รรรรรรร วววว วววววววววววววว (177404) วววววว ววววววววววววววววววววววว วววววววววววว ววววววววว ววววววววววววว วววว ววววว วววว 512012059 ววววววววววววว ววววววววววว ววววววววว วววว วววววววววววว วววววววววว
รายงงานวชา กฎหมายกบสงคม (177404)
เรอง การขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท
จดทำาโดย นางสาวสพฒชา ทพตนเดช
รหส 512012059
คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม
เสนอ อาจารยไพสฐ พาณชยกล
คำานำา
กฎหมายกบสงคมนนมกจะเปนสงทอยคกนเสมอ เมอมสงคมกตองมกฎหมายเพอจดระเบยบและจดการควบคมความสมพนธระหวางบคคลในสงคมและใชเปนเครองมอในการควบคมความประพฤตของคนในสงคม ซงสงคมจะมการเคลอนทและเปลยนแปลงอยตลอดเวลาขนอยกบลกษณะและเวลาของแตละสงคมวาจะเปลยนแปลงไปในแนวทางไหนและในชวงเวลาไหน
เมอสงคมเปลยนไปตามกาลเวลา กฎหมายควรมหนาทตองพลวตตามสงคมทเปลยนแปลงไป เพอจะไดไมเกดการลาสมยและ
กฎหมายสามารถใชเปนเครองมอตามสถานการณตางๆทเกดขนในสงคมทเปลยนแปลงไปไดอยาทนทวงท ดงนนจงเปนหนาทของนกกฎหมายทตองสรางกฎหมายใหกาวทนไปพรอมๆกบการเปลยนแปลงของสงคมในแตละยคและชวงเวลา
นางสาวสพฒชา ทพรตนเดช
ผจดทำา
สารบญ
เรองหนา
- บทนำา 1-2
- ลกษณะของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท 2-4
- ปจจยททำาใหเกดการขยายตวของเมอง 4-8
- ผลของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท 8-18
และประเดนทางกฎหมายทเกยวของ
การเปลยนแปลงทางสงคมกบประเดนทางกฎหมาย
● การขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท
▪บทนำา
การเปลยนแปลงทางสงคมนนเกดขนอยเสมอในแตละชวงเวลาทผานมา ขนอยกบวาการเปลยนแปลงจะเปนในรปแบบใด ซงการเปลยนแปลงทางสงคมนนลวนเกดขนดวยหลายๆปจจยประกอบกนยกตวอยางเชนเรองการเปลยนแปลงทางสงแวดลอมจะเปนตวอยางทเหนการเปลยนแปลงไดชดเจนทสดเพราะหากสงแวดลอมเปลยนไปการดำารงชวตของมนษยทตองพงพาสงแวดลอมหรอธรรมชาตกตองเปลยนตามไปดวยเพอการปรบตวในการอยรอด และจะเหนไดวาไมมสงคมไหนในโลกทไมเคยเปลยนแปลงไมวาจะเปนการเปลยนแปลงในดานระบบสงคม ระบบสงแวดลอม หรอระบบการดำารงชวต เปนตน
หากเราจะพจารณาใหเขาใจอยางถองแทในเรองการเปลยนแปลงทางสงคมนนเราตองมองยอนดวาภายในสงคมนนประกอบดวยโครงสรางสวนใดบางถงไดหลอหลอมรวมตวเกดเปนสงคมเกดขนมา ซงโดยหลกแลวสงคมกจะประกอบดวยสถานบนตางๆในสงคมและกลมตางๆในทางสงคม อาทเชน สถาบนศาสนา ครอบครว กลมสงคมเมอง สงคมชนบท กลมสมาคมตางๆทรวมตวกน ซงสถาบนและกลมทางสงคมเหลานเกดขนมาในสงคมภายใตระบบความสมพนธระหวางสมาชกในกลมหรอสถาบนทางสงคมทแตกตางกนไปแตละกลมหรอสถาบนมวธการปฏบตและปฏสมพนธระหวางกนทแตกตางกนไป เชน ในสถาบนครอบครว พอ แม ลก จะปฏบตตอกนอยางหนง ในสถาบนศาสนากจะมวธปฏบตตอกนระหวางคนนบถอศาสนาเดยวกนอกอยางหนง เพราะแตละกลมหรอสถาบนทางสงคมมจดมงหายในการสรางระบบความสมพนธทแตกตางกนไปและความคาดหวงของสงคมตอสถานหรอกลมทางสงคมเหลานกแตกตางกน ซงตามตวอยางทกลาวขางตนจะเหนวาสถาบนครอบครวจดมงหมายหรอความคาดหวงของสงคมตอสถาบนครอบครวคอชวยกนสรางประชากรทดใหเกดในสงคมโดยการไดรบการขดเกลาจากพอ แม สวนในสถาบนศาสนานนจดประสงคหรอความคาดหวงของสงคมตอสถาบนศาสนาคอการใชสถานบนศาสนาเปนทรวมศนยจตใจของผทนบถอศาสนาเดยวกน เปนตน หรออกตวอยางหนงซงเปนประเดนทนาสนใจคอโครงสรางทางสงคมทเปนกลมสงคมชนบทและกลม
สงคมเมองทงสองกลมนตางพดถงวถการดำาเนนชวตของประชากรในสงคม แตแตกตางกนตรงทแตละกลมมวถการดำาเนนชวตทตางกน ปฏสมพนธของคนทงสองกลมกตางกนโดยแทบจะสนเชง ซงตอไปนขาพเจาจะขอกลาวถงการเปลยนแปลงโครงสรางของสงคมในมตของกลมทางสงคมทเปนสงคมเมองและสงคมชนบท
▪ลกษณะของการขยายตวของสงคมชนบทสสงคมเมอง
หากมองยอนไปในอดตเราจะเหนวาสงคมไทยสวนใหญประชากรจะประกอบอาชพเกษตรกรรมและการปศสตวเปนอาชพหลกเรอยมา ผคนในสงคมดำารงชวตอยกบธรรมชาตอยางใกลชด เคารพนบถอธรรมชาต เพราะถอวาเปนสวนหนงในการใหชวตแกพวกเขา และคนในสงคมกมกจะดำารงชวตโดยการพงพาอาศยกน ใหความเออเฟ อเผอแผซงกนและกน มนำาใจไมตรตอกน ยดมนอยกบขนบธรรมเนยมและจารตประเพณและคานยมในเรองคณความดของศาสนา มกจะอยกบแบบเปนครอบครวใหญมความสมพนธทแนนแฟน เชน ในหนงครอบครวกจะประกอบไปดวย พอแม พนอง ตายาย ปยา และลกหลาน ซงจะอยรวมกนเปนครอบครวใหญมกจะไมแยกจากครอบครวหรอแตกแขนไปตงครอบครวใหม ซงลกษณะของสงคมแบบนเรยกวาเปน สงคมชนบทหรอสงคม“เกษตรกรรม ซงถอวาเปนโครงสรางหลกของสงคมไทย”
แตในปจจบนจะเหนวาสงคมชนบทดงทกลาวมาเรมทจะถกกลนดวยการขยายตวของสงคมเมองหรอทเรยกวาสงคมอตสาหกรรมโดยเกดขนเพราะการยอมรบเอาระบบการปฏวตอสาหกรรมเขามาในสงคมไทย ซงลกษณะของสงคมเมองคอนขางทจะแตกตางกบสงคมชนบทอยางเหนไดชด ไดแก วถการดำาเนนชวตของคนในสงคมเมองจะมความเรงรบกวา มอาชพทหลากหลายใหเลอกทำาไมเฉพาะแคอาชพการเกษตรเพราะสงคมเมองสวนใหญจะมการตงโรงงาน หางรานตางๆ คนในสงคมสามารถทจะเลอกไดวาอยากทำาอาชพแบบไหน และความสมพนธของคนในชมชนและในครอบครวกเปลยนไป ผคนในสงคมเมองมกไมคอยพงพาอาศยซงกนและกนในทกๆดานเหมอนกบสงคมชนบทสวนใหญจะดำารงชวตแบบตางคนตางอยซงจะมความปฏสมพนธกนแคเฉพาะบางเรองตามบทบาทหนาททจำาเปนตองทำาเทานน และครอบครวในสงคมเมองสวนมากกจะเปนครอบครวขนาดเลกมสมาชกเพยงแคพอ แม ลก เทานน จารตประเพณวฒนธรรมตางๆกจะถกลมไปและไมไดมความสำาคญแลวสำาหรบคนในสงคมเมองโดยจะมการละเมดจารต ประเพณ วฒนธรรมกน และทสำาคญคนในสงคมเมองมกจะไมคอยไดสมผสใกลชดกบธรรมชาตเพราะเหตทตองทำางานอยในโรงงานอตสาหกรรมหรอหางรานตางๆ ซงเปนรากฐานของระบบการปฏวตอตสาหกรรมทไมไดมจดมงหมายจะพงพาหรออยรวมธรรมชาตแตเพยงแคตองการสรางรายได ผลผลตและกำาไรใหไดมากทสดโดยไมสนใจเรองใดๆ
คำาวา เมอง เปนคำานยามทใชกำาหนดอาณาบรเวณบรเวณ“ ”ใดบรเวณหนงเปนเขตเมองของแตละประเทศทมความความแตกตางกนคอนขางมาก โดยบางประเทศใชขนาดจำานวนประชากรในอาณาบรเวณใดบรเวณหนงเปนตวชวด บางประเทศใชขนาดของประชากรตงแต 200 คนขนไป และกมบางประเทศใชความหนาแนหรอจำานวนประชากรตอตารางกโลเมตรมากำาหนดนยามคำาวาเมอง แตสำาหรบประเทศไทยนน เขตเมอง หมายถง จงหวดกรงเทพ“ ”มหานครฯ เมองพทยาและเขตเทศบาล ซงไดแต ทองถน ทไดมพระราชกฤษฎกาออกตามความใน พ.ร.บ.เทศบาล 2546 แบงเปนเทศบาลตำาบล เทศบาลเมองและเทศบาลนคร
ปจจยทสงผลใหเกดการขยายตวของชมชนเมองสชนบท ไดแก
1. ปจจยทางดานเศรษฐกจ
สบเนองมาจากการทประเทศไทยรบเอาระบบการปฏวตอตสาหกรรมเขามา ผลทตามมากคอ นายทนหรอผประกอบการทงในประเทศและตางประเทศกเรมสรางกำาไรดวยการตงโรงงานอตสาหกรรมตางๆขนเพอผลตสนคา ซงโดยเรมแรกกมกจะตงโรงงานกนทในตวเมองเปนหลกเพราะมความเจรญหลากลายทงทางดานเทคโนโลย ประชากรและวตถดบตางๆ แตเมอเรมมการสรางโรงงานกนมากขนทำาใหพนทในเมองกลายเปนพนทแออดเตมไปดวยบานเรอน โรงงาน หางรานทประกอบการตางๆ ทำาให
เกดการขยายตวของระบบการผลตแบบโรงงานไปสนอกตวเมองหรอทชนบท และอกทงพนทนอกตวเมองยงมตนทนตำากวาในเมองอกดวย ดงนนจงทำาใหผประกอบการหรอนายทนเรมตงหรอยายโรงงานไปนอกตวเมองมากขนซงหากพนทใดมการตงโรงงานเกดขนกจะทำาใหเกดการจางงานเพมขน ประชาชนกจะอพยพเขามาทำางานและเขามาตงถนฐานในพนทนนๆและทำาใหการอาศยของประชากรในพนทเพมขนเรอยๆจนทำาใหพนทนนคอยๆกลายตวเปนชมชนเมองและความเปนชนบทกจะคอยๆเลอนหายไป
2.ปจจยทางดานการเมอง
รฐมสวนทำาใหเกดการขยายตวของชมชนเมองสชนบทดวย เพราะหนาทของรฐคอการกระจายความเจรญสภมภาคตางๆและการพฒนาทางดานเศรษฐกจ รฐจงตองใหเกดการกระตนใหเศรษฐกจในประเทศดขนใหเกดการจางงานแกประชาชน การผลตสนคา และการสงออก จงมหนวยงานทสนบสนนและเลอกสรรพนทเพอสรางนคมอตสาหกรรมในประเทศไทย คอหนวยงานการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (Industrial Estate Authority of Thailand) หรอมชอยอวา กนอ. ซงเปนหนวยงานรฐวสากจในสงกดกระทรวงอตสาหกรรม กอตงขนตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 339 เมอป พ.ศ.2515 เปนหนวยงานทพฒนาและจดตงนคมอตสาหกรรม จดพนทสำาหรบโรงงานอตสาหกรรมใหเขารวมกนอยางมระบบระเบยบและเปนกลไกของ
ภาครฐในการกระจายการพฒนาอตสาหกรรมออกไปสภมภาค ซงอำานาจหนาทหลกของการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดแก
1.จดตงนคมอตสาหกรรมสงเสรมและสนบสนนเอกชนหรอองคกรของรฐจดตงนคมอตสาหกรรม
2.จดใหมและใหบรการในระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ซงจำาเปนแกการประกอบอตสาหกรรม
3.สงเสรมและสนบสนนใหเอกชนลงทนและใหบรการในระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ซงจำาเปนแกการประกอบอตสาหกรรม
4.จดใหมระบบและการจดการ ดานสงแวดลอม การปองกนและบรรเทาอบตภยจากอตสาหกรรม
5.อนญาต อนมต การประกอบกจการในนคมอตสาหกรรมและจดใหไดเพมเตมซงสทธประโยชน สงจงใจ และการอำานวยความสะดวกแกการประกอบอตสาหกรรม
และในปจจบนการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย มนคมอตสาหกรรมทเปดดำาเนนการแลว 47 นคม กระจายอยใน 15 จงหวด ประกอบดวย นคมอตสาหกรรมทการนคมอตสาหกรรม ดำาเนนการเอง จำานวน 11 นคม และนคมอตสาหกรรมทรวมดำาเนนงานกบผพฒนา จำานวน 36 นคม ซงกระจายไปอยทวทกภาคของประเทศทงภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใตและภาคตะวนออก ดวยเหตนทำาใหพนททมการตงนคมอตสาหกรรมขนจะมจำานวนประชากรหนาแนนขนเพราะผคนตางอพยพเขามาทำางาน พนททเคยทำาการเกษตรกจะถกนำามาเปลยนแปลงใหเปนพนทสำาหรบการ
สรางนคมอตสาหกรรม และเทคโนโลย ความเจรญตางๆกจะตามเขามาในพนทเพออำานวยความสะดวกแกโรงงานในนคมฯและผคนในพนท ผลสดทายแหลงพนทนนกจะคอยๆกลายตวเปนสงคมเมอง ความเปนสงคมชนบทกจะคอยๆถกกลนหายไปในทสด
นคมอตสาหกรรมมาบตาพต
ดงนนจะเหนวาการขยายตวของสงคมเมองนนปจจยสำาคญกมาจากเหตผลทางเศรษฐกจ ทรฐตองการกระตนและสรางเศรษฐกจภายในประเทศใหดขนและเจรญยงขน รวมทงนายทนหรอผประกอบการตางๆตองการสรางผลผลตและรายไดใหแกกจการของตนจงเกดการตงโรงงานอตสาหกรรม แหลงนคมอตสาหกรรมตางๆขนอยางแพงหลายจนมการขยายตวไปถงสงคมชนบทจนทำาใหความเปนสงคมชนบทคอยๆถกกลนหายไปดวยการขยายตวของสงคมเมอง ซงการขยายตวของสงคมเมอง
สชมชนบทดวยปจจยทางดานเศรษฐกจนกมผลกระทบทงในดานผลดและผลเสยซงจะไดกลาวตอไป
3. ปจจยทางดานเทคโนโลย
เทคโนโลยเปนองคประกอบทสำาคญทมผลตอการเปลยนแปลงตอกระบวนการ กจกรรมตางๆของมนษยในหลายๆดาน เชน ดานวถชวตความเปนอย ดานการปกครอง ดานเศรษฐกจและดานการเมองการปกครองเปนตน การเปลยนแปลงเทคโนโลยนนเปนไปอยางรวดเรวและไดสงผลกระทบในวงกวางตอสงคมทงในภาคเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมเทคโนโลยเรมเปนทรจกเมอเกดการปฏวตอตสาหกรรม ซงมกจะใหความหมายวา สงทตองใชความร เครองมอรวมกนทกษะของคนททำาใหสามารถควบคมและนำามาใชในสงคมได
การเกดการเปลยนแปลงของสงคมไมวาจะประเทศไทยหรอทวโลกสวนหนงกลวนมาจากการเปลยนแปลงและการเกดขนของเทคโนโลยใหมๆ ซงเทคโนโลยมอทธพลมากตอการเปลยนแปลงระบบตางๆในสงคม และหากมองในดานของการเปลยนแปลงสงคมชนไปสสงคมเมองนนเทคโนโลยกมสวนอยางมากในการทำาใหเกดการเปลยนแปลง โดยสามารถสรปไดดงน
1. เทคโนโลยทำาใหเกดการปฏวตอตสาหกรรมขนและการปฏวตอตสาหกรรมทำาใหเกดสงคมเมองขนดวยการอพยพของ
ประชากรเขามาในแหลงพนทใกลโรงงานจนทำาใหเกดเปนพนททมจำานวนประชากรหนาแนและกลายเปนเมองอยางสมบรณในทสด
2. เทคโนโลยทำาใหเกดรปแบบของกจการทสามารถประกอบกจกรรมไดในทกๆสถานทและทกๆเวลาโดยอาศยระบบการสอสารทกาวหนาและทนสมย เชน การประชมผานจอภาพหรอวดทศน ระบบโลจสตกส เปนตน ซงธรกจตางๆกสามารถตงสถานทประกอบการหรอหางรานทเปนสาขายอยในพนทนอกตวเมองกได โดยสวนมากแลวกจะมการขยายกกการไปตามภมภาคตางๆทวประเทศ และเมอพนๆทชนบทตามภมภาคตางๆเกดการตงกจการหางราน สถานทประกอบการตางๆมากเพมขนเรอยๆ การกระจกตวของจำานวนประชากรกจะเพมขนตาม เพราะผคนจำาเปนตองเขามาหางานทำาในแหลงทมการจางงานมาก
3. เทคโนโลยทำาใหเกดการเชอมโยงกนมากขนระหวางคนในสงคม เชน อนเตอรเนต เมอเทคโนโลยไดขยายไปสในสงคมชนบท ความรบรของคนในสงคมชนบทตอวถชวตความเปนอย คานยม วฒนธรรม และความเจรญของสงคมเมองกจะมากขน และจะสงผลใหผคนในสงคมชนบทเรยนรและเกดกระแสปรบเปลยนวถทางการดำาเนนชวตใหเปนแบบคนในสงคมเมองมากขน เพราะเชอวาสงทคนในสงคมเมองทำาและเปนอยนนยอมดกวา
4. เทคโนโลยทำาใหเกดการรกรานเขาไปในพนทสงคมชนบท เชน การทำาลายปา การทำาเหมอง การทำาเขอน การกอสรางสงปลก
สรางตางๆ จนทำาใหสญเสยพนททำาการเกษตรของคนในชนบท ทำาใหสงคมชนบทไมสามารถดำาเนนชวตและอยอาศยใกลชดกบธรรมชาตไดเหมอนเคย การนำาความเจรญและเทคโนโลยตางๆเขามาใชสงคมชนบททำาใหผคนตองเปลยนวถการดำาเนนชวตตามไปดวยเพอความอยรอด
▪ผลของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบทและประเดนทางกฎหมายทเกยวของ
1. ดานประชากร
เมอพนทใดมความเจรญทางดานการอตสาหกรรมและเทคโนโลย การคาขาย และมกจการธรกจหางรานตางๆเกดขน จำานวนความตองการแรงงานเขาไปทำางานในพนทนนกจะมมากขนจงทำาใหมการอพยพยายถนฐานของประชากรนอกพนทเขามาหางานทำาและตงถนฐานอยในแหลงทมความเจรญนนหรอทเรยกวาสงคมเมองนนเอง ดวยเหตนจงสงผลใหความหนาแนของประชากรในพนทนนหนาแนขนอยางรวดเรว ผคนอยอาศยดวยความแออดและใชชวตแบบเรงรบตอลดเวลา ซงจำานวนประชากรในแตละพนทนนกเปนเครองมอหนงในการบงชวาพนทนนๆกลายเปนสงคมเมองไปแลวหรอไม การทประชากรในพนทใดเพมขนอยางรวดเรวสวนใหญแลวลวนแตจะเกดปญหาหรอผลเสยมากกวาผลด อยางเชน เกดปญหาชมชนแออด ซงจะทำาใหความ
เปนอยของผคนในสงคมนนไมสะดวกสบาย เจอกบปญหามลพษตางๆทเกดขนจากครวเรอนในละแวกเดยวกน อาท นำาเสย ขยะ มลพษทางเสยง เปนตน
ซงประเดนทางกฎหมายทขาพเจาเหนวาเกยวของกคอ กฎหมายควรจะเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาของสงคมเมองในดานจำานวนประกร ควรจะมการกำาหนดมาตรการในการจดระเบยบของประชากรในสงคมใหมมาตรฐานทดกวาน รฐตองตะหนกถงปญหาทประชาชนในพนทสงคมเมองกำาลงเผชญอยอยางจรงจง โดยเฉพาะเรองชมชนแออดทเปนปญหามาอยางเรอรงทสงคมไทยไมสามารถแกไขใหดขนไดเทาทควร ทงนเพราะประชาชนทกคนมสทธทจะไดรบการดแลเอาใจใสและสามารถมคณภาพชวตทดโดยการจดการของรฐ เทาทผานมารฐกมมาตาการแกไขเรองชมชนแออด เชน การใหประชาชนมบานเปนของตนเองโดยการจดสรรใหมหมบานเคหะสงเคราะห มหมบานเอออาทร ซงมราคาถกกวาหมบานจดสรรทวไป แตทงนรฐไมคำานงถงวาบางคนยงไมมความพรอมทจะมบานเพราะภาระและความตองการของคนตางกน และทสำาคญคอคนบางกลมไมมความสามารถในการเขาถงสนเชอของสถาบนการเงนตางๆไดไมวาจะของรฐหรอเอกชน เพราะผมรายไดนอยไมสามารถขอสนเชอได ซงรฐควรจะตองมกฎหมายหรอมาตรการออกมาเพอผอนปรนใหผมรายไดนอยสามารถขอสนเชอไดเพอนำาไปซอทอยอาศยทดกวาการอยชมชนแออด โดยหลกการนเหนวาคนมรายไดนอยจะไมโกง เพยงแตเขาไมมหลกประกน
ทดเทานนในการไดรบสนเชอ ซงถาเขาไดรบโอกาสทดและเหมาะสมแกความสามารถในการจายของเขา คณภาพชวตทดกจะเกดขนและปญหาชมชนแออดทรฐตองการแกไขกจะนอยลง และถาหากคนจนสามารถไดรบสนเชอไดจรงสงทจะสะทอนออกมากคอ ในสงคมกจะเรมเกดความเสมอภาคกนมากขนระหวางคนจนกบคนมฐานะดทตางคนตางกมความสามารถในการขอสนเชอไดเหมอนกนแมจะในอตราทตางกนกตาม
ภาพความแออดของผคนในสงคมเมอง...
2. ดานสงแวดลอมและทรพยากร
เมอสงคมเมองขยายสสงคมชนบทมากขนผลทตามมากคอจากเดมทสงคมชนบทมการประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลกกจะเปลยนพนททำาการเกษตรใหกลายเปนพนทของโรงงานอตสาหกรรม กจการหางราน หรอสงปลกสรางตางๆมากขน ประชาชนในสงคมชนบทไมสามารถเขาถงทรพยากรทมในชมชนได
อยางเคย ความเปนธรรมชาตเรมจะสญหายไปพรอมกบการมาของความเจรญและเทคโนโลยทกระจายมาสสงคมชนบท จากเดมทสงคมชนบทเปนสงคมทมสภาพอากาศดไมมมลพษใดๆมากนก ความเปนเมองนนกลบเขามาทำาลายสภาพอากาศ ทำาใหเกดมลพษตางๆขน อาทเชน มลพษทางอากาศและนำาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม ยานพาหนะ เปนตน ซงแมจะมกฎหมายตางๆออกมาควบคมแตบางโรงงานกมการฝาฝนไมปฏบตตาม ละเมดขอบงคบทางกฎหมาย ซงสงทรฐกระทำาตอบโตในการฝาฝนสวนมากกคอการปรบเงนในฐานะเปนผกอมลพษแลงเงนเหลานนกเขาสการคลงของรฐ โดยยงมผทไดรบความเดอนรอนจากมลพษเหลานโดยตรงอย เชน คนทไดรบมลพษจนเกดโรครายแรงจนตองถงขนปวยหนกหรอเสยชวตแตกลบไมคอยมใครสนใจใยดไมวาจะเปนรฐหรอเจาของโรงงานหากไมมการมารองเรยนอยางจรงจง แบบนกเทากบวาหลกการการมสทธในความเปนมนษย การไดรบความคมครองจากรฐตามกฎหมาย กไมสามารถใชไดผลในกรณนซงสะทอนใหเหนวาในสงคมกฎหมายไมสามารถอำานวยความยตธรรมทแทจรงใหกบผทไดรบผลกระทบโดยตรงได เพยงแคกฎหมายทำาหนาทเปนเครองมอในการปรบผกอพษและหารายไดเขารฐเทานน เทากบวากฎหมายไมไดทำาหนาทคมครองสทธของประชาชนอยางแทจรงแตกลบเปนการเสรมอำานาจใหแกรฐและระบบโรงงานอตสาหกรรมตอไปเพราะเมอมเงนจายคาปรบโรงงานกสามารถอย
รอดและกอมลพษไปไดเรอยๆโดยทโรงงานบางโรงงานสามารถทำากำาไรไดอยางมหาศาลเมอเทยบกบอตราเงนคาปรบจากรฐ
นอกจากนนการขยายตวของสงคมเมองยงทำาใหเกดการรกรานพนทสวนทเปนทรพยากรธรรมชาต ทงการตดไมทำาลายปา การทำาลายแหลงตนนำา การทำาลายดนไมสามารถทำาใหเพาะปลกไดอก การขดเจาะพนดนเพอหาแหลงนำาบาดาลหรอแรธาตธรรมชาตตางๆเพอนำามาใชในอตสาหกรรมตางๆ ซงผลกระทบทตามมากคอแหลงทรพยากรธรรมชาตตางๆกจะสญหายและทำาใหระบบนเวศนไมมความสมดลสงมชวตตางๆกจะไดรบความเดอนรอนในการดำาเนนชวตและทำาสำาคญคนทอาศยในพนทชนบทนนๆไมสามารถจดการทรพยากรในชมชนของตนเองไดอกเหมอนเคย และจะเหนวามกฎหมายและมาตรการตางๆเกยวกบการคมครองสงแวดลอมมามากมาย เชน พ.ร.บ.สงแวดลอม, พ.ร.บ.การวางผงเมอง, พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต, ฯลฯ แตทวาปญหาสงแวดลอมในเรองของ การบกรก การทำาลายทรพยากรธรรมชาตตางๆกยงคงมใหเหน สงเหลานจงเปนตวชใหเหนวากลไกกาทำางานทางกฎหมายของ พ.ร.บ.ตางๆทออกมาไมมประสทธภาพ ไมสามารถแกไขปญหาไดจรง และยงทำาใหกลมประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากปญหาเหลานจากเดมทคาดหวงวารฐจะสามารถชวยเขามาแกไขปญหาใหแกพวกเขาได กลบกลายเปนวาสนความหวงในการทจะทำาใหสงแวดลอมและธรรมชาตทเปนเหมอนสมบตลำาคาแหละสงทหวงแหนกลบคนมาดงเดม เมอเปนเชนนแลวรฐควรจะ
ทำาอยางไร ควรจะออกกฎหมายมาควบคมอกหรอไมและถาออกกฎหมายอกหลายๆฉบบมาควบคมแลวจะมหลกประกนอะไรวารฐสามารถทจะแกไขปญหาสงแวดลอมทเสอมโทรมจากการขยายตวของเมองไดอยางแทจรง เพราะฉะนนแลวการใหสทธแกคนในชมชนในการจดการทรพยากรและสงแวดลอมดวยตนเองควบคไปกบกระบวนการทางกฎหมายนาจะเปนทางออกทดกวา
ภาพการบกรกพนทปาเพอกอสงปลกสราง
3. ดานครอบครว
เนองจากลกษณะของสงคมเมองสวนใหญขนาดของครอบครวจะมขนาดเลกมสมาชกในครอบครวแค พอ แมและลก ตางจากสงคมชนบททจะอยอาศยรวมกนเปนครอบครวใหญมสมาชกในครอบครวมากกวาแค พอ แมและลก ซงเมอเกดการขยายตวของสงคมเมองมากขนการอพยพเขามาทำางานในเมองมากขน ซงสวนใหญคนวยหนมสาวจะเปนผทอพยพยายถนฐานท
อยของตนเองเขามาทำางานในเมองและสรางครอบครวอยในเมอง สวนในสงคมชนบทสวนมากกจะมแคผสงอายทยงอาศยอย และเมอสงคมเมองมสถาบนครอบครวทเปนครอบครวขนาดเลกและพอแมยงตองทำางานอยางหนกเพอทำาใหสามารถดำาเนนชวตอยไดในสงคมเมองทมคาครองชพในอตราทสงกวาสงคมชนบท ดงนนความสามารถของพอแมในการใหเวลาและอบรมสงสอนบตรหลานจงนอยลงและไมมใครมาอบรบสงสอนแทนไดเหมอนในสงคมชนบททยงม ตา ยาย หรอเครอญาต ทอาศยอยในครอบครวเดยวกนคอยอบรบสงสอนเลยงแทนได เพราะฉะนนหนาทของการอบรมสงสอนบตรหลานจงตกอยกบแคสถานบนการศกษาและศาสนาเทานน แตคงจะไมมความลกซงเทากบการทพอแมใหเวลาและเลยงดอบรมสงสอนบตรหลานใหเปนคนดดวยตนเอง เพราะฉะนนปญหาทตามมาในสงคมเมอพอแมไมมเวลาใหลกกคอทำาใหเดกขาดการอบรบเลยงดและความใกลชดจากพอแม จนบางครงดวยความคกคะนองและความรเทาไมถงการณกกอใหเกดความเดอนรอนในสงคม เชน การไปเปนเดกแวนกอความวนวายตามทองถนน การตดยาเสพตด หรออาจถงขนกออาชญากรรมกเปนได ซงปญหาเหลานเหนวาไดมกฎหมายรองรบการกระทำาเหลานไวแลววาจะมกระบวนการอยางไรในการในการลงโทษผทฝาฝนกฎหมาย ตวอยางเชน ปญหาเดกแวนทเกดมากขนในสงคมนนหากออกมากอความวนวายบนทองถนนตอนกลางคนและหากถกตำารวจจบไดพวกเขากจะไดรบการปฏบตจากตำารวจในแบบทไมด
มากนก เชน เรองการพดคย การคมตว หรอการคมขง เพราะจากการวพากษวจารณในสงคม ทงจากสอตางๆและประชาชนเองจะมองวาเดกแวนเปนกลมวยรนทมนสยพฤตกรรมกาวราว เปนคนไมดในสงคม และเปนทนาเกลยดชง ดงนนมาตรฐานทตำารวจกระทำาตอเดกกลมนจงตำากวามาตรฐานของคนทวไปในสงคม และในบางครงตำารวจกไมไดใชวธการทางทเปนกระบวนการทางยตธรรมนำาตวเดกเหลานมาลงโทษแตกลบใชวธอนทนอกเหนอกระบวนการยตธรรมและเกนกวาทคนในสงคมจะยอมรบได เชน การทำารายรางกายหรอใหถงตายกมมาแลว ซงถาถามวาเดกเหลานสมควรไดรบการลงโทษอยางไมเปนธรรมถงขนนนหรอไมคำาตอบกคอไม เพราะในกระบวนการยตธรรมทางกฎหมายนนการจะลงโทษใครซกคนหนงทกลาวหาวาเขากระทำาความผดตองมขนตอนหลายขนตอนจนกวาจะทำาใหแนใจวาเขาคอผกระทำาผดจรงจงจะนำาตวไปลงโทษดวยวธการลงโทษตามกฎหมาย ซงเหตการณทยกตวอยางมานสะทอนใหเหนวาตำารวจทเปนหนงในผใชกฎหมายและรกษาความยตธรรมในสงคมแตกลบไมสามารถอำานวยความยตธรรมใหเกดขนไดจรงแตกลบใชอำานาจของตนในทางทผด และไมยอมรบการตดสนวาใครถกใครผดตามขนตอนกระบวนการของกฎหมาย ดวยเหตนจงสงผลใหกระบวนการยตธรรมในสงคมอาจจะไมไดรบความไววางใจและเชอถออยางเตมทจากประชาชนวาจะสามารถใหความยตธรรมแกพวกเขาไดจรงหรอไม
ภาพเดกแวนกอความวนวายบนถนน..
4. ดานการวฒนธรรม จารตประเพณ คานยมและภมปญญาทองถน
เมอสงคมเมองเรมขยายตวกวางมากขนสงทขยายตวไปพรอมกนกคอคานยม วฒนธรรมและวถการดำาเนนชวตของสงคมเมองสการรบรบของผคนในสงคมชนบทและผทอพยพยายถนฐานเขาไปอยในเมอง ผลกคอทำาใหวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณและคานยมทคนในสงคมชนบทตางๆยดถอปฏบตกนมาคอยๆถกสลายหายไปดวยการเขามาแทนทของคานยมและวฒนธรรมของสงคมเมอง ซงวฒนธรรมบางอยางจะถกละเมดไมมใครปฏบตตามอกแลว จารตประเพณดงามกคอยๆหายไป แลวรบเอาวฒนธรรมของชาวตะวนตกเขามาแทน ชนรนหลงไมสามารถเหนขนบธรรมเนยมประเพณทดงามไดอกตอไป
วฒนธรรมทถกกลนไปพรอมกบการขยายตวของสงคมเมอง เชน วฒนธรรมการมค ซงในสงคมชนบทการทจะเปนสามภรรยากนอยสรางครอบครวดวยกนนนจะตองมการแตงงานระหวางชายกบหญงกนตามขนบธรรมเนยมประเพณทองถนใหถกตองผคนในสงคมถงจะยอมรบและไมถกตฉนนนทา แตในสงคมเมองนนการจะเปนสามภรรยากนไมมคอยมใครสนใจวาจะตองแตงงานกนใหถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณดงเดมหรอไม ซงบางคกอยดวยกนกอนแตงงานหรอบางคกอยดวยกนโดยไมไดแตงงานเลยกม หรอการเปนครกกนกไมจำาเปนตองเปนชายกบหญงเสมอไป อาจจะเปนชายกบชายหรอหญงกบหญงกได ซงวฒนธรรมนเปนวฒนธรรมทสงคมเมองของไทยรบมาจากวฒนธรรมของประเทศตะวนตกทงสน ดงนนเมอสงคมยอมรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามามากขนโดยเฉพาะเรองการรกรวมเพศมใหเหนมากขนในสงคมและกลมคนรกรวมเพศกไมอายทจะแสดงออกวาตนเองเปนแบบนแถมยงตองการใหสงคมเหนคณคาและยอมรบในภาวะทพวกเขาเปนมากขนโดยการเรยกรองใหพวกเขามสทธตางๆตามกฎหมายไมวาจะเปนเรองการแตงงานหรอการทสามารถจดทะเบยนสมรสกนไดอยางถกตองตามกฎหมาย หรอเรองการมคำานำาหนาชอทสามารถเลอกใชไดหากเปนสาวประเภทสองกสามารถใชคำาวานางสาวหรอนางได ซงในกรณนจะเหนไดวาสงคมไทยไดเปลยนแปลงแนวคดเรองนไปอยางมากมายและยอมรบกนอยางแพรหลายแตสงทไมพลวตไปตามสงคมกคอกฎหมาย กฎหมายไม
สามารถใหสทธแกกลมคนรกรวมเพศไดอยางเตมทตามเขาตองการ ซงมองในดานหนงกถอวาเปนความไมยตธรรมสำาหรบพวกเขาทตองเผชญกบปญหาแบบน เพราะพวกเขากคอมนษยและประชาชนคนหนงทมสทธจะไดรบการตอบสนองความตองการและการรบรองสทธทางดานกฎหมายทเปนประโยชนและความพงพอใจตอเขาหากวาความตองการนนไมทำาใหเกดความเดอดรอนขนในสงคม ดงนนนกกฎหมายกควรตะหนกไดแลววาในสงคมปจจบนนไมวาประเทศไหนๆกลมคนรกรวมเพศกถอวาเปนคนกลมหนงในสงคมทมความสำาคญไมแพกบคนกลมอนๆเพราะฉะนนพวกเขากควรไดรบสทธอยางทพวกเขาควรจะไดและสมควรจะไดในทางกฎหมายเพอเปนชองทางในการดำาเนนชวตทดของพวกเขาตอไป จะไดไมตองถกใครกลาวหาวาพวกเขาเปนบคคลทกฎหมายไมรอบรบ
ภาพการแตงงานระหวาชายไทยกบชายตางชาต..
และอกประการหนงกคอเทคโนโลยและความทนสมยตางๆโดยเทคโนโลยเหลานจะเปนเครองมอทมาทำาลายภมปญญาทองถนของผคนในสงคมชนบท เชน ในสงคมชนบทการจดการ
ทรพยากรนำาของคนในสงคมจะใชวธระบบเหมองฝาย คอคนในทองถนสามารถจดการบรหารการใชนำาดวยตนเองแตเมอมระบบเทคโนโลยททนสมยเขามาการจดการนำาถกบรหารจดการโดยรฐแทนดวยระบบเขอนและระบบชลประทานเหมอนกบรฐเขามาเปนเจาของทรพยากรนำาของทองถนแทนคนในทองถน ซงในบางครงรฐกไมสามารถจดการนำาไดดเทากบการทคนในทองถนจดการกนเอง เชน ในฤดเพาะปลกสำาหรบเกษตรกรแตกรมชลประทานไมปลอยนำาใหแกประชาชนหรอปลอยไมเพยงพอเพราะมวแตกกเกบนำาไวในเขอนจงทำาใหพชผลทางการเกษตรขอบเกษตรกรไมไดผลตตามทควรจะได ดงนนกฎหมายควรใหสทธแกคนในชมชนในการจดการนำาเองบางและถอเปนการรกษาภมปญญาทองถนโดยใชวธจดการนำาระบบเหมองฝาย
ระบบเหมองฝาย ระบบเขอน
หรอในกรณของภมปญญาทองถนของคนในสงคมชนบททมความสามารถทำายารกษาโรคเองไดโดยใชสมนไพรจากธรรมชาต ซงไมจำาเปนตองไปเสยเงนซอยามารบประทาน แตเมอสงคมเมองขยายตวขนเกดเทคโนโลยการผลตยาแบบตะวนตกททำาเปนเมด เปนแคปซล และจำาหนายโดยทวไป โดยมบางคนบางกลมอางวายา
ทผลตแบบใชเทคโนโลยทกาวหนาทนสมยนมความปลอดภยและสามารถรกษาโรคไดดกวายาสมนไพรของคนชนบท ซงกทำาใหคนเรมหนไปสนใจและเชอในคำาโฆษณากลาวอางมากขนจนในทสดยาสมนไพรกไมไดรบความนยมและเกดความไมนาเชอถอในการนำาไปใชรกษาโรค ซงประเดนสำาคญในเรองของยารกษาโรคทเกยวของกบกฎหมายคอ การจดสทธบตรยา ซงกฎหมายดงกลาวมผลทำาใหประชาชนทไมมความสามารถในการซอเพยงพอไมสามารถเขาถงยาไดเพราะมราคาแพงและหากยาตวนนสามารถผลตโดยใชสมนไพรธรรมชาตไดกมกจะไมคอยมใครกลานำามาบรโภคเพราะยาสมนไพรไดถกทำาใหขาดความเชอถอไปแลว หรอประเดนทนาสนใจอกอยางหนงกคอโดยปกตแลวผคนในสงคมสามารถนำาสมนไพรธรรมชาตตางๆมาผลตเปนยารกษาโรคเองได แตเมอมบรษทยาเขามาจดสทธบตรการผลตยาสมนไพรนนแลวบรษทนนกจะกลายเปนเจาของการผลตไดแคคนเดยวคนอนไมมสทธผลตตองไปซอยาจากบรษทนน ประเดนดงกลาวสะทอนใหเหนวากฎหมายสทธบตรไมสามารถสงผลดตอสงคมไดทงหมดโดยมองในดานของความสามารถในการเขาถงยาแลวคนจนไมสามารถเขาถงยาทมราคาแพงไดหากเขาจำาเปนตองใชจรงๆ และเหมอนกบกบเปนการผกขาดสนคาวายาตวน ชนดนสามารถทำาขายและผลตไดเพยงบรษทยารายเดยวเทานน แมรฐจะมมาตรการในการควบคมราคายาบางชนดแตกไมไดสงผลดเทาทควร ดงนนจะเหนไดวาการม
สทธบตรยานนเปนการสรางความไมเปนธรรมและความไมเสมอภาคสงคมใหเกดขนในการเขาถงยาระหวางคนจนกบคนรวย
ยาแบบการใชเทคโนโลยในการผลต ยาสมนไพรพนบาน
6. ดานอำานาจทางสงคม
สงคมเมองเปนสงคมทมการแบงระดบอำานาจในสงคม มการยอยองผมชนชนสงและผคนมความตองการเลอนชนทางสงคมสง ตางกนสงคมชนบททตางคนตางมความเทาเทยมกนไมนำาเรองอำานาจหรอชนชนทางสงคมมาเปนตวกำาหนดการมปฏสมพนธกนระหวางผคนในสงคม เมอสงคมเมองขยายตวขนเรอยๆการแบงอำานาจและชนชนทางสงคมกจะมมากขน ผคนในสงคมจะไดรบการปฏบตอยางไมเทาเทยมกนคนทมอำานาจการตอรองและชนชนสงกวาจะไดรบการปฏบตทดตอผคน มคนยกยอง สรรเสรญ และจะการกระทำากจกรรมใดๆกจะไดรบการเออ
ประโยชนมากกวา ผทมอำานาจและชนชนทางสงคมสง เชน ผมยศฐา บรรดาศกด นายทหารและตำารวจทมยศสง เจาของกจการขนาดใหญ คนรวย เปนตน สวนผทมอำานาจทางสงคมนอยกจะถกกดข ไมไดรบการปฏบตจากคนอนอยางดมากนก และตองยอมรบสภาพความเปนอยและการดำาเนนชวตของตนเองตอไป เพราะแมกฎหมายจะบอกวาทกคนมสทธเทาเทยมกนตามกฎหมาย ทกคนมความเสมอภาค และมเสรภาพในการแสดงออกเทาเทยมกน แตการมสทธมเสยงในทางสงคมยงไมสามารถตอรองและเรยกรองอะไรได ผทมอำานาจทางสงคมนอย เชน แรงงาน ลกจาง คนจน เปนตน ซงบคคลเหลานมกจะถกกดข เอาเปรยบ และไมสามารถออกมาเรยกรองความเปนธรรมหรอเรยกรองสทธไดอยางเตมทตามทกฎหมายบอกไวเพยงเพราะเขาไมมปจจยทางดานเศรษฐกจเพยงพอจงไมมใครเหนคณคาและความสำาคญ อยางเชนกรณหากคนรวยถกกลาวหาวากระทำาความผด ถกฟองตอศาล หากเขาตองกานทจะไดทนายเกงๆซกหนงคนกคงไมใชเรองยากเพราะเงนสามารถทำาใหเขาไดสงทเขาตองการไดและอาจทำาใหเขาพนจากความผดแมเขาเปนผกระทำาความผดจรงๆกได แตหากเปนคนจนไมมฐานะรำารวยถกกลาวหาวากระทำาความผดและถกฟองคงเปนเรองยากทจะไดทนายฝมอดซกหนงคนมาชวยวาความแกตางใหเพราะเขาไมมความสามารถในการจาย ซงโอกาสทดทสดทเขาจะไดรบกคอการไดรบทนายทรฐหาใหซงสวนใหญกเปนทนายจบใหม ไมมประสบการณมากพอและผลสดทายเขาอาจจะตองถกตดสนวา
เขากระทำาความผดทงๆทเขาไมไดกระทำาเลยกได ซงกรณนสะทอนใหเหนวากฎหมายไมสามารถสรางกลไกทดไดในการจดความสมพนธทางสงคมของคนทมอำานาจทางเศรษฐกจตางกน ทำาใหความเหลอมลำาทางสงคมยงคงมอยเรอยไปโดยเฉพาะในสงคมเมองทประชาชนมความแตกตางกนอยามากในฐานะทางเศรษฐกจ และคงจะเปนประเดนทนกกฎหมายและนกวชาการตางๆคงตองถกเถยงและหาทางออกทดกวาในปจจบนใหไดตอไปในอนาคต
ดงนนควรเปนหนาทของนกกฎหมายและผใชกฎหมายทควรตองทำาใหกฎหมายพลวตใหกาวทนกบสงคมทเปลยนแปลงไปในทกขณะ เพอกฎหมายจะไดเปนเครองมอในการดำารงความยตธรรมในสงคมไดอยางดและใชไดในทกสถานการณตามความเปลยนแปลงของสงคมและผใชกฎหมายกควรตองทำาใหกฎหมายมความศกดสทธโดยทำาหนาทของตนใหอยในกรบวนการยตธรรมทถกตองไมใชทำาตามอำาเภอใจโดยเหนวาตนมอำานาจ