> > < vwihgurU jI kI &qh] mwisk p`qr SR o mxI gu rdu Awrw pR bM Dk kmy tI, sR I AM imR qsr dw hwV nwnkSwhI sMmq 548 AMk 6 ijld 93 jUn 2016 lyK sUcI kyNdrI lwiebRyrI kmytI Aqy sMcwlk lok sMprk ivBwg cMfIgVH dI ic`TI nM: l. s. v. (lwieb)-68/10258 imqI 20-6-67 rwhIN srkwrI lwiebRyrIAW leI pRvwn hY[ pRqI kwpI 2/-rupey pRqI kwpI 2/-rupey pRqI kwpI 2/-rupey pRqI kwpI 2/-rupey pRqI kwpI 2/-rupey sMpwdk idljIq isMG 'bydI' zrUrI bynqI sMgqW dI shUlq ƒ mu`K-rKidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpW dI sWB-sMBwl 'sRI gurU gRMQ swihb Bvn', gurduAwrw sRI rwmsr swihb (nzdIk gurduAwrw ShId gMj bwbw dIp isMG jI 'ShId') ivKy krn dw &Yslw kIqw hY[ pwvn ibrD srUp lY ky AweIAW sMgqW ieQoN hI pwvn srUp vI pRwpq kr skdIAW hn[ so smUh sMgqW dI syvw ivc ibnY hY ik auh sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUp gurduAwrw sRI rwmsr swihb ivKy ilAwaux dI ikRpwlqw krn[ gurU-pMQ dw dws, sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[ golfn AwPsY~t pRY~s, gurduAwrw rwmsr swihb, sRI AMimRqsr qoN SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG ipRMtr qy pbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr qoN jwrI kIqw[ Website : www.sgpc.net E-mail : [email protected][email protected]swlwnw 20/- swlwnw 500/- lweI& 200/- (hvweI fwk) dyS dyS dyS dyS dyS ivdyS ivdyS ivdyS ivdyS ivdyS Phone: 0183-255 3956-60, Ext. 254 shwieqw lyK pMnw s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI AMimRqsr dI piv`qr mrXwdw 4 ieiqhwsk idhwVy 5 gurbwxI ivcwr 6 sM pwdkI 7 pMcm pwqSwh jI dI pwvn Shwdq -jQydwr Avqwr isMG -jQydwr Avqwr isMG -jQydwr Avqwr isMG -jQydwr Avqwr isMG -jQydwr Avqwr isMG 10 bwbw bMdw isMG bhwdr dI S^sIAq -fw. prmvIr isMG -fw. prmvIr isMG -fw. prmvIr isMG -fw. prmvIr isMG -fw. prmvIr isMG 13 lwswnI ShId bwbw bMdw isMG bhwdr -pRo. nv sMgIq isMG -pRo. nv sMgIq isMG -pRo. nv sMgIq isMG -pRo. nv sMgIq isMG -pRo. nv sMgIq isMG 18 CTmu pIru bYTw guru BwrI -idljIq isMG 'bydI' -idljIq isMG 'bydI' -idljIq isMG 'bydI' -idljIq isMG 'bydI' -idljIq isMG 'bydI' 31 is`iKAw, syvw qy KyfW dy Kyqr ivc SRomxI kmytI dI BUimkw -fw. blvMq isMG iF`loN -fw. blvMq isMG iF`loN -fw. blvMq isMG iF`loN -fw. blvMq isMG iF`loN -fw. blvMq isMG iF`loN 34 ^brnwmw 37 Drm pRcwr srgrmIAW 72 ihswb-ikqwb 83 English Section Historical Events 98 Sri Guru Tegh Bahadur Sahib Ji - S. Surjit Singh 'Gandhi' 99
94
Embed
< vwihgurU jI kI &qh] lyK sUcIsgpc.net/wp-content/uploads/2016/02/June-2016_Punjabi.pdf> >vwihgurU jI kI &qh] mwisk p`qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw hwV
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
> >< vwihgurU jI kI &qh]
mwisk p`qr
SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw
hwV nwnkSwhI sMmq 548AMk 6 ijld 93jUn 2016
lyK sUcI
kyNdrI lwiebRyrI kmytI Aqy sMcwlk lok sMprk ivBwg cMfIgVHdI ic`TI nM: l. s. v. (lwieb)-68/10258 imqI 20-6-67rwhIN srkwrI lwiebRyrIAW leI pRvwn hY[
zrUrI bynqIsMgqW dI shUlq ƒ mu`K-rKidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk
kmytI ny swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpW dIsWB-sMBwl 'sRI gurU gRMQ swihb Bvn', gurduAwrw sRI rwmsr swihb(nzdIk gurduAwrw ShId gMj bwbw dIp isMG jI 'ShId') ivKykrn dw &Yslw kIqw hY[ pwvn ibrD srUp lY ky AweIAW sMgqWieQoN hI pwvn srUp vI pRwpq kr skdIAW hn[ so smUh sMgqW dIsyvw ivc ibnY hY ik auh sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpgurduAwrw sRI rwmsr swihb ivKy ilAwaux dI ikRpwlqw krn[
gurU-pMQ dw dws,sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[
golfn AwPsY~t pRY~s, gurduAwrw rwmsr swihb, sRI AMimRqsr qoNSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG ipRMtr qypbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRIAMimRqsr qoN jwrI kIqw[
s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI AMimRqsr dIpiv`qr mrXwdw
(mhInw hwV)* ikvwV KulHx dw smW 2-00 vjy AMimRq vyly* kIrqn AwrMB 2-00 vjy AMimRq vyly* Awsw dI vwr dw kIrqn AwrMB 3-00 vjy svyry* pwlkI swihb sRI Akwl q^q swihb qoN c`lx dw smW 4-00 vjy svyry* pihlw hukmnwmw 4-30 vjy svyry* pihlI Ardws 5-00 vjy svyry* Awsw dI vwr dI smwpqI 6-00 vjy svyry* dUsrI Ardws qy hukmnwmw 6-15 vjy svyry* Swm ƒ sodru, rhrwis swihb dw pwT sUrj iCpx auprMq SurU huMdw hY[* hukmnwmw rwq ƒ smwpqI smyN 10-30 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb qoN pwlkI swihb c`lx dw smW 10-45 vjy rwq* sRI Akwl q^q swihb ivKy phuMcx dw smW 11-00 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dy ikvwV K`ulHx qoN lY ky smwpqI qk AKMf kIrqn huMdw
rihMdw hY[* rwq sRI gurU gMRQ swihb jI dI svwrI jwx auprMq iek GMtw syvw qy sPweI Awid auprMq
ieSnwn krwaux dI syvw SrDwlU, syvwdwrW dy sihXog nwl krdy hn[* ieSnwn smyN iml ky pRymI ieSnwn krwauNdy hn Aqy nwl bVy hI pRym sihq rs-iBMnI sur ivc
gurbwxI dy Sbd gwien krdy hn[ ieSnwn Awid dI syvw krwaux auprMq ivCweIAW 'qysRI gurU gMRQ swihb jI dw isMGwsn sjw ky Ardws huMdI hY qy kVwh pRSwid dI dyg vrqdI hY[
* iPr iqMn-pihry dI cONkI dw kIrqn AwrMB huMdw hY[* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dI ivckwrlI C`q Aqy guMbd ivc hr vkq AKMf pwT swihb
17 jUn sRI drbwr swihb AMimRqsr dy piv`qr srovr dI kwr-syvw AwrMB hoeI[(17-6-1923)
18 jUn (a) gurduAwrw AYkt Anuswr sYNtrl borf dI pihlI cox hoeI[(18-6-1926)
(A) cMfIgVH ivKy swrIAW pwrtIAW ny iek knvYnSn kIqI ijs ivc cMfIgVHpMjwb ƒ dyx dI mMg kIqI[ (18-6-1968)
19 jUn Adwlq ny gurduAwrw PyrU dy kys dw PYslw is`KW dy h`k ivc id`qw[(19-6-1931)
22 jUn is`KW ny kYbint imSn dw bweIkwt krn dw PYslw kIqw[(22-6-1946)
26 jUn pYNdy KW Aqy AdInw byg ny sRI AnMdpur swihb 'qy hmlw kIqw [(26-6-1700)
27 jUn Syry-ey-pMjwb mhwrwjw rxjIq isMG Akwl clwxw kr igAw[(27-6-1839)
30 jUn sMXukq rwStr AmrIkw dy hwaUs AwP kwmnz ny is`K msilAW 'qy ivcwrkIqI qy 204 mYNbrW ny is`KW dI hmwieq kIqI[ (30-6-1989)
1 julweI nMgl gujrW dI lVweI ivc bwbw gurid`qw jI qy 100 dy krIb aunHW dyswQIAW ny ihMmq cMd hMfUrI nwl rl ky ropV dy pTwx muKI nwl lVweIlVI[ (1-7-1635)
7 julweI s. surjIq isMG brnwlw sRI Akwl q^q swihb 'qy pyS hoey[(7-7-1988)
8 julweI mogy dy s. qwrw isMG ny 'gurduAwrw ibl' ƒ pMjwb dI lYijslyitv kONsl ivcpyS kIqw[ (8-7-1925)
9 julweI (a) gurduAwrw ib`l pws ho ky kwƒn bixAw[ (9-7-1925)(A) SRomxI AkwlI dl ny AYmrjYNsI ivru`D morcw lwieAw[ (9-7-1975)
hwV dw mhInw aus jIv nUµ qpdw pRqIq huMdw hY (auh bMdy hwV dy mhIny vWg qpdy-klpdyrihMdy hn) ijnHW dy ihrdy ivc pRBU-pqI nhIN v`sdw, ijhVy jgq dy shwrw prmwqmw (dw Awsrw)C`f ky bMidAW dIAW AwsW bxweI r`Kdy hn[
(pRBU qoN ibnW) iksy hor dy Awsry irhW uAwr hI hoeIdw hY, (jo BI koeI hor shwrw q`kdwhY) aus dy gl ivc jm dI PwhI pYNdI hY (aus dw jIvn sdw sihm ivc bIqdw hY)[ (kudriq dwinXm hI AYsw hY ik) mnu`K jyhw bIj bIjdw hY, (kIqy krmW Anuswr) ijhVw lyK aus dy m`Qy au~qyiliKAw jWdw hY, auho ijhw Pl auh pRwpq krdw hY[ (jgjIvn purK nUµ ivswrn vwlI jIv-iesqrI dI) swrI izMdgI pCuqwivAW ivc hI guzrdI hY, auh jgq qoN tu`ty hoey idl nwl hI qurpYNdI hY[
ijnHW bMidAW nUµ gurU iml pYNdw hY, auh prmwqmw dI hzUrI ivc sur^rU huMdy hn (Awdr-mwx pwauNdy hn)[
hy pRBU! (qyry A`gy) nwnk dI bynqI hY, AwpxI imhr kr, (myry mn ivc) qyry drSn dIqWG bxI rhy, (ikauNik) hy pRBU! qYQoN ibnW myrw koeI hor Awsrw nhIN hY[
ijs mnu`K dy mn ivc pRBU dy crnW dw invws bixAw rhy, aus nUµ (qpdw) hwV (BI)suhwvxw jwpdw hY (aus ƒ dunIAW dy du`K-klyS BI duKI nhIN kr skdy)]5]
AwswVu qpMdw iqsu lgY...AwswVu qpMdw iqsu lgY hir nwhu n ijMnw pwis]AwswVu qpMdw iqsu lgY hir nwhu n ijMnw pwis]AwswVu qpMdw iqsu lgY hir nwhu n ijMnw pwis]AwswVu qpMdw iqsu lgY hir nwhu n ijMnw pwis]AwswVu qpMdw iqsu lgY hir nwhu n ijMnw pwis]jgjIvn p urK u iqAwig k Y mwxs s MdI Aws]jgjIvn p urK u iqAwig k Y mwxs s MdI Aws]jgjIvn p urK u iqAwig k Y mwxs s MdI Aws]jgjIvn p urK u iqAwig k Y mwxs s MdI Aws]jgjIvn p urK u iqAwig k Y mwxs s MdI Aws]d uX Y Bwie ivg ucIA Y gil peIs u jm kI Pws]d uX Y Bwie ivg ucIA Y gil peIs u jm kI Pws]d uX Y Bwie ivg ucIA Y gil peIs u jm kI Pws]d uX Y Bwie ivg ucIA Y gil peIs u jm kI Pws]d uX Y Bwie ivg ucIA Y gil peIs u jm kI Pws]j yhw bIj Y s o l ux Y mQ Y j o iliKAws u]j yhw bIj Y s o l ux Y mQ Y j o iliKAws u]j yhw bIj Y s o l ux Y mQ Y j o iliKAws u]j yhw bIj Y s o l ux Y mQ Y j o iliKAws u]j yhw bIj Y s o l ux Y mQ Y j o iliKAws u]r Y ix ivhwxI pC uqwxI a u iT clI geI inrws]r Y ix ivhwxI pC uqwxI a u iT clI geI inrws]r Y ix ivhwxI pC uqwxI a u iT clI geI inrws]r Y ix ivhwxI pC uqwxI a u iT clI geI inrws]r Y ix ivhwxI pC uqwxI a u iT clI geI inrws]ijn k O swD U B ytIA Y s o drgh h o ie Klws u]ijn k O swD U B ytIA Y s o drgh h o ie Klws u]ijn k O swD U B ytIA Y s o drgh h o ie Klws u]ijn k O swD U B ytIA Y s o drgh h o ie Klws u]ijn k O swD U B ytIA Y s o drgh h o ie Klws u]kir ikrpw pRB AwpxI qyry drsn hoie ipAws]kir ikrpw pRB AwpxI qyry drsn hoie ipAws]kir ikrpw pRB AwpxI qyry drsn hoie ipAws]kir ikrpw pRB AwpxI qyry drsn hoie ipAws]kir ikrpw pRB AwpxI qyry drsn hoie ipAws]pRB quD u ibnu d Ujw ko nhI nwnk kI Ardwis]pRB quD u ibnu d Ujw ko nhI nwnk kI Ardwis]pRB quD u ibnu d Ujw ko nhI nwnk kI Ardwis]pRB quD u ibnu d Ujw ko nhI nwnk kI Ardwis]pRB quD u ibnu d Ujw ko nhI nwnk kI Ardwis]AwswVu suhMdw iqsu lgY ijsu min hir crx invws]5]AwswVu suhMdw iqsu lgY ijsu min hir crx invws]5]AwswVu suhMdw iqsu lgY ijsu min hir crx invws]5]AwswVu suhMdw iqsu lgY ijsu min hir crx invws]5]AwswVu suhMdw iqsu lgY ijsu min hir crx invws]5]
Drm pRcwr kmytI v`loN pRkwSq mwisk p`qr gurmiq pRkwS Aqy ihMdI dy mwisk p`qrgurmiq igAwn nMU pI.fI.AYP. PweIlW dy rUp ivc ipCly lMmy smyN qoN SRomxI kmytI dIvY~bsweIt 'qy auplbD krvwieAw jw irhw hY[ hux SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loNpRkwSq mYgzIn 'gurduAwrw gzt' vI AMgRyzI/pMjwbI rUp ivc sMgqW dI shUlq vwsqy auplbDkrvwieAw igAw hY[ s`cKMf sRI hirmMdr swihb dw Pysbu`k pyj vI ieMtrnY`t ivBwg v`loNclwieAw jw irhw hY[ ies pyj au~pr rozwnw mu`Kvwk, pRY~s not, ApIlW, sMdyS Aqyieiqhwsk idhwVy Aqy gurpurbW dIAW slweIfW bxw ky sMgqW nMU jwxMU krvwieAw jWdw hY Aqyies dy nwl hI gurU swihbwn, Bgq swihbwn Aqy is`KW nwl sbMDq ieiqhwsk idhwiVAWsbMDI slweIfW vI iqAwr krky Apfyt kIqIAW jWdIAW hn[ ies pyj nUM 3 l`K lokW v`loNpsMd kIqw jw cu`kw hY[ iesy qrHW sRI Akwl q^q swihb v`loN pRvwinq 'is`K rihq mrXwdw'
99999gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
pMjwbI Aqy AMgRyzI ivc vY~bsweIt au~pr muh`eIAw hY[ is`K sMgqW nMU gurU swihbwn Aqy is`Kieiqhws sbMDI jwxkwrI dyx vwsqy SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN pRkwSq iltrycr(ikqwbW, tRYkt Awidk) 'eI-bukz' ilMk hyT pI.fI.AYP. rUp ivc vY~bsweIt qy aupl`bDhn, ijs dI mdd nwl sMgqW gurU swihbwn dy jIvn, is`iKAwvW Aqy is`K ieiqhws bwryBrpUr jwxkwrI hwsl kr rhIAW hn[ gurbwxI dy pRcwr-pRswr nUM swhmxy r`KidAW gurbwxIinqnym Aqy hor bwxIAW dIAW AwfIE PweIlW bxw ky vY~bsweIt 'qy auplbD krvweIAWgeIAW hn[ sRI gurU gRMQ swihb jI dIAW fwkUmYNt Aqy pI.fI.AYP PweIlW, pRo: swihb isMGv`loN kIqw igAw sRI gurU gRMQ swihb dw tIkw, pRo: sMq isMG jI duAwrw iqAwr tIkw (AMgRyzI),kib`q Aqy vwrW BweI gurdws jI Awid vI vY~bsweIt 'qy aupl`bD hn[ s`cKMf sRI hirmMdrswihb dI rozwnw AMimRq vyly qoN lY ky smwpqI smyN q`k dI mrXwdw sbMDI smW-swrnI AqypUrw vyrvw sMgqW dI shUlq leI vY~bsweIt au~pr auplbD hY, ijs dI mdd nwl dyS-ivdySivclIAW sMgqW s`cKMf sRI hirmMdr swihb dI rozwnw mrXwdw bwry jwxkwrI pRwpq krrhIAW hn[
ies qrHW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI AiDkwrq vY~bsweIt is`KI dy pRcwr-pRswr ivc vfmu`lw Xogdwn pw rhI hY[ ieQy auplbD smgrI BwvyN Ajy hor ivsQwr mMgdIhY pr vrqoNkwrW v`loN ies dI v`fI p`Dr 'qy kIqI jw rhI vrqoN ies dI swriQkqw nUM svIkwrkrdI hY[ Agly smyN ivc ies vY~bsweIt nUM hor pRBwvSwlI bxwaux leI ivauNqbMdI kIqIjw rhI hY[ ies qihq is`K ieiqhws rIsrc borf nwl sbMDq kImqI Kzwnw Aplof krnAqy kyNdrI is`K AjwiebGr nUM ifjItl rUp ivc ifsply krn dy Xqn jwrI hn[ SRomxIkmytI dy pRbMD ADIn ieiqhwsk gurduAwrw swihbwn nUM '3-fI vrcUAl tUl' dI suivDw nwlsMgqW qk phuMcwieAw jwvygw, ijs ivc 360 ifgrI dw pUrw idRS dyiKAw jw skdw hY[ iesyqrHW hI SRomxI kmytI v`loN jld hI ie`k 'mobwiel AYp' lWc kIqI jw rhI hY Aqy AwpxwstUfIE sQwipq krn leI vI ivcwr kIqI jw rhI hY, qW jo ieMtrnY~t duAwrw gurmiq pRcwrnUM AwDuink FMg nwl Aml ivc ilAWdw jw sky[
-idljIq isMG "bydI'
1 01 01 01 01 0gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
*pRDwn, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[
-jQydwr Avqwr isMG*
pMcm pwqSwh jI dI pwvn Shwdq
prmwqmw nwl iekimk hoey, r`bI rMg ivc AByd, duKIAW dy drdI, mhwn qp`svI,dUrAMdyS, kOmI ausreIey, id`b idRStI dy mwlk pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI nUM is`Kieiqhws ivc ShIdW dy isrqwj vjoN isKr snmwn hwsl hY[ ienHW dI ShIdI is`K ieiqhws ivcivl`Kx sQwn r`KdI hY[ Shwdq Sbd pVHidAW, suxidAW hI pMcm gurU swihb dy drSn ho jWdyhn[ Awp ny lok pIVw Aqy lokweI dy drd nUM Awpxy ipMfy 'qy JlidAW AwpxI lwswnI Shwdqid`qI, ijs dw is`K lihr Aqy pMjwb dy ieiqhws ivc bhuq hI dUrgwmI Asr hoieAw[ is`K lihrny iek nvW moV ilAw qy lok kilAwxkwrI SkqI zordwr qrIky nwl au~BrI[
sRI gurU Arjn dyv jI dI ies pwvn ShIdI dw mUl qy mu`K kwrn is`K-isDWq qy Awcwrivhwr dw inAwrwpn hI sI, ijs dy idno idn vD rhy qyj pRqwp nUM brdwSq krnw ieslwmIsrkwr qy aus dy quA`sbI bwdSwh, krmkWfI, Drm qy aus dy k`tVpMQI TykydwrW leI muSkl hocu`kw sI[ pMjvyN pwqSwh jI dI cVHdI klw, bybwk ibAwn qy inDVk AYlwn ijQy aunHW dy Drm-krm dI ivl`Kxqw, Awcwr-sdwcwr dI inAwrqw, kQnI-krnI dI suqMqrqw, suBwA dI inrBYqwAqy is`K lihr dy A`gy vDx dw sUck sI, auQy krmkWfI quA`sbI SkqIAW nUM BwrI cYlMj sI:
vrq n rhau n mh rmdwnw] iqsu syvI jo rKY indwnw]1]vrq n rhau n mh rmdwnw] iqsu syvI jo rKY indwnw]1]vrq n rhau n mh rmdwnw] iqsu syvI jo rKY indwnw]1]vrq n rhau n mh rmdwnw] iqsu syvI jo rKY indwnw]1]vrq n rhau n mh rmdwnw] iqsu syvI jo rKY indwnw]1]eyku gusweI Alhu myrw] ihMdU qurk duhW nybyrw]1]rhwau]eyku gusweI Alhu myrw] ihMdU qurk duhW nybyrw]1]rhwau]eyku gusweI Alhu myrw] ihMdU qurk duhW nybyrw]1]rhwau]eyku gusweI Alhu myrw] ihMdU qurk duhW nybyrw]1]rhwau]eyku gusweI Alhu myrw] ihMdU qurk duhW nybyrw]1]rhwau]hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI Avru n dUjw]2]hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI Avru n dUjw]2]hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI Avru n dUjw]2]hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI Avru n dUjw]2]hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI Avru n dUjw]2]
pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly irdY nmskwrau]3]pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly irdY nmskwrau]3]pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly irdY nmskwrau]3]pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly irdY nmskwrau]3]pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly irdY nmskwrau]3]nw hm ihMdU n muslmwn] Alh rwm ky ipMfu prwn]4] nw hm ihMdU n muslmwn] Alh rwm ky ipMfu prwn]4] nw hm ihMdU n muslmwn] Alh rwm ky ipMfu prwn]4] nw hm ihMdU n muslmwn] Alh rwm ky ipMfu prwn]4] nw hm ihMdU n muslmwn] Alh rwm ky ipMfu prwn]4] (pMnw 1136)(pMnw 1136)(pMnw 1136)(pMnw 1136)(pMnw 1136)
Aijhw AYlwn mOky dy hwkmW nUM iblkul hI sunxw pRvwn nhIN sI[ aunHW ny ivauNqW guMdIAWik sRI gurU Arjn dyv jI nUM Kqm kr id`qw jwvy qW jo muV AijhI lihr nw c`ly qy ieMJ is`K Drmdw Kwqmw ho jwvygw[ pr ieiqhws gvwh hY ik hoieAw ies dy ault[ kyvl muZl bwdSwh qymuZlIAw rwj dw Kwqmw hI nhIN hoieAw sgoN pMcm pwqSwh jI dI Shwdq qoN bwAd is`K DrmidnoN idn vDdw Pu`ldw igAw[
sRI gurU Arjn dyv jI dI Shwdq is`K ieiqhws ivc pihlI qy dunIAW dy ieiqhws ivciek lwswnI qy byimswl Shwdq hY[ Awp jI dI Shwdq sbMDI crcw kridAW ieh smJxw vIzrUrI hY ShId kOx huMdw hY? ShId qy Shwdq ArbI BwSw dy Sbd hn[ ShId dw Bwv Awpxy
1 11 11 11 11 1gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
eImwn dI gvwhI dyx vwlw jW Drm XuD ivc ShId hox vwlw hY[ iksy aucy-sucy audyS leI inSkwmrih ky srIr dI kurbwnI dyx vwlw ShId hY[ ShId Awpxy ivSvwS dI gvwhI isdk nwl Brm-Bau qoN rihq ho ky idMdw hY[ BweI gurdws jI Anuswr auh hI ShId AKvwaux dw h`kdwr hY ijsivc sbr, isdk Awid ijhy Amolk gux hox:
swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw]swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw]swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw]swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw]swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw](BweI gurdws jI, vwr 3/18)(BweI gurdws jI, vwr 3/18)(BweI gurdws jI, vwr 3/18)(BweI gurdws jI, vwr 3/18)(BweI gurdws jI, vwr 3/18)
ies pRsMg ivc vyKIey qW sRI gurU Arjn dyv jI dw qW swrw jIvn hI praupkwr qy au~cyAwdrS leI bqIq hoieAw[ Awp dy gux byAMq hn[ praupkwr qy is&qW vI bySumwr hn[
sRI gurU Arjn dyv jI dI ShIdI Drm dy ieiqhws ivc iek mhwn qy jug pltwaU GtnwhY[ pRis`D muslmwn ieiqhwskwr lqIP dy Anuswr sRI gurU Arjn dyv jI dI ShIdI mnu`Kqw dyieiqhws ivc ienklwbI moV dI sUck hY[ ies Shwdq ny is`KW nUM zulm nwl t`kr lYx, AkwlpurK dw Bwxw is`D krky mMnx, sbr-sMqoK qy idRVqw nwl Awpxy h`kw dI r`iKAw kr skx dw c`jisKw ky is`KI dy mh`l dIAW nIhW nUM AYsw p`kw qy mzbUq kr id`qw ik Awaux vwly smyN dy zulm qyJ`KV iesdw kuJ nw ivgwV sky[
ies Shwdq ny is`K mrjIviVAW nUM mrn dI ieho ijhI jwc isKweI ik auh 'bhuir nwmrnw hoie' dy lkS nUM pRwpq ho gey[ ies ShIdI nwl is`K ieiqhws ivc ShIdIAW dw nvWAiDAwie AwrMB hoieAw[
pMcm pwqSwh jI dI mhwn ShIdI dy v`K-v`K ieiqhwskwrW ny keI kwrn d`sy hn[ ijvyNcMdU dI duSmxI, ipRQI cMd dw ivroD, bwgI Kusro dI m`dd krnw, pMQ doKIAW v`loN bwdSwh dy kMnBrnw Aqy nkSbMdIAW dI ivroDqw Awid[ ienHW qoN ielwvw gurU jI dI Shwdq dy leI bwdSwhjhWgIr dI Dwrimk k`tVqw pRm`uK kwrn sI[
sRI gurU Arjn dyv jI dI ShIdI dw Asl kwrn bwdSwh dI Dwrimk k`tVqw qy qMgidlI hI mMinAw jw skdw hY[ bwkI swry kwrn aus k`tVqw ivc shwiek is`D hoey[ Asl ivcjhWgIr mOky dI Bwl ivc sI ik kdoN koeI bhwnw imly qy auh is`K lihr nUM qm kr dyvy qy aunHW dymuKI (sRI gurU Arjn dyv jI) nUM muslmwn bxw lvy jW ShId kr dyvy[ ies g`l dw izkr auhAwpxI svY-jIvnI qujky jhWgIrI ivc vI krdw hY[ jhWgIr dy hukm Anuswr sRI gurU Arjn dyvjI nUM keI qrHW dy Akih qy Asih qsIhy id`qy gey[ aunHW ny Akwl purK dy hukm ivc rihMidAW'qyrw kIAw mITw lwgy' dy mhWvwk Anuswr q`qI q`vI aupr cONkVw mwr q`qw ryqw sIs qy pvwilAw[ dyZ ivc aubwly vI KwDy, pr zor qy jbr A`gy sIs nhIN JukwieAw[ auh prmwqmw dI rzwivc rwjI sn:
ies qrHW Akih qy Asih kSt dy ky Awp jI nUM lwhOr ivKy 30 meI 1606 eI: nUM ShIdkIqw igAw[ ies mhwn Shwdq vwly sQwn qy rwvI kMFy lwhOr ivKy gurduAwrw 'fyrw swihb' siQqhY[
1 21 21 21 21 2gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
gurU jI dI Shwdq ny is`K kOm ivc jbr qy julm ivr`uD bgwvq dw AQwh joS Br id`qw qyipAwr Bry jzby dy nwl Ssqr vI is`KW dw iSMgwr bx gey, hux ieh AnuBv kIqw jwx l`g ipAwik Drm r`iKAw qy svYmwx leI qwkq qy jQybMdI dw hoxw zrUrI hY[ sRI gurU hrgoibMd swihb v`loNmIrI-pIrI dIAW ikrpwnW pihnxw, Ssqr iek`Ty krnw, iklHy bxvwauxw, Akwl q^q swihb dwhoNd ivc Awauxw, SwhI &Oj dw ft ky twkrw krnw Aqy aunHW nUM krwrI hwr dyxw, is`KW nUM sMqispwhI bxwauxw, ies Shwdq dy PlsrUp hI Aml ivc Awey sn[ BgqI qy SkqI, ismrn qysUrmgqI dw myl ies Shwdq dw hI nqIjw sI[
AwE! sRI gurU Arjn dyv jI dy ShIdI purb 'qy gurU jI dI mhwn kurbwnI qy ShIdIPlsPy nUM ihridAW 'c vsw lokweI dI syvw ivc jut jweIey Aqy jbr-zulm ivru`D sMGrSSIlhoeIey[
jp´au ijn@ Arjun dyv gurU iPir sMkt join grB n AwXau]jp´au ijn@ Arjun dyv gurU iPir sMkt join grB n AwXau]jp´au ijn@ Arjun dyv gurU iPir sMkt join grB n AwXau]jp´au ijn@ Arjun dyv gurU iPir sMkt join grB n AwXau]jp´au ijn@ Arjun dyv gurU iPir sMkt join grB n AwXau](p Mnw 1409)(p Mnw 1409)(p Mnw 1409)(p Mnw 1409)(p Mnw 1409)
ibjlI dy srkt Swrt hox kwrn A`g l`gx nwl sRI gurU gRµQ swihb jI dy pwvnsrUp Agn-Byt ho jwx dIAW ^brW bhuq hI duKdweI, icµqwjnk qy ihrdyvyDk hn[mrXwdw Anuswr sRI gurU gRµQ swihb jI dI syvw-sµBwl qyy Adb-siqkwr bhwl r`Kx leIsmu`cy is`K BweIcwry ƒ sucyq rihxw cwhIdw hY[ AijhI koeI mµdBwgI Gtnw nw vwpry, iesleI gurduAwrw swihb dy Aµdr Aqy suK-Awsn AsQwn ivc DU&, lweItW, p`Ky Aqy ibjlIdIAW sjwvtI lVIAW audoN qk hI jgweIAW jwx, jd qk koeI ingrwn hwzr hovy[gurduAwrw swihb dy ikvwV bµd krn smyN DU&/Agrb`qI Aqy ibjlI dw myn-siv`c Awidbµd kr dyxy cwhIdy hn[ gurduAwrw swihb dy Aµdr Aqy suK-Awsn AsQwn dI ibjlI dIsmu`cI iPitµg qs`lIbKS kIqI jwvyy[ izAwdw grmI Aqy qyz hvwvW Awid c`lx smyNAksr hI qwrW Swrt ho jWdIAW hn, ies leI gurU-GrW dy pRbµDk, gRµQI isµG Aqy syvwdwrsRI gurU gRµQ swihb jI dy Adb-siqkwr ƒ XkInI bxwaux leI hmySW suucyq ho ky pihrydwrIlwzmI bxwaux[ hr gurU-Gr ivc A`g buJwaU jMqr lgwaux dw ivSyS pRbMD kIqw jwvy[ingrwnI leI gurU-GrW ivc sI.sI.tI.vI. kYmry vI lgwey jwx[
sk`qr,sk`qr,sk`qr,sk`qr,sk`qr,SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[
gurduAwrw pRbMDkW dy iDAwn ihqgurU-GrW ivc Ag buJwaU jMqr qy sI.sI.tI.vI. kYmry
lgwey jwx Aqy pihrydwrI lwzmI kIqI jwvy
1 31 31 31 31 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr dI S^sIAq-fw. prmvIr isMG*
sRI gurU goibMd isMG jI duAwrw swjy Kwlsw pMQ ivc bwbw bMdw isMG bhwdr iek AijhwAnmol hIrw hY, ijs ny gurU jI dy drswey mwrg 'qy c`ldy hoey AwpxI Shwdq dy id`qI, pr zwlmhkUmq dI eIn nw mMnI[ Kwlsw jQybMdI ivc Swml ho ky ies jrnYl ny kihMdy-khwauNdy muZljwbrW dy mUMh moV id`qy Aqy Awpxy AMqm smyN qk aunHW kdrW-kImqW dI bhwlI leI j`do-jihdkrdw irhw, ijnHW dI rwKI vwsqy gurU jI ny aus nUM QwpVw id`qw sI[ d`Kx qoN c`l ky pMjwb ivcAwey ies jrnYl nMU is`K ieiqhws ivc iek XoDy dy qOr 'qy jwixAw jWdw hY, ijs dy Awaux 'qy iesDrqI dy Awm lokW nUM suK Aqy SWqI dw ijauxw nsIb hoieAw[
bwbw bMdw isMG bhwdr dw mu`Flw jIvn iek Awm ikswn prvwr ivc bIiqAw[ kSmIrpRWq- ivc rwmdyv rwjpUq dy Gr 1670 eI: ivc jnmy ies b`cy dw nW lCmx dyv r`iKAw igAw[koml ihrdy vwly ies b`cy nUM iSkwr dw SONk sI[ iesy SONk kwrn aus dy jIvn ivc bdlwauAwieAw Aqy aus ny iek swDU dw rUp Dwrn kr ilAw[ ikhw jWdw hY iek vwr aus ny ihrnI dwiSkwr kIqw ijs dy pyt iv`coN inkly b`icAW duAwrw aus dy swhmxy dm qoVn dI Gtnw aus dwkoml mn bdlx leI kw&I sI[ iek iSkwrI dI izMdgI ivc AijhIAW GtnwvW dw vwprnw Awmg`l huMdI hY Aqy ieho ijhy kwrnwmy iSkwrI dI qIrAMdwzI Aqy iSkwr krn dy FMg qrIikAW ivcpRp`kqw ilAwaux ivc shweI huMdy hn[ pr ie`Qy ies qoN ault Asr vyKx nUM imldw hY ik iekiSkwr hoieAw jwnvr ivAkqI dI pUrn qOr 'qy izMdgI hI bdl irhw hY jo ik ivAkqI AMdrkTorqw dI jgHw komlqw dy gux auBwrn ivc sPl irhw[ ies Gtnw qoN bwAd auh swDUAW dIsMgq krn l`gw[ swDUAW dI mMflI nwl lCmx dyv keI QweIN GuMmdw irhw Aqy qp swDnwvWrwhIN AiDAwqimk au~cqw pRwpq krn dy XqnW ivc l`gw rihMdw[ swDU mMflI nwl hI lCmx dyvbwbw rwm QMmx dy fyry ivc ksUr phuMicAw[1 ie`Qy kuJ smW itkx qoN bwAd auh rwmdws swDU dIsMgq ivc d`Kx v`l c`l ipAw[ keI swl pMcbtI dy sQwn au~qy qp`isAw kIqI qy iPr nMdyV ivcgodwvrI ndI dy kMFy 'qy Awpxw fyrw bxw ilAw[ ie`Qy hI aus dw imlwp sRI guruU goibMd isMG jI nwlhoieAw ijnHW ny aus dw mn bdl id`qw[ gurU swihb vI iehI cwhuMdy sn ik ies nUM is`Dy rwh pw kyies qoN smwj Aqy lok kilAwx dy kMm ley jwx[ ie`Qy bYrwgIAW dI jmwq ivc Swml ho igAw qyaus dw nwm mwDo dws r`K id`qw igAw[ aunHW ny mwDo dws ivc auh sB gux vyKy sn, jo iek s`cysMq-ispwhI ivc ho skdy hn pr mwDo dws AwpxI haumY v`s Awpxy ienHW guxW qoN Anjwx sI,iesy krky auh irDIAW-isDIAW dI pRwpqI 'qy hI KuS sI[ pr gurU jI ny aus nUM lok kilAwx dwiek nvW rwh ivKwieAw, ijs nwl bwbw bMdw isMG dI S^sIAq ivc nvyN guxW dw sMcwr hoieAw[
auh ivAkqI ijhVw pihlW hr Awm-Kws nwl mSkrIAW krdw sI, hux gurU dw p`kw is`K bx kyDrm r`iKAk dy qOr 'qy swhmxy AwieAw[ zwlmW nUM soDx dw jo ASIrvwd aus nUM gurU swihb qoNimilAw aus nwl aus dI S^sIAq dw iek nvW rUp vyKx nUM imilAw[ gurU jI ny aus dI S^sIAqnUM pUrn qOr 'qy qbdIl krdy hoey aus nUM 'KMfy dI pwhul' bKSI[ ies b^iSS qoN bwAd auh KwlswjQybMdI dw AMg bx igAw[ ies Gtnw 'qy it`pxI krdy hoey BweI srUp isMG kOiSS d`sdw hY ik"siqgurW Awpny dsq mubwrk sy kMGw, ikRpwn, kVw qy kCihrw pihnwey[ isr qy CotI dsqwr-kyskI sjw bYrwgI sy isMG rUp mYN lY AWdw[ mwDo dws Fwlw, sRI swihb gwqry sjw nyjw pkr gurUjI sy nmskwr kr ky swmHy Klw hoie igAw[ siqgurW iesy BweI dXw isMG Awid is`KW ko gYl lYAwpny pwvn hwQoN sy 'KMfy kI pwhul' dy ky bYrwgI sy isMG sjw id`qw[ sRI muK QIN mwDo dws sy bMdwisMG nwm rwKw, isMGW siq sRI Akwl ky jYkwirAW sy Asmwn guMjw id`qw["2 ie`QoN bwbw bMdw isMGdw pMQk jIvn ArMB huMdw hY, ijs nwl dunIAw dy ieiqhws ivc pRmu`K is`K dy qOr 'qy aujwgr ho kyswhmxy AwieAw[
gurU jI ny aus nUM sMq dy nwl-nwl ispwhI bxn dI pRyrnw dy ky aus AMdr bcpn dIAWrucIAW Aqy pRivRqIAW nUM aujwgr krdy hoey, aus nUM qIr-kmwn PVwieAw Aqy hmySW nYiqk,smwijk, rwjnIiqk kdrW-kImqW leI jUJx dw AwSIrvwd id`qw[ aus dI kmwn hyT pMj isMGdy ky aus nUM pMjwb v`l qoirAw qW jo zulm dI hkUmq nUM T`lH pweI jw sky[ ies dw ivsqwr vrxnkrdy hoey fw. gMfw isMG d`sdy hn ik "pMjwb nUM qorn qoN pihlW gurU goibMd isMG jI ny bwbw bMdwisMG nUM Awpxy pws bulw ky "bhwdrI" dw QwpVw id`qw, pMj qIr Awpxy B`Qy iv`coN b^Sy Aqy aus dIshwieqw leI BweI ibnod isMG, BweI kwhn isMG, BweI bwj isMG, BweI dieAw isMG Aqy BweIrx isMG pMj ipAwry Byjy jo aus dI sMswrk s`qw dIAW bwhrmuKI inSwnIAW sn["3
gurU jI dIAW inSwnIAW lY ky bwbw bMdw isMG bhwdr pMjwb v`l viDAw Aqy Awm lokW ivciek idRVH Aqy ivSvwsI is`K vjoN aus smyN aujwgr hoieAw jdoN aus ny gurmiq isDWqW Anuswrjn-kilAwx Aqy d`by-kucly lokW dI rwKI dw kwrj ArMiBAw[
mu`Fly qOr 'qy pMjwb phuMcx smyN aus ny jo pRwpqIAW kIqIAW, aunHW dw izkr krdy hoeyBweI rqn isMG (BMgU) d`sdy hn:
ies qrHW bwbw bMdw isMG bhwdr ijvyN lokW dI hmdrdI Aqy sihXog pRwpq kr irhw sI,aus nwl keI Coty-Coty muZl srdwr qW Awp hI bwbw jI dI ADIngI pRvwn krI jw rhy sn[ bwbw
1 51 51 51 51 5gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
bMdw isMG bhwdr dI AgvweI nwl lokW dy mnW ivc auqSwh pYdw hoieAw Aqy auh muZlW dy fr-BYA qoN mukq ho ky auysy dw swQ dyx l`gy[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny vI Awm lokW dI r`iKAw krkyaunHW AMdr ieh Awqm ivSvws aujwgr kr id`qw ik muZl Aij`q nhIN[ keI muZl hwkmW nUMkrwrI hwr dy ky bwbw bMdw isMG bhwdr ny mwsUm jnqw nUM aunHW dy KUnI pMjy iv`coN AzwdkrvwieAw[ fw. gokl cMd nwrMg d`sdw hY ik aus dI S^sIAq ZYr-musilm lokW ivc ies qrHWpRcwrI jw rhI sI ik ijvyN ihMdU "aus (bMdy) nUM muslmwnW nUM aunHW dy gunwhW dI szw dyx vwsqyprmwqmw v`loN ByijAw Avqwr smJx l`g gey[ duKI ihMdU aus kol shwieqw leI gey ijhVI ie`CwpUrvk Aqy s&lqw nwl id`qI geI[ ies q`Q ny is`K s`qw dy vwDy ivc BwrI ih`sw pwieAw[ ihMdUBrwvW dy kwqlW 'qy koeI rihm nw kIqw igAw Aqy ieh swrI ihMdU jwqI dI hmdrdI ij`qx leIkwPI sI["5 bwbw bMdw isMG bhwdr duAwrw kIqy Aijhy kwrnwmy aus dI S^sIAq nUM Awm lokWivc siqkwrdy hn ikauNik aus ny smyN dI mzbUq muZl hkUmq nwl t`kr lY ky zulm dw iSkwr horhI ZYrmusilm jnqw nUM BwrI rwhq idvweI[ Awm lokW ivc siqkwr idnoN-idn vDx l`gw[ijDr nUM bwbw bMdw isMG bhwdr mUMh krdw Awm lokW ivc joS Aqy auqSwh pYdw ho jWdw Aqy auhzwlm hkUmq dy i^lw& ivdroh kr idMdy[ AijhIAW AnykW GtnwvW gvwh hn, ijnHW ivc bwbwbMdw isMG bhwdr dI pRyrnw sdkw vwhIkwrW Aqy d`by-kucly lokW ny izmINdwrW Aqy nvwbW i^lw&ivdroh kr id`qy[ Awm lok bwbw bMdw isMG bhwdr nUM Awpxw nwiek Aqy AwgU mMnx l`gy[ bwbwbMdw isMG bhwdr ny Awpxy rwj dy QoVyH ijhy smyN ivc Aijhy kIrqImwn sQwipq kIqy ijhVyieiqhws dIAW GtnwvW ivc sunihrI A`KrW nwl ilKy gey[
bwbw bMdw isMG bhwdr Aqy aus dy swQIAW ny iek v`fI Aqy mjbUq hkUmq i^lw& sMGrSCyiVAw[ aunHW ny smyN dI iek mjbUq POj dw twkrw Dwrimk joS Aqy auqSwh nwl kIqw[ bwbwbMdw isMG bhwdr dI dlyrI Aqy auqSwh krky hI muZl POjW ny l`gBg A`T mhIny qk gurdwsnMgl dI gVHI nUM Gyrw pweI r`iKAw, pr iksy ivc gVHI AMdr dw^l hox dI ihMmq nw peI[ AKIrbwbw bMdw isMG bhwdr nUM igR&qwr kr ky swQIAW smyq ShId kr id`qw igAw[ gurU swihb dIpRyrnw sdkw bwbw bMdw isMG bhwdr ny Awm lokW nUM ieh Aihsws krvw id`qw ik jbr Aqy zulmdI nIqI nwl bhuqw smW rwj nhIN kIqw jw skdw[ zulm dy i^lw& ivdroh leI jdoN AxK AqyZYrq aujwgr hovygI qW smu`cI zwlm hkUmq dw nwS ho jwvygw[ gurU swihb ny AxK Aqy ZYrq dIrwKI leI jo is`K pYdw kIqy, bwbw bMdw isMG bhwdr Aijhy iek is`K dI imswl vjoN swhmxyAwieAw[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny Aihsws krvw id`qw ik jbr Aqy zulm qy kwbU pwauxw AOKwnhIN, ies kwrj leI iekj`ut Aqy iekmu`T ho ky jwigRq hox dI loV hY[ bwbw bMdw isMG bhwdr nyzwlmW nUM vI vMgwr id`qI ik jdoN Awm lihr kwiem hovygI ijs au~qy kwbU pwauxw muSkl hI nhINblik AsMBv vI ho jwvygw[ jykr iPr vI ie^lwkI kdrW-kImqW qoN if`g ky AxK Aqy ZYrq nUMkwbU krn dw Xqn kIqw jwvy qW vI ieh Awpxy ip`Cy AijhIAW pYVW C`f jwvygI ijs au~qy qurnvwilAW dI kmI nhIN rhygI[ ies qrHW jdoN bwbw bMdw isMG bhwdr dI hI Shwdq qoN ip`CoN hkUmqny ieh smiJAw ik ieh lihr PylH ho geI hY Aqy swry isMG mukw id`qy gey hn qW bwbw bMdw isMGbhwdr dIAW pYVW, ijnHW au~qy sRI gurU goibMd isMG jI dI Cwp sI, au~qy c`lx vwly AnykW isMG
1 61 61 61 61 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
swhmxy Awey, ijnHW ny hkUmq dy ies Brm nUM KyrUM-KyrUM kr id`qw ik AxK Aqy ZYrq nwl ijauxvwilAW nUM Kqm kr id`qw igAw hY[ s. krm isMG ihstorIAn d`sdw hY ik "bMdw (bwbw bMdw isMGbhwdr) mwirAw igAw Aqy coxvyN AwgU sB mwry gey[ hwkmW jwixAw hux ieh lihr mr geI hY,pr qd vI jy ikqy nwmmwqr is`K nzr AwauNdw sI, aus nUM dlyr jMg (Abdusmd KW) mwrI igAw[dlyr jMg mwrI jWdw sI, isMG vDdy jWdy, isMGW nUM imtwaux dI koiSS kIqI pr isMG kOVI vyl vWgvDdy jWdy sn[ ijau-ijauN isMGW au~qy s^qI huMdI sI ipMfW dy lokIN isMGW dy hwmI huMdy jWdy sn Aqysrkwr dy rv`eIey qoN g`usy ho ky AxK vwly AwdmI isMG sjdy jWdy sn["6 ies qrHW bwbw bMdw isMGbhwdr ny sRI gurU goibMd isMG jI dI pRyrnw sdkw is`KW AMdr ienklwb Aqy jwigRqI dI AijhIicxg lw id`qI ijhVI aus dI Shwdq qoN ip`CoN vI is`K kOm leI cwnx-munwry dw kMm krdI rhI[hOlI-hOlI is`K lihr ivc iek Aijhw auBwr AwieAw ijs nUM rokx Aqy vMgwrn dI iksy ivc ihMmqnw peI, blik is`K AwpxI DrqI dy pihrydwr Kud bxy[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny is`KW nUM QoVHyijhy smyN ivc hI rwj krn dI Awdq dw suAwd cKw id`qw, ijs dI is`KW nUM Awdq pY geI[ smWpw ky is`KW ny imslW dy rUp ivc pMjwb ivc Awpxw rwj kwiem kr ilAw[
bwbw bMdw isMG bhwdr nUM is`K rwj dw bwnI ikhw jWdw hY[ is`K rwj dI hsqI nUM kwiemkrdw hoieAw bwbw bMdw isMG bhwdr BwvyN ShId ho igAw pr ieh icxg is`KW nUM lw igAw ik muZlAijq nhIN sn[ bwbw bMdw isMG bhwdr ieMnI vfI S^sIAq sI ijs bwry hr vfy-Coty ieiqhwskwrAqy swihqkwr ny kuJ nw kuJ zrUr iliKAw[ keI ilKwrIAW ny bwbw bNMdw isMG bwry inrp`K ho kyiliKAw qy keIAW ny bwbw bMdw isMG dI S^sIAq nUM Gtw ky vyKx dw Xqn kIqw[ fw.gMfw isMGAqy fw. gokl cMd nwrMg Awid ieiqhwskwrW ny smkwlI sRoqW dw shwrw lY ky bwbw bMdw isMGbhwdr dI ivgwVI jw rhI mhwn S^sIAq nUM au~cw cu`kx dw Xqn kIqw hY[ ieh mMndy hn ikbwbw bMdw isMG bhwdr AKIr qk gurU jI dw SrDwlU Aqy is`KI dw sUrw irhw Aqy auh AwpxIizMdgI dy iksy moV 'qy vI nw qW is`KI qoN iQVikAw Aqy nw hI kdy aus ny is`KW nUM DoKw id`qw[ blikjo is`K aus dy nwl sn auh vI mrn qk aus dy nwl hI rhy…[ fw. gokl cMd nwrMg qW ie`QoN qkAwK idMdw hY ik "ijnHW lokW ny gurU swihbwn dw nW nhIN suixAw sI, auh bMdy dIAW ij`qW duAwrwpRwpq hoeI Swn qoN pRBwivq ho ky hzwrW dI igxqI ivc aus nwl iml gey[ aus dI in`jI AwkrSxSkqI vI bVI sI Aqy aus dy AJuk swhs Aqy AsDwrn sUrmqw ny aus dy AnuXweIAW nUM aus nwlp`kI qrHW joV id`qw sI[ ies q`Q dI puStI ies g`l qoN huMdI hY ik muZl srkwr duAwrw PVHy Aqykql kIqy gey hzwrW is`KW iv`coN iek ny vI AwpxI jwn bcwaux leI Drm nw C`ifAw["7 iesyqrHW bwbw bMdw isMG bhwdr dI S^sIAq nUM bulMdI qoN phuMcwauNdy hoey ipRMsIpl qyjw isMG Aqy fw.gMfw isMG ilKdy hn ik "aus idn qoN lY ky ijs idn bMdw isMG ny Awpxy gurU jI dy h`QoN AMimRqpwnkIqw sI, auh Awpxy gurU dy imSn dw p`kw SrDwlU irhw[ aus dy is`ky Aqy aus dI mohr au~qy sRI gurUnwnk dyv jI Aqy sRI gurU goibMd isMG jI dw nwauN aukry hoey sn, ijnHW nUM auh AwpxI SkqI dwsroq smJdw sI[ aus ny is`K rihq dI pUrn rUp ivc pwlxw kIqI[ aus ny nw kdy romW dIbyAdbI kIqI, nw qMbwkU Aqy hlwl mws dI vrqoN kIqI Aqy nw hI prweI iesqrI v`l nzr cu`kky dyiKAw[ Xu`DW dI hwlq iv`coN imlx vwly lwlcW, aus dI AxvMgwrI siQqI Aqy aus dy vYrIAW
1 71 71 71 71 7gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
v`loN imlx vwlI aukswht dy audwhrn huMdy hoey vI auh SuD Aqy piv`qr irhw[ Drm pRcwr leI ausdI lgn Xu`D leI aus dy joS qoN koeI G`t nhIN sI["8
bwbw bMdw isMG bhwdr ny is`K dI Awn qy Swn leI Shwdq dy id`qI, aus dw nwmieiqhws dy sunihrI pMinAW ivc drj hoieAw[ ieiqhwisk ivAkqI dy qOr 'qy bwbw bMdw isMGbhwdr dI pCwx isMG sjx krky hY[ bwbw bMdw isMG bhwdr AwjIvn is`K rihq mrXwdw dwDwrnI irhw Aqy Kwlsw pMQ ivc Swml hox vwly inXmW dw pwlx krdw irhw ijnHW ivc ikhwjWdw hY ik "qusIN ipClI kul, ikrq, krm, Drm dw iqAwg kr ky ArQwq ipClI jwq-pwq,jnm, dyS, mzHb dw iKAwl qk C`f ky inrol Kwlsw bx gey ho["9 bwbw bMdw isMG bhwdr is`KWdw au~Gw jrnYl Aqy smwj suDwrk sI, ijs ny guruU-AwSy Anuswr AxK Aqy ZYrq BrpUr jIvnbsr krdy hoey AwpxI Shwdq dy id`qI, pr eIn nw mMnI[ aus dI S^sIAq dy ies gux ny aus nUMgurU dy s`cy is`K Aqy dunIAw dy mhwn jrnYl dy rUp ivc pyS kIqw hY[hvwlyhvwlyhvwlyhvwlyhvwly:::::1. rwm QMmHx qihsIl ksUr, izlHw lwhOr ivc bYrwgIAW dw iek au~Gw AsQwn hY[ ie`Qy sRI gurU nwnk dyv jI dy irSqydwr bwbw rwm QMmHx jI dI Xwdgwr hY qy vYswKI dw mylw lgdw hY[ ig: sohx isMG sIql, bMdw isMG ShId, Put not, s&w 8; rwm QMmHx sRI gurU nwnk dyv jI dI mwsI dy sp`uqr, pRqwpI swDU sI[ mhwn koS, s&w 1035.2. BweI srUp isMG kOiSS, gurU kIAW swKIAW, sMpw: pRo: ipAwrw isMG pdm, s&w 199.3. fw.gMfw isMG, bMdw isMG bhwdr, s&w 13.4. BweI rqn isMG (BMgU), sRI gur pMQ pRkwS, sMpw: fw. jIq isMG sIql, s&w 130.5. fw. gokl cMd nwrMg, is`K mq kw pirvrqn, s&w 112.6. s. krm isMG ihstorIAn, ieiqhwisk Koj, Bwg pihlw, sMpw:, igAwnI hIrw isMG drd, s&w 117-118.7. fw. gokl cMd nwrMg, is`K mq kw pirvrqn, s&w 123.8. ipRMsIpl qyjw isMG Aqy fw.gMfw isMG, is`K ieiqhws, s&w 103. 9. is`K rihq mrXwdw, s&w 30.
Awp jI dw hrmn ipAwrw mwisk prcw 'gurduAwrw gzt' inrMqr Awp dIsyvw ivc ByijAw jw irhw hY[ vDIAw kwgz qy rMgdwr CpweI kwrn ies 'qy kw&IKrc AwauNdw hY[ ieh sB Awp jI v`loN ByjI jwx vwlI XQw-Skiq mwieAw nwl hIsMBv hY[ ijnHW pwTkW dI swlwnw shwieqw (mwieAw) smwpq ho cu`kI hY, aunHW ƒsinmr bynqI hY ik shwieqw Byjx/jmHW krwaux dI Kycl krn[
*shwieqw bYNk frwPt jW mnIAwrfr rwhIN sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI, sRI AMimRqsr dy pqy 'pur ByjI jw skdI hY[ ies qoN ielwvw d&qr ivKyKzwncI Aqy sRI drbwr swihb dy gurmiq iltrycr hwaUs 'qy nkd vI jmHW krvweIjw skdI hY[ -sMpwdk
pwTkW dy iDAwn Xog
1 81 81 81 81 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
lwswnI ShIdbwbw bMdw isMG bhwdr
-pRo. nv sMgIq isMG
lyvn qurkn qy inj bYr, pTXo muJ ko guru nYkr bMdw[lyvn qurkn qy inj bYr, pTXo muJ ko guru nYkr bMdw[lyvn qurkn qy inj bYr, pTXo muJ ko guru nYkr bMdw[lyvn qurkn qy inj bYr, pTXo muJ ko guru nYkr bMdw[lyvn qurkn qy inj bYr, pTXo muJ ko guru nYkr bMdw[mYN kr KÍwn vjIdy ko mwr srMd aujwr krYNhu suCMdw[mYN kr KÍwn vjIdy ko mwr srMd aujwr krYNhu suCMdw[mYN kr KÍwn vjIdy ko mwr srMd aujwr krYNhu suCMdw[mYN kr KÍwn vjIdy ko mwr srMd aujwr krYNhu suCMdw[mYN kr KÍwn vjIdy ko mwr srMd aujwr krYNhu suCMdw[pIshu Pyr igrIsn ko Bl, bYr sjwdn lYNhu AmMdw[pIshu Pyr igrIsn ko Bl, bYr sjwdn lYNhu AmMdw[pIshu Pyr igrIsn ko Bl, bYr sjwdn lYNhu AmMdw[pIshu Pyr igrIsn ko Bl, bYr sjwdn lYNhu AmMdw[pIshu Pyr igrIsn ko Bl, bYr sjwdn lYNhu AmMdw[
s. suKdyv isMG BUrw kohnw, s. ibjY isMG qy s. pRqwp isMG, injI shwiek s. prmjIq isMG muMfw ipMf qysRI drbwr swihb dy mYnyjr s. sulKx isMG[ (17 meI 2016)
(13 meI 2016)
ikqwbcw 'lwswnI ShId bwbw bMdw isMG bhwdr' lok Arpx
2 32 32 32 32 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI, fw. jsbIr isMG srnw vloN sMpwdq pusqk 'sRI gurU gRMQ swihb ivigAwnk-ivSw koS' lok Arpx krdy hoey[ aunHW nwl fw. gurmohn isMG vwlIAw vI.sI ., fw. DrimMdr isMG au~Bw, fwierYktr isiKAw s. idljIq isMG 'bydI' vDIk skqr, ipMR. rmndIp kOr qy hor [
'sRI gur U gRMQ swihb ivigAwnk-ivSw koS' pusqk lok Arpx
'srdwr hrI isMG nlvw' pusqk lok Arpx
2 42 42 42 42 4gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI nUM 'd ienlweIitMg ivzfm Aw& sRI gurU gRMQ swihb' pusqk dw sY~ t Byt krdy hoey s. dljIq isMG jwvw[ aunHW nwl s. rijMdr isMG mihqw AMiqRMg kmytI mYNbr,
vDIk skqr s. idljIq isMG 'bydI' qy s. pRqwp isMG Aqy hor[
Awpxy hukmnwimAW, &rmwnW jW ic`TIAW Awid au~qy lwaux leI aunHW ny iek mohr vIbxvweI, ijs au~qy vI sRI gurU nwnk dyv jI-sRI gurU goibMd isMG jI dy nW vwly ieh Sbd AMikqsn:
(pMnw 18 dw bwkI)
2 82 82 82 82 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
dygo qygo Piqh E nusriq by-idrMg Xw&q Az nwnk gurU goibMd isMG[dygo qygo Piqh E nusriq by-idrMg Xw&q Az nwnk gurU goibMd isMG[dygo qygo Piqh E nusriq by-idrMg Xw&q Az nwnk gurU goibMd isMG[dygo qygo Piqh E nusriq by-idrMg Xw&q Az nwnk gurU goibMd isMG[dygo qygo Piqh E nusriq by-idrMg Xw&q Az nwnk gurU goibMd isMG[jmnw-gMgw Aqy duAwby dy ielwikAW ivc bwbw bMdw isMG ny shwrnpur, jlwlwbwd qy
nnOqw Awid Sihr Pqih kIqy[ srihMd dI Pqih ny is`KW ivc nvW joS qy jwigRqI pYdw kr id`qIsI[ mwJy Aqy hor ielwky dy isMGW ny iek`Ty ho ky AMimRqsr ivc gurmqw soiDAw Aqy pMjwb dy keIielwikAW 'qy kbzw kr ilAw[ btwlw, klwnOr ij`q ky is`K lwhOr q`k jw pu`jy[ isMGW dw Aijhwdbdbw vyK ky lwhOr dw sUbydwr Aslm Kwn Gbrw igAw[ mulwixAW ny hYdrI JMfw Julw ky muZlWƒ is`KW ivruD jhwd krn leI pRyirAw[ is`KW ny iklHw BgvMq rwey qy kotlw bygm qoN muV jhwdIAWƒ BIlovwl ipMf nyVy ieMnI krwrI hwr id`qI ik lwhOr qoN ibnW swrw mwJw Aqy irAwVkI dw ielwkwaunHW dy ADIn ho igAw[ duAwby dy isMGW dI duAwby dy POjdwr Sms Kwn nwl t`kr ho geI[ isMGWny bwbw bMdw isMG jI ƒ mdd leI sunyhw ByijAw[ rwhoN ivc iek purwxw B`Tw vyK ky aus dI gVHIbxw leI[ is`KW ny rwhoN C`f id`qw[ pr JwVIAW ivc Cup ky mOky dI nzwkq vyKdy rhy[ rwhoN au~qysmd Kwn ny kbzw kIqw hI sI ik is`KW ny itkwixAW 'coN inkl ky POjW ƒ BwjV pw id`qI Aqy rwhoNau~qy kbzw kr ilAw[ smd Kwn ny bhwdr Swh ƒ mdd leI iliKAw[ dsMbr 1710 eI: ƒ auhSwhI POj lY ky lohgVH dy nyVy sFOry phuMicAw Aqy gVHI duAwly Gyrw pw ilAw[ pr 10-11 dsMbrdI rwq ƒ bwbw bMdw isMG bhwdr Awpxy kuJ swQIAW smyq vYrI ƒ DoKw dy ky nwhn dy ielwky ivccilAw igAw[ bhwdr Swh ƒ jdoN ies g`l dw pqw l`igAw qW auh lwhOr vwps muV igAw[ ieQy21-22 dsMbr 1712 eI: ƒ aus dI mOq ho geI[ aus dI mOq ip`CoN rwj g`dI leI JgVw SurU hoigAw[ Aw^r Pru`KsIAr rwj g`dI dw mwlk bixAw[ ies dOrwn is`KW ny muV AwpxI qwkqiek`TI kIqI Aqy klwnOr, lohgVH Aqy sFOrw iPr qoN Awpxy kbzy 'c kr ley[ AkqUbr 1713eI: qoN PrvrI 1715 eI: qk bwbw bMdw isMG bhwdr ny jMmU ivc Awpxw itkwxw bxwieAw[ ieQoNauh pMjwb dy hwlwq au~qy nzr r`Kdy rhy[ jMmU qoN bwbw bMdw isMG bhwdr Acwnk pMjwb prq AweyAqy Acl qoN huMdy hoey btwly p`ujy[
dUjy pwsy Abdu`smd Kwn ny vI hornW muZlW dI mdd nwl bwbw bMdw isMG bhwdr 'qy pUrInzr r`KI[ bwbw bMdw isMG bhwdr qy aus dy swQI gurdws nMgl dI k`cI gVHI ivc Gyr ley gey[duSmxW ny lgwqwr A`T mhIny gVHI ƒ pUrI qrHW GyrI r`iKAw[ ies dOrwn is`KW kol rwSn-pwxImu`k igAw[ ijaUNdy rihx leI aunHW ny dr^qW dy p`qy, s`k, twhxIAW, Gwh, jwnvrW dIAW h`fIAWAqy Awpxy p`tW dw mws cIr ky KwDw[ ies nwl keI isMG iBAwnk ibmwrIAW kwrn Aqy keI BuKkwrn ShId ho gey[ pr ienHW ny muSiklW dy bwvjUd bwbw bMdw isMG bhwdr Aqy aunHW dy bhwdrswQIAW ny muZlW dw A`T mhIny f`t ky twkrw kIqw[ Aw^r 7 dsMbr 1715 eI: ƒ SwhI POjW nygVHI 'qy kbzw kr ilAw[ iqMn sO dy krIb isMG auQy hI ShId kr id`qy gey[ bwbw bMdw isMGbhwdr ƒ aus dy swQIAW smyq igRPqwr kr ilAw igAw[ ienHW swirAW ƒ pihlW lwhOr dIAWglIAW ivc iljw ky jlUs k`iFAw igAw, iPr zkrIAw Kwn dI ingrwnI hyT id`lI ByijAw igAw[27 PrvrI, 1716 ƒ ieh kwPlw id`lI p`ujw[ Pru`KsIAr dy hukm nwl bwbw bMdw isMG bhwdr,
2 92 92 92 92 9gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
BweI bwj isMG, BweI Pqih isMG qy kuJ hor is`KW ƒ iqRpolIAw jylHKwny Byj id`qw igAw[ bwkI is`KWƒ kql krn leI koqvwl srbrwh Kwn dy hvwly kr id`qw[ hr roz 100 is`K kql kIqy jWdyqy rwqIN CkiVAW au~qy l`d ky aunHW dIAW lwSW ƒ bwhr dr`KqW nwl tMg id`qw jWdw[ 9 jUn 1716eI: ƒ bwbw bMdw isMG bhwdr aunHW dy pu`qr AjY isMG, BweI Pqih isMG, BweI bwj isMG Aqy kuJhor is`KW ƒ iebrwhIm Kwn, mIr AwiqS Aqy srbrwh Kwn koqvwl dI ingrwnI hyT iklHy qoN bwhrk`iFAw igAw[ ies smyN vI bwbw bMdw isMG bhwdr ƒ lohy dIAW byVIAW ivc jkiVAw hoieAw sI[iPr aus ƒ hwQI qoN auqwr ky ieslwm jW mOq 'coN iksy iek dI cox krn bwry ikhw igAw[ pr bwbwbMdw isMG bhwdr ny iek isdkI qy s`cy is`K vWg mOq ƒ pihl id`qI[ aunHW dy cwr swlw b`cy AjYisMG ƒ aunHW dy swhmxy kql krky aus dw qVPdw idl bwbw bMdw isMG bhwdr dy mUMh ivc quMinAwigAw[ iPr aunHW dI s`jI A`K k`FI geI, iPr K`bw pYr v`iFAw igAw, iPr aunHW dy dovyN h`Q k`t id`qygey Aqy AwKr lwl AMigAwr icmtIAW nwl aunHW dy srIr dw mws noicAw igAw qy aus dw AMg-AMg v`K kr id`qw igAw[ ienHW swry qsIihAW ƒ bwbw bMdw isMG bhwdr ny bVy ijgry Aqy is`KIisdk nwl shwirAw[ ieauN Akih qy Asih kSt shwr ky Aqy Awpxy Drm ivc p`kw rih ky auhShIdI pRwpq kr igAw[
bwbw bMdw isMG bhwdr dI Xwd ivc hyT ilKIAW ieiqhwsk XwdgwrW pMjwb Aqy pMjwb qoNbwhr imldIAW hn:1. jMmU dy phwVI ielwky ivc k`tVy qoN s`q koh Aqy irAwsI qoN nON mIl dUr JnW dy kMFy iek bVw idliKcvW sQwn hY- fyrw bwbw bMdw swihb[ ieQy Aw ky bwbw bMdw isMG bhwdr is`K sYnw ƒ XuD dI is`iKAw idMdw irhw[2. srihMd qoN kuJ dUr A`gy gurduAwrw PqihgVH swihb dI ifauFI 'qy bwbw bMdw isMG bhwdr gyt bixAw hoieAw hY[3. PqihgVH swihb ivKy bwbw bMdw isMG bhwdr dy nW 'qy ieMjInIAirMg kwlj sQwpq hY, jo SRomxI gu: pR: kmytI dy pRbMD ADIn hY[4. DwrIvwl qoN gurdwspur jWidAW gurdws nMgl dI Qyh 'qy iek XwdgwrI gurduAwrw hY[ ieQoN hI bwbw bMdw isMG bhwdr qy aunHW dy swQIAW ƒ igRPqwr kIqw igAw sI[5. nWdyV (mhWrwStr) ivKy gurduAwrw bMdw Gwt hY[ ieQy hI sMn 1708 eI: ivc mwDodws bYrwgI vjoN bwbw bMdw isMG bhwdr dI sRI gurU goibMd isMG nwl mulwkwq hoeI[6. gRytr mohwlI srihMd ivKy gurduAwrw ShId gMj, mYdwn c`pVicVI hY, ijQy sUbw srihMd vzIr Kwn Aqy bwbw bMdw isMG bhwdr ivckwr hoeI PYslwkuMn lVweI ivc vzIr Kwn mwirAw igAw Aqy AnykW isMG-isMGxIAW ShId hoey sn[7. sFOrw qoN krIb 20 iklomItr dUr gurduAwrw iklHw lohgVH hY, ijs dw pihlw nW muKilsgVH sI, ies ƒ isKW dI pihlI rwjDwnI hox dw mwx pRwpq hY[ ieQy hI isK rwj dI nINh rKI geI[8. id`lI ivKy gurduAwrw bwbw bMdw isMG bhwdr, mihrOlI hY[ ies QW 'qy bwbw bMdw isMG bhwdr,
3 03 03 03 03 0gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
aunHW dy mwsUm b`cy AjY isMG Aqy pRm`uK isMGW ƒ ShId kIqw igAw sI[pMjwbI dy iek cricq kvI s. hrsw isMG 'cwqr' ny ies mhwn ShId ƒ AwpxI
SRomxI gurduAwrw pRbµDk kmytI, sRI AµimRqsr v`loN srbµsdwnI swihb sRI gurUgoibµd isµG jI dy 350 swlw pRkwS idhwVy ƒ smripq sRI pwauNtw swihb ivKy ie`k ivSySkvI-drbwr dw AwXojn kIqw jw irhw hY[ ies kvI-drbwr leI 52 kvIAW dI coxkIqI jwxI hY[ ies ivc Bwg lYx dy cwhvwn kvIAW leI Ku`lHw s`dw hY ik auh AwpxIkivqw Awpxy pUry pqy qy &on nµbr smyq 30 jUn, 2016 qk eImyl [email protected] 'qyAnmol ilpI (AnmolLipi) &ONt ivc jW AYfI. sk`qr pblIistI, SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dy nwm 'qy Byjx dI ikRpwlqw krn[ kvI-drbwr leIcuxIAW hoeIAW kivqwvW dy kvI swihbwn ƒ hI ies ivc Bwg lYx leI s`dw-p`qr ByijAwjwvygw[ kivqw dw ivSw sRI gurU goibµd isµG jI nwl sbµiDq iksy vI p`K au~pr ho skdwhY[ cuxIAW geIAW kivqwvW dy kvIAW ƒ snmwnXog syvw-Pl id`qw jwvygw[ ienHWkivqwvW ƒ ikqwb dy rUp ivc Cwp ky kvI-drbwr vwly idn irlIz kIqw jwvygw[
kivqwvW Byjx leI sdw
sk`qr, Drm pRcwr kmytI (SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI), sRI AMimRqsr[sk`qr, Drm pRcwr kmytI (SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI), sRI AMimRqsr[sk`qr, Drm pRcwr kmytI (SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI), sRI AMimRqsr[sk`qr, Drm pRcwr kmytI (SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI), sRI AMimRqsr[sk`qr, Drm pRcwr kmytI (SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI), sRI AMimRqsr[
ÇÇÇÇÇ ÇÇÇÇÇ
3 13 13 13 13 1gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
-idljIq isMG 'bydI'*
CTmu pIru bYTw guru BwrI
CyvyN pwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb dI S^sIAq dy AnykW gux hn[ aunHW nUM keIivSySxW nwl siqkwirAw jWdw hY, ijvyN; mIrI-pIrI dy mwlk, bMdICoV siqgurU, vf XoDw,praupkwrI, gur-BwrI Awid[ BweI gurdws jI Awp jI dI S^sIAq nUM ibAwn kridAW ilKdyhn:
pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI[pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI[pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI[pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI[pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI[Arjn kwieAw plitkY mUriq hirgoibMd svwrI[Arjn kwieAw plitkY mUriq hirgoibMd svwrI[Arjn kwieAw plitkY mUriq hirgoibMd svwrI[Arjn kwieAw plitkY mUriq hirgoibMd svwrI[Arjn kwieAw plitkY mUriq hirgoibMd svwrI[
sRI gurU hirgoibMd swihb dw pRkwS 1595 eI: ƒ gurU kI vfwlI, izlHw AMimRqsr ivKypMjvyN pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI Aqy mwqw gMgw jI dy Gr hoieAw[ pMcm pwqSwh jI ny bcnaucwry:
siqgur swcY dIAw Byij] icru jIvnu aupijAw sMjoig]siqgur swcY dIAw Byij] icru jIvnu aupijAw sMjoig]siqgur swcY dIAw Byij] icru jIvnu aupijAw sMjoig]siqgur swcY dIAw Byij] icru jIvnu aupijAw sMjoig]siqgur swcY dIAw Byij] icru jIvnu aupijAw sMjoig]audrY mwih Awie kIAw invwsu] mwqw kY min bhuqu ibgwsu]audrY mwih Awie kIAw invwsu] mwqw kY min bhuqu ibgwsu]audrY mwih Awie kIAw invwsu] mwqw kY min bhuqu ibgwsu]audrY mwih Awie kIAw invwsu] mwqw kY min bhuqu ibgwsu]audrY mwih Awie kIAw invwsu] mwqw kY min bhuqu ibgwsu]
pMjvyN pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny swihbzwdy dy jnm dI KuSI ivc lokW dI loV nUMmu`K rK ky Cy hrtW vwlw KUh lgvwieAw[ ieh AsQwn A`j ie`k v`fw ksbw hY Aqy Cyhrtw swihbkrky jwixAw jWdw hY[ hux ieh AMimRqsr dw hI ie`k ih`sw bx cu`kw hY[
sRI gurU hirgoibMd jI dw bcpn gurU kI vfwlI ivc hI bIiqAw[ sRI gurU rwmdws jI v`loNgurg`dI sRI gurU Arjn dyv jI nUM dyx kwrn ipRQI cMd bhuq eIrKw krdw sI[ auh lgwqwr gurU-Gr au~qy hmly krdw Aw irhw sI[ bwl (gurU) hirgoibMd jI dy jnm 'qy ipRQI cMd hor eIrKwlU hoigAw[ ipRQIey Aqy aus dy prvwr dIAW AwsW 'qy pwxI iPr igAw, ikauNik auh ieh Aws lweI bYTysn ik sRI gurU Arjn dyv jI dI koeI aulwd nhIN hY, ies leI aunHW qoN ip`CoN swfw pu`qr myhrbwnhI g`dI 'qy bYTygw[ auh bwl hirgoibMd jI nUM Kqm krnw cwhuMdw sI[ ies vwsqy aus v`loN keI FMgW
*AYfI. sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[
3 23 23 23 23 2gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
nwl hmly krvwey gey[ ie`k dweI dIAW CwqIAW nUM zihr lgw bwl nUM du`D ipAw ky mwrn dIkoiSs kIqI, pr Bwxw krqw purK dw ik auh Awp mr geI[ iek spyry rwhIN s`p dw fMg mrvwauxdI ivauNq bxweI pr swihbzwdy ny s`p dw isr AwpxI mu`TI ivc Gu`t ky s`p nUM ^qm kr id`qw[ieh swry FMg Pyl ho jwx 'qy ipRQIey ny ie`k rsoeIey nUM pYsy dw lwlc dy ky dhIN ivc zihr imlwidqw[ ieh Byd vI Ku`l igAw Aqy pwpI rsoeIAw sUl nwl mr igAw[ sRI gurU Arjn dyv jI nybcn khy:
lypu n lwgo iql kw mUil] dustu bRwhmxu mUAw hoie kY sUl]1]lypu n lwgo iql kw mUil] dustu bRwhmxu mUAw hoie kY sUl]1]lypu n lwgo iql kw mUil] dustu bRwhmxu mUAw hoie kY sUl]1]lypu n lwgo iql kw mUil] dustu bRwhmxu mUAw hoie kY sUl]1]lypu n lwgo iql kw mUil] dustu bRwhmxu mUAw hoie kY sUl]1]hir jn rwKy pwrbRhim Awip] pwpI mUAw gur prqwip]1]rhwau]hir jn rwKy pwrbRhim Awip] pwpI mUAw gur prqwip]1]rhwau]hir jn rwKy pwrbRhim Awip] pwpI mUAw gur prqwip]1]rhwau]hir jn rwKy pwrbRhim Awip] pwpI mUAw gur prqwip]1]rhwau]hir jn rwKy pwrbRhim Awip] pwpI mUAw gur prqwip]1]rhwau]
iesy qrHW iPr sRI (gurU) hirgoibMd jI 'qy ipRQI cMd v`loN keI hmly krvwey jWdy rhy prprmwqmw dI rihmq sdkw vwl vI ivMgw nw hieAw[
sRI gurU Arjn dyv jI ny sRI (gurU) hirgoibMd jI dI iv`idAw dw ivSys pRbMD kIqw[ bwbwbu`Fw jI dI ingrwnI ivc ijQy Awp jI nUM gurU-Gr dI iv`idAw Aqy SwsqrW dI is`iKAw id`qI, auQySsqr iv`idAw Aqy GoV svwrI ivc vI inpuMn kIqw[ Awp sfOl srIr dy nroey Aqy blvwn sn[BweI gurdws jI ny 'dlBMjn guru sUrmw vf joDw bhu praupkwrI' kihMidAW Awp jI dI blvwnqwnUM ibAwn kIqw hY[
jd sRI gurU Arjn dyv jI lwhOr nUM jwx l`gy, aunHW ny sMgq ivc AYlwn kIqw ik aunHW ip`CoNguirAweI dw mwlk swihbzwdw sRI hirgoibMd hovygw[ gurU jI dI AwigAw Anuswr 25 meI 1606eI. nUM bwbw b`uFw jI ny sRI hirgoibMd jI ƒ g`dI 'qy ibTw ky guirAweI dI rsm Adw kIqI[ aus vylysRI gurU hirgoibMd swihb jI dI aumr 11 swl dy krIb sI[ guirAweI smyN sRI gurU hirgoibMd swihbjI ny bwbw b`uFw jI ƒ do ikRpwnW pwaux leI ikhw[ ie`k s`jy pwsy pihnI qy dUjI K`by pwsy[ ieh doikRpwnW ijnHW ivc iek mIrI dI pRqIk hY qy dUjI pIrI dI[ ieh ies leI sI, ikauNik Awp jI nUMAihsws ho igAw sI ik BgqI dy nwl Awqm r`iKAw leI SkqI dI bhuq v`fI loV hY[ gurU swihbjI ny is`KW nUM vI hukm kIqw ik A`j qoN auh Ssqr vI pihinAw krn, ismrn dy nwl SsqrAiBAws vI krn[
sRI gurU hirgoibMd swihb ny gurg`dI ƒ pwqSwhI q^q dw rUp dy id`qw[ Awp Ssqr pihnky sIs au~pr klgI sjw ky gurg`dI au~pr bYTdy sn[ gurU jI ny sMgqW nUM hukmnwmy Byjy ik auhbwkI BytwvW dy nwl hux cMgy GoVy Aqy Ssqr vI Byt kirAw krn[ jo is`K Ssqr jW GoVw Bytkrdw, gurU jI aus au~qy bhuq pRsMn huMdy[ Awp sMgqW nUM ismrn dy nwl-nwl Awpxy AMdr SkqIpYdw krn dI pRyrnw idMdy[ aus smyN bwdSwh jhWgIr ny AYlwn kIqw hoieAw sI ik koeI vI
3 33 33 33 33 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
ivAkqI Awpxy bYTx leI QVw vI au~cw nhIN bxw skdw[Awp jI ny s`cKMf sRI hirmMdr swihb dI drSnI ifEFI dy swhmxy sRI Akwl q^q
swihb dI rcnw kIqI[ s`cKMf sRI hirmMdr swihb qy sRI Akwl q^q swihb dohW dw Awpxw-Awpxw mh`qv hY[ s`cKMf sRI hirmMdr swihb is`KI dw Dwrimk icMnH hY Aqy sRI Akwl q^q swihbSkqI dw pRq`K pRmwx[ ies qrHW CyvyN pwqSwh jI ny is`K Drm dy kyNdrI Drm AsQwn s`cKMf sRIhirmMdr swihb, sRI drbwr swihb dI prkrmw ivc hI rwj-SkqI Aqy is`KW dI ivl`Kx hoNd dwpRqIk sRI Akwl q^q swihb is`K-pMQ ƒ b^S id`qw[ sRI gurU hirgoibMd jI dw q^q qy bYTxw, doikRpwnW Dwrn krnw, POj iqAwr krnI, ngwrw vjwauxw, iSkwr krnw ivroDIAW nUM cuBx l`gw[aunHw ny gurU jI dI Skwieq jhWgIr pws kIqI Aqy ikhw ik gurU jI dIAW ieh iqAwrIAW hkUmqleI qrw hn[ jhWgIr ny vjIr KW Aqy guMcw byg nUM gurU jI nUM id`lI ilAwaux leI ByijAw[ gurUjI ny muKI is`KW nwl slwh krky id`lI jwx dw PYslw kIqw[ gurU jI ny jmnw kMFy iek bwg ivcauqwrw kIqw[ Awp jI dI Awmd dI ^br sux ky sMgqW drSn nUM hum-humw ky p`ujIAW[ sRI gurUhirgoibMd swihb kuJ smW ieQy rukx qoN bwAd bwdSwh nUM jw imly[
jhWgIr ny ivroDIAW dIAW cwlW ivc Aw ky gurU jI nUM gvwlIAr dy iklHy ivc kYd krid`qw[ ies br ny is`KW AMdr bycYnI pYdw kr id`qI[ krIb do ku swl dI kYd auprMq gurU jI dIirhweI hoeI[ Awp ny AwpxI irhweI smyN jhWgIr dI kYd k`t rhy 52 rwijAW nUM vI nwl irhwAkrvwieAw[ jdoN sRI gurU hirgoibMd jI gvwlIAr qoN irhwA ho ky sRI AMimRqsr phuMcy qW sMgqW nyAwp jI dI Awmd dI KuSI ivc sRI drbwr swihb ivKy iGau dy dIvy jgwey[ ies idn nUM sMgqW A`jvI s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI drbwr swihb, sRI AMimRqsr ivKy KuSI nwl bMdICoV idvs dy rUpivc mnwauNdIAW hn[ ieh nzwrw dyKxXog huMdw hY[
sRI gurU hirgoibMd swihb ny Awpxy jIvn-kwl ivc zulm dy iKlw& AMimRqsr, sRIhirgoibMdpur, gurUsr mihrwj Aqy krqwrpur dIAW cwr jMgW lVIAW Aqy ij`qW hwsl kIqIAW[Awp jI ny is`KI dy pRcwr pRswr leI AnykW QwvW dw dOrw kIqw Aqy keI ngr vswey[ AKIr AwpjI ny Awpxy poqry sRI hirrwie swihb jI nUM gurg`dI dI izMmyvwrI sONp id`qI Aqy 3 mwrc 1644eI: nUM joqI joiq smw gey, ijs nwl sbMDq AsQwn kIrqpur swihb ivKy suSoiBq hY[
sRI Akwl q^q sihb ivKy hr buDvwr qy AYqvwr nUM dupihr12 vjy AMimRq-sMcwr huMdw hY[ AMimRq AiBlwKI sRI Akwl q^q swihbivKy hwzr ho ky AMimRqpwn kr ky gurU vwly bxn[
AMimRq sMcwr
3 43 43 43 43 4gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
isiKAw, syvw qy KyfW dy Kyqr ivcSRomxI kmytI dI BUimkw
-fw. blvMq isMG iF`loN*
is`K-pMQ dy Dwrimk ihqW dI pihrydwrI leI q`qpr rihxw qy gurduAwirAW dw mrXwdw-pUrvk suc`jw pRbMD krnw SRomxI kmytI dw pRmuK audyS hY[ SRomxI kmytI dI sQwpnw leI kIqw is`KsMGrS is`K dy jIvn ivc gurU-Gr dy mh`qv nUM aujwgr krdw hY[ ies krky hI is`K mwniskqw nySRomxI kmytI nUM is`K jzbwq dI qrjmwnI krn vwlI sMsQw vjoN pRvwinAw hoieAw hY[ pRbMDW qoNielwvw smwijk syvw, is`iKAw, ishq qy KyfW dy Kyqr ivc vI SRomxI gurduArw pRbMDk kmytI v`loNmh`qvpUn BUimkw inBweI jw rhI hY[
G`t-igxqI kOmW leI is`iKAw dw ivSyS mh`qv hY[ ieh hI iek swDn hY ijs duAwrwG`t-igxqIAW Awpxy Drm, BwSw, siBAwcwr nUM kwiem r`K skdIAW hn[ XhUdI kOm dI imswlsB dy swhmxy hY ik iks FMg nwl aunHW ny is`iKAw dy swDn nUM vrqidAW ivSv Br ivc AwpxIiek invyklI QW bxweI hY[ ibnW S`k jQydwr Avqwr isMG dy syvw-kwl dOrwn Drm pRcwr qyis`iKAw dy Kyqr ivc kIqIAW srgrmIAW aulyKIxX hn qy ies Arsy dOrwn do drjn nvyN kwlj,13 pbilk skUl, 5 kwljIeyt sInIAr sYkMfrI skUl KolHy gey[ is`K Drm dy bhup`KI AiDAYnleI sRI gurU gRMQ swihb ivSv is`K XUnIvristI PqihgVH swihb dI sQwpnw krnI SRomxI kmytI dIiek ieiqhwsk pRwpqI hY[ ies smyN SRomxI kmytI dy fwierYktoryt is`iKAw ADIn 111 iv`idAkAdwry is`iKAw dy Kyqr ivc AwpxI pCwx sQwpq krn l`gy hn[ SRomxI kmytI Awpxy pRbMD ADInc`l rhy gurU rwmdws mYfIkl kwlj nUM XUnIvristI vjoN sQwipq krn dI pRikirAw AwrMB krcu`kI hY[ ikqwmuKI is`iKAw dy Kyqr ivc bwbw bMdw isMG ieMjnIAirMg kwlj PqihgVH swihbSwndwr syvwvW inBwA irhw hY[
*sRI gurU gRMQ swihb AiDAYn kyNdr, gurU nwnk dyv XUnIvristI, AMimRqsr[
3 53 53 53 53 5gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
tybl tYins, vyt ilPæitMg, hwkI Awid KyfW qoN ielwvw KwlseI mwrSl KyfW ijvyN g`qkw AqynyjwbwzI Awid nUM Swiml krky is`K nOjvwn ividAwrQIAW nUM Awpxy AmIr ivrsy nwl joVx dwauprwlw kIqw jw irhw hY[
pMjwb dI pRmuK Kyf kb`fI qy hwkI nUM auqSwihq krn ihq SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytIv`loN swbq-sUrq is`K iKfwrIAW dIAW ivSyS tImW iqAwr kIqIAW geIAW hn jo dyS ivdyS ivchox vwly kb`fI qy hwkI mukwbilAW ivc SmUlIAq krky is`K pCwx pRqI jwgrukqw pYdw krn ivcmh`qvpUrx BUimkw Adw krngIAW[ kb`fI tIm ny kwPI nwmxw K`t ky Awpxw iek ivSyS sQwnbxwieAw hY[ hux swbq sUrq is`K iKfwrIAW dI hwkI tIm iqAwr krn dIAW iqAwrIAW c`lrhIAW hn[ iKfwrIAW nUM hwkI dy AwDuink Kyf mYdwn dI shUlq pRdwn krn leI PrIdkot ivKyAYstotrP mYdwn nUM ApxwieAw igAw hY[ KuSI dI gl hY ik hwkI ieMfIAw v`loN SRomxI kmytI dIhwkI tIm nUM mwnqw dy idqI hY qy auh hox vwly hwkI tUrnwmYNtW ivc SmUlIAq krky is`K kOm dInumieMdgI krygI[ auh idn dUr nhIN jdoN hwkI dy mYdwn AMdr muV kyswDwrI is`K iKfwrI nzrAwieAw krngy[ SqwbdIAW mOky ivSyS Kwlsw mwrSl Awrt nwl sMbMiDq g`qkw qy kb`fImukwbly krvwauxw, v`K-v`K KyfW ivc Bwrq dI numieMdgI krn vwly swbq sUrq is`K iKfwrIAW nUMsnmwnq krky SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI Awpxy PrjW dI pUrqI krn dy nwl-nwl is`KnOjvwnW nUM niSAW qoN bcwaux leI mh`qvpUx BUimkw inBwA rhI hY[
SRomxI kmytI v`loN is`K Drm qy ieiqhws dI Koj dy nwl-nwl gurbwxI dI ivAwiKAw dyKyqr ivc nvIAW pulwGW pu`tIAW geIAW hn[ swkw nIlw qwrw ipCoN is`K rYPrYNs lwiebRyrI nUM muVsQwipq krn leI ivSyS iDAwn idqw igAw hY[ gurbwxI KriVAW qy hor durl`B pusqkW dIsWB-sMBwl leI AwDunik qknIkW dw iesqymwl kIqw jw irhw hY[ gurU nwnk dyv XUnIvristInwl sihXog kridAW sRI gurU gRMQ swihb AiDAYn kyNdr ivc gurbwxI dw mukMml tIkw iqAwrkrn Aqy is`K ieiqhws sbMDI auc pwey dI Koj krvwaux leI sihXog qy shwieqw dyx dwieiqhwsk inrxw SRomxI kmytI v`loN kIqw igAw hY ijs ivc jQydwr Avqwr isMG v`loN ivSyS rucIidKweI geI hY[
bwbw bMdw isMG bhwdr dI qIjI ShIdI SqwbdI mOky aunHW dI Xwd ivc PqihgV swihbivKy is`K jMgI prMprw nUM drswaux vwlw iek Ajwieb Gr sQwipq krn leI SRomxI kmytIkwrjSIl hY[ ies Ajwieb Gr leI KUbsUrq iemwrq lgBg mukMml hox dy nyVy hY[ iehAjwieb Gr AwpxI imswl Awp hovygw jo bwbw bMdw isMG bhwdr dIAW pRmu`K jIvn GtnwvW,aunHW nwl sMbMiDq SsqrW, sQwnW qy is`K jMgI klw dy ieiqhws nUM KUbsUrq qy AwkriSq FMg nwlrUpmwn krygw[
Drm pRcwr dy Kyqr ivc au`c iv`idAw hwsl krn vwly is`iKAq pRcwrkW, kQwvwckW,rwgIAW dI loV nUM AnuBv kridAW SRomxI kmytI v`loN qKq sRI dmdmw swihb qlvMfI swbo ivKypMj swlW dw post gRYjUeyt kors AwrMB krnw smyN dy hwxI bnx v`l cu`ikAw igAw iek shI kdmhY[ ies sMsQw ivc pMjwbI XUnIvristI qoN mwnqw lY ky bI.ey. Awnrj Drm AiDAYn qy is`K DrmAiDAYn ivc AYm.ey. krvwaux dy kors pVHwaux dw ieMqzwm kIqw igAw hY[ v`fI g`l ieh hY ik
3 63 63 63 63 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
dwKlw inrol ilKqI tYst qy mYrt dy ADwr auqy kIqw jWdw hY qy dwKl kIqy ividAwrQIAW qoN koeIPIs nhIN leI jWdI, sgoN cuxy ividAwrQIAW nUM 1200 rupey mwisk vjIPw idqw jWdw hY[ iespRkwr hI pMQ rqn jQydwr gurcrn isMG tOhVw dI Xwd ivc bhwdrgVH (pitAwlw) ivKy 'ieMstIicaUtAwP AfvWsf st`fIz' ivc vI is`K Drm AiDAYn ivc post gRYjUeySn krvwaux dw pRbMD kIqwigAw hY[ ienHW AdwirAW ivc isiKAw hwsl krn vwly ividAwrQI Biv`K ivc is`K Drm Drm dypRcwr-pRswr ivc XkInn SlwGwXog syvwvW inBwauxgy[
is`K Drm inmwixAW, inqwixAW qy inAwsirAW dI syvw nUM ivSyS mh`qv idMdw hY[ gurUswihbwn ny qqkwlI smwj nUM drpyS sMktkwlIn pRsiQqIAW mOky lokW dIAW AOkVW nUM dUr krnivc srgrm BUimkw inBweI[ SRomxI kmytI ies prMprw nUM jwrI r`KidAW smwj ivc loVvMdW qyduKIAW dI shwieqw krky Awpxy Dwrimk Prz nUM pUirAW kr rhI hY[ ies Kyqr ivc inpwl dyBucwl pIVqW, jMmU-kSmIr dy hVH-pIVqW, ivdySW ivc AKOqI tRYvl eyjMtW dI T`gI dw iSkwrlokW, shwrnpur dy dMigAW dOrwn AgjnI dy iSkwr dukwndwrW, kYNsr vrgI iBAwnk ibmwrI dypIVqW nUM kroVW rupey dI shwieqw bgYr iksy ivqkry dy pRdwn kIqI geI hY[
inrsMdyh is`iKAw, ishq, smwj syvw, KyfW qy pRcwr dy Kyqr ivc Ajy hor bhuq kuJ kIqwjwxw bwkI hY pr ipCly dOr ivc SRomxI kmytI v`loN ies idSw v`l kIqI pihlkdmI pRSMswXog hY,ijs leI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy mOjUdw pRDwn jQydwr Avqwr isMG ivSyS vDweI dypwqr hn[
gurpurb:* pRkwS sRI gurU hirgoibMd swihb jI 8 hwVBgq swihbwn:* jnm Bgq kbIr jI 7 hwVieiqhwsk idhwVy:* joV-mylw gurduAwrw sRI rITw swihb 7 hwV* ShIdI bwbw bMdw isMG bhwdr 11 hwV* brsI mhwrwjw rxjIq isMG 15 hwV* isrjxw idvs sRI Akwl q^q swihb 18 hwV* ShIdI BweI mnI isMG jI 25 hwV* mIrI-pIrI idvs pwqSwhI CyvIN 31 hwV
hwV mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVyhwV mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVyhwV mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVyhwV mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVyhwV mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVy
3 73 73 73 73 7gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
^brn
wmw
pIlIBIq dy pIVqW nUM iensw& idvwaux leI SoRmxIkmytI suprIm kort jweygI- jQydwr Avqwr isMG
Bwrq dy pRDwn mMqrI sRI nirMdr modI qy gRih mMqrwly nUM
gMBIrqw nwl jWc krvwaux leI pqr iliKAwAMimRqsr- pIlIBIq jylH AMdr ds is`K twfw bMdIAW dy ku~t-ku~t ky mwry jwx vwly bydoSy
is~KW dy pirvwrW nUM ienswP imlx dI Aws b`J geI hY[ d&qr qoN jwrI pRY~s not iv~c jQydwrAvqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny ikhw ik pIlIBIq kWf sbMDI Bwrq dy pRDwnmMqrI sRI nirMdr modI qy gRih mMqrwly nMU purzor p~qr ilKidAW ApIl kIqI geI hY ik auhpIlIBIq kWf sbMDI gMBIrqw nwl pVqwl krvw ky jld qoN jld doSIAW nMU kwnUMn Anuswr s^qqoN s^q szw idvwaux[ aunHW ikhw ik SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI is~KW dI numwieMdw jmwq hYqy ij~Qy ikqy vI is~K kOm dw Gwx krn dI koiSS kIqI jwvygI SoRmxI kmytI hr aus zulm iKlw&bulMd Awvwj auTweygI[ aunHW Kulwsw kridAW ikhw ik SoRmxI kmytI pIlIBIq pIVqW nUM iensw&idvwaux leI suprIm kort qIk kwnUMnI lVweI lVygI[
aunHW A&sos pRgt kridAW ikhw ik is~K kOm dI ij~Qy ikqy vI nslkuSI krn dI koiSSkIqI geI hY aus dw iensw& A~j q~k nhIN iml sikAw, BwvyN auh 1984 dw bilaU stwr ApRySnhovy jW id~lI dMigAW dw idl kMbw dyx vwlw iBAwnk kWf[ aunHW ikhw ik pIVq Ajy q~k AwpxIih~k qy s~lH sihx kr rhy hn qy is~K kqlyAwm dy doSI KulHyAwm GuMm rhy hn[ aunHW ikhw iksrb~q dw Blw cwhux vwlI is~K kOm nUM hmySw ibnW vjHw bdnwm krky qy ies dw srvnwS krndy XqnW qihq Awpxy hI dyS iv~c bygwngI dw Aihsws krvwieAw jw irhw hY[ aunHW ikhw ikpIlIBIq vrgI Aiq du~KdweI Gtnw iv~c mwry gey bydoSy is~KW dy pirvwr aunHW dy sdIvI ivCoVy dynwl-nwl AwriQk p~KoN vI pIVw sihx kr rhy hn, pr iksy vI srkwr ny Ajy q~k aunHW dy irsdyz^mW dy m`lHm lgwaux dI koiSS nhIN kIqI[
aunHW pRDwn mMqrI qy gRih mMqrI nUM ikhw ik ij~Qy auh inrp~K jWc pVqwl krky pIVqWnUM iensw& idvwey, EQy aunHW dy pirvwrW dI AwriQk p~KoN Aqy rozI rotI dy kwibl bnwaux leIpirvwr dy iksy iek mYNbr nUM nOkrI vI dyvy[ aunHW ikhw ies Gtnw qoN ieh swbq huMdw hY ik 1991qoN 1994 qIk XU.pI. iv~c rwvx rwj kwiem sI[ jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik pIVqpirvwrW nMU rwhq dyx leI SoRmxI kmytI ijQy kwnUMnI lVweI Awp lVygI, auQy mwlI mdd vI id`qIjwvygI[ aunHW ikhw ik sbMDq pirvwr Awpxy kysW dI q&sIl SRomxI kmytI nUM dyx[
10 meI
3 83 83 83 83 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
Bwrq srkwr Prw^idlI nwl '84 dy isK kqlyAwmsbMDI muAwPI leI pihlkdmI kry- jQy. Avqwr isMG
AMimRqsr- SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny Bwrq srkwr nUM ApIl kIqI hY ik jUn1984 ivc s`cKMf sRI hirmMdr swihb 'qy hoey POjI hmly, dyS dy v`K-v`K SihrW ivc hoey is`KkqlyAwm, JUTy puils mukwbilAW qy pIlIBIq kWf ivc mwry gey bydoSy is`KW nUM ienswP idvwauxleI suprIm kort dy iqMn j`jW 'qy ADwirq iek tru`Q kimSn kwiem kry[ ienHW SbdW dwpRgtwvw jQy. Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny dPqr qoN jwrI iek pRYsibAwn ivc kIqw[ aunHW ikhw ik smyN dI srkwr v`loN vrqwey gey 1984 dy Axmnu`KI vrqwry dIvI BwrqI sMsd ivc is`K BweIcwry pwsoN muAwPI mMgxI cwhIdI hY, ijs leI Bwrq srkwr nUMPrwKidlI dw pRgtwvw krnw cwhIdw hY[ aunHW ikhw ik ieh iek vf`qx BrI ieiqhwsk kwrvweIhovygI Aqy ies nwl AwpsI BweIcwrw mzbUq hovygw[ aunHW ikhw ik hwl hI ivc kYnyfw srkwr nykwmwgwtwmwrU jhwz dI mMdBwgI Gtnw bwry muAwPI mMg ky ieiqhwsk AiDAwey isrijAw hY,ijsdw SRomxI kmytI ny ivSyS DMnvwd kIqw hY[
aunHW ikhw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb smu`cI mnu`Kqw leI iK`c dw kyNdr hY Aqy ivSvBr iv`coN ieQy pu`jdIAW sMgqW dI inrivGn Awmd nUM XkInI bxwaux leI ies nUM Awaux vwly mu`KmwrgW nUM iek nmUny vjoN pMjwb srkwr v`loN ivSyS qOr 'qy iqAwr kIqw jw irhw hY[ ienHW mwrgW'qy bxIAW iemwrqW nUM ie`ko ijhI id`K pRdwn krky KUbsUrqI id`qI jw rhI hY[ aunHW ies sbMDI horKulwsw kridAW ikhw ik Puhwrw cONk qoN iek ivSyS pYdl jon iqAwr kIqw jw irhw hY ijs nwlv`fI igxqI ivc pu`jx vwlIAW sMgqW Aqy dUr durwfy qoN Awaux vwly sYlwnIAW nUM tRYiPk sm`isAWqoN injwq imlygI[ aunHW ikhw ik ies mwrg 'qy swrIAW iemwrqW ivSyS iK`c dw kyNdr bxngIAW[aunHW ikhw ik swry DrmW dy Dwrimk AsQwnW dyy kyNdr sQl 'qy pu`jx qoN pihlW pYdl jon bxy hoeyhn[ ieQy vI AMimRqsr invwsIAW, vpwrIAW nUM ies kwrj leI A`gy ho ky sihXog krnw cwhIdwhY[ aunHW ikhw ik ieh jon bxn dy nwl vpwrIAW nUM ivSyS qOr 'qy lwB hovygw ies nwl vpwrvDygw, Gtygw nhIN[ aunHW ikhw ik pMQ rqn jQydwr gurcrn isMG tOhVw ieMstIicaUt AwPAYfvWs st`fIz ien is`Kiezm bhwdrgVH, pitAwlw dy bhup`KI ivkws leI au~Gy is`K icMqk qybuDIjIvI fw. blkwr isMG swbkw pRoPYsr pMjwbI XUnIvristI pitAwlw nMU 2 swl leI pRbMDkinXukq kIqw igAw hY[ ijs dw inrol mksd smyN dy hwxI pRcwrk, kQwvwck iqAwr krnw hY[aunHW Aws pRgt kIqI ik pRo. blkwr isMG dIAW syvwvW inrsMdyh kOm dI pRcwrk SRyxI nUM nvIn kwlAnuswr igAwn nwl BrpUr krn ivc vfmu`lI BUimkw inBwauxgIAW[ 27 meI
ivdySW ivc isKW 'qy ho rhy nslI hmilAW dy hl leIiqMn mYNbrI kmytI KrVw iqAwr krygI- jQy. Avqwr isMG
AMimRqsr- ivdySW 'c v`sdy is`KW Aqy gurU-GrW 'qy ho rhy nslI hmilAW dy h`l leIbxweI geI sb-kmytI dI ivSyS ie`kqrqw SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr
pwvn DrqI sRI hirmMdr swihb dy cuPyry smu`cy suMdrIkrn Aqy cOigrdy dI sMBwl leI pMjwbsrkwr v`loN SurU kIqy gey suMdrIkrn pRojYkt dI zordwr SbdW iv`c SlwGw kridAW hoieAW ikhwik smu`cI mnu`Kqw dy AwsQw dy kyNdr vjoN jwxy jWdy rUhwnIAq dy kyNdr s`cKMf sRI hirmMdr swihbnMU jwx vwly swry rsiqAW nMU pYdl zon vjoN ivksq krn dw auprwlw shI kdm hY[ ies leI iksynMU vI pYdl zon pRojYkt iv`c rukwvt nhIN bxnw cwhIdw blik ivrwsq sMBwl dy kwrjW iv`c in`GwsihXog krnw cwhIdw hY[ aunHW ikhw ik id`lI qy rwijsQwn smyq dyS dy v`K-v`K rwjW iv`c pMjwbIBwSw nMU A`KoN-proKy krn dy kIqy jw rhy Xqn is`Dy rUp iv`c pMjwbI bolI nUM Kqm krn vwlI sOVIkwrvweI hY, jdik smu`cy sMswr dy nkSy aupr pMjwbI BwSw bVI qyzI nwl au~Br ky swhmxy Aw rhIhY[ aunHW ikhw ik Bwrq srkwr nMU vI AwpxI izMmyvwrI nMU mu`K r`Kdy hoey smu`cy dyS AMdr pMjwbIBwSw nMU hor pRPu`lq krn qy ivksq krn dy kwrjW iv`c Awpxy v`loN s^q kdm cu`kxy cwhIdy hnqW jo dyS dy v`K-v`K rwjW iv`c v`s rhy pMjwbIAW dI sWJ pMjwbI BwSw nwl hor pRp`k ho sky[ aunHWikhw ik jUn 1984 iv`c sRI drbwr swihb 'qy hoey POjI hmly, dyS dy v`K-v`K BwgW iv`c hoey is`KkqlyAwm, JUTy puils mukwbilAW, hoNd ic`lV qy pIlIBIq kWf dOrwn mwry gey bydoSy is`KW dIAWayu~Br ky swhmxy Aw rhIAW GtnwvW is`KW dy zKmW nMU muV hrw kr rhIAW hn[ ienHW GtnwvW dIsMpUrn rUp iv`c jWc krvwaux leI Bwrq srkwr suprIm kort dy iqMn j`jW dw pYnl bxw ky iektru`Q kimSn kwiem kry qW ik 1984 qoN lY ky hux qIk mwry gey smu`cy is`KW dI shI jwxkwrIauprMq doSIAW ivru~D s^q kwrvweI kIqI jw sky[ aunHW kYnyfw dy pRDwn mMqrI jsitn trUfo v`loN1914 iv`c vwpry kwmwgwtwmwrU jhwz dI ihrdyvyDk Gtnw dI mwPI mMgx dI zordwr SbdW iv`cSlwGw kIqI[ aunHW ikhw ik SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN swbq sUrq kb`fI qy hwkI dyiKfwrIAW dI tIm nMU hor mzbUq krn leI v`fy p`Dr 'qy kdm cu`ky jw rhy hn Aqy smu`cy iKfwrIAWnMU AwDuink Kyf shUlqW, koicMg, vDIAw grwaUNfW Aqy Kurwk auplb`D krvwaux leI mwlI gRWt vIrwKvIN r`KI jw rhI hY qW ik Awaux vwly smyN iv`c swbq sUrq is`K iKfwrI v`K-v`K KyfW iv`cSwnwm`qIAW pRwpqIAW drj krvw ky dyS qy kOm dw nwm rOSn kr skx[
iek`qrqw 'c ley gey PYsilAW bwry jwxkwrI idMidAW aunHW d`isAw ik bIbI BwnI kMinAwnyqrhIx ividAwlw sMn swihb, Cyhrtw, AMimRqsr v`loN pu`jI mMg dy AwDwr 'qy 17 nyqrhIxlVkIAW Aqy stwP nMU 25 hzwr rupey AwriQk shwieqw dyx nMU pRvwngI id`qI geI hY[ aunHW ikhwik swkw nnkwxw swihb dy ShId BweI kyhr isMG qy BweI drbwrw isMG dI Xwd nMU smripq ipMfjrg (luiDAwxw) ivKy SoRmxI kmytI v`loN nrisMg kwlj bxwieAw jwvygw Aqy zIrw ivKy auswry jwxvwly kwlj dI iemwrq jld bxweI jwvygI[ aunHW ikhw ik SoRmxI kmytI v`loN 84 dy pIVqpirvwrW ijnHW dy lwl qy nIly kwrf bxy hoey hn, A`gy qoN aunHW dy kysW nMU ivcwr ky shwieqw rwSIid`qI jwvygI[ aunHW ikhw ik dySW-ivdySW iv`c v`sdIAW is`K sMgqW nMU gurU swihbwn dy jIvn,PlsPy qy is`K ieiqhws nwl joVx leI jldI hI kyNdrI is`K Ajwieb Gr sRI AMimRqsr nMUifjItl rUp ivc AwnlweIn kIqw jwvygw Aqy SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ADIn AwauNdysYkSn 85 dy smUh gurduAwrw swihbwn nUM gUgl 3-fI dI suivDw nwl sMgqW qk phuMcwieAwjwvygw qW jo is`KI dy pRcwr qy pRswr iv`c hor vwDw ho sky[ aunHW d`isAw ik pwiksqwn ivKy gurU
4 24 24 24 24 2gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
nwnk swihb hweI skUl, nnkwxw swihb dy b`icAW nMU gurbwxI dI sMiQAw dyx leI sMiQAwsYNcIAW, hrmonIAm, dsqwrW qy kkwr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN muh`eIAw krvweyjwxgy[ pMQ rqn jQydwr gurcrn isMG tOhVw AYfvWs st`fIz ien is`Kiezm ieMstIicaUtbhwdrgVH, pitAwlw dy bhup`KI ivkws qy ividAwrQIAW dy cMgy Biv`K leI fw. blkwr isMGswbkw pRoPYsr, pMjwbI XUnIvristI pitAwlw nMU 2 swl leI pRbMDk inXukq krn dI pRvwngIid`qI geI hY[ aunHW ikhw ik Kwlsw imfl skUl ic`TI isMGpurw AnMqnwg kSmIr dI iemwrq nMUjldI mukMml kIqw jwvygw[ aunHW ikhw ik is`K imSn rweypur C`qIsgVH ivKy bwbw bMdw isMGbhwdr jI dI 300 swlw SqwbdI nMU smripq dsqwr mukwbly, kIrqn drbwr, kvI drbwr qyBwSx mukwbly 29 meI qoN 9 jUn qIk krvwey jwxgy[ ieh mukwbly gurduAwrw p`Dr qoN izlHw p`Drqy rwj p`Dr dyy hoxgy[ aunHW ikhw ik ienHW smwgmW iv`c pihly, dUjy qy qIjy sQwn qy Awaux vwlyividAwrQIAW nMU ivSyS srtIiPkyt qy ienwm id`qy jwxgy[ aunHW ikhw ik gurU goibMd isMG st`fIsrkl luiDAwxw nMU gurmiq dw pRcwr krn leI 6 l`K rupey dI shwieqw rwSI dyx nUM pRvwngIid`qI geI hY[ aunHW ikhw ik sRI gurU gRMQ swihb ivSv XUnIvristI nMU id`qI jwx vwlI swlwnwshwieqw 6 kroV qoN vDw ky 10 kroV kr id`qI geI hY[
aunHW A`gy d`isAw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy drSnW nMU Aw rhy XwqrUAW dw mihqwrof qy sVk hwdsy iv`c iBAwnk AYksIfYNt ho igAw sI aunHW dy pirvwrW nMU 50-50 hzwr rupeyshwieqw id`qI jwvygI[ iqhwV jylH iv`c nzrbMd BweI dXw isMG lwhOrIAw dI Drm pqnI bIbIkMvljIq kOr nMU SoRmxI kmytI v`loN shwieqw dyx dw AYlwn kIqw igAw hY[ SoRmxI kmytI dI DrmpRcwr kmytI v`loN clwey jw rhy imSnrI kwljW, gurmiq iv`idAwilAW dI GoK pVqwl krn leIqy iv`idAw nMU imAwrI bxwaux leI iek sb- kmytI giTq kIqI geI hY jo smucy iv`idAk kwrjWnMU sucwrU FMg nwl krvwaux leI idSw-inrdyS dyvygI[ aunHW d`isAw ik is`K ieiqhws irsrcborf, is`K rYPrYNs lwiebRyrI dI mOjUdw iemwrq nMU smu`cy rUp iv`c Pwier prUP krn qy lwiebRyrI dInvI AwDuink shUlqW vwlI iblifMg bxwaux dI irport nMU pRvwn kr ilAw igAw hY[ aunHW ikhw ikipCly idnIN gurduAwrw rwmsr swihb ivKy A`g l`gx dI vwprI mMdBwgI Gtnw dI smu`cI pVqwlkrvwaux sbMDI bxweI geI sb kmytI ny AwpxI irport dy id`qI hY jo ik AMiqRMg kmytI ny pRvwnkr leI hY[ aunHW ikhw ik mhwn sUrbIr is`K jnrYl bwbw bMdw isMG bhwdr jI dI 300 swlwShIdI SqwbdI nMU ivSv p`Dr 'qy mnwaux leI id`lI is`K gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn qyjnrl sk`qr dI mMg 'qy 2 kroV rupey dI shwieqw rwSI dyxI pRvwn kIqI geI hY[ aunHW d`isAwik AMiqRMg kmytI dI ie`kqrqw dOrwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy smUh mulwzmW nMU v`D rhImihMgweI dy m`dynzr 6 PIsdI mihMgweI B`qw dyx nMU pRvwngI id`qI geI hY[
iek`qrqw iv`c s. rGUjIq isMG ivrk sInIAr mIq pRDwn, s. kyvl isMG bwdl jUnIArmIq pRDwn, s. suKdyv isMG BOr jnrl sk`qr, AMiqRMg mYNbrwn s. rijMdr isMG mihqw, s. idAwlisMG koilAWvwlI, s. inrmYl isMG jOlW klW, s. krnYl isMG pMjolI, s. gurbcn isMG krmUMvwl,s. rwmpwl isMG bihxIvwl, s. Bjn isMG Syrig`l qy s. mohx isMG bMgI, s. hrcrn isMG mu`Ksk`qr, fw. rUp isMG, s. mnjIq isMG qy s. Avqwr isMG sk`qr, s. idljIq isMG bydI, s.
(bwkI pMnw 51 'qy)
4 34 34 34 34 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
(22 meI 2016)
(21 meI 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr qy hor isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq gurduAwrw swihb gVHI gurdws nMgl qoN sjwey gey ngr kIrqn dI AwrMBqw smyN igAwnI ml isMG jQydwr q q sRI kysgVH swih b,
bwbw bMdw isMG bhwdr qy hor isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn dy dUsry idn gu: bwbw buFw jI rmdws qoN clx smyN sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwvn srUp pwlkI swihb ivc suSoiBq k rn leI lY ky jWdy hoey mYNbr s. AmrIk isMG ivCoAw, s. guirMdrpwl isMG gorw, AYfI. skqr s. blivMdr isMG jO VwisMGw,
mIq skqr s. kulivMdr isMG qy s. blivMdr isMG Aqy sMgqW[
4 44 44 44 44 4gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr qy hor isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn vK-vK pVwvW qoNrvwnw hox smyN pMj ipAwry swihbwn nwl pRmuK S sIAqW Aqy sMgqW[
bwbw bMdw isMG bhwdr qy hor isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn gu: bIV bwbw buFw jI TTw qoN Agly pVwA leI rvwnw krn smyN sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwvn srUp pwlkI swihb ivc suSoiBq k rn
leI lY ky jWdy hoey AMiqRMg mYNbr s. gurbcn isMG krmUMvwlw Aqy s. rijMdr isMG mihqw cOr swihb dI sy vw krdy hoey[
4 54 54 54 54 5gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
(25 meI 2016)
(25 meI 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn dy luiDAwxw ivKy pujx 'qynqmsqk huMdy hoey jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI[
bwbw bMdw isMG bhwdr dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn luiDAwxw ivKy pujx 'qy svwgq krdy hoey jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI Aqy hor S sIAqW[
4 64 64 64 64 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn nUM slwmI idMdy hoey pMjwb puils dy jvwn Aqy gurU dI lwflI POj inhMg isMG wlseI rMg pyS krdy hoey[
(25 meI 2016)
4 74 74 74 74 7gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
(26 meI 2016)
bwbw bMdw isMG bhwdr dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq ngr kIrqn CyvyN idn gurduAwrw sRI &qihgVH swihb, srihMd qoN rvwnw krn smyN sRI gurU gMRQ swihb jI pwlkI swihb 'c suSoiBq krn leI lY ky jWdy hoey
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI Aqy isMG swihb igAwnI jgqwr isMG muK gRMQI nUM sRI AKMf pwT swihb leI nvyN bxy kmirAW dIAW cwbIAW sONpdy hoey BweI sivMdrpwl isMG[
aunHW nwl AMiqRMg mYNbrwn s. rijMdr isMG mihqw, s. inrmYl isMG jOlW qy s. gurbcn isMG krmMUvwlw,s. sulKx isMG mYnyjr, s. prmjIq isMG muMfw ipMf injI shwiek Aqy hor[
scKMf sRI hirmMdr swihb ivKy gujrwq dI kMpnI kYpsn vloN Byt kIqy gey 11 kUlrW nUM sMgq Aripq krdy hoeyjQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI[ aunHW nwl s. rijMdr isMG mihqw qy
s. inrmYl isMG jOlW AMiqRMg kmytI mYNbr Aqy hor[
5 15 15 15 15 1gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
mihMdr isMG AwhlI, s. prmjIq isMG sroAw, s. suKdyv isMG BUrwkohnw, s. blivMdr isMGjOVwisMGw, s. ibjY isMG qy s. kyvl isMG vDIk sk`qr, s. prmjIq isMG muMfwipMf injI shwiek,s. suKbIr isMG qy s. krmbIr isMG ieMcwrj, s. gurmIq isMG mYnyjr gurduAwrw sRI dygsr swihbktwxw (luiDAwxw) Awid mOjUd sn[ 26 meI
AMimRqDwrI ividAwrQIAW nMU ikRpwn qy kVw pwaux krky pRIiKAw'c jwx qoN rokx dI jQy. Avqwr isMG ny kIqI inKyDIAMimRqsr- jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny AMbwlw ivKy
pwlItYknIkl ieMstIicaUt 'c ptvwrIAW dy tYst dOrwn pRIiKAw kyNdr dy muKI qy ie`k ey.AYs.AweI.v`loN AMimRqDwrI ividAwrQIAW nMU ikRpwn qy kVw pwaux krky pRIiKAw kyNdr iv`c jwx qoN rokx AqycMfIgVH ivKy p`gVI aupr cukw ky kMn cY~k krn dI s^q sbdW 'c inKyDI kIqI hY[
ieQoN jwrI pYR~s ibAwn 'c jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik ieh bhuq hI mMdBwgI GtnwhY Aqy ies sbMDI Bwrq dy pRDwn mMqrI Aqy hirAwxy dy mu`K mMqrI nMU p`qr ilK ky doSIAW iKlwPs^q kwrvweI krn leI ikhw igAw hY[ aunHW ikhw ik dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI nyAwpxy is`KW nUM AMimRq dI dwq bKS ky Kwlsw pMQ dI sQwpnw kIqI sI[ aunHW Awpxy AMimRqDwrIis`KW nUM rihq vjoN pMj kkwrW (kys, kMGw, kVw, ikRpwn qy kCihrw) dy DwrnI bxwieAw[ aunHWikhw ik swbq sUrq is`K leI kkwr srIr dy iek AMg vWg huMdy hn ijnHW nMU v`K nhIN kIqw jwskdw[ aunHW ikhw ik iek pwsy ivdySW iv`c is`KW dI pihcwx nMU lY ky pYdw hoey Brm-BulyiKAW nMUdUr krn leI Xqn kIqy jw rhy hn, dUjy pwsy Awpxy hI dyS iv`c is`KW nMU bygwngI dw AihswskrvwieAw jw irhw hY[ aunHW ikhw ik AmnpsMd is`K kOm dy Dwrimk icMnHW nMU ASWqI qyAsur`iKAw nwl joV ky vyKxw nhIN cwhIdw[
aunHW ikhw ik AMimRqDwrI ividAwrQIAW v`loN is`K rihq mrXwdw bwry jwxU krvwaux dybwvjUd kyNdr muKI PkIr cMd qy ey.AY~s.AweI. rmyS cMd v`loN AijhI Gtnw nMU AMjwm dyx nwl aunHWAwpxI CotI qy iGnwauxI soc nMU aujwgr kIqw hY[ aunHW Bwrq dy pRDwn mMqrI qy hirAwxy dy mu`KmMqrI nMU ApIl kIqI ik doSI bKSy nhIN jwxy cwhIdy qW jo iksy vI Drm nwl sbMDq ivAkqI nMUAwpxy Dwrimk icMnHW krky ies qrHW dI pRySwnI dw swhmxw nw krnw pvy[ 2 meI
AKnUr ivc is~K nOjvwn dy kysW dI byAdbI krn dwjQydwr Avqwr isMG ny ilAw s^q noits
AMimRqsr- jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny jMmU dy nyVlyksbw AKnUr ivKy hrivMdr isMG nW dy ie~k is~K nOjvwn nUM kysW qoN PVH ky burI qrHW ku~tx dws^q noits ilAw hY[ aunHW ikhw ik do ivAkqIAW sMnI gupqw qy bnI gupqw v~loN SryAwm is~KnOjvwn dI ku~tmwr krnI mMdBwgI hY[ aunHW ikhw ik Aijhy Ansr ienswnIAq dy nwm qy dwghn jo dyS dy SWqmeI mwhOl nUM Krwb krnw cwhuMdy hn[ aunHW ikhw dyS-ivdyS iv~c vsdy is~KWiv~c ies mMdBwgI Gtnw vwprn nwl s^q gu~sy dI lihr pweI jw rhI hY[ aunHW ikhw ik jo
(pMnw 42 dw bwkI)
5 25 25 25 25 2gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
Ansr AYsIAW iGnwauxIAW hrkqW krdy hn aunHW nUM kdwic~q vI bKiSAw nhIN jwvygw[ aunHWjMmU-kSmIr dI mu~K mMqrI sRI mqI mihbUbw mu&qI nUM ApIl kridAW ikhw ik doSIAW nUM qurMqigR&qwr krky kwnUMn Anuswr s^q qoN s^q szw id~qI jwvy[
idlI srkwr vloN pMjwbI BwSw bMd krn dy PYsly dwjQydwr Avqwr isMG ny s^q noits ilAw
AMimRqsr- jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny id`lI dy skUlWiv`c sRI ArivMd kyjrIvwl dI srkwr v`loN pMjwbI, aurdU qy sMsikRq BwSw nMU bMd krn dy kIqy geyPYsly dw sKq SbdW iv`c noits lYNidAW ies nMU mMdBwgw qy inMdxXog ikhw hY[
ieQoN jwrI pRY~s ibAwn 'c aunHW ikhw ik sRI kyjrIvwl srkwr v`loN pMjwbI BwSw nMU Kqmkrn dw PYslw G`t igxqI is`KW 'qy hmlw hY jo kdwicq vI brdwSq nhIN kIqw jw skdw[ aunHWikhw ik sRI kyjrIvwl dI srkwr pMjwbI nMU dUsrI BwSw dw drjw dyx vwly aus kwnMUn nMU vwps nhINlY skdI jo pwrlImYNt iv`c pws hoieAw hovy[ aunHW ikhw ik kYnyfw vrgy mulk 'c pMjwbI BwSw nMUqIjw drjw id`qw igAw hY, pr Awpxy mulk Kws kr dyS dI rwjDwnI iv`c pMjwbI BwSw nwlmqryeI mW vrgw slUk hoxw mMdBwgw hY[ aunHW ikhw ik pMjwb qy pMjwbIAq dI duSmx sRIkyjrIvwl dI srkwr v`loN pMjwbI nMU A`KoN-proKy krn nwl aus dw pMjwbI pRymIAW qy is`KW pRqIiGRxwqmk qy bhurUpIey vwlw ichrw nMgw ho igAw hY[
aunHW ikhw ik pMjwbIAW leI ieh bhuq v`fI g`l hY ik iksy dUjy mulk v`loN pMjwbI BwSw nUMmwx id`qw igAw hovy[ aunHW ikhw ik sRIlMkw sYr spwtw AQwrtI dI ijMnI vI qwrIP kIqI jwvy auhG`t hY[ aunHW ikhw ik sRIlMkw vWg hornw dySW nMU vI cwhIdw hY ik auh pMjwbI BwSw nMU bxdw sQwndyx[
aunHW ikhw ik Bwrq dI rwjDwnI id`lI dy skUlW iv`c sRI ArivMd kyjrIvwl dI srkwr ny
5 35 35 35 35 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
pMjwbI BwSw nMU lwzmI iviSAW dI SyRxI iv`c Swml nw krky dohrI nIqI ApxwauNidAw dyS-ivdySiv`c v`sdy is`KW nwl ivSvwsGwq kIqw hY, ijs dw ivroD hox qoN bwAd aus nUM PYslw vwps lYxwipAw[ jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny ikhw ik sRI kyjrIvwlsrkwr ny nvyN srkUlr iv`c ieh iblkul sp`St nhIN kIqw hY ik pMjwbI BwSw nMU vwDU SyRxI vwlyiviSAW dI sUcI iv`coN k`F ky lwzmI iviSAW dI SyRxI iv`c Swml kIqw igAw hY jW nhIN[ 24 meI
moricAW (jYqo dw morcw, AYmrjYNsI morcw qy Drm Xu`D morcw) dy ieiqhws nMU rUpmwn krdIAWpusqkW CwpIAW jwxgIAW qy moricAW nwl sbMDq ivAkqIAW dIAW vIfIEgRwPI mulwkwqW krkydsqwvyz iqAwr kIqy jwxgy[ s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI drbwr swihb sbMDI pRmwixktrYkt v`K-v`K BwSwvW iv`c iqAwr kIqw jwvygw[ aunHW ikhw ik SoRmxI kmytI dy pRbMD ADIngurduAwrw swihbwn dy ieiqhws nMU vI ifsply kIqw jwvygw qW jo sMgqW nMU sbMiDq gurduAwrwswihb bwry jwxkwrI iml sky[ aunHW ikhw ik is`K ieiqhws rIsrc borf nMU smyN dy hwx dwbxwaux leI Xqn kIqy jwxgy Aqy Koj kwrjW nMU zordwr qrIky nwl AwrMiBAw jwvygw[ aunHW ikhwik is`K ieiqhws nwl sbMDq durl`B pusqkW nMU punr pRkwiSq krn sbMDI vI ivSyS auprwly kIqyjwxgy[ aunHW ikhw ik SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy iejlwsW, ijnHW dI PotogRwPI aupl`bD hY nMUvI ifjItl lwiebRyrI dy rUp ivc sMBwilAw jwvygw[ aunHW ikhw ik is`K ieiqhws rIsrc borf leInvyN skwlr r`Kx dI pRikirAw c`l rhI hY Aqy jld hI ies nMU mukMml kr ilAw jwvygw[
is`K ieiqhws rIsrc borf dy sInIAr mYNbr pRo. ipRQIpwl isMG kpUr ny SoRmxI kmytI dyies au~dm dI SlwGw kridAW ikhw ik bVy lMmy Arsy bwAd borf dy kMmkwj dw mulWkx krnleI ieh iek`qrqw iek SuB sMkyq hY ijs nwl ivDIvq FMg nwl Koj kwrj SurU hox dI Aws b`JIhY[ aunHW ny is`K ieiqhws nwl sbMDq v`K-v`K pRojYktW qy kMm krn leI qzrbykwr syvw-mukqivdvwnW dIAW syvwvW lYx dw suJwA vI id`qw, ijs nwl sB ny sihmqI pRgt kIqI[ fw. blvMqisMG iF`loN ny ikhw ik moricAW dw dsqwvyz iqAwr krn leI SoRmxI kmytI dy skwlrW nMUXUnIvristIAW v`loN pUrw-pUrw sihXog id`qw jwvygw[ ies mOky pRo. suKdyv isMG ieMcwrj, fw.prmvIr isMG qy s. gurbcn isMG ieMcwrj Awid hwzr sn[ 11 meI
is~K gurduAwrw AYkt 'c soD nUM rwStrpqI v~loN mnjUrIid~qy jwx dw jQydwr Avqwr isMG vloN svwgqAMimRqsr- jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny Bwrq dy
rwStrpqI sRI pRxwb muKrjI v~loN is~K gurduAwrw soD ib~l nUM mnjUrI dyx dw svwgq kIqw hY[d&qr qoN jwrI pRYs not 'c aunHW ikhw ik s. pRkwS isMG bwdl mu~K mMqrI qy s. suKbIr
isMG bwdl au~p mu~K mMqrI pMjwb dy au~dm sdkw kyNdr srkwr v~loN ieh bhuq hI vDIAw kdmcu~ikAw igAw hY[ aunHW ikhw ik SoRmxI AkwlI dl ny pRDwn mMqrI sRI nirMdr modI nwl lgwqwrsMprk krky pihlW kyNdrI mMqrI mMfl dI iek~qrqw, Pyr rwj sBw qy lok sBw iv~coN ieh ib~lpws krvwieAw qy hux Bwrq dy rwStrpqI sRI pRxwb muKrjI v~loN ies dy AwKrI pVwA nUM pUrwkridAW mnjUrI dy id~qI geI hY[ aunHW ikhw ik ieh ib~l pws hox nwl kys-dwVHI k~tx vwlyAqy niSAW dw syvn krn vwly lok SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dIAW cOxW iv~c vot nhIN pwskxgy[
aunHW ikhw ik jo lok is~K huMdy hoey Awpxy kys kql krdy hn auh gurduAwrw cox dI vot dyAiDkwrI nhIN hn[ aunHW SoRmxI kmytI cOxW 'c Awpxy vot dw vfmu~lw Xogdwn leI klgIDrdsmyS ipqw v~loN bKiSAw swbq sUrq is~KI srUp kwiem r~Kx leI ikhw[ jQydwr Avqwr isMG
5 55 55 55 55 5gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
ny pMjwb dy mu~K mMqrI s. pRkwS isMG bwdl, au~p mu~K mMqrI s. suKbIr isMG bwdl dy nwl-nwlBwrq dy rwStrpqI sRI pRxwb muKrjI, pRDwn mMqrI sRI nirMdr modI, kyNdrI mMqrI mMfl, rwjsBw qy lok sBw dy smu~cy mYNbrW dw DMnvwd kIqw[ 10 meI
ipMf kulwxw, mMgroV qy mlWvwlw nyVy sRI gurU gRMQ swihbAgn Byt hoxy duKdweI- jQydwr Avqwr isMG
AMimRqsr- izlHw rUpngr dy ipMf mMgroV dy gurduAwrw swihb ivKy sRI gurU gRMQ swihb jIdIAW cwr pwvn bIVW, m`lWvwlw nyVy bsqI grIb isMG vwlI dy gurduAwrw swihb 'c sRI gurU gRMQswihb jI dI pwvn bIV Agn Byt hoxw Aqy buFlwfw dy nyVy ipMf kulwxw ivKy sRI gurU gRMQ swihb jIdy srUp Agn Byt hoxw du`KdweI qy bhuq hI mMdBwgw hY[ ienHW ivcwrW dw pRgtwvw jQydwr AvqwrisMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk ny ieQoN jwrI pRY~s ibAwn 'c kIqw[
aunHW ikhw ik aukq gurduAwrw swihbwn iv`c sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwvn srUp AgnByt hox dIAW GtnwvW p`Ky dy srkt Swrt kwrn vwprIAW hn[ aunHW Bry mn nwl ikhw ik SoRmxIkmytI v`loN smyN-smyN 'qy gurduAwrw swihbwn dIAW pRbMDk kmytIAW nMU A^bwrW qy tI.vI. cYnlWrwhIN sucyq krn ihq ApIl kIqI jw rhI hY ik gurduAwrw swihbwn iv`c vDIAw iksm dIvwieirMg dw ieMqzwm qy hr smyN gRMQI isMG qy syvwdwr dI mOjUdgI nMU XkInI bxwieAw jwvy[ aunHWikhw ik Kws kr grmI dy mOsm iv~c jdoN swrw-swrw idn qy rwq aupkrn c~ldy rihx qW iesnwl qwrW dw mYlt ho jwxw, siv~cW dw sV jwxw qy iPr iksy p~Ky Awid nwl srkt Swrt ho jwxwAwm ijhI g~l bx geI hY[ aunHW ikhw ik pRbMDk kmytIAW gurU GrW ivc suihrd ho ky syvwinBwaux[ 6 meI
jQydwr Avqwr isMG ny BweI rxjIq isMG FfrIAW vwly'qy jwn lyvw hmly dI inKyDI kIqI
jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik is`K pRcwrk qy hmlw krnw mMdBwgI Gtnw hY ijs nyis`K kOm nUM JMjoV ky r`K id`qw hY[ ieQoN jwrI pRY~s ibAwn 'c aunHW ikhw ik hmlwvrW ny gurUswihbwn v`loN bKSy syvw dy isDWq dI durvrqoN kridAW CbIl iplwaux dy bhwny byh`d iGnOxIGtnw nMU AMzwm id`qw hY, jo TIk vrqwrw nhIN hY[ 18 meI
sRI gurU Arjn dyv invws ivKy shUlqW BrpUrbwQrUm blwk dw audGwtn
AMimRqsr-jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny s~cKMf sRI
5 65 65 65 65 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
hirmMdr swihb dy drSn krn AwauNdIAW sMgqW dI shUlq vwsqy sRI gurU Arjn dyv jI invwsivKy AwDuink shUlqW BrpUr bwQrUm blwk dw audGwtn kIqw[ SoRmxI kmytI v`loN ieh syvw bwbwkSmIr isMG jI BUrI vwilAW nUM sONpI geI sI[
bwQrUm blwk dy audGwtn smyN jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI kmytI ny g`lbwqkridAW ikhw ik bwbw kSmIr isMG BUrI vwilAW nUM SoRmxI kmytI v~loN ijhVI vI syvw sONpI geIaunHW ny qndyhI qy SrDw Bwvnw nwl smyN isr mukMml kIqI[ aunHW ikhw ik s~cKMf sRI hirmMdrswihb ivKy l~KW dI igxqI iv~c Awaux vwlIAW sMgqW dIAW shUlqW nUM mu~K r~KidAW bwbwkSmIr isMG jI BUrI vwly qy XU.AYs.ey. dy sfwnw pirvwr v`loN Aiq AwDuink bwQrUm kMplYksiqAwr kIqw igAw hY[ aunHW ikhw ik ies qrHW dy bwQrUm pihlW mwqw gMgw jI invws iv~c vIbxwey gey sn[
bwbw kSmIr isMG jI BUrI vwilAW ny ikhw ik SoRmxI kmytI v~loN jo vI aunHW dy ijMmy syvwlgweI jwvygI aus nUM sMgqW dy sihXog nwl mukMml kIqw jwvygw[ aunHW ikhw ik siqgurU pwqSwhAwp hI ieh syvw bKSdy hn qy Awp hI shweI ho ky mukMml krvw lYNdy hn[ jQydwr Avqwr isMGny bwbw kSmIr isMG BUrI vwilAW nMU qyjw isMG smuMdrI hwl dI murMmq qy rMg rogn dI syvw krnleI ikhw[
ies mOky isMG swihb igAwnI jgqwr isMG AYfI: hYf gRMQI qy isMG swihb igAwnI rvylisMG gRMQI, bwbw su~KivMdr isMG BUrIvwly, s. rwijMdr isMG mihqw AMiqRg mYNbr, s. guirMdrpwlisMG gorw, s. bwvw isMG gumwnpurw qy s. surjIq isMG iB~tyvF mYNbr SoRmxI kmytI, s. idljIqisMG bydI vDIk sk~qr, s. siqMdr isMG qy s. sk~qr isMG mIq sk~qr, s. sul~Kx isMG, s.guurMdr isMG mQryvwl qy s. rGbIr isMG mMf mYnyjr, s. sqnwm isMG mWgwsrweyN AYfI: mYnyjr,s. hrijMdr isMG suipRMtYNfYNt qy s. mlkIq isMG bihVvwl s/suipRMtYNfYNt, s. rwm isMG swbkw mIqsk~qr, s. nirMdr isMG, s. suirMdrpwl isMG, bwbw gurnwm isMG qy bwbw pRym isMG Awid hwzrsn[ 4 meI
fw. srnw dIAW pusqkW 'sRI gurU gRMQ swihb ivigAwnkivSw koS' Aqy "1947 GlUGwry dI kivqw' lok Arpx
AMimRqsr- pRis~D ivdvwn fw. jsbIr isMG srnw v~loN sMpwdq pusqk 'sRI gurU gRMQswihb ivigAwnk-ivSw koS' jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v~loN lokArpx kIqI geI[ ies mOky g~l kridAW jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik Sbd gurU sRI gurU gRMQswihb BwrqI sMsikRqI dw gOrv gRMQ hY[ ieh srb sWJw gRMQ hY jo hr ie~k mnu~K nUM AwqimkkilAwx dy mwrg au~pr A~gy vDx leI AgvweI krdw hY[ aunHW ikhw ik ieh dwrSink id~Kvwlw sMswr leI Aijhw igAwn dw mhWswgr hY ijs ivc gurU swihbwn dI r~bI bwxI qoN ielwvwBgqW, sUPI &kIrW qy B~tW dI bwxI drj hY[ aunHW ikhw ik sRI gurU gRMQ swihb 'mwnv jIvn dwdrpx' hY[
jQydwr Avqwr isMG ny fw. jsbIr isMG srnw dy au~dm dI SlwGw kridAW ikhw ik
5 75 75 75 75 7gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
aunHW ny ies qoN pihlW vI sRI gurU gRMQ swihb jI nwl sbMiDq keI hvwlw gRMQW dw lyKn/sMpwdnkrky sRI gurU gRMQ swihb jI dI AiDAYn-AiDAwpn sm~grI iv~c vwDw kIqw hY[
iesy qrHW hI fw. jsbIr isMG srnw duAwrw sMpwdq kIqI geI pusqk '1947 G`lUGwrydI kivqw' SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI v`loN lok-ArpxkIqI geI[ ies mOky g`l kridAW s. bydI ny ikhw ik fw. jsbIr isMG srnw ny hux q`k AnykWpusqkW ilKIAW hn[ aunHW ikhw ik ijQy fw. srnw ny keI kwiv sMgRih pwTkW dy snmu~K kIqy hn,auQy is`K ieiqhws, ivigAwn, icMqn, swihq Awid iviSAW 'qy vI SlwGwXog kMm kIqw hY[ ies dynwl-nwl fw. jsbIr isMG srnw v`loN AMgryzI iv`c vI keI pusqkW ilK ky swihqk syvw kIqIgeI hY[
s. bydI ny d`isAw ik jwrI kIqI geI pusqk iv`c fw. srnw ny 1947 dI dyS vMf smyNvwpry duKWq nwl sbMDq v`K-v`K lyKkW dIAW kivqwvW nUM iek`iTAW kIqw hY[ aunHW ikhw ik fw.srnw ny ieh kwrj krky nw kyvl drdmeI kivqw hI sWBI hY, sgoN ies smyN dIAW ihrdyvyDkGtnwvW nwl sbMDq keI q`qW nUM vI sWiBAW hY[ aunHW ny fw. jsbIr isMG srnw dy au~dm dI pRSMswkridAW ikhw ik ieh pusqk pwTkW nUM 1947 dy duKWq bwry jwxU krvwaux iv`c v`fI BUimkwinBweygI[
ienHW pusqkW nUM irlIj krn smyN fw. gurmohx isMG vwlIAw vwies cWslr gurU gRMQswihb ivSv XUnIvristI sRI PqihgVH swihb, s. idljIq isMG bydI vDIk sk`qr, fw. DrimMdrisMG au~Bw fwierYktr AYjUkySn, fw. jiqMdr isMG is`DU ipRMsIpl mwqw gujrI Kwlsw kwljPqihgVH swihb, ipRMsIpl kSmIr isMG gurU qyg bhwdr kwlj AnMdpur swihb qy ipRMsIplrmndIp kOr, SRomxI kmytI dy s/suipRMtYNfYNt s. mlkIq isMG bihVvwl, gurmiq pRkwS dy sMpwdks. sqivMdr isMG PUlpur, gurduAwrw gzt dy s/sMpwdk s. hrBjn isMG vkqw, s. BuipMdr isMGsuprvweIjr qy s. jgqwr isMG Kodybyt Awid hwzr sn[ 7 meI
pRisD ivdvwn pRo. ipRQIpwl isMG kpUr dI pusqk "srdwrhrI isMG nlvw' jQy. Avqwr isMG ny irlIz kIqIAMimRqsr- SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI gurduAwrw swihbwn dy pRbMD nUM mrXwdw
Anuswr clwaux dy nwl-nwl is`K Drm dw pRcwr Aqy is`K swihq dI pRkwSnw krn leI vIinrMqr kwrjSIl hY[ is`K ieiqhws Aqy PlsPy nUM sMgqW qk phuMcwaux leI Drm pRcwr kmytIrwhIN v`K-v`K ikqwbcy Cwp ky Bytw rihq vMfxy SRomxI kmytI dI hmySw pihl rhI hY[ ienHW ivcwrWdw pRgtwvw SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr Avqwr isMG ny pRo. ipRQIpwl isMGkpUr duAwrw 'srdwr hrI isMG nlvw' bwry iliKAw ikqwbcw lok Arpx krn smyN kIqw[
aunHW ikhw ik SRomxI kmytI ny pROV is`K ivdvwnW nwl lgwqwr rwbqw bxweI r`iKAw hYAqy is`K AiDAYn sbMDI vI kmytI dI gqISIlqw ivc koeI kmI nhIN AweI[ aunHW pRo. ipRQIpwlisMG kpUr dI SlwGw kridAW ikhw ik pRo. kpUr is`K ieiqhws 'qy puKqgI nwl ilKx vwlyivdvwn lyKk hn Aqy ienHW dIAW ilKqW is`K skwlrW leI mwrg drSn dy rUp ivc sQwn gRihx
5 85 85 85 85 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
krdIAW hn[ aunHW ikhw ik srdwr hrI isMG nlvw bwry jwrI kIqw igAw ikqwbcw ienHW dIkrVI Gwlxw iv`coN rUpmwn hoieAw hY jo srdwr nlvw dI jIvnI qoN sMgqW nUM jwxU krvweygw[
aunHW ikhw ik SRomxI kmytI is`K swihq dI pRkwSnw leI lgwqwr kwrj jwrI r`KygI[ies sbMD ivc aunHW is`K ieiqhws irsrc borf dI slwhkwr kmytI dIAW isPwrSW nUM Aml ivcilAwaux dI vcnb`Dqw vI duhrweI[ jQydwr Avqwr isMG ny A`gy ikhw ik SRomxI kmytI v`loN dsmpwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI dy 350 swlw pRkwS idvs nUM smripq ivSyS sovInr Aqy pusqkWpRkwiSq kIqIAW jwxgIAW[ ienHW iv`coN ie`k ivSyS pusqk kwiv-rUp ivc hovygI, ijs ivc dsmpwqSwh jI dy jIvn Aqy aunHW dI dyx nwl sbMDq 52 kvIAW dIAW kivqwvW Swml hoxgIAW[ies mOky pRo. blkwr isMG, s. rijMdr isMG mihqw, s. idljIq isMG 'bydI', fw. hrcMd isMG bydI,pRo. blvMq isMG iF`loN, s. ieMdrjIq isMG gogoAwxI, s. suKdyv isMG BUrwkonw, s. prmjIq isMGmuMfw ipMf, BweI rwm isMG, s. hrBjn isMG vkqw, s. pRqwp isMG, s. BuipMdr isMG Awid hwzrsn[ 12 meI
jQydwr Avqwr isMG ny "lwswnI ShId bwbw bMdw isMGbhwdr' ikqwbcw lok Arpx kIqw
AMimRqsr- jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny is~K rwj dyausreIey bwbw bMdw isMG jI bhwdr Aqy hor ShId isMGW dI 300 swlw ShIdI nUM smripq'lwswnI ShId bwbw bMdw isMG bhwdr' nwm dw ikqwbcw lok Arpx kIqw[ pRY~s dy nwm sMdySidMidAW jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik zulm AinAW iKlw& jUJdy hoieAW ShIdI pRwpq krjwxw Kwlsy dw imSn irhw hY[ smyN dy zwbr hukmrwnW v~loN grIbW, inqwixAW Aqy d~by-kuclylokW nUM smwnqw qy inAW idvwaux leI klgIDr ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ij`Qy Awp swrI aumrsMGrSSIl rhy, au~Qy Awpxy AMiqm smyN iesy imSn nUM inrMqr jwrI r~Kx leI nWdyV dI DrqI qoNbwbw bMdw isMG jI bhwdr nUM QwpVw dy ky pMjwb v~l qoirAw[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdrny Awpxy swQI isMGW smyq ijs qrHW cwA, KyVy, hOsly Aqy cVHdI klHw nwl Shwdq pRwpq kIqIaus dI imswl dunIAW dy ieiqhws iv~c hor ikDry nhIN imldI[ aunHW ikhw ik ies lwswnIShwdq nuM Xwd kridAW Drm pRcwr kmytI (SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI) v~loN sMgqW dysihXog nwl bwbw bMdw isMG bhwdr Aqy aunHW dy swQI isMGW dI 300 swlw ShIdI SqwbdI SrDwAqy siqkwr nwl mnweI jw rhI hY[ aunHW ikhw ik ies mOky v~K-v~K pRis`D ivdvwnW v~loN bwbwbMdw isMG jI bhwdr dy jIvn qy cwnxw pwieAw igAw hY, jo ies ikqwbcy iv~c drj hY[ aunHWikhw ik sMgqW ies ikqwbcy nUM pVH ky bwbw bMdw isMG bhwdr dy jIvn qoN is~iKAw lY ky smwjiv~c AinAW, A~iqAwcwr Aqy hor smwijk burweIAW ivru~D KVHy hox leI vcnb`D hox[
ies mOky aunHW nwl s. hrjwp isMG mYNbr SoRmxI kmytI, fw. rUp isMG sk~qr, s. suKdyvisMG BUrwkohnw s. kyvl isMG, s. ibjY isMG qy s. pRqwp isMG vDIk sk~qr, s. prmjIq isMGmuMfw ipMf injI shwiek Aqy s. sul~Kx isMG mYnyjr Awid hwzr sn[
scKMf sRI hirmMdr swihb ivKy gurU rwmdws lMgr leIgrmIAW dIAW jYivk sbzIAW dI Awmd
AMimRqsr- SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr Avqwr isMG dy aucycy XqnWsdkw s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI drbwr swihb AMimRqsr ivKy sRI gurU rwmdws lMgr leIgrmIAW iv`c vrqIAW jwx vwlIAW jYivk sbzIAW A`j qoN gurduAwrw sqlwxI swihb huiSAwrngr, sRI AMimRqsr qoN AwauxIAW SurU ho geIAW hn[
ies sbMDI jwxkwrI idMidAW SRomxI kmytI dy bulwry vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI nyd`isAw ik jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI v`loN AMiqMRg kmytI mYNbr s. rijMdr isMGmihqw Aqy mYnyjr gurduAwrw sqlwxI swihb s. rijMdr isMG rUbI nMU ieh kwrj soNipAw igAw hY,ijnHW dI ingrwnI qihq SurU kIqI jYivk (kudrqI) sbzIAW dI SurUAwq bhuq hI vDIAw Aqy cMgIrhI[ s. bydI ny d`isAw ik jYivk KyqI sbzIAW SurU krn vwlw pihlw gurduAwrw sqlwxI swihbhuiSAwr ngr hY[ aunHW d`isAw ik ipCly swl srdIAW dIAW sbzIAW dI kwSq 7 eykV zmIniv`c kIqI geI, jo bhuq lwhyvMd swbq hoeI qy ies swl jYivk sbzIAW dw Kyqr 13 eykV krkyaus iv`c grmIAW dIAW sbzIAW ijnHW iv`c GIAw qorI, bYNgx, tmwtr, tINfy, GIAw k`dU, hlvw,hldI, DnIAw Awid dI jYivk KyqI kIqI geI hY[ aunHW d`isAw ik sRI drbwr swihb lMgr Gr ivKyieh sbjIAW pu`j rhIAW hn[
ies mOky SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr Avqwr isMG dy pI.ey. s.prmjIq isMG muMfw ipMf, mYnyjr s. sul`Kx isMG BMgwlI qy s. rGbIr isMG mMf, s. muKqwr isMGmYnyjr bIV bwbw bu`Fw swihb, AYfI: mYnyjr s. hrijMdr isMG BUrw Awid hwzr sn[ 12 meI
sRI gurU hirgoibMd swihb jI dw gurqwg~dI idvs mnwieAwAMimRqsr- SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v~loN sMgqW dy sihXog nwl mIrI-pIrI dy
mwilk sRI gurU hirgoibMd swihb jI dw gurqwg~dI idvs SrDw Bwvnw nwl mnwieAw igAw[ is~KWdy srvau~c q^q sRI Akwl q^q swihb ivKy sRI AKMfpwT swihb dy Bog auprMq s~cKMf sRIhirmMdr swihb jI dy hzUrI rwgI BweI SOkIn isMG dy jQy ny AMimRqmeI kIrqn duAwrw sMgqW nUMinhwl kIqw[ Ardws auprMq hukmnwmw sRI Akwl q^q swihb dy gRMQI BweI suKcYn isMG nyilAw[ auprMq pMQ pRis~D FwfI jiQAW ny bIr rsI vwrW gw ky sMgqW nUM gur ieiqhws nwljoiVAw[ ies pwvn piv~qr idhwVy nUM smripq s~cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI Akwl q^qswihb qy gurduAwrw bwbw At~l rwie swihb jI ivKy svyry 8-30 qoN 12-00 vjy qIk suMdr jlOsjwey gey[
sRI Akwl q^q swihb dy gRMQI BweI bljoD isMG ny sMgqW nwl gurmiq ivcwrW sWJIAWkridAW ikhw ik sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny mIrI-pIrI dIAW do ikRpwnW pihn ky is~K Drmiv~c BgqI qy SkqI dy isDWq nUUM p~ikAW kIqw[ guru swihb ny zwlm qy jrvwixAW dw twkrw
6 36 36 36 36 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
krn leI guris~KW nUM swhs bKiSAw[ Awp jI ny zbr qy zulm iKlw& Xu~D krky zwlmW qyjrvwixAW nUM cwr v~fIAW jMgW iv~c mwq id~qI[ aunHW sMgqW nUM sMboDn kridAW ikhw ik swnUMd~s gurU swihbwn v~loN bKSy isDWqW 'qy c~ldy hoey bwxI, bwxy qy Ssqr ividAw iv~c pRp~k hoxwcwhIdw hY[
ies mOky s. sul~Kx isMG, s. gurivMdr isMG qy s. rGbIr isMG mMf mYnyjr, s. ieMdrmohx isMG 'Anjwx', s. suKbIr isMG, s. suKrwj isMG, s. gurw isMG, s. gurmIq isMG qy s.sqnwm isMG mWgwsrwey vDIk mYnyjr, s. gurmIq isMG qy s. BuipMdr isMG mIq mYnyjr, s.qyijMdr AYfI: cI& gurduAwrw ieMspYktr, SoRmxI kmytI, Drm pRcwr kmytI qy s~cKMf sRI hirmMdrswihb dy stw& dy ielwvw BwrI igxqI iv~c sMgqW hwzr sn[ 29 meI
vrqmwn pMQk hwlwq dy smwDwn leI pMQ pRvwinqS^sIAqW dI kmytI bxweI jwvygI- jQydwr Avqwr isMG
AMimRqsr- SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI AMiqRMg kmytI dI ie`k ivSyS iek`qrqw A`jmu`K dPqr SRomxI kmytI ivKy jQydwr Avqwr isMG dI pRDwngI hyT hoeI, ijs ivc mOjUdw pMQkhwlwq sbMDI ivcwr-crcw kIqI geI[ jQydwr Avqwr isMG ny bVI Bwvukqw nwl mIitMg dweyjMfw hwzr mYNbrW nwl sWJw kridAW ikhw ik pMQ pRcwrkW iv`c pYdw hoieAw AwpsI tkrwAis`K kOm leI icMqwjnk hY Aqy mOjUdw pMQk hwlwq dy srlIkrn leI suihrd Xqn zrUrI hn[aunHW ny AMiqRMg kmytI dy smUh mYNbrW dy ivcwrW nUM gMBIrqw nwl suixAw[ hwzr mYNbrW ny icMqwivAkq kridAW ikhw ik dohW hI Dwrimk S^sIAqW nUM ivsPotk iksm dI ibAwnbwjI qoN guryjkrnw cwhIdw hY Aqy sUJvwn pMQ pRvwnq S^sIAqW dI kmytI bxw ky msly dw h`l k`Fxw cwhIdwhY[
mIitMg auprMq g`lbwq kridAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr AvqwrisMG ny ikhw ik iek`qrqw ivc Swml mYNbrW dy suJwA Anuswr vrqmwn smyN ivc pYdw hoey pMQkhwlwq dy Tos h`l leI pMQ dIAW pRvwinq S^sIAqW dI ie`k kmytI bxwey jwx dw PYslw kIqwigAw hY[ aunHW ikhw ik BweI rxjIq isMG F`frIAW vwly Aqy dmdmI tkswl dy muKI bwbw hrnwmisMG Kwlsw dovyN hI sUJvwn is`K S^sIAqW hn jo pMQ dy pRcwr leI inrMqr kwrjSIl hn[ aunHWikhw ik is`K kOm pihlW hI keI bwhrI cuxOqIAW dy rUbrU hY Aqy A`j ies nUM AwpsI ie`kjutqw AqysMgTn dI v`fI loV hY[ ies smyN smu`cIAW pMQk iDrW nUM sihj, sMjm qy hlymI qoN kMm lYidAW pMQdI cVHdI klw leI vfyrI BUimkw inBwauxI cwhIdI hY qW jo kOm ivc vMfIAW pwaux vwlIAWSkqIAW dy mnsUby kwmXwb nw ho skx[ aunHW ikhw ik pMQ dI suK SWqI leI pMQk soc r`Kx vwlwhr bSr S^sI qOr 'qy vI A`gy Awvy[
aunHW hor ikhw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb ijQy is`KW dw kyNdrI Dwrimk AsQwn hY, auQyhI smu`cI mnu`Kqw leI Awqimk iqRpqI dw kyNdr vI hY[ ies pwvn AsQwn dw ieiqhws gOrvmeIhY[ aunHW ikhw ik smyN-smyN 'qy mnu`Kqw dy duSmxW v`loN ies AMimRqmeI AsQwn nUM Fih-FyrI krndIAW cwlW c`lIAW geIAW[ 1984 ivc vI smyN dI BwrqI hkUmq v`loN ies 'qy golIAW dw mINh
6 46 46 46 46 4gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
vrHwieAw igAw[ ies mOky drSn krn AweI bydoSI sMgq nUM vI nw bKiSAw igAw[ ies G`lUGwrysmyN ShId hoey is`KW dI Xwd ivc hr swl 6 jUn nUM is`K kOm v`loN sRI Akwl qKq swihb ivKySrDWjlI smwgm kIqw jWdw hY pr ies G`lUGwry dI SWqmeI rUp ivc Xwd mnwaux smyN kuJ is`KivroDI qwkqW mOky dw Pwiedw auTwaux leI hr vwr Kll pwaux dw Xqn krdIAW hn[ ieh is`KkOm nUM bdnwm krn dI socI smJI swizS hY[ aunHW ikhw ik 6 jUn nUM SrDWjlI smwgm ivcSwml hox vwlIAW smUh pMQk iDrW nUM Aqy is`K sMgqW nUM ApIl hY ik auh is`K ivroDI SkqIAWdIAW cwlW qoN sucyq rihMidAW s`cKMf sRI hirmMdr swihb dI mwx-mrXwdw nUM iDAwn ivc r`Kx[
aunHW jwxkwrI idMidAW d`isAw ik AMiqRMg kmytI ny iSv sYnw v`loN v`K-v`K smyN qy is`KWiKlwP kIqI jWdI ibAwnbwjI dw sKq noits ilAw hY[ jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik iSv sYnwnUM AwpxIAW hrkqW qoN bwj Awauxw cwhIdw hY ikauNik AijhI ibAwnbwjI nwl pMjwb dw mwhOlASWq ho irhw hY[ aunHW pMjwb srkwr nUM ApIl kIqI ik Aijhy AnsrW dI pCwx krky aunHW nUMqurMq nkyl pweI jwvy[
ies mOky s. kyvl isMG bwdl jUnIAr mIq pRDwn, s. suKdyv isMG BOr jnrl sk~qr, s.rijMdr isMG mihqw, s. idAwl isMG koilAWvwlI, s. krnYl isMG pMjolI, s. rwmpwl isMGbihxIvwl, s. inrmYl isMG jOlW, s. sUbw isMG f~bvwlI, s. Bjn isMG Syrig~l, s. mMgl isMG,s. surjIq isMG gVHI, s. mohn isMG bMgI qy s. gurbcn isMG krmUMvwlw AMiqRMg kmytI mYNbr, s.hrcrn isMG mu~K sk~qr, fw. rUp isMG qy s. mnjIq isMG sk~qr, s. idljIq isMG bydI, s.blivMdr isMG jOVwisMGw, s. kyvl isMG, fw. prmjIq isMG sroAw qy s. ibjY isMG vDIk sk~qr,s. prmjIq isMG muMfwipMf in`jI shwiek Awid hwzr sn[ 31 meI
AMimRqsr- tI.vI.AYs. motr id~lI v~loN Awpxy nvyN lWc kIqy gey tI.vI.AYs. ivktr110 sI.sI. motr sweIkl Aqy tI.vI.AYs. AYksl 100 sI.sI. moipf dw pihlw mwfl s~cKMfsRI hirmMdr swihb ivKy Byt kIqw igAw[ kMpnI dy jnrl mYnyjr sRI XU.bI. pWfy ny donW vhIklWdIAW cwbIAW SoRmxI kmytI mYNbr s. gurmIq isMG bUh, vDIk sk~qr s. idljIq isMG bydI, s.prmjIq isMG muMfwipMf injI shwiek pRDwn swihb qy s~cKMf sRI hirmMdr swihb dy vDIk mYnyjrs. lKbIr isMG nUM sONpIAW[ aunHW ikhw ik sRI gurU rwmdws dy dr-Gr qoN hmySw bKiSSW dw KjwnWimldw irhw hY ies leI jdoN vI koeI nvyN mwfl dI vhIkl kMpnI v~loN iqAwr kIqI jWdI hY qWausdI pihlI g`fI sRI drbwr swihb ivKy Byt krky AwSIrvwd pRwpq kIqw jWdw hY[[
ies mOky sRI ArivMd gupqw eyrIAw mYnyjr pMjwb, sIR AYm.AYl. goiel eyrIAw srivsmYnyjr pMjwb, s. jsvMq isMG bydI fIlr gurU nwnk tI.vI.AYs., motI AhUjw sMgm tI.vI.AYs., sRIsMjy kumwr tI.AYm. srivs Aqy sRI sMjIv AroVw tI.AYm. sylz vI aunHW dy nwl sn[ 16 meI
6 66 66 66 66 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
s~cKMf sRI hirmMdr swihb ivKy sRI rwm ivlwspwsvwn nqmsqk hoey
AMimRqsr- Bwrq dy PUf splweI mMqrI sRI rwm ivlws pwsvwn s~cKMf sRI hirmMdrswihb nqmsqk hoey[ aunHW nwl audXog mMqrI sRI igrIrwj isMG, sRI Svyq milk qy sRI BUipMdrisMG Xwd mYNbr pwrlImYNt, s. gurpRqwp isMG it~kw izlHw pRDwn SoRmxI AkwlI dl AMimRqsrSihrI Aqy hor pRmu~K S^sIAqW vI sn[ sRI pwsvwn ny m~Qw tykx auprMq SoRmxI kmytI dy cI&sk~qr s. hrcrn isMG pwsoN s`cKMf sRI hirmMdr swihb qy ieQy siQq hor ieiqhwsk AsQwnWbwry jwxkwrI pRwpq kIqI[ sRI drbwr swihb dy sUcnw kyNdr ivKy p~qrkwrW nwl g~lbwq dOrwnsRI pwsvwn ny ikhw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb sWJIvwlqw dw pRqIk hY, ijs dy drSn kr kymn nUM SWqI Aqy skUn pRwpq hoieAw hY[ aunHW ny s`cKMf sRI hirmMdr swihb ivKy l`g rhy p`Qr,Aws-pws dIAW iemwrqW qy ielwky dy ho rhy suMdrIkrn dI BrpUr pRSMsw kIqI[
sUcnw kyNdr ivKy SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy mu~K sk~qr s. hrcrn isMG ny sRIpwsvwn nUM isropwE qy s~cKMf sRI hirmMdr swihb dw mwfl dy ky snmwinq kIqw[ ies mOky mu~KsUcnw AiDkwrI s. gurbcn isMG, s. suKbIr isMG vDIk mYnyjr, s. hrpRIq isMG Awid mOjUdsn[ 27 meI
s~cKMf sRI hirmMdr swihb ivKyjnwb Pwru Abdu~lw nqmsqk hoey
AMimRqsr- jMmU-kSmIr dy swbkw mu~K mMqrI jnwb Pwru^ Abdu~lw s~cKMf sRI hirmMdrswihb nqmsqk hoey[ aunHW s~cKMf sRI hirmMdr swihb m~Qw tyikAw qy sUcnw AiDkwrI s.jsivMdr isMG koloN sRI hirmMdr swihb dy ieiqhws dI jwxkwrI leI[
sUcnw kyNdr ivKy p~qrkwrW nwl g~lbwq kridAW aunHW ikhw ik mYN sWJIvwlqw dy iesmuk~ds AsQwn 'qy SrDw lY ky AwieAW hW[ iek svwl dy jvwb iv~c aunHW ikhw ik 1984 smyNjo kuJ is~KW nwl vwpirAw auh bhuq hI du~KdweI sI[ aunHW ikhw ik Bwrq vrgw koeI hor mulknhIN ij~Qy swry DrmW dy lok vsdy hox[ aunHW ikhw ik mYN eyQy Awpxy dyS dI SWqI Aqy BweIcwrksWJ dI Ardws krky c~ilAw hW[ aunHW ikhw ik jd vI myrw dyS iksy musIbq iv~c huMdw hY qW mYNsRI gurU rwmdws jI dy dr-Gr qoN ies dI KuShwlI leI Ardws krky jWdw hW[
sUcnw kyNdr ivKy SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy mu~K sk~qr s. hrcrn isMG ny jnwbPwru^ Abdu~lw nUM isropwE, loeI Aqy Dwrimk pusqkW dw sYt dy ky snmwinq kIqw[ ies mOky s.gurbcn isMG mu~K sUcnw AiDkwrI qy s. AMimRqpwl isMG shwiek sUcnw AiDkwrI vI mOjUd sn[
28 meI
(bwkI pMnw 71 'qy)
6 76 76 76 76 7gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
(31 meI 2016)
AMiqRMg kmytI dI iekqrqw auprMq pqrkwrW nwl glbwq krdy hoey jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI kmytI [ aunHW nwl s. kyvl isMG bwdl jUnIAr mIq pRDwn, s. suKdyv isMG BOr jnrl skqr,
AMiqRMg mYNbrwn s. rijMdr isMG mihqw, s. idAwl isMG koilAWvwlI, s. krnYl isMG pMjolI, s. inrmYl isM G jOlW,s. surjIq isMG gVHI qy s. rwmpwl isMG bihxIvwl, vDIk skqr s. idljIq isMG 'bydI' qy hor[
(31 meI 2016)
SRomxI kmytI dy muK d&qr sRI AMimRqsr ivKy AMiqRMg kmytI dI iekqrqw smyN pRDwngI krdy hoey jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI[ iekqrqw 'c hwzr SRomxI kmytI dy Ahudydwr,
AMiqRMg mYNbr swihbwn Aqy SRomxI kmytI dy au~c AiDkwrI[
6 86 86 86 86 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
(26 meI 2016)
gurduAwrw sRI dygsr swihb ktwxw (luiDAwxw) ivKy AMiqRMg kmytI dI iekqrqw dI pRDwngI krdy hoeyjQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI[ iekrqrw 'c hwzr SRomxI kmytI dy Ahudydwr,
AMiqRMg mYNbr swihbwn qy SRomxI kmytI dy au~c AiDkwrI[
muKI SRomxI pMQ AkwlI buFw dl qy hor pRmuK S sIAqW[ (14 meI 2016)
7 07 07 07 07 0gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
tI.vI.AYs. kMpnI dy jnrl mYnyjr sRI XU.bI.pWfy nvyN lWc kIqy geyy motr sweIkl qy moipf dIAW cwbIAW s. gurmIq isMG bUh mYNbr SRomxI kmytI, s. idljIq isMG 'bydI' vDIk skqr qy
s. prmjIq isMG muMfw ipMf injI shwiek nUM sONpdy hoey[ (16 meI 2016)
(27 meI 2016)
scKMf sRI hirmMdr swihb dy drSn krn Awey kyNdrI mMqrI sRI rwmivlws pwsvwn nUM sUcnw kyNdr ivKys. hrcrn isMG muK skqr SRomxI kmytI qy hor snmwinq krdy hoey[
7 17 17 17 17 1gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
s~cKMf sRI hirmMdr swihb ivKyjsits vI. gopwlw gOVw nqmsqk hoey
AMimRqsr- suprIm kort Aw& ieMfIAw dy j~j jsits vI.gopwlw gOVw s~cKMf sRI hirmMdrswihb nqmsqk hoey[ aunHW dy nwl sYSn j~j s. gurbIr isMG Aqy AYfI: sYSn j~j sRI jugqIgoiel ny vI m~Qw tyikAw[ aunHW s~cKMf sRI hirmMdr swihb nqmsikq hox auprMq ielwhI bwxIdw kIrqn suixAw qy SoRmxI kmytI dy mu~K sk~qr s. hrcrn isMG pwsoN s`cKMf sRI hirmMdrswihb qy aus nwl siQq Dwrimk AsQwnW dy ieiqhws bwry jwxkwrI pRwpq kIqI[ s~cKMf sRIhirmMdr swihb dy sUcnw kyNdr ivKy sRI vI.gopwlw nUM AYfvokyt s. BgvMq isMG isAwlkw mYNbrSoRmxI kmytI, mu~K sk~qr s. hrcrn isMG qy mu~K sUcnw AiDkwrI s. gurbcn isMG ny loeI,isropwE qy s`cKMf sRI hirmMdr swihb dw mwfl dy ky snmwinq kIqw[ p~qrkwrW nwl g~lbwqdOrwn aunHW ikhw ik ies muk~ds AsQwn dy drSn krky mn nUM SWqI pRwpq hoeI hY[ aunHW ikhwik s~cKMf sRI hirmMdr swihb sWJIvwlqw dw pRqIk hY qy ieQy hr Drm dy lok isr JukwauNdy hn[
aunHW ikhw ik s~cKMf sRI hirmMdr swihb Awaux qy SoRmxI kmytI dy AiDkwrIAW v~loN kIqygey mwx-snmwn leI DMnvwdI hW[ 14 meI
SRomxI kmytI dy krmcwrIAW nUM syvw-mukq hox 'qyin~GI ivdwiegI
AMimRqsr- SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy krmcwrIAW s. hridAwl isMG gurduAwrwieMspYktr, s. mMgq isMG muKqwry Awm, s. rmjIq isMG qy s. kulvMq isMG syvwdwr nUM syvw-mukqhox 'qy in`GI ivdwiegI id~qI geI[
ies mOky s. mnjIq isMG sk`qr ny ikhw ik s. hridAwl isMG gurduAwrw ieMspYktr34 swl, s. mMgq isMG muKqwry Awm 32 swl, s. rmjIq isMG 34 swl qy s. kulvMq isMG 31swl gurU-Gr dI syvw krn auprMq syvw-mukq hoey hn[ aunHW ikhw ik syvw-mukq hox vwly mulwzmbVy BwgW vwly hn ijnHW nMU SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI iv`c nOkrI krn dw suBwg pRwpq hoieAwhY[ aunHW ikhw ik syvw-mukqI dw smW qW hr ienswn qy AwauNdw hY, prMqU imhnq, lgn qyiemwndwrI nwl kIqI syvw dUsirAW leI imswl bxdI hY[ aunHW ikhw ik ienHW mulwzmW ny AwpxyijMmy l~gI syvw pUrI qndyhI, lgn qy imhnq nwl inBweI hY[ aunHW ikhw ik Ardws hY siqgurUienHW nMU cVHdI klw 'c r`Kx, qMdrusqI b^Sx qy ieh sRI gurU gRMQ swihb jI dy lV l`gy rihx[
ies mOky s. hridAwl isMG, s. mMgq isMG, s. rmjIq isMG qy s. kulvMq isMG nUM s.mnjIq isMG sk`qr ny isropwE, sRI swihb, loeI qy s~cKMf sRI hirmMdr swihb dw mwfl dy kysnmwinq kIqw[ ies mOky s. mihMdr isMG AwhlI, s. blivMdr isMG jOVwisMGw, s. rxjIq isMG,s. pRqwp isMG qy s. suKdyv isMG BUrwkohnw vDIk sk~qr Awid hwzr sn[ 5 meI
bwbw bMdw isMG bhwdr dI 300 swlw ShIdI nUM smripqgu: bIV bwbw buFw jI, TTw (qrn qwrn) ivKy gurmiq kYNp
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy idSw inrdySW hyT DrmpRcwr kmytI (SRomxI kmytI) v`loN bwbw bMdw isMG bhwdr dI 300 swlw ShIdI nUM smripq v`K-v`KimSnrI kwljW dy ividAwrQIAW leI iek rozw gurmiq kYNp gurduAwrw bIV bwbw bu`Fw jI T`Tw(qrn qwrn) dy bwbw KVk isMG dIvwn hwl ivKy krvwieAw igAw[ gurmiq kYNp dI AwrMBqw smyNBweI prdIp isMG dy hzUrI rwgI jQy ny ielwhI bwxI dy kIrqn duAwrw sMgqW nUM inhwl kIqw AqyigAwnI m`sw isMG qy igAwnI hrpwl isMG dy kvISrI jiQAW ny bIr rsI vwrW rwhIN bwbw bMdwisMG jI bhwdr dy jIvn qy rOSnI pweI[
auprMq gurmiq kYNp ivc ividAwrQIAW nUM sMboDn kridAW fw. rUp isMG sk`qr SoRmxIkmytI ny ikhw ik dsm ipqw sRI gurU goibMd isMG jI qoN QwpVw pRwpq bwbw bMdw isMG bhwdr sUrbIrXoDw qy mhwn is`K sn[ aunHw ikhw ik gurbwxI nwl Atu`t irSqw hox krky hI bwbw bMdw isMG jIbhwdr mwDo dws qoN gurU dy isMG sjy qy Kwlsw rwj dy pihly sMsQwpk hox dw mwx hwisl kIqw[aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny jo is`K pMQ leI kIqw hY auh ieiqhws Amdr sunihrIA`KrW ivc drj hY[ aunHW nOjvwn ividAwrQIAW nUM sMboDn kridAW ikhw ik auh bwbw bMdw isMGjI bhwdr dy jIvn qoN pRyrxw lYNdy hoey KMfy bwty dI pwhul Ck ky gurU vwly bxn qy klgIDr dsmySipqw dIAW KuSIAW lYx[
fw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI ny gurmiq ivcwr sWJy kridAW ikhw ik dsm ipqw sRI gurUgoibMd isMG jI ny jdoN AOrMgzyb nUM jPrnwmw iliMKAw sI qW aunHW ikhw sI ik myry cwr swihbzwdymyry qoN ivCV gey hn pr myrw Kwlsw pMQ Ajy vI ijauNdw hY[ aunHW ikhw bwbw bMdw isMG bhwdr nyjzby dy dm 'qy srihMd dI ie`t nwl ie`t KVkw id`qI qy Awpxy gurU kol kIqy pRx nUM AwKrI svwsWqIk is`KI isdk inBwauNdy hoey pUrw kIqw[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr Aijhy is`K jrnYlsn ijnHW nUM aunHW dy pu`qr dy du`K ny vI folx nhIN id`qw qy aunHW is`KI leI Awpw kurbwn kr id`qw[aunHW ividAwrQIAW nUM Sbd gurU sRI gurU gRMQ swihb jI ivc ivSvws r`Kx qy is`KI iv`c idRVHrihMidAW bwxI qy bwxy nwl juVn leI ikhw[
fw. srbjIq isMG (luiDAwxw) ny Awpxy ivcwr r`KidAW ikhw ik A`j dw smW igAwn dwhY[ aunHW ikhw swfy gurU swihbwn ny swnUM Sbd gurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy lV lwieAw hY ijs iv`cigAwn rUpmwn hY[ aunHW ikhw ik is`K dI soc ivc ij`q hY qy bwbw bMdw isMG bhwdr ny iesy idRV
7 37 37 37 37 3gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
jzby nwl srihMd Pqih kIqI qy pwpIAW nUM aunHW dy kIqy pwpW dI szw id`qI[ aunHW ividAwrQIAWnUM bwbw bMdw isMG bhwdr nUM Awpxw AwdrS bxwauNidAW is`KI ivc pRp`k rih ky bwxI nUM AwpxyjIvn dw AwDwr bxwaux leI ikhw[
ies mOky BweI mnjIq isMG mYNbr SRomxI kmytI, s. suKdyv isMG BUrw kohnw vDIk sk`qrqy s. bldyv isMG ipRMsIpl ShId is`K imSnrI kwlj ny vI ividAwrQIAW nwl gurmiq ivcwrW dIsWJ pweI[ smwgm auprMq Drm pRcwr kmytI v`loN BweI mnjIq isMG, s. AmrjIq isMGBlweIpur qy bwbw inrml isMG mYNbr SoRmxI kmytI, fw: rUp isMG sk~qr, s. hrBjn isMG mnwvWvDIk sk~qr, fw: ieMdrjIq isMG gogoAwxI qy fw: srbjIq isMG nUM XwdgwrI icMnH, loeI qyisropwE dy ky snmwinq kIqw igAw[ ies mOky s. jgjIq isMG qy s. kuulivMdr isMG mIq sk`qr,s. prmjIq isMG mYnyjr gurduAwrw bIV bwbw bu`Fw jI T`Tw (qrn qwrn) qy v`K-v`K imSnrIkwljW dy ipRMsIpl qy ieMcwrj vI hwzr sn[ 3 meI
Drm pRcwr kmytI vloN gurduAwrw sRI dmdmw swihbdorwhw ivKy "kysW dI mhqqw' ivSy 'qy sYmInwr
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI suc`jI AgvweI hyT DrmpRcwr kmytI (SRomxI gu: pR: kmytI) v`loN gurduAwrw sRI dmdmw swihb pwqSwhI nOvIN ipMf dorwhwizlHw luiDAwxw ivKy BweI qwrU isMG jI dI Shwdq nUM smripq kysW dI mh`qqw qy sWB-sMBwlsbMDI iek rozw sYmInwr krvwieAw igAw[ sYmInwr qoN pihlW jQydwr hrpwl isMG j`lw mYNbrSRomxI kmytI dy pRbMDW hyT hlkw dorwhw ivcly SRomxI kmytI ADIn AwauNdy skUlW dy b`icAWdrimAwn gurbwxI kMT mukwblw krvwieAw igAw[ ijs ivc pihlI qoN 12vIN klws dy krIbie`k hzwr b`icAW ny ih`sw ilAw[ ies mukwbly ivc pihlw, dUjw qy qIjw sQwn hwsl krn vwlyb`icAW nUM kRmvwr 1500/-, 1200/-, 1000/- qy 800/- rupey dI rwSI, srtIiPkyt, mYflqy isropwE dy ky snmwinq kIqw igAw[ bwkI b`icAW nUM mukwbly ivc ih`sw lYx 'qy srtIiPkyt qymYfl dy ky invwijAw igAw[
ies mOky s. idljIq isMG bydI vDIk sk`qr ny b`icAW nUM kysW dI sMBwl sbMDI krvweygey mukwbly ivc ih`sw lYx leI mubwrkbwd idMidAW ikhw ik SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dwienHW smwgmW nUM krwaux dw mu`K mksd is`KI nUM pRPu`ilq krky gurbwxI dw pRcwr qy pRswr krnwhY[ aunHW b`icAW nwl Awey mwipAW nUUM ikhw ik auh Awpxy Gr qoN hI Aijhw mwhOl isrjx ijsnwl b`icAW dw mn Btkx dI QW bwxI nwl juiVAw rhy[ aunHW ikhw ik skUlI ividAw dy nwl nwlb`icAW dw Awpxy Drm ivc pRp`k hoxw bhuq zrUrI hY[ aunHW ikhw ik A`j swihb-ey-kmwl dsmySipqw v`loN is`K kOm nUM id`qy sMdyS 'qy pihrw dyx dI loV hY qW hI AsIN swbq sUrq is`K dI pihcwxnUM kwiem r`K skdy hW[ ies mOky fw. prmjIq isMG sroAw vDIk sk`qr qy jQydwr hrpwl isMGj`lw ny vI kysW dI mhwnqw bwry cwnxw pwieAw[ ies smyN jQy. hrpwl isMG j`lw mYNbr SRomxIkmytI ny sYmInwr ivc Swml hoey SRomxI kmytI AiDkwrIAW, skUlW dy ipRMsIplW, pRcwrkW qy
7 47 47 47 47 4gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
pRbMDkW dw qih idloN DMnvwd kIqw[ies mOky s. idljIq isMG bydI qy fw. prmjIq isMG sroAw vDIk sk`qr, s. ismrjIq
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy idSw-inrdySW hyT DrmpRcwr kmytI (SoRmxI kmytI) v~loN bwbw bMdw isMG bhwdr Aqy hor isMGW dy 300 swlw ShIdIidhwVy nUM smripq sYmInwr dw AwXojn mwqw gujrI kwlj &qihgVH swihb iv~c kIqw igAw[AwrMBqw smyN Akwl purK dI ausqq kridAW mwqw gujrI kwlj, sRI PqihgVH swihb dyividAwrQIAW ny Sbd gwien kIqw[ sYmInwr dy dovyN sYSnW dI pRDwngI fw. gurmohn isMGvwlIAw au~p kulpqI, sRI gurU gRMQ swihb ivSv XUnIvristI ny kIqI[ mu~K mihmwn vjoN pRo. ikRpwlisMG bfUMgr swbkw pRDwn SoRmxI kmytI Aqy fw: rUp isMG sk~qr SoRmxI kmytI ny iSrkq kIqI[fw: blvMq isMG iF~loN ny kuMjIvq BwSn idMidAW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr iek AYsIS^sIAq sn, ijnHW nUM hornW smkwlI is~KW dI insbq sRI gurU goibMd isMG jI dI sMgq mwxn dwbVw QoVHw smW imilAw sI[ Kwlsw pMQ iv~c Swml ho ky aunHW ny AYsy kwrnwimAW nUM srMjwmid~qw, ijnHW dI imswl ieiqhws iv~c hor ikDry nhIN imldI[ aunHW ny is~KW nUM ijs qrHW muglWivru`D Drm Xu~D leI sMgiTq kIqw, sYink muihMmW iv~c ijs qrHW A~gy ho ky AgvweI kIqI Aqypihly is~K rwj dI sQwpnw krky pMjwb dy ieiqhws iv~c Dwrimk, rwjnIqk Aqy smwijk Kyqriv~c ineklwb dw jo mu~F bMinHAW Aqy AMq id~lI iv~c ShIdI smyN jo isdkidlI qy Afolqw dwpRgtwvw kIqw, aus qoN spSt hY ik auh bhuq hI pRiqBwSwlI qy bhup~KI S^sIAq dy mwlk sn[s. krnYl isMG pMjolI AMiqRMg mYNbr SoRmxI kmytI ny ikhw ik dsm ipqw ny bwbw bMdw isMG bhwdrnUM rwj pRbMD dIAW swrIAW nIqIAW id~qIAW qy zulm Kqm krn qoN bwAd Kwlsw rwj dy rUp iv~clokW dw rwj sQwipq kIqw[
smwgm dy mu~K mihmwn fw: rUp isMG ny ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny klgIDrdsmyS ipqw qoN QwpVw lYx auprMq Awpxy srIrk qy ieiqhwsk rUp nUM Kqm kr id~qw qy swrwjIvn gurU kw bMdw ho ky jIivAw[ aunHW ikhw gurbwxI ivAwiKAw krdI hY ik DrmI purS hIigAwnI ho skdw hY[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny bujidl ho cu~ky lokW iv~c cVHdI klwdw jzbw BirAw qy ieslwm nUM Jukw ky gurU swihb nwl kIqw vwAdw pUrw kIqw[ aunHW ikhw ikbwbw bMdw isMG bhwdr &qih dw bwdSwh sI[
7 57 57 57 57 5gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
pRo. ikRpwl isMG bfUMgr swbkw pRDwn SoRmxI kmytI ny ikhw ik SoRmxI gurduAwrw pRbMDkkmytI v~loN is~K rwj dy pihly sMsQwipk bwbw bMdw isMG bhwdr vWg bwkI is~K jrnYlW dy idn vImnwauxy cwhIdy hn[ aunHW ikhw ik skUlW qy kwljW dy ividAwrQIAW nUM iskMdr, pors, AlYgzYNfr,pwxIpq dI qIsrI lVweI, kurUkSyqr dy Xu~D dI jwxkwrI dyx dy nwl-nwl is~K bhwdr XoiDAWdw ieiqhws vI pVHwauxw cwhIdw hY[
sYmInwr dI pRDwngI kr rhy fw: gurmohn isMG vwlIAw vweIs cWslr sRI gurU gRMQ swihbivSv XUnIvristI ny ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr dw jIvn Awpxy Awp iv~c ie~k imswl hY[aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny bdlw lYx leI nhIN blik zbr qy zulm nUM Kqm krn qymzlUmW nUM iensw& idvwaux leI lVweI lVI[ aunHW smwgm iv~c Swml pRmu~K S^sIAqW AqysroiqAW dw jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI kmytI Aqy smu~cy Adwry v~loN DMnvwd kIqw[
sYmInwr ivc fw: hrdyv isMG gurU gRMQ swihb ivSv XUnIvristI, fw: srbijMdr isMG qyfw: prmbIr isMG pMjwbI XUnIvristI, fw: AmrjIq isMG gurU nwnk dyv XUnIvristI ny vI bwbwbMdw isMG jI bhwdr dy jIvn qy Jwq pwauNidAW v~K-v~K iviSAW 'qy prcy pVHy[ fw: jiqMdr isMGis~DU ipRMsIpl mwqw gujrI kwlj, igAwnI hrpwl isMG mu~K gRMQI gurduAwrw sRI PqihgVH swihb,s. suKdyv isMG BUrwkohnw vDIk sk~qr Drm pRcwr kmytI ny vI sMboDn kIqw[ styj sk~qr dIsyvw pRo: AnUpRIq isMG ny inBweI[
bwbw bMdw isMG bhwdr ny srihMd dI DrqI qysuqMqr is~K soc dw prcm JulwieAw- fw. rUp isMG
bwbw bMdw isMG bhwdr dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq sYmInwrjQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy idSw-inrdySW hyT Drm
pRcwr kmytI v~loN bwbw bMdw isMG bhwdr qy hor ShId isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUMsmripq sYmInwr krvwieAw igAw, ijs iv~c skUlW, kwljW Aqy imSnrI kwljW dy ipRMsIplW,pRcwrkW, skwlrW ny hwzrI BrI[
sYmInwr iv~c hwzr pRmu~K sKSIAqW nwl gurmiq ivcwrW dI sWJ pwauNdy hoey fw. rUpisMG ny ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny srihMd dI DrqI 'qy suqMqr is~K soc cw prcm
7 67 67 67 67 6gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
lihrwieAw[ aunHW ikhw ik kOm dIAW iemwrqW qy sMsQwvW dI auswrI kyvl DrmI purS hI krskdy hn[ aunHW ikhw ik klgIDr dsmyS ipqw dw QwpVw pRwpq krn qoN bwAd bwbw bMdw isMGbhwdr ny srihMd dI ie~t nwl ie~t KVkw id~qI[ aunHW ikhw ik Aiq ibKVy smyN is~K bwdSwhqkwiem krnw bwbw bMdw isMG bhwdr dI ivSyS pMQk syvw sI[
fw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI ny ikhw ik koeI vI kOm mwirAW nhIN mrdI, mrdI audoN hYjdoN auh Awpxy isDWqW qoN Btk jWdI hY[ aunHW ikhw ik Agr kOm nUM hmySw izMdw r~Kxw hY qWAwSwvwdI bxo qy hmySw cVHdI klw dI kwmnw kro[ fw. srbjIq isMG ny ikhw ik jo kOmW Awpxwieiqhws Bu~l jWdIAW hn auh kdy A~gy nhIN vD skdIAW[ ies leI zrUrI hY ik Awpxy ieiqhwsnUM bwr-bwr duhrwieAw jwvy[ aunHW ikhw ik cMgy ieiqhwskwr bnx leI is~Kx, isKwaux qy Amlkrn dI nIqI ApnwE[ aunHW ikhw ik A~j dw Xu~g kMipaUtr dw Xu~g hY ies leI ieiqhws dI KojleI sB qoN au~qm mwiDAm ieMtrnYt hY[ fw. gurvIr isMG ny ikhw ik mhWnwiek bwbw bMdw isMGbhwdr ny klgIDr ipqw qoN bwAd is~KW dI ibKrI hoeI SkqI nUM iek~qr kIqw[ aunHW ikhw ikbwbw bMdw isMG bhwdr nwl swry is~K is~KI qoN kurbwn hoey, iksy ny Awpxy Drm nUM nhIN bdilAw,blik Afol rih ky ShIdIAW pRwpq kIqIAW[ s. suKdyv isMG BUrw kohnw vDIk sk~qr DrmpRcwr kmytI ny ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny 8 mhIny duSmx dy Gyry iv~c rih ky sunihrwieiqhws isrijAw ijs nUM AsIN isjdw krdy hW[
ies mOky BweI jgdyv isMG hYf pRcwrk, BweI srvx isMG, BweI jsivMdr isMG ShUr,BweI blvMq isMG, BweI hIrw isMG minhwlw, BweI gurbcn isMG klsIAW qy BweI srbjIq isMGny vI gurmiq ivcwrW dI sWJ pweI[ ies mOky s. jgjIq isMG, s. kulivMdr isMG 'rmdws' qy s.ismrjIq isMG mIq sk~qr, s. ieMdr mohx isMG 'Anjwx' ieMcwrj pblIistI, s. mnjIq isMGieMcwrj, s. ikRpwl isMG cOhwn Aqy ipRMsIpl bldyv isMG Awid mOjUd sn[ 18 meI
sRI gurU goibMd isMG jI dIAW rihmqW nwl vroswey hoey Kwlsw rwj dy rUhy rvW qy is~K pMQdy mhW-nwiek, mhwn jrnYl bwbw bMdw isMG bhwdr, aunHW dy spu~qr bwbw AjY isMG Aqy aunHWnwl ShId hoey isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq gurduAwrw swihb gVHI gurdwsnMgl ivKy jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy idSw-inrdySW hyTgurmiq smwgm dw AwXojn kIqw igAw, ijs iv~c pMjwb dy au~p mu~K mMqrI s. suKbIr isMG bwdlny aucycy qOr qy iSrkq kIqI[ smwgm dy AwrMB iv~c s~cKMf sRI hirmMdr swihb dy hzUrI rwgIBweI dlbIr isMG qy gurduAwrw swihb gVHI gurdws nMgl dy hzUrI rwgI jQy ny ielwhI bwxI dykIrqn duAwrw sMgqW nUM inhwl kIqw[ BweI sivMdr isMG, BweI jrnYl isMG qy BweI pUrn isMGArSI dy FwfI jiQAW Aqy BweI gurnwm isMG qy BweI jogw isMG Bwgovwl dy kvISrI jiQAW ny bIrrsI vwrW duAwrw sMgqW nUM ShIdW dy ieiqhws nwl joiVAw[ Ardws BweI sulqwn isMG ny kIqIqy hukmnwmw isMG swihb igAwnI blivMdr isMG gRMQI s~cKMf sRI hirmMdr swihb ny ilAw[
sMgqW nUM sMboDn kridAW s. suKbIr isMG bwdl aup mu~K mMqrI pMjwb ny ikhw ik bwbwbMdw isMG bhwdr ny zbr-zulm, AinAW qy A~iqAwcwr ivru~D lVweI lVI[ aunHW ikhw ik bwbwbMdw isMG bhwdr is~K rwj dy ausr~eIey sn qy aunHW grIb ikswnW nUM aunHW dI zmIn dw mwlkbxwieAw[ ayunHW ikhw ik AkwlI rwj iv~c is~K gurU swihbwn qy ShId isMGW dIAW XwdgwrW qyqkrIbn 1 hzwr kroV rupey qoN v~D dI rkm KrcI geI[ aunHW ikhw ik SqwbdIAW mnwaux dwmksd nOjvwnW nUM Awpxy ieiqhws qoN jwxUM krvwauxw hY qy hr ivAkqI SqwbdI smwgmW iv~cAwpxy pUry pirvwr smyq hwzrIAW Br ky klgIDr dsmyS ipqw dIAW KuSIAW hwsl kry[ jQydwrsu~cw isMG lMgwh ny bwbw bMdw isMG bhwdr jI dI jIvnI qy cwnxw pwauNidAW smUh sMgqW dwDMnvwd kIqw ijnHW aunHW nwl ienHW smwgmW iv~c v~D cVH ky Xogdwn pwieAw[
s. hrcrn isMG mu`K sk`qr ny ikhw ik zulm AinAW iKlw& jUJdy hoieAW ShIdI pRwpqkr jwxw Kwlsy dw imSn irhw hY[ smyN dy zwbr hukmrwnW v~loN grIbW, inqwixAW Aqy d~by kuclylokW nUM smwnqw qy inAW idvwaux leI klgIDr ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ij`Qy Awp swrI aumrsMGrSSIl rhy, au~Qy Awpxy AMiqm smyN iesy imSn nUM inrMqr jwrI r~Kx leI nWdyV dI DrqI qoNbwbw bMdw isMG jI bhwdr nUM QwpVw dy ky pMjwb v~l qoirAw[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG jIbhwdr ny Awpxy swQI isMGW smyq ijs qrHW cVHdI klHw nwl Shwdq pRwpq kIqI aus dI imswldunIAW dy ieiqhws iv~c hor ikDry nhIN imldI[ ies mOky pMjwb ivDwn sBw dy swbkw spIkr s.inrml isMG kwhloN ny vI sMgqW nUM sMboDn kIqw[
ivSyS irport:
7 87 87 87 87 8gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
ies auprMq s. suKbIr isMG bwdl aup mu~K mMqrI nUM jQydwr su~cw isMG lMgwh mYNbrSRomxI kmytI, s. hrcrn isMG mu~K sk~qr, fw. rUp isMG sk~qr SoRmxI kmytI v~loN sRI swihb,loeI, isropwE Aqy snmwn icMnH dy ky snmwinq kIqw igAw[ styj sk~qr dI syvw s. suKdyvisMG BUrw kohnw ny inBweI[
ies mOky s. gurbcn isMG b`byhwlI qy sRI dys rwj Du~gw sMsdI sk~qr, s. lKbIr isMGlodInMgl, s. suKijMdr isMG lMgwh mYNbr izlHw pRISd, s. jgrUp isMG syKvW, SoRmxI kmytI mYNbrjQydwr rqn isMG jPrvwl, s. guirMdrpwl isMG gorw, s. s~jx isMG b~jUmwn, s. gurnwm isMGj~sl qy s. kSmIr isMG birAwr, s. bKSIS isMG DwrovwlI swbkw mYNbr AMiqRMg kmytI, s.jgjIq isG mIq sk~qr, s. sul~Kx isMG mYnyjr sRI drbwr swihb, s. ieMdr mohx isMG'Anjwx' ieMcwrj pblIistI Aqy BwrI igxqI iv~c sMgqW hwzr sn[ 20 meI
gurduAwrw swihb gVHI gurdws nMgl qoN idlI qk ngr kIrqn:mhwn is`K jrnYl qy pihly is~K hukmrwn bwbw bMdw isMG jI bhwdr, aunHW dy spu~qr
bwbw AjY isMG qy hor ShId isMGW dy 300 swlw ShIdI idhwVy nUM smripq SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI v``loN gurduAwrw swihb gVHI gurdws nMgl qoN mihrOlI, id`lI qk ngr kIrqnsjwieAw igAw[ ngr kIqrn 21 meI nUM AwrMB hoieAw Aqy 29 meI nUM smwpq hoieAw[
ngr kIrqn dI AwrMBqw qoN pihlW gurduAwrw swihb ivKy r~Ky sRI AKMf pwT swihb dyBog pwey gey[ sMgqW nwl gurmiq ivcwrW sWJIAW kridAW isMG swihb igAwnI jgqwr isMG nyikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny dsm ipqw swihb sRI gurU goibMd isMG qoN QwpVw lYx auprMqzulm dy Kwqmy leI vjIdy nUM mwirAw qy srihMd dI ie~t nwl ie~t KVkweI[ aunHW ikhw ik bwbwbMdw isMG bhwdr nUM gurdws nMgl dI gVHI iv`coN isMGW smyq igR&qwr kIqw igAw[ aunHW ikhw ikid~lI ivKy bwbw jI dy spu~qr bwbw AjY isMG dw kwljw aunHW dy swhmxy k`F ky ShId kr id~qwigAw Aqy bwbw jI dw mws jmUrW nwl noc-noc ky ShId kIqw igAw[ aunHW ikhw ik ieh iekAYsI imswl hY jo dunIAW dy ieiqhws iv~c ikDry nhIN imldI[
jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI kmytI ny bwbw bMdw isMG jI bhwdr dI Adu~`qI Shwdq'qy cwnxw pwaux dy nwl-nwl ngr-kIrqn iv~c Swml hox vwlIAW pRmu~K S^sIAqW, DwrimkjQybMdIAW, sBw suswietIAW, inhMg isMG jQybMdIAW, skUlW kwljW dy ividAwrQIAW Aqy smu~cIAWsMgqW dw DMnvwd kIqw[ aunHW Aihm AYlwn kridAW ikhw ik SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytIis~KW dI isrmOr sMsQw hox dy nwqy id~lI is~K gurduAwrw mYnyjmYNt kmytI nUM bwbw bMdw isMG jIbhwdr dy SqwbdI smwgm mnwaux leI 2 kroV rupey dI shwieqw dyvygI[ ies qoN ielwvw ngrkIrqn dy pRbMDk jQydwr su~cw isMG lMgwh ny vI sMgqW nUM sMboDn kIqw[
auprMq sRI gurU gRMQ swihb jI dI Cqr-CwieAw qy pMj ipAwirAW dI AgvweI iv~c ngrkIrqn rvwnw hoieAw[ pwlkI swihb vwlI g~fI dy ip~Cy-ip~Cy sRI gurU hirgoibMd swihb jI, sRIgurU qyg bhwdr swihb jI Aqy sRI gurU goibMd isMG jI dy pwvn Ssqr-bsqr, kMGw qy kysW dy
7 97 97 97 97 9gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
drSn krwaux vwlI g~fI vI c~l rhI sI[ ngr kIrqn nwl bwbw Avqwr isMG ibDI cMdIsMprdw dy jQy v~loN hwQI, GoiVAW 'qy svwr gurU kIAW lwflIAW POjW siq sRI Akwl dy jYkwryC~fdIAW jw rhIAW sn qy skUlW dy b~cy vI Swml sn[ siqnwmu-vwihgurU dw jwp krdIAWsMgqW kVwky dI grmI iv~c vI cVHdI klw dw sMkyq dy rhIAW sn[ gurU-Gr nwl SrDw r~KxvwilAW v~loN jgHw-jgHw lMgr qy TMFy-im~Ty jl dIAW CbIlW lgweIAW geIAW sn[ pihly idnngr kIrqn gurduAwrw swihb gVHI gurdws nMgl qoN c~l ky ipMf lMgwh, jOVw C`qrW, bopwrwey,sMgqpurw, dOlqpur, klwnOr, rhImWbwd, Adwlqpur, dyhV gvwr, ATvwl, kotlI sUrq m~lHI,fyrw pTwnw, iSkwr mwCIAW, cwkWvwlI, kwhlWvwlI, fyrw bwbw nwnk, TyTrky, Drmkot, JMgI qoNhuMdw hoieAw gurduAwrw bwbw bu~Fw jI rmdws ivKy ivSrwm krn leI ruikAw[
ngr kIrqn dI dUsry idn gurduAwrw swihb bwbw bu~Fw jI rmdws qoN c`l ho kyg`gomwhl, gujrpurw, Ajnwlw, eIswpur, twhlI swihb, Bu~lr cugwvW, civMfw, vxIeyky, rxIkymoV, AtwrI, nyStw rwjwqwl, srwey Amwnq KW, gMfIivMf srW, bigAwVI qoN huMdw hoieAw rwq dyivSrwm leI gurduAwrw swihb bIV bwbw bu~Fw jI, T~Tw (qrn-qwrn) ivKy phuMicAw[
qIsry idn ngr kIrqn dI rvwngI pulIs bYNf Aqy skUlW dy bYNf dI Swno SOkq nwlrUhwnIAq dw idRS pyS kridAW gurduAwrw swihb bIV bwbw bu~Fw jI T~Tw, qrn-qwrn qoN kIqIgeI[ AwrMBqw smyN s. rijMdr isMG mihqw qy s. gurbcn isMG krmUMvwlw AMiqRMg mYNbr SRomxIkmytI ny ngr kIrqn ivc Swml smUh Dwrimk sBw suswietIAW, inhMg isMG jQybMdIAW,tkswlW, skUlW kwljW dy b~icAW, pulIs A&srW, ipRMt Aqy ielYktRwink mIfIAw qy smUh sMgqWdw DMnvwd kridAW aunHW nUM jI AwieAW ikhw[ ngr kIrqn gurduAwrw swihb bIV bwbw bu~Fw jIT~Tw qoN rvwnw ho ky Jbwl, gurduAwrw bwbw boqw isMG jI bwbw grjw isMG jI nUrdI srW, qrnqwrn Sihr, bweIpws goieMdvwl, pMforI, nOrMgwbwd SyKc~k, Brovwl, PiqAwbwd, goieMdvwlswihb, muMfI moV, qlvMfI cODrIAW qoN huMdw hoieAw rwq nUM gurduAwrw sRI byr swihb, sulqwnpurloDI (kpUrQlw) ivKy TihirAw[
ngr kIrqn cOQy pVwA leI gurduAwrw sRI byr swihb, sulqwnpur loDI qoN rvwnw ho kyf~lw, moV mlsIAW, sIcyvwl, eIsyvwl, mlsIAW, kwlyvwlI bwVw, nUrpur c~Tw, nUrmihl bweIpws,bhwdrpur, sMgqpurw, bygmpurw, pRqwppurw qoN huMdw hoieAw gurduAwrw sRI gurU Arjn dyv jIpwqSwhI pMjvIN, mO swihb (jlMDr) ivKy rwq dw ivSrwm kIqw[
gurduAwrw sRI gurU Arjn dyv jI pwqSwhI pMjvIN, mO swihb qoN ngr kIrqn pMjvyNpVwA leI rvwnw hoieAw[ ieh auh pwvn DrqI hY ij~Qy sRI gurU Arjn dyv jI dw ivAwh mwqwgMgw jI nwl hoieAw[ Aiq dI grmI hox 'qy vI SrDwvwn sMgqW gurU rMg iv~c rMgIAW nwl c`lrhIAW sn[ jQydwr Avqwr isMG pRDwn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny ngr kIrqn dwluiDAwxw pu~jx qy in`Gw svwgq kIqw[ sRI gurU Arjn dyv jI pwqSwhI pMjvIN mO swihb (jlMDr)qoN rvwnw ho ky ngr kIrqn iPlOr, lwfovwlI, nUrpur byt, slym twbrI, rylvy stySn luiDAwxw,cONk Bgq isMG, gurduAwrw swihb ShIdW PyrUmwn, pRqwp cONk, Syrpur cONk, igAwspurw, kMgnvwl,
8 08 08 08 08 0gurduAwrw gzt hwV (jUn 2016)
gurduAwrw ryrU swihb, swhnyvwl, rwjgVH, dorwhw pu~l, gurduAwrw mMjI swihb kotW, bIzw,ilbVw, kMnw, mMfI goibMdgVH, srhMd qoN huMdw hoieAw rwq dy ivSrwm leI gurduAwrw sRI PiqhgVHswihb srihMd ivKy TihirAw[
ngr kIrqn CyvyN pVwA leI klgIDr dsmyS ipqw dy Coty-Coty do lwlW swihbzwdwjorwvr isMG jI swihbzwdw &qih isMG jI Aqy mwqw gujrI jI dI lwswnI Shwdq dy AsQwngurduAwrw sRI &qihgVH swihb, srhMd dI DrqI qoN rvwnw hoieAw[ ngwry dI cot nwl gqkwpwrtIAW Awpxy-Awpxy zOhr idKwauNdIAW ngr kIrqn dI Swn vDw rhIAW sn[ ieQoN ngrkIrqn dI rvwngI qoN pihlW s~cKMf sRI hirmMdr swihb jI dy hzUrI rwgI BweI suKijMdr isMG dyjQy v~loN AMimRqmeI bwxI dy kIrqn duAwrw sMgqW nUM inhwl kIqw igAw[ BweI hrpwl isMG mu~KgRMQI gurduAwrw sRI &qihgVH swihb ny Ardws auprMq hukmnwmw ilAw[ SrDwlU sMgqW v~loN pUryrsqy iv~c v`K-v`K qrHW dy lMgr Aqy TMFy im~Ty jl dIAW CbIlW lgw ky sMgqW dI syvw kIqI jwrhI sI[ ngr kIrqn gurduAwrw sRI &qihgVH swihb, srhMd qoN rvwnw ho ky pitAwlw moV,Swmpur, hMswlI swihb, ijMdrgVH, irauxw nIvW, pqwlsI, cMdUmwjrw moV, bsMqpurw, augsIsYxIAW, iplKVI, rwjpurw SMBU bYrIAr qoN huMdw hoieAw rwq dy ivSrwm leI gurduAwrw sRI mMjIswihb, AMbwlw (hirAwxw) ivKy TihirAw[
Agly pVwA leI ngr kIqrn mIrI-pIrI dy mwlk sRI hrgoibMd swihb jI dI crn-CohpRwpq gurduAwrw sRI mMjI swihb bwaulI swihb pwqSwhI CyvIN AMbwlw qoN rvwnw hoieAw[ ieQysMgqW nwl gurmiq ivcwrW dI sWJ pwauNidAW s. rGUjIq isMG ivrk sInIAr mIq pRDwn SoRmxIkmytI ny ikhw ik klgIDr dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ny jd nWdyV ivKy bwbw bMdw isMGbhwdr nMU isMG sjwieAw qy Kwlsy dw AwgU Qwp ky zwlmW nUM soDx ih`q pMjwb v`l qoirAw qW bwbwbMdw isMG bhwdr dI AgvweI iv`c wlsy ny mugl rwj dy mihl Fih-FyrI kr id`qy[ aunHW ikhw ikAwKrI smyN qIk is`KI kysW suAwsW sMg inBwaux vwly bwbw bMdw isMG bhwdr dI Shwdq qoN sB nMUpRyrxw lYx dI loV hY[ ngr kIrqn gurduAwrw sRI mMjI swihb bwaulI swihb pwqSwhI CyvIN AMbwlwqoN rvwnw ho ky AMbwlw CwauxI, Swhpur, mCoNdw, sRI gurU gRMQ swihb Bvn, Swhpur mwrkMfw, mIrI-pIrI hspqwl, rqngVH, SrIPgVH, DMnDyVI, mswxw, ipplI, smwxw bwaU, nIloKyVI, qrwvVI,SwmgVH, ilbrtI cONk, AweI.tI.AweI. cONk, mwfl twaUn sYktr-13 qoN huMdw hoieAw rwq dyivSrwm leI fyrw kwr syvw klMdrI gyt, krnwl (hirAwxw) ivKy phuMicAw[
iv~c cwh, ibskut, Pl Awid dy lMgr Aqy TMFy im~Ty jl dIAW CbIlW lgw ky sMgqW dI syvw kIqIgeI[
sRI gurU nwnk dyv jI qy mIrI-pIrI dy mwlk CyvyN pwqSwh sRI gurU hrgoibMd swihb jI dypiv`qr crnW dI Coh pRwpq gurduAwrw mjnMU it`lw swihb id`lI qoN ngr kIrqn jYkwirAW dI gUMj'c Awpxy AwKrI pVwA gurduAwrw swihb mihrOlI leI rvwnw hoieAw[ ngr kIrqn dI rvwngIqoN pihlW BweI sMdIp isMG hzUrI rwgI s`cKMf sRI hirmMdr swihb, BweI pUrn isMG ArSI qy BweIjgdIS isMG vfwlw dy FwfI jiQAW v~loN AMimRqmeI bwxI dy kIrqn Aqy bIr-rsI vwrW duAwrwsMgqW nUM inhwl kIqw igAw[
ieQy sMgqW nwl gurmiq ivcwrW sWJIAW kridAW isMG swihb igAwnI gurbcn isMGjQydwr sRI Akwl q^q swihb ny ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr ijnHW nwl 700 dy krIb isMGWnMU gVHI gurdws nMgl qoN mihrOlI qIk smyN dI mugl hkUmq ny bMdI bxw ky ilAWdw A`j aus mhwnjrnYl dI Shwdq nMU smripq ngr kIrqn SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN sMgqW dy sihXognwl sjwieAw jwxw is`K kOm leI bVy mwx vwlI g`l hY[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr nyAMqly smyN is`KI isdk nw C`fidAW bybwk ho ky Shwdq id`qI[ aunHW ikhw ik A`j loV hY ik hrpirvwr Awpxy b`icAW nMU ieiqhws qoN jwxU krvwey[
ies mOky jQydwr sucw isMG lMgwh mYNbr SoRmxI kmytI ny sMgqW nMU sMboDn kridAW ikhw ikbwbw bMdw isMG bhwdr nMU swfI s`cI SrDWjlI ieh hovygI ik AsIN aunHW nMU smripq smwgmW iv`cSmUlIAq krky lwswnI ieiqhws nMU sdw Xwd rKIey qW ik Awaux vwlI nvIN pIVHI AwpxIivrwsq qy mwx kr sky[ bwbw blbIr isMG muKI SRomxI pMQ AkwlI bu`Fw dl ny smUh inhMg isMGjQybMdIAW v`loN ikhw ik dsm ipqw sRI gurU goibMd isMG jI dI Srn iv`c AwauNidAW hI mwDo dwsbYrwgI AMimRq Ck ky nw isrP bwbw bMdw isMG bhwdr bixAw blik aus dw jIvn, suBwA,pihrwvw qy ivcwr vI bdl gey[ aunHW ikhw ik bwbw bMdw isMG bhwdr dI Shwdq qoN is`iKAwlYNidAW nOjvwn pIVHI KMfy bwty dI pwhul Ck ky gurU vwlI bxy[ ies qoN ielwvw s. mnjIq isMGjI.ky. pRDwn id`lI is`K mYnyjmYNt kmytI qy s. suKdyv isMG BUrw kohnw vDIk sk`qr SoRmxI kmytI nyvI sMboDn kIqw[ auprMq smwgm iv~c Swiml pRmu~K S^sIAqW nUM snmwinq kIqw igAw[
ngr kIrqn iv`c pihly idn qoN hI SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI Drm pRcwr kmytIv~loN AwpxI pUrI tIm nwl Bytw rihq iltrycr sMgqW nUM is~KI dy pRcwr-pRswr vjoN vMifAw jWdwirhw[ v`K-v`K QwvW 'qy puils dy jvwnW v`loN sRI gurU gRMQ swihb jI nUM slwmI id`qI geI[
ngr kIrqn dOrwn s. rijMdr isMG mihqw AMiqRMg mYNbr, s. surjIq isMG iB`tyvF qy s.vIr isMG lopoky, s. guirMdrpwl isMG gorw, jQydwr rqn isMG jPrvwl, s. s~jx isMG b~jUmwn,s. gurnwm isMG j~sl, s. kSmIr isMG birAwr, s. bKSIS isMG DwrovwlI, s. AmrIk isMGivCoAw, bwbw inrml isMG, s. KuSivMdr isMG BwtIAw, s. ivrsw isMG vltohw ivDwiek, jQydwrjrnYl isMG fogrWvwlw, sMq jgjIq isMG jI hrKovwl, s. svrn isMG kulwr, s. bldyv isMGkilAwx, s. iSMgwrw isMG lohIAW, bIbI gurmIq kOr, bIbI auipMdrjIq kOr, s. hrijMdr isMGl~lIAW, s. srUp isMG FysI, s. hrpwl isMG j`lw, Tykydwr kMvl ieMdr isMG, bIbI rijMdr kOr,s. ipRqpwl isMG mu~K syvwdwr gurduAwrw dUK invwrn swihb, s. blivMdr isMG lwielpurI, s.ieMdrjIq isMG m~kV, s. minMdrpwl isMG m~kV, s. ikRpwl isMG bfUMgr swbkw pRDwn SoRmxIkmytI, bwbw blbIr isMG 96 kroVI, s. krnYl isMG pMjolI, sMq suKijMdr isMG, sMq jrnYl isMGAwhlovwl, s. gurdIp isMG BwnoKyVI, jQydwr bldyv isMG Xmunwngr, jQydwr bldyv isMG Kwlswihswr, jQydwr jgsIr isMG mWgyAwxw, bIbI mnjIq kOr Xmunwngr, bwbw Avqwr isMG surisMGvwly, bwbw inhwl isMG hrIAW vylW v`loN bwbw nwgr isMG, bwbw m`Kx isMG qrnw dl, bwbw jogwisMG krnwl vwly, s. drSn isMG iSvwilk, s. hrpRIq isMG iSvwilk, s. hrcrn isMG mu~Ksk~qr, sk~qr fw. rUp isMG qy s. mnjIq isMG, vDIk sk`qr s. blivMdr isMG jOVwisMGw, s.suKdyv isMG BUrw kohnw, s. hrBjn isMG mnwvW, s. mihMdr isMG AwhlI, s. kyvl isMG, s.prmjIq isMG sroAw, s. pRqwp isMG qy s. ibjY isMG, s. prmjIq isMG muMfwipMf injI shwiek,mIq sk`qr s. jgjIq isG, s. sMqoK isMG, s. kulivMdr isMG, s. blivMdr isMG kwhlvW, s.jsivMdr isMG dInpur, s. hrjIq isMG lwlU GuMmx, s. gurmIq isMG bu~tr, s. sk~qr isMG, s.mihMdr isMG, s. siqMdr isMG, s. ismrjIq isMG, s. cwnx isMG, s. qrivMdr isMG qy s.hirMdrpwl isMG, s. sul~Kx isMG mYnyjr, s. suKivMdr isMG gryvwl pI.ey. Aqy SRomxI kmytI dystwP qy sMgqW ny syvwvW inBweIAW[