Weeblyjoeverbist.weebly.com/uploads/1/0/6/5/10654946/nederland... · Web viewVan dik hout zaagt men planken → grof te werk gaan Ergens het hoofd over breken → ergens geen oplossing

NederlandsGoed GebektTaakt 7

Het is buigen of barsten → je moet toegeven, anders krijg je moeilijkheden

Dat zal kwaad bloed zetten → Daar worden mensen boos van

Op de lange baan schuiven → Uitstellen

De hond in de pot vinden → te laat zijn voor het eten (de hond heeft het al opgegeten)

Dat is vechten tegen de bierkaai → dat is onbegonnen werk

Gelijke monniken, gelijke kappen → iedereen gelijk behandelen

Dat zet geen zoden aan de dijk → Dat heeft geen zin

In een glazen huisje wonen → kwetsbaar zijn

Zich geschoffeerd voelen → zich slecht behandeld voelen

Als de berg niet naar Mohammed komt, komt Mohammed naar de berg → als een ander niet wil toegeven, moet je het maar zelf doen.

Iemand de les lezen → Zeggen wat iemand verkeerd doet (negatief)

Ergens het hoofd over breken → Ergens geen oplossing voor weten

Alle zeilen bijzetten → er alles aan doen

Eieren voor zijn geld kiezen → Het zekere voor het onzekere nemen

Iemand een poets bakken → misleiden

Met twee maten meten → iets/iemand op verschillende wijzen beoordelen

Op hete kolen zitten → in spanning zijn, gehaast zijn

Het paard achter de wagen spannen → iets verkeerd aanpakken

Korte meten maken → iets snel afhandelen

Zijn honger stillen → iets te eten nemen

Zo brutaal als de beul

Zo rood als een kreeft

Zo plat als een dubbeltje

Zo vet als een varken

Zo krom als een hoepel

Zo sterk als een leeuw

Zo ziek als een hond

Zo zoet als honing

Zo gek als een deur Zo mager als een lat

Taak 8

Spijker op laag water zoeken → aanmerkingen op details hebben

Iemand het vel over de oren halen → Erg veel van iemand eisen

Het sop is de kool niet waard → De kwestie is het niet waard om je druk over te maken

Zoete broodjes bakken → Iets vriendelijk doen om iets voor elkaar te krijgen

Een lans voor iemand breken → Het iemand moeilijk maken

Zijn schapjes op het droge hebben → Financieel binnen zijn

Iemand knollen voor citroenen verkopen → iemand misleiden

Het hart op de tong hebben → direct zeggen wat je denkt

Van de hoek en de rand kennen → ergens goed van op de hoogte zijn

Een appeltje voor de dorst → iets extra voor later

Een vreemde eend in de bijt zijn → er niet bij horen

Elkaar van haver tot gort kennen → Elkaar goed kennen

Zij is goed van de tongriem gesneden → Geen blad voor de mond nemen

Het niet onder stoelen of banken steken → niet verbergen

Steen en been klagen → hevig klagen

Geen knip voor de neus waard zijn → waardeloos persoon

Een storm in een glas water → veel drukte om niks

Heg noch steg kennen → de weg totaal niet kennen

Met stille trom vertrekken → Stiekem weggaan

Gracieus = Sierlijk

Urgent = Dringend

Amicaal = vriendelijk

Humaan = menselijk

Stupide = Stompzinnig

Eclatant = Opzienbarend

Betrekkelijk = Verstandelijk

Soeverein = Oppermachtig

Rationeel = relatief

Categorisch = onvoorwaardelijk

Taak 9

Dat is een kolfje naar zijn hand → Precies zoals hij het altijd doet

Met het hand over het hart strijken → Iets toch toestaan of doen

Daar is geen woord frans bij → Het is heel duidelijk

Het hart zonk hem in de schoenen → Hij verliest de moed

Iets aan de grote klok hangen → Iets overal bekendmaken

De nieuwe T-shirts gaan erin als koek → Die worden goed verkocht

De koe bij de horens vatten →de klus grondig aanpakken

De knuppel in het hoenderhok gooien → De discussie aanzwengelen

Iemand de volle laag geven → heel boos op iemand worden

In zijn kraam te pa komen →het komt hem goed uit

Dit is hem een doorn in het oog → Hij ergert zich eraan

Geen voet aan de grond krijgen → Ergens niet binnen kunnen (bv. Een bedrijf)

Uit de band springen → gek doen

Rust noch duur hebben → onrustig zijn

Taal noch teken vernemen → Niets van iemand vernemen

Over het paard getild zijn → verwend zijn

Er met man en macht aan werken → Met z’n allen er met veel inzet aan werken

Daar kraait geen haan naar → Daar vraagt niemand om

De gelegenheid maakt de dief → Wie de kans krijgt zal eerder in verleiding komen iets te stelen

Zo klaar als een klontje → Het is heel duidelijk

Zo oud als Methusalem

Zo lui als een varken

Zo scherp als een mes

Zo mals als boter

Zo helder als glas

Zo wijs als Salomo

Zo stil als een muis

Zo nijdig als een spin

Zo koppig als een ezel

Zo glad als een aal

Taak 10

Na een tijdje ging zij toch overstag → toegeven

Twee ijzers in het vuur → Twee kansen hebben

Oost-Indisch doof zijn → doen alsof je iets niet hoort

Op zijn qui-vive zijn → op zijn hoede zijn

In zijn vuistje lachen →

Dat is een rib uit mijn lijf → dat kost me veel (meestal geld)

Ergens geen been in zien → Er geen bezwaar tegen zien

De dader ligt op het kerkhof → De dader is onbekend

Abraham gezien hebben → 50 jaar of ouder zijn

Iets met de Franse slag doen → slordig werken

Een olifantshuid kiezen → ongevoelig zijn voor kritiek

Niet veel melk te halen hebben → niet veel invloed hebben

Een duit in het zakje doen → Een bijdrage leveren

Een steek onder water geven → In bedekte termen iets onaangenaams zeggen

Op grote voet leven → Veel geld uitgeven

De kat in het donker knijpen → iets stiekem doen

Het hazenpad kiezen → Vluchten

Iemand het licht in de ogen niet gunnen → iemand niets gunnen

Een wit voetje halen → slijmen

Zijn voelhorens uitsteken → de stemming of meningen peilen

Werken als een paard

Zwemmen als een vis

Lopen als een kievit

Leven als God in Frankrijk

Brommen als een beer

Zinken als een baksteen

Slapen al een roos

Beven als een rietje

Zingen als een lijster

Praten als Brugman

Herhaling taak 6 t/m 10

Kwaad bloed zetten → boosheid veroorzaken

Dat zet geen zoden aan de dijk → Dat heeft geen zin

Op hete kolen zitten → Haast hebben

Zoete broodjes bakken → slijmen

Spijkers op laag water zoeken → aanmerkingen op details hebben

In zijn kraam te pas komen → Goed uitkomen

Schoon schip maken → opnieuw beginnen

De gebeten hond zijn → het slachtoffer zijn

Veel noten op zijn zang hebben → Veeleisend zijn

Op zijn qui-vive zijn → Op je hoede zijn

Uit de band springen

Taal noch teken vernemen

Van dik hout zaagt men planken

Door de bomen het bos niet zien

Goede wijn behoeft geen krans

De knuppel in het hoenderhok gooien

Twee ijzers in het vuur hebben

Dat is een rib uit mijn lijf

Op grote voet leven

Slapen als een roos

Praten als Brugman

Zo oud als Methusalem

Zo wijs als Salomo

Zo glad als een aal

Zo nijdig als een spin

Lopen als een kievit

Zo ziek als een hond

Beven als een rietje

Zingen als een lijster

Herhaling taak 1 t/m 10

Zingen als een lijster → goed zingen

Een wit voetje halen → slijmen

De kat in het donker knijpen → stiekem te werk gaan

Onder iemands duiven schieten → Iemand tegenwerken

Oost-Indisch doof zijn → iets niet willen horen

Zo wijs als Salomo → zeer wijs

Zo oud als Methusalem →extreem oud

De knuppel in het hoenderhok → de discussie aanzwengelen, onrust zaaien

Iemand de volle laag geven → Iemand veel kritiek geven

Zij is goed van de tongriem gesneden → Goed kunnen praten

Evenwijdig lopen aan

Parallel lopen met

Gebaat zin bij

In verhouding staan tot

Protest aantekenen tegen

Op een fiasco uitlopen tot

Van alle kritiek ontbloot

Behept zijn met

Iets met bewijzen staven

Die zaak blijft in gebreken

Iemand naar de mond praten → iemand vleien en vriendelijk zijn om iets te bereiken

Fris van de lever spreken → Spontaan, niet onder invloed

Iemand een hart onder de riem steken → Iemand moed inspreken

Een bok schieten → een grote fout begaan

Goede wijn behoeft geen krans → dat moet niet meer aangeprezen worden

Van dik hout zaagt men planken → grof te werk gaan

Ergens het hoofd over breken → ergens geen oplossing voor weten.

Op hete kolen zitten → haast hebben

Schoon schip maken → opnieuw beginnen

Veel voeten in de aarde hebben →

Op NiveauBeeldspraak en Zinsontleding

Letterlijk en figuurlijk

Je kunt taal letterlijk of figuurlijk gebruiken. Bij letterlijk taalgebruik bedoel je precies wat je zegt. Bij figuurlijk taalgebruik hebben de woorden een andere betekenis :

Mijn oom is erg zwaar (letterlijk) Mijn oom is erg zwaar op de hand (figuurlijk, betekenis : serieus en somber van karakter)

BeeldspraakBij beeldspraak gebruik je een beeld om duidelijk te maken wat je bedoelt. In het 2de voorbeeld is “erg zwaar op de hand zijn” het beeld voor “serieus en somber van karakter zijn”. Beeldspraak komt voor in fictieteksten en gedichten, maar ook het dagelijks taalgebruik zit vol beeldspraak. Alle uitdrukkingen en gezegden zijn beeldspraak.

Vormen van BeeldspraakMetonymia, metafoor, personificatie, en vergelijkingen

Vergelijking

We gebruiken een vergelijking als er een overeenkomst is tussen twee zaken → “Jullie schuur is echt een zwijnenstal”. Uit deze zin blijkt dat de schuur net zo smerig is als een zwijnenstal. Dat is de overeenkomst. In deze vergelijking is “jullie schuur” het verbeelde en “een zwijnenstal” het beeld.

Metafoor

Bij een metafoor is alleen het beeld overgebleven “Wat een zwijnenstal is het hier !”. Een metafoor is een overeenkomst tussen de beeldspraak en wat je bedoelt. Je betekent smerig, en roept het beeld op van een zwijnenstal. Tussen deze 2 is een overeenkomst.

Metonymia

Bij een metonymia is het gebruikte beeld gebaseerd op een ander verband, bijvoorbeeld : deel geheel, oorzaak gevolg, maker voorwerp, voorwerp inhoud, plaats bewoners, plaats aanwezigen :

Hij heeft geen dak meer boven zijn hoofd (deel-geheel, het “dak” is het beeld voor huis) Zij heeft haar tong verloren (“tong” is het beeld voor spraak, verband → oorzaak-gevolg) We hangen die Rembrandt daar op (“Rembrandt” is het beeld voor de schilderij, verband →

maker-voorwerp). Jullie lusten vast nog wel een glas (“glas” is het beeld voor de inhoud, verband → voorwerp-

inhoud). Amsterdam is in rep en roer (“Amsterdam” is het beeld voor de inwoner, verband → plaats-

bewoners) De hele klaas luisterde ademloos naar het verhaal van de leraar (“de hele klas” is het beeld

voor de aanwezigen, verband → plaats-aanwezigen)

Personificatie

Bij een personificatie wordt een abstract begrip of iets uit de natuur, als persoon voorgesteld. Bijvoorbeeld : De bomen fluisteren zachtjes zijn naam. “De bomen” is hier een personificatie, ze worden hier een menselijke eigenschap gegeven : fluisteren.

De verschillende soorten metaforen

Als vergelijking → vergelijking met “als” → “Jullie schuur ziet eruit als een zwijnenstal”. Van vergelijking → vergelijking met “van” → “Een boom van een kerel” Personificatie → onmenselijke objecten een menselijke eigenschap geven

→ De wind fluistert. Metafoor in engere(= smal) zin → alleen het beeld geven en niet het object

→ De wind (maakt een geluid alsof hij) fluistert. Asyndetische vergelijking → als de syneton wordt weggelaten, als er geen koppelingswoord

wordt gebruikt → Die kerel, een nul ! Synesthesie → als 2 zintuigen met elkaar worden verwisseld → We doorstonden bittere kou.

Hij heeft een donkere stem. Hij heeft warme ogen. Hij heeft een koude blik.

Verschillende soorten metonymia

Pars pro toto → Deel voor geheel → Neuzen tellen. Totum pro parte → Geheel voor deel → Nederland won de halve finale. Inhoud-bevattende → je zegt de inhoud, maar je bedoelt eigenlijk het bevattende Maker-Gemaakte → je zegt de maker, maar je bedoelt het gemaakte

Mijn vader heeft een Picasso.

Voorwerp-Materiaal → Het staal doorboorde hem

ZinsontledingHet voorzetselvoorwerp

Het voorzetselvoorwerp begint altijd met een voorzetsel. Dit voorzetsel is een vast voorzetsel bij een zelfstandig werkwoord of het naamwoordelijke gezegde van de zin. Je kunt het niet of bijna niet vervangen door een ander voorzetsel.

1. Emilie informeert naar het rooster van de repetitieweek.

“Naar” is het vaste voorzetsel bij het werkwoord informeren. Het zinsdeel “naar het rooster van de repetitieweek” is het voorzetselvoorwerp.

2. De vakantiegangers hopen op mooi weer.

“Op” is het vaste voorzetsel bij het werkwoord hopen. Het zinsdeel “op mooi weer” is het voorzetselvoorwerp.

3. Manon is tevreden met haar cijfer.

“Met” is het vaste voorzetsel bij het naamwoordelijk gezegde tevreden zijn. Het zinsdeel “met haar cijfer” is het voorzetselvoorwerp.

Een voorzetselvoorwerp begint net als veel Bijwoordelijke bepalingen met een voorzetsel. De twee zinsdelen lijken op elkaar maar er zijn verschillen.

Als het voorzetsel voorwerp letterlijk iets over een plaats zegt, is heet een bijwoordelijke bepaling. Vb. Ik wacht op het schoolplein.

Als het voorzetsel door een ander voorzetsel kan worden vervangen, dan is het een bijwoordelijke bepaling. Vb. Ik wacht naast het schoolplein.

De bijstelling

De bijstelling is geen zinsdeel, maar een deel van een zinsdeel. Ze is eenvoudig te herkennen. De bijstelling staat altijd tussen komma’s achter het zelfstandig naamwoord. Ze noemt dezelfde zaak of persoon, nog een keer, maar dan met andere worden.

1. In Parijs, de hoofdstad van Frankrijk, staan veel bekende gebouwen.

“in Parijs, de hoofdstad van Frankrijk,” een bijwoordelijke bepaling. “De hoofdstad van Frankrijk,” noemt in andere worden de plaats die voor de komma staat.

2. De hoofdredactrice van het nieuwe jongerenblad, een bekende presentatrice, zoekt nog een paar interviews.

“De hoofdredactrice van het nieuwe jongerenblad, een bekende presentatrice,” is het onderwerp. “Een bekende presentatrice” noemt in andere woorden, het deel dat voor de komma staat.

De delen “de hoofdstad van Frankrijk” en “een bekende presentatrice” noemen we bijstellingen.

Herhaling Zinsontleding vorige jaren

Deze informatie ga ik niet helemaal overschrijven voor niets, want het staat in het boek pagina 255, maar voor diegenen die hun boek op school zijn vergeten; heb ik de pagina’s gescand.

Woord na Woord

Coating = beschermlaag

Cocktail = gemend koud voorgerecht

Cocoonen = je helemaal afsluiten van de buitenwereld

Collecte = inzameling van geld

Collectie = verzameling

Colonne = lange rij

In coma = volledig bewusteloos

Combineren = samen dragen

Comeback = opnieuw beroemd worden

Commando = bevel

Commercieel = inzicht in hoe je geld kunt verdienen

Compenseren = in evenwicht brengen, goedmaken

Complex = ingewikkeld geheel

Complicatie= bijkomende moeilijkheden

Componist = maker van muziekstukken

Compost = meststof van verteerbaar afval maken

Compressor = apparaat dat lucht samenperst

Compromis =tussenoplossing

Condens = dun laagje water druppels

Condoleren = Zeggen dat je meeleeft

Confectiekleding = kleding die in grote aantallen wordt gemaakt (volgens standaardmaten)

Conferentie = bespreking (voor journalisten)

Confetti = Gekleurde ronde papiersnippers

Conflict = verschil van mening, ruzie

Coniferen = naaldbomen

Conservatief = behoudend

Progressief = vooruitstrevend

Conserveermiddelen = middelen tegen bederf

Consternatie = opschudding

Constructie = bouw

Consultatiebureau = instelling die goed raad geeft

Consumptie = om te eten

Continu = voortdurend

Contra = tegen

Contract = schriftelijke overeenkomst

Contrast = verschil in helderheid tussen zwart en wit

Conversatielessen = (in) het spreken

Copyright = auteurscrecht, eigendomsrecht

Corruptie = omkoping

Corso = optocht

Cosmetica = schoonheidsmiddelen

Coulant = tegemoetkomend

Coulissen = zijkant van het toneel

Coupe = haardracht

Couvert = bestek voor één persoon

Circulaire = brief aan een groep personen

Charter = voor een bepaalde reis

Looppodium = Catwalk

Voortdurend = Chronisch

Constructie = Bouw

Claim = schade eis

Circulaire = (berichten) gaan rond

Droogkuis = schoonmaken met een scheikundige stof

Cocon = helemaal afgesloten van de buitenwereld

Cocktail = gemengd koud voorgerecht

Theek = verzameling

Commerciële = die geld moet verdienen

Complicatie = bijkomende moeilijkheden

Condoleren = meeleven

Condensatie = een dun laagje water druppels

Confetti = papiersnippers

Progressief = vooruitstrevend

Consumptie = eten en drinken

Contra = tegen

Corruptie = omkoping

Couvert = bestek voor een persoon

Cosmetica = schoonheidsmiddelen

Coverstory = omslagverhaal

Creatief zijn = nieuwe of mooie dingen bedenken

Crashen = neerstorten

Creperen = op ellendige manier doodgaan

Cruise = vakantiereis op een luxe zeeschip

(eet)Cultuur = manier waarop mensen zich voeden

Cycloon = wervelwind

Dagvaarding = oproep om voor de rechter te verschijnen

Dashboard = instrumentenbord van een auto

Deadline = inleveringsdatum

Deal = afspraak, overeenkomst

Dealer = bedrijf dat een bepaald soort automerken verkoopt

Debatteren = over een onderwerp spreken met toehoorders erbij

Decennia = tijdvak van tien jaar

Defensief = verdedigend

Definitie = begripsomschrijving

Definitief = voorgoed

Degraderen = overgaan naar een lagere klasse

Promoveren = overgaan naar een hogere klasse

Delegatie = een paar mensen die een groep vertegenwoordigen

Delfstof = bruikbare stof die uit de aardkorst wordt gehaald

Demente = door ouderdom geestelijk afgetakeld

Demonteren = uit elkaar halen

Niet denkbeeldig = Zou wel eens waar kunnen zijn

Deodorant = middel tegen zweet

Departement = ministerie, afdeling van landsbestuur

Deponeren = neerleggen

Derving = het missen

Deserteur = iemand die wegloopt uit het leger

Design = met eigentijdse vorm

Desinfecteren = ontsmetten

Dessert = nagerecht, toetje

Details = klein onderdeel

Detailhandel = kleinhandel, winkel

Diagnose = vaststelling welke ziekte iemand heeft, door te kijken naar de verschijnselen

Dialoog = gesprek tussen 2 mensen

Dictator = allenheerser, tiran

Dirigent = iemand die een orkest leidt bij een muziekuitvoering

Discipline = (het) zich houden aan de regels

Discrete = rekening houdend met wat er wel en niet gezegd mag worden

Distributiecentrum = Gebouw van waaruit iets verspreid wordt

Documentatie = informatie , gegevens

Donateur = iemand die geldelijke steun geeft

Donor = iemand die bloed of organen afstaat

Drainage = (voor de) afvoer van water

Dramatisch = akelig, aangrijpend

Dreadlocks = Kapsel met allemaal pluizige vlechtjes

Drop out = iemand die zijn schoolopleiding niet afmaakt

Dubieus = twijfelachtig

Dressing = mengsel van olie, azijn, en kruiden om sla te maken (soort slasaus)

Duiden = wijzen

Dumpen = storten

Duperen = benadelen

Duplicaat = tweede exemplaar

Dwepen = overdreven bewondering hebben

Dynamisch = krachtig

Ecobelasting = taks op producten die schadelijk zijn voor het milieu

Economischer = voordeliger

Economy class = goedkoopste klasse

Editie = uitgave

Efficiëntie = Doelmatig, een goed resultaat opleveren

Effectief = goed werkend

Egaliseren = vlak maken

Delfstof = bruikbare stof die uit de aardkorts wordt gehaald

Demonteren = uit elkaar te halen

Offensief = Aanvallend

(Eet)cultuur = manier waarop er gegeten wordt

Definitie = begripsomschrijving

Decennia = tijdvak van 10 jaar

Promoveren = overgaan naar een hogere klasse

Demente = door ouderdom geestelijk afgetakeld

Deodorant = fris ruikend middeltje tegen onaangename lichaamsgeurtjes geurtjes

Desinfecteren = ontsmetten

Dessert = nagerecht, toetje

Diagnose = vaststelling welke ziekte iemand heeft door te kijken naar de verschijnselen

Discipline = (het) zich houden aan de regels

Discreet = sterk rekening houden met wat er wel en niet gezegd kan worden

Dictator = allenheerser, tiran

Donateur = iemand die geldelijke steun geeft

Details = kleine onderdelen

Drainage = afvoer van water

Dynamisch = waar veel gebeurt

Editie = uitgave

Efficiënte = goed werkende

Ecobelasting = belasting op producten die schadelijk zijn voor het milieu

Egocentrisch = (houding waarbij) een persoon die denkt dat de wereld rond hem draait

Elders = ergens anders

Elegante = Gracieus, er aangenaam uitzien

Element = bepaald gedeelte

Elimineren = uit de weg ruimen, vermoorden

Emancipatie = toekenning van gelijke rechten

Emballage = verpakking

Emotioneel = ontroerend

Employé = iemand die op een kantoor of bank werkt

Energieke = vol energie, vol werkkracht

Enerverend = spannend en vermoeiend

Entertainment = vermaak, amusement

Epidemie = besmettelijke ziekte die zich snel verspreidt

Episode = Onderdeel

Erkentelijk = dankbaar

Erosie = (het) verdwijnen van aarde door de wind en de regen

Escape = vlucht uit de werkelijkheid

Eskader = groep

Estafette = wedstrijd waarbij lopers van elk team elkaar aflossen

Evacueren = Naar een veiligere plaats brengen

Evenaren : hetzelfde bereiken

Evenement = grootse gebeurtenis

Exclusief = zonder

Inclusief = met, erbij inbegrepen

Executeren = terechtstellen

Expeditie = verre onderzoekingstocht door geleerden

Explosieven = ontplofbare stoffen

Exporteren = uitvoeren

Extreem = buitengewoon

Eyeopener = iets dat opeens inzicht geeft

Fabricage = (het) maken, vervaardigen

Facelift = opknapbeurt

Failliet gaan = niet meer in staat zijn rekeningen te betalen

Fair = eerlijk

Fanatieke = ontzettend enthousiast

Farmaceutische producten = geneesmiddelen

Fascinerend = zeer boeiend

Fauna = plantenwereld

Festival = Muziekfeest

Fiducie = vertrouwen in e toekomst

Figuranten = persoon die een zwijgende of onbetekenende rol vervult

Fileren = Graten of botten verwijderen

Filiaal = bijkantoor

Fineerlaag = dunne laag van een duurdere houtsoort

In deze samenvatting zijn er ongeveer 3400 worden !

Leren dus !