w turystyce przybrzeżnej i morskiej › maritimeaffairs › sites › maritime... · 2016-09-28 · zarządzanie tymi obszarami umożliwia korzystanie z nich przez turystów i zachowanie

w turystyce przybrzeżnej i morskiej

Europejska strategia na rzecz większego wzrostu i zatrudnienia

CZY WIESZ, ŻE...

Popularność turystyki rośnie na całym świecie. Wyzwaniem dla morskich i przybrzeżnych ośrodków turystycznych w Europie jest zrównoważone wykorzystanie tych możliwości rozwoju w celu zaoferowania miejscowej ludności atrakcyjnych miejsc pracy. Turystyka morska i przybrzeżna może być istotnym źródłem wzrostu i zatrudnienia, zwłaszcza w przypadku młodych ludzi. Komisja Europejska przygotowała europejską strategię, której celem jest ułatwienie wszystkim zainteresowanym stronom wspólnego opracowywania innowacyjnych, inteligentnych rozwiązań dla problemów sektora turystyki. Strategia ta określa 14 ukierunkowanych działań dotyczących partnerów na poziomie krajowym, regionalnym i branżowym.

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

700

600

500

400

300

200

100

0

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych (UNWTO), „Tourism 2020 Vision”.

Turystyka przybrzeżna i morska — źródło wzrostu i zatrudnienia

Liczba międzynarodowych turystów w Europie (w milionach)

Ze względu na wyjątkowe piękno, kulturowe bogactwo i różnorodność europejskie wybrzeża są popularnym celem wśród turystów z Europy i całego świata. Podróżni, którzy poszukują odpoczynku dla duszy i ciała, mogą korzystać z szerokiej oferty różnorodnych obiektów i atrakcji.

Turystyka przybrzeżna i morska to największy segment działalności morskiej w Europie. Daje zatrudnienie prawie 3,2 mln osób i generuje łącznie 183 mld euro wartości dodanej brutto, czyli ponad jedną trzecią wartości całej gospodarki morskiej.

Turystyka przybrzeżna

Rejsy wycieczkowe

Żeglarstwo i porty jachtowe

Wartość dodana brutto w sektorze morskim i przybrzeżnym Unii Europejskiej w 2011 r. (w miliardach euro)

Zatrudnienie w sektorze morskim i przybrzeżnym Unii Europejskiej w 2011 r. (w tysiącach miejsc pracy)

Obszary przybrzeżne przyciągają ponad jedną trzecią firm turystycznych w Europie. © U

nia

Euro

pejs

ka

2

CZY WIESZ, ŻE...

Turystyka przybrzeżna obejmuje turystykę plażową i rekreację, w tym pływanie i opalanie się, a także inne działania związane z bliskością morza, takie jak przybrzeżne wycieczki i obserwowanie dzikiej przyrody. Turystyka morska dotyczy głównie aktywności związanej z wodą, takiej jak żeglarstwo, sporty wodne (często uprawiane w wodach przybrzeżnych) i rejsy wycieczkowe w regionach, które można zwiedzić w ciągu jednego tygodnia (np. baseny Morza Śródziemnego lub Bałtyckiego).

Wyzwania

Sektor turystyki stale się rozwija. W 2013 r. w 28 państwach UE odnotowano rekordową liczbę 2,6 mld noclegów w hotelach i podobnych ośrodkach. Mimo że prawie połowa tych noclegów przypada na obszary nadmorskie, branża turystyki przybrzeżnej zmaga się z poważnymi wyzwaniami.

Problemy te są potęgowane przez fragmentację rynku, trudności z dostępem do finansowania i inwestycji oraz obciążenia związane z ochroną środowiska. Od połowy pierwszej dekady XXI wieku średnie dzienne wydatki turystów spadają, a ponadto prognozuje się, że w latach 2011–2020 roczne wydatki obniżą się o kolejne 9%.

Europejska strategia może ułatwić firmom pokonanie tych trudności. Ośrodki turystyczne powinny wykorzystać swoje atuty i usprawnić współpracę oraz wymianę najlepszych praktyk, nawiązując relacje z partnerami na poziomie międzyregionalnym i międzynarodowym. Wspólne działania ułatwią opracowanie nowatorskiej, atrakcyjnej oferty, która przyciągnie turystów podróżujących poza sezonem.

Nadmorski Maraton w Grecji jest wyjątkowo interesującym miastem, będącym również symbolem historycznym. Władze miejskie zainwestowały w rozwój wysokiej jakości usług dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Ze względu na tę inicjatywę Maraton został nominowany do nagrody dla modelowego ośrodka turystycznego w Europie (EDEN 2013).

WYZWANIA DLA TURYSTYKI PRZYBRZEŻNEJ I MORSKIEJ

BRAK KWALIFIKACJI I INNOWACJI

KWESTIE OCHRONY ŚRODOWISKA

DOSTĘP DO FINANSOWANIA UEFRAGMENTACJA

ZMIENNOŚĆ

LUKI W WIEDZY

© D

ream

stim

e

3

Europejska platforma internetowa TourismLink łączy małe firmy z agencjami turystycznymi i operatorami wycieczek. Celem tego projektu jest poprawa konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw w całej Europie na współczesnym cyfrowym rynku.

W ramach projektu SubArcheo zostały opracowane nowe metody nauczania na odległość i materiały szkoleniowe dla archeologów i przewodników podwodnych na obszarach przybrzeżnych Morza Śródziemnego. Projekt ułatwia opracowywanie szkoleń i zmianę kwalifikacji rybaków, a jednocześnie wspiera ochronę dziedzictwa społecznego i kulturowego.

Możliwości wynikające z turystyki rejsowej

W 2012 r. europejskie porty odwiedziło ponad 29,3 mln pasażerów, czyli o 75% więcej niż w roku 2006. Wizyty te stwarzają możliwość zwiększenia przychodów i rozwoju działalności, ale także stanowią istotne wyzwanie dla portów docelowych. W przypadku regionów przybrzeżnych wykorzystanie gospodarczych atutów turystyki rejsowej nie zawsze jest łatwe, a jednocześnie stale rośnie nacisk na inwestycje w infrastrukturę portową i ochronę środowiska. Z tego powodu Komisja Europejska proponuje promowanie ogólnoeuropejskiego dialogu między operatorami rejsów wycieczkowych, portami i stronami zainteresowanymi rozwojem turystyki przybrzeżnej.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

4000

3000

2000

1000

02008 2009 2010

Inwestycje w ludzi i innowacje — warunek zrównoważonego wzrostu i konkurencyjnościZe względu na sezonowy charakter i brak możliwości rozwoju zawodowego sektor turystyki przybrzeżnej nie przyciąga wystarczającej liczby wykwalifikowanych pracowników, co może prowadzić do problemów z jakością usług i utrzymaniem konkurencyjności. Sektor ten wymaga specjalistów o odpowiednich umiejętnościach, ukierunkowanych na obsługę klientów i znających kilka języków obcych. Potrzebni są także dynamiczni przedsiębiorcy, którzy będą promować profesjonalne podejście wśród lokalnych firm, urzędów i zainteresowanych stron.

W 2012 r. turystyka rejsowa wygenerowała obroty w wysokości 15,5 mld euro, dając zatrudnienie 330 tysiącom ludzi.

Średnia liczba pasażerów na jeden rejs wycieczkowy z Wielkiej Przystani na Malcie, lata 2001–2010

© U

nia

Euro

pejs

ka

4

Natura 2000 to ogólnoeuropejska sieć obszarów objętych ochroną przyrody, utworzona na mocy dyrektywy siedliskowej z 1992 r. Celem tego przedsięwzięcia jest zapewnienie przetrwania najcenniejszych i najbardziej zagrożonych gatunków i siedlisk w Europie, między innymi w środowisku morskim. Sprawne zarządzanie tymi obszarami umożliwia korzystanie z nich przez turystów i zachowanie tych zasobów dla przyszłych pokoleń.

Projekt EMAS Easy MOVE-it! stosuje system ekozarządzania i audytu we Wspólnocie do regionalnych produktów i usług turystycznych, zachęcając małe i średnie przedsiębiorstwa do poszukiwania doskonałych rozwiązań w zakresie efektywności środowiskowej. Małe i średnie firmy działające w branży turystycznej łączą siły, aby tworzyć łańcuch generowania wartości w regionie przez opracowywanie konkurencyjnych pakietów usług uwzględniających aspekty kulturowe, gospodarcze, ekologiczne i społeczne. Pilotażowe zastosowania obejmują różne miejsca docelowe i klastry w 6 państwach członkowskich UE: w Belgii, Niemczech, Hiszpanii, Bułgarii, Estonii i na Cyprze.

Zrównoważony rozwój

Obszary przybrzeżne są popularnym miejscem wypoczynku ze względu na piękno przyrody i zasoby naturalne. Zdrowe otoczenie to ważny atut, ale turystyka w znacznym stopniu obciąża lokalne środowisko i ekosystemu, przyczyniając się do wyższego zużycia wody, większej ilości odpadów oraz wzrostu emisji powodowanego przez transport lotniczy, drogowy i morski w szczycie sezonu turystycznego.

© U

nia

Euro

pejs

ka

5

Obecnie wielu turystów poszukuje wyjątkowych, nietypowych wrażeń, a nie tradycyjnych pakietów wakacyjnych z wypoczynkiem na plaży i kąpielami w morzu. Zmiany w zakresie popytu wymagają od operatorów i ośrodków turystycznych szybkiego reagowania i adaptacji. Sektor turystyki powinien opracowywać nowe produkty zwiększające atrakcyjność i dostępność m.in. przybrzeżnych i morskich zabytków archeologicznych, dziedzictwa morskiego, turystyki podwodnej, gastronomii i wina.

Innowacyjna oferta, jakość i połączenia

Wysokiej jakości produkty i usługi to warunek wyróżnienia się na tle konkurencji. Turyści w całej Unii Europejskiej oczekują doskonałych, jednolicie ocenianych usług. Celem europejskich zasad jakości w turystyceopublikowanych w 2014 r. przez Komisję Europejską jest zwiększenie zaufania konsumentów oraz poprawa niezawodności usług i produktów turystycznych w Europie.

Inicjatywa „Greckie wyzwanie” to nowe podejście do promowania żeglarstwa, które jest oparte na partnerskiej współpracy firm i uczelni w celu opracowywania dostosowanych programów turystycznych. Celem projektu jest rywalizowanie o międzynarodowe regaty żeglarskie i ich organizowanie, co przyczynia się do rozwoju nowej, wielofunkcyjnej infrastruktury, wydłużenia sezonu turystycznego oraz wprowadzania nowych technologii i wiedzy w segmencie żeglarstwa. Dzięki wykorzystywaniu i poszerzaniu wiedzy w zakresie turystyki morskiej konsorcjum określa potencjalne miejsca organizacji regat z uwzględnieniem kwestii dotyczących ochrony środowiska oraz korzyści związanych z kulturą, gospodarką, infrastrukturą i społeczeństwem.

Odległe rejony turystyczne, takie jak wyspy, są w znacznym stopniu uzależnione od transportu wodnego, co może stanowić dla nich duże wyzwanie.

© D

ream

stim

e

6

Możliwości finansowania turystyki przybrzeżnej w Europie

Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogą zapewnić współfinansowanie inwestycji w turystykę zrównoważoną związanych z technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi, przedsiębiorczością, konkurencyjnością, oszczędnością energii, zatrudnieniem i mobilnością pracowników. Fundusze wspierają również wymianę dobrych praktyk, działalność sieci transnarodowych i tworzenie klastrów.

Horyzont 2020 to instrument finansowy wspierający strategię UE w zakresie badań i innowacji, zaś jednym z jego głównych obszarów jest promowanie „niebieskiego” wzrostu. Program ramowy COSME ma na celu rozwój konkurencyjności małych i średnich firm, zwiększenie popytu w sektorze turystyki, zróżnicowanie ofert i produktów, a także poprawę jakości, stabilności i dostępności usług oraz doskonalenie kwalifikacji i innowacyjnych działań.

Program Kreatywna Europa wspiera integrację turystyki kulturalnej i przyrodniczej z uwzględnieniem dziedzictwa przybrzeżnego i morskiego. Program Erasmus+ ma na celu wspieranie zdolności do zatrudnienia, tworzenia nowych programów nauczania w sektorze turystyki oraz innowacyjnych form edukacji zawodowej i szkoleń.

Program LIFE+ umożliwia współfinansowanie innowacyjnych projektów dotyczących turystyki przybrzeżnej i morskiej oraz oszczędnego gospodarowania zasobami. Projekt 7 unijnego programu działań w zakresie środowiska również jest związany z turystyką przybrzeżną i morską. Ponadto Europejski Bank Inwestycyjny oferuje małym i średnim firmom finansowanie inwestycji w turystykę między innymi w regionach objętych celem konwergencji.

Gospodarki przybrzeżne, w których działają głównie małe i średnie firmy oraz mikroprzedsiębiorstwa, są szczególnie podatne na zmiany ekonomiczne, finansowe i polityczne. Ze względu na kryzys gospodarczy małe i średnie przedsiębiorstwa mają problemy z dostępem do kredytów na inwestycje i innowacje. Fundusze UE objęte ramami finansowymi na lata 2014–2020 oraz inne instrumenty Unii Europejskiej ułatwiają firmom w tym sektorze finansowanie planów i wdrożeń projektów, których celem jest sprostanie wyzwaniom oraz inwestowanie w modernizację i innowacyjne przedsięwzięcia.

Możliwości finansowania

© S

hutt

erst

ock

7

1. będzie dążyć do zlikwidowania luk w zakresie dostępności danych dotyczących turystyki, w szczególności przybrzeżnej i morskiej;

2. w stosownych przypadkach będzie uwzględniać aspekt przybrzeżny i morski w unijnych inicjatywach z zakresu turystyki, w tym w kampaniach informacyjnych i promocyjnych;

3. będzie wspierać ogólnoeuropejski dialog między operatorami rejsów, portami i zainteresowanymi stronami z sektora turystyki przybrzeżnej;

4. będzie wspierać rozwój międzynarodowych i międzyregionalnych partnerstw, sieci współpracy, klastrów oraz strategii inteligentnej specjalizacji;

5. dokona oceny konieczności podejmowania przez UE działań w zakresie wymagań dotyczących kwalifikacji zawodowych kapitanów jachtów oraz żeglugi rekreacyjnej;

6. dokona oceny konieczności działań UE w zakresie przepisów dotyczących wyposażenia bezpieczeństwa w turystyce morskiej;

7. będzie pobudzać innowacyjne systemy zarządzania za pośrednictwem branżowego portalu poświęconego TIK i turystyce;

8. będzie wspierać turystykę ekologiczną przy użyciu europejskiego systemu zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego (EMAS) oraz wskaźników oznakowania ekologicznego UE i zachęcać do tworzenia powiązań z innymi działaniami na rzecz zrównoważenia;

9. będzie propagować wdrażanie protokołu do konwencji barcelońskiej w odniesieniu do zintegrowanego zarządzania strefami przybrzeżnymi oraz odnośnego zalecenia Rady i wspierać planowanie przestrzenne obszarów morskich i ekologiczną infrastrukturę w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów przybrzeżnych w UE;

10. będzie wspierać strategie dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów, zarządzania odpadami oraz odnoszące się do odpadów morskich w celu wspierania zrównoważonej turystyki przybrzeżnej i morskiej;

11. będzie zachęcać do różnicowania i integracji przybrzeżnych i położonych w głębi lądu atrakcji turystycznych, w tym poprzez ponadnarodowe trasy tematyczne, takie jak szlaki kulturowe, religijne lub starożytne szlaki handlowe;

12. zleci badanie dotyczące sposobu ulepszenia połączeń regionów wyspiarskich i projektowania innowacyjnych strategii turystycznych dla (oddalonych) wysp;

13. zleci analizę dotyczącą praktyk innowacyjnych służących rozwojowi portów jachtowych;14. opracuje internetowy przewodnik zapewniający przegląd głównych możliwości finansowania

dostępnych dla sektora (w szczególności MŚP).

Ponadto Komisja sformułuje zalecenia dla państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych, przedstawicieli branży i zainteresowanych stron, aby umożliwić im sprostanie wyzwaniom oraz wykorzystanie możliwości dotyczących zrównoważonego rozwoju i zwiększania zatrudnienia.

Europejska strategia — 14 działań w zakresie komunikacjiKomisja Europejska:

KL-01-14-135-PL-CD

OI 10.2771/63656

Zdjęcie na okładce © U

nia Europejska

WIĘCEJ INFORMACJI:

http://ec.europa.eu/maritimeaffairs/policy/coastal_tourism/index_pl.htm

http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/tourism/index_pl.htm

Europejska strategia na rzecz większego wzrostu i zatrudnienia w turystyce przybrzeżnej i morskiej