt dit goed.
Dan de kruiden. Zw
arte peper, zout, Aromat, (veel) noot-
muskaat, en w
at suiker. Om
het geheel wat sappiger te
maken en te binden doe je er een scheutje m
elk bij.
Vervolgens gaat de macaroni schep voor schep in de
kom en m
eng je alles heel goed.
Beboter een vuurvaste schaal. Daar gaat de m
acaroni in.
Bovenop komt een laagje paneerm
eel. En op de paneer-
meel verdeel je klontjes boter.
Dit gaat een m
inuut of 30 in de oven op stand 180º (je
ziet dat aan het gebubbel in de schaal en aan de boven-
kant van je gerecht; die moet m
ooi bruin worden, als een
appeltaartje).
Serveren in warm
e ‘taartpunten’ met lekkere chilisaus en
wat atjar. Sim
peler kan het eigenlijk niet.
Bereiding vraagt m
inimale inspanning
De Whiplash Stichting Nederland streeft naar contact, voorlich-ting en ondersteuning ten behoeve van mensen met whiplash.
BeschermheerProf. mr. Pieter van Vollenhoven
Bestuurdhr. L. de Both, dhr. L. Geeraedts, dhr. W. Lorjé, dhr. H. Kalfsterman, mw. I. van den Dobbelsteen-Kegels
Medische Advies RaadDe Medische Advies Raad bestaat uit een huisarts/wetenschapper, chiropractor, anaesthesioloog, neuroloog, anatoom, neuroweten-schapper, stress en re-integratiedeskundige, revalidatiearts, optome-trist, osteopaat, orthopeed, psycholoog en bedrijfsarts.
Uitgifte en oplageHet Whiplash Magazine verschijnt 3 keer per jaar. Dit nummer verschijnt in een oplage van 3.500 exemplaren. ISSN nummer: 1878-898X
RedactieMw. Daniëlle van Eden (hoofdredactie), Mw. José Kocx-Perquin,Mw. Katy van der Sluis, Mw. Ria Pabon (tekst/beeld), Mw. Ilona Jansen, Dhr. Herman Kalfsterman, Dhr. Michiel van Zaane (eindredactie)
RedactieadresPostbus 105, 3980 CC Bunnik, T: 088-6565700E: [email protected]
Opmaak WEES Kreatief, Streefkerk
Technische realisatie PD Graffic Support, Groningen
Ingezonden kopijBijdragen kunnen gezonden worden naar het redactieadres. De redac-tie behoudt zich het recht voor bijdragen te redigeren, in te korten of niet te plaatsen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van externe bijdragen ligt bij de inzenders. Het bestuur van de Whiplash Stichting Nederland draagt geen enkele verantwoording voor op- of aanmerkin-gen en suggesties betreffende behandelingen, medicijnen etc.
Bijdragen voor het volgende nummer moeten uiterlijk 25 juni 2013 in het bezit zijn van de redactie.
© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of gekopieerd, zonder schriftelijke toestemming van de Whiplash Stichting Nederland.
* De Whiplash Stichting Nederland is niet aansprakelijk voor even-tuele gevolgen van de producten of diensten die in de advertenties worden aangeboden.
Colofon
Algemene gegevens
Whiplash Stichting Nederland,
Postbus 105, 3980 CC Bunnik
T: 030 - 656 50 00 (maandag t/m donderdag van
10.00 tot 13.00 uur)
F: 030 - 656 52 52, E: [email protected]
I: www.whiplashstichting.nl
Betaalrekening WSN: ABN Amrobank te Bunnik,
rek.nr: 43.71.31.815, BIC: ABNANL2A ,
IBAN: NL82ABNA0437131815
Menukeuze 1: vragen over whiplash
Met vragen over whiplash en een persoonlijk gesprek met
onze contactpersonen, kiest u via het keuzemenu voor ‘optie
1’. Onze contactpersonen zijn zo rechtstreeks bereikbaar
op maandag t/m vrijdag van 11.00 uur tot 12.30 uur. En op
maandag t/m donderdag van 19.00 uur tot 20.30 uur.
Menukeuze 2:
administratieve inlichtingen en helpdesk letselschade
Via keuze 2 komt u in contact met ons kantoor. Daar kunt u
terecht voor administratieve zaken, zoals adreswijzigingen,
bestellingen enzovoorts. Als u geen inhoudelijke
vragen heeft, en u alleen wilt aanmelden voor het
letselschadespreekuur, dan kan dat ook via menukeuze 2.
Onmisbaar: onze contactpersonen en vrijwilligers
Contactpersonen van de Whiplash Stichting Nederland
bieden informatie, advies en een luisterend oor. Dit
doen zij onder meer via de telefonische hulpdienst,
e-mailhulpverlening, informatiebijeenkomsten, trainingen
en lezingen. Een aantal vrijwilligers ondersteunt de WSN in
onder meer administratie, organisatie, belangenbehartiging
en websitebeheer.
Contact
WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1
Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade
Op 6 februari 2006 is een convenant gesloten tussen de WSN en ASP. Doel van dit convenant is om de juridische dienstverlening aan
whiplashpatiënten te optimaliseren. Door de ervaringsdeskundigheid van de WSN te combineren met de juridische expertise van de
leden van de ASP kunnen beide organisaties elkaar op een hoger niveau brengen.
Wat doet de ASP advocaat?
De ASP advocaat behartigt de belangen van het slachtoffer in
diens letselschade dossier. Bij deze belangenbehartiging staan
een optimaal resultaat, betrokkenheid, voortvarendheid en
goede communicatie hoog in het vaandel.
De ASP advocaat is specialist op het gebied van letselschade en
beschikt over ruime ervaring. De ASP advocaat treedt in letsel-
schade zaken uitsluitend op voor slachtoffers en behartigt dus
niet (tevens) de belangen van aansprakelijkheidsverzekeraars.
ASP Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade
•ASPisdelandelijkeverenigingvangespecialiseerde
letselschade advocaten die uitsluitend voor slachtoffers
optreden
•ASPondersteuntdebelangenvanwhiplashslachtoffers
•ASPbevordertdekwaliteitvanhaarleden
•ASPisdejuridischepartnervandeWhiplashStichting
Nederland
Landelijke dekking
ASP advocaten verdeeld over heel Nederland nemen deel aan
het samenwerkingsconvenant. Dankzij deze landelijke dekking
zullen leden van de WSN in voorkomende gevallen dus altijd
een beroep kunnen doen op een ASP advocaat in de buurt.
Unieke samenwerking
Met het convenant tussen de WSN en ASP is een unieke samen-
werking tot stand gekomen tussen ervaringsdeskundigheid en
betrokken juridische dienstverlening waarvan de resultaten aan
de leden van de WSN ten goede zullen komen.
Contact
Wanneer u als lid contact opneemt met de Whiplash Stichting
Nederland, tel. 030 - 656 50 00 wordt u doorverwezen naar een
ASP advocaat bij u in de buurt.
Voor meer informatie:
www.asp-advocaten.nlPostbus 650, 8901 BL Leeuwarden
advertenties