Wen(d)baar leren steeds een stukje meer jezelf worden
Wen(d)baar lerensteeds een stukje meer jezelf worden
Start met “WAAROM?” !
Dus niet: Ik biedt u samen met mijn collega-ZZP’ers
5000 mensjaren werkervaring in ICT
en het toepassen van Agile technieken.
Wen(d)baar lerensteeds een stukje meer jezelf worden
:
[1] lenig, soepel, flexibel
[2] veerkracht, (bij)sturings- of herstelvermogen
[3] resillience
Resultaat van experimenteren ervaringsdicipline
WendbaarheidAgile voor de verandering
OefeningSpeedweten
Bron: “Mag ik de liefdeslijn in je handpalm zijn?”
Hoe ging het?
Klopte grotendeels Sommige dingen Dit sloeg nergens opgriezelig precies wat een creep!
Wie gaat er straks nog even napraten?
Wie heeft de “weter” al een stuk beter leren kennen?
Wat viel op ? Wat veranderen ?
SpeedwetenTerugblikken om vooruit te komen
TheorieAlles verandert voortdurend, steeds iets onverwachts
Waarom Wendbaar?Alles verandert voortdurend
Waarom Wendbaar?Iedereen ziet wel iets dat er niet is
Half vol
Half leeg
Half gevuld
Wat een lelijk glas
Straks een dubbele
Ik maak er wel wijn van
Vol vloeistof én lucht
‘t is toch niet te zuipen
Waar is mijn XXXL ?
Ooooh, kan je dat drinken?
Hoppa!Gooi het kapotPast precies
in mijn zak
Dat is lastigcommuniceren
Waarom Wendbaar?Niet iedereen ziet of noemt wat hij ziet hetzelfde
Waarom Wendbaar?Out of the box, …
Waarom Wendbaar?… zijn er altijd nieuw boxen
Zorgen voor verandering is omgaan met wijzigingen:
scope
tijd
De meeste projecten leveren iets anders op wat bij de start het doel was ?
Hoeveel van jouw projecten is tussentijds gestopt of geheel afgeblazen?
Ten opzichte van oorspronkelijk budget en planning: • hoe betrouwbaar verlopen jouw projecten• hoe vaak lever je eerder op en houd je geld over?
Waarom Wendbaar?Verandering? Welke bedoel je?
doel
resul-taat
Niemand weet (precies) hoe het moet…
Juist vragen zijn de wegwijzers.naar nog onbekende bestemmingen.
Waarom Wendbaar?Wat mij drijft…
Geen plan
Zonder referentie of uitgangspunten
Globale of
uitgangspunten
Globaal flexibel en
aanpasbaar plan
Richting duidelijkbestemming onbekend
Traditionele gedachte van
alwetendheid en maakbaarheid
Trial and error in het wilde weg
Strak, omvangrijk en
gedetaillerd plan
In beton gegoten scope, doel en uitgangspunten
Samenwerkend beslissingen nemen
14
Uitdaging WendbaarEvenwicht tussen toeval én bedoeld
OefeningZelforganisatie
Zelforganiserend vermogenOrde in de chaos
Nodig: 15 - 40 deelnemersDoel: Inzicht in voordelen van gedistribueerd leiderschapTijdslimiet: 10 minuten
Spelinstructies: 1. Laat de deelnemers zich zo in de ruimte opstellen
dat ze álle andere deelnemers kunnen zien
2. Laat alle deelnemers, zonder dat ze dat elkaar laten merken door nadrukkelijk aankijken of wijzen,twee andere personen kiezen.Wissel, nadat je je keuze hebt gemaakt niet meer. Met deze twee ga jij deze oefening uitvoeren.
3. Biedt elke deelnemer de gelegenheid om vanuit hun eigen positie nu twee tot vijf passen te zetten. Deze passen mogen in alle richtingen zijn, met als enige ristictie dat je maximaal 1 paslengte achte je huidige plek mag uitkomen.
4. Bepaal waar je je nu ten opzicht van de twee pesonen staat die je eerder uitkoos en zorg ervoor,dat je ze allebei even goed kunt zien.
5. Wees je even bewust van de totale chaos in de opstelling die jullie nu met elkaar hebben.
6. Instrueer de deelnemers om ieder voor zichzelf langzaam naar een plek te bewegen,waar hij op gelijke afstand van de beide deelnemers die hij eerder uitkoos komt te staan.
7. Neem de tijd op die nodig is voordat niemand meer beweegt en aangeeft dat hij op een goede plek staat.
8. Stel de vraag: “Hoe lang had dit geduurd als ik iemand over dit proces de leiding had gegeven?”
Zelforganiserend vermogenOrde in de chaos
Nodig: 15 - 40 deelnemersDoel: Inzicht in voordelen van gedistribueerd leiderschapTijdslimiet: 10 minuten
Spelinstructies:
Jij
Zelforganiserend vermogenWie ziet de orde in de chaos? Hoe toon je hem aan?
Het ligt waarschijnlijk aan mij, maar dit lijkt me echt te weinig organisatie voor de toekomst.
Zelforganiserend vermogen
GloeienWat maakt me blij
WeggooienWaar had ik niets aan
Ontdekt: eureka!Dat weet ik nu ook weer
KiempjeDe volgende keer aandacht geven
TheorieChaos met steeds meer orde?
Zelforganiserend vermogenZwermintelligentie
Zelforganiserend vermogenFunctieverdeling: kiezen en delen
Samen-werking(vertrouwen)
Specia-lisatie
Afhan-kelijk-heid
Ver-waar-lozing
Wen(d)baar voor de veranderingLaat het gebeuren
Werken vanuit een helder totaalplaatje
Strikt inschatten en stukje voor stukje verwachtingen waarmaken.
Ontwikkelen, hoe gaat dat?Incrementeel: rationeel, intelligent en doelgericht
Rechtstreeks naar een scherpe stip aan de horizon?
Werken van grof naar fijn
Ontwikkelen, hoe gaat dat?Iteratief: intuïtief met de beste bedoelingen
Richting een “lonkend perspectief”
Er is geen waarheid over het “NU”Er is geen blauwdruk voor de toekomst…
Maak geen gedetailleerd plan voor 3 of 5 jaar, laat staan voor een half leven vooruit. Geen enkel plan verloopt volgens verwachting of wordt ooit volledig waargemaakt.
Ontwikkelen, hoe gaat dat?Beperkte kennis/ervaring, geen glazen bol …
Ontwikkelen, hoe gaat dat?Vaste ritmes, organisch groeien
Grote dingen ontstaan vanzelf een keer,als je steeds opnieuw wat kleine dingen bij elkaar brengt.
DroomMissievisie
Strategie(Waarde-aanbod)
MaatschappelijkNut
Resultaat(Project)
Gebruikswaarde
Iteratie(sprint)
Functionaliteit
Dagelijks(hygiëne)
Kwaliteit
Ontwikkelen, hoe gaat dat?Creatieve denk- of toevalsspiraal
Delen
Aha!
Spelen
Huh?
Creëren
Wow!
DENK
Verbeelden
Uûh
DuhReflecteren
DENK
Verbeelden
Uûh
IDEE
PROBEER
OPNIEUW
NOG EENS
TEST
VERBAAS
OOGST
Vergeleken met traditioneel uitgevoerde projecten:• Feitelijk
1. 34 % sneller dezelfde functionaliteit dan2. 27 % lagere kosten 3. 21 % minder fouten in het ontwikkelproces
• Zakelijk1. Effectief2. Onderscheidend3. Geloofwaardig
• Inhoudelijk1. Inspirerend2. Innoverend3. Professionaliserend
• Menselijk1. Face2Face2. Intrinsieke motivatie3. Persoonlijk leiderschap
Daarom Wendbaar!Dit vinden bestuurders leuk
Laat leren wen(d)baar zijnStoeien met aanleg en interesses
Waarneming van het “NU”
Rampen, mazzel en (r)evolutie
Team-samenstellling
Kennis
Vaardig-heden
Competenties
Klanteisen
Verwachtingen belanghebbenden
Wet- en regelgeving
Privéomstandigheden
Gezond-heidBeschikbare
hulpmiddelen
Daarom wen(d)baar!Wat heb je aan al dat veranderen…
Wenn/dend lerenOpleiden voor 1 leven ?
Vet aankomen en hopen dat
het blijft plakken
Wenn/dend lerenUit het bestaande onderscheidende vermogens halen
Vergroten van intelligentiedoor te ontwikkelen wat nodig is om te (over)levenen nuttig is om over te dragen aan volgende generaties.
Vermogen tot
Theory of mind
Prosociaalgedrag
Een reëelZelfbeeld
vormen
PlannenJezelf moni-toren
Gebruik maken van je Werk-
geheugen
Organi-seren
Emoties reguleren
Flexibelzijn
als er dingen veranderen
Ongewenst gedrag onder-
drukken
Taken en zaken
starten
Aandachtrichten,
vasthouden, loslaten, verdelen
Wenn/dend lerenOntwikkel de 12 vaardigheden voor deze eeuw?
We willen graag:
dat de maatschappij weet wat ze over 20 jaar nodig heeft…
dat een student weet wat hij/zij wil worden en bereid is daar energie in te steken…
er niets meer verandert tot het klaar is.
We moeten ermee (leren) leven :
dat de maatschappij snel verandert en geleidelijk duidelijk wordt welke kennis en vaardigheden gewenst zijn
studenten niet eens kunnen weten wat ze kúnnen worden
als studenten bijna van school komen alles is veranderd en ze nog steeds geen idee hebben wat ze willen…
Wenn/dend lerenGaat in het onderwijs ooit iets anders dan gewenst?
Altruïsme BehendigheidCommunicatie
Doorzetting Emotionele
Fysieke Geluk Humor
IntelligentieJeugdigheid
Kunstzinnigheid
Leiderschap MoreelNatuur
Oprechtheid PedagogischRelatie Spirituele Triviale
Uitdrukking Vriendelijkheid WaarheidXenofiele
Yogi Zakelijke
Wenn/dend lerenZoek en ontwikkel je eigen QkeleQ
Bron: “Mag ik de liefdeslijn in je handpalm zijn?”
Doenken Zingeven
Werk
samen
- “Dat doen weal jaren zo”
- “Waarom,waarom,waarom,waaromwaarom?”
- “Laten we het nog eens goed onderzoeken”
- “Het kan geen kwaad dit vast uit te proberen”
- “Een idee krijg je door studie en denkwerk achter een bureau”
Inspireer elkaar
- “Dat moet vanmijn baas/leraar”
- “Ik snap debedoeling,mijn belang enmijn inbreng!
Wenn/dend lerenVan denken naar samen doen
VerBazenOntikkelen
Elke willekeurige situatie kunnen vertalen naar de vraag:- ‘Wat nu?’Natuurlijke (re)acties: bevriezen, vuchten of vechten
Je kunt het meest effectieve, efficient leren doen, maar het is uiteindelijkalleen gedrag dat telt: op korte termijn beheerst risico’s (laat overleven, voorkomt ellende) benut op lange termijn kansen (vergroot welzijn/vreugde, houdt uitzicht
op voortplanting.
fouten!
Vaak, snel en goed falenbewijst dat je probeert en leert.Durf te dóen en spring in het diepe.
Wenn/dend lerenIntelligentie hebben vesus tonen
Wendbaarheid organiserenLessen uit de informatietechnologie
een verzamelnaam voor methodieken
met gemeenschappelijke waarden, principes,
vergelijkbare werkwijzen.
én
waarvan is aangetoond dat ze de productiviteit,
de kwaliteit (minder fouten) én
de toegevoegde waarde die bedrijven leveren
verbeteren.
Software ontwikkeling
XP
FDD Crystal
ASD DSDM
DevOps
……
…
Proces management
LeanKanban
CollaborativeDecision Making
Bedrijfs-voering
(Socio-techniek)
LiquidO
Holacracy
Management3.0
Innovatie
Lean Start-up
Service Design
Thinking
Project manage-
ment
EduScrum
ScaledSaFe Less CIF
EVO
Wendbaar = AgileAgile paraplu
alles wat je doetkan handiger, beter, sneller en goedkoper.
Met niet alles dat mogelijk iszijn al resultaten geboekt of is ervaring opgedaan.
Het moet nog blijken dat iets nieuws ooit de vele voordelen waarmaakt die het belooft.
Van veel wat ooit gedaan is, is de bijsluiter achteraf geschreven. Met de kennis van nu hadden we het anders of liever nooit gemaakt.
Wendbaar = AgileAgile-taal
O.b.v. variatieschema “Verdraaide organisaties”
UniekIndividuele wensen
Iedereen hetzelfde
Standaard
CreatieEenmalig en onvoorspelbaar
GarantieRepeterend en voorspelbaar
Standaardmaatwerkbv militaire missie
Standaardproces
Standaardgoederen / diensten + proces
Maatwerk
Agile
Traditio-neel
WatervalCommand &
Control
Wendbaar = AgileWaar in dit plaatje past onderwijs?
Organischgroeien
De meest uitgewerkte, meest populaire en succesvolste methodiek, om snel in te spelen op onverwachte, veranderende omstandigheden en slim gebruik te maken van nieuwe inzichten.
Een ervaringsdicipline die AGILITY levert. Je trekt lessen uit het in de praktijk brengen van een bijzondere manier van “Gewoon dóen”.
Een werkwijze die dicht bij de (menselijke) natuur staat.
Wendbaar = AgileScrum
Ik heb het nog nooit gedaan,dus ik denk dat ik het wel kan
Scrumin 1 overzicht
ScrumSlim samenwerken!!!
5 Scrum bijeenkomsten3 Rollen4 Hulpmiddelen
WekelijksVerfijnen wensenlijst (AKA backlog refinementof grooming)
Laatste dag v/d sprintSprintreview
Laatste dag v/d sprintRetrospective
Eerste dag van een sprintSprintplanning
DagelijksDaily standup
Wensenlijst
(Product backlog)
Sprint items(Sprint backlog)
Burn-down chart
Wensbeschrijving(User Story) Team van
denkers, doeners, testersgaat over kwaliteit!
1 contactpersoonnaar de klant
Scrumcoach
ScrumWat is de vraag, de behoefte of (belang)stelling?
ScrumProjectvisie: bedoeling+richting i.p.v. precisie+volledig?
wensenlijst verfijnen
maximaliseren van het niet uit te voeren werk
belangrijkste kleine stukken eerst
ScrumMaken, prioriteren en onderhouden wensenlijst
Als (dan) wil ik zodat ik
Situatie,functie of rol
VOOR WIEOF WANNEER
De bedoeling
WAAROM
resultaat of verandering
WAT
Voorbeeld:Als een <gebruiker> wil ik <functionaliteit> zodat ik <voordeel>burger online mijn kind bij de dan niet van huis hoef, als mijn
Burgerlijke Stand aan kunnen geven kind net is geboren
ScrumBeschrijf elke eis als verhaal achter de wens
Groot denken mag nog steeds,
maar handel klein
ScrumWerk met behapbare brokken
Elke wens zó specifiek en klein dat een team er per sprint minimaal zes (tot 12)kan afronden
Elke sprint het belangrijkste doen, maar niet méér dan een team aankan;een werkbelasting die je voortdurend vol kunt houden
ScrumContinu aanbod van werk met prioriteit
Maar…, wat is een sprint ?
ScrumDe sprint (enkele dagen to max. 6 weken)
TussenspelHoe lang duurt namen schrijven ?
Wat viel op ? Wat veranderen ?
Betrouwbaar ingeschat?
Namenspel
Definieert taken
Schat inspanning
Ontwikkelt product
Garandeert kwaliteit
Optimaliseertprocessen
Zelfsturend Multi-disiplinair3 - 9 leden
Volledig gecommiteerd
ScrumScrum-rollen: Team van denkers, doeners, testers…
ScrumAan het eind van elke sprint: Showtime
ScrumShowtime: ook belanghebbenden
moeten met het resultaat kunnen leren leven
ScrumIn 1 oogopslag duidelijk waarom, wat én hoe het gaat
Voortgang
Ontwerp
Maak
Test
Lever
Gebruik
ScrumWat écht kan en nodig is wordt steeds duidelijker én gedaan
TOEGEVOEGDE WAARDE RISICO’S
ZICHTBAARHEID AANPASSINGSVERMOGEN
Traditioneel versus Agile
ScrumStukje bij beetje resultaat
Vrij vertaald
Er zijn betere manieren om (producten) te ontwikkelen. We tonen in de praktijk aan dit werkt. We helpen anderen ermee te werken.
Wij kiezen voor:
Hieraan hechten wij waarde ondanks dat ook dit best waarde heeft.
boven
OefeningWendbaar dobbelen
OefeningWendbaar dobbelen
Dobbelstraat Nodig: 6 spelers (A, B, C, D, E, F, G) evt tijdwaarnemer 7 voorraadbakjes min10 dobbelstenenDoel: Gooi 6x6; 5x5; 4x4; 3x3; 3x2 en 3x1Tijdslimiet: 3 minuten Spelinstructies: 1. Elke speler speelt op een eigen plek/tafel
Alle dobbelstenen liggen in voorraadbak START
2. Werpen start op Werpplek 6. Doe elke geworpen 6 in Voorraadbak 6
3. Start met werpen vijven op werpplek 5 zodra er 6 zessen geworpen zijn. Doe elke geworpen 5 in Voorraadbak 5
4. Start met werpen vieren op werpplek 4 zodra er 5 vijven geworpen, etc… en herhaal voor werpplekken 3, 2 en 1
5. Noteer de tijd van de 1e en 3e een in voorraadbak KLAAR. (Noteren tussentijden 6’en, 5’en etc. mag)
STARTWerpplek 6’en
Speler A
WP vijvenSpeler B
WP 4’en WP3’en WP2’enC D E
6x6 5x5
4x4
2x2
KLAAR
3x1WP enen
Speler F
3x3
Halve eierenWat hebben we iig gewonnen
WindeiWelke verwachting kwam niet uit?
Gouden eiWelke cadeau’s meenemen?
BroedselsDe volgende keer uitproberen…
Wendbaar dobbelen
OefeningAutonomie: om de stoelen dans
Nodig: Koppels van 2 spelers Evenveel stoelen als koppels om een tafelDoel: Zo veel punten verzamelenTijdslimiet: 1 minuut (effectief)
Spelinstructies: 1. Stel stoelen en medewerkers op in een grid
2. Elk koppel bestaat uit 1 werknemer en 1 manager/coach
3. De manager coach instrueert zijn werknemer waarheen te bewegen en houdt punten bij:• 1 punt voor elke pas• 5 punten voor het wisseling van positie met 1 andere deelnemer
10 voor wisselen van positie met een 2e, 15 voor een 3e, 20 voor 4 wisselingen
Facilitator: verstoor het spel door jezelf door grid te verplaatsen.
Medewerkers
Managers
OefeningOm de stoelendans 1 (Aansturing)
Om de stoelendans
Hoe ging het?
Tevreden Onzinnig Verwarring
Wat/hoe kan er/het anders ?
Hoeveel beter verwacht je ?
Nodig: Koppels van 2 spelers Evenveel stoelen als koppels om een tafelDoel: Zo veel punten verzamelenTijdslimiet: 1 minuut (effectief)
Spelinstructies: 1. Stel stoelen en medewerkers op in een grid
2. Elk koppel bestaat uit 1 werknemer en 1 manager/coach
3. Elke werknemer bepaalt zelf hoe hij/zij beweegt en houdt eigen punten bij:• 1 punt voor elke pas• 5 punten voor het wisseling van positie met 1 andere deelnemer
10 voor wisselen van positie met een 2e, 15 voor een 3e, 20 voor 4 wisselingen
Facilitator: Stimuleer bijdrage managers.
Medewerkers
Managers
OefeningOm de stoelendans 2 (Zelfsturing)
LikedWat ging goed
LackedWat kan beter
LearnedWat heb ik geleerd?
Longed forWat houdt me nog bezig
Om de stoelendans 2
Wen(d)baar lerenLaat het ontstaan
maak het samen waar!