What is business ethics khmer

តើ��អ្វី��តើ�ជាក្រមសី�លធម�អាជី�វម�?

ទិ�ដ្ឋ�ភាពទិ�តើ�

ទិសី�នៈ�របសី អ្វី!អ្វី"ព�ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�?

តើ��អ្វី!ដ្ឋទៃទិគិ��ថា ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�គិ'ជាអ្វី��?

សី"ណួ) រតើ*�ងៗអ្វី"ព�ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�

នៈ�យមនៈ.យទៃនៈក្រមសី�លធម�អាជី�វម� តើ/យមានៈចតើ23 4

សីក្រមាប ប"តើពញ

ទិសី�នៈ�របសី អ្វី!អ្វី"ព�ក្រមសី�លធម�

អាជី�វម�

តើ6តើពលដែដ្ឋលខ្ញុំ9:"នៈ�យាយថា “ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�”

តើ��អ្វី!គិ��តើ>�ញអ្វី��ខ្ញុំ34?

ទិសី�នៈ�តើ*�ងៗអ្វី"ព�ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�

ការតើ@រពចAប

ក្រមសី�លធម�ផ្ទាC ល ខ្ញុំ3)នៈយាD ងម:'ងមាD �

ការតើ@រពចAប ហិ�រញ្ញGវ�H: គិនៈ3I4តើដ្ឋ�មJ�មានៈអាជី�វម�ដែដ្ឋលតើជាគិជី.យ

ក្រមសី�លធម� គិ'ជាការតើ@រពតាមតើ@លនៈតើយាបាយ

ឬចAប

“ ខ្ញុំ9:"តើជីNថា ខ្ញុំ9:"ម�នៈដែដ្ឋលមានៈតើពលណា ដែដ្ឋលក្របក្រពI�Pតើល��សីនៈIង

តើ@លនៈតើយាបាយរបសី ក្រ QមហិR:នៈតើS�យ។”

Mike Sears, Boeing CFO

ទៃUVទិ�២៥ ដែខ្ញុំវ YចZ�កា ២០០៣

ប2C ប ព�ក្រ�]វបានៈបតើណួP ញតើចញតើ/យក្រ QមហិR:នៈបR�អ្វី:�ង តើ/យសារដែ�

ការប"ពានៈក្រមសី�លធម�

ក្រមសី�លធម� នៈ�ង ការតើ@រព

ក្រមសី�លធម� រ )មទាំ"ងការតើ@រពតាម

– ចAប

– តើ@លនៈតើយាបាយក្រ QមហិR:នៈ

បD:ដែនៈP...

– វាម�នៈមានៈដែ�បD:នៈហិ!IងតើS�យ

– ព�ភពតើd"ព:ងដែ�ផ្ទា3 សី បP�រ តើហិ�យតើយ�ងក្រ�]វតើe3�យ�បតើ�កានៈ ដែ*!ដែដ្ឋល@� នៈ

ចAប

• បតើចfវ Yទិg

• សីលភាហិ�បនៈ�យម�

• ក្រទិពhម�សី�ទិi�បញ្ញាG

• ការតើរkបច"យ:ទិiសាក្រសីPក្រគិប ក្រគិងអាជី�វម� (Reengineering)

ក្រមសី�លធម�អាជី�វម� គិ'ជាក្រមសី�លធម�

ផ្ទាC ល ខ្ញុំ3)នៈ

@� នៈអ្វី��ម)យដ្ឋ�ចក្រមសី�លធម�អាជី�វម� តើ/យតើd ចនៈ មាD �ដែវល

តើd មាD �ដែវល បានៈតើល�

តើS�ងថា ក្រមសី�លធម�ផ្ទាC ល ខ្ញុំ3)នៈ

តើ6ដែនៈ3ងការងារ គិ'ជា

តាP ដែដ្ឋលចាំ"បាច ប"*:�

ក្រមសី�លធម�ផ្ទាC ល ខ្ញុំ3)នៈ នៈ�ង ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�

វាម�នៈដែមនៈជាការក្របក្រពI�Pម)យដែបបតើ6*C4 នៈ�ង ម)យដែបបតើទិk�សីក្រមាប

អាជី�វម�តើ24តើទិ។

បD:ដែនៈP ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�ដ្ឋ"តើណួ� រការលoតើល�សីព�ក្រមសី�លធម�

ផ្ទាC ល ខ្ញុំ3)នៈ រ )មទាំ"ងការមានៈ– រច2សីមp.នៈiអាជី�វម�ដែដ្ឋលក្រ�Iមក្រ�]វ

– ការអ្វីនៈ:វ�PទៃU3សី"ណួង

– ក្របព.នៈiម�លបJទាំនៈប.ក្រ� នៈ�ង �:លhភាព

– ជាតើដ្ឋ�ម

ក្រមសី�លធម�អាជី�វម� គិ'ជាការតើធ���)តើលខ្ញុំតើ/យ

ក្រ�Iមក្រ�]វ

“ តើ6ក្រ QមហិR:នៈ Ernst and Young, តើយ�ងតើម�លតើ>�ញ

ក្រមសី�លធម�ដែ�ម)យរតើបkបបD:តើណាq 4 គិ'៖តើs� នៈ�ង សី”

ការ*�ព�*tយពាណួ� ជីuម)យតើ6ក្រពdនៈយនៈPតើv4សី:�កាហិw�សីក្រមាប Ernst and Young

ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�

សីចfភាពដែ*!ហិ�រញ្ញGវ�H: ព��ជាសី"ខានៈ

បD:ដែនៈP ដែ*!តើ*�ងតើទិk�yសី"ខានៈ ដ្ឋ�ច@! *ងដែដ្ឋរ

– រតើបkបក្របក្រពI�Pច"តើពា4នៈ�តើយាជី��

– រតើបkបក្របក្រពI�Pច"តើពា4អ្វី��U�ជីនៈ

– រតើបkបតើe3�យ�បតើ�កានៈ បរ YសាH នៈ

វាមានៈអ្វី�Hនៈ.យទិ�ល"ទិ�dយណាសី

ក្រមសី�លធម�លo បតើងz��ឲ្យhមានៈលទិi*ល

អាជី�វម�លo

គិ:ណួក្របតើយាជីនៈ|ទៃនៈក្រមសី�លធម�៖ តើហិ�:អ្វី��បានៈជាការដ្ឋI2"ដែដ្ឋលក្របបតើ/យក្រមសី�លធម� គិ'ជាអាជី�វម�ដែដ្ឋលលo

តើ/យ តើd James A. Mitchell

លទិi*លអាជី�ម�លo គិ'ជាអ្វី��?

ទិ�នៈ!នៈ.យលo ដែដ្ឋល@"ក្រទិឲ្យhមានៈលទិi*លលo ជាព�តើសីសីតើ6!:ង

រយ�តើពលដែវង– ការជីក្រម QញទិIច��Pនៈ�តើយាជី��

– ទិ"នៈ:ច��Pអ្វី��U�ជីនៈ

– តើធ��ឲ្យhរតើបkបតើធ��ការជាម)យអ្វី!*w� *wង មានៈភាពងាយក្រសី}ល

បD:ដែនៈP តើពលខ្ញុំ34 អ្វី!នៈIងក្រ�]វល4បង អ្វី��ម)យ

តើហិ�យតើពលខ្ញុំ34តើទិk� អ្វី!នៈIងម�នៈដ្ឋIងអ្វី"ព�លទិi*លតើS�យ តើ6តើពល

ដែដ្ឋលអ្វី!ក្រ�]វតើធ��ការសីតើក្រមចច��P!

ការក្រគិប ក្រគិង*លខ្ញុំ�ចខា� ឬការក្រគិប ក្រគិងតើបសីម�?

ក្រមសី�លធម�ក្រគិប ក្រគិង*លខ្ញុំ�ចខា�– ច:4តើប�វាតើធ��ឲ្យhក្រ QមហិR:នៈបា� បង �ចfសីនៈgរសី:�ម)យ តើហិ�យអ្វី!ក្រ�]វច�ល!:ងគិ:

ជាតើដ្ឋ�ម?

– តើ��អ្វី!អាចតើម�លខ្ញុំ3)នៈឯងតើ6!:ងញ្ញf ដែដ្ឋរឬតើទិ?

– តើ��អ្វី!នៈIងមានៈអារម�ណួ| ដ្ឋ�ចតើមPច តើប�តើរNងហិ!Iងក្រ�]វច:4*tយតើ6!:ងកាដែសី�?

ក្រមសី�លធម�ក្រគិប ក្រគិងតើបសីម�– បD:ដែនៈP ក្រមសី�លធម�លoyបតើងz��នៈ�វវបJធម�ទៃនៈភាពក្របតើសី�រប"*:�*ងដែដ្ឋរ

– បនៈPតើផ្ទាP �តើ�តើល�តើ@លតើ�

តើ��អ្វី��តើ�ជាតើ@លតើ�?

ការមានៈតើ@លតើ� អាចជីក្រម Qញឲ្យhមានៈច��Pតើe4e)លតើ6!:ង

អ្វី!ដ្ឋI2" នៈ�ង អ្វី!ដ្ឋទៃទិ

ការកា� បនៈHយតើ@លតើ� តើដ្ឋ�មJ�ទិទិ)លបានៈ*លច"តើណួញ

ហិ�រញ្ញGវ�H:!:ងរយ�តើពលខ្ញុំ3� អាចជាការតើក្រ@4ថា! ប"*:�

– តើ��នៈ�តើយាជី��ទិទិ)លការជីក្រម Qញច��P តើ/យរល:យកានៈ ដែ�តើក្រច�នៈ

សីក្រមាប មាf សី ឬ?

– *លច"តើណួញរយ�តើពលខ្ញុំ3� ជាតើរNយៗ ជា*3�វខ្ញុំ:សីសីក្រមាប *ល

ច"តើណួញរយ�តើពលដែវង។

បញ្ញា� រយ�តើពលខ្ញុំ3�

“ ខ្ញុំ9:"គិ��ថា បញ្ញា� ដ្ឋyធ"ប"*:�ម)យ ដែដ្ឋលបងzឲ្យhមានៈការល"បា

តើ6!:ងព�ភពអាជី�វម� គិ'ជាការតើម�លតើ>�ញរយ�តើពលខ្ញុំ3�។

តើយ�ងសីម3Iងតើ>�ញដែ�រយ�តើពលខ្ញុំ3�។ បD:ដែនៈP វាបង�"ឲ្យhតើធ��ការ

សីតើក្រមចច��Pម�នៈលo។”

Jim Sinegal

CEO, Costco

Ethix, March/April 2003

តើ/4ក្រសាយបញ្ញា� ក្រមសី�លធម�

ក្របម�លការព�� (ទិ�នៈ!នៈ.យ)

ដ្ឋIងអ្វី"ព�ចAប

សាw ល អ្វី"ព�តើ@លនៈតើយាបាយ នៈ�ង គិ:ណួ�ទៃម3ក្រ QមហិR:នៈរបសី អ្វី!

បញ្ញf�លអ្វី!ដ្ឋទៃទិតើ6!:ងការព�ភាt

បP�រព� “ខ្ញុំ9:"” តើ� “តើយ�ង”

បP�រព� “ទៃUVតើនៈ4” តើ� “ទៃUVដែសីo”

ដ្ឋIងអ្វី"ព�អ្វី��ដែដ្ឋលក្រ�Iមក្រ�]វ

ក្រមសី�លធម�អាជី�វម�

“វាម�នៈដែមនៈអ្វី"ព�ខ្ញុំ9:"ក្រគិប តើពលតើ24តើទិ តើហិ�យវាyម�នៈដែមនៈតើពល

ឥS�វក្រគិប តើពលតើ24ដែដ្ឋរ។”

Jack van Hartesvelt

អ្វីនៈ:2យក្រប��ប�P� ច�លនៈ�វ�Pនៈ|

សីណា� @រ Westin

ដែ*!អាជី�វម�សីក្រមាប ក្រមសី�លធម�

ដែ*!ដែដ្ឋលតើម�លតើ>�ញ

– ហិ�រញ្ញGវ�H:– �ចfសីនៈg

– ប:គិwល�

បD:ដែនៈP yមានៈ

– ភាពទិ:ច��Pតើល�*ល��*ល

– បរ YសាH នៈ

– ម�សី�ទិi�បញ្ញាG

ក្រមសី�លធម� គិ)រដែ�ក្រ�]វព�ចាំរណាឲ្យhបានៈទិ�ល"ទិ�dយ ម�នៈដែមនៈក្រ@នៈ ដែ�ដែ*!ម)យតើ24តើទិ...

ក្រ�Iមក្រ�]វ តើ/យសីPង /របសី នៈរណា?

តើ��វាព��ជាព�បា!:ងការ"ណួ� អ្វី"ព�អ្វី��ដែដ្ឋលក្រ�Iមក្រ�]វដែដ្ឋរឬតើទិ

តើ6តើពលដែដ្ឋលតើយ�ងមានៈ

– វបJធម�ខ្ញុំ:សី@! ?

– សាសី2ខ្ញុំ:សី@! ?

– បទិព�តើសាធនៈ|ខ្ញុំ:សី@! ?

តើពលខ្ញុំ34ដែមនៈ បD:ដែនៈP ជាតើរNយៗ វាម�នៈដ្ឋ�ចអ្វី��ដែដ្ឋលអ្វី!គិ��តើ24

តើទិ

សីក្រមាប អ្វី!ដ្ឋI2" ឬអ្វី!ដ្ឋទៃទិ? អ្វី!ដ្ឋI2"បតើងz��នៈ�វទិ"ព.រម:ខ្ញុំ

– Bernie Ebbers

– Ken Lay

– Dennis Koslowski

បD:ដែនៈP អ្វី!ដ្ឋទៃទិyមានៈទិ"នៈ)លខ្ញុំ:សីក្រ�]វ*ងដែដ្ឋរ– តើធ��ជាអ្វី!�"ណាងតើ�កានៈ អ្វី��U�ជីនៈ

– ការតើ/4ក្រសាយ�ចfការហិ�រញ្ញGវ�H:តើ/យភាពម�នៈក្រ�Iមក្រ�]វ

ថា! ក្រគិប ក្រគិងមានៈអ្វី"ណាច តើហិ�យព)តើគិក្រ�]វដែ�"ណួ� នៈ�វទិ�សីតើ� បD:ដែនៈP ក្រគិប @! ក្រ�]វយច��Pទិ:/ ច"តើពា4ក្រមសី�លធម�។

វាតើល�សីព�រណួ� ដែដ្ឋលព�បាតើ�តើទិk�

តើយ�ងគិ)រដែ�នៈ�យាយអ្វី"ព�ក្រ QមហិR:នៈ ដែដ្ឋលបរាជី.យ...

បD:ដែនៈP ច:4ច"ដែណួក្រ QមហិR:នៈដែដ្ឋលមានៈគិ"រ �លoៗ វ Yញ?

ច:4ច"ដែណួតើ@លការណួ| តើ*�ងៗ ដែដ្ឋលទាំ ទិងនៈIង

– គិ:ណួ�ទៃម3—អ្វី�Pចរ Y�

– ការអ្វីនៈ:វ�P—សីម�ភាព

នៈ�យមនៈ.យ

ក្រមសី�លធម�ដែដ្ឋលលo តើe3�យ�បតើ�នៈIងសី"ណួ) រច"នៈ)នៈប�ខាងតើក្រកាម៖

ការក្រគិប ក្រគិង*លខ្ញុំ�ចខា�

១. តើ��វាក្រសីបចAប ដែដ្ឋរឬតើទិ?

២. តើ��វាអាចទិទិ)លយបានៈដែដ្ឋរឬតើទិ?

ច"តើពា4អ្វី!ដ្ឋទៃទិ (សីហិគិមនៈ| នៈ�តើយាជី�� អ្វី��U�ជីនៈ...)

ច"តើពា4ខ្ញុំ3)នៈឯង

ការក្រគិប ក្រគិងតើបសីម�

៣. តើ��វាគិ)រឲ្យhចង បានៈដែដ្ឋរឬតើទិ?