1 Waarom is de armoede niet Waarom is de armoede niet gedaald? gedaald? Reflectie op het Reflectie op het (armoede)beleid (armoede)beleid Bea Cantillon Bea Cantillon Centrum voor Sociaal Beleid Herman Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, Universiteit Antwerpen Deleeck, Universiteit Antwerpen
27
Embed
Waarom is de armoede niet gedaald? Reflectie op het (armoede)beleid
Waarom is de armoede niet gedaald? Reflectie op het (armoede)beleid. Bea Cantillon Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, Universiteit Antwerpen. Eerst enkele kencijfers. Het inkomen op de EU-armoedegrens - alleenstaande: 821 euro - koppel met 2 kinderen: 1726 euro. - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
11
Waarom is de armoede niet Waarom is de armoede niet gedaald?gedaald?
Reflectie op het (armoede)beleidReflectie op het (armoede)beleid
Bea CantillonBea Cantillon
Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, Universiteit AntwerpenUniversiteit Antwerpen
22
Eerst enkele kencijfersEerst enkele kencijfers
Het inkomen op de EU-armoedegrensHet inkomen op de EU-armoedegrens
- alleenstaande: 821 euro- alleenstaande: 821 euro
- koppel met 2 kinderen: 1726 euro- koppel met 2 kinderen: 1726 euro
33
Wat koopt een gezin op de EU-armoedegrens?Wat koopt een gezin op de EU-armoedegrens? Het geval van een alleenstaande Het geval van een alleenstaande moeder met 2 kinderen in Belgiëmoeder met 2 kinderen in België
Huur in private sectorHuur in private sector 351351 2525
Totaal budgetTotaal budget 1.4221.422 100100
44
16%16% van alle personen leeft in een gezin met een van alle personen leeft in een gezin met een inkomen gelijk of lager dan de EU-armoedegrensinkomen gelijk of lager dan de EU-armoedegrens
25%25% van de 75-plussers van de 75-plussers
23%23% van de niet werkenden van de niet werkenden
36%36% van de kinderen van alleenstaande ouders van de kinderen van alleenstaande ouders
78%78% van de kinderen die opgroeien in een gezin van de kinderen die opgroeien in een gezin zonder arbeidsinkomen zonder arbeidsinkomen
55
-- 21% van de kinderen in arme gezinnen loopt 21% van de kinderen in arme gezinnen loopt schoolse achterstandschoolse achterstand op op
-- 22% heeft 22% heeft gedragsproblemengedragsproblemen (heeft zorgen, is (heeft zorgen, is bang, wordt gepest, is overactief, heeft moeite om bang, wordt gepest, is overactief, heeft moeite om zich te concentreren)zich te concentreren)
-- DepressiviteitDepressiviteit komt significant meer voor onder de komt significant meer voor onder de armoedegrensarmoedegrens
In de rijke Europese landen is deIn de rijke Europese landen is definanciële armoede niet gedaaldfinanciële armoede niet gedaald
ofschoon:ofschoon:
1. nog nooit zoveel mensen aan het werk1. nog nooit zoveel mensen aan het werk2. meer sociale overheidsuitgaven2. meer sociale overheidsuitgaven3. verdieping sociaal beleid3. verdieping sociaal beleid4. armoede sterk aanwezig in beleidsdiscours4. armoede sterk aanwezig in beleidsdiscours
1010
Aantal werkenden en aantal gewerkte uren (België)Aantal werkenden en aantal gewerkte uren (België)
1980-2001: OECD (2007), Social expenditure database: data 1980-2003.
0
5
10
15
20
25
30
35
1960 1980 1990 2003
Oostenrijk
België
Denemarken
Finland
Frankrijk
Duitsland
Nederland
Noorwegen
Zweden
1212
Verdieping van het sociaal beleidVerdieping van het sociaal beleid
• kinderopvangkinderopvang• loopbaanonderbreking/tijdskredietloopbaanonderbreking/tijdskrediet• zorgverzekeringzorgverzekering• dienstenchequesdienstencheques• brugpensioenenbrugpensioenen• focus op gelijke kansen in onderwijsfocus op gelijke kansen in onderwijs• aaktiveringktivering……‘ ‘ verheffen, verbinden, activeren (Nederlandse Raad voor het Regeringsbeleid)verheffen, verbinden, activeren (Nederlandse Raad voor het Regeringsbeleid)
1313
Armoede in het beleidsdiscoursArmoede in het beleidsdiscours
-- EU-consensus rond Laken indicatoren EU-consensus rond Laken indicatoren (OMC)(OMC)
-- regeringsverklaringen in België en regeringsverklaringen in België en VlaanderenVlaanderen
-- 2010 jaar van de armoede2010 jaar van de armoede
……
1414
Waarom is de armoede dan Waarom is de armoede dan toch niet gedaald?toch niet gedaald?
1515
De grote veranderingen sedert 1970De grote veranderingen sedert 1970
2.2. Nieuwe sociale risico’sNieuwe sociale risico’s: : - laaggeschooldheid - laaggeschooldheid - echtscheiding, één inkomen- echtscheiding, één inkomen - combinatie arbeid-gezin- combinatie arbeid-gezin
3.3. Toenemend gebruik SZToenemend gebruik SZ - werkloosheid- werkloosheid - oudere werknemers - oudere werknemers
1717
De beleidsuitdagingDe beleidsuitdaging
fiscalefiscale
disciplinediscipline
Nieuwe behoeften werkgelegenheidNieuwe behoeften werkgelegenheid
1818
The Social Investment State: The Social Investment State: beleidsingrediënten beleidsingrediënten
-- focus op werkfocus op werk (strijd werkloosheidsvallen, (strijd werkloosheidsvallen, arbeidskostverlaging, aktivering, subsidiëring)arbeidskostverlaging, aktivering, subsidiëring)
-- bescherming van nieuwe sociale risico’sbescherming van nieuwe sociale risico’s (loopbaanonderbreking, kinderopvang …)(loopbaanonderbreking, kinderopvang …)
-- focus op focus op gelijkheid van kansengelijkheid van kansen (meer dan op (meer dan op gelijkheid van uitkomsten) gelijkheid van uitkomsten)
-- bescherming nieuwe sociale risico’s bescherming nieuwe sociale risico’s
2020
Maar: de paradox van de Maar: de paradox van de investeringsstaatinvesteringsstaat
- mattheuseffecten in de nieuwe sociale mattheuseffecten in de nieuwe sociale risico’srisico’s
-- en verwaarlozing van oude sociale risico’s en verwaarlozing van oude sociale risico’s
2121
nieuwe sociale risico’s en nieuwe nieuwe sociale risico’s en nieuwe MattheMattheuuseffectenseffecten
-- Inzet op werk: Inzet op werk: tendentieel meer naar tendentieel meer naar hogere inkomens (cf jobkorting)hogere inkomens (cf jobkorting)
-- Inzet op nieuwe sociale risico’sInzet op nieuwe sociale risico’s: : tendentieel meer naar hogere inkomens tendentieel meer naar hogere inkomens (cf (cf kinderkinderopopvang)vang)
-- Inzet op gelijke kansenInzet op gelijke kansen: : leidt vaak pas leidt vaak pas later naar grotere gelijkheid van later naar grotere gelijkheid van uitkomsten (uitkomsten (cf cf onderwijs)onderwijs)
2222
Gebruik van kinderopvang naar opleiding Gebruik van kinderopvang naar opleiding moedermoeder
laag hoog laag hoog
-formele zorg 21% 40%-formele zorg 21% 40%-geen opvang/-geen opvang/ flexibel werk 21% 16%flexibel werk 21% 16%-geen opvang/-geen opvang/ werkt niet 39% 13%werkt niet 39% 13%
= emancipatie in twee snelheden= emancipatie in twee snelheden
2323
Partipatie hoger onderwijs naar Partipatie hoger onderwijs naar onderwijsniveau moederonderwijsniveau moeder
1992 20041992 2004
-laag 16% 17%-laag 16% 17%
-midden 30% 34%-midden 30% 34%
-hoog 52% 56%-hoog 52% 56%
2424
Erosie van de minima in de kopgroep van de EUErosie van de minima in de kopgroep van de EU
Bijstandsuitkering in % van gemiddeld loon: evolutie van 1992 tot 2002
Koppel Alleenstaand/2 kinderen
Duitsland -12% -8%
Noorwegen -10% -11%
België -6% -5%
Frankrijk - +2%
Nederland -25% -26%
Zweden -19% -16%
Luxemburg -19% -16%
Bron: CSB, 2004.
2525
Minima vergeleken met de EU-armoedegrenzenMinima vergeleken met de EU-armoedegrenzen
Bron: CSB, 2004
Bijstand in % van armoedelijn
koppel Eenouder + 2 kinderen
Duitsland 70 93
België 74 90
Frankrijk 84 90
Luxemburg 89 93
Zweden 106 113
Nederland 115 101
2626
DAAROM : Sociale overheidsuitgaven DAAROM : Sociale overheidsuitgaven worden minder herverdelend worden minder herverdelend
Bron: Eustat, CSB
2727
Van investerings- naar Van investerings- naar participatiemaatschappijparticipatiemaatschappij
-- Blijvende inzet voor gelijke kansen in onderwijs, Blijvende inzet voor gelijke kansen in onderwijs, werk, gezondheid, huisvestingwerk, gezondheid, huisvesting
-- Met respect voor de gradatie van individuele Met respect voor de gradatie van individuele mogelijkhedenmogelijkheden
-- En voor niet economische aktiviteitenEn voor niet economische aktiviteiten
-- Zonder de oude sociale risico’s te vergetenZonder de oude sociale risico’s te vergeten