Page 1
แผนการจดการเรยนรมงเนนฐานสมรรถนะและบรณาการปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006 ท-ป-น 1-3-2
หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556ประเภทวชา ...............................
สาขาวชา.....................................สาขางาน..................................
จดทำาโดย
ครอดลย กลยาแกว
1
Page 2
สำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ
รายการตรวจสอบและอนญาตใหใชชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา
2100–1006 ควรอนญาตใหใชการสอนได ควรปรบปรงเกยวกบ.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ.....................................................
(.......................................................) หวหนาหมวด / แผนกวชา
............../......................../....................
เหนควรอนญาตใหใชการสอนได ควรปรบปรงดงเสนอ อน ๆ ..........................................................................................................................................................
2
Page 3
.........................................................................................
..................................................................................
.........................................................................................
..................................................................................
ลงชอ.....................................................
(.......................................................) รองผอำานวยการฝายวชาการ
............../......................../....................
อนญาตใหใชการสอนได อน ๆ .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ.....................................................
(.......................................................) ผอำานวยการ
............../......................../....................
คำานำา
แผนการจดการเรยนร มงเนนฐานสมรรถนะและบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
3
Page 4
วชา 2100–1006 เลมนไดจดทำาขนเพอใชเปนคมอประกอบการสอน หรอเปนแนวทางการสอนในรายวชาเพอพฒนาผเรยนเปนสำาคญ ตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556 สำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ
การจดทำาไดมการพฒนาเพอใหเหมาะสมกบผเรยน โดยแบงเนอหาออกเปน 16 หนวย การจดกจกรรมการเรยนการสอนยดผเรยนเปนสำาคญ มการบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และคณธรรมจรยธรรม ไวในหนวยการเรยนรตามความเหมาะสม สอดคลองกบเนอหา มแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน พรอมเฉลย มใบงาน กจกรรมปฏบต และสอการเรยนการสอนตาง ๆ เพอใหเกดประสทธผลแกผเรยนมากยงขน
ผจดทำาหวงวาแผนการจดการเรยนรเลมนคงจะเปนแนวทางและเปนประโยชนตอคร-อาจารยและนกเรยน หากมขอเสนอแนะประการใด ผจดทำายนดนอมรบไวเพอปรบปรงแกไขในครงตอไป
ลงชอ อดลย กลยา
แกว
4
Page 5
สารบญหน
าคำานำา .............................................................................................................................................
ค
สารบญ .........................................................................................................................................
ง
หลกสตรรายวชา ...........................................................................................................................
จ
หนวยการเรยนร ............................................................................................................................
ฉ
หนวยการเรยนรทสอดคลองกบสมรรถนะรายวชา.......................................................................
ช
โครงการจดการเรยนร ..................................................................................................................
ซ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต .....................................................................................
ญ
ตารางวเคราะหหลกสตรรายวชา ...................................................................................................
ห
แผนการจดการเรยนรท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส.................................
1
แผนการจดการเรยนรท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา..................................................
6
แผนการจดการเรยนรท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน.................................................
12
5
Page 6
แผนการจดการเรยนรท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง...........................................................................
18
แผนการจดการเรยนรท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน.............................................
23
แผนการจดการเรยนรท 6 การควบคมมอเตอรเบองตน................................................................
29
แผนการจดการเรยนรท 7 ตวตานทาน........................................................................................
35
แผนการจดการเรยนรท 8 ตวเกบประจ........................................................................................
42
แผนการจดการเรยนรท 9 ตวเหนยวนำา........................................................................................
48
แผนการจดการเรยนรท 10 ไดโอด...............................................................................................
55
แผนการจดการเรยนรท 11 ทรานซสเตอร..................................................................................
60
แผนการจดการเรยนรท 12 เอสซอารและไทรแอก......................................................................
66
แผนการจดการเรยนรท 13 เทคนคการบดกร.............................................................................
72
แผนการจดการเรยนรท 14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ........
78
6
Page 7
แผนการจดการเรยนรท 15 การทำาโครงงาน...............................................................................
84
แผนการจดการเรยนรท 16 การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ....................
89
หลกสตรรายวชาชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3– 2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
จดประสงครายวชา1. มความเขาใจ และนำาไปใชงานเกยวกบหลกการทำางาน ระบบ
ความปลอดภย ในงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน2. มทกษะเกยวกบการใชเครองมอวดทดสอบวงจรไฟฟาและ
อเลกทรอนกส การเตรยมอปกรณ ประกอบ ทดสอบวงจรไฟฟาและอเลกทรอนกส เลอกเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
3. มเจตคตและกจนสยทดในการทำางานดวยความละเอยดรอบคอบ ปลอดภย เปนระเบยบ สะอาด ตรงตอเวลา มความซอสตย รบผดชอบ และรกษาสภาพแวดลอม
สมรรถนะรายวชา 1. แสดงหลกการวด ทดสอบ ประกอบวงจรไฟฟาและ
อเลกทรอนกสเบองตนและความปลอดภย2. ประกอบและตรวจสอบวงจรไฟฟาเบองตน
7
Page 8
3. ตอวงจรและอปกรณควบคมมอเตอรไฟฟาเบองตน4. ตอวงจรและตรวจสอบอปกรณอเลกทรอนกสเบองตน
คำาอธบายรายวชา ศกษาและปฏบตงานเกยวกบหลกการทำางาน ระบบความปลอดภย ใน
งานไฟฟาและอเลกทรอนกส แหลงกำาเนดไฟฟา กฎของโอหม พลงงานไฟฟา วงจรไฟฟาเบองตน วงจรไฟฟาแสงสวาง การควบคมมอเตอรเบองตน อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน อปกรณอเลกทรอนกส R L C หมอแปลงไฟฟา รเลย ไมโครโฟน ลำาโพง อปกรณสารกงตวนำา เทคนคการบดกร การใชมลตมเตอร เครองกำาเนดสญญาณ ออสซลโลสโคป การประกอบวงจรไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
หนวยการเรยนรชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3– 2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
หนวยท
ชอหนวยจำานวนคาบ
ทมาA B C D E F G
1 ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
4
2 แหลงกำาเนดไฟฟาและ 4
8
Page 9
พลงงานไฟฟา3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟา
เบองตน4
4 วงจรไฟฟาแสงสวาง 4
5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
4
6 การควบคมมอเตอรเบองตน
4
7 ตวตานทาน 4
8 ตวเกบประจ 4
9 ตวเหนยวนำาตวเหนยวนำา 4
10 ไดโอด 4
11 ทรานซสเตอร 4
12 เอสซอารและไทรแอก 4
13 เทคนคการบดกร 4
14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
4
15 การทำาโครงงาน 4
16 การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
4
รวม 72
หมายเหต A = หลกสตรรายวชา B = หนงสองานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
C = หนงสอทฤษฎอปกรณอเลกทรอนกสและ D = หนงสออปกรณอเลกทรอนกสและ
วงจร 2 ศนยสงเสรมวชาการ วงจร 2 ศนยสงเสรมอาชวะ
9
Page 10
E = ทฤษฎและการใชงานอเลกทรอนกสเลม 1 F = งานไฟฟาอเลกทรอนกส (เอกสารอดสำาเนา)
ซเอดยเคชนG = หนงสอ Electronic Principle McGraw – Hill
หนวยการเรยนรทสอดคลองกบสมรรถนะรายวชา
ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3– 2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
หนวยท
ชอหนวยจำานว
นคาบ
ความสอดคลองกบสมรรถนะรายวชา
แสดง
หลกก
ารวด
ทดส
อบ
ประก
อบ ว
งจรไ
ฟฟาแ
ละอเ
ลกทร
อนกส
เบอง
ตน แ
ละปร
ะกอบ
และต
รวจส
อบวง
จรไฟ
ฟาเบ
องตน
ตอวง
จรแล
ะอปก
รณคว
บคมม
อเตอ
รไฟฟ
าเบอง
ตอวง
จรแล
ะตรว
จสอบ
อปกร
ณอเ
ลกทร
อนกส
1 ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
4
2 แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
4
3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
4
4 วงจรไฟฟาแสงสวาง 4
5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
4
10
Page 11
6 การควบคมมอเตอรเบองตน
4
7 ตวตานทาน 4
8 ตวเกบประจ 4
9 ตวเหนยวนำาตวเหนยวนำา 4
10 ไดโอด 4
11 ทรานซสเตอร 4
12 เอสซอารและไทรแอก 4
13 เทคนคการบดกร 4
14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
4
15 การทำาโครงงาน 4
16 การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
4
โครงการจดการเรยนรชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3– 2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
สปดาหท
หนวยท
ชอหนวย/รายการสอน ปฏบตจำานวน
คาบ1 1 ความปลอดภยในงาน
ไฟฟาและอเลกทรอนกสใบงานท 1 การนวดหวใจใหผประสบภยจากไฟดด
4
2 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
ใบงานท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและกำาลงไฟฟา
4
11
Page 12
3 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
ใบงานท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟา เบองตน
4
4 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง ใบงานท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง
4
5 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
ใบงานท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
4
6 6 การควบคมมอเตอรเบองตน
ใบงานท 6.1 การเรมเดนสปตเฟสมอเตอรใบงานท 6.2 วงจรสตารทมอเตอร 3 เฟสโดยตรง
4
7 7 ตวตานทาน ใบงานท 7.1 แบบของตวตานทานใบงานท 7.2 อานคาสตวตานทานใบงานท 7.3 วดคาตานทาน
4
8 8 ตวเกบประจ ใบงานท 8.1 ลกษณะและรปรางของตวเกบประจใบงานท 8.2 อานคาตวเกบประจใบงานท 8.3 อวดและทดสอบตวเกบประจ
4
9 วดผลและประเมนผลกลางภาคเรยน 410 9 ตวเหนยวนำาตวเหนยวนำา ใบงานท 9.1 ตวเหนยวนำา
ใบงานท 9.2 การวดคาของตวเหนยวนำา
4
11 10 ไดโอด ใบงานท 10 ไดโอด 412 11 ทรานซสเตอร ใบงานท 11 ทรานซสเตอร 413 12 เอสซอารและไทรแอก ใบงานท 12 เอสซอารและ 4
12
Page 13
ไทรแอก
สปดาหท
หนวยท
ชอหนวย/รายการสอน ปฏบตจำานวน
คาบ14 13 เทคนคการบดกร ใบงานท 13 เทคนคการ
บดกร4
15 14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
ใบงานท 14.1 การประกอบวงจรเลกทรอนกสเบองตนใบงานท 14.2 การประกอบวงจรเลกทรอนกสเบองตนบนแผนวงจรพมพ
4
16 15 การทำาโครงงาน ใบงานท 15 การทำาโครงงานขนาดเลก
4
17 16 การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
ใบงานท 16.1 การใชงานออสซลโลสโคปใบงานท 16.2 การใชงานเครองกำาเนดสญญาณ
4
18 วดผลและประเมนผลปลายภาคเรยน 4รวม 72
13
Page 14
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
1.1 ไฟฟาดด1.2 การปฏบตเพอไมให
เกดไฟฟาดด1.3 การปฐมพยาบาล
เบองตนผถกไฟฟาดด
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. บอกถงอนตรายของไฟฟาได
2.อธบายวธการปองกนอนตรายทเกดจากไฟฟาได
3.ปฐมพยาบาลผถกกระแสไฟฟาดดได
4.สามารถปฏบตงานทางดานไฟฟาและอเลกทรอนกสไดอยาง
14
Page 15
ปลอดภยใบงานท 1 การนวดหวใจใหผประสบภยจากไฟฟาดด
ดานทกษะ 1. ฝกนวดหวใจใหผประสบภย
จากไฟฟาดดได ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
2.1 อะตอม
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบแหลง
15
Page 16
2.2การเคลอนทของอเลกตรอน
2.3แหลงกำาเนดไฟฟา 2.4ชนดของไฟฟา2.5พลงงานไฟฟา
กำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. อธบายโครงสรางของอะตอมได
2. อธบายการไหลของอเลกตรอนได
3. บอกทมาของแหลงกำาเนดไฟฟาได
4. อธบายโครงสรางของถานไฟฉายได
5. อธบายหลกการทำางานของเครองกำาเนดไฟฟากระแสตรงได
6. อธบายหลกการทำางานของเครองกำาเนดไฟฟากระแสสลบหนงเฟสและสามเฟสได
7. บอกคณสมบตการตอเซลลไฟฟาอนกรมและขนานไดถกตอง
ใบงานท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและไฟฟา
ดานทกษะ 1. ประกอบและตรวจสอบวงจร
ไฟฟาเบองตน ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา
16
Page 17
ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
17
Page 18
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
3.1 กฎของโอหม3.2 วงจรไฟฟาเบองตน3.3 วงจรอนกรม3.4 วงจรขนาน3.5 วงจรผสม
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบกฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. อธบายกฎของโอหมได
ถกตอง2. คำานวณหาคา แรงดน
กระแสและความตานทานจากกฎของโอหมไดถกตอง
3. บอกสวนประกอบของวงจรไฟฟาไดถกตอง
4. บอกลกษณะและคณสมบตของวงจรอนกรมวงจร
18
Page 19
ขนานและวงจรผสมไดถกตอง5. คำานวณหาคาความ
ตานทาน กระแส และแรงดนจากวงจรอนกรม ขนาน ผสมไดถกตอง
ใบงานท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟา เบองตน
ดานทกษะ 1. ประกอบและวดทดสอบ
วงจรไฟฟาเบองตน ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
19
Page 20
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง4.1 หลอดไส4.2หลอดฟลออเรสเซนต4.3หลอดแสงจนทร4.4หลอดคอมแพคฟลออ
เรสเซนต
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบวงจรไฟฟาแสงสวาง
จดประสงคการปฏบต (Performance
20
Page 21
4.5หลอดคอมแพคบลลาสตภายในชนดอเลกทรอนกส
4.6หลอดคอมแพคบลลาสตภายนอก
Objectives) ดานความร
1. บอกขอดขอเสยของหลอดแตละชนดได
2.อธบายการตอวงจรหลอดไสได
3.อธบายการทำางานวงจรหลอดฟลออเรสเซนตได
4.คำานวณหาคากำาลงงานทเกดขนกบหลอดไฟไดอยางถกตอง
ใบงานท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง ดานทกษะ 1. ตอและตรวจสอบวงจร
ไฟฟาแสงสวางเบองตน ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006
21
Page 22
ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
5.1 ฟวส5.2ปลกฟวส 5.3สวตชตดวงจรอตโนมต5.4สวตชทชโน 5.5โหลดเซนเตอร 5.6เซฟตสวตช 5.7การตอสายดน
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบอปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. บอกประโยชนของอปกรณปองกนไฟฟาได
2.อธบายโครงสรางของฟวสแตละชนดได
3.อธบายหลกการทำางานของสวตชตดวงจรอตโนมตได
4.สามารถตดตงเครองตดกระแสไฟฟาอตโนมตเขากบระบบไฟฟาไดอยางถกตอง
5.บอกวธการปรบความไวของเครองตดกระแสไฟฟาอตโนมตไดอยางถกตอง
6. เลอกขนาดของสายดนและการตอลงดนไดอยางถกตอง
ใบงานท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอ
ดานทกษะ 1. ประกอบและตรวจสอบ
22
Page 23
สายดน อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดนเบองตน
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
23
Page 24
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 6 การควบคมมอเตอรเบองตน
6.1 ความหมายและจดประสงคของการควบคมมอเตอร
6.2 อปกรณทใชสำาหรบการควบคมมอเตอร
6.3 มอเตอรไฟฟากระแสสลบ
6.4 วธการควบคมมอเตอร
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบการควบคมมอเตอรเบองตน
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร1.บอกความหมายและจด
ประสงคของการควบคมมอเตอรได2.บอกอปกรณทใชในการ
ควบคมมอเตอรได3.อธบายหลกการทำางานของ
มอเตอรไฟฟา 1 เฟส และ 3 เฟส ได4.อธบายวธการควบคม
มอเตอร 1 เฟส และ 3 เฟส ไดใบงานท 6.1 การเรมเดนสปต ดานทกษะ
24
Page 25
เฟสมอเตอรใบงานท 6.2 วงจรสตารทมอเตอร 3 เฟสโดยตรง
1. ตอวงจรและอปกรณควบคมมอเตอรไฟฟาเบองตน
2. ตอวงจรและอปกรณควบคมมอเตอร 3 เฟส เบองตน
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
25
Page 26
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 7 ตวตานทาน7.1 แบบของตวตานทาน
ไฟฟา7.2 ตวตานทานแบบเลอก
คาได7.3 ตวตานทานแบบ
เปลยนคาได7.4 ตวตานทานชนด
พเศษ
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบตวตานทาน
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร1.บอกลกษณะโครงสรางของ
26
Page 27
7.5 หนวยของความตานทาน
7.6 การอานคาความตานทานโดยตรง
7.7 การอานคาความตานทานจากรหสตวเลข
7.8 การอานคาความตานทานจากรหสส
7.9 มลตมเตอรแบบแอนะลอก
7.10 มลตมเตอรแบบดจตอล
7.11 การวดความตานทาน
ตวตานทานแตละแบบไดถกตอง2.เลอกใชงานตวตานทานแตละ
ชนดไดเหมาะสมและถกตอง3.อานคาความตานทานจาก
รหสสไดถกตอง4.วดและทดสอบคาความตาน
โดยใชโอหมมเตอรได
ใบงานท 7.1 แบบของตวตานทานใบงานท 7.2 อานคาสตวตานทานใบงานท 7.3 วดคาตานทาน
ดานทกษะ 1. แสดงความรเกยวกบ
รปแบบของตวตานทาน2. อานคาสตวตานทานตาม
กำาหนด3. วดและอานคาความ
ตานทานดวยแอนะลอกและดจตอลมเตอร
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน
27
Page 28
ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
28
Page 29
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 8 ตวเกบประจ8.1 โครงสรางภายในของ
ตวเกบประจ 8.2 ชนดของตวเกบประจ 8.3 หนวยของตวเกบ
ประจ 8.4 คณสมบตทวไปเกยว
กบตวเกบประจ8.5 วธอานคาตวเกบประจ 8.6 การตรวจสอบ
คณสมบตของตวเกบประจ8.7 การตรวจสอบ
คณสมบตของตวเกบประจโดยใชโอมหมเตอร
8.8 การวดคาความจของตวเกบประจโดยใชดจตอลมลตมเตอร
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบตวเกบประจ
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร1. บอกลกษณะโครงสรางของ
ตวเกบประจได2.บอกรปรางและสญลกษณ
ของตวเกบประจชนดตาง ๆ ได3.บอกคณสมบตและหนาทของ
ตวเกบประจแตละชนดได4. อานคาความจจากตวเลขตว
อกษร รหสตวเลขและรหสสบนตวเกบประจได
5.แปลงหนวยคาความจของตวเกบประจได
6.บอกการใชโอหมมเตอรตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจได
7.บอกการวดคาความจของตวเกบประจได
ใบงานท 8.1 ลกษณะและรปรางของตวเกบประจใบงานท 8.2 อานคาตวเกบประจ
ดานทกษะ 1. แสดงความรเกยวกบ
ลกษณะและรปรางของตวเกบประจ
29
Page 30
ใบงานท 8.3 วดและทดสอบตวเกบประจ
2. อานคาตวเกบประจจากตวเลขตวอกษรและรหสส
3. วดและทดสอบตวเกบประจดวยมเตอร
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
30
Page 31
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 9 ตวเหนยวนำา9.1 หลกการเบองตน
เกยวกบตวเหนยวนำา 9.2 หนวยของตวเหนยว
นำา 9.3 ชนดของตวเหนยวนำา 9.4 ตวเหนยวนำาทใชใน
งานไฟฟาอเลกทรอนกส 9.5 หลกการทำางานของ
หมอแปลง 9.6 ประเภทหมอแปลงไฟ
ฟา9.7 รเลย 9.8 ลำาโพง 9.9 ไมโครโฟน
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบตวเหนยวนำา
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร1. อธบายการเกดสนามแม
เหลกจากตวเหนยวนำาได2. บอกลกษณะโครงสรางของ
หมอแปลงไฟฟาได3. บอกชนดของหมอแปลงไฟ
ฟา4. อธบายรปรางสญลกษณ
31
Page 32
9.10 การวดตวเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอร
9.11 การวดตวเหนยวนำาโดยใชอารแอลซดจตอลมเตอร
ของตวเหนยวนำาชนดตาง ๆ 5. บอกคณสมบตและหนาท
ของตวเหนยวนำาแตละชนดได6. อธบายการวดคาความ
ตานทานของขดลวดเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอรได
7. อธบายการวดคาความเหนยวนำาโดยใชแอลซมเตอรได
8. วเคราะหอาการเสยของตวเหนยวนำาโดยใชมเตอรได
ใบงานท 9.1 ตวเหนยวนำาใบงานท 9.2 การวดคาของตวเหนยวนำา
ดานทกษะ 1. แสดงความรเกยวกบ
ชนด รปรางและสญลกษณของตวเหนยวนำา
2. วดและทดสอบตวเหนยวนำาดวยมเตอร
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
32
Page 33
รอบคอบ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 10 ไดโอด สมรรถนะยอย (Element of Competency)
33
Page 34
10.1 โครงสรางและคณสมบตของไดโอด
10.2 การวดตรวจสอบไดโอด
10.3 ชนดของไดโอดกำาลงและคณสมบตทสำาคญของไดโอด
10.4 ไดโอดปลอยแสง
แสดงความรเกยวกบไดโอด
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. อธบายโครงสรางของได
โอดได2. บอกวธการจายไฟไบแอสให
ไดโอดไดถกตอง3. บอกการวดคาความตานทาน
ของไดโอดแตละชนดได4. บอกการตรวจสอบหาชนด
ของสารทนำามาใชทำาไดโอดได5. บอกการตรวจสอบสภาพด
หรอเสยของไดโอดไดใบงานท 10 ไดโอด ดานทกษะ
1. วดและตรวจสอบไดโอดดวยมลตมเตอร
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา
34
Page 35
ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 11 ทรานซสเตอร11.1 โครงสรางของ
ทรานซสเตอร11.2 ความหมายของ
อกษรและตวเลขบนตวถงทรานซสเตอร
11.3 การจดแรงไฟใหทรานซสเตอรทำางาน
11.4 การตรวจสอบขาทรานซสเตอร
11.5 การหาคาอตราขยายของทรานซสเตอร
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบทรานซสเตอร
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. เขยนโครงสรางของ
ทรานซสเตอรไดถกตอง2. บอกความหมายของตว
อกษรและตวเลขบนทรานซสเตอรไดถกตอง
3. อธบายการจดแรงไฟไบอสใหทรานซสเตอรไดถกตอง
4. สามาถวดคาความตานทานระหวางขา ตาง ๆ ของทรานซสเตอรไดถกตอง
5. สามารถตรวจสอบหาขาและ
35
Page 36
ชนดของทรานซสเตอรได6. สามารถตรวจสอบอตราการ
ขยายกระแสของทรานซสเตอรได7. บอกไดวาทรานซสเตอรท
ตรวจสอบดหรอชำารดใบงานท 11 ทรานซสเตอร ดานทกษะ
1. วดและทดสอบทรานซสเตอรดวยมลตมเตอร
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
36
Page 37
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 12 เอสซอารและไทรแอก
12.1 โครงสรางและการทำางานของ เอสซอาร
12.2 โครงสรางและการ
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบเอสซอารและไทรแอก
37
Page 38
ทำางานของ ไทรแอก12.3 การตรวจสอบ
คณสมบตของ เอสซอารและไทรแอกโดยใชโอหมมเตอร
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1.อธบายการวดคาความ
ตานทานระหวางขาตาง ๆ ของเอสซอารและไทรแอกได
2. บอกวธการตรวจสอบหาขาของเอสซอารและไทรแอกได
3. บอกวธการจดชนวนและกระแสยดของเอสซอารและไทรแอกได
4. สามารถตรวจสอบเอสซอารและไทรแอกทดหรอชำารดได
ใบงานท 12 เอสซอารและไทรแอก
ดานทกษะ 1. วดและทดสอบเอสซอารและ
ไทรแอกดวยมลตมเตอร ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
38
Page 39
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 13 เทคนคการบดกร 13.1 13.2 13.3 13.4 การปอกสายไฟ 13.5
บนแผนวงจรพมพ 13.613.7 การถอนจดบดกร
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
แสดงความรเกยวกบเทคนคการบดกร
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. อธบายความหมายของ
การบดกรได2.บอกคณสมบตของตะกว
บดกรได3.บอกขนตอนการบดกรไดถก
ตอง4.อธบายขนตอนการปลอก
สายไฟไดถกตอง5.บอกการบดกรสายไฟชนด
ตาง ๆ เขากบอปกรณและแผนวงจรพมพได
6.บอกการจดวางอปกรณลง
39
Page 40
บนแผนวงจรพมพ บดกรและตดขาอปกรณตาง ๆ ไดอยางถกวธ
7.อธบายวธการการถอดอปกรณออกจากแผนวงจรพมพไดถกตอง
ใบงานท 13 เทคนคการบดกร ดานทกษะ 1. บดกรอปกรณ
อเลกทรอนกสบนแผนวงจรพมพ ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
40
Page 41
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
14.1 วงจรเรยงกระแส
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
1.แสดงความรเกยวกบการประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
41
Page 42
14.2 วงจรเรยงกระแสแบบครงคลน
14.3 วงจรเรยงกระแสแบบเตมคลน
14.4 วงจรเรยงกระแสแบบบรดจ
14.5 หลกการเบองตนในการคดลอกแผนวงจรพมพ
14.6 การรางแบบสำาหรบการเตรยมการเพอตอวงจร
14.7 การคดลอกวงจรจากลายวงจรพมพสำาเรจรป
2. ประกอบวงจรอเลกทรอนกสลงบนแผนวงจรพมพ
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. บอกชนดวงจรเรยง
กระแส2. อธบายการทำางานของวงจร
เรยงกระแสได3. บอกสตรการคำานวณหาแรง
ดนไฟฟากระแสตรงได4. ประกอบวงจรโดยการบดกร
ไดถกตอง 5. ทดสอบการทำางานของวงจร
ไดถกตอง6. สามารถทดลองวงจรจายไฟ
กระแสตรงแบบตาง ๆ โดยใชวธการบดกรได
7. สามารถคดลอกวงจรจากลายวงจรพมพสำาเรจรปได
8. ประกอบวงจรบนแผนวงจรพมพได
ใบงานท 14.1 การประกอบวงจรเลกทรอนกสเบองตนใบงานท 14.2 การประกอบวงจรเลกทรอนกสเบองตนบนแผนวงจรพมพ
ดานทกษะ 1. ประกอบวงจร
อเลกทรอนกสเบองตน2. ประกอบวงจร
อเลกทรอนกสเบองตนบนแผน
42
Page 43
วงจรพมพ ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณ
าการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
43
Page 44
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 15 การทำาโครงงาน15.1 ความสำาคญในการ
สรางโครงงาน15.2 ขนตอนการทำาโครง
งาน
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
1. สรางโครงงานขนาดเลกจากชดคต
2. แสดงความรเกยวกบการทำาโครงงานขนาดเลก (Mini Projects)
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1.สรางโครงงานทเปนพนฐาน
ทางอเลกทรอนกส และประกอบชดคตทไมซบซอนมากได
44
Page 45
2. นำาโครงงานทจดสรางขนมาใชประโยชนในชวตประจำาวนได
3. วดและตรวจสอบการทำางานของวงจรทจดสรางโครงงานได
4. แกปญหาตาง ๆ ทอาจเกดขนจากวงจรทจดสรางโครงงานได
ใบงานท 15 การทำาโครงงาน ดานทกษะ 1. วดทดสอบและประกอบ
วงจรอเลกทรอนกสเบองตนตามโครงงาน
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
45
Page 46
สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบตชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
ชอเรอง สมรรถนะยอยและจดประสงคการปฏบต
หนวยท 16 การใชงานออส สมรรถนะยอย (Element of
46
Page 47
ซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
16.1 ออสซลโลสโคป 16.2 การอานคาทหนาจอ
ออสซลโลสโคป16.3 การอานคาบเวลาและ
ความถ16.4 การอานคาแรงดน
ไฟฟากระแสสลบ16.5 ชอและหนาทการ
ทำางานของปมปรบ 16.6 สายโพรบวด
สญญาณ 16.7 ชนดของเครอง
กำาเนดสญญาณ16.8 คณสมบตทางเทคนค
และปมปรบตาง ๆ ของเครองกำาเนดสญญาณ
Competency) 1. แสดงความรเกยวกบ
การใชออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
2. ใชงาน ออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณตามการทดลอง
จดประสงคการปฏบต (Performance Objectives)
ดานความร 1. บอกตำาแหนงปมปรบ
ตาง ๆ ของออสซลโลสโคปได2.บอกหนาท และการทำางาน
ของปมปรบตาง ๆ ของออสซลโลสโคปไดอยางถกตอง
3.สามารถใชออสซลโลสโคปวดสญญาณไดถกตอง
4.อธบายการทำางานของปมปรบเครองกำาเนดสญญาณความถได
5.สามารถใชเครองกำาเนดสญญาณไดถกตอง
ใบงานท 16.1 การใชงานออสซลโลสโคปใบงานท 16.2 การใชงานเครองกำาเนดสญญาณ
ดานทกษะ 1. ใชงานออสซลโลสโคปตาม
การทดลอง2. ใชเครองกำาเนด
สญญาณความถตามการทดลอง
47
Page 48
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร
ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและ
รอบคอบ
48
Page 49
ตารางวเคราะหหลกสตรรายวชาชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100 – 1006 ท–ป–น 1 –3–2 จำานวนคาบสอน 4 คาบ : สปดาห ระดบชน ปวช .
พฤตกรรม
ชอหนวย
พทธพสย
ทกษะ
พสย
จตพส
ย
รวม
ลำาดบ
ความ
สำาคญ
ความ
รควา
มจำา คว
ามเข
าใจ
ประย
กต-น
ำาไป
ใช
วเคร
าะห
สงกว
า
บทท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
1 2 3 5 5 16 2
บทท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
1 1 3 4 4 13 5
บทท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
2 2 2 3 5 14 4
บทท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง
1 3 2 5 5 16 2
บทท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและ การตอสายดน
2 3 3 5 3 16 2
บทท 6 การควบคมมอเตอรเบองตน
2 2 3 5 3 15 3
บทท 7 ตวตานทาน 2 2 3 5 3 15 3
49
Page 50
บทท 8 ตวเกบประจ 2 2 3 5 3 15 3บทท 9 ตวเหนยวนำาตวเหนยวนำา
2 2 3 5 3 15 3
บทท 10 ไดโอด 2 2 3 5 3 15 3บทท 11 ทรานซสเตอร 2 2 3 5 3 15 3บทท 12 เอสซอารและไทรแอก
2 2 3 5 3 15 3
บทท 13 เทคนคการบดกร
2 1 2 5 3 13 5
บทท 14 การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
2 2 2 5 3 14 4
บทท 15 การทำาโครงงาน 1 2 3 5 4 15 3บทท 16 การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
2 2 3 5 5 17 1
รวม 28 32 44 77 58ลำาดบความสำาคญ 3 2 1
แผนการจดการเรยนรท 1 หนวยท 1
ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
สอนครงท 1/18
ชอเรอง ความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง
50
Page 51
1.1 ไฟฟาดด ใบงานท 1 การนวดหวใจใหผประสบภยจาก
1.2 การปฏบตเพอไมใหเกดไฟฟาดด ไฟฟาดด1.3 การปฐมพยาบาลเบองตนผถกไฟฟาดด
แนวคดสำาคญไฟฟาเปนพลงงานชนดหนง มทงโทษและประโยชนในเวลาเดยวกน
หากใชถกวธจะเกดประโยชนมหาศาล หากใชผดวธจะมโทษมหาศาลเชนเดยวกน การเกดไฟฟาดดเกดจากกระแสไฟฟาไหลผานรางกาย ซงอนตรายมากนอยทเกดตอรางกายจะแตกตางกน ตามปรมาณกระแสไฟฟาไหลผานและระยะเวลาทกระแสไหลผาน
การปฏบตงานทางดานไฟฟาและอเลกทรอนกสทปลอดภย ผใชไฟฟาจะตองทราบและเขาใจคณสมบตทางไฟฟา ตองระมดระวง ไมประมาท ทำางานอยางเปนระบบและรอบคอบ คำานงถงกฎแหงความปลอดภยขณะทำางาน
การชวยเหลอผประสบอบตเหตจากไฟฟาเปนสงจำาเปนและสำาคญอยางยง ตองกระทำาอยางถกวธ รวดเรว รอบคอบ ระมดระวง และมสต ทำาใหผประสบอบตเหตมอนตรายนอยและมโอกาสรอดพนจากอนตรายสงสด
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกถงอนตรายของไฟฟาได 1. ฝกนวดหวใจใหผประสบภยจากไฟฟาดดได
2. อธบายวธการปองกนอนตรายทเกดจาก
51
Page 52
ไฟฟาได 3. ปฐมพยาบาลผถกกระแสไฟฟาดดได4. สามารถปฏบตงานทางดานไฟฟาและ
อเลกทรอนกสไดอยางปลอดภย
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ1.1 ไฟฟาดด
ไฟฟาดด เปนอาการทเกดจากกระแสไฟฟาไหลผานรางกายโดยรางกายของมนษยจะเปนตวนำาไฟฟา อาการทถกไฟฟาดดจะขนอยกบปรมาณของกระแสทไหลผานรางกายและระยะเวลาทถกดดดงนน จงควรระมดระวงไมใหรางกายไปสมผสตวนำาไฟฟาทมกระแสไฟฟา โดยทสวนหนงของรางกายสมผสกบพนดนหรอสมผสกบตวนำาไฟฟาทตดตงอยบนพนดน ซงจะทำาใหมกระแสไหลผานรางกายลงดนไดงาย
1.2 การปฏบตเพอไมใหเกดไฟฟาดดในชวตประจำาวน นบตงแตในบานพกอาศยในสถานททำางาน ตลอด
จนถนน จะประกอบดวยไฟฟาอปกรณไฟฟาตาง ๆ จงควรดแลและระมดระวงตวเองเพอความปลอดภยและปองกนอนตรายทเกดจากไฟฟา ดงน
1. ระมดระวงไมใหมอหรอสวนใดของรางกายไปสมผสกบอปกรณไฟฟาทชำารดตามถนน
52
Page 53
2. ควรสงเกตหมนตรวจสอบและไมควรตงเสาอากาศโทรทศน บรเวณทมสายไฟฟาแรงสง
3. ถารางกายเปยกไมควรแตะตองอปกรณไฟฟาเพราะอาจจะถกกระแสไฟฟาดดและอาจเสยชวตได
4. อยาวางสายไฟฟาสอดไวใตพนพรมหรอวางของหนกกดทบ5. ควรตอสายดนจากโครงโลหะผานหลกดนลงดนโดยเฉพาะตเยน
หรอตแชทตงไวกบพนซเมนตหรอพนทชนแฉะ
6. อยาใชไฟฟาชอตปลา เพราะอาจจะทำาใหเกดอนตรายถงชวตได7. ถาพบอปกรณไฟฟาชำารด ตองรบแกไขซอมแซมทนท8. สายไฟแตกฉนวนหลดตองใชเทปฉนวนไฟฟาพนหมลวดตวนำาให
มดชดและแนนหนา9. เตารบชนดทตอแยกไดหลายทางไมควรใชในเวลาเดยวกนเพราะ
จะทำาใหกระแสไฟฟาไหลในเตารบสงมากเกนไปซงจะทำาใหโหลดเกนเปนเหตใหเกดความรอน ทำาใหฉนวนเสยหาย กระแสไฟฟาลดวงจรเกดไฟลกไหมได
1.3 การปฐมพยาบาลเบองตนผถกไฟฟาดดการชวยเหลอผถกไฟฟาดดทหยดหายใจสามารถทำาไดหลายวธแต
วธการผายปอดพรอมกบนวดหวใจจะเปนวธทมประสทธภาพและไดผลดทสดในการทจะชวยเหลอผทหยดหายใจใหกลบมาหายใจไดอกครงหนง
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 1/18, คาบท 1-4/56)1. ครชแจงรายละเอยดเกยวกบคำาอธบายรายวชา จดประสงค
รายวชา การวดผลและประเมนผลการเรยน คณลกษณะนสยทตองการใหเกดขน และขอตกลงในการเรยน
2. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 1 ใชเวลาประมาณ 20 นาท
3. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1 4. ขนนำาเขาสบทเรยน
53
Page 54
4.1 ครอธบายความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส4.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส4.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
5. ขนสอน5.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 1 เรองความ
ปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส5.2 ครเชญวทยากรผมความรมาบรรยายและสาธตวธการ
ปฐมพยาบาลเบองตนผถกไฟฟาดด5.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตาม
ใบงานท 15.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 1 การนวดหวใจใหผประสบ
ภยจากไฟฟาดด5.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน5.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด
6. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
7. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร1. สอการเรยนร
1.1 หนงสอเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส
1.2 แบบฝกหด1.3 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
2. แหลงการเรยนร
54
Page 55
2.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน ของสำานกพมพตาง ๆ
2.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล1. การวดผลและการประเมนผล
1.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
1.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน1.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน1.4 ตรวจแบบฝกหด
2. เกณฑการวดและประเมนผล2.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ2.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ2.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ2.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเหนอเวลาเรยนไมม
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 12. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 13. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 1
55
Page 56
เอกสารอางอง1. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด2. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
56
Page 57
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
57
Page 58
แผนการจดการเรยนรท 2 หนวยท 2 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
สอนครงท 2/18
ชอเรอง แหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง2.1 อะตอม ใบงานท 2 แหลง
กำาเนดไฟฟาและไฟฟา2.2 การเคลอนทของอเลกตรอน2.3 แหลงกำาเนดไฟฟา2.4 ชนดของไฟฟา2.5 พลงงานไฟฟา
แนวคดสำาคญอะตอมจะประกอบไปดวยอนภาคไฟฟาเลก ๆ 3 ชนด คออเลกตรอน
โปรตอนและนวตรอนโดยทอเลกตรอนจะมประจไฟฟาเปนลบ โปรตอนมประจไฟฟาเปนบวก และในนวตรอนมประจไฟฟาเปนกลางในสภาวะปกตอะตอมจะมสภาพเสถยร ถาอเลกตรอนทอยวงนอกสดไดรบพลงงานกจะทำาใหอเลกตรอน เคลอนทไปอยในอะตอมทอยถดไปทำาใหเกดการไหลของอเลกตรอนพลงงานทจะทำาใหอเลกตรอนในวตถตวนำาไหลได คอแหลงกำาเนดไฟฟาเชนถานไฟฉาย การกำาเนดไฟฟาสามารถกำาเนดไดจากหลายแหลง เชน การเสยดส การกด จากแสงอาทตย ความรอน ปฏกรยาเคม และสนามแมเหลกไฟฟา แหลงกำาเนดไฟฟาจากแสงเชนโซลา
58
Page 59
เซลล ปฏกรยาเคมเชนถานไฟฉาย จากสนามแมเหลกไฟฟา เชนจากเครองกำาเนดไฟฟา ไฟฟาจะแบงเปนไฟฟาสถตและไฟฟากระแส แตทนยมใชงานคอไฟฟากระแสซงจะมไฟฟากระแสสลบและไฟฟากระแสตรง
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายโครงสรางของอะตอมได1. ประกอบและตรวจสอบวงจรไฟฟาเบองตน
2. อธบายการไหลของอเลกตรอนได 3. บอกทมาของแหลงกำาเนดไฟฟาได4. อธบายโครงสรางของถานไฟฉายได5. อธบายหลกการทำางานของเครองกำาเนดไฟฟา
กระแสตรงได6. อธบายหลกการทำางานของเครองกำาเนดไฟฟา
กระแสสลบหนงเฟสและสามเฟสได7. บอกคณสมบตการตอเซลลไฟฟาอนกรมและ
ขนานไดถกตอง
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
59
Page 60
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ2.1 อะตอม
สสารทมในโลกนประกอบดวยอนภาคเลก ๆ ซงเรยกวาอะตอม (Atoms) หรอ ปรมาณ ภายในอะตอมจะประกอบไปดวยอนภาคไฟฟาเลก ๆ 3 ชนด คออเลกตรอน โปรตอนและนวตรอน โดยทอเลกตรอนจะมประจไฟฟาเปนลบ โปรตอนมประจไฟฟาเปนบวก และในนวตรอนมประจไฟฟาเปนกลาง การอยรวมกนของอนภาคทงสามในอะตอมเปนลกษณะทโปรตอนและนวตรอนรวมกนอยตรงกลาง เรยกวา นวเคลยส และมอเลกตรอนโคจรอยรอบ ๆ
2.2 การเคลอนทของอเลกตรอนภายในอะตอมจะมอเลกตรอนโคจรอยรอบ ๆ นวเคลยสเปนวง ๆ
อเลกตรอนทอยวงนอกสด เรยกวา อเลกตรอนอสระ ถาอเลกตรอนทอยวงนอกนไดรบพลงงานกจะทำาใหอเลกตรอนเคลอนทไปอยในอะตอมทอยถดไปทำาใหเกดการไหลของอเลกตรอน พลงงานทจะทำาใหอเลกตรอนในวตถตวนำาไหลได คอเครองกำาเนดไฟฟาเชนถานไฟฉาย โดยจะทำาหนาททงการรบและจายอเลกตรอน ซงเรยกวา ขวไฟฟาโดยกำาหนดไววาขวทรบอเลกตรอนเรยกวา ขวบวก ขวทจายอเลกตรอนเรยกวา ขวลบ กระแสอเลกตรอนจะไหลจากขวลบไปหาขวบวก
2.3 แหลงกำาเนดไฟฟา แหลงกำาเนดไฟฟามหลายชนดสามารถจำาแนกไดดงน1. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากการเสยดสของวตถ 2. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากพลงงานทางเคม3. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากพลงงานแมเหลกไฟฟา4. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากพลงงานแสง
60
Page 61
5. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากพลงงานความรอน6. แหลงกำาเนดไฟฟาทเกดขนจากแรงกด
2.4 ชนดของไฟฟาไฟฟาแบงออกเปน 2 ชนด ดงน1. ไฟฟาสถตเกดขนจากการเสยดส โดยการนำาสารตาง
ชนดมาถกนอเลกตรอนทอยในวงจรโคจรของสารทงสองอาจชนกนไดทำาใหสารชนหนงสญเสยอเลกตรอนไปใหกบสารหนง แตเนองจากวาสารเหลานไมไดตอกบสารภายนอก อเลกตรอนไมมโอกาสถายเทไดจงคงอยทสารนน จงเรยกไฟฟาแบบนวาไฟฟาสถต
2. ไฟฟากระแสคอ แหลงกำาเนดไฟฟาทมนษยคดคนขนมา เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนไปตามสายตวนำาหรอสายไฟฟาดวยความเรวเทาแสงคอ 186,000 ไมล ตอวนาท หรอ 300 ลานเมตรตอวนาทไฟฟากระแส เปนไฟฟาทใชอยในบานพกอาศย และในโรงงานอตสาหกรรมทวไป
2.5 พลงงานไฟฟาพลงงานไฟฟา (Energy) หมายถง ความสามารถของแรงดนไฟฟาททำาใหประจไฟฟาเคลอนท
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 2/18, คาบท 5-8/56)8. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 2 ใชเวลาประมาณ
20 นาท9. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 2 10. ขนนำาเขาสบทเรยน
10.1 ครอธบายแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา10.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา10.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
11. ขนสอน
61
Page 62
11.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 2 เรองแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
11.2 ครนำาตวอยางแหลงกำาเนดไฟฟากระแสตรงมาแสดงใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย
11.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 2
11.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 2 แหลงกำาเนดไฟฟาและไฟฟา
11.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
11.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด12. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน13. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร3. สอการเรยนร
3.1 หนงสอเรยน หนวยท 2 เรองแหลงกำาเนดไฟฟาและพลงงานไฟฟา
3.2 ตวอยางแหลงกำาเนดไฟฟากระแสตรง3.3 แบบฝกหด3.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
4. แหลงการเรยนร4.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ4.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล3. การวดผลและการประเมนผล
62
Page 63
3.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
3.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน3.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน3.4 ตรวจแบบฝกหด
4. เกณฑการวดและประเมนผล4.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ4.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ4.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ4.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 22. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 23. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 2
เอกสารอางอง3. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด
63
Page 64
4. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตามบรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
64
Page 65
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................)
65
Page 66
ตวแทนนกเรยน ครผสอน
66
Page 67
แผนการจดการเรยนรท 3 หนวยท 3 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
สอนครงท 3/18
ชอเรอง กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง3.1 กฎของโอหม ใบงานท 3 กฎของโอหมและ
วงจรไฟฟา 3.2 วงจรไฟฟาเบองตน เบองตน3.3 วงจรอนกรม3.4 วงจรขนาน3.5 วงจรผสม
แนวคดสำาคญยอรจซมอนโอหม นกฟสกสชาวเยอรมน ไดคดคนกฎของโอหมกลาว
วา ความสมพนธของแรงดนกระแสและความตานทาน โดยปรมาณของกระแสไฟฟาทไหลในวงจรจะเปลยนแปลงไปตามคาแรงดนทจายใหกบวงจรนนแตเปลยนแปลงเปนสวนกลบกบความตานทานไฟฟา วงจรไฟฟาเบองตนมสวนประกอบหลก 3 สวนคอแหลงจายไฟฟา สายตวนำา และโหลด วงจรอนกรม คอการนำาเอาอปกรณทางไฟฟามาตอกนในลกษณะทปลายดานหนงของอปกรณตวท 1 ตอเขากบอปกรณตวท 2 จากนนนำาปลายทเหลอของอปกรณตวท 2 ไปตอกบอปกรณตวท 3 ไปเรอย ๆ ม
67
Page 68
ผลทำาใหกระแสทไหลในวงจรมคาเทากน ความตานทานรวมของวงจรมคาเทากบความตานทานทกตวรวมกน วงจรขนาน คอวงจรทเกดจากการตออปกรณไฟฟาตงแต 2 ตวขนไปตอครอมหลงชนหลงกนไปเรอย ๆ มผลทำาใหคาของแรงดนไฟฟาทตกครอมอปกรณไฟฟาแตละตวมคาเทากน สวนการไหลของกระแสไฟฟาจะมตงแต 2 ทางขนไปสวนคาความตานทานรวมภายในวงจรขนานจะมคาเทากบผลรวมของสวนกลบของคาความตานทานทกตวรวมกน วงจรผสมเปนการตออปกรณไฟฟาดงแต 3 ตวขนไปตอกนเปนวงจรอนกรมและวงจรขนานผสมกนไปทำาใหคณสมบตวงจรเปลยนไปตามวงจรอนกรมและวงจรขนาน
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบกฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายกฎของโอหมไดถกตอง1. ประกอบและวดทดสอบวงจรไฟฟา
2. คำานวณหาคา แรงดน กระแสและความ เบองตน
ตานทานจากกฎของโอหมไดถกตอง 3. บอกสวนประกอบของวงจรไฟฟาไดถกตอง4. บอกลกษณะและคณสมบตของวงจรอนกรม
วงจรขนานและวงจรผสมไดถกตอง5. คำานวณหาคาความตานทาน กระแส และแรงดน
จากวงจรอนกรม ขนาน ผสมไดถกตอง
68
Page 69
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ3.1 กฎของโอหม
ยอรจซมอนโอหม (George Simon Ohm) นกฟสกสชาวเยอรมน ไดคดคนกฎของโอหมโดยกลาววา ในวงจรไฟฟาใด ๆ จะประกอบดวยสวนสำาคญ 3 สวน คอ แหลงจายพลงงานไฟฟาซงประกอบดวยแรงดนไฟฟาและกระแสไฟฟาอปกรณไฟฟาหรอความตานทานไฟฟา ความสำาคญของวงจรไฟฟาทจะตองคำานงถงเมอมการตอวงจรไฟฟาใด ๆ จะตองทราบคาแรงดนและกระแสทจะทำาใหอปกรณไฟฟาไมเสยหายดงนนจงไดสรปเปนกฎของโอหมออกมาดงน คอ
1) ในวงจรใด ๆ กระแสไฟฟา (I) ทไหลในวงจรนนจะเปนแปรผนตรงกบแรงดนไฟฟา (E)
I E2) ในวงจรใด ๆ กระแสไฟฟาทไหลในวงจรนนจะแปรผนตรงกบความ
ตานทานไฟฟา (R)I
สามารถเขยนเปนสตรคำานวณไดดงนI =
3.2 วงจรไฟฟาเบองตนวงจรไฟฟาเบองตน มสวนประกอบหลก 3 สวน คอ แหลงจาย
ไฟฟา สายตวนำา และโหลด3.3 วงจรอนกรม
69
Page 70
วงจรอนกรม (Series Circuit) หมายถงการนำาเอาอปกรณทางไฟฟามาตอกนในลกษณะทปลายดานหนงของอปกรณตวท 1 ตอเขากบอปกรณตวท 2 จากนนนำาปลายทเหลอของอปกรณตวท 2 ไปตอกบอปกรณตวท 3 และจะตอลกษณะนไปเรอย ๆ
3.4 วงจรขนานวงจรขนาน (Parallel Circuit) คอวงจรทเกดจากการตอ
อปกรณไฟฟาตงแต 2 ตวขนไปตอครอมหลงชนหลงกนไปเรอย ๆ มผลทำาใหคาของแรงดนไฟฟาทตกครอมอปกรณไฟฟาแตละตวมคาเทากน สวนการไหลของกระแสไฟฟาจะมตงแต 2 สาขาขนไป สวนคาความตานทานรวมภายในวงจรขนานจะมคาเทากบผลรวมของสวนกลบของคาความตานทานทกตวรวมกน ซงคาความตานทานรวมภายในวงจรไฟฟาแบบขนานจะมคานอยกวาคาความตานทานทมคานอยทสดเสมอ และคาแรงดนทตกครอมตวตานทานไฟฟาแตละตวจะมคาเทากบแหลงจาย
3.5 วงจรผสมวงจรผสมคอวงจรทประกอบดวยอปกรณตงแต 3 ตวขนไปนำามา
ตอกนทงแบบขนานและแบบอนกรมผสมกน
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 3/18, คาบท 9-12/56)14. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 3 ใชเวลาประมาณ
20 นาท15. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 3 16. ขนนำาเขาสบทเรยน
16.1 ครอธบายกฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน16.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบกฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน16.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
17. ขนสอน17.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 3 เรองกฎของโอหม
และวงจรไฟฟาเบองตน
70
Page 71
17.2 ครยกตวอยางการนำากฎของโอหมไปใชงาน แลวสมใหนกเรยนออกมาฝกคำานวณหนาชนเรยนตามโจทยทครกำาหนดให
17.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 3
17.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 3 กฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
17.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
17.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด18. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน19. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร5. สอการเรยนร
5.1 หนงสอเรยน หนวยท 3 เรองกฎของโอหมและวงจรไฟฟาเบองตน
5.2 แบบฝกหด5.3 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
6. แหลงการเรยนร6.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ6.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล5. การวดผลและการประเมนผล
5.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
71
Page 72
5.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน5.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน5.4 ตรวจแบบฝกหด
6. เกณฑการวดและประเมนผล6.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ6.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ6.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ6.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 32. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 33. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 3
เอกสารอางอง5. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด
72
Page 73
6. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตามบรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
73
Page 74
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ...............................................
74
Page 75
(...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
75
Page 76
แผนการจดการเรยนรท 4 หนวยท 4 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย วงจรไฟฟาแสงสวาง สอนครงท 4/18
ชอเรอง วงจรไฟฟาแสงสวาง จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง4.1 หลอดไส ใบงานท 4 วงจร
ไฟฟาแสงสวาง4.2 หลอดฟลออเรสเซนต4.3 หลอดแสงจนทร4.4 หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต4.5 หลอดคอมแพคบลลาสตภายในชนด
อเลกทรอนกส4.6 หลอดคอมแพคบลลาสตภายนอก
แนวคดสำาคญการทจะทำาใหเกดแสงสวางในวงจรไฟฟาไดนน ในวงจรจะตอง
ประกอบดวยแหลงจายไฟฟาสำาหรบปอนแรงดนและกระแสใหกบหลอดโดยผานสายไฟ โดยทแหลงจายไฟฟาจะเปนแบบไฟฟากระแสตรงหรอกระแสสลบขนอยกบชนดของหลอดทตองการใชกบไฟฟาประเภทใด ถาเปนไฟฟาทใชตามอาคารบานเรอน ตองปอนไฟฟากระแสสลบใหกบหลอดไฟ
หลอดไฟทใชงานในปจจบนมอยมากมายหลายประเภท เชน หลอดไส หลอดนออน หลอดแสงจนทร หลอดฟลออเรสเซนต หลอดทงสเตนฮาโลเจน หลอดไลหะฮาไลด หลอดโซเดยม เปนตน หลอดบางประเภทเปนทคนเคยและพบเหนไดทวไป เชน หลอดไส หลอดฟลออเรสเซนต เปนตน
76
Page 77
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบวงจรไฟฟาแสงสวาง
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกขอดขอเสยของหลอดแตละชนดได 1. ตอและตรวจสอบวงจรไฟฟาแสงสวาง2. อธบายการตอวงจรหลอดไสได
เบองตน
3. อธบายการทำางานวงจรหลอดฟลออเรสเซนตได4. คำานวณหาคากำาลงงานทเกดขนกบหลอดไฟ
ไดอยางถกตอง
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ4.1 หลอดไส
หลอดไส (Incandescent Lamp) เปนหลอดทมใชอยในยคแรก ๆ ในปจจบนถงแมจะมการใชงานนอยลง เนองจากปรมาณแสงทเปลงออกมาตอกำาลงไฟฟาทใชมคานอยเมอเปรยบเทยบกบหลอดชนดอนๆ และมอายการใชงานทสนกวา แตกยงมใชงานอย ดวยเหตผลทวามราคาถก มหลายขนาด หลายรปราง และมหลายส
77
Page 78
4.2 หลอดฟลออเรสเซนตเปนหลอดไฟฟาทนยมใชกนทวไป เพราะวาใหแสงสวางนวลสบาย
ตา และมอายการใชงานทยาวนานกวาหลอดไสถง 8 เทา ลกษณะของหลอดเปนรปทรงกระบอก รปวงกลมและตวย มขนาดอตราทนกำาลง 10 วตต 20 วตต 32 วตต และ 40 วตต เปนตน ขนาด 40 วตตมอายการใชงาน 8,000 ถง 12,000 ชวโมง ใหความสวางของแสงประมาณ 3,100 ลเมน
4.3 หลอดแสงจนทรการทำางานของหลอดแสงจนทร อาศยหลกการผานกระแสไฟฟา
เขาไปในหลอดบรรจกาซเฉอยผสมไอปรอทความดนสง ทำาใหเปลงแสงออกมา เมอกาซความดนสงแตกตว โดยอาศยการอารก หรอการเกดประกายไฟของขวหลอดดงนนจงตองการแรงดนสงมากในการจดหลอด ปกตจะใชบลลาสตชวย ซงตองเปนบลลาสตทใชเฉพาะกบหลอดแสงจนทรเทานน แตมหลอดแสงจนทรทออกแบบพเศษขนมาสามารถจดหลอดไดโดยไมตองใชบลลาสต แตมประสทธภาพตำากวาหลอดแสงจนทรแบบมบลลาสต รปรางลกษณะของหลอดแสงจนทร
4.4 หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนตหลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต คอ หลอดฟลออเรสเซนตขนาด
เลก พฒนาขนมาเพอประหยดพลงงานไฟฟาและใชแทนหลอดไสมกำาลงสองสวางสง มอายการใชงานเฉลย 8,000 ชวโมง
4.5 หลอดคอมแพคบลลาสตภายในชนดอเลกทรอนกสเปนหลอดประหยดไฟอกชนดหนง บลลาสตและสตารทเตอรเปน
แบบอเลกทรอนกสเรยกรหสหลอดวา PCL อายการใชงานเฉลย 8,000 ชวโมง มขนาด 9 วตต 11 วตต 15 วตต และ 20 วตต
4.6 หลอดคอมแพคบลลาสตภายนอกหลอดชนดนบลลาสตและสตารทเตอรจะอยภายนอกคอสามารถ
เปลยนเฉพาะหลอดไดหลอดชนดนมรหส PL – S หรอเรยกวา หลอดตะเกยบ มขนาด 7 วตต 9 วตต และ 11 วตต
78
Page 79
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 4/18, คาบท 13-16/56)20. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 4 ใชเวลาประมาณ
20 นาท21. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 4 22. ขนนำาเขาสบทเรยน
22.1 ครอธบายวงจรไฟฟาแสงสวาง22.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบวงจรไฟฟาแสงสวาง22.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
23. ขนสอน23.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 4 เรองวงจรไฟฟา
แสงสวาง23.2 ครนำาตวอยางหลอดไฟประเภทตาง ๆ มาใหนกเรยน
พจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย23.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตาม
ใบงานท 423.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 4 วงจรไฟฟาแสงสวาง23.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน23.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด
24. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
25. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร7. สอการเรยนร
7.1 หนงสอเรยน หนวยท 4 เรองวงจรไฟฟาแสงสวาง7.2 ตวอยางหลอดไฟประเภทตาง ๆ7.3 แบบฝกหด
79
Page 80
7.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน8. แหลงการเรยนร
8.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน ของสำานกพมพตาง ๆ
8.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล7. การวดผลและการประเมนผล
7.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
7.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน7.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน7.4 ตรวจแบบฝกหด
8. เกณฑการวดและประเมนผล8.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ8.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ8.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ8.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน
80
Page 81
1. ผลการปฏบตตามใบงานท 42. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 43. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 4
เอกสารอางอง7. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด8. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ
81
Page 82
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
82
Page 83
แผนการจดการเรยนรท 5 หนวยท 5 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
สอนครงท 5/18
ชอเรอง อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง5.1 ฟวส ใบงานท 5 อปกรณ
ปองกนไฟฟาและการตอ5.2 ปลกฟวส สายดน5.3 สวตชตดวงจรอตโนมต5.4 สวตชทชโน 5.5 โหลดเซนเตอร 5.6 เซฟตสวตช 5.7 การตอสายดน
แนวคดสำาคญไฟฟาทใชตามบานเรอนเปนไฟฟากระแสสลบ นยมเรยกสน ๆ วา ไฟเอ
ซ (AC : Alternating Current) มคาความตางศกยเทากบ 220 โวลต 1 เฟส 2 สาย สายหนงมศกยไฟฟาเปนศนย เมอเทยบกบพนดน เรยกวา สายนวตรอน (Neutral Wire) หรอสาย N สวนอกสายหนงจะมศกยไฟฟาสงเมอเทยบกบพนดนเรยกวา สายไฟ (Live Wire หรอ Hot Wire) นยมเรยกสน ๆ วาสาย Line หรอ L ดวยเหตนเอง ศกยไฟฟาระหวางสาย L กบ N จงตางศกยกน 220 โวลต ถาหากวาสาย L สมผสกบสาย N โดยไมผานโหลดใด ๆ จะทำาใหเกดความรอนจำานวนมหาศาล ณ จดท
83
Page 84
สายสมผสกน สงผลใหเกดการอารกและเกดประกายไฟอยางรนแรง ทำาใหสายไฟฟาหลอมละลาย และขาดออกจากกนในทนท ลกษณะเชนนเรยกวา เกดการลดวงจร หรอเรยกวา ไฟชอต ในทางปฏบตจงตองตดตงอปกรณปองกนไฟฟา เพอปองกนอนตรายทจะเกดกบระบบไฟฟา เนองจากการลดวงจร การเลอกอปกรณตดตอนกระแสไฟฟา จะตองทำาความเขาใจถงหลกการทำางานของอปกรณปองกนแตละชนด เพอใหสามารถเลอกใชอปกรณปองกนไดอยางถกตอง เหมาะสม มความปลอดภย อปกรณปองกนทางไฟฟาทนยมใชกนทวไปตามบานเรอนและอาคารสำานกงานตาง ๆ ไดแก ฟวส เซอรกตเบรกเกอร สวตชทชโน โหลดเซนเตอร เซฟตสวตช และ กราวดรอด
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบอปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกประโยชนของอปกรณปองกนไฟฟาได 1. ประกอบและตรวจสอบอปกรณปองกน2. อธบายโครงสรางของฟวสแตละชนดได ไฟฟาและการตอสายดนเบองตน 3. อธบายหลกการทำางานของสวตชตดวงจร
อตโนมตได4. สามารถตดตงเครองตดกระแสไฟฟาอตโนมต
เขากบระบบไฟฟาไดอยางถกตอง5. บอกวธการปรบความไวของเครองตดกระแส
ไฟฟาอตโนมตไดอยางถกตอง6. เลอกขนาดของสายดนและการตอลงดนได
อยางถกตอง
84
Page 85
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ5.1 ฟวส
ฟวส (Fuse) เปนอปกรณปองกนทนยมใชงานทวไป เนองจากใชงานงาย ตดตงสะดวก ฟวสจะทำาหนาทตดกระแสออกจากวงจร เมอเกดการลดวงจรและกระแสไฟฟาไหลเกนพกด สวนประกอบของฟวสทำาจากโลหะผสม เชน ทองแดง ตะกว ดบก สามารถนำาไฟฟาไดด จดหลอมละลายตำาฟวสจะหลอมละลายทนทเมอมกระแสไหลผานมากเกนคาพกดทฟวสสามารถจะทนได การใชงานฟวสจะตองใชงานรวมกบกระบอกฟวส เพอปองกนอนตรายและสบเปลยนไดสะดวก
5.2 ปลกฟวสปลกฟวส (Plug Fuse) หมายถง ฟวสทมเครองหอหมฟวสไว
ทงหมด และเปนอปกรณทใชงานคกบสะพานไฟหรอคตเอาตบนแผงจายไฟ ปลกฟวสทใชงานทวไปเปนชนด D – Fuse ซงบรรจไวในกระเบองทรงกระบอกกลวงปด ภายในบรรจทรายละเอยดเพอชวยในการดบอารกและระบายความรอนเมอฟวสขาด
5.3 สวตชตดวงจรอตโนมตสวตชตดวงจรอตโนมต (Circuit Breaker) หมายถง อปกรณ
ททำางานเปดและปดวงจรไฟฟาแบบไมอตโนมตแตสามารถเปดวงจรไดอตโนมต ถามกระแสไหลผานเกนกวาคาทกำาหนดโดยไมมความเสยหายเกดขน โดยทเซอรกตเบรกเกอรไมไดรบความเสยหาย เมอแกไขวงจรเสรจกสามารถใชงานเซอรกตเบรก เกอรใหมไดอกโดยโยกสวตชทเบรกเกอรอก–ครง
85
Page 86
5.4 สวตชทชโน สวตชทชโน (Ticino) เปนอปกรณตดตอนและปองกนเฉพาะจด
ซงนยมใชทวไป เนองจากสามารถปองกนได ทงการลดวงจรและโอเวอรโหลด จงเหมาะทสดสำาหรบการปองกนระบบปรบอากาศ (Air conditioner) โครงสรางภายนอกจะมปมสแดงและสดำาเพอควบคมการทำางาน
5.5 โหลดเซนเตอร โหลดเซนเตอร (Load Center) หมายถง ศนยควบคมการจาย
ไฟ มลกษณะเปนตโลหะทำาจากแผนเหลกบาง ๆ ภายในจะมรองสำาหรบเสยบลกเซอรกตเบรกเกอร (ลกซบ) โดยจะตดเฉพาะวงจรของสาย Line เพยงอยางเดยว นยมใชตามอาคารทมจำานวนหลาย ๆ ชน หรอภายในอาคารทมการใชกระแสจำานวนมาก นอกจากนยงงายตอการซอมแซมระบบไฟฟาภายในหลง เนองจากมอสระในการตดและตอวงจร กลาวคอ ลกเซอรกตเบรกเกอรหนงตวจะใชควบคมระบบไฟฟาหนงหองทงวงจรไฟฟาแสงสวางและวงจรกำาลง
5.6 เซฟตสวตช เซฟตสวตช (Safety Switch) เรยกอกอยางหนงวา สวตช
นรภย เปนอปกรณตดตอนและปองกนอนแรกททำาหนาทรบแรงดนไฟฟาจากภายนอกอาคารเขามาภายในตวอาคาร ดงนน ในอาคารหนงหลงอาจจะมเซฟตสวตชเพยงตวเดยว ยกเวนในกรณทเปนอาคารขนาดใหญ มการออกแบบไวเปนการเฉพาะเทานน จงอาจจะมเซฟตสวตชมากกวาหนงตว ดงนน จงออกแบบใหมความแขงแรงพเศษ
5.7 การตอสายดนการตอสายดน (Ground) หรอทเรยกอกอยางวา การตอลง
กราวด หมายถง การใชตวนำาไฟฟาตอเชอมระหวางวงจรไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาสวนทเปนโลหะลงสพนดน ถาหากเกดมกระแสรวไหลกระแสกจะไหลลงดน ทำาใหผทไปสมผสปลอดภยจากการถกกระแสไฟฟาดด ดงนนการตอ
86
Page 87
สายดนจงเปนวธการปองกนอนตรายทดทสด แตตามบานเรอนสวนใหญจะไมนยมตอลงดน ซงเปนการมองขามความปลอดภยในชวตและทรพยสน หลกดน (Ground rod) ตองทำาดวยวสดททนตอการผกรอน และไมเปนสนม เชน แทงทองแดง แทงเหลกชบหรอหมดวยทองแดงและไมมปลายเหลกโผลออกมาสมผสกบเนอดน เพอไมใหเหลกเปนสนม และตองไมมการเจาะรเพอยดทองแดงกบเหลกใหตดกน มฉะนนแทงเหลกจะเปนสนมตามรทเจาะนน
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 5/18, คาบท 17-20/56)26. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 5 ใชเวลาประมาณ
20 นาท27. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 5 28. ขนนำาเขาสบทเรยน
28.1 ครอธบายอปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน28.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบอปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน28.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
29. ขนสอน29.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 5 เรองอปกรณ
ปองกนไฟฟาและการตอสายดน29.2 ครนำาตวอยางและรปภาพเกยวกบอปกรณปองกนไฟฟา
ประเภทตาง ๆ มาใหนกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย
29.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 5
29.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 5 อปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
29.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
87
Page 88
29.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด30. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน31. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร9. สอการเรยนร
9.1 หนงสอเรยน หนวยท 5 เรองอปกรณปองกนไฟฟาและการตอสายดน
9.2 ตวอยางและรปภาพเกยวกบอปกรณปองกนไฟฟาประเภทตาง ๆ
9.3 แบบฝกหด9.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
10. แหลงการเรยนร10.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ10.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล9. การวดผลและการประเมนผล
9.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
9.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน9.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน9.4 ตรวจแบบฝกหด
10. เกณฑการวดและประเมนผล10.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
88
Page 89
10.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
10.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
10.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 52. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 53. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 5
เอกสารอางอง9. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด10. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
89
Page 90
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................
90
Page 91
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
91
Page 92
แผนการจดการเรยนรท 6 หนวยท 6 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย การควบคมมอเตอรเบองตน สอนครงท 6/18
ชอเรอง การควบคมมอเตอรเบองตน จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง6.1 ความหมายและจดประสงคของ
การ ใบงานท 6.1 การเรมเดนสปตเฟสมอเตอรควบคมมอเตอร ใบงานท 6.2 วงจรสตารท
มอเตอร 3 เฟส6.2 อปกรณทใชสำาหรบการควบคม
มอเตอร โดยตรง6.3 มอเตอรไฟฟากระแสสลบ6.4 วธการควบคมมอเตอร
แนวคดสำาคญมอเตอรไฟฟากระแสสลบทใชงานโดยทวไปจะมอย 2 ชนดคอ 1 เฟส
และ 3 เฟส การทจะทำาใหมอเตอรหมนจะตองมอปกรณควบคมและปองกนเชน สวตช ฟวส คอนแทกเตอร โอเวอรโหลดรเลยไทมเมอรรเลย เปนตน วงจรควบคมมอเตอรมหนาทสำาคญคอ ควบคมความเรว กลบทศทางการหมน ปองกนโหลดมอเตอรเกนซงจะขนอยกบการใชงานและการออกแบบวงจรควบคมใหเหมาะสมกบงาน
สมรรถนะยอย
92
Page 93
แสดงความรเกยวกบการควบคมมอเตอรเบองตน
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกความหมายและจดประสงคของการ 1. ตอวงจรและอปกรณควบคมมอเตอรไฟฟา
ควบคมมอเตอรได เบองตน2. บอกอปกรณทใชในการควบคมมอเตอรได 2. ตอวงจรและอปกรณควบคมมอเตอร 3 เฟส 3. อธบายหลกการทำางานของมอเตอรไฟฟา 1 เฟส เบองตน
และ 3 เฟส ได 4. อธบายวธการควบคมมอเตอร 1 เฟส และ 3 เฟส ได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ6.1 ความหมายและจดประสงคของการควบคมมอเตอร
การควบคมมอเตอร หมายถง การควบคมใหมอเตอรหมนใชงานได โดยมอเตอรไมไหมและประหยดกระแสไฟฟา เนองจากมอเตอรหมนไดรวดเรวทนท ในขณะทมอเตอรจะเรมหมนมอเตอรจะใชกระแสเรมตนหมนประมาณ 2 – 6 เทาของกระแส ตอนทมอเตอรทำางานปกตและใชเวลาในการเรงความเรว จนถงความเรวปกต ยงถาเปนมอเตอรทมกำาลงแรงมาสง ๆ ยงตองใชเวลาในการเรงความเรวมาก อนเปนสาเหตใหมอเตอรเกดการไหมได
93
Page 94
การบงคบใหมอเตอรทำางานตามทตองการ ทงนขนอยกบจดประสงคของการใชงาน ซงประกอบดวย
1) การเรมหมน หมายถง การเรมหมนของมอเตอรควรจะปฏบตอยางไร เชน ลดแรงดนขณะเรมหมน หรอจายแรงดนเตมพกด เนองจากมผลตอแรงบด หรอทอรก (Torque) อนจะทำาใหเกดความเสยหายตอแหวนและตลบลกปนของมอเตอรได
2) การสลบทศทางการหมน (Direction Control) หมายถง การบงคบใหมอเตอรกลบทางหมนแบบทนททนใดจากทวนเขมนาฬกา หรอตรงกนขามหรอใหมอเตอรหยดหมนกอนจงคอยกลบทางหมน
3) การควบคมความเรว (Speed Motor) หมายถง การบงคบใหมอเตอรหมนชาลงหรอเรวกวาเดมเนองจากมอเตอรบางชนดออกแบบใหมขดลวดมากกวา 1 ชด ดงนน จงตองสงเกตทปายบอกพกดหรอเนมเพลต (Name Plate) ใหเขาใจกอนนำาไปใชงาน
4) การจำากดกระแสขณะเรมหมน หมายถง การหลกเลยงไมใหมกระแสจำานวนมากขณะทเรมหมน เพอปองกนฉนวนของขดลวดไดรบความเสยหาย เชน ใชตวตานทานตอรวมเขากบวงจรขณะเรมหมน หรอเรมหมนแบบสตารรนแบบเดลตา
5) การปองกนมอเตอร หมายถง การตดตงอปกรณปองกนอยางเหมาะสม เพอปองกนการใชงานเกนกำาลง (Overload) หรอการลดวงจร (Short Circuit) รวมถงความปลอดภยของผปฏบตงานอกดวย
6.2 อปกรณทใชสำาหรบการควบคมมอเตอรการควบคมมอเตอรแบบกงอตโนมต จะตองใชอปกรณประกอบ
หลายอยาง ไดแก Push Button Switch, Overload Relay, Magnetic Switch, Timer Relay, Pilot Lamp, Auxiliary Relay และ Fuse
94
Page 95
6.3 มอเตอรไฟฟากระแสสลบอนดกชนมอเตอร (Induction Motor) ทนยมใชงานทวไป จะ
อาศยวธการเหนยวนำาทางไฟฟา กลาวคอ ตวโรเตอร (Rotor) ซงเปนสวนทหมนจะไมมกระแสไฟฟาจายเขามา เหมอนกบมอเตอรไฟฟากระแสตรง แตจะอาศยการเหนยวนำาไฟฟาทเกดจากขดลวดตวนำาซงพนไวในรองสลอดของสเตเตอรโดยเกดเปนแรงบดควบคระหวางโรเตอรกบสเตเตอร และทำาใหโรเตอรหมนไปได ทนยมใชงานโดยทวไป แบงออกเปน 2 ชนดคอชนด 1 เฟส และชนด 3 เฟส
6.4 วธการควบคมมอเตอร ความหมายของวธการควบคมมอเตอร1) การควบคมดวยมอ หรอทเรยกวา Manual Control
หมายถงใชคนหรอโอเปอเรเตอร (Operator) ทำาหนาทควบคมโดยตรง เชน ใชวธการเสยบเขากบปลก สวนมากจะใชกบมอเตอรทมขนาดเลก ไดแก เครองใชไฟฟาภายในบานทวไป
2) แบบกงอตโนมต หมายถงการใชอปกรณประกอบเขามาชวยในการควบคม ไดแก Magnetic Contactor และ Push Button Switch ซงเปนวธการควบคมทจะกลาวถงตอไป
3) แบบอตโนมต หรอทเรยกวา Automatic Control หมายถง การตดตงอปกรณตรวจจบ (Sensor Devices) ไวตามจดตาง ๆ เพอใหสามารถทำางานไดเองตลอดเวลา ตวอยางเชน การตดตงสวตชลกลอย (Float Switch) เพอควบคมระดบนำาในถง หรอตดตง Timer Relay เพอนบเวลา
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 6/18, คาบท 21-24/56)32. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 6 ใชเวลาประมาณ
20 นาท33. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 6 34. ขนนำาเขาสบทเรยน
34.1 ครอธบายการควบคมมอเตอรเบองตน
95
Page 96
34.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกนอภปรายเกยวกบการควบคมมอเตอรเบองตน
34.3 ครแจงจดประสงคการเรยน35. ขนสอน
35.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 6 เรองการควบคมมอเตอรเบองตน
35.2 ครนำารปภาพเกยวกบอปกรณทใชสำาหรบควบคมมอเตอรมาใหนกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย
35.3 ครอธบายเรองมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส และ 3 เฟส แลวใหนกเรยนไดซกถาม
35.4 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 6.1 และ 6.2
35.5 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 6.1 การเรมเดนสปตเฟสมอเตอร และ ใบงานท 6.2 วงจรสตารทมอเตอร 3 เฟสโดยตรง
35.6 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
35.7 นกเรยนทำาแบบฝกหด36. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน37. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร11. สอการเรยนร
11.1 หนงสอเรยน หนวยท 6 เรองการควบคมมอเตอรเบองตน
11.2 รปภาพเกยวกบอปกรณทใชสำาหรบควบคมมอเตอร11.3 แบบฝกหด11.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
96
Page 97
12. แหลงการเรยนร12.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ12.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล11. การวดผลและการประเมนผล
11.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
11.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน11.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน11.4 ตรวจแบบฝกหด
12. เกณฑการวดและประเมนผล12.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ12.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ12.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ12.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 6.1 และ 6.2
97
Page 98
2. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 63. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 6
เอกสารอางอง11. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด12. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................
98
Page 99
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
99
Page 100
.................................................................................................................
..........................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
100
Page 101
แผนการจดการเรยนรท 7 หนวยท 7 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ตวตานทาน สอนครงท 7/18
ชอเรอง ตวตานทาน จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง7.1 แบบของตวตานทานไฟฟา ใบ
งานท 7.1 แบบของตวตานทาน7.2 ตวตานทานแบบเลอกคาได ใบ
งานท 7.2 อานคาสตวตานทาน7.3 ตวตานทานแบบเปลยนคาได ใบ
งานท 7.3 วดคาตานทาน7.4 ตวตานทานชนดพเศษ7.5 หนวยของความตานทาน7.6 การอานคาความตานทานโดยตรง7.7 การอานคาความตานทานจากรหสตวเลข7.8 การอานคาความตานทานจากรหสส7.9 มลตมเตอรแบบแอนะลอก 7.10มลตมเตอรแบบดจตอล7.11การวดความตานทาน
แนวคดสำาคญความตานทานจะมผลตอการทำางานของอปกรณไฟฟาอเลกทรอนกส
แตอปกรณททำาใหเกดความตานทานโดยตรงคอ ตวตานทาน ซงเมอนำา“ ”
101
Page 102
ไปตอรวมในวงจรอเลกทรอนกสจะมหนาทจำากดการไหลของกระแส
ตวตานทานมคาหลายชนดการจะเลอกใชงานไดถกตองและเหมาะสมจำาเปนตองรถงการกำาหนดคาและหนวยของความตานทาน ซงโดยทวไปแลวการกำาหนดคาของความตานทานจะจดอยในลกษณะตางกน เชน การกำาหนดคาดวยตวเลข ตวอกษร และรหสส ซงจะขนอยกบความสะดวก การกำาหนดคาดวยรหสสจะมอยสองแบบ คอ แบบรหสส 4 สและ 5 ส ซงรหสสตวสดทายจะเปนตวบอกคาผดพลาด
การวดคาความตานทาน เพอตรวจสอบวาความตานทาน โดยใชโอหมมเตอรแบบดจตอลหรอแบบแอนะลอก
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบตวตานทาน
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกลกษณะโครงสรางของตวตานทานแตละแบบ 1. แสดงความรเกยวกบรปแบบของตว
ไดถกตอง ตานทาน2. เลอกใชงานตวตานทานแตละชนดไดเหมาะสมและ 2. อานคาสตวตานทานตามกำาหนด
ถกตอง 3. วดและอานคาความตานทานดวยแอนะลอก3. อานคาความตานทานจากรหสสไดถกตอง และดจตอลมเตอร4. วดและทดสอบคาความตานโดยใชโอหมมเตอรได
102
Page 103
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ7.1 แบบของตวตานทานไฟฟา
ตวตานทาน หรอ รซสเตอร (Resistor) เปนอปกรณไฟฟาทสรางความตางศกยทางไฟฟาขนครอมขวทงสอง โดยมสดสวนมากนอยตามกระแสทไหลผาน อตราสวนระหวางความตางศกยและปรมาณกระแสไฟฟากคอ คาความตานทานทางไฟฟาหรอคาความตานทาน หนวยคาความตานทานไฟฟาตามระบบเอสไอ คอ โอหม มสญลกษณเปน หรออปกรณทมความตานทาน 1 โอหม มความตางศกย 1 โวลตทำาใหกระแสไฟฟาไหลผาน 1 แอมแปร ซงเทากบการไหลของประจไฟฟา 1 คลอมบตอวนาท
7.2 ตวตานทานแบบเลอกคาไดตวตานทานแบบเลอกคาได (Tapped Resistor) คอ ตว
ตานทานทถกตอขาออกมาใชงานมากกวา 2 ขา, เชน 3 ขา, 4 ขา, 5 ขา ฯลฯ โดยแตละขาจะมคาความตานทานคงทปรบเปลยนไมได แตสามารถเลอกขาใชงานไดตามตองการ ตวตานทานชนดนกจะเปนแบบขดลวดเชนเดยวกน
7.3 ตวตานทานแบบเปลยนคาไดตวตานทานชนดเปลยนคาได (Variable Resistor) นสามารถ
ปรบเปลยนคาความตานทานไดตงแตตำาสดไปจนถงคาสงสดไดอยางตอเนอง ตวตานทานประเภทนจะถกสรางขนในรปโคงเปนวงกลมแบบหมนและแทงยาว แบบเลอนโดยมขายนออกมา 3 ขา การปรบเปลยนคาใชปรบเปลยนทขากลางของตวตานทาน ตวตานทานชนดเปลยนคาไดนมทงแบบ 2 ชนและ 4 ชน โดยแตละชนจะถกปรบคาไปพรอมกนโดยใชแกนหมนรวมกน
103
Page 104
7.4 ตวตานทานชนดพเศษตวตานทานชนดพเศษ (Special Resistor) ในเครองมอ
เครองใชทางอเลกทรอนกสบางชนด จำาเปนตองใชตวตานทานทมลกษณะพเศษอยางอนอก นอกเหนอจากการแสดงเปนตวตานทานธรรมดา เชน ตวตานทานทำาหนาทจำากดกระแสหรอทำาหนาทเปนฟวส ตวตานทานเปลยนคาตามอณหภมตวตานทานทเปลยนคาตามแสง ตวตานทานทเปลยนแปลงตามแรงดน ฯลฯ
7.5 หนวยของความตานทาน ความตานทานถกกำาหนดใหมหนวยเปนโอหม (Ohm) ซงแทน
ดวยตวอกษรกรก ตวโอเมกา () โดยความตานทาน 1 โอหม ไดมาจากการปอนแรงเคลอนไฟฟา 1 โวลต ผานตวตานทานแลวทำาใหมกระแสไหลผาน 1 แอมป
7.6 การอานคาความตานทานโดยตรงคาความตานทานแบบนจะพมพคาความตานทานลงบนตว
ตานทานตามคาความตานทาน โดยจะมหนวยเปนโอหม () กโลโอหม (k) หรอเมกะโอหม (M) อาจมคาการทนกำาลงไฟฟาและคาเปอรเซนตผดพลาดกำากบไวดวย
7.7 การอานคาความตานทานจากรหสตวเลขตวตานทานทมขนาดเลกจะบอกคาเปนรหสสหรอตวอกษรไมได
ดงนนจงแสดงรหสเปนตวเลขแทนซงการอานคาตวเลขจะอานจากซายไปขวา ตวเลขสองตวแรกเปนตวเลขแสดงคาโดยตรง ตวทสามเปนตวเลขแทนจำานวนเลขศนย (0) คาทอานไดมหนวยเปนโอหม ()
7.8 การอานคาความตานทานจากรหสสการอานคาแถบส สามารถอานไดตามรหสสทแสดงไวพรอมแถบส
ตวคณและแถบส เปอรเซนตความผดพลาดกจะไดคาความตานทานของตวตานทานนน การอานคาความตานทานจากรหสสสามารถแบงได 2 แบบ คอ
104
Page 105
การอานคาความตานทานจากรหสส 4 แถบ และ การอานคาความตานทานจากรหสส 5 แถบ
7.9 มลตมเตอรแบบแอนะลอก มลตมเตอรแบบแอนะลอก จะเปนมเตอรทแสดงคาการวดออกมา
เปนเขมชทหนาปดเปนขดมลตมเตอรโดยทวไปจะมสเกลวดคาความตานทานอยดวย ซงอาจมสเกลทสามารถวดคาความตานทานไดตงแตประมาณ 0.2 โอหม ถง 5 เมกะโอหม มคาความผดพลาดในการวดประมาณ 3.5 % ทำางานโดยอาศยแบตเตอรภายในจายใหกบตวตานทาน
7.10มลตมเตอรแบบดจตอลมลตมเตอรแบบดจตอลจะแสดงผลเปนตวเลข ดจตอลมลตมเตอรท
นยมใชจะมจำานวนหลกทแตกตางกนเชนขนาด 3 หลกจะสามารถแสดงคาไดสงสด 1,999 ขนาด 3 หลกจะแสดงผล ไดสงสด 3,999 และขนาด
4 หลกจะแสดงคาไดสงสด 19,999 ดจตอลมลตมเตอรขนาด 3 และ 4 หลกอาจมคณสมบตทปรบยานการวดเองโดยอตโนมตได แตสำาหรบสเกลวดคาความตานทานโดยทวไปเครองทมราคาคอนขางถกนนจะมสเกล 200, 2k, 20k, 200k, 2M และ 20M เปนอยางตำา
7.11การวดความตานทาน การใชมลตมเตอรวดความตานทานมขอควรรและขอควรระวง
ดงน1) การใชดจตอลโอหมมเตอรไมวาจะเปนสเกลใด ไมมการ
ปรบศนยเหมอนแอนะลอก มเตอรวดไดทนทเมอเปดเครอง2) การใชดจตอลโอหมมเตอรสเกล 20M ขนไป ในบางรน
การแสดงผลอาจชาตองรอใหตวเลขแสดงคาคอนขางคงทกอน กรณตวเลขทวงขนลงอาจใชคาเฉลย ซงเปนประสทธภาพของมาตรวดแตละรน
105
Page 106
3) การเลอกใชดจตอลโอหมมเตอรชนดปรบยานการวดอตโนมต การวดจะรวดเรวแตผใชจะไมคอยไดฝกทกษะเทาทควร แตไมใชประเดนทสำาคญมากนก
4) สเกลของดจตอลโอหมมเตอรขนาด 3 หลก ชนดตองปรบเลอกสเกลจะมสเกล 400, 4k, 40k, 400k, 4M, 40M เปนตน
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 7/18, คาบท 25-28/56)38. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 7 ใชเวลาประมาณ
20 นาท39. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 740. ขนนำาเขาสบทเรยน
40.1 ครอธบายตวตานทาน40.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบตวตานทาน40.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
41. ขนสอน41.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 7 เรองตวตานทาน41.2 ครนำารปภาพเกยวกบตวตานทานแบบตาง ๆ มาให
นกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย41.3 ครอธบายเรองการอานคาความตานทานแบบตาง ๆ แลว
ใหนกเรยนไดซกถาม41.4 แบงนกเรยนกลมละ 5 คน ใหแตละกลมรวมกนอภปราย
เรองมลตมเตอรแบบแอนะลอกและแบบดจตอล และการวดความตานทาน
41.5 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 7.1, 7.2 และ 7.3
41.6 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 7.1 แบบของตวตานทาน ใบงานท 7.2 อานคาสตวตานทาน และใบงานท 7.3 วดคาตานทาน
106
Page 107
41.7 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
41.8 นกเรยนทำาแบบฝกหด42. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน43. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร13. สอการเรยนร
13.1 หนงสอเรยน หนวยท 7 เรองตวตานทาน13.2 รปภาพเกยวกบตวตานทานแบบตาง ๆ13.3 แบบฝกหด13.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
14. แหลงการเรยนร14.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ14.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล13. การวดผลและการประเมนผล
13.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
13.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน13.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน13.4 ตรวจแบบฝกหด
14. เกณฑการวดและประเมนผล14.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
107
Page 108
14.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
14.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
14.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงานผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน
1. ผลการปฏบตตามใบงานท 7.1, 7.2 และ 7.32. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 73. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 7
เอกสารอางอง13. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด14. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
108
Page 109
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
109
Page 110
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
110
Page 111
แผนการจดการเรยนรท 8 หนวยท 8 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ตวเกบประจ สอนครงท 8/18
ชอเรอง ตวเกบประจ จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง8.1 โครงสรางภายในของตวเกบประจ
ใบงานท 8.1 ลกษณะและรปรางของตวเกบ
8.2 ชนดของตวเกบประจ ประจ8.3 หนวยของตวเกบประจ ใบ
งานท 8.2 อานคาตวเกบประจ8.4 คณสมบตทวไปเกยวกบตวเกบ
ประจ ใบงานท 8.3 วดและทดสอบตวเกบประจ8.5 วธอานคาตวเกบประจ 8.6 การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจ8.7 การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจ
โดยใชโอมหมเตอร8.8 การวดคาความจของตวเกบประจโดยใช
ดจตอลมลตมเตอร
แนวคดสำาคญตวเกบประจ เปนอปกรณทางไฟฟาและอเลกทรอนกสทมคณสมบต
สามารถประจแรงดนไฟฟาไดโครงสรางของตวเกบประจประกอบดวยโลหะ
111
Page 112
สองแผนวางขนานกน มฉนวนไฟฟากนกลางซงเรยกวาไดอเลกตรก คาความจของตวเกบประจมหนวยเปนฟาราด โดยปกตคาความจของตวเกบประจจะมคานอยจงนยมใชหนวยทมคานอยลง คอไมโครฟาราด พกโกฟาราด และนาโนฟาราด นอกเหนอจากคาความจของตวเกบประจ ยงมคาแรงดนใชงาน เปอรเซนตความผดพลาดและสมประสทธตออณหภม การบอกคาความจจะนยมบอกเปน รหส เปนตวเลข และรหสส
การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจในการประจและคายประจตองทดสอบนอกวงจรคอไมตอรวมกบอปกรณอนและจะตองไมมประจไฟฟาเดมคางอย การวดคาความจของตวเกบประจจะใชดจตอลมลตมเตอร ซงจะแสดงคาความจออกมาเปนตวเลข
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบตวเกบประจ
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกลกษณะโครงสรางของตวเกบประจได 1. แสดงความรเกยวกบลกษณะและรปราง2. บอกรปรางและสญลกษณของตวเกบประจชนด ของตวเกบประจ
ตาง ๆ ได 2. อานคาตวเกบประจจากตวเลขตวอกษรและ 3. บอกคณสมบตและหนาทของตวเกบประจแตละ รหสส
ชนดได 3. วดและทดสอบตวเกบประจดวยมเตอร
112
Page 113
4. อานคาความจจากตวเลขตวอกษร รหสตวเลขและรหสสบนตวเกบประจได
5. แปลงหนวยคาความจของตวเกบประจได6. บอกการใชโอหมมเตอรตรวจสอบคณสมบต
ของตวเกบประจได7. บอกการวดคาความจของตวเกบประจได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ8.1 โครงสรางภายในของตวเกบประจ
ตวเกบประจโดยทวไปจะทำามาจากแผนตวนำา 2 แผนซงเปนแผนฟอยลโลหะบาง ๆ วางประกบกนโดยมฉนวนคนกลางทเรยกวาไดอเลกตรก แผนฟอยลนจะถกมวนเปนแทงกลมหรอแบน เพอทำาใหรปรางของตวเกบประจมขนาดเลกสะดวกตอการใชงาน แลวตอลวดตวนำาซงเชอมตดกบแผนฟอยลโลหะแตละแผนออกมาภายนอกสำาหรบเปนขาใชงาน จากนนหมหรอเคลอบดวยฉนวนภายนอกอกชนเพอความคงทน ซงอาจจะมอลมเนยมหมกอนอกขนหนงเพอเพมความแขงแรง
8.2 ชนดของตวเกบประจตวเกบประจมหลายชนดสามารถแบงตามโครงสรางและการนำาไป
ใชงานไดดงน1. ตวเกบประจชนดอเลกโทรไลต2. ตวเกบประจชนดไมกา 3. ตวเกบประจชนดเซรามก 4. ตวเกบประจชนดกระดาษ
113
Page 114
5. ตวเกบประจชนดพลาสตก6. ตวเกบประจชนดปรบคาได
8.3 หนวยของตวเกบประจคาความจของตวเกบประจมหนวยเปนฟาราด (Farad) โดย
ปกตคาความจของตวเกบประจจะมคานอยจงนยมใชหนวยทมคานอยลงกวาฟาราดคอใชหนวย
ไมโครฟาราด (Micro farad) ใชอกษรยอ F พกโกฟาราด (Pico farad) ใชอกษรยอ pFนาโนฟาราด (Nano farad) ใชอกษรยอ nF
8.4 คณสมบตทวไปเกยวกบตวเกบประจตวเกบประจมคณสมบตอน ๆ ทตองพจารณาในการใชงานอก
หลายอยาง เชน การดดกลนของสารไดอเลกตรก ตวประกอบการสญเสย คาความตานทานอนกรมสมมล คาสมประสทธตออณหภม และกระแสไฟตรงรวไหล
8.5 วธอานคาตวเกบประจ การอานคาตวเกบประจสามารถอานไดจากตวเลขตวอกษรและ
รหสสดงตอไปน1. วธอานคาตวเกบประจจากตวเลขตวอกษร2. วธอานคาตวเกบประจโดยรหสตวเลข3. วธอานคาตวเกบประจโดยใชรหสส
8.6 การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจการตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจ เปนการตรวจสอบวาตว
เกบประจยงสามารถทำาการ ประจไฟฟา คายประจไฟฟาได ปกตหรอไม โดยตรวจสอบวามกระแสรวไหลผดปกตหรอไม การตรวจสอบตวเกบประจโดยใชโอหมมเตอรสามารถตรวจสอบการลดวงจรการเปดวงจร การประจ การคายประจ และกระแสรวไหลได แตไมสามารถตรวจสอบคาความจได
8.7 การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจโดยใชโอมหมเตอร
114
Page 115
การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจในการประจและคายประจตองทดสอบนอกวงจร คอไมตอรวมกบอปกรณอนและจะตองไมมประจไฟฟาเดมคางอยถามใหทำาการคายประจโดยการลดวงจรระหวางขวของตวเกบประจ ถาตวเกบประจมคาความจมากและประจไฟฟาดวยศกยทสงการคายประจควรผานตวตานทานคาตำาเพอปองกนการคายประจอยางรนแรงในลกษณะของประกาย (Spark)
8.8 การวดคาความจของตวเกบประจโดยใชดจตอลมลตมเตอร การวดคาความจของตวเกบประจโดยใชดจตอลมลตมเตอร หรอ
ดจตอลอารแอลซมเตอร ดจตอลมลตมเตอรทนยมใชจะมจำานวนหลกทแตกตางกน เชน ขนาด 3 หลกจะสามารถแสดงคาไดสงสด 1,999 ขนาด 3 หลกจะแสดงคาไดสงสด 3,999 และขนาด 4 หลกจะแสดงคาไดสงสด 19,999 ดจตอลมลตมเตอรขนาด 3 หลกและ 4 หลกอาจมคณสมบตทปรบยานการวดเองโดยอตโนมต แตสำาหรบทแนะนำานจะเปนชนด 3 หลก ทตองบดสวตชเลอกยานการวดเอง สำาหรบมาตรวดวดคาความจจะมมาตรวด 200pF, 2nF, 20nF, 200nF, 2F, 20F, 200F, 2000F มาตรวดอาจมมากกวาหรอนอยกวาขนกบยหอและรนทใช
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 8/18, คาบท 29-32/56)44. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 8 ใชเวลาประมาณ
20 นาท45. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 846. ขนนำาเขาสบทเรยน
46.1 ครอธบายตวตานทาน46.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบตวเกบประจ46.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
115
Page 116
47. ขนสอน47.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 8 เรองตวเกบประจ47.2 ครนำารปภาพเกยวกบตวเกบประจชนดตาง ๆ มาให
นกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย47.3 ครอธบายเรองหนวยและคณสมบตทวไปเกยวกบตวเกบ
ประจ และวธอานคาตวเกบประจ แลวใหนกเรยนไดซกถาม47.4 แบงนกเรยนกลมละ 5 คน ใหแตละกลมรวมกนอภปราย
เรอง การตรวจสอบคณสมบตของตวเกบประจ และการวดคาความจของตวเกบประจ
47.5 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 8.1, 8.2 และ 8.3
47.6 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 8.1 ลกษณะและรปรางของตวเกบประจ ใบงานท 8.2 อานคาตวเกบประจ และใบงานท 8.3 วดและทดสอบตวเกบประจ
47.7 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
47.8 นกเรยนทำาแบบฝกหด48. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน49. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร15. สอการเรยนร
15.1 หนงสอเรยน หนวยท 8 เรองตวเกบประจ15.2 รปภาพเกยวกบตวเกบประจชนดตาง ๆ 15.3 แบบฝกหด15.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
16. แหลงการเรยนร
116
Page 117
16.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน ของสำานกพมพตาง ๆ
16.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล15. การวดผลและการประเมนผล
15.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
15.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน15.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน15.4 ตรวจแบบฝกหด
16. เกณฑการวดและประเมนผล16.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ16.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ16.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ16.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงานผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน
1. ผลการปฏบตตามใบงานท 8.1, 8.2 และ 8.32. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 83. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 8
117
Page 118
เอกสารอางอง15. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด16. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรมบนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
118
Page 119
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
119
Page 120
แผนการจดการเรยนรท 9 หนวยท 9 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ตวเหนยวนำา สอนครงท 9/18
ชอเรอง ตวเหนยวนำา จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง9.1 หลกการเบองตนเกยวกบตว
เหนยวนำา ใบงานท 9.1 ตวเหนยวนำา9.2 หนวยของตวเหนยวนำา ใบงานท
9.2 การวดคาของตวเหนยวนำา9.3 ชนดของตวเหนยวนำา9.4 ตวเหนยวนำาทใชในงานไฟฟา
อเลกทรอนกส9.5 หลกการทำางานของหมอแปลง 9.6 ประเภทหมอแปลงไฟฟา9.7 รเลย 9.8 ลำาโพง 9.9 ไมโครโฟน9.10การวดตวเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอร9.11การวดตวเหนยวนำาโดยใชอารแอลซ
ดจตอลมเตอร
แนวคดสำาคญตวเหนยวนำาเปนอปกรณพนฐาน ในวงจรไฟฟาและวงจร
อเลกทรอนกสหนาทเหนยวนำาสนามแมเหลกไฟฟาคอ สะสมพลงงานในรป
120
Page 121
สนามแมเหลกไฟฟาโดยการทำาใหเกดการพองตวและยบตวของสนามแมเหลกไฟฟาเมอจายกระแสไฟฟาให สามารถนำาหลกการทำางานนไปสรางเปนอปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสอน ๆ ได
ตวเหนยวนำาเปนเสนลวดตวนำาขดเปนวงเรยงกนหลาย ๆ รอบ ลกษณะการพนเสนลวดตวนำาแตกตางกนทำาใหการเหนยวนำาแตกตางกน การพนจำานวนรอบของขดลวดมผลตอความเหนยวนำาพนจำานวนรอบนอยความเหนยวนำานอยพนจำานวนรอบมากความเหนยวนำามากจำานวนรอบยงมผลตอปรมาณสนามแมเหลกทเกดขนดวย จำานวนรอบนอยสนามแมเหลกเกดนอย จำานวนรอบมากสนามแมเหลกเกดมาก หลกการของตวเหนยวสามารถนำาไปประยกตเปนหมอแปลงไฟฟา รเลย ลำาโพง ไมโครโฟน และอน ๆ อกมาก การวดขดลวดโดยใชโอหมมเตอรเปนการวดคาความตานทานไฟตรง แตถาตองการทราบคาความเหนยวนำาจะตองใชแอลซมเตอรวด
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบตวเหนยวนำา
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายการเกดสนามแมเหลกจากตวเหนยวนำาได 1. แสดงความรเกยวกบชนด รปรางและ2. บอกลกษณะโครงสรางของหมอแปลงไฟฟาได สญลกษณของตวเหนยวนำา3. บอกชนดของหมอแปลงไฟฟา
2. วดและทดสอบตวเหนยวนำาดวยมเตอร4. อธบายรปรางสญลกษณของตวเหนยวนำาชนดตาง ๆ5. บอกคณสมบตและหนาทของตวเหนยวนำาแตละ
ชนดได
121
Page 122
6. อธบายการวดคาความตานทานของขดลวดเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอรได
7. อธบายการวดคาความเหนยวนำาโดยใชแอลซมเตอรได
8. วเคราะหอาการเสยของตวเหนยวนำาโดยใชมเตอรได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ9.1 หลกการเบองตนเกยวกบตวเหนยวนำา
ตวเหนยวนำา (Inductor) เปนอปกรณทางไฟฟาทเกยวของกบสนามแมเหลกไฟฟาเปนตวเชอมตอระหวางวงจรของสนามแมเหลกและวงจรกระแสไฟฟา คอเปนตวททำาใหเกดเสนแรงแมเหลกโดยกระแสไฟฟาหรอทำาใหเกดกระแสไฟฟาเมอสนามแมเหลกยบตวลง
9.2 หนวยของตวเหนยวนำาตวเหนยวนำานยมใชตวยอ L คาความเหนยวนำามหนวยเปน เฮนร
(Henry : H) ซงคาความเหนยวนำา 1 H หมายถง การเปลยนแปลงของกระแส 1 แอมแปร ในวงจรไฟฟาตอเวลา 1 วนาท และเปนผลใหเกดศกยไฟตานมขนาดเทากบ 1 โวลตในวงจรไฟฟานน ๆ หนวยทนยมใชคอ
1 H = 1000 mH = 1,000,000 H9.3 ชนดของตวเหนยวนำา
การแบงตวเหนยวนำาตามรปรางและลกษณะภายนอกสามารถแบงไดเปน 3 ชนดใหญ ๆ คอ
122
Page 123
ชนดแรกเปนตวเหนยวนำาแบบแกนอากาศ ตวเหนยวนำาชนดทสอง เรยกวา ตวเหนยวนำาแบบแกนแมเหลกปลายปด และตวเหนยวนำาชนดทสาม คอตวเหนยวนำาแบบมแกนปลายปด
9.4 ตวเหนยวนำาทใชในงานไฟฟาอเลกทรอนกส อปกรณประเภทตวเหนยวนำาทนำามาใชในวงจรไฟฟา
อเลกทรอนกส นนมมากมายดงรปท 9.6อาจจดแบงเปนกลมทเปนหมอแปลงและไมใชหมอแปลง กลมทเปนหมอแปลงไดแก หมอแปลงกำาลง,หมอแปลงอนพต หมอแปลงเอาตพต หมอแปลงออโต หมอแปลงไอเอฟ หมอแปลงพลส หรอหมอแปลงแมตชง ฯลฯ สวนกลมทไมใชหมอแปลงไดแก โชก บลลาสต รเลย ลำาโพง หฟง ไมโครโฟน มอเตอร ฯลฯ
9.5 หลกการทำางานของหมอแปลง หมอแปลงเปนอปกรณทางไฟฟาและอเลกทรอนกสชนดหนงททำา
หนาทสงถายพลงงานจากขดลวดปฐมภมไปยงขดลวดทตยภมโดยอาศยการเหนยวนำาทางไฟฟา เมอมกระแสเขาทางขดลวดปฐมภมจะทำาใหเกดสนามแมเหลกในแกนเปนผลทำาใหเกดการเหนยวนำาไปทางขดทตยภม ในแกนเหลกจะมสนามแมเหลกหรอมเสนแรงแมเหลกเชอมถงกนระหวางขดลวดทงสอง ดงนนการเปลยนแปลงหรอปอนกระแสทางขดทตยภมยอมมผลไปยงขดลวดปฐมภมไดเชนเดยวกน เพยงแตการกำาหนดเปนขดปฐมภมจะหมายถงขดทถกปอนกระแสเขาไป สวนขดทตยภมเปนขดทจะจายกระแสออกไป
9.6 ประเภทหมอแปลงไฟฟาหมอแปลงไฟฟามหลายแบบหลายประเภทซงสามารถทจะแบงตาม
โครงสรางและการใชงานไดดงน หมอแปลงกำาลง หมอแปลงอนพต หมอแปลงเอาทพต หมอแปลงแมตชง หมอแปลงแบบออโต หมอแปลงพลส หมอแปลงบาลน และหมอแปลงไอเอฟ
123
Page 124
9.7 รเลย รเลย (Relay) เปนอปกรณทอาศยหลกการทำางานของตวเหนยว
นำาเมอตวเหนยวนำามกระแสไฟฟาไหลผานจะเกดอำานาจแมเหลกดดหนาสมผสใหเปดหรอปดวงจรโหลดทกนกระแสสง ๆ ได
9.8 ลำาโพงลำาโพง (Speaker) เปนอปกรณททำาหนาทเปลยนสญญาณ
ไฟฟาใหเปนพลงงานเสยง ลำาโพงทนยมใชกนมากเปนชนดกรวยกระดาษ ขนาดอมพแดนซทนยมใชม 4 , 8 , 16 สวนกำาลงงานทรบไดมคาตงแตไมถงวตตจนถงหลายรอยวตต
9.9 ไมโครโฟนไมโครโฟน (Microphone) เปนอปกรณทางอเลกทรอนกส ทำา
หนาทเปลยนสญญาณคลนเสยง หรอคลนอากาศจากแหลงกำาเนดเสยง เชน เสยงพด เสยงเพลง เสยงดนตร เปนตนใหเปนสญญาณไฟฟา
9.10การวดตวเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอรการวดขดลวดโดยใชโอหมมเตอรเปนการวดคาความตานทานไฟ
ตรงเทานน ไมสามารถทราบคาความเหนยวนำาไดแตสามารถเปรยบเทยบคาความเหนยวนำาได ถาใชลวดเบอรเดยวกนพนบนแกนชนดและขนาดเดยวกน คอถาวดคาความตานทานไดสงถอวามคาความเหนยวนำามากกวาตวทวดไดคาความตานทานตำากวา การวดโชกและหมอแปลงโดยใชโอหมมเตอรมจดประสงคหลกคอ ตรวจสอบการลดวงจร การซอตรอบ การเปดวงจร การลดวงจรระหวางขด ตรวจสอบการหาขดปฐมภม ทตยภม หาขารวม ขาทมคาแรงดนเทากน โดยจะไมสามารถตรวจสอบคาความเหนยวนำาได
9.11การวดตวเหนยวนำาโดยใชอารแอลซดจตอลมเตอร การวดคาความเหนยวนำาโดยใชอารแอลซดจตอลมเตอร จะ
เปนการการทดสอบคาความเหนยวนำาของขดลวด เพอทดสอบคณสมบตของคาความเหนยวนำาวามคาความเหนยวนำาถกตองหรอไมซงเปนประโยชน
124
Page 125
ตอการออกแบบและวเคราะหวงจรเพอนำาไปใชงาน กรณทเลอกใชอารแอลซดจตอลมเตอรขนาด 3 หลก
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 10/18, คาบท 37-40/56)50. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 9 ใชเวลาประมาณ
20 นาท51. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 952. ขนนำาเขาสบทเรยน
52.1 ครอธบายตวเหนยวนำา52.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบตวเหนยวนำา52.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
53. ขนสอน53.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 9 เรองตวเหนยวนำา53.2 ครอธบายเกยวกบ เรองหลกการเบองตนเกยวกบตว
เหนยวนำา หนวยและชนดของตวเหนยวนำา 53.3 ครนำารปภาพเกยวกบตวเหนยวนำาประเภทตาง ๆ มาให
นกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย53.4 ครอธบายเรองหลกการทำางานของหมอแปลงและ
ประเภทหมอแปลงไฟฟา แลวใหนกเรยนไดซกถาม53.5 แบงนกเรยนเปน 3 กลม ใหกลมท 1 รวมกนอภปราย
เรอง รเลย กลมท 2 เรอง ลำาโพง และกลมท 3 เรอง ไมโครโฟน แลวใหแตละกลมสงตวแทนออกมาสรปการอภปรายหนาชน
53.6 ครอธบายเกยวกบ เรองการวดตวเหนยวนำาโดยใชโอหมมเตอร และการวดตวเหนยวนำาโดยใชอารแอลซดจตอลมเตอร แลวใหนกเรยนซกถาม
125
Page 126
53.7 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 9.1 และ 9.2
53.8 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 9.1 ตวเหนยวนำา และใบงานท 9.2 การวดคาของตวเหนยวนำา
53.9 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
53.10 นกเรยนทำาแบบฝกหด54. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน55. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร17. สอการเรยนร
17.1 หนงสอเรยน หนวยท 9 เรองตวเหนยวนำา17.2 รปภาพเกยวกบตวเหนยวนำาประเภทตาง ๆ 17.3 แบบฝกหด17.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
18. แหลงการเรยนร18.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ18.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล17. การวดผลและการประเมนผล
17.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
17.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน17.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน
126
Page 127
17.4 ตรวจแบบฝกหด18. เกณฑการวดและประเมนผล
18.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
18.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
18.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
18.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงานผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน
1. ผลการปฏบตตามใบงานท 9.1 และ 9.22. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 93. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 9
เอกสารอางอง17. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด18. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
127
Page 128
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
128
Page 129
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
129
Page 130
แผนการจดการเรยนรท 10 หนวยท 10 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ไดโอด สอนครงท 10/18
ชอเรอง ไดโอด จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง10.1 โครงสรางและคณสมบตของได
โอด ใบงานท 10 ไดโอด10.2 การวดตรวจสอบไดโอด10.3 ชนดของไดโอดกำาลงและคณสมบตท
สำาคญของไดโอด 10.4 ไดโอดปลอยแสง
แนวคดสำาคญไดโอด (Diode) เปนอปกรณอเลกทรอนกสชนดหนง ซงควบคม
ทศทางการไหลของประจไฟฟาโดยจะยอมใหกระแสไฟฟาไหลในทศทางเดยว และกนการไหลในทศทางตรงกนขาม ดงนนจงนบวาเปนประโยชนอยางมากในวงจรอเลกทรอนกส เชนใชเปนตวเรยงกระแสไฟฟาในวงจรภาคจายไฟ เปนตน
ไดโอดปลอยแสง (LED : Light Emitting Diode) เปนอปกรณสารกงตวนำาอยางหนง จดอยในจำาพวกไดโอด ทสามารถเปลงแสงในชวงสเปกตรมแคบ เมอถกไบอสทางไฟฟาในทศทางไปขางหนาสของแสงทเปลงออกมานนขนอยกบองคประกอบทางเคมของวสดกงตวนำาทใช
สมรรถนะยอย
130
Page 131
แสดงความรเกยวกบไดโอด
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายโครงสรางของไดโอดได1. วดและตรวจสอบไดโอดดวยมลตมเตอร
2. บอกวธการจายไฟไบแอสใหไดโอดไดถกตอง3. บอกการวดคาความตานทานของไดโอดแตละชนดได4. บอกการตรวจสอบหาชนดของสารทนำามาใชทำา
ไดโอดได5. บอกการตรวจสอบสภาพดหรอเสยของไดโอดได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ10.1 โครงสรางและคณสมบตของไดโอด
ไดโอด (Diode) เปนอปกรณสารกงตวนำาทนำาเอาสารพและสารเอนมาตอเขาดวยกน โดยสารพ หมายถง สารทใหอนภาคของความเปนบวกมากกวาความเปนลบ สวนสารเอน หมายถง สารทใหอนภาคของความเปนลบมากกวาความเปนบวก เมอนำาสารทงสองมาเชอมตอเขาดวยการโดปในเตาหลอม 1000 oC ทำาใหเกดการถายเทประจเขาหากนระหวางสารเอนและสารพในสวนของอณตรงกลางนนจะเกดภาวะสมดลของชวงรอยตอขนทเรยกวา บรเวณปลอดพาหะ (Depletion region)
131
Page 132
10.2 การวดตรวจสอบไดโอดการวดตรวจสอบไดโอดจะมการพจารณากนอย 3 ลกษณะ คอ1) ไดโอดขาด หมายถง รอยตอระหวางสารพ เอน เปด–
ออกจากกน ทำาใหไดโอดไมสามารถนำากระแสไดทงกรณไบแอสไปหนาและไบแอสยอนกลบ
2) ไดโอดลดวงจร หมายถง รอยตอระหวางสารพ เอน –เกดการพงทลายเขาหากนไดโอดจะนำากระแส ทงกรณไบแอสไปหนาและไบแอสยอนกลบ
3) ไดโอดรวไหล หมายถง เงอนไขของการไบแอสยอนกลบโดยใชคาแรงดนระดบหนงทยงไมถอคาแรงดนยอนกลบคายอด เชน ใชแรงดนจากโอหมมเตอรแตเกดมคาความตานทานทตำากวาปกตเมอเทยบกบไดโอดทไมมการรวไหลของกระแส สภาพปกตของไดโอดชนดเยอรมนเนยมเมอถกไบแอสกลบจะมคาความตานทานเปนประมาณ 100 k – 200 k ขนไป สวนไดโอดชนดซลคอนเมอถกไบแอสกลบจะมคาความตานทานเปนอนนต
10.3 ชนดของไดโอดกำาลงและคณสมบตทสำาคญของไดโอดไดโอดทนยมใชมอย 4 แบบ คอ1.แบบใชงานทวไป (General – purpose) สวนมากทำาจาก
สารซลกอนทนแรงดนและกระแสไดสงแรงดนไบแอสไปหนาสงใชกบความถไดตำาไมเกน 1 kHz แรงดนใชงานประมาณ 50V – 1000V
2.แบบฟ นตวเรว (Fast Recovery) มคณสมบตคลายกบแบบใชงานทวไปแตทำางานไดทความถสงกวาแบบแรกประมาณ 250 kHz แรงดนใชงานประมาณ 50V – 600V
3.แบบเรวยง (Ultra fast) เปนไดโอดทนยมใชในวงจรสวตชง ทำางานไดทความถสงประมาณ 10 MHz แรงดนใชงานประมาณ 200V – 1500V
4.แบบซอตตก (Schottky) เปนไดโอดชนดพเศษ คอ ไมเปนรอยตอพ เอน แตเปนการเชอมตอของทองหรออะลมนมและวสดกง–ตวนำาชนดเอน นยมใชในวงจรสวตชง
132
Page 133
10.4 ไดโอดปลอยแสง ไดโอดปลอยแสง (Light emitting diode : LED) เปนได
โอดชนดหนง ซงสามารถเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานแสงไดเมอใหไบแอสไปหนา โครงสรางของไดโอดปลอยแสงคลายกบไดโอด ทว ๆ ไปซงประกอบมาจากการเอาสารพและสารเอนมาประกบกน เมอทำาการไบแอสไปหนาใหกบไดโอดปลอยแสงจะทำาใหอเลกตรอนทสารกงตวนำาชนดเอนมพลงงานสงขน จนสามารถวงขามรอยตอไปรวมกบโฮลในสารพไดและเกดพลงงานแสงทเรยกวา พลงงานโฟตรอนปลอยแสงออกมา
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 11/18, คาบท 41-44/56)56. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 10 ใชเวลาประมาณ
20 นาท57. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1058. ขนนำาเขาสบทเรยน
58.1 ครอธบายเกยวกบไดโอด58.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบไดโอด58.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
59. ขนสอน59.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 10 เรองไดโอด59.2 ครอธบายเกยวกบ เรองโครงสรางและคณสมบตของได
โอด และการวดตรวจสอบไดโอด59.3 ครนำาตารางแสดงคณสมบตของไดโอดชนดใชงานทวไป
มาใหนกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย59.4 ครนำาไดโอดปลอยแสงมาแสดงใหนกเรยนดพรอมทง
อธบาย แลวใหนกเรยนไดซกถาม59.5 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตาม
ใบงานท 1059.6 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 10 ไดโอด
133
Page 134
59.7 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางานของนกเรยน
59.8 นกเรยนทำาแบบฝกหด60. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน61. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร19. สอการเรยนร
19.1 หนงสอเรยน หนวยท 10 เรองไดโอด19.2 ตารางแสดงคณสมบตของไดโอดชนดใชงานทวไป19.3 ไดโอดปลอยแสง19.4 แบบฝกหด19.5 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
20. แหลงการเรยนร20.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ20.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล19. การวดผลและการประเมนผล
19.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
19.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน19.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน19.4 ตรวจแบบฝกหด
20. เกณฑการวดและประเมนผล20.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
134
Page 135
20.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
20.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
20.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 102. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 103. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 10
เอกสารอางอง19. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด20. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรมบนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
135
Page 136
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
136
Page 137
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
137
Page 138
แผนการจดการเรยนรท 11 หนวยท 11 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย ทรานซสเตอร สอนครงท 11/18
ชอเรอง ทรานซสเตอร จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง11.1 โครงสรางของทรานซสเตอรใบงานท 11 ทรานซสเตอร11.2 ความหมายของอกษรและตวเลขบน
ตวถงทรานซสเตอร11.3 การจดแรงไฟใหทรานซสเตอรทำางาน11.4 การตรวจสอบขาทรานซสเตอร11.5 การหาคาอตราขยายของทรานซสเตอร
แนวคดสำาคญทรานซสเตอรเปนอปกรณอเลกทรอนกส มหลกการทำางานโดยอาศย
กระแสไฟฟาจากวงจรภายนอกไปควบคมตวกำาเนดกระแสไฟฟาภายในใหเปลยนแปลงตาม ทรานซสเตอรม 3 ขา คอ ขาเบส ขาอมตเตอรและขาคอลเลคเตอร ทรานซสเตอร แบงตามโครงสรางได 2 ชนด คอ NPN และ PNP แบงตามสารไดสองชนดเชนกนคอเยอรมนเนยม และ ซลคอน การจดแรงไฟไบแอสทรานซสเตอรจะใหอยสองแบบคอใหไบแอสไปหนาระหวางขาเบสกบขาอมตเตอร และใหไบแอสยอนกลบระหวางขาเบสกบขาคอลเลคเตอร ตวอกษรตวเลขบนทรานซสเตอร บอกชนดและการใชงานได และตรวจสอบดเสยไดดวยโอหมมเตอร
สมรรถนะยอย
138
Page 139
แสดงความรเกยวกบทรานซสเตอร
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. เขยนโครงสรางของทรานซสเตอรไดถกตอง 1. วดและทดสอบทรานซสเตอรดวยมลต2. บอกความหมายของตวอกษรและตวเลข มเตอร
บนทรานซสเตอรไดถกตอง3. อธบายการจดแรงไฟไบอสใหทรานซสเตอรไดถกตอง4. สามาถวดคาความตานทานระหวางขา ตาง ๆ ของ
ทรานซสเตอรไดถกตอง5. สามารถตรวจสอบหาขาและชนดของ
ทรานซสเตอรได6. สามารถตรวจสอบอตราการขยายกระแสของ
ทรานซสเตอรได7. บอกไดวาทรานซสเตอรทตรวจสอบดหรอชำารด
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ11.1 โครงสรางของทรานซสเตอร
ทรานซสเตอร (Transistor) โครงสรางเกดจากการนำาสารกงตวนำาชนดพและเอน มาเรยงกน 3 ชน นำามาตอเรยงกนเพอใหเกดรอยตอระหวางเนอสารขน 2 รอยตอ โดยสารตรงกลางเปนเนอสารตางชนดกบ
139
Page 140
สารทอยหวและทาย แลวตอขาออกมาใชงานจากชนทง 3 ดงนนจงสามารถแบงทรานซสเตอรออกเปน 2 ชนด ตามโครงสรางของสารทนำามาตอเรยงกน คอ ทรานซสเตอรชนดพเอนพและทรานซสเตอรชนด เอนพเอน
11.2 ความหมายของอกษรและตวเลขบนตวถงทรานซสเตอรการทจะทราบวาทรานซสเตอรตวไหนเปนชนดเอนพเอนหรอพเอน
พ คณสมบตตาง ๆ อยางไรนน โดยปกตจะดจากคมอของทรานซสเตอรของบรษทผผลต ในบางครงผผลตอาจจะกำาหนดสญลกษณทมความหมายบงชถงคณลกษณะบางประการทเปนประโยชนกบผใช เพอไมตองเสยเวลาในการดคมอโดยไมจำาเปน เชน ทรานซสเตอรของยโรปจะเรมตนดวยตวอกษร 2 – 3 ตว แลวตามดวยตวเลข
11.3 การจดแรงไฟใหทรานซสเตอรทำางานทรานซสเตอรจะทำางานไดนน จะตองมการไบแอสทางอนพตเพอ
ทำาใหเกดการไหลของกระแสทางเอาตพตในลกษณะทถกควบคมได จงจะทำาใหทรานซสเตอรสามารถขยายสญญาณหรอทำาหนาทเปนสวตชได การไบแอสทางอนพตจะเปนการไบแอสไปหนา สวนการไบแอสทางเอาตพตจะเปนการไบแอสยอนกลบ
11.4 การตรวจสอบขาทรานซสเตอรการตรวจสอบขาทรานซสเตอรมจดประสงคทตองการทราบวาขา
ใดเปนขาเบส ขาคอลเลกเตอรและขาอมตเตอร เนองจากทรานซสเตอรทผลตจากกลมประเทศตาง ๆ และเบอรตาง ๆ จะมตำาแหนงขาไมเหมอนกนซงจะขนกบลกษณะของตวถงดวย แตถาลกษณะตวถงแบบเดยวกนทผลตจากกลมประเทศเดยวกนจะมตำาแหนงขาเหมอนกน กรณทจำาตำาแหนงขาไมไดและไมมคมอทรานซสเตอร นยมใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานระหวางขาทรานซสเตอร เพอตรวจสอบหาขาทรานซสเตอร ซงผลจากการตรวจสอบนอกจากจะทราบตำาแหนงขาแลวจะทราบชนดของทรานซสเตอรวาเปนชนดพเอนพหรอเอนพเอน อกทงยงทราบชนดของสารกงตวนำาคอซลคอนหรอเยอรมนเนยม ปจจบนทรานซสเตอรททำาจากสารเยอรมนเนยม
140
Page 141
เลกผลตแลวแตยงมใชอยบาง เนองจากมกระแสรวไหลสงจงไมนยมใช เมอพจารณาโครงสรางของทรานซสเตอรจะเสมอนกบไดโอด 2 ตว ตออนกรมกนโดยจะตอขวแอโนดเขาดวยกน กรณของทรานซสเตอรชนดเอนพเอนจะตอขวแคโทดเขาดวยกน
11.5 การหาคาอตราขยายของทรานซสเตอรการหาอตราการขยายกระแสของทรานซสเตอรจะอาศยการไบแอ
สกระแสเบส เพอใหเกดกระแสคอลเลกเตอร คากระแสเบสทนยมสำาหรบทรานซสเตอรขนาดเลกททนกระแสไมมากคอ 10 A การกำาหนดกระแสคาตำาเพอไมใหกระแสคอลเลกเตอรสงเกนไป ซงจะกนไฟจากแบตเตอรมาก สวนเลข 10 ถอวาเปนมาตรวดทลงตวในการหาร เชน หารกบมาตรวด 20 mA ของดจตอลมลตมเตอร จะได20 10–3 / 10 10–6 = 2,000 หมายถง ดจตอลมลตมเตอรเสกล hFE จะสามารถวดทรานซสเตอรทมอตราขยายกระแสไดสงสด 1,999 เทา (ดจตอลมลตมเตอร ขนาด 3 หลก) ในการทดลองหาอตราการขยายกระแสของทรานซสเตอรปจจบนไมนยมใชมลตมเตอรแบบแอนะลอกวด เพราะไมสะดวกและแสดงคาไมละเอยด จงใชดจตอลมลตมเตอรวดแทน ซงจะมมาตรวด hFE เกอบทกรน
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 12/18, คาบท 45-48/56)62. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 11 ใชเวลาประมาณ
20 นาท63. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1164. ขนนำาเขาสบทเรยน
64.1 ครอธบายเกยวกบทรานซสเตอร3.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกนอภปรายเกยวกบทรานซสเตอร3.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
65. ขนสอน
141
Page 142
65.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 11 เรองทรานซสเตอร
65.2 ครอธบายเกยวกบ เรองโครงสรางของทรานซสเตอร ความหมายของอกษรและตวเลขบนตวถงทรานซสเตอร และการจดแรงไฟใหทรานซสเตอรทำางาน
65.3 ครนำาแผนภาพโครงสรางของทรานซสเตอรเมอพจารณาเปนไดโอด และทศทางการไหลของกระแสเบสในการวดหาขาทรานซสเตอรมาใหนกเรยนพจารณา แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย
65.4 ครอธบายเรอง การหาคาอตราขยายของทรานซสเตอร แลวใหนกเรยนไดซกถาม
65.5 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 11
65.6 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 11 ทรานซสเตอร65.7 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน65.8 นกเรยนทำาแบบฝกหด
66. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
67. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร21. สอการเรยนร
21.1 หนงสอเรยน หนวยท 11 เรองทรานซสเตอร21.2 แผนภาพโครงสรางของทรานซสเตอรเมอพจารณาเปน
ไดโอด และทศทางการไหลของกระแสเบสในการวดหาขาทรานซสเตอร
21.3 แบบฝกหด21.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
142
Page 143
22. แหลงการเรยนร22.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ22.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล21. การวดผลและการประเมนผล
21.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
21.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน21.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน21.4 ตรวจแบบฝกหด
22. เกณฑการวดและประเมนผล22.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ22.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ22.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ22.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 11
143
Page 144
2. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 113. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 11
เอกสารอางอง21. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด22. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................
144
Page 145
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
145
Page 146
.................................................................................................................
..........................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
146
Page 147
แผนการจดการเรยนรท 12 หนวยท 12 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย เอสซอารและไทรแอก สอนครงท 12/18
ชอเรอง เอสซอารและไทรแอก จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง12.1 โครงสรางและการทำางานของ ใบงานท 12 เอสซอารและ
ไทรแอกเอสซอาร
12.2โครงสรางและการทำางานของไทรแอก12.3การตรวจสอบคณสมบตของเอสซอาร
และไทรแอกโดยใชโอหมมเตอร
แนวคดสำาคญเอสซอาร (Silicon Control Rectifier : SCR) มโครงสรางเปน
สารกงตวนำา 4 ชน PNPN มขาตอใชงาน 3 ขาคอแอโนด (A) แคโทด (K) และเกต (G) เมอปอนไบแอสใหขาแอโนดและแคโทดเปนไบแอสไปหนาแลวจดชนวนทขาเกตเปนไฟบวก เอสซอาร กจะนำากระแส การทจะทำาใหเอสซอารหยดนำากระแสกระทำาได 2 วธคอ ตดแรงดนทจายใหวงจรออกชวขณะและลดกระแสแอโนดทไหลผานเอสซอารใหตำากวากระแสยด (Holding current : IH)
147
Page 148
ไทรแอก (Triac) ถกพฒนาขนมาใหใชงานกบไฟสลบเพอแกขอบกพรองของ เอสซอาร ไทรแอกนำากระแสไดสองทศทางโดยทำาหนาทเปนสวตซ มคณสมบตเปนสวตซทดกวาสวตซธรรมดาหลายประการคอทำางานไดเรวควบคมการทำางานงายไมมหนาสมผสจงไมเกดประกายไฟ โครงสรางไทรแอกเหมอนการรวมเอสซอารสองตวไวดวยกน การทำางานของไทรแอกตองเลอกสภาวะการทำางานของไทรแอกโดยเลอกใชสภาวะกระแสแอโนดกบกระแสเกตเสรมกน การทำาใหไทรแอกนำากระแสทำาไดคลายกนกบเอสซอารการตรวจสอบสภาพดหรอเสยทำาไดดวยการใชโอหมมเตอรวดและทดสอบ
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบเอสซอารและไทรแอก
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายการวดคาความตานทานระหวางขา 1. วดและทดสอบเอสซอารและไทรแอก
ตาง ๆ ของเอสซอารและไทรแอกได ดวยมลตมเตอร2. บอกวธการตรวจสอบหาขาของเอสซอารและ
ไทรแอกได3. บอกวธการจดชนวนและกระแสยดของเอสซอาร
และไทรแอกได4. สามารถตรวจสอบเอสซอารและไทรแอกทด
หรอชำารดได
148
Page 149
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ12.1โครงสรางและการทำางานของเอสซอาร
เอสซอาร (Silicon Control Rectifier : SCR) เปนอปกรณสารกงตวนำาชนดไทรสเตอร (Thyristor) ททำาหนาทเปนสวตชปด เปด–สามารถสรางใหทนคาแรงดนและกระแสสง ๆ ไดนยมใชกบวงจรไฟฟากระแสสลบโหลดทถกขบไดแก หลอดไฟ มอเตอร ตวตานทาน และตวเหนยวนำา เปนตน
โครงสรางของเอสซอารจะประกอบไปดวยสารกงตวนำาทเปนรอยตอของสารพเอนพ โดยขวแอโนดจะอยดานรมของสารพ สวนขวแคโทดจะอยดานรมของสารเอน ขวเกตจะตดกบสารเอนทางขวแคโทด
การทำางานของเอสซอารจะคลายคลงกบไดโอดซงมการทำางานสองสถานะ คอนำากระแสและไมนำากระแส แตการนำากระแสหรอไมนำากระแสนนถกควบคมโดยขาเกตจากวงจรสมมลถาแรงดนทขาแอโนดเปนบวกเมอเทยบกบแคโทดและแรงดนทขาเกตเปนลบเมอเทยบกบขาแคโทดจะทำาใหทรานซสเตอร Q2 เกดการไบแอสกลบ ทรานซสเตอร Q2 จะไมนำากระแสมเฉพาะกระแสรวไหลเทานน ดงนน เอสซอารจะไมมกระแสไหลจากแอโนดไปยงแคโทด คาความตานทานระหวางแอโนดกบแคโทดจงสงมาก ถาใหแรงดนทขาเกตมคาเปนบวกเมอเทยบกบแคโทดจะทำาใหทรานซสเตอร Q2 นำากระแส
12.2โครงสรางและการทำางานของไทรแอกไทรแอกเปนอปกรณสารกงตวนำาทมขวตอ 3 ขวมชอเรยกวา A2
(แอโนด 2) , A1 (แอโนด 1) และ G (เกต) ไทรแอกจะเปนอปกรณททำาหนาทคลาย ๆ กบสวตซไฟฟาสำาหรบกระแสสลบแตมขอดกวาสวตซธรรมดา คอการเปด ปดวงจรของไทรแอกเรวกวาสวตซธรรมดาหลาย–เทาจงทำาใหสามารถควบคมกำาลงงานไดไทรแอกเปนอปกรณสารกงตวนำาท
149
Page 150
มขวตอ 3 ขวมชอเรยกวา A2 (แอโนด 2) , A1 (แอโนด 1) และ G (เกต) ไทรแอกจะเปนอปกรณททำาหนาทคลาย ๆ กบสวตซไฟฟาสำาหรบกระแสสลบแตมขอดกวาสวตซธรรมดา คอการเปด ปดวงจรของไทรแอก–เรวกวาสวตซธรรมดาหลายเทาจงทำาใหสามารถควบคมกำาลงงานได
12.3การตรวจสอบคณสมบตของเอสซอารและไทรแอกโดยใชโอหมมเตอร
1. การหาขาของเอสซอารโดยใชโอหมมเตอร 2. การตรวจสอบคณสมบตของเอสซอารและไทรแอกเกยวกบ
กระแสรวไหล3. การทดสอบคณสมบตในการจดชนวนของเอสซอาร4. การวดหาขาไทรแอกโดยใชโอหมมเตอร
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 13/18, คาบท 49-52/56)68. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 12 ใชเวลาประมาณ
20 นาท69. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1270. ขนนำาเขาสบทเรยน
70.1 ครอธบายเกยวกบเอสซอารและไทรแอก3.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกนอภปรายเกยวกบเอสซอารและไทรแอก3.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
71. ขนสอน4.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 12 เรองเอสซอาร
และไทรแอก4.2 ครนำาแผนภาพโครงสราง วงจรสมมลและสญลกษณ
ของเอสซอาร และโครงสราง สญลกษณ และวงจรสมมลของไทรแอกมาแสดงใหนกเรยนด พรอมทงอธบายเพมเตม
4.3 ครอธบายเรอง การตรวจสอบคณสมบตของเอสซอารและไทรแอกโดยใชโอหมมเตอร แลวใหนกเรยนไดซกถาม
150
Page 151
4.4 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 12
4.5 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 12 เอสซอารและไทรแอก4.6 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน4.7 นกเรยนทำาแบบฝกหด
72. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
73. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร23. สอการเรยนร
23.1 หนงสอเรยน หนวยท 12 เรองเอสซอารและไทรแอก23.2 แผนภาพโครงสราง วงจรสมมลและสญลกษณของเอสซ
อาร และโครงสราง สญลกษณ และวงจรสมมลของไทรแอก23.3 แบบฝกหด23.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
24. แหลงการเรยนร24.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ24.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล23. การวดผลและการประเมนผล
23.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
23.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน23.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน23.4 ตรวจแบบฝกหด
151
Page 152
24. เกณฑการวดและประเมนผล24.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ24.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ24.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ24.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 122. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 123. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 12
เอกสารอางอง23. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด24. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
152
Page 153
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
153
Page 154
.................................................................................................................
..........................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................)
154
Page 155
ตวแทนนกเรยน ครผสอน
155
Page 156
แผนการจดการเรยนรท 13 หนวยท 13 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย เทคนคการบดกร สอนครงท 13/18
ชอเรอง เทคนคการบดกร จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง13.1 แผนวงจรพมพ ใบงานท 13
เทคนคการบดกร13.2 ตะกวบดกร13.3 หวแรง13.4 การปอกสายไฟ 13.5 การบดกรอปกรณบนแผนวงจร
พมพ13.6 การตดขาอปกรณ13.7 การถอนจดบดกร
แนวคดสำาคญการประกอบวงจรอเลกทรอนกสจำาเปนจะตองใชการบดกรดวยตะกว
เปนพนฐาน อปกรณในการใหความรอนในการบดกรคอหวแรง เมอตองการถอนการบดกรเนองจากบดกรผดหรอตองการถอดอปกรณเพอเปลยนตวใหมจะตองใชทดดตะกว
สมรรถนะยอยแสดงความรเกยวกบเทคนคการบดกร
156
Page 157
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. อธบายความหมายของการบดกรได 1. บดกรอปกรณอเลกทรอนกสบน2. บอกคณสมบตของตะกวบดกรได แผนวงจรพมพ3. บอกขนตอนการบดกรไดถกตอง4. อธบายขนตอนการปลอกสายไฟไดถกตอง5. บอกการบดกรสายไฟชนดตาง ๆ เขากบอปกรณ
และแผนวงจรพมพได
6. บอกการจดวางอปกรณลงบนแผนวงจรพมพ บดกรและตดขาอปกรณตาง ๆ ไดอยางถกวธ
7. อธบายวธการการถอดอปกรณออกจากแผนวงจรพมพไดถกตอง
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ13.1 แผนวงจรพมพ
แผนวงจรพมพ (Printed Circuit Boards) เปนแผนทผวดานหนงถกเคลอบดวยแผนทองแดงบาง ๆ เพอใชทำาลายวงจรพมพ ทำาใหเกดเปนวงจรตาง ๆ ตามตองการ ลายวงจรมสวนสำาคญตอการใชงานเพราะการเขยนลายวงจรจะตองคำานง
157
Page 158
ถงขนาดของลายวงจร ใหเหมาะสมกบปรมาณของกระแสทไหลผาน ลกษณะการเชอมตอตองเหมาะสมสวยงาม ขนาดของลายวงจรตองไมเลกหรอใหญเกนไป การเขาโคงลายวงจรควรตอเขากงกลางจด ไมควรผานขอบรมจดตอ หรอกรณจำาเปนตองผานขอบรมจดตอลายวงจรจะตองสมผสจดตอใหมากทสด
13.2 ตะกวบดกรตะกวบดกร (Solder) คอวสดททำาหนาทเปนตวเชอมประสาน
รอยตอของสายไฟหรอขาของอปกรณอเลกทรอนกสเขาดวยกนหรอตออปกรณอเลกทรอนกสเขากบลายวงจรพมพ สวนประกอบของตะกวบดกรประกอบดวยดบกและตะกวซงมสวนผสมโดยกำาหนด เปนเปอรเซนต คาทบอกไวคาแรกเปนดบกเสมอ เชน 70/30 หมายถง สวนผสมประกอบดวยดบก 70% และตะกว 30%
13.3 หวแรงหวแรง (Soldering) ทใชงานทางดานไฟฟาและอเลกทรอนกส
เปนหวแรงไฟฟา ทำาหนาทใหความรอนออกมาโดยใชไฟฟาจายผานสวนททำาใหกำาเนดความรอน สงผานผานความรอนไปยงหวบดกร และหวบดกรเปนตวสงผานความรอนไปยงชนงาน จนชนงานเกดความรอนพอทจะหลอมละลายตะกวบดกรไดการบดกรทถกตองนอกจากหวแรงตองรอนพอทจะหลอมละลายตะกวบดกรไดแลว ชนงานทจะบดกรกตองรอนพอทจะหลอมละลายตะกวบดกรไดดวย ถาชนงานขนาดเลกสามารถใชหวแรงมกำาลงไฟฟาตำาไดถาชนงานขนาดใหญหวแรงตองมกำาลงไฟฟาสงขนตามไปดวย ไมเชนนนอาจทำาใหการบดกรไมสมบรณได
13.4 การปอกสายไฟ การปอกสายไฟมจดประสงคตองการใหฉนวนทหมสายหลดออก
จากตวนำาในระยะทตองการโดยไมทำาใหสายตวนำาภายในขาดหรอเปนรอยหรอเกอบขาด ซงอาจจะสงเกตไมเหนแตมผลในการใชงานในระยะยาว ระยะ
158
Page 159
ในการปอกสายขนกบขนาดของสายและขนาดของจดทจะนำาไปบดกรดวยโดยทวไปจดบดกรขนาดเลกจะปอกสายยาวประมาณ 1.5 – 2 มม.
13.5 การบดกรอปกรณบนแผนวงจรพมพ
การบดกรอปกรณอเลกทรอนกสจะตองเสยบขาอปกรณลงบนแผนวงจรพมพใหถกขว และตำาแหนงทตองการพรอมกดอปกรณใหแนบกบแผนวงจรพมพ (เฉพาะอปกรณทกระทำาได) โดยจะตองขยบขาอปกรณใหทำามมไปในทศทางตาง ๆ และทำามมกบแผนวงจรพมพประมาณ 30o – 6 0o เพอไมใหขาอปกรณชดกนและปลายหวแรงสามารถสอดแทรกไปยงตำาแหนงทจะบดกรไดสะดวก ทำาใหอปกรณไมลวงหลนขณะบดกร พรอมกบหมนแผนวงจรพมพเพอใหปลายขาอปกรณชเขาหาตวใชมอขวาจบหวแรง โดยใหปลายหวแรงอยดานขวาของขาอปกรณ และจไปยงขาอปกรณและลายทองแดง ณ ตำาแหนงทจะบดกรพรอมกน มอซายจบตะกวใหปลายตะกวจไปยงดานซายของขาอปกรณและจออยระหวางปลายหวแรงกบขาอปกรณ สกครใหตะกวหลอมละลายตดสายทองแดงและขาอปกรณในลกษณะแนบชดแลวรบเอาหวแรงและตะกวออกจากจดบดกร การบดกรไมควรใสตะกวมากเกนความจำาเปน เพราะนอกจากสนเปลองแลวยงอาจไปตดกบอปกรณหรอจดบดกรอน ๆ ได ซงเปนลกษณะของการพอกตะกวจากนนจงบดกรจดอน ๆ ตอไปจนครบ
13.6 การตดขาอปกรณหนปากคมใหชไปทางเดยวกนกบขาอปกรณแลวจงตดขา
อปกรณทละขา การตดขาอปกรณททำามมกบแผนวงจรพมพแคบ ๆ ตองระมดระวงเปนพเศษ เพราะอาจทำาใหรอยตดไมสวยหรอลายทองแดงชำารด เนองจากคมอาจไปงดหรอเบยดกบจดบดกร การตดขาอปกรณควรตดใหสนทสดทรอยบดกรหมโอบไดพอด
13.7 การถอนจดบดกร
159
Page 160
กรณทตองการถอนจดบดกร ทำาไดโดยใชหวแรงรอนสมผสไปทจดบดกรทจะถอด จนตะกวหลอมละลาย ใชเครองดดตะกว (Solder Sucker) ดดตะกวบดกรออก
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 14/18, คาบท 53-56/56)74. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 13 ใชเวลาประมาณ
20 นาท75. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1376. ขนนำาเขาสบทเรยน
76.1 ครอธบายเกยวกบเทคนคการบดกร76.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบเทคนคการบดกร76.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
77. ขนสอน77.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 13 เรองเทคนคการ
บดกร77.2 ครอธบาย เรองแผนวงจรพมพ พรอมภาพแผนวงจร
พมพประกอบ77.3 ครอธบาย เรองตะกวบดกรและหวแรง พรอมนำาตวอยาง
ตะกวบดกรและหวแรงมาแสดงใหนกเรยนด77.4 ครแบงนกเรยนกลมละ 5 คน ใหแตละกลมรวมกน
อภปราย เรอง การปอกสายไฟ และการบดกรอปกรณบนแผนวงจรพมพ แลวใหแตละกลมรวมกนสรป
77.5 ครอธบาย เรอง การตดขาอปกรณ และการถอนจดบดกร แลวใหนกเรยนซกถาม
77.6 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 13
77.7 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 13 เทคนคการบดกร77.8 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน
160
Page 161
77.9 นกเรยนทำาแบบฝกหด78. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกน
อภปรายสรปบทเรยน79. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร25. สอการเรยนร
25.1 หนงสอเรยน หนวยท 13 เรองเทคนคการบดกร25.2 ภาพแผนวงจรพมพ25.3 ตวอยางตะกวบดกรและหวแรง25.4 แบบฝกหด25.5 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
26. แหลงการเรยนร26.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ26.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล25. การวดผลและการประเมนผล
25.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
25.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน25.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน25.4 ตรวจแบบฝกหด
26. เกณฑการวดและประเมนผล26.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
161
Page 162
26.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
26.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
26.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 132. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 133. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 13
เอกสารอางอง25. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด26. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
162
Page 163
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................
163
Page 164
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
164
Page 165
แผนการจดการเรยนรท 14 หนวยท 14 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตน และแผนวงจรพมพ
สอนครงท 14/18
ชอเรอง การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง14.1 วงจรเรยงกระแส ใบงานท
14.1 การประกอบวงจรเลกทรอ14.2 วงจรเรยงกระแสแบบครงคลน
นกสเบองตน14.3 วงจรเรยงกระแสแบบเตมคลน
ใบงานท 14.2 การประกอบวงจรเลกทรอ-14.4 วงจรเรยงกระแสแบบบรดจน
กสเบองตนบนแผนวงจรพมพ14.5หลกการเบองตนในการคดลอกแผน
วงจรพมพ14.6การรางแบบสำาหรบการเตรยมการเพอ
ตอวงจร 14.7 การคดลอกวงจรจากลายวงจร
พมพสำาเรจรป
165
Page 166
แนวคดสำาคญวงจรเรยงกระแสเปนวงจรทแปลงผนไฟฟากระแสสลบใหเปน
ไฟฟากระแสตรงโดยวงจรจะประกอบไปดวย หมอแปลงไฟฟา ไดโอดเรยงกระแส และคาปาซเตอร การทดลองวงจรโดยการบดกรลงบนแผนวงจรพมพ เปนการทดลองทเหมอนกบสภาพการนำาไปใชงานจรง ซงการประวงจรจะตองทำาทละขนตอนดวยความระมดระวง
แผนวงจรพมพจะเปนสวนททำาหนาทยดอปกรณและเปนทางเดนของสญญาณไฟฟาอกทงชวยทำาใหวงจรอเลกทรอนกสไมยงเหยงอนเกดจากการโยงสายไฟไปมา แตในบางครงมความจำาเปนทจะลอกวงจรจากแผนวงจรพมพอนเนองมาจากตองการวเคราะหการทำางานของวงจรในกรณทตองซอมแกไขวงจรหรอตองการเลยนแบบวงจร การคดลอกแผนวงจรจากวงจรพมพจะตองรจกสญลกษณของอปกรณตลอดจนชอขาของอปกรณอยางแมนยำาจงจะคดลอกไดอยางถกตอง
สมรรถนะยอย1. แสดงความรเกยวกบการประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตน
และแผนวงจรพมพ2. ประกอบวงจรอเลกทรอนกสลงบนแผนวงจรพมพ
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกชนดวงจรเรยงกระแส1. ประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตน2. อธบายการทำางานของวงจร
เรยงกระแสได 2. ประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตน
3. บอกสตรการคำานวณหาแรงดนไฟฟากระแสตรงได แผนวงจรพมพ
166
Page 167
4. ประกอบวงจรโดยการบดกรไดถกตอง 5. ทดสอบการทำางานของวงจรไดถกตอง6. สามารถทดลองวงจรจายไฟกระแสตรงแบบตาง ๆ
โดยใชวธการบดกรได7. สามารถคดลอกวงจรจากลายวงจรพมพสำาเรจรปได8. ประกอบวงจรบนแผนวงจรพมพได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ14.1วงจรเรยงกระแส
วงจรเรยงกระแส (Rectifier) คอ วงจรไฟฟาทสามารถจดเรยงกระแสไฟฟากระแสสลบ ใหกลายเปนไฟฟากระแสตรง ซงอปกรณทสามารถจะทำางานอยางนไดจำาเปนตองมคณสมบตสำาคญยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไปในทศทางเดยวเทานนคอไดโอด ซงในทนจะใชไดโอดกำาลง
14.2วงจรเรยงกระแสแบบครงคลนการทำางานของวงจรเรยงกระแสแบบครงคลน (Half Wave
Rectifier) เมอขวบวกของขดทตยภมไดรบเฟสบวก ขวลางเทยบไดเฟสลบ ทำาใหขาอาโนดของไดโอดไดรบศกยบวก ขาแคโถดไดรบศกยลบ ทำาใหไดโอดไดรบการไบแอสไปหนา กระแสสามารถไหลผานวงจรไปได จงมแรงดนไฟกระแสตรงตกครอมโหลด RL
167
Page 168
14.3วงจรเรยงกระแสแบบเตมคลนการเรยงกระแสแบบครงคลน (Full Wave Rectifier) จะได
แรงดนไฟตรงทมความพลว (Ripple) คอนขางสงไมสามารถใชงานในวงจรทวไป การนำาไปใชงานคอนขางมขดจำากด จงนยมใชวงจรเรยงกระแสแบบเตมคลน ซงใชไดโอด 2 ตว ผลดกนทำางานในแตละเฟส
14.4วงจรเรยงกระแสแบบบรดจวงจรเรยงกระแสแบบเตมคลน (Bridge Rectifier) โดยไมใช
จดศนยกลางของหมอแปลง เปนวงจรอกแบบหนงทนยมใช เพราะใชหมอแปลงกำาลงทางขดทตยภมเพยงขดเดยว เพยงแตตองเพมไดโอดอก 2 ตวรวมเปน 4 ตว
14.5หลกการเบองตนในการคดลอกแผนวงจรพมพการคดลอกวงจรมประโยชนในการซอมหรอสรางเลยนแบบกรณ
ไมมวงจรมาใชหรอกรณมวงจรมาให แตแผนวงจรพมพไมมรายละเอยดของตำาแหนงของอปกรณ ชอขวตอตาง ๆ ทำาใหการตรวจซอมคอนขางลำาบาก จะตองมทกษะในการไลวงจรจากแผนวงจรพมพพอควร จงจะสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ไดงายขน นอกจากนนจะตองเขาใจเกยวกบขาใชงานของทรานซสเตอร คาปาซเตอรและไอซตาง ๆ โดยจะตองสามารถเปดคมอการใชงานอปกรณนน ๆ ได จงจะสามารถเขยนเปนวงจรอเลกทรอนกสทเปนสากลไดถกตอง
14.6การรางแบบสำาหรบการเตรยมการเพอตอวงจรเมอใชแผนวงจรพมพเอนกประสงค แผนวงจรพมพ
เอนกประสงคนยมใชเมอตองการทดลองประกอบวงจรอเลกทรอนกสตนแบบ วาทำางานไดตามเงอนไขทออกแบบไดหรอไม หรอชางอเลกทรอนกสสมครเลนทตองการทกษะและประสบการณ เพราะการทำาแผนวงจรพมพสำาเรจคอนขางใชเวลาในการออกแบบ และทำาแผนวงจรพมพนาน การใชแผนวงจรพมพเอนกประสงคไมเหมาะทจะใชตอวงจรทยงยากซบซอน อยางไรกตามแผนวงจรพมพเอนกประสงคทจำาหนายนน มใหเลอกหลายรปแบบและขนาดตาง ๆ กน บางแบบไมสามารถเอาไอซแบบตน
168
Page 169
ตะขาบมาเสยบลงได เพราะระยะขาไมเหมาะสมกบการตอวงจร บางครงอาจตองตอโยงสายบนแผนวงจรพมพเพอใหครบวงจร หรอใชใบมดตดลายวงจรพมพออกบางสวนเพอไมใหลดวงจร อยางไรกตามการรางแบบกอนการบดกรหรอประกอบวงจรเปนผลด ซงทำาใหสามารถตรวจสอบความถกตอง และสามารถจดวางรปแบบของอปกรณไดเรยบรอยไมชดหรอหางเกนไป
14.7 การคดลอกวงจรจากลายวงจรพมพสำาเรจรปการคดลอกลายวงจรพมพสำาเรจรป จากแบบลายวงจรทซบซอน
กนอยนน คอนขางสะดวกมากกวาการคดลอกลายวงจรจากชดคต เพราะตองพลกแผนวงจรกลบไปกลบมาก ซงคอนขางชา ยกเวนชดคตทสกรนลายทองแดงซอนทบดานอปกรณอาจไมตองพลกดบอย ซงเงอนไขการทำาแผนวงจรพมพ อาจมทงใหความสะดวกและไมสะดวกในการคดลอก
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 15/18, คาบท 57-60/56)80. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 14 ใชเวลาประมาณ
20 นาท81. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1482. ขนนำาเขาสบทเรยน
82.1 ครอธบายเกยวกบการประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
82.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกนอภปรายเกยวกบการประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
82.3 ครแจงจดประสงคการเรยน83. ขนสอน
83.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 14 เรองการประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
169
Page 170
83.2 ครอธบาย เรองวงจรเรยงกระแส วงจรเรยงกระแสแบบครงคลน วงจรเรยงกระแสแบบเตมคลน และวงจรเรยงกระแสแบบบรดจ พรอมภาพประกอบ
83.3 ครอธบาย เรองหลกการเบองตนในการคดลอกแผนวงจรพมพ การรางแบบสำาหรบการเตรยมการเพอตอวงจร และการคดลอกวงจรจากลายวงจรพมพสำาเรจรป แลวใหนกเรยนซกถาม
83.4 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 14.1 และ 14.2
83.5 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 14.1 และ 14.2 83.6 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน83.7 นกเรยนทำาแบบฝกหด
84. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
85. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร27. สอการเรยนร
27.1 หนงสอเรยน หนวยท 14 เรอง การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
27.2 ภาพวงจรเรยงกระแสแบบตาง ๆ 27.3 แบบฝกหด27.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
28. แหลงการเรยนร28.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ28.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล27. การวดผลและการประเมนผล
170
Page 171
27.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
27.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน27.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน27.4 ตรวจแบบฝกหด
28. เกณฑการวดและประเมนผล28.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ28.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ28.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ28.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 14.1 และ 14.2 2. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 143. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 14
เอกสารอางอง27. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด
171
Page 172
28. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตามบรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
172
Page 173
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
173
Page 174
แผนการจดการเรยนรท 15 หนวยท 15 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย การทำาโครงงาน สอนครงท 15/18
ชอเรอง การทำาโครงงาน จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง15.1 ความสำาคญในการสรางโครง
งาน ใบงานท 15 การทำาโครงงาน15.2 ขนตอนการทำาโครงงาน
แนวคดสำาคญการสรางโครงงานเปนการรวบยอดความรและประสบการณตาง ๆ ท
ไดเรยนมาเพอประยกตใหเกดผลงานทสอแนวคดทางทฤษฎใหเกดประโยชนในทางปฏบต อาจเปนการพสจนหลกการทเรยนมาหรอนำาไปใชในชวตประจำาวน สงสำาคญประการหนงของการทำาโครงงานคอ การปลกฝงของนกคดนกประดษฐ สรางความรสกทดในการเรยนรวาจะสามารถสรางสรรคผลงานสงแปลกใหมขนได ถาตงใจฝกฝนมการเรยนรอยางจรงจงเปนระบบภายใตพนฐานทถกตอง
สมรรถนะยอย1. สรางโครงงานขนาดเลกจากชดคต2. แสดงความรเกยวกบการทำาโครงงานขนาดเลก (Mini
Projects)
174
Page 175
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. สรางโครงงานทเปนพนฐานทาง 1. วดทดสอบและประกอบวงจร
อเลกทรอนกส และประกอบชดคตทไมซบซอนมากไดอเลกทรอนกสเบองตนตามโครงงาน
2. นำาโครงงานทจดสรางขนมาใชประโยชนในชวตประจำาวนได
3. วดและตรวจสอบการทำางานของวงจรทจดสรางโครงงานได
4. แกปญหาตาง ๆ ทอาจเกดขนจากวงจรทจดสรางโครงงานได
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ15.1ความสำาคญในการสรางโครงงาน
การสรางโครงงานเปนการรวบยอดความรและประสบการณตาง ๆ ทไดเรยนมาเพอประยกตใหเกดผลงานทสอแนวคดทางทฤษฎใหเกดประโยชนในทางปฏบต อาจเปนการพสจนหลกการทเรยนมาหรอนำาไปใชในชวตประจำาวน สงสำาคญประการหนงของการทำาโครงงานคอ การปลกฝงของนกคดนกประดษฐ สรางความรสกทดในการเรยนรวาจะสามารถสรางสรรคผลงานสงแปลกใหมขนได ถาตงใจฝกฝนมการเรยนรอยางจรงจงเปนระบบภายใตพนฐานทถกตอง
15.2ขนตอนการทำาโครงงาน
175
Page 176
1) เลอกโครงงานใหเหมาะสมกบความรความสามารถโดยศกษาจากหนงสอรวบรวมโครงงานหรอวารสายอเลกทรอนกสตาง ๆ และสามารถนำาผลงานมาใชประโยชนกบชวตประจำาวนได
2) ตองศกษาการทำางานของวงจรใหเขาใจ จนมความมนใจวาจะสามารถตรวจสอบแกไขปญหาตาง ๆ ทอาจเกดขนได
3) ตองเลอกอปกรณตาง ๆ ทมความเหมาะสมตอการตดตงและใชงาน
4) กอนทำาการประกอบควรตรวจสอบและทดสอบความถกตองของอปกรณทกชน
5) ควรตรวจสอบการตอวงจรบนแผนวงจรพมพใหเรยบรอย และแกไขใหถกตองเสยกอนจงเดนสายตออปกรณตอภายนอก
6) กอนตดตงแผนวงจรพมพและอปกรณตาง ๆ เพมเตมภายในกลอง ควรรางแบบตำาแหนง ตาง ๆ บนกระดาษเสยกอนวาเหมาะสมตอการใชงานหรอไม ควรตดตงขอความอะไรบนกลองจงจะเกดความเขาใจงายตอการใชงาน
7) กอนตดตงอปกรณตองเจาะรสำาหรบตดตงอปกรณตาง ๆ บนกลองใหครบถวน
8) การตดตงอปกรณตาง ๆ ตองยดใหแนนหนาไมหลดงาย ไมควรใหมหวนอตโผลออกมาในตวกลองมากโดยเฉพาะหนาปด การเดนสายควรเลอกหลายสหลายขนาดตามความเหมาะสมและจดใหเปนระเบยบ
9)ทดสอบการทำางานของวงจรอกครง โดยยงไมเปดกลองเพราะถามอะไรผดปกตจะทราบตำาแหนงไดงายและถอดปลกออกทนทวงท
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 16/18, คาบท 61-64/56)86. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 14 ใชเวลาประมาณ
20 นาท87. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 15
176
Page 177
88. ขนนำาเขาสบทเรยน88.1 ครอธบายเกยวกบการทำาโครงงาน88.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกน
อภปรายเกยวกบการทำาโครงงาน88.3 ครแจงจดประสงคการเรยน
89. ขนสอน89.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 14 เรองการทำาโครง
งาน89.2 ครอธบาย เรองความสำาคญในการสรางโครงงาน และขน
ตอนการทำาโครงงาน แลวใหนกเรยนซกถาม89.3 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตาม
ใบงานท 1589.4 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 15 การทำาโครงงาน 89.5 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน89.6 นกเรยนทำาแบบฝกหด
90. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
91. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร29. สอการเรยนร
29.1 หนงสอเรยน หนวยท 15 เรอง การทำาโครงงาน29.2 แบบฝกหด29.3 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน
30. แหลงการเรยนร30.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน
ของสำานกพมพตาง ๆ30.2 อนเทอรเนต
177
Page 178
การวดผลและประเมนผล29. การวดผลและการประเมนผล
29.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
29.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน29.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน29.4 ตรวจแบบฝกหด
30. เกณฑการวดและประเมนผล30.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ30.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ30.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ30.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 152. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 153. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 15
เอกสารอางอง29. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006
178
Page 179
บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด30. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
179
Page 180
.................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
180
Page 181
แผนการจดการเรยนรท 16 หนวยท 16 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหสวชา 2100-1006
เวลาเรยนรวม 72 คาบ
ชอหนวย การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนด สญญาณ
สอนครงท 16/18
ชอเรอง การใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
จำานวน 4 คาบ
หวขอเรอง16.1 ออสซลโลสโคป ใบงานท
16.1 การใชงานออสซลโลสโคป16.2 การอานคาทหนาจอออสซลโลสโคป ใบงานท 16.2 การใชงานเครองกำาเนด16.3 การอานคาบเวลาและความถ
สญญาณ16.4การอานคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ16.5ชอและหนาทการทำางานของปมปรบ 16.6สายโพรบวดสญญาณ 16.7ชนดของเครองกำาเนดสญญาณ16.8คณสมบตทางเทคนคและปมปรบตาง ๆ
ของเครองกำาเนดสญญาณ
แนวคดสำาคญออสซลโลสโคป เปนเครองมอวดทมความสำาคญและนำามาใชอยาง
กวางขวางในงานดานอเลกทรอนกสเพราะสามารถแสดงรปรางขนาดของ
181
Page 182
สญญาณใหเหนบนจอได ออสซลโลสโคปสามารถนำาไปใชวดแรงดนไฟตรง แรงดนไฟสลบ คาบเวลา พรอมแสดงรปรางของสญญาณไฟฟาททำาการวด แรงดนไฟสลบจะวดและอานคาขนาดของสญญาณไดเปนแรงดนพคทพค (Vp – p)
เครองกำาเนดสญญาณ เปนเครองมอชนดหนงทมความสำาคญทำาหนาทกำาเนดสญญาณตาง ๆ และสามารถทจะควบคมความถและความแรงของสญญาณได ใชงานในการตรวจสอบปรบแตงวงจรหรอวดเปรยบเทยบคา เครองกำาเนดสญญาณ มหลายชนดขนอยกบคณลกษณะและคณสมบตของสญญาณทเครองใหกำาเนดขนมา การเรยกชอเครองกำาเนดสญญาณความถจะเรยกชอตามความถทกำาเนดขนมาวาอยในยานความถใด เชน เครองกำาเนดความถเสยงจะเรยกออดโอเยนเนอเรเตอร (Audio Generator) เครองกำาเนดความถวทยจะเรยกอารเอฟเยนเนอเรเตอร (Radio Frequency Generator) เปนตน
สมรรถนะยอย1. แสดงความรเกยวกบการใชออสซลโลสโคปและเครองกำาเนด
สญญาณ2. ใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณตามการทดลอง
จดประสงคการปฏบต ดานความร ดานทกษะ
1. บอกตำาแหนงปมปรบตาง ๆ ของออสซลโลสโคปได 1. ใชงานออสซลโลสโคปตามการทดลอง2. บอกหนาท และการทำางานของปมปรบตาง ๆ ของ 2.
ใชเครองกำาเนดสญญาณความถตามการออสซลโลสโคปไดอยางถกตอง ทดลอง
182
Page 183
3. สามารถใชออสซลโลสโคปวดสญญาณไดถกตอง 4. อธบายการทำางานของปมปรบเครองกำาเนดสญญาณ
ความถได5. สามารถใชเครองกำาเนดสญญาณไดถกตอง
ดานคณธรรม จรยธรรม/บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
แสดงออกดานการตรงตอเวลา ความสนใจใฝร ความซอสตย สจรต ความมนำาใจและแบงบน ความรวมมอ ความมมารยาท ไมหยดนงทจะแกปญหา ใชอปกรณอยางฉลาดและรอบคอบ
เนอหาสาระ16.1ออสซลโลสโคป
ความสำาคญของออสซลโลสโคป (Oscilloscope) ออสซลโลสโคป หรอบางครงเรยกสน ๆ วา สโคป (Scope) ทใชงานกนอยทว ๆ ไป สำาหรบการใชงานของออสซลโลสโคปนนจะใชแสดงรปคลนสญญาณ หรอชวงหางของสญญาณ โดยรปคลนสญญาณทไดอาจเปนแบบไซนแบบสเหลยม แบบสามเหลยมหรอแบบฟนเลอย เปนตน
16.2การอานคาทหนาจอออสซลโลสโคปการอานปรมาณไฟฟาทหนาจอออสซลโลสโคป จะสามารถอานได
สองแกนคอแนวแกนตงกบแนวแกนนอน ในแนวแกนตง (Vertical) จะอานคาออกมาเปนความแรงของสญญาณ หรอความสงของสญญาณ (Amplitude) ของปรมาณไฟฟาโดยสามารถอานออกมาเปนคาพค (Peak Value) Vp และคาพคทพค (Peak To Peak Value) Vp-p สวนในแนวแกนนอน (Horizontal) จะอานคาออกมาเปนคาบเวลา (Time) และสามารถใชคำานวณหาคาความถ (Frequency) ของสญญาณได
183
Page 184
16.3การอานคาบเวลาและความถคาบเวลาสามารถบอกความถของสญญาณ โดยทคาบเวลาจะแปรผกผนกบความถ จากสตร T = หรอ F = F คอ ความถของสญญาณ มหนวยเปน เฮรตช (Hz) T คอ เวลาใน 1 รอบของสญญาณ มหนวยเปน วนาท
(Sec)16.4การอานคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ
รปคลนแรงดนไฟฟากระแสสลบสามารถอานคาออกมาเปนแรงดนยอดถงยอด (Peak to Peak) ทำาไดโดยนบจำานวนชองทรปสญญาณปรากฏทบชองทางแนวตงโดยจะนบจำานวนชองตงแตยอดคลนดานบนสดจนถงดานลางสด ดงรปท 16.4 ถาตงคา VOLTS/DIV ไวท 2 โวลต นบความสงได 4 ชองใหญกบอก 2 ชองเลก อานคาไดเทากบ 8 โวลต 2 ชองเลกเทากบ 0.4 โวลต
16.5ชอและหนาทการทำางานของปมปรบ(ดในหนงสอ หนา 331 - 334)
16.6สายโพรบวดสญญาณสายโพรบ (Probe) สำาหรบวดสญญาณทใชสำาหรบนำาสญญาณ
เขามายงออสซลโลสโคป เรยกวาสายโพรบ (Probe) ดงรปท 16.6 จะเปนสายวดชนดพเศษ เพอไวสำาหรบวดสญญาณโดยเฉพาะ มลกษณะเปนสายโคแอคเชยล (Coaxial) มความยาวประมาณ 1 เมตร มคาอมพแดนซ 50 โอหม วดความสง (Amplitude) ไดสงสด 500 Vp
16.7ชนดของเครองกำาเนดสญญาณเครองกำาเนดสญญาณทใชกนอยในปจจบนมหลายชนด เชน
เครองกำาเนดสญญาณความถเสยง เรยกวาเอเอฟ เยนเนอรเรเตอร (Audio Frequency Generator) เครองกำาเนดสญญาณความถวทย เรยกวาอารเอฟ เยนเนอรเรเตอร (Radio Frequency Generator) หรอเครองกำาเนดสญญาณพลซ เรยกวา พลซเจนเนอรเรเตอร (Pulse Generator) เปนตน
184
Page 185
16.8คณสมบตทางเทคนคและปมปรบตาง ๆ ของเครองกำาเนดสญญาณ
คณสมบตทางเทคนคของเครองกำาเนดสญญาณรน FG 801 มดงน
1. ยานความถแบงออกเปน 6 ยาน โดยมความถตงแต 0.2Hz ถง 200 kHz
2. สรางรปคลนได 3 รป คอ ซายน สามเหลยม และสเหลยม3. ความเพยนทางฮารโมนคสทสญญาณรปซายน นอยกวา
0.1% 4. ใชแรงดนควบคมความถจากภายนอกได Voltage
Control Oscillator (VCO) 5. ใหเอาตพต 3 จดคอ เอาตพตมอมพแดนซตำา 50 โอหม
แรงดนปรบได 0V – 20Vp–p กำาลงขบ 8 วตต เอาตพตลดทอนสญญาณได – 30 dB ใหเอาตพตทกรปสญญาณทมแอมปลจดตงแต 0 V – 100 mVp–p และเอาตพต TTL สำาหรบเปนตวกำาเนดสญญาณนาฬกาสำาหรบงานทดลองดจตอล
6. มวงจรปองกนการลดวงจรทางเอาตพต 7. สามารถปอนสญญาณทดสอบลำาโพงไดโดยตรงองค
ประกอบตาง ๆ ทหนาปดของเครองกำาเนดสญญาณความถเสยงยหอ CEW รน FG 801
กจกรรมการเรยนร (สปดาหท 17/18, คาบท 65-68/56)92. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 16 ใชเวลาประมาณ
20 นาท93. ครใหนกเรยนดเนอหาหนวยท 1694. ขนนำาเขาสบทเรยน
94.1 ครอธบายเกยวกบการใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
185
Page 186
94.2 ครตงคำาถามใหนกเรยนชวยกนตอบ แลวรวมกนอภปรายเกยวกบการใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
94.3 ครแจงจดประสงคการเรยน95. ขนสอน
95.1 นกเรยนศกษาจากเนอหาในหนวยท 16 เรองการใชงานออสซลโลสโคปและเครองกำาเนดสญญาณ
95.2 ครอธบาย เรองออสซลโลสโคป การอานคาทหนาจอ การอานคาบเวลาและความถ การอานคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ และชอและหนาทการทำางานของปมปรบ พรอมนำาออสซลโลสโคป มาแสดงใหนกเรยนด ประกอบการสอน
95.3 ครอธบาย เรองสายโพรบวดสญญาณ ชนดของเครองกำาเนดสญญาณ และคณสมบตทางเทคนคและปมปรบตาง ๆ ของเครองกำาเนดสญญาณ แลวใหนกเรยนซกถาม
95.4 ครใหความรเพมเตมและอธบายเกยวกบการปฏบตตามใบงานท 16.1 และ 16.2
95.5 นกเรยนปฏบตตามใบงานท 16.1 และ 16.295.6 ขณะนกเรยนปฏบตตามใบงานครจะสงเกตการทำางาน
ของนกเรยน95.7 นกเรยนทำาแบบฝกหด
96. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนเฉลยกจกรรมและรวมกนอภปรายสรปบทเรยน
97. ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน
สอและแหลงการเรยนร31. สอการเรยนร
31.1 หนงสอเรยน หนวยท 14 เรอง การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนและแผนวงจรพมพ
31.2 ออสซลโลสโคป31.3 แบบฝกหด
186
Page 187
31.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน32. แหลงการเรยนร
32.1 หนงสอเกยวกบงานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน ของสำานกพมพตาง ๆ
32.2 อนเทอรเนต
การวดผลและประเมนผล31. การวดผลและการประเมนผล
31.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ
31.2 ทดสอบโดยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน31.3 สงเกตการปฏบตตามใบงานโดยใชแบบประเมนผลการ
ปฏบตงาน31.4 ตรวจแบบฝกหด
32. เกณฑการวดและประเมนผล32.1 แบบประเมนพฤตกรรม ความมวนย และความรบผดชอบ
ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ผานเกณฑ32.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ
60 ผานเกณฑ32.3 แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตตามใบงานตองได
คะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผานเกณฑ32.4 แบบฝกหดตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ผาน
เกณฑ
งานทมอบหมายงานทมอบหมายนอกเวลาเรยน ใหทบทวนเนอหารวมทงความ
สมบรณของแบบฝกหดและใบงาน
ผลงาน/ชนงาน/ความสำาเรจของผเรยน1. ผลการปฏบตตามใบงานท 16.1 และ 16.2
187
Page 188
2. ผลการทำาแบบฝกหดหนวยท 163. คะแนนแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) หนวยท 16
เอกสารอางอง31. หนงสอเรยนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน รหส
วชา 2100-1006 บรษทศนยหนงสอเมองไทย จำากด32. เวบไซตและสอสงพมพทเกยวของกบเนอหาบทเรยนตาม
บรรณานกรม
บนทกหลงการสอน
1. ผลการใชแผนการจดการเรยนร..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. ผลการเรยนของนกเรยน/ผลการสอนของคร/ปญหาทพบ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
188
Page 189
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
...
.................................................................................................................
..........................................................
3. แนวทางการแกปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชอ............................................... ลงชอ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวแทนนกเรยน ครผสอน
189