Page 1
ผเขยนWei Wenli ชาวหเปย สมาชกสมาคมศลปะตาจอ ทำางานสอนศลปะ ใหเดกนกเรยนมธยมมานาน ไดรบรางวลระดบอำาเภอและจงหวดมากมาย มประสบการณดานการวาดภาพและการสอนไมนอย สงเดกนกเรยนฝมอโดดเดนสอบเขามหาวทยาลยใหญ ๆ ไดมากมาย
4 ความรพนฐานทวไป
16 จดหมวดหมตามรปราง
36 จดหมวดหมตามคณสมบต
64 การจดวางองคประกอบศลปSAMPLE
Page 2
9
หนนงพนฐาน
สธรรมชาต แมสในภาพลายเสนจะมเพยงสดำา สเทา และสขาว แตสทงสามนมความเขมออนหลากหลาย เนองจากสของวตถในภาพแตกตางกน จงทำาใหความเขมของสดำา เทา และขาว ในภาพลายเสนแตกตางกนไปดวย ผวาดจงตองสงเกตความแตกตางของสธรรมชาต บนตววตถแตละชนอยางละเอยดกอนลงมอวาด
แกวนำาสขาวทมองเหนเปนสขาวน ผวาดจะเหลอสวนทสวางเปนสขาวไว เพอแสดงใหเหนสธรรมชาตของมน
โถดนเผาใบนเปนวตถทมสเขมทสดในภาพ ทำาใหภาพน “หนก” แตสทเขมของโถจะชวยขบสของจานกระเบองขาวบนผนผาใหเดนขน
แอปเปลสออนวางคกบทบทมสเขมทำาใหขบกนอยในท แตเมอใชความ-สมพนธของลายเสนดำา ขาว และเทา เขาชวย ยงทำาใหวตถทงสองขบกนยงขน และดมมตมากกวาเดม
ทศทางของแสง เพราะมแสงจงมเงา ดงนนการวเคราะหทศทางของแสงจงเปนพนฐานของการรางแสงเงา โดยทวไปจะแบงทศทางของแสงออกเปน 4 ประเภทใหญ ๆ ไดแก แสงจากดานบน แสงจากดานขาง แสงจากดานหนา และแสงจากดานหลง
แสงจากดานบน
แสงจากดานขาง
แสงจากดานหนา
แสงจากดานหลง
แสงสองจากดานบน สวนทรบแสงคอดานบนของปากแกวและมอจบ สวนทเหลอลวนเปนโทนเทาและดำา เงาตกทอดอยบรเวณกนแกว กนพนทนอยและขอบชดเจน
แสงสองจากดานขาง ดานขวาของแกวเปนสวนไฮไลต สวนทมดจะคอย ๆ ไลไปทางซาย ปากแกวบางสวนไดรบแสงจงคอนขางสวาง เงาตกทอดกนพนทคอนขางมากแตขอบไมชด
แสงสองจากดานหนา ดานหนาของแกวจงเปนสวนทรบแสง ซายขวาของแกวเปนโทนเทา ดานหลงของแกวเปนโทนมด ตำาแหนงเงาตกทอดอยดานหลงของแกว
แสงสองจากดานหลง ดานหนาของแกวเปนโทนมด ซายขวาเปนโทนเทา เงาตกทอดอยดานหนาและโทนเขม
SAMPLE
Page 3
13
หนนงพนฐาน
ประเภทของหนนง วตถทนำามาเปนหนนงมหลากหลายประเภท ตางจากวตถทเปนรปทรงเรขาคณต หนนงมส พนผว ความรสกรวมกบทวาง (Sense of space) และเอกลกษณของวตถแตกตางกนไป จะตองเรยนรวธใชลายเสนแสดงใหเหนความแตกตางของวตถ สงทเหมอนกนระหวางวาดหนนงกบวาดรปทรงเรขาคณตคอ ใชสเพยงสเดยว สรางแบบจำาลองเพอแสดงใหเหนวตถ โดยอาศยรปราง โครงสราง สดสวน พนท ตำาแหนง และแสงเงา เปนวธทใชกนทวไป
ภาพทใชแสดงม 2 ประเภท ไดแก ภาพราง (ภาพสเกตช) และภาพแสงเงา
วธสงเกตและวเคราะหวตถ 1. สงเกตภาพรวม เปนวธสงเกตทไมจำาเปนตองวเคราะหหรอคดละเอยด ไมจำาเปนตองใหความสำาคญกบจดใด ๆ มองเปนมมกวาง มองรวม ๆ เปนวธสงเกตเบองตนเพอรางเคาโครง สงเกตเพยงตำาแหนง พนทวาง กำาหนดจดสงสด ตำาสด ซายสด และขวาสดของภาพ กำาหนดขนาดของภาพรวม ชวงทตองไลโทนดำา เทา และขาวในชวงกลางของการวาดภาพ กตองสงเกตภาพรวมดวยชนกน
ภาพราง (ภาพสเกตช) เปนการใชลายเสนแสดงใหเหนโครงสรางของวตถ ไมสวางหรอมด ไมม การเปลยนแปลงของแสงเงา เนนเพยงโครงสรางทโดดเดนของวตถ
ภาพแสงเงา แสงทตกกระทบโดนวตถ สะทอนใหเหนพนททสวางและมดตางกน เกดเปนความ-สมพนธระหวางสวนดำา ขาว และเทา เปนการใชแสงและเงาแสดงใหเหนโครงสราง รปทรง และพนผวของวตถ
ขณะดองคประกอบของวตถ สงเกตจดเดนของโถกระเบองและกำาหนดตำาแหนงขณะวาด
สงเกตภาพรวม เพอกำาหนดตำาแหนงและขนาดของวตถแตละชน
SAMPLE
Page 4
20
SKETCH
ทรงกรวย
ทรงกรวยแบงออกเปนกรวยและพระมด กรวยประกอบดวยวงกลมทเปนฐาน ดานขางทแผออกไดเปนรปพดและยอดแหลมดานบนสดเปนจดเดยว หากผาจากดานแหลมลงมาจะไดรปสามเหลยม พระมดประกอบดวยยอดแหลมดานบนสด ฐาน และดานขางรปสามเหลยมหนาจวฐานจะมตงแต สามดานหรอมากกวา ฐานมกดาน จำานวนสามเหลยมดานขางพระมด กจะเพมจำานวนตามฐาน หากผายอดแหลมของกรวยและพระมดลงมาจะไดรปสามเหลยม ลกษณะภายนอกของภาพทรงกรวยจะเปนรปสามเหลยม เวลาวาดจะตองแสดงจดเดนนออกมา รวมถงฐาน ดานขาง และจดหกระหวางดาน
ความโคงทตางกนในองศาตาง ๆ
ลกษณะภายนอกของแตงโมทถกหนชนใชทรงพระมดสามดานเปนโครงได ใหสงเกตวาฐานของแตงโมเปนแผนสามเหลยมโคง ไมใชสามเหลยมแผนเรยบ
เราใชรปทรงกรวยกลมเปนโครง ใหกบพรกได แมดานขางจะมรอยยบยน บมลง นนขนกตาม แตมองภาพรวมกยงคงเปนรปสามเหลยม เวลาวาดตองไมลมใสรายละเอยดรองรอยบนพนผว รวมถงรอยหกงอ
ภาพรวมภายนอกของขวดแกวเปนทรงกรวยกลมทฐานกวางปาก แคบ ดานขางโคงกลม จะตองจบรายละเอยดใหได เชน ฝาขวดใหญกวาปากขวดเลกนอย เปรยบเทยบขนาดฐานขวดกบขนาดตวขวด
ดานขาง
ดานฐาน
วเคราะหภาพทรงกรวย
SAMPLE
Page 5
29
หนนงพนฐาน
ผกกาดขาว
ขนตอนการวาด
1
4
รางโครงผกกาดขาวใหเปนทรงกระบอก ตามดวยรายละเอยดทเปนจดเดนของใบและหว
2
แยกสวนมดและเงาตกทอด รวมทงเงาตกทอดทเกดจากใบบง เหลอสวนสวางไว
3
ใชดนสอกระดาษถเนนเขตแบงระหวางแสงกบเงา จากนนไลโทนไปยงสวนมดและสวนสวาง ระวงจดสะทอนแสง
ใชยางลบเนนสวนสวางและกานกบใบผก ใชลายเสนเกบรายละเอยดสวนทสวาง
SAMPLE
Page 6
40
SKETCH
จดหมวดหมตามคณสมบต
โลหะ
หนนงจำาพวกโลหะจะใหความรสกมนเงา มจดเดนทความแขงแรง มความหนาแนนและมนเงา โลหะจะมทงประเภทผวเงาและผวดาน
กอกนำาจดเปนโลหะจำาพวกสะทอนแสง ไดนอย ไมเหมอนภาชนะโลหะทใช ในชวตประจำาวนทมพนผวมนเงา มรองรอยการ-ใชงานทพนผวจงเตมไปดวยรายละเอยด การวาดตามแนวโครงสรางจะชวยสอจดเดนทหนาหนก แตแขงแรงของกอกนำาออกมาได
กระบอกนำาสเตนเลส แบงออกเปน 2 สวน ฝาแกวทมนเงาและตวกระบอกทผวดาน แมภาชนะชนนมคณสมบตสะทอนแสง แตความสามารถสะทอนของตวฝากบตวกระบอกแตกตางกน ฝาแกวสะทอนแสงไดดกวาตวกระบอก พนท ไฮไลตชดเจน ขณะลงลายเสนควรใชดนสอไสคอนขางแขง
กานำาสแตนเลสมพนผวมนเงา เชนเดยวกบภาชนะกระเบองแตมนเงามากกวา จะเหนวาโทนสครงบนของกานำาเขมกวาครงลางมาก อกทงมเสนแบงสวนสวางและสวนมดอยางชดเจน เพราะวตถสะทอนบรรยากาศโดยรอบเขามาทตววตถ และสะทอนแสงไดด จงมไฮไลตทชดเจนมาก
กอกนำามรองรอยการใชงานตองไมลมใสรายละเอยดสวนน
ดวยเพอใหเกด ความสมจรง
ใชลายเสนสน ๆ ประณตในสวนทหกมม ใชความ-
ถหางของลายเสนแสดงใหเหน
โทนในสวนสวาง
ลงลายเสนตามแนวโคงของตวภาชนะชวยใหขนรปภาชนะ
ไดงาย ลายเสนทแขงมนำาหนก ชวยสรางความรสกแขงใหกบภาชนะสเตนเลส
เงาตกทอดของดามจบสะทอนเหนไดอยางชดเจนบน ตวกานำา
บนตวกานำาแบงแยกสวนมดและสวนสวางอยางชดเจน แสดงใหเหนจดเดนของสเตนเลสทสะทอนแสงไดดมาก
พนผวทมนวาวสะทอนสวน
ไฮไลตและพนทรอบ ๆ ใหเหนอยางชดเจน
SAMPLE
Page 7
52
SKETCH
หนง
หนงมคณสมบตออนนม เปนเงามน คอนขางมนำาหนก มลวดลายบนพนผว เมอลบจะรสกมพนผว
พนผวสวนตาง ๆ ของรองเทาจะแตกตางกน พนรองเทา สนรองเทา และหวรองเทาจะใหความ-รสกแขง จงตองใชลายเสนทแนน รองเทาดานบนและดานขางจะมรอยยนจากอายการใชงาน ใหความรสกออนนมจงใชลายเสนบางเบา ระวงเรองแสงเงาบรเวณไฮไลตและสวนมด เพอสอใหเกดความรสกมนเงาของรองเทาหนง
พนผวของกระเปาเงนคอนขางเรยบแบน จดหกมมดานขางเลยบขอบกระเปาคอสวนทเปนไฮไลต ซงจะแตกตางจากจดทเขมของโทนมดอยางเหนไดชด พนผวกระเปาควรใชลายเสนตรงสลบไขวกน เพอสอใหรสกหนงมนำาหนกเหมอนจรง
ถงมอหนงเยบจากหนงหลาย ๆ ชน เหนรอยเยบชดเจน ตวถงมอใหความรสกออนนม เปนเงามน สของถงมอคอนขางเขม จงตองใชลายเสนและมนำาหนกวาดโครง จดหกมมจะตองคงความมนวาว ไฮไลตสขาวและหนงสเขมแสดงใหเหนความแตกตางอยางชดเจน เพอสอความรสกหนาหนกของถงมอ
ใชลายเสนเบา ๆ ตามใจชอบสอใหเหนกำามะหย
ทขอบถงมอ และใชยางลบ
ชวยใหมความรสกฟฟอง
ใชลายเสนคอนขางเขมแสดงใหเหน
รอยเยบบนหนง
เหลอไฮไลตสขาวไว แสดงใหเหนพนผวมนเงาของหนง
ใชลายเสนสน เรยงแนน
เปนระเบยบไขวสลบกนไปมา สอใหเหนกระเปาทเหมอนจรง
ตองเนนใหเหนเขตแบงระหวางแสงกบเงาทดานขางของกระเปาใหแตกตางกบไฮไลต
ทอยดานขาง
ลายเสนบรเวณหวรองเทาตองแนน เพอสอใหเหนจดเดนของหวรองเทา ทมนเงา และแขง
ใชลายเสน แนวนอนตามโครงสรางของรองเทาเพอให
รสกถงความมนเงา
ของรองเทาหนง
SAMPLE
Page 8
65
หนนงพนฐาน
2. สดสวนทองคำ�ในองคประกอบศลป
สดสวนทองคำา (Golden section) ในองคประกอบศลป คอ การแบงภาพทงหมดทมอยใหเปนสองสวน สดสวนของสวนทใหญ (AO) ตอทงหมด (AB) จะเทากบสดสวนของสวนทใหญ (AO) ตอสวนทเลก (OB) ซงจะไดสดสวนเทากบ AO : OB = 1 : 0.618 สดสวนดงกลาวเปนทยอมรบโดยทวไปวาเปน สดสวนทงดงามทสด ในโลก จงถกตงชอวา “สดสวนทองคำา” ซงสามารถนำากฎนมาใชในการวาดภาพ การออกแบบ สงปลกสราง การถายภาพ เปนตน
√ √
× × ×
A O B
1:0.618
SAMPLE
Page 9
74
SKETCH
A ขณะลงรายละเอยด ใหวเคราะหสวนหลกรองและชดเบลอกอน วตถหลกในหนนงชดนคอกานำาชาและเปนสวนสวางของภาพ เราจงตองวเคราะห โครงสรางและสวนประกอบของกานำาชาอยางละเอยด เพราะไมเพยงตองวาดใหเหนตวกานำาชาเทานน ยงตองวาดใหเหนรายละเอยดบนกานำาชา รวมทงใหรสกถงพนผว
B สามารถมองแอปเปลใหเปนลกบอล และหากสงเกตอยางละเอยดจะพบวาโครงสรางเหมอนกบสม ทประกอบดวยกลบสมหลาย ๆ กลบ
C แกวนำาอยหลงสดของภาพ อยาวาดใหเดนเกนไป แตตองวาดใหเหนโครงสรางพนฐานและรสกวาเปนแกว
สวนสวาง
สวนสวาง
สวนมด
สวนมด
สวนสวาง
ทรงกระบอก
ทรงลกบอลทรงกระบอก
นำาในแกวมด
ทรงกระบอก
SAMPLE
Page 10
104
SKETCH
ขวดน
ำ�และ
ผลไ
ม
SAMPLE