Wat zijn in het huidige en het nieuwe recht (33 054) rechten, plichten en taken van curatoren, bewindvoerders en mentoren ? SAMEN BESLISSEN, ANTROPIA 8.

Wat zijn in het huidige en het Wat zijn in het huidige en het nieuwe recht (33 054) nieuwe recht (33 054)

rechten, plichten en taken rechten, plichten en taken van curatoren, van curatoren,

bewindvoerders en mentoren bewindvoerders en mentoren ??

SAMEN BESLISSEN, ANTROPIA SAMEN BESLISSEN, ANTROPIA

8 juni 20128 juni 2012

Mr Kees Blankman Mr Kees Blankman [email protected]@vu.nl

Te behandelen Te behandelen onderwerpen onderwerpen (cbm = curatele, (cbm = curatele, bewind, mentorschap)bewind, mentorschap)• Iets over (groeiende) aantallen cbmIets over (groeiende) aantallen cbm

• Toepassingsgebied van de 3 maatregelenToepassingsgebied van de 3 maatregelen

• Belang van een goede en betrouwbare Belang van een goede en betrouwbare vertegenwoordiger tbv een meerderjarige vertegenwoordiger tbv een meerderjarige die niet of niet meer in staat is zijn eigen die niet of niet meer in staat is zijn eigen belangen goed te behartigenbelangen goed te behartigen

• (Familie)curatoren, -bewindvoerders en -(Familie)curatoren, -bewindvoerders en -mentoren in het huidige en nieuwe recht mentoren in het huidige en nieuwe recht

Groeiend aantal Groeiend aantal maatregelenmaatregelen• Aantallen: per 1 mei 2008 waren er circa Aantallen: per 1 mei 2008 waren er circa

65.000 beschermingsbewinden65.000 beschermingsbewinden

• Op dit moment 100.000 bewinden, Op dit moment 100.000 bewinden, 30.000 mentorschappen en 20.000 30.000 mentorschappen en 20.000 curatelen ??curatelen ??

• Rechterlijke uitspraken in 2009: 2.100 Rechterlijke uitspraken in 2009: 2.100 curatelen, 20.900 bewinden en 5.100 curatelen, 20.900 bewinden en 5.100 mentorschappen; cijfers in 2010 mbt cbm mentorschappen; cijfers in 2010 mbt cbm zijn 2.500 resp. 25.500 resp. 5,900 zijn 2.500 resp. 25.500 resp. 5,900

De drie maatregelen in Boek 1 De drie maatregelen in Boek 1 BW; curatele= bewind + BW; curatele= bewind + mentorschap ?mentorschap ?Curatele betreft de vermogensrechtelijke en de Curatele betreft de vermogensrechtelijke en de niet-vermogensrechtelijke belangen van de niet-vermogensrechtelijke belangen van de meerderjarige; het vermogen van de meerdermeerderjarige; het vermogen van de meerderjarige onder curatele wordt goed beschermd.jarige onder curatele wordt goed beschermd.Beschermingsbewind beperkt zich tot vermogens- Beschermingsbewind beperkt zich tot vermogens- rechtelijke belangen; bescherming is minder goed.rechtelijke belangen; bescherming is minder goed.Mentorschap = een halve curatele, uitsluitend Mentorschap = een halve curatele, uitsluitend voor verzorging, verpleging, behandeling en voor verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Combinatie met bewind is mogelijk. begeleiding. Combinatie met bewind is mogelijk.

Belang van een goede en Belang van een goede en betrouwbare betrouwbare vertegenwoordigervertegenwoordigerMinderjarigen wel, maar wilsonbekwameMinderjarigen wel, maar wilsonbekwame

meerderjarigen hebben niet altijd eenmeerderjarigen hebben niet altijd een

vertegenwoordiger. Overigens is CBM nietvertegenwoordiger. Overigens is CBM niet

altijd nodig want soms is er een volmachtaltijd nodig want soms is er een volmacht

en voor medische beslissingen is benoemingen voor medische beslissingen is benoeming

door rechter niet nodig: familie of partnerdoor rechter niet nodig: familie of partner

zijn sowieso vertegenwoordigingsbevoegdzijn sowieso vertegenwoordigingsbevoegd

Rechtspositie van de Rechtspositie van de curator, de bewindvoerder curator, de bewindvoerder en de mentoren de mentor• Wettelijke regeling in Boek 1 BWWettelijke regeling in Boek 1 BW

• Aanbevelingen mentorschap van cie Aanbevelingen mentorschap van cie Bewind en familie van het LOVCK (te Bewind en familie van het LOVCK (te vinden op www.rechtspraak.nl)vinden op www.rechtspraak.nl)

• Ook andere wetten regelen hun taken en Ook andere wetten regelen hun taken en bevoegdheden o.a. WGB0 bevoegdheden o.a. WGB0 (Geneeskundige (Geneeskundige behandelingsovereenkomst) en Wet Bopz behandelingsovereenkomst) en Wet Bopz (Onvrijwillige opnemingen in instellingen)(Onvrijwillige opnemingen in instellingen)

Wetsvoorstel tot wijziging Wetsvoorstel tot wijziging van de wettelijke regelingen van de wettelijke regelingen cbm 1cbm 1Wetsvoorstel 33054 op 1 november 2011 bijWetsvoorstel 33054 op 1 november 2011 bij

de Tweede Kamer ingediend; Verslag vastede Tweede Kamer ingediend; Verslag vaste

cie voor Veiligheid en Justitie 20 jan. 2012cie voor Veiligheid en Justitie 20 jan. 2012

• Meer uniformiteit tussen de 3 regelingenMeer uniformiteit tussen de 3 regelingen

• Uitbreiding groep van verzoekersUitbreiding groep van verzoekers

• Ook benoeming van stichtingen mogelijkOok benoeming van stichtingen mogelijk

• Minister stelt beloning vastMinister stelt beloning vast

Wetsvoorstel tot wijziging Wetsvoorstel tot wijziging van de wettelijke regelingen van de wettelijke regelingen cbm 2cbm 2• Kwaliteitscriteria gaan gelden voor wie in Kwaliteitscriteria gaan gelden voor wie in

meer dan 9 cbm zaken is benoemdmeer dan 9 cbm zaken is benoemd

• Meer instrumenten in de wet voor rechters Meer instrumenten in de wet voor rechters om toezicht uit te oefenen; de voor goed om toezicht uit te oefenen; de voor goed toezicht gewenste/vereiste mankracht komt toezicht gewenste/vereiste mankracht komt er waarschijnlijk niet (financiën)er waarschijnlijk niet (financiën)

• Vanuit Raad van State en Tweede Kamer Vanuit Raad van State en Tweede Kamer vragen over toezicht bij KTR of daarbuitenvragen over toezicht bij KTR of daarbuiten

Besluit Kwaliteitseisen curatoren, Besluit Kwaliteitseisen curatoren, bewindvoerders en mentoren bewindvoerders en mentoren (concept)(concept)• Wie tot vertegenwoordiger is benoemd Wie tot vertegenwoordiger is benoemd

over tien of meer personen, moet aan over tien of meer personen, moet aan kwaliteitseisen voldoen o.a. integriteit, kwaliteitseisen voldoen o.a. integriteit, opleiding en nascholing, klachtenregeling, opleiding en nascholing, klachtenregeling, kantooradministratie en bereikbaarheidkantooradministratie en bereikbaarheid

• Uit een deskundigenverklaring (accountant Uit een deskundigenverklaring (accountant of andere deskundige) moet blijken dat of andere deskundige) moet blijken dat aan de kwaliteitseisen is voldaan aan de kwaliteitseisen is voldaan

Belangrijke rol familie bij Belangrijke rol familie bij verzoeken om cbm in huidig en verzoeken om cbm in huidig en nieuw rechtnieuw recht• Kring van verzoekers omvat o.a. naaste Kring van verzoekers omvat o.a. naaste

familie en partner; bij mentorschap ook familie en partner; bij mentorschap ook de instelling waar betrokkene verblijft de instelling waar betrokkene verblijft

• Nieuwe recht: alle hulpverleners kunnen Nieuwe recht: alle hulpverleners kunnen cbm verzoeken, ook de hulpverlener die cbm verzoeken, ook de hulpverlener die de betrokkene begeleidt. Soms zijn ze de betrokkene begeleidt. Soms zijn ze verplicht mentorschap aan te vragen verplicht mentorschap aan te vragen (Wets voorstellen Zorg en Dwang en (Wets voorstellen Zorg en Dwang en Verplichte GGz) Verplichte GGz)

Voorkeur voor benoeming Voorkeur voor benoeming partner of familie blijft zo in partner of familie blijft zo in nieuwe rechtnieuwe rechtNaar schatting is het merendeel van de doorNaar schatting is het merendeel van de door

de rechter benoemde curatoren, mentorende rechter benoemde curatoren, mentoren

en bewindvoerders familielid of partner vanen bewindvoerders familielid of partner van

de meerderjarige; in 30 tot 40% van dede meerderjarige; in 30 tot 40% van de

gevallen wordt een vertegenwoordiger vangevallen wordt een vertegenwoordiger van

buiten de familie benoemd; dit percentagebuiten de familie benoemd; dit percentage

zal de komende jaren wellicht toenemen zal de komende jaren wellicht toenemen

Meer ruimte voor Meer ruimte voor hulpverlener in hulpverlener in Wetsvoorstel 33 054Wetsvoorstel 33 054• Voorgesteld wordt dat de hulpverlener Voorgesteld wordt dat de hulpverlener

niet kan worden benoemd tenzij hiermee niet kan worden benoemd tenzij hiermee het belang van de betrokkene is gediendhet belang van de betrokkene is gediend

• Ook in 33 054: de hulpverlener kan Ook in 33 054: de hulpverlener kan verzoeken om ontslag van de (familie) verzoeken om ontslag van de (familie) vertegenwoordiger en om opheffing van vertegenwoordiger en om opheffing van de maatregel; deze bevoegdheid heeft de maatregel; deze bevoegdheid heeft de hulpverlener in het huidige recht nietde hulpverlener in het huidige recht niet

Uitbreiding ambtshalve Uitbreiding ambtshalve bevoegdheid kantonrechterbevoegdheid kantonrechterOok in 33 054: de kantonrechter (KTR) kanOok in 33 054: de kantonrechter (KTR) kan

ambtshalve (d.w.z. zonder een verzoek vanambtshalve (d.w.z. zonder een verzoek van

iemand die behoort tot de kring vaniemand die behoort tot de kring van

verzoekers) de vertegenwoordiger ontslaanverzoekers) de vertegenwoordiger ontslaan

of de maatregel opheffen; de KTR kan opof de maatregel opheffen; de KTR kan op

dit moment wel ambtshalve ontslaan, maardit moment wel ambtshalve ontslaan, maar

niet ambtshalve de maatregel opheffenniet ambtshalve de maatregel opheffen

Nieuw bij (her)benoeming Nieuw bij (her)benoeming van van (familie)vertegenwoordigers(familie)vertegenwoordigers• De rechter let bij benoeming in alle De rechter let bij benoeming in alle

gevallen op bereidheid en geschiktheid gevallen op bereidheid en geschiktheid van de te benoemen persoon; op dit van de te benoemen persoon; op dit moment alleen bij benoeming mentor moment alleen bij benoeming mentor

• Ook in 33 054: de rechter kan in alle Ook in 33 054: de rechter kan in alle gevallen twee vertegenwoordigers gevallen twee vertegenwoordigers benoemen of een rechtspersoonbenoemen of een rechtspersoon

• Testamentaire benoeming niet mogelijkTestamentaire benoeming niet mogelijk

Meer toezicht en Meer toezicht en betrokkenheid van de KTR betrokkenheid van de KTR bij uitvoering cbmbij uitvoering cbm• Meer mogelijkheden voor de rechter om Meer mogelijkheden voor de rechter om

aanwijzingen te geven, een plan te laten aanwijzingen te geven, een plan te laten opstellen (toepassing kwaliteitscriteria)opstellen (toepassing kwaliteitscriteria)

• Ook meer bevoegdheden KTR bij fraude Ook meer bevoegdheden KTR bij fraude of ontslag (o.a. inbeslagname dossiers)of ontslag (o.a. inbeslagname dossiers)

• Anderzijds is het aan te raden om vaker Anderzijds is het aan te raden om vaker rugdekking door KTR te zoeken voor rugdekking door KTR te zoeken voor ingrijpende beslissingen die nodig zijningrijpende beslissingen die nodig zijn

In 33054: tussentijdse In 33054: tussentijdse evaluatie nut en noodzaak evaluatie nut en noodzaak maatregelmaatregelEen maatregel kan voor onbepaalde tijdEen maatregel kan voor onbepaalde tijd

worden uitgesproken, maar in het nieuweworden uitgesproken, maar in het nieuwe

recht moet om de maximaal 5 jaar wordenrecht moet om de maximaal 5 jaar worden

ingegaan op de vraag of voortzetting nogingegaan op de vraag of voortzetting nog

nodig is. De eis van een ‘periodical review’ isnodig is. De eis van een ‘periodical review’ is

opgenomen in art. 12 van het UN verdragopgenomen in art. 12 van het UN verdrag

rechten van mensen met beperkingenrechten van mensen met beperkingen

Bewind wegens verkwisting Bewind wegens verkwisting en uitbreiding taak en uitbreiding taak bewindvoerderbewindvoerder• In 33 054 wordt curatele ogv verkwisting In 33 054 wordt curatele ogv verkwisting

omgezet in bewind wegens verkwisting of omgezet in bewind wegens verkwisting of het hebben van problematische schulden;het hebben van problematische schulden;

• Dit bewind wordt vermeld in het openbare Dit bewind wordt vermeld in het openbare register (betere bescherming vermogen ?)register (betere bescherming vermogen ?)

• In 33 054: de bewindvoerder kan voorts In 33 054: de bewindvoerder kan voorts alle handelingen verrichten die aan een alle handelingen verrichten die aan een goed bewind bijdragen goed bewind bijdragen

Taken en omvang Taken en omvang bevoegdheden van de mentor bevoegdheden van de mentor en de curator 1en de curator 1Vertegenwoordigen in zorgaangelegenhedenVertegenwoordigen in zorgaangelegenheden

bij wilsonbekwaamheid van betrokkene, o.abij wilsonbekwaamheid van betrokkene, o.a

sluiten van ovk met hulpverleners, tekenensluiten van ovk met hulpverleners, tekenen

zorgplan en bewaken uitvoering daarvan;zorgplan en bewaken uitvoering daarvan;

niet bevoegd bij hoogstpersoonlijke zakenniet bevoegd bij hoogstpersoonlijke zaken

(niet-behandelverklaring, euthanasie) of tot(niet-behandelverklaring, euthanasie) of tot

onvrijwillige opneming in een Bopz-instellingonvrijwillige opneming in een Bopz-instelling

Taken en omvang Taken en omvang bevoegdheden van de mentor bevoegdheden van de mentor en de curator 2en de curator 2• Maximaliseren eigen inbreng betrokkeneMaximaliseren eigen inbreng betrokkene

• Wgbo gaat uit van samenwerking tussen Wgbo gaat uit van samenwerking tussen mentor/curator en hulpverlener; beroep op mentor/curator en hulpverlener; beroep op rechter bij verschil van opvatting of rechter bij verschil van opvatting of toegang tot geschillenprocedure ontbreekt toegang tot geschillenprocedure ontbreekt

• Voor ingrijpende beslissingen of conflicten Voor ingrijpende beslissingen of conflicten met hulpverlener steun van KTR zoekenmet hulpverlener steun van KTR zoeken

• In nieuwe recht op dit punt geen wijzigingIn nieuwe recht op dit punt geen wijziging

Taken en bevoegdheden Taken en bevoegdheden van de bewindvoerder en de van de bewindvoerder en de curatorcurator• Kerntaak: doelmatig beleggen van onder Kerntaak: doelmatig beleggen van onder

bewind gesteld vermogen, tenzij ..bewind gesteld vermogen, tenzij ..

• Anders dan bij mentorschap is in de wet Anders dan bij mentorschap is in de wet geregeld dat voor ingrijpende beslissingen geregeld dat voor ingrijpende beslissingen de machtiging van de KTR is vereist de machtiging van de KTR is vereist

• In 30 054: De minister kan een model In 30 054: De minister kan een model rekening en verantwoording opstellenrekening en verantwoording opstellen

• Geen register ontslagen bewindvoerdersGeen register ontslagen bewindvoerders

Familievertegenwoordigers Familievertegenwoordigers en ondersteuning door en ondersteuning door BPBI / MNNBPBI / MNN• BPBI opgericht in 2004, nu meer dan 200 BPBI opgericht in 2004, nu meer dan 200

leden; toelatingsaudits en vervolgaudits; leden; toelatingsaudits en vervolgaudits; sinds juni 2011 een kwaliteitsverordening; sinds juni 2011 een kwaliteitsverordening; incidenteel aandacht voor familiebewindenincidenteel aandacht voor familiebewinden

• MNN opgericht in 2006; in kwaliteits- MNN opgericht in 2006; in kwaliteits- systeem ’Goed Mentorschap’ ook aandacht systeem ’Goed Mentorschap’ ook aandacht voor samenwerking met anderen; soms in voor samenwerking met anderen; soms in de regio ondersteuning familiementoren de regio ondersteuning familiementoren