This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
fasi 2 lari
bombebi cxinvalis TavzeTomas de vaalis recenzia ronald asmusis wignze
`patara omi, romelmac SeZra msoflio~ gv. 18
VS: videokamerebi saarCevno ubnebze gv. 12
mark maleni: izolacia gv. 14
interviu linkoln mitCelTan gv. 15
poloneTi axali prezidentis molodinSi gv. 35
siRaribis Sefaseba saqarTveloSi gv. 38
Sambas liberalizmi gv. 30
Cerqezebis genocidi gv. 33
dedamiwis dRis me-40 wlisTavi gv. 42
# 28 / 26 aprili - 2 maisi / 2010
Telavi, yvareli, lagodexi
gori, qareli, xaSuri
zestafoni, quTaisi, samtredia
ureki, qobuleTi, baTumi
foTi, senaki, zugdidi
FM 105.5FM 103.0FM 104.5FM 101.0FM 101.9
nomerSi:
02 redaqtori
04 mokled
06 fotoreportaJi
07 vrclad
10 mediamonitoringi
winasaarCevno xma
12 ori azri
videokamerebi saarCevno
ubnebze
eka siraZe-delone v.s. levan TarxniSvili
14 Tvalsazrisi
izolacia
mark maleni
15 interviu
pragmatuli megobroba
linkoln mitCeli
politika
18 bombebi cxinvalis
Tavze
saubrebi liberalizmze
26 siRaribis Sefaseba
saqarTveloSi
40 axali media da politika
blogeri politikosebi
42 Tvalsazrisi
dedamiwis dRis me-40
wlisTavis gamo
jon basi
kultura
43 sikvdilis rokva
wignebi
44 CamorCenili
miliardi:
sporti
46 wyali da balaxi
qalaqSi moxetiale kacis
Canawerebi
48 xom ar gveCxuba?
Jurnali `liberali~ gamoicema fond `Ria sazogadoeba - saqarTvelos~
mxardaWeriT.
avtoris / avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba
ar gamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~
pozicias. Sesabamisad, fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.
The views, opinions and statements expressed by the authors and those providing comments
are theirs only and do not necessarily reflect the position of Open Society Georgia Foundation.
Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not responsible for the content of the
Tis moqalaqis vladimer vaxanias procesze Camovida. rogorc TviTon Tqva, saqmeSi aSkarad politikuri motivebi ikveTeboda. radganac moskovidan saqarTve-los xelisuflebis verc erT warmomadgenels ver daukavSirda, ifiqra, _ TbilisSi movaxerxeb da, Tu prezidents ara, vinmes mainc Sevxvdebio. sergei kova-liovma preskonferenciaze rusi xalxis saxeliT bodi-Si moixada agvistos omis gamo da Tqva, rom is da misi kolegebi swored ruseTis mTavrobas sdebdnen brals momxdarSi. pirvelma arxma aCvena es preskonferencia, oRond gviTxra, rom sergei kovaliovis vizitis mizani qarTveli xalxisTvis solidarobis gamocxadeba da ruseTis xelisuflebis dadanaSauleba iyo. danarCe-ni, rac man vaxanias saqmeze da qarTuli sasamarTlo sistemis SesaZlo xarvezebze ilaparaka, mayurebels ar gaugia. amaze araferi uTqvamT, arc erTi sityva. Tanac es yvelaferi ara kerZo telekompaniam, aramed, sazogadoebrivma mauwyebelma gadasca.
andrei saxarovis premiis laureati, 80 wlis ser-gei kovaliovi, adamiani, romelsac `ruseTis sindiss~ uwodeben, saqarTvelos mediam da xelisuflebam arad Caagdo. samagierod, ori Tvis Semdeg didi zar-zeimiT Seegeba mis kolegebs _ novodvorskaias, ilarionovs, bukovskis da borovois.
Tomas de vaalis statia ronald d. asmusis axlad gamocemul wigns Seexeba. wigns ase hqvia _ `patara omi, romelmac SeZra msoflio~, da is 2008 wlis agvistos konfliqtis Sesaxebaa.
regionSi arastabiluri viTare-bis SeqmnaSi saakaSvilma ruseTi daadanaSaula. misi TqmiT, swored es arastabiluroba aZlevs Tavi-suflad moqmedebis saSualebas, birTvuli nivTierebebis kontra-bandistebs.
saerTaSoriso saagentosTan interviuSi prezidentma saakaS-vilma aRniSna, rom regionSi `Savi xvrelebi~ arsebobs, radgan saqarTvelo ver akontrolebs afxazeTisa da samxreTi oseTis teritoriebs. misi TqmiT, saqar-TvelosTvis saukeTeso Tavdacva iqneba, Tuki dasavleTi metad CaerTveba regionis saqmeebSi. man xazi gausva, rom gulisxmobs aSS-s aqtiurobas qveynis politi-kur, ekonomikur da usafrTxoe-bis sakiTxebSi, da ara samxedro monawileobas.
birTvuli nivTierebebi maTi Senaxvis adgilebis miRma aRmou-CeniaT.
samitze gamosvlisas barak oba-mam ganacxada, rom am mxriv axali safrTxeebi arsebobs.
`mraval qveyanaSia birTvuli nivTierebebi, romelTa moparva SeiZleba maTi gayidvis da bir-Tvuli iaraRis Seqmnis moti-viT. vaSlis zomis plutoniums SeuZlia moklas da daasaxiCros asobiT aTasi udanaSaulo adamia-ni. teroristuli organizaciebi, iseTebi, rogoricaa al-qaida, araerTxel Seecadnen birTvuli iaraRis dasamzadeblad saWiro masalis mopovebas. maT es masala erTxel mainc rom eSovaT, isini mas aucileblad gamoiyenebdnen~, _ ganacxada obamam.
saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministroSi ar gascemen infor-macias imis Taobaze, Tu ra daad-gines gamoZiebisas _ risTvis iyo gankuTvnili gasul Tves maT mier dakavebuli urani.
`saerTaSoriso krizisuli jgufis~ kavkasiuri ofisis xel-mZRvaneli lorens Sitsi ambobs, rom misTvis saqarTveloSi uranis dakavebis sami SemTxvevaa cnobi-li.
da. Sitsis TqmiT, gamoZiebisas dadginda, rom garik dadaians es nivTiereba novosibirskidan mohqonda. ruseTis am qalaqSi birTvuli eleqtrosadgurebis-Tvis sawvavs awarmoeben.
lorens Sitsi ambobs, rom uranis yvela es gadamzidvelebi SemTxveviTi adamianebi iyvnen, romlebmac am nivTierebis trans-portireba soliduri gasamrje-los xaTriT gadawyvites.
rusi eqsperti usafrTxoebis sakiTxebSi pavel felgengaueri ambobs, rom birTvul iaraRze kontroli ssrk-Si Zalian susti iyo da ruseTSi igi dResac ar aris Zlieri.
`sabWoTa dros mec mqonda ra-diaqtiul nivTierebebTan ur-TierToba, saxlSi, macivarSic ki vinaxavdi~, _ ambobs igi.
saqarTvelos Ss saministroSi acxadeben, rom zustad ar ician ramdeni radiaqtiuli nivTiere-ba gadis saqarTvelos gavliT da rogoria amgvari tvirTebis masStabi.
statiaSi gamoyenebulia radio `exo kavkazas~ informacia.
7liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
vrclad
xarkovSi ruseTisa da ukrainis prezidentebis daugegmavad gamar-Tuli Sexvedris Sedegebi yvelas-Tvis moulodneli aRmoCnda. viqtor ianukoviCma da dmitri medvedevma or mniSvnelovan SeTanxmebas moawe-res xeli. erTis Tanaxmad, rusuli Savi zRvis floti ukrainaSi kidev 25 wliT darCeba. meore ki ukrainas rusuli gazis nakleb fasad yidvis SesaZleblobas aZlevs.
ukraina rusul gazs 30 procen-tiT nakleb fasad aprilidanve SeiZens da yovel 1000 kubur metr gazSi, 330 aSS dolaris nacvlad, 220-230 dolars gadaixdis.
SeTanxmebebis Sesaxeb bevrs saubroben ukrainaSic da ruseTSic. ukrainis umaRlesi radas sagareo komitetis wevri andrei Skili (timoSenkos bloki) ambobs, rom es SeTanxmeba qveynis moqmed konstitu-cias ewinaaRmdegeba, romlis Tana-xmadac, 2017 wlidan ukrainaSi sxva qveynis samxedro pirebisa da bazebis arseboba akrZalulia. Tumca, ukrai-nis sakonstitucio sasamarTloSi acxadeben, rom Savi zRvis flotis ukrainaSi darCenis vada konstitu-ciuria.
daugegmavi Sexvedris moulodneli Sedegebiori qveynis prezidentis mier xelmowerili SeTanxmebebi ukrainasa da ruseTSi
Savi zRvis flotTan dakavSirebiT gaformebuli SeTanxmebis sakiTxze umaRlesi radas sagangebo sxdomis mowvevas moiTxovs yofili premieri iulia timoSenko. igi imuqreba, rom am SeTanxmebis radaSi ratificire-bas CaSlis.
ukrainel eqspertTa SefasebiT, am SeTanxmebam ukrainuli da rusuli politelitebis gaerTianebis SesaZ-lebloba daasamara.
rusi samxedro specialistebi amboben, rom sevastopolis sazRvao bazas didi strategiuli mniSvne-loba ar aqvs _ gemebi Zveldeba, axlebis agebis Tanxebi ki ar aris.
rogorc Cans, ruseTisTvis yirimSi
flotis SenarCuneba prestiJis saqmea da am fulad uRirT. gazis safasuris daklebiT ruseTs we-liwadSi daaxloebiT 4 miliardi aSS dolaris Semosavali moakldeba.
erTobliv preskonferenciaze medvedevma ganacxada, rom `gazze fasdaklebuli Tanxa Savi zRvis flotis sevastopolSi darCenis arendad CaiTvleba~. ianukoviCma amave preskonferenciaze SeTanxme-bas `uprecedento~ uwoda. ruseTi ukrainas 2019 wlidan yovelwliurad 98 milion aSS dolars gadauxdis.
ianukoviCi ar gamoricxavs, rom ukrainaSi Savi zRvis flotis darCe-nis Sesaxeb referendumic Catardes, Tumca ganmartavs, rom amisTvis saWiroa, jer sakanonmdeblo baza Seicvalos.
ukrainis prezidentmac aRiara, rom am SeTanxmebebis dros ruseT-ma `mougo~. Tumca, am daTmobas imiT xsnis, rom sxva gza ar hqon-da _ qveynis ekonomika kritikul mdgomareobaSia, gazis tarifi ki _ evropaSi yvelaze maRali. amiT ianukoviCma faqtobrivad aRiara, rom xarkovSi ruseTma warmatebiT gauwia lobireba Tavis interesebs, mas ki moqmedebis SesaZlebloba ar hqonda. eqspertebi varaudoben, rom es SeTanxmeba ukrainis sazogadoebas gaxleCs.
ruseTis umaRlesi saTaTbiro am SeTanxmebis ratificirebis sakiTxs 27 aprils ganixilavs. dumis sagareo urTierTobaTa komitetis Tavmjdo-maris, konstantin kosaCovis TqmiT, ukrainisa da ruseTis umaRles sakanonmdeblo organoebSi ratifi-cirebis sakiTxis ganxilva sinqronu-lad, erT dros daiwyeba. ukraineli xalxi 27 aprils gaigebs, preziden-tis msgavsad, qveynis sakanonmdeblo organoc moityuebs Tu ara Tavs.
dmitri medvedevi da viqtor ianukoviCi, ukraina, xarkovi 2010
8 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
vrclad
biometriuli pasporti vizualu-rad TiTqmis arafriT gansxvavdeba Cveulebrivisgan. erTi Sexed-vT SeiZleba verc ki SeamCnioT, rom axali pasportis monacemTa gverdze aRar aris pasuxismgebe-li piris xelmowera, laminatis struqtura ki odnav Secvlilia. absoluturad uxilavia am paspor-tebs Soris mTavari gansxvaveba da `meore Taobis~ pasportis upira-tesoba-eleqtormagnituri mata-rebeli. Cipi, romelzec Senaxulia informacia pasportis mflobelis eleqtronuli fotosuraTisa da TiTis anabeWdebis Sesaxeb, praqtikulad gamoricxavs ofi-cialuri dokumentis gayalbebis SesaZleblobas. swored am Cipis gamo aRar aris saWiro pasportSi pasuxismgebeli piris xelmowera. laminatis Secvlili struqtura ki kidev ufro daculia gayal-bebisgan. samoqalaqo reestris warmomadgenlebi acxadeben, rom
mxardaWeriT apelirebda da ambobda, rom ruseTTan urTierTobis dare-gulireba _ es maTi moTxovnaa. arc erTi siuJetis avtors, romelmac es Sexvedra gaaSuqa, azrad ar mosvlia, prezentaciaze misuli adamianebi ga-moekiTxa da gaego, realurad ras fi-qroben isini
saarCevno siebis monitoringi po-litikuri partiebis mxridan gasuli kviris erT-erTi mniSvnelovani ambavi iyo. am sakiTxs „moambe“ calke rubri-kasac uZRvnida, Tumca iseve, rogorc sxva mauwyeblebze, iqac saubari mi-dioda ZiriTadad imaze, Tu romel partias ra Tanxa hqonda amisTvis ga-moyofili da vin ra vadaSi ramdeni xarvezi aRmoaCina.
es iZleva imis argumentirebulad mtkicebis saSu-alebas, rom kamera garkveulwilad darRvevebis Se-makavebeli elementia. amitomac vuWerT mxars ideas, rom rac ufro metgan ganTavsdeba kamerebi, ukeTe-sia, oRond erTi pirobiT _ es masala nebismieri mom-CivanisTvis xelmisawvdomi da gamosayenebeli unda iyos.
es didi problema iyo saprezidento arCevnebis dros, roca arc erTi gamoTxovili videomasala sa-jaro ar gamxdara. arc erTxel ar gadmogveca masa-lebi.
2008 wels Cawerili masalebis mxolod 15-wuTiani Sualedis naxvis nebarTva mogvces. am SezRudvas imiT xsnidnen, rom masalis gadawera did dros moiTxo-vda. es argumenti ar aris misaRebi, radgan, Tuki survili da politikuri neba iqneboda, yvela ara, ma-gram SesaZlebeli iyo, es masalebi SerCeviTi princi-piT mainc gamxdariyo sajaro. Tumca Cveni moTxovne-bi saparlamento arCevnebze arc 15-wuTiani limitis dros, arc erTxel ar dakmayofilebula. argumente-bi, rogorc wesi, ar hqondaT, ubralod, komisiaSi an sasamarTloSi ambobdnen, rom kadrebis, rogorc da-matebiTi mtkicebulebis, naxva saWiro aRar iyo.
mxolod 15-wuTiani monakveTebis naxva darRvevebze srul suraTs ver Segviqmnis. xSirad aris iseTi darR-vevebi, romlebic erT 15-wuTian monakveTSi ver da-fiqsirdeba. magaliTad, roca erTi da igive adamiani xmas orjer aZlevs. Tumca, zogierTi tipis darRvevas am mokle droSic SevamCnevT. magram, ukeTesi iqnebo-da, es limiti Tu ar iarsebebda.
axla cesko kamerebis SezRudvisas veneciis komi-sias iSveliebs. igive komisia 2006 welsac gvirCevda, kamerebis damontaJebisgan Tavi Segvekavebina. isic aRsaniSnavia, rom es komisia calsaxad ar amtkicebs, rom videoTvali unda aikrZalos. rekomendaciis mi-xedviT, Tu xmis faruloba garantirebuli ar iqneba, maSin unda vifiqroT kamerebis demontaJze. xmis fa-rulobis uzrunvelsayofad ki saprezidento arCevne-bis dros kabinebi specialurad naWrebiT gadafares, rom amomrCevlebs Tavi SezRudulad ar egrZnoT.
SezRudvis SemTxvevaSi, dadebiTi gadawyvetile-
ori azri
videokamerebi saarCevno ubnebze
ba kamerebis did qalaqebSi datoveba iyo. Tbilisi aucileblad unda darCeniliyo. Tumca, es qalaqebi arasakmarisad SeirCa: ZiriTadi aqcenti 4 did qala-qze unda gakeTebuliyo: baTumze, rusTavze, quTaissa da foTze. amitom, CemTvis gaugebaria, Tu baTumi da quTaisi amoirCies, ratom ar unda ganTavsdes kamere-bi rusTavsa da foTSi. rusTavi didi qalaqia, foTi ki _ TviTmmarTveli qalaqia da mniSvnelovani iqnebo-da videoTvalebis damontaJeba.
dRevandeli politikuri mdgomareobidan gamomdi-nare, Tu videoTvali mTeli saqarTvelos masStabiT ganTavsdeba, mxolod mivesalmebiT. Tumca, garda xelmisawvdomobisa, Canaweri xarisxianic unda iyos da misi gadawerisas aranairi problema ar unda arse-bobdes.
radgan saqarTvelos garda aseTi tipis dacvis meqa-nizmi arsad ar arsebobs, imisaTvis, rom gavaanalizoT saWiroa Tu ara axla kamerebi saarCevno ubnebze, maTi damontaJebis mizezi unda gavixsenoT.
90-ian wlebSi da 2000-iani wlebis dasawyisSi saarCe-vno ubnebze urnebis gatexva, gataceba, cecxlis moki-deba, biuletenebis moparva Cveulebrivi movlena iyo. erTi mxriv, maSin kamerebi am darRvevebis prevenciis-Tvis davamontaJeT. meore mxriv ki, saCivris ganxilvisas SesaZlebeli iyo videomasala damatebiT mtkicebulebad gamomdgariyo.
bolo 6-7 arCevnebia, is eqscesebi, ris gamoc kamerebi davayeneT, aRar xdeba. rac Seexeba Cawerili masalis da-
ori azri
videokamerebi saarCevno ubnebze
matebiT mtkicebulebad gamoyenebas _ am cvlilebebis Semdeg ori arCevnebi Catarda da videomasalis Cvenebaze sul xuTamde moTxovna miviReT. umetes SemTxvevaSi, es saCivrebi ar dakmayofilda, radgan saTanadod ar iyo Se-vsebuli, an komisiam an sasamarTlom CaTvala, rom mtki-cebulebebis gareSec yvelaferi naTeli iyo.
evropuli struqturebi da arasamTavrobo organiza-ciebi Tavis droze kiTxvis niSnis qveS ayenebdnen ka-merebis saWiroebas. maT miaCndaT, rom SeiZleba kame-rebi daSinebis da zewolis meqanizmad qceuliyo. maSin cesko-m CaTvala, rom kamerebis gansazRvrul arealSi damontaJeba da misTvis danaxarjebis gaReba mizanSewo-nili iyo.
cesko-s axlandeli gadawyvetileba _ ufro viwro are-alze kamerebis damontaJeba problemurad ar mimaCnia. albaT, imis droc dadga, vimsjeloT, mizanSewonilia Tu ara saerTod kamerebis damontaJeba da amaze finansebis daxarjva. kamerebis montaJi, demontaJi da maTi Senaxva sakmaod Zviria. am sakiTxis gadaxedvisken veneciis komi-sia da euTo-c mogviwodeben.
rac Seexeba Canaweris xelmisawvdomobas. Cemi azriT, gasaCivrebis dros Canaweris 15-wuTian monakveTze metis naxva damatebiT arafer mniSvnelovans ar iZleva. ro-gorc aRvniSne, kamerebis damontaJebas ori ZiriTadi mizani aqvs. darRvevebis prevenciisTvis Canaweris xangr-Zlivobas aranairi mniSvneloba ar aqvs. mtkicebulebad gamoyenebisTvis ki ver damisaxelebT darRvevas, romlis dafiqsireba SeuZlebelia 15 wuTis ganmavlobaSi. Tu xmis sxvadasxva dros didi SualediT micemazea saubari, maSin mosarCelem SeiZleba orjer 15 wuTis naxva moiTxovos.
ar SeiZleba, videos sajarooba TviTmizani iyos. ze-moT CamoTvlili miznebis Sesasruleblad misi mTlia-nad gansajaroveba saWiro ar aris. arasamTavrobo or-ganizaciebi ki amboben, _ ar gvaCvenes videomasalebio, _ magram mis Cvenebaze sul ramdenime saCivari iyo Se-mosuli. kadrebis srulad sajaroobis saWiroebisTvis kidev erTi argumenti aqvT xolme: amomrCevelTa da-Tvla, rac sxvadasxva mizezebis gamo, absurdia; aseve, SeuZlebelia masalis yurebiT darRvevebi daafiqsi-ro. SemTxvevebi im wuTsve unda CainiSnon da mere mo-Zebnon.
aravis ar gauzomia, arCevanis gakeTebisas kamerebi amomrCevelze zewolas axdenda, Tu _ ara. marTalia, ka-merebi isea dayenebuli, rom, wesiT, unda gamoCndes mxo-lod biuletenis gacemis momenti da misi Cagdebis wuTi, magram ar gamovricxav, rom viRacam saarCevno ubanze ka-meris arseboba marTlac zewolad aRiqva.
13liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
is, rac saqarTvelos yvelaze metad aqcevs izolaciaSi, qarTuli enaa. qarTul enas eris SenarCunebaSi yvelaze didi wvlili miuZRvis da eric mas TiTqmis aRmerTebs. sxva erebma, romlebmac TavianTi ena dakarges, didxans ver SeZles arseboba. rodesac londonSi an sadme sxva-gan, sazRvargareT qarTvelebis laparaki mesmis, iseTi STabeWdileba mrCeba, rom Tavis-Tvis saubroben, TiTqos ise, rom sxvam veravin gaigos. qarTvele-bi tkbebian im izolaciiT, rasac maT qarTuli ena aniWebT.
samwuxarod, bolo oci wlis ganmavlobaSi qarTul enaze Za-lian cota daiwera iseTi teqs-ti, romlis avtoric qarTveli ar iyo. ra Tqma unda, gamoica ramdenime saxelmZRvanelo da statia, risTvisac qarTveli mTargmnelebi pativiscemas im-saxureben, radgan amiT saqar-Tvelo msoflios dauaxloves. zogadad ki, 99% imisa, rac sa-qarTveloSi gamoicema, qarTve-lebis avtorobiTaa. es izola-ciis erT-erTi aSkara faqtoria. msoflioSi bevri didi idea, koncefcia da tendenciaa, ro-melsac saqarTveloSi jer ar SemouRwevia, an romlebic saqarTveloSi cudad esmiT. es arTulebs urTierTobebs danarCen samyarosTan, gansakuTrebiT msoflios im nawil-Tan, romelic ideebis saerTaSoriso qselSia CarTuli.
me menatreba qarTuli saWmeli, romelic iseTi aRar aris, rogoric _ adre. winaT saqarTveloSi rasac vyi-dulobdiT, ZiriTadad qarTuli warmoebis iyo _ saqar-TveloSi qarTvelebis mier moyvanili. amis Tqma Zalian advilad SeiZleboda, radgan Cven vyidulobdiT uSua-lod fermerisgan, an fermeris megobrisgan. es situ-acia TandaTanobiT icvleba. axla ukve Zalian bevri importirebuli sakvebia, masobrivad dafasoebuli da damuSavebuli. sakvebis xarisxi gafuWda. me menatreba amgvari izolacia.
memarjveneebis proeqtad ganixilaven. amerikaSi is fena, vinc gadawyvetilebas
iRebs, qarTul demokratias seriozulad ar ganixilavs. maTTvis saqarTvelo
strategiuli mokavSirea.
saqarTvelom pirvelma gaisro-la, is bevrjer gamoiwvies. xolo rodesac ukve omi daiwyo, ru-seTis saqcielSi bevri darRveva dafiqsirda. saqarTvelom stra-tegiuli Secdoma dauSva, roca yvela fsoni imis damtkicebaze dado, rom es omi mas ar dauwyia. ukeTesi iqneboda, Tu saqarTvelo ityoda, rom Cven gavisroleT pir-velebma, magram Cven viyaviT didi wnexis qveS, Cvens qveyanas safr-Txe emuqreboda. Tu saqarTvelos mTavroba amas izamda, maSin aRar mouwevda mTeli weliwadis ga-flangva imis mtkicebaSi, rom mas omi ar dauwyia.
obamas administracia mxars uWerda da uWers saqarTvelos. amerikam gaagrZela da gazarda sa-qarTvelosTvis miliarddolaria-ni daxmarebis programa. ar vici, kidev ra unda gaakeTos imisTvis, rom ufro didi iyos es mxarda-Wera. SeiZleba is, rom mihyidos iaraRi? SesaZlebelia aman saqar-Tvelos damatebiTi problemebi Seuqmnas.
Seicvala is, rom piradi ur-TierTobebi ori qveynis pirvel pirebs Soris aRar aris axlo me-gobruli. magaliTad, ukanasknel samitze, buSi rom yofiliyo pre-zidenti, Sexvdeboda saakaSvils da es iqneboda buSisTvis kviris saukeTeso Sexvedra. axali admi-nistraciis pirobebSi, ase aRar
xdeba, magram ra gansazRvravs qveynis urTierTobebs _ saerTo interesebi, Tu liderebis piradi urTierTobebi? me mgonia, rom pirveli.
saqarTveloSi am bolo dros eWvi SeaqvT amerikis mxardaWera-Si, rac ormxrivi urTierTobis-Tvis sasargeblo ar aris. aSS-Si fiqroben, rom saqarTvelosTvis bevri ram gavakeTeT da es is xazia, romlisTvisac arasdros ga-dagvixvevia. Cven arasdros dagvi-xevia ukan ruseTTan molaparake-bis dros saqarTvelos sakiTxze, sxva qveynebsac veubnebiT, rom ar unda aRiaron afxazeTi da samxre-Ti oseTi. Cven xelis erTi mosmiT yvelafers ver movagvarebT.
2008 wlis nato-s buqarestis samitze evropis qveynebs saqarTve-losTan dakavSirebiT amerikisgan gansxvavebuli pozicia hqondaT. rogor Seicvala es situacia mas Semdeg?
gansxvavebebi amerikasa da evropas Soris rCeba, Tumca dRes aSS ufro realisturad udgeba sakiTxs da xedavs, rom evropele-bis mxardaWeras ver miiRebs. aSS ar apirebs maT iZulebas, radgan xvdeba, rom Tu administracia Tavisi poziciis gatanas isev See-cdeba da waagebs, es saqarTvelos daazaralebs. Cemi azriT, kriti-kulia imisi gaazreba, rom gansxva-vebebi, magaliTad, germaniasa da aSS-s poziciebs Soris legitimuri erovnuli interesebisgan war-moiSveba. es imitom ar aris, rom
15liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
interviu
frangebi da germanelebi mSiSrebi arian, an ar esmiT is safrTxe, ra-sac ruseTi qmnis. es imitom xdeba, rom am qveynebs aqvT masStaburi ekonomikuri urTierToba ruseT-Tan da maT aqvT Tavisi interese-bis dacvis ufleba.
aravis aqvs imis iluzia, rom ruseTi demokratiuli qveyanaa, an rom aSS-s megobaria. CvenTvis esaa saqmiani TanamSromloba da arse-bobs uamravi sakiTxi, romelzec ruseTTan erTad unda vimuSaoT. magaliTad, strategiuli bir-Tvuli iaraRis Semcirebis xel-Sekruleba, lojistikis sakiTxi avRaneTSi... Cven ver vetyviT maT, rom vidre saqarTvelosTan ar moagvareben urTierTobas, ar viTanamSromlebT.
unda hqondes Tu ara saqarTvelos ufro axlo urTierTobebi evropas-
Tan? miuxedavad imisa, rom evropa ufro axlosaa da ekonomikuri urTierTobebisa da investirebis TvalsazrisiTac metis gakeTeba SeuZlia, amJamad aseTi gansakuTre-buli urTierTobebi ar Cans. ratom xdeba ase?
evropam aSS-ze gacilebiT adre daiwyo „vardebis revoluciis“ xelisuflebis kritikulad Se-faseba. isini gacilebiT naklebi enTuziazmiT uyureben saqarTve-los, vidre _ aSS. ekonomikuri krizisis gamo, evrokavSirisTvis am etapze Zalian rTulia Rarib qveynebTan TanamSromloba. amis miuxedavad, evropaSi gamigia, rom saqarTvelo iwyebs evropisken nabijebis gadadgmas. me mgoni, aq iazreben im mosazrebas, rom swored es aris saqarTvelos mo-mavali.
simarTle is aris, rom aSS, erTi mxriv, istoriulad, mxars uWerda demokratias da, meore mxriv, mxars uWerda iseT mTavro-bebs, romlebic akeTebdnen imas, rac mas surda. es ar mgonia, rom Seicvalos. am midgomis proble-ma is aris, rom Sen iReb bakievs, im xalxs, romlebic adamianis uflebebs zRudaven, da amis gamo, ibadeba anti-amerikuli ukureaq-cia. CemTvis, rogorc amerikelis-Tvis, mainc gamarTlebulia, rom aSS-s mTavroba iTanamSromlebs nebismier mTavrobasTan, maSi-nac ki Tu es mTavroba ar aris demokratiuli, imitom rom Cven gvaqvs konkretuli strategiuli
miznebi, da maT ki raRac saxis resursi aqvT, romelic gvWirdeba. problema da orive mxarisTvis wamgebiani pozicia isaa, rodesac aseTi tipis qveyanas warmoadgen, rogorc demokratiuls, da Sens megobrul politikas am mizeziT xsni. magaliTad, Cveni avtorite-ti dazaralda imiT, rom saakaS-vilis xelisuflebas vacxadebdiT demokratiulad. amis aravis sjeroda aSS-s gareT.
dros moiTxovs, Tumca es aris is safuZveli, romelzec gaazrebu-li, Zlieri da gamZle demokratia dgas. rodesac xalxi ar endoba erTmaneTs, ar muSaobs erTad, Zve-li sistemis memkvidreoba myarad dgas. am pirobebSi Zlieri saxel-mwifos aSeneba rTulia. es sabWo-Ta sistemis memkvidreobaa, da Tu amas ar miaqcev yuradRebas, ver miiReb Zlier samoqalaqo sazoga-doebas.
saqarTveloSi biznesis Tavisu-flebasTanac arsebobs garkveuli problemebi. zogi fiqrobs, rom saqarTveloSi biznesebi ZiriTadad prosamTavroboa, an maT eSiniaT opoziciuri partiebis dafinan-sebis. am fonze ucnauria, rom arsebobs Zlieri libertarianuli frTa mTavrobaSi, romelic swored biznesis Tavisuflebas qadagebs.
Tumca, es ar aris mTavroba, romelic libertarianuli pla-
Cven xeli SevuwyveT saqarTvelos, rom im araswor gzas dadgomoda, romelmac is 2008
wlis agvistomde miiyvana. Tu Cven Tavidanve movuwodebdiT xelisuflebas, rom daecva
tformiT airCies. saxelisuflebo partia imdenad didia, rom Znelia erTiani ideologiis gansazRvra. problema iseT qveynebSi, rogoric saqarTveloa, is aris, rom bizne-sebi bunebrivad arian mTavrobas-Tan daaxloebuli. `nacionalur moZraobas~ da sxva partiebs Soris gansxvaveba saqarTvelo-Si ar aris ideologiuri. isini mxolod imiT gansxvavdebian, rom saxelisuflebo partia Zalau-flebas flobs da sxvebi _ ara. biznesebs izidavT iseTi partiebi, romlebic Zalauflebas floben. problema iqmneba imitom, rom biznesebs, romlebsac opoziciis mxardaWera undaT, Cagraven.
aqve kidev erTi problema, saqar-TveloSi partiebi ar arian dayofi-li ideologiis (memarcxeneobis da memarjveneobis) mixedviT. ramde-nad momgebiani iqneba qveynisTvis amgvari dayofa ?
am etapze partiebi politikuri programebis mixedviT erTmane-Tisgan didad ar gansxvavdebian. politikur sakiTxebze aranairi realuri debatebi ar arsebobs. partiuli struqtura saqarTve-loSi sustad aris Camoyalibebu-li da es aris problema. saqar-Tvelo demokratiuli gaxdeba ara mas Semdeg, rac ramdenime gaer-Tianeba da `nacionalur moZra-obas~ daamarcxebs, aramed maSin, rodesac iqneba ramdenime partia, romelic regularulad ibrZo-lebs xelisuflebisTvis: erT wels moigebs, meore wels waagebs. amJamad saqarTveloSi aris meo-Txe erTpartiuli sistema bolo meoTxedi saukunis manZilze, da namdvilad ar sWirdeba, rom hqondes mexuTe.
da ratom ar aqvT qarTul partiebs socialuri baza? magaliTad, evro-paSi social-demokratebs hyavT Zlieri muSaTa klasis amomrCeve-li...
erTi mizezi is aris, rom pa-tara qveyanaa, meore mizezi ki is aris, rom rodesac sabWoTa
kavSiri daiSala, ar iyo Zalian diferencirebuli eleqtorati. Tu qveyanaSi yvela umuSevaria, aq ukve ideologiuri gansxvavebebi ar muSaobs. problema is aris, rom interesTa jgufebis gare-Se, Zlieri partiuli sistema ar arsebobs. arCevnebze vis aZlevs amomrCeveli xmas? _ imas, visTa-nac ufro axlos aris, visganac miiRebs mxardaWeras. es bunebrivi politikuri azrovnebaa. memar-cxene-memarjvene dayofa iseT qveynebSi, magaliTad rogoricaa inglisi, saukuneebis ganmavloba-Si yalibdeboda.
rogor aris erTmaneTze damokide-buli demokratia da qveynis ekono-mikuri ganviTareba?
Tu saqarTvelo ar iqna demokra-tiuli qveyana, magaliTad, is ver SeZlebs evropasTan kavSirebis gabmas, aseve ver SeZlebs ucxouri investiciebis miRebas.
da rac ufro mniSvnelovania, mcire biznesebi, mcire profe-siuli saagentoebi (reklamis, saadvokato, Tu arqiteqturu-li...) ar viTardeba avtoritarul qveynebSi, isini viTardeba mxolod demokratiul qveynebSi. vidre aq demokratiuli Rirebulebebi ar gamyardeba, Zalian rTuli iqneba am mxriv warmatebis miRweva. bolo 10 wlis ganmavlobaSi iyo garkveu-li winsvla, Tumca kvlav didi gzaa gasavleli.
rogor Seicvala bolo drois ganmavlobaSi dasavleTSi saqarTve-los aRqma?
rodesac erT Cems megobars vu-Txari, rom vmuSaobdi saqarTve-loSi, man mkiTxa: „es is qveyana ar aris, romelsac Zlieri memarjvene prezidenti, prezident jorj bu-Sis megobari marTavs?~ me vuTxa-ri, rom es aseTi martivi sakiTxi ar aris, magram is ase fiqrobda.
rac Seexeba mecnierul wree-bs, aq arian ori tipis adamianebi: isini, vinc vaSingtonis kvleviT centrebSi muSaoben da gadawyve-tilebis miRebis procesSi mona-wileoben. isini mxars uWeren sa-qarTvelos xelisuflebas. Tumca, aravin fiqrobs seriozulad, rom saqarTvelo warmatebuli de-mokratiis qveyanaa. saqarTvelos ganixilaven, rogorc strategiul mokavSires da megobars. buSis administraciis Semdeg, rogorc giTxariT, swored es midgoma Seicvala.
rac Seexeba meore tipis adamia-nebs _ universitetis mkvlevrebs. maT ainteresebT, razea dafuZ-nebuli saqarTvelosa da amerikis strategiuli urTierTobebi.
SeiZleba Tqvenma mkiTxvelma arc damijeros, magram rodesac saqarTveloze vwer, saqarTvelos xelisuflebis mxardamWerebisgan mesmis, rom gazpromis fuli aviRe, radgan Turme vinc saqar-Tvelos akritikebs, yvelas gazpromi afinansebs, rac sule-luri logikaa. Semdeg vismen amerikeli profesorebis reaq-cias, romlebic Tavis mxriv meubnebian, rom saqarTveloSi Cems megobrebs vicav; rom saakaS-vils vicav. rodesac vambob, rom saakaSvils kargi mxareebic aqvs da misi prezidentobis ganmavlo-baSi is bevr Zalian rTul situaciaSi moxvda, meubnebian, rom Cems qarTvel megobrebs vicav.
esaubra giorgi cxadaia
17liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
18 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
bombebi cxinvalis Tavzepolitika
recenzia ronald asmusis wignisa `patara omi, romelmac SeZra msoflio:
13 marts, saRamos 8 saaTze erT-erTma wamyvanma qarTulma telearxma qveyana omSi daabruna. prosaxelisu-flebo telekompania `imedis~ naxe-varsaaTianma gadacemam mayureblebs saSineli scenari dauxata: rusuli tankebi dedaqalaqisken daiZra, raTa kremls daesrulebina is, rac 2008 wlis agvistoSi ganuxorcielebeli darCa; prezidenti saakaSvili qveyni-dan gaiqca, Tu mokles; xelisufle-baSi ki moskovis erTguli `saxalxo mTavroba~ movida, romelsac saTave-Si ori yofili maRalCinosani Caud-ga; armiis sami batalioni rusebis mxares gadavida.
es virtualuri realoba iyo. male-ve satelevizio studiaSi Semovida wamyvani da gamoacxada, rom siuJeti inscenirebulia da tyuilis SeTxzva imisTvis gaxda saWiro, raTa yvelas gaecnobierebina, Tu ra realuri safrTxis winaSe SeiZleba dadges qveyana.
Tumca, aTasobiT adamianma, gan-sakuTrebiT regionebSi, sadac in-formaciis alternatiuli wyaroebi cotaa, gulwrfelad daijera, rom qveyanaSi kvlav omi mZvinvarebda; daiwyo panika da gadaitvirTa mo-biluri satelefono qselebi. de-daqalaqSi ki, `imedis~ SenobasTan gadacemis gasaprotesteblad xalxi Segrovda.
meore dRes, bolnisis mosaxleo-basTan Sexvedrisas prezidenti sa-akaSvili modelirebul oms gaemijna da ganacxada, rom `imeds~ dadgmuli reportaJis aRmniSvneli titrebi unda gaeSva. Tumca, maleve, saku-Tari gancxadebis sapirispirod, man siuJets mxari dauWira, rodesac ga-nacxada, rom `yvelaze arasasiamovno guSindel siuJetSi, da me minda, rom xalxma es kargad gaigos, iyo is, rom igi Zalian axlosaa imasTan, rac Sei-Zleba sinamdvileSi moxdes da razec saqarTvelos mteri fiqrobs~.
wevria, acxadebs, rom prezidentma siuJeti moiwona da ufro metic, ti-trebis gaSvebis winaaRmdeg gamovida, radgan `Tu xalxs winaswar gavafrT-xilebT, siuJeti mTel xibls dakar-gavs~. arvelaZem da misma moadgilem am saubris auTenturoba uaryves. qarTvelma Cinovnikebma ganacxades, rom saubari rusuli specsamsaxure-bis mier iyo gayalbebuli.
am sami dRis ganmavlobaSi isedac emociur qarTvel xalxSi vnebaTa-Relvam imata. da savaraudod, ua-xloes momavalSi aseTive emociuri muxti SenarCundeba. ar aqvs mniSv-neloba, piradad moiwona Tu ara sa-akaSvilma es siuJeti. arvelaZesTan misi siaxlovis gaTvaliswinebiT, Zne-li dasajerebelia, rom siuJeti misi sanqciis gareSe gasuliyo. faqtia, qarTvelma liderma `rusuli safr-Txe~ Tavisi prezidentobis vadis darCenili sami wlis mTavar Temad aqcia.
igi mudmivad afrTxilebs qarTve-lebs, rom 1921 wlis ganmeorebis sa-SiSroeba realuria. maSin bolSevike-bma saqarTvelo daipyres da qveynis damoukideblad arsebobis pirveli mcdeloba Cakles.
saakaSvilis ritorika kidev ufro gamZafrda mas Semdeg, rac eqs-spi-kerma nino burjanaZem da eqs-pre-mier-ministrma zurab noRaidelma ruseTTan pirdapir saubris tabu daarRvies da saakaSvilis mters, ru-seTis premier-ministrs _ vladimir putins Sexvdnen.
saqarTvelos prezidenti ufro met mrisxanebas veRar gamoxatavs, es brazis pikia. orive mxare Seu-racxmyofeli frazebis gacvla-ga-mocvliTaa garTuli da erTmaneTs moRalateobasa da mtrobaSi sdeben brals. maTi ritorika Zalian waagavs 1991 wlis nacionalisturi mRelva-rebisa da 1930-iani wlebis stalinis-turi epoqis enas.
es sarisko Tezisia, romelic nato-s avaldebulebs, daicvas is lidere-bi, romlebic dasavlur Rirebule-bebs ki aRiareben, magram ruseTTan mimarTebaSi sakuTari dRis wesrigiT moqmedeben. asmusi ase moqcevas am urTierTobebis detalebis Seswa-vlis gareSe gvTavazobs.
ra Tqma unda, 2008 wlis agvistoSi moskovma umowyalod gamoiyena Tbi-lisis teritoriuli konfliqtebi. rusebma jer samxedro TvalsazrisiT daamarcxes saqarTvelo da Semdeg afxazeTisa da samxreTi oseTis da-moukidebloba aRiares, riTic kidev ufro daiaxloves es teritoriebi.
rusi maRalCinosnebi saakaSvilis
politika
rusi jariskacebi, agvisto 2008
20 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
damcirebis SesaZleblobas xelidan ar uSveben. prezidentma dimitri medvedevma mas persona non grata uwoda da ganacxada, rom saqarTve-losTan normaluri urTierToba mxolod saakaSvilis wasvlis Semdeg aRdgeba. cnobilia isic, rom omis dros vladimir putinma safrangeTis prezidents nikola sarkozis uTxra, rom saakaSvilis `erTi adgiliT~ dakideba surda. aman moskovis zra-xvebTan dakavSirebiT qarTvelebis SiSebi kidev ufro gaamZafra;
rusuli jari dResac dgas Tbili-sidan mxolod 30 milis daSorebiT. magram iqneb rusebs akmayofilebT, Tu dasustebuli qarTveli prezi-denti saSinao garCevebSi gaixlarTe-
ba da prodasavluri dRis wesrigis ganxorcielebas veRar SeZlebs? es moskovs saSualebas aZlevs, status-kvoc SeinarCunos da sxva sakiTxe-bzec imuSaos _ magaliTad, aSS-sTan urTierTobebis gadatvirTvaze.
magram, saqarTvelos realoba rom ase martivi iyos! asmusis wignis `pa-tara omi, romelmac SeZra msoflio~ nakli isaa, rom is kavkasiis adgilo-briv realiebs ar ganixilavs. asmusi esaubra maRalCinosnebs buSis admi-nistraciaSi, nato-sa da evrokavSir-Si. magram mas ar mousmenia rusebis, osebis da im qarTvelebis azri, rom-lebic xelisuflebaSi ar arian. misi
rac Seexeba saqarTvelos pre-zidentis mier TiTqosda gacemul brZanebas samoqalaqo msxverplis minimumamde dayvanis Taobaze, 7-8 agvistos saartilerio dabombvebis dros aTobiT mSvidobiani osi dai-Rupa da is faqti, rom ufro meti msxverpli ar iyo, savaraudod, wina dReebSi qalaqis farTomasStabiani evakuaciiT aris ganpirobebuli da ara qarTuli armiis gulmowyalebiT.
dabejiTebiT SeiZleba iTqvas, rom saakaSvili erTdroulad muqarisa da provokaciis msxverpli gaxda, magram pirvelma swored man daartya.
rusebi cota xniT gaogndnen _ vladimir putini pekinSi olimpiuri TamaSebis gaxsnas eswreboda. saTa-nado pasuxis gasacemad maT naxevari dRe dasWirdaT.
qarTulma jarebma cxinvalis udi-desi nawili daikava da 24 saaTis ganmavlobaSi saakaSvili bevri qar-TvelisTvis gmiri iyo. is da sxva qarTveli liderebi samxreTi oseTis `ganTavisuflebaze~ saubrobdnen.
magram qarTuli Tavdasxmis ope-racias male profesionali ja-riskacebi gamoelia. rezervistebi brZolisTvis mzad ar iyvnen, xolo damatebiTi Zalebi erayidan Camos-vlas agvianebdnen.
kremli ki mxolod ramdenime saa-TiT Seyovnda. putins arnaxuli Sesa-Zlebloba mieca, Suri eZia liderze, romelsac ver itanda, da sakuTari ambiciebisTvis meti gasaqani mieca.
rusulma TviTmfrinavebma saqar-Tvelos teritoria dabombes. rusu-li saxmeleTo Zalebis ricxobrivi da teqnologiuri upiratesoba male gamoCnda. rusebma qarTvelebi jer cxinvalidan gandevnes da Semdeg da-narCeni qveyana moiTareSes. am oms xuTdRiani ewoda, Tumca brZolebi mxolod 2 dRes grZeldeboda.
ra saWiroa am Zveli detalebis ga-xseneba? rogorc uinston CerCilma Tqva, `warsulis SecdomebiT miRe-buli sargebelia awmyoSi efeqturi moqmedebebis ganxorcieleba~. anu, mTavari idea aq isaa, rom arsebobs agvistos omis ori, erTmaneTze gada-jaWvuli mizezi. erTia putinis ru-seTis mier mis samezobloSi neoko-loniuri kunTebis demonstracia (da saqarTvelos teritoriaze rusebma namdvilad didi sisastike Caidines);
politika
mixeil saakaSvili da jorj buSi parlamentis ezoSi, Tbilisi 2005
22 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
da meore _ putinis qmedebebisTvis kidev erTi stimuli iyo is, rom sa-qarTvelos xelisuflebam kremls re-gionSi temperaturis momatebis sababi misca. Tbilisi separatistuli sazR-vrebis maxloblad sakuTari jaris Semadgenlobas zrdida da mudmivad xazs usvamda, rom orive teritoriis dabruneba axlo momavlis saqme iyo.
saakaSvils am ori teritoriis da-brunebis impulsuri mcdeloba Zvi-rad daujda. afxazeTsa da samxreT oseTSi viTareba ise daiZaba, rom omis suni haerSi ukve 2008 wlis da-sawyisSi trialebda.
es mokrZalebuli Careva im araswo-ri gaTvlebidan gamomdinareobs, rom es regioni dasavleTisTvis sasico-cxlo mniSvnelobis ar gaxldaT; ga-cilebiT ufro rTuli iyo gavlenis moxdena 2008 wels, vidre es 1993-Si iqneboda SesaZlebeli.
Tumca, swored gadauwyveteli kon-fliqtebisa da istoriulad rusuli gavlenis qveS myofi qveynis nato-Si Seyvanis procesi daiwyes asmusma da sxvebma.
me es sakiTxi am kuTxiT Seg-nebulad Semovabrune. bunebri-via, saakaSvilsa da mis megobrebs hqondaT survili, SeerTebodnen dasavlur aliansebs, magram maTi imedebi ase gazviadebuli ar iqne-boda, rom ara _ vaSingtonis mwva-ne Suqi.
paradoqsia, magram rac ufro xSi-rad moixseniebdnen saqarTvelos `de-mokratiis Suqurad~, miT ufro Sor-deboda igi am gzas. rogorc Tavad asmusi varaudobs, `saakaSvili Zalian male buSis administraciis `Tavisu-flebis dRis wesrigis~ da demokra-tiis gavrcelebis Zalisxmevis samaga-liTo bavSvi gaxda~.
saakaSvili buSis monaTesave suli iyo: axalgazrda, energiuli, aSS-Si ganaTlebamiRebuli lideri, romel-sac beberi evropis sifrTxilisTvis ar ecala. saakaSvilma jari gagzavna eraySi da amerikuli auditoria Ta-visi kargi inglisuriT moxibla. sxva feradi revoluciebis gaxunebasTan erTad, saakaSvilis qarTuli eqspe-rimenti ufro da ufro aRiarebuli xdeboda, mis uaryofiT mxareebze ki xSirad Tvals xuWavdnen.
rogorc qarTvelma analitikos-ma ivliane xaindravam aRniSna, sa-akaSvils `dRis mTavroba~ da `Ramis mTavroba~ hyavda. vaSingtoni da si-en-eni-s auditoria axalgazrda, karg orator, inglisurad molaparake re-formatorebs xedavda, magram maT ar unaxavT, magaliTad, vano merabiSvi-li, saakaSvilis Sss ministri da mTa-vari aRmasrulebeli; an nika rurua, yofili `mxedrioneli~, da amJamad kulturis ministri.
swored es adamianebi sxedan gvian Rame mis kabinetSi da did gada-wyvetilebebs iReben. swored isi-ni meTvalyureobdnen sadamsjelo RonisZiebebs antisamTavrobo gamosv-lebis winaaRmdeg 2007 wlis noember-Si, rodesac specdaniSnulebis jarma
Tbilisis quCebi gawminda da maSinde-li opoziciuri telearxis `imedis~ studia daarbia _ da es epizodi as-musis wignSi TiTqmis ar figurirebs. merabiSvilisa da ruruas msgavsi ada-mianebisTvis kontroli ufro mniSv-nelovania, vidre demokratia.
2009 wlis noemberSi ̀ saerTaSoriso gamWvirvalobam~ ganacxada, rom `sa-qarTvelos media ufro naklebad Ta-visufali da pluralisturia, vidre `vardebis revoluciamde~ iyo~.
prezidentebs _ buSsa da saakaSvils Soris arasworad gagebuli saubris Semdeg am ukanasknelma, savaraudod, daijera, rom samxedro moqmedebebis ganxorcielebaze Tanxmoba miiRo. am STabeWdilebis gansaqarveblad maRa-li rangis diplomatiuri Careva gaxda saWiro. aSS-s maRalCinosnebi pirad saubrebSi imeorebdnen, rom samxedro kampanias mxars ar dauWerdnen, magram sajarod es ase dabejiTebiT aras-dros uTqvamT. swored aq SeiZle-ba veZeboT mocimcime yviTeli Suqi, romelmac saakaSvils afiqrebina, rom Tu igi swraf samxedro Tavdasxmas wa-moiwyebda, mas es SerCeboda.
asmusi dasavleTis liderebs 2008 wlis aprilSi nato-s buqarestis sa-mitze mtkice poziciis arqonis gamo akritikebs. maSin saqarTvelos map-i ar misces. Tumca, es rusebs pro-vokaciis ukeTes saSualebas misce-mda. asmusi dabejiTebiT ver xsnis, Tu ratom unda mieRo mTavar dasa-vlur samxedro alianss Tavis rigebSi qveyana ori konfliqturi zoniT, ro-melTa de faqto mTavrobebi ruseTs sakuTari usafrTxoebis garantad Tvlian.
am sakiTxis gatana dasavleTis qvey-nebisTvis yovelTvis wamgebiani Tama-
Si iqneboda. rodesac saqme gavlenis sferoebis gadanawilebas exeba, ru-seTi sul ufro rTulad da binZu-rad TamaSobs. rusebma saqarTvelos mimarT afxazebisa da osebis SiSi am teritoriebze sakuTari de faqto kontrolis gasaZliereblad moxerxe-bulad gamoiyenes.
qarTuli politikis axlandeli muxtis fonze, alasanias mSvidma xasiaTma SeiZleba mis sasargeblod imuSaos da gamarjvebaSi daexma-ros. es saqarTvelos prezidentis
dasasrulis dasawyisi iqneba. sapi-rispirod, Tu ugulava alasanias samarTlianad daamarcxebs, es da-qucmacebuli qarTuli opoziciis demoralizacias gamoiwvevs da sa-akaSvils gaaZlierebs.
ra Tqma unda, meris arCevnebi ar aris yvelaferi. saakaSvilis kan-didatma samarTlianadac rom gai-marjvos, es prezidentisTvis mai-cdamainc kargi ambavi ar iqneba. saakaSvilis gundi sxvadasxva, ur-TierTdapirispirebul fraqcieba-daa gayofili. tipuri qarTuli po-litikis tendenciiT, dedaqalaqis arCeulma merma ugulavam SeiZleba sakuTari Tavis momaval preziden-
tad warmoCineba daiwyos da am pro-cesSi mfarvelisgan sakuTari Tavis gamijvna scados. es SeiZleba saqar-TveloSi maniakaluri politikuri brZolebis dasawyisi gaxdes.
am mravalmxrivi gamowvevebis wina-Se rTulia, ganWvrito, ras moimoq-medebs saqarTvelos araprognozi-rebadi prezidenti? ra instinqtebs gamoavlens igi _ kargs Tu cuds?
dre ramdenime wlis win, pragmatuli daxmareba sWirdeba. dasavleTis be-vri lideri, romelic Tavs saqarTve-los megobars uwodebda, mas ukanask-neli 6 wlis ganmavlobaSi maincdamainc kargad ver emsaxura. Tu momdevno Stormis dros gemis gadarCenis saWi-roeba kvlav dadgeba, imedi viqonioT, rom isini sxva mxares ar gaixedaven.
Tomas de vaali - saerTaSoriso mS-vidobisaTvis karnegis fondis kavka-siis programis ufrosi specialisti. misi wigni, `kavkasia: Sesavali~ oqs-fordis universitetis mier am za-fxuls gamoicema.
es weliwadi SeiZleba saakaSvilisTvis yvelaze rTuli aRmoCndes. 2010 wlis dekembrisTvis amerikis mier omis Semdeg saqarTvelosTvis micemuli erTmiliardiani daxmareba TiTqmis amoiwureba... am Semodgomaze saqarTveloSi mkveTri ekonomikuri krizisia mosalodneli.
am dros saxlisken Cveni mezobeli nugzar mania modioda. am ambavs isic Seeswro da biWs gamoeqomaga, _ ras uSvrebiT, mxecebi xom ar xarT, ra-tom urtyamTo~.
Sens saqmes mixedeo, _ ukmexad upa-suxes mas da xeli hkres. amasobaSi nugzaris Svili, nukri movarda da policielebs wesrigisken miuTiTa. policielma nugzars xeli saxeSi ga-artya, mere iaraRi amoiRo, miuSvira, da pirdapir uTxra, _ mogklavo. Sem-deg marTla daumizna. nugzari CaeWi-da da Cxubi daiwyes. am dros Seliam gaisrola da es kaci Caikeca. tyvia mucelSi moxvda. amis Semdeg poli-cielebi uceb Casxdnen manqanaSi da swrafad mowydnen aqaurobas. es kaci miwaze daWrili egdo. policielebs viRac gamvlelma miaZaxa: kaci moka-liT, da axla saavadmyofoSi wayvanac ar gindaTo? Semoabrunes manqana da nugzari manqanaSi Caasvenes. nugza-ris Svili nukric mamas gahyva da wavidnen. momeCvena, rom policieli nasvami iyo~.
Tamar qiriam presa.ge-s es ambavi mkvlelobis dResve uambo. amis Sem-deg is Jurnalistebs aRar esaubreba.
mokluli nugzar manias mezobelma, vinaobis dausaxeleblad, gviTxra, _ `imave saRamos samezobloSi poli-cielebma Camoiares da xalxi gaafr-Txiles, _ ar gabedoT da Jurnalis-tebs momxdari ar mouyveT, Svilebi yvelas gyavT da icodeT, samagieros aucileblad gadagixdiTo. Cven rom avlaparakdeT, amiT mkvdars aRara-feri eSveleba da amis gamo Cvens Svi-lebs rame rom Caudon, arkvie mere Sen samarTali~.
mowmeebis msgavsad, komentars ar akeTeben moklul Tamaz manias oja-xSic. misi umcrosi vaJi nukri mania mkvlelobis uSualo mowmea, magram is CvenTan erTaderTi mizeziT ar
28 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
saubrobs, _ `rasac Tqven getyviT, dokumentia, da sasamarTloSic eg unda vTqva. ar mawyobs, gTxovT da-tovoT Cemi saxli, aranairi azri ara aqvs, ras vityviT, faqtia, rom mamaCemi Cem Tvalwin mokles. am sa-qmesac, rogorc TviTon undaT, ise Cafarcxaven~, _ gangvicxada moklu-lis Svilma. nukri manias msgavsad, komentarze uars acxadeben sxva Wi-risuflebi.
Sss-s gavrcelebuli informaciiT ki, mkvleloba Toloraiebis ojaxur konfliqts mohyva. ojaxis ufros-ma vefxvia Toloraiam gviTxra: `im dRes saxlSi saerTod ar vyofil-var, an ra mqonda Cem SvilTan saCxu-bari?! saidan moigones es ambavi? 17 aprils 2 adgilas viyavi samZimarze, Cemi mezoblebic mand iyvnen. saxlSi rom movedi, daRlili viyavi da Came-Zina. Cemi Svili giorgi bebiamisTan iyo wasuli. mezobeli maRviZebs, _ srolis xma iyo, da ramdenadac vici, giorgis apatimrebeno. roca adgil-ze mivediT, daWrili nugzari saava-dmyofoSi hyavdaT wayvanili, xolo Cemi Svili nacemi da gasisxlianebu-li mezobelTan damxvda. policiele-bs giorgi ucemiaT, nugzari mas ga-mosarClebia, rac sicocxlis fasad daujda~.
`giorgi 20 dRis win saproceso garigebiT gamouSves cixidan. `pla-nis~ gamo iyo daWerili. axla qala-qidan gausvleloba aqvs misjili. is metadonis programaSia CarTuli, am dReebSi colis moyvanasac apirebda. policia ki ar eSveba, yovel fexis nabijze dasdevdnen. axali Camosuli var ruseTidan da hgoniaT, milio-nebi maqvs. naxes, saxli gavaremonte. albaT, giorgis daWera da fulis Sewera undaT~, _ ambobs misi mama.
giorgim momxdari mas Semdegnai-rad mouTxro: rodesac bebiis sa-xlidan saxlSi fexiT brundeboda, SeamCnia, rom policiis TanamSrome-li giorgi farcvania uTvalTvale-bda. policieli mas manqaniT daewia da uTxra, rom manqanaSi Camjdariyo, razec giorgim uariT upasuxa: Tu rame saqme gaqvs, damibare da poli-ciis ganyofilebaSi advokatTan er-Tad gamovcxaddebio.
farcvania ukan gabrunebula, po-liciis ganyofilebidan irodion Selia wamouyvania da giorgis das-devnebian. am dros Cemi Svili sam me-gobarTan erTad quCis TavSi qirie-bis saxlTan modioda. policielebs manqana gauCerebiaT da isev Cajdoma mouTxoviaT. giorgim Tqva, _ meSino-da rame ar `CaedoT~ da gavumeore, _ Cemi fexiT wamovalo. am dros es policielebi manqanidan gadmoxtnen da cema dauwyes.
am dros gamoiara sawyalma nugzar-mac. gamoqomagebia, _ ra gindaT, ra-tom klavT am biWso; Tu rame daaSava, policiaSi waiyvaneT, nu moklavTo. Semdeg rac moxda, mTelma qveyanam gaigo, policielma Seliam nugzari mokla. axla yvelas aSineben, rom simarTle ar gairkves. Cemi Svilis megobrebic, romlebic am ambavs Se-eswrnen, verafers amboben, magram maTi mesmis, maTac daWeris eSiniaT da ra qnan?~
giorgisTan gasaubrebac vcadeT, magram SeuZlebeli aRmoCnda. is je-rac SokSia. `vici, giorgis daiWeren, dagvemuqrnen, yovel wuTs velodebi mis dakavebas, an saxlSi dagvideben rames an Tavad Caudeben rames. ar vici, vis mivmarTo daxmarebisTvis. Tu rame undodaT, gamoeZaxebinaT da TviTon mividoda advokatTan erTad, yovelkvira mainc ki dadis xelis mosawerad~, _ ambobs vefxvia Tolo-raia.
17 aprils, Toloraiebis saxlSi konfliqti rom ar yofila, mezobe-li, gulnaz sarTaniac adasturebs, _ `arc im dRes da arc arasdros ve-fxvias da giorgis saxlSi konfliqt-ze araferi msmenia. karis mezobeli var da rame rom yofiliyo, ar gavi-gebdi? aq arc policia mosula. roca televiziiT gavigeT, _ Toloraieb-Tan konfliqtis gamo mezoblebma po-licia gamoiZaxes da am dros moxda manias mkvlelobao, _ gavogndiT. sai-dan SeTxzes es istoria? televiziiT vefxvias saxelic daamaxinjes da Ta-maz Toloraia Tqves. etyoba ema go-goxias (`rusTavi 2~-is korespondenti avt.) scenarSi es Secdoma gaepara. kaci mokles da axla raRacebs igone-ben, Tavi rom gaimarTlon~.
ra SemTxvevaSi aqvs iaraRis gamoye-nebis ufleba policiels, da iyo Tu ara konkretul viTarebaSi iaraRis gamoyeneba kanoniT gansazRvruli, amis garkvevas iurist goCa xecurian-Tan SevecadeT. misi TqmiT, `poli-ciels iaraRis gamoyenebis ufleba aqvs, roca Tavs esxmian, an rodesac kanonsawinaaRmdego darRvevasTan gvaqvs saqme, an Tu pirovneba winaaR-mdegobas uwevs, ar emorCileba da sa-frTxes uqmnis policielis janmrTe-lobas da sicocxles. magram vidre gamoiyenebs, unda moxdes mowinaaRm-degis gafrTxileba, rom apirebs ia-raRis gamoyenebas, an gafrTxilebis mizniT, haerSi unda isrolos~.
eqs-premierma, dRes ki respublikis vice-prezidentma aleqsandr anqvabma Tavis droze Riad miuTiTa, rom Ta-vad Jurnalistebs SeuZliaT Tavian-Ti profesiuli saqmianobis arealis gansazRvra: `Jurnalistebma repor-taJebi ise unda weron, rom es Cino-vnikebsac moewonoT. Tu Jurnalisti kargad wers, ese igi mzadaa gaaSuqos mTavrobis saqmianoba da raRac sisu-leleebs ar SeTxzavs~.
aleqsandr anqvabis mier SeTavaze-bul kriteriumebs verc erTi damou-kidebeli Jurnalisti ver moergo, da mTavrobis sxdomebs mxolod sa-xelisuflebo presa aSuqebda. Tumca, saprezidento arCevnebis Semdeg, Wir-veuli aleqsandr zolotinskoviCis nacvlad, mTavrobis meTauri sergei Samba gaxda. sabolood, rogorc iqna, mogvarda damoukidebeli Jurnalis-tebis samTavrobo sxdomebze daSvebis, amasTan erTad ki arsebuli kanonis dacvis mravalwliani problemac.
TamaSis wlobiT damkvidrebul we-sebs rom cvlida, Samba, bunebrivia, Sors iyo im iluziisgan, rom da-moukidebeli da opoziciuri sain-formacio saSualebebi mTavrobis sxdomebis gaSuqebasTan erTad misi winamorbedis mier SeTavazebul wese-bsac miiRebdnen, _ `kargad werasTan~ dakavSirebiT.
mTavrobis meTauris am nabijs Tu gavaanalizebT, davinaxavT, rom am ta-bus moxsna mxolod Jurnalistebs ki ara, pirvel rigSi Tavad sergei miro-noviCs sWirdeba.
sergei Sambas oponentebTan ur-TierTobis unars misi yvelaze mkacri kritikosebic ki yovelTvis afasebd-nen. am konteqstSic, Jurnalistebis daSvebis problemis moxsniT, Sambam isev gaimyara liberalis renome, da amiT mianiSna, rom axal Tanamdebo-bazec iseTive Ria iqneba Jurnalis-tebisTvis, rogoric sagareo uwyebis xelmZRvanelobis dros iyo.
marTalia, saprezidento arCevne-bi afxazeTSi ramdenime Tvis win iyo, magram miuxedavad amisa, Semdgomi xuTwledisTvis mzadeba ukve dawye-bulia. saqme isaa, rom mwiri poli-tikuri elitis pirobebSi, momaval-Si prezidentis savarZlis dakavebis mTavari konkurentebis vinaoba ukve gamokveTilia. eseni arian _ aleqsan-dr anqvabi da sergei Samba.
am xuTi wlis manZilze sazogadoeba
ase Tu ise mudam erTmaneTs Seadare-bs am or figuras, dawvrilebiT gani-xilavs maT yvela naklsa da Rirsebas. da es procesi ukve dawyebulia.
axlandeli premieri mSvenivrad ac-nobierebs, rom, Tavisi konkurenti anqvabisgan gansxvavebiT, meurne ka-cis rols ver moirgebs _ yovel-dRiurad Tavze ver daadgeba yvela `rusul~ mSeneblobas, filarmoniis SenobisTvis _ savarZlebisa da so-xumis trotuarebis mosapirkeTebeli filebis SerCevas ubralod ver SeZ-lebs.
es misi Zlieri mxare ar aris. aSkaraa, Sambas saTanado sameurneo
mmarTvelobis gamocdileba ar aqvs. samagierod mas SeuZlia Tavi iseT
`aRar arian Zveli separatistebi. aRar aris prezidenti aslan masxado-vi. iCkeriac aRar aris. magram, nacvlad amisa, aris emirati. saerTokavkasiuri, konspiraciuli, mZlavri, fundamentu-ri iatakqveSeTi, romelic Riad, tero-riT ebrZvis rogorc kavkasiel xalxs, ise mTel danarCen ruseTs. am teroris-tuli iatakqveSeTis Seqmna am 10-wlia-ni operaciis mTavari Sedegia~, _ ambobs Cerkasovi.
kontrteroristuli operaciis das-rulebiT kremlma kavkasiaSi Tavisi moRvaweobis erTi periodi daasrula da sxva daiwyo. magram aris ki es sxva periodi _ mSvidoba?
kto-s gauqmebis Semdeg
groznos aeroports
saerTaSoriso aero-
portis statusi mieniWa.
respublikaSi gaixsna
sakuTari sabaJo, gaizar-
da investiciebi, daiwyo
muSaoba nafic msajulTa
sasamarTlom. Tumca, kto-s
gauqmebis mTavari mizani _
stabiluroba respublika-
Si, miRweuli ar aris.
kto-s gauqmeba CeCneTidan
ruseTis Sss-s Sinagani
jaris 20 aTasi samxedro
mosamsaxuris gayvanasac
niSnavda. Tumca, es gada-
wyvetileba ar Seexo 42-e
motomsrolel divizias
da 46-e operatiuli
daniSnulebis brigadas,
romlebic CeCneTSi mudmi-
vad darCebian.
kontrteroristuli
operaciis gauqmebidan
erT weliwadSi CeCneTSi 97
samarTaldamcavi mokles
da 185 daWres. manamde,
drois igive monakveTSi es
maCvenebeli iyo _ 52 da
150, Sesabamisad.
kto-s gauqmebis Semdeg
respublikaSi 133 ormxri-
vi srola, specoperaciaa
dafiqsirebuli, rac
bevrad metia vidre kontr-
teroristuli operaciis
dasrulebamde erTi wlis
manZilze. maSin es maCvene-
beli 86 iyo.
ufro metyvelia tera-
qtebis raodenoba. kto-s
gauqmebamde erTi wlis man-
Zilze CeCneTSi 59 teraqti
moxda, aqedan mxolod erT
SemTxvevaSi Tavi aifeTqa
teroristma-TviTmkvlel-
ma. kto-s gauqmebis Semdeg,
erTi wlis ganmavlobaSi
63 teraqti moxda, aqedan 9
SemTxvevaSi Tavi tero-
ristma-TviTmkvlelma
aifeTqa.
kto-s gauqmebis Semdeg
msxverpli gaizarda mS-
vidobian mosaxleobaSic.
kto-s gauqmebis Semdeg
respublikaSi minimum 20
adamiani mokles, 34 daWres
da 36 gaitaces. manamde es
ricxvebi ufro naklebi
iyo: 18 mkvleloba da 16
gataceba.
kto-s gauqmebis Semdeg
Zalze garTulda CeCneTSi
adamianis uflebaTa
damcvelebis muSaobac. am
erTwliani periodis gan-
mavlobaSi respublikaSi
mokles adamianis ufle-
baTa damcveli centris _
`memorialis~ TanamSro-
meli natalia estemirova,
sazogadoebrivi organiza-
ciis ̀ gadavarCinoT Taoba~
xelmZRvaneli zarema
sadulaeva da misi meuRle
alij bibrailovi.
kontrteroristuli operaciis gauqmebis Sedegebi:
kavkasia
32 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
Tvalsazrisi
Cerqezebis genocidiCerqezebis genocidis aRiareba: ruseTis gaRizianeba, Tu `Zmuri~ molaparakeba?
valeri Zucevi
Cerqezi xalxis genocidis saki-Txis wamoweva ruseTisTvis da gan-sakuTrebiT kavkasiis regionisTvis did mniSvnelobas iZens 2014 wels soWSi dagegmili olimpiadis gamo.
saqarTvelos xelisuflebisTvis ki es kargi mizezia kavkasiaSi ru-seTis kolonizatoruli politikis gamosaaSkaraveblad da am yvela-fris sakuTari miznebisTvis gamo-sayeneblad.
aSkaraa, rom soWis olimpiada ruseTis Zlevamosili politiko-sis, premier-ministr putinis pira-di proeqtia. amdenad, Tuki saqar-Tvelo olimpiadis Catarebas raime saxiT eWvqveS daayenebs da ruseTs olimpiadis CaSliT daemuqreba, es piradad premier-ministris pativ-moyvareobas Seexeba.
martSi TbilisSi Catarda konfe-rencia `gamqrali erebi _ dausru-lebeli danaSaulebani: Cerqezebi da CrdiloeTi kavkasiis xalxebi warsulsa da awmyos Soris~. am Ro-nisZiebis mxolod saTaurma didi gamoxmaureba gamoiwvia rusi poli-tikosebis, eqspertebisa da presis warmomadgenlebis wreebSi. zogier-Ti rusi damkvirvebeli winaswarme-tyvelebda, rom konferencia SeiZ-leboda imiT dasrulebuliyo, rom saqarTvelos oficialurad eRiare-bina me-19 saukuneSi ruseTis impe-riis mier Cerqezi xalxis genocidi.
amasTan, am represiebSi udavod moyvebian is organizaciebi da is liderebi, romlebsac raime kavSiri aqvT am aRiarebasTan, an eTanxme-bian mas; Tumca, unda vivaraudoT, rom saxelmwifos manqana sxvebsac gadauvlis~.
ruseTSi Cerqezebis mcirericxo-vnebis gaTvaliswinebiT, epifance-vma aseve ivarauda: `rusuli sazo-gadoebrivi azri am aRiarebisadmi [Cerqezebis genocidis] uaRresad negatiurad ganewyoba da Cerqeze-bis mimarT damokidebuleba gaua-resdeba, rasac SesaZloa, nacio-nalur niadagze konfliqtebi da Sexla-Semoxla mohyves~.
gamodis, rom Cerqezebis geno-cidis aRiareba gansakuTrebul dividendebs ar uqadis arc saqar-Tvelos da arc _ Crdilokavkasiel Cerqezebs. niSnavs Tu ara es imas, rom CrdiloeTi kavkasiis mimarTu-lebiT saqarTvelos mTeli aqti-vizacia amaoa, da marcxisTvisaa ganwiruli?
sruliad calsaxad SeiZle-ba iTqvas, rom es ase ar gaxlavT. CrdiloeTi kavkasia dRes mdored mimdinare samoqalaqo omis viTare-baSi imyofeba, irgvliv sainforma-cio blokadaa, xolo moskovisa da regionis interesebsa da xedvas So-ris uzarmazari ufskrulia.
18 aprils krakovSi, vavelis sa-saxleSi lex da maria kaCinskebi daasaflaves. es tragikuli dRe aRmosavleTevropeli liderebis solidarobisa da polonur-ru-suli urTierTobebis istoriaSi axali paragrafis dasawyisad iqca.
kaCinskis dakrZalvaze, sadac is-landiuri vulkanis ferflis gamo, mxolod ramdenime aRmosavleTe-vropeli lideri Cavida, ruseTis prezidenti dmitri medvedevi gan-sakuTrebuli stumari iyo.
Zalvaze Casuli stumrebis siis ganxilva da medvedevis polonuri triumfi gaxda.
dakrZalvas, romelic istoriu-li unda yofiliyo, SezRuduli aviamimosvlis gamo, dasavle-Ti evropis arc erTi lideri ar daswrebia.
dakrZalvas mxolod ruseTis, CexeTis, litvis, saqarTvelos da ukrainis prezidentebi eswrebod-nen. germanias krakovSi aseve pre-zidenti warmoadgenda, magram aman ver gadafara is ukmayofileba, romelic polonelebma kancleris _ angela merkelis Causvlelobis gamo gamoxates.
krakovSi ar Casulan _ barak obama, nikola sarkozi, silvio berluskoni.
Washington Times werda, rom barak obama lex kaCinskis dakrZalvis dRes golfis saTamaSod wavida. eqs-prezidentma buSma obamas am gadawyvetilebas `araswori signa-li~ uwoda.
yvelaze kategoriuli CexeTis prezidenti vaclav klausi iyo: `me mesmis, ratom ver Camovida kanadis premier-ministri da avs-traliis general-gubernatori. magram vTvli, rom aranairi gamar-Tleba ar aqvT evropel lidere-bs, romlebic aq ar arian. sad iyv-nen briuselis warmomadgenlebi? es mxolod erT rames amtkicebs: saubrebi evropul erTianobaze _ carieli sityvebia~.
Cexuri gazeTi Lidove noviny ki werda: `iyvnen gmirebic. medvedevi, kidev rumineTis prezidenti, ro-melic poloneTamde, slovakeTis gavliT, manqaniT Cavida. vaclav klausi, romelic krakovSi matare-bliT Cavida. dabolos, polonele-bisTvis dRis gmirad iqca mixeil saakaSvili. man iqirava amerikaSi patara TviTmfrinavi, Cavida romSi, saidanac misi gaSveba ar surdaT, vin icis _ iqneb kremlis brZane-biT. da im dros, roca medvedevma datova krakovi, saakaSvili vavelSi gamoCnda. namdvili megobrebi yo-velTvis pouloben gzas, rom ga-Wirvebis dros gverdSi dagidgnen~.
am maCvenebelma Semcireba mas Semdeg daiwyo, rac 2009 wlis ianvarSi sada-zRvevo paketSi wamlebis komponenti gaCnda. mogvianebiT, sadazRvevoebs saavadmyofoebis aSenebis valdebule-ba daekisraT, rac maT xarjebs zrdis. 20 aprils Catarebuli konkursis Sem-deg vauCeris Rirebulebamac mniSvne-lovnad daiklo. `15 lari, rac aqamde Rirda vauCeri, bevria. am kvlevaze sa-ministros aqtuarTa jgufi muSaobda. dRevandeli 11-12 laric, ara mgonia, sakmarisi aRmoCndes. darwmunebuli var, momaval wels es maCvenebeli ga-daixedeba da gaizrdeba~.
vaxtang megreliSvilis azriT, rac ufro Semcirdeba kompaniebis mo-geba, miT ufro izrdeba albaToba, rom sadazRvevoebi mosaxleobisTvis xarisxiani servisis SeTavazebas ver
SeZleben: `regionis Cveulebrivi mo-saxlisTvis gaZvirdeba axalaSenebul saavadmyofoSi mkurnaloba. konku-renciis ararsebobis gamo, fasic ar daiwevs. Sedegad, ise aravin ar izara-lebs, rogorc momxmarebeli~.
sadazRvevo kompaniebs danakargs Seumcirebs is garemoeba, rom janmr-Telobis vauCerebi samwliani gaxda. es yovel wels beneficiarebis mosa-zidad marketingis xarjebisgan aTavi-suflebs kompaniebs. ramdenad iqneba aseTi SeRavaTi konkursiT aRebuli valdebulebebis Sesasruleblad sak-marisi, sadazRvevoebma zustad jer ar ician.
`ji pi ai holdingis~ sazogadoebas-Tan urTierTobis samsaxuris ufrosi Tina stamboliSvili ambobs, rom misi kompania daaxloebiT 15 milioni laris investirebas gegmavs 16 raionSi. miu-xedavad imisa, rom am SedegiT igi do-minant sadazRvevo kompaniebs Sorisaa,
`rac SeiZleba meti dro unda davuT-mo xalxTan Sexvedras quCaSi. imitom, rom swored am kuTxiT var masasTan da im adamianebTan SexebaSi, visac ar aqvs SesaZlebloba am mediis saSualebiT gvekontaqtos~, _ ambobs irakli ala-sania, romelmac sakuTari profili iu-Tubze erTi Tvis win Seqmna da am mcire
40 liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
sazogadoeba
xnis manZilze 34 videos atvirTva mo-axerxa.
Tumca, Tu gaviTvaliswinebT imas, rom xuTi wlis winaT, informacias internetiT Tbiliselebis mxolod 2-3 procenti iRebda, gamodis, axali mediis momxmarebelTa ricxvi wlidan wlamde CvenTan mainc izrdeba. qarTve-li politikosebis umravlesoba xvdeba, rom es amomrCevelTan urTierTobis moxerxebuli saSualebaa, Tumca Cans, rom blogis Seqmna imaze ufro rTuli hgoniaT, vidre es sinamdvileSia.
`devid milibendi inglisSi gaizarda, Cveni politikosebis umravlesoba ki _ sabWoTa skolebSi, amitom ZaliT vera-vis dasvam da blogebs ver daawerineb.
rodesac mova axali Taoba, is dawers blogebs~, _ ambobs konservatiuli par-tiis erT-erTi lideri kaxa kukava.
ver irCeven. samwuxarod imitom, rom xSirad qveyanas ubralod ar umarTlebs~, _ ambobs kolie. radgan is afrikul qveynebis magaliTs eyrdnoba, me Sevecdebi kavkasiis konteqstSi warmovaCino es maxe.
dRes somxeTi mTlianad saqar-Tvelozea damokidebuli. igi ar awarmoebs Zvirfas saeqsporto produqcias, rac sahaero gadazid-vis xarjebs gaamarTlebda. isto-riis gamo, misi rCeuli savaWro partniori ruseTia da ara _ irani. somxeTs zRvaze gasasvleli ar aqvs da, TurqeTTan cudi politikuri urTierTobis gamo, damokidebulia
saqarTvelos sagzao da sazRvao infrastruqturaze. saqarTvelo ki misTvis cudi mezobelia: cudi gzebiT, konfliqtebiT, maRali sa-transporto da sakomunikacio xar-jebiT, zogadad arastabiluri eko-nomikiTa da politikuri sistemiT. es somxeTis ganviTarebas aferxebs, radgan misi import-eqsportis xarjebi asmagdeba. somxeTis stra-tegiuli interesia saqarTvelos ganviTareba, radgan isic mogebuli darCeba. saqarTvelos interese-bSia, mudmivad momxibvleli dar-Ces somxeTisTvis, rom SemovliTi gzebis moZebna ar aiZulos, Tundac istoriulad mosisxle mtrebTan daaxloebis gziT.
kolie ambobs, rom, magaliTad Sveicariam, romelsac aseve ar aqvs sazRvao gasasvleli, moaxerxa me-zoblebi, satransporto derefnebis magivrad, bazrebad gadaeqcia: Svei-cariam ekonomika avstrias, germanias, safrangeTsa da italiasTan vaWro-baze daamyara. somxeTs da saqarTve-los ki ar gaumarTlaT, radgan maTi mezoblebi politikurad arastabi-luri, samxedro agresiaze orien-tirebuli, erTmaneTTan xangrZliv konfliqtSi myofi da ekonomikurad ganuviTarebeli saxelmwifoebia.
am maxisTvis Tavis dasaRwevad TiToeulma mezobelma unda gaiTa-visos, rom sxvisi gaZliereba masac argebs. kolies kvlevebiT, erTi mezoblis ekonomikis 1 procentiT gazrda meore mezoblis ekonomikas 0.7-procentian sargebels aZlevs.
4. cudi mmarTveloba patara qveyanaSi
`kargi mmarTvelobis roli mniS-vnelovania, magram ara _ absolu-turi~, _ ambobs kolie. saukeTeso mmarTveloba da swori politika ekonomikis 10%-ian zrdaze mets ver uzrunvelyofs. samagierod, cudi mmarTveloba da politika ekonomikas swrafad angrevs. maga-liTad, prezident mugabes mosvlis Semdeg, 1998 wels zimbabves ekonomi-ka CamoiSala da inflaciis wliurma maCvenebelma 1000%-s miaRwia. am asimetriulobis gamo, kolie ambobs,
rom xelisuflebaze kontrolis ganxorcieleba efeqturi mmarTve-lobis ideis advokatirebaze ufro mniSvnelovania.
maspinZlobs da im orburTiani sxvaobis amoRebas Seecdeba, wina
kviraSi san siroze 1-3 damarcxebis Semdeg rom awevs kiserze.
gio axvlediani, londoni
am saqmis mTavari personaJebi aw msoflios saukeTeso fexburTelad miCneuli ̀ barsas~ mTavarmegole leo mesi da `interis~ saxelganTqmuli mwvrTneli Joze maurinio gaxlavan.
fexburTi iseT ramed Seiqna dRevandel msoflioSi, rom zo-gjer sakuTriv TamaSi cota ukan daiwevs xolme da win ki sityvebs, moqmedebebs da adamianebs gamou-
maurinios xelSi ver dawynarde-bi, verc mesis xelSi. es ukanask-neli, Tu TamaSi miudis, uzomo sixaruls aniWebs macqerals, is ukanaskneli ki Tavisi naxelaviT egeb aRfrTovanebas ar iwvevdes, magram gaTqmevinebs, _ ra magaria, es oxerio.
`barsa~-`interis~ erT-erTi xlarTi is aris, rom maurinios `barsaSic~ umuSavia, jer cxone-buli ser bobi robsonis Tarji-man-asistentad, mere ki luis van gaalis TanaSemwed. luis van gaa-li axla Tavisi `baierniT~ miiwevs finalisken da mokled, am saqmeSi didi ambebia Cadebuli.
maurinio adrec Sexvedria mesis da `barselonaso~, oRond _ ro-gorc Celsis mwvrTneli. aba, am-bebi iq iyo Tu iyo. magram iqauri wylis ambavi axlac wamotivtivda. ras niSnavs esa, aucileblad agi-xsniT.
`barsas~ filosofia cnobilia: xalxi ara marto unda gaaxaro, aramed asiamovno kidec. Senc unda isiamovno da sxvac unda asiamovno. `barsas~ fexburTeloba yovelTvis erTi didi kaifia: burTis lamazi goreba da sivrceebis aRmoCena.
van gaalic aseTi mwvrTnelia. swored amas winaT Tqva: maurinio didi kacia, oRondac me fexburTSi sanaxaoba mgonia mTavari, mas ki eg ar ainteresebs, raxan mTavar ramed mogeba miaCnia, mcvelebis ufro sjera, vidre Tavdamsxmelebisao.
ese igi, `barsaSi~ ramdeni-mewlianma muSaobam sruliadac ver Secvala maSin mTlad axalgazrda maurinios Sexedulebebi da metic, `barsa~ mis erT-erT filosofiur mtradac iqca.
hoda, bedic iseTi gamodga, rom didi dro ar gaivlis, sadme am `barsas~ ar gadaeyaros. ari erTi Widaoba da ambavi. hoda, maurinio mTlad ver ugebs, magram mTlad arc agebs.
aq kidev dgas wylis sakiTxi. min-dori da wyali.
erTic, `Celsi~ rom `barselonas~ xvdeboda, ambavi atyda, _ mauri-niom `stemford brijis~ imgvarad morwyva brZana, burTs rom kargad ver egorava da teqnikur katalo-nielebs rom gasWirvebodaTo.
inglisuri balaxis Tavisebure-bebSi gaerkve, Znelia. aqaur sta-dionebze gazonis kultia. ingli-selebma ase ician, Tu ucxoeTSi TamaSi waages, xSirad balaxze iwye-ben laparaks, _ eg ra gazoni iyo, hakni marSebze ukeTesi balaxiao. hakni marSebi aRmosavleT londons SerCenili naWaobari mindoria, aw mWidrod dasaxlebuli adgili. da-axloebiT isa, mSignavi jeki rom qalebs xocavda.
axlac, axal `uemblize~ gazons iwuneben da aris erTi ambavi. mok-led, maSin skandali iyo, _ datbo-ra mauriniom yvelaferio.
hoda, wina kviraSi, `interma~ rom `barsas~ mougo, pep gvardio-lam, `barsas~ mwvrTnelma, metad keTilganwyobilma da, maurinio-sgan gansxvavebiT, ampartavnebis-gan Tavisufalma adamianma Tqva, _ wavageT, eg araferi, `san siroze~ balaxi ar mogvirwyes, rom burTs kargad ar esriala, axla `kamp nous~ kargad davasvelebT da naxa-vT, rogorc viTamaSebTo.
me ki cota davibeni, raxan frenk raikaardis mwvrTnelobisas `bar-sas~ sveli mindori ar moswonda, axla ki _ mSrali, magram aba fexs da gazons ras gaugeb, miT umetes burTs da miT umetes _ Joze mau-rinios.
hoda, imis Tqma mindoda, rom zeg didi TamaSia. sveli Tu mSrali, kargi iqneba. mauriniosTvis ki es Zalian, Zalian sxva TamaSia, egeb asjer ufro sxva, vidre _ `barsas-Tvis~.
ikiTxeT
liberalis
portalze
www.liberali.ge
blogi: nino JiJilaSvili
ganaCeni 15 wamSi
verafriT mixvdebiT, ra Zala
aCerebT am dasaxlebaSi adamian-
ebs. 2001 wlis Semdeg samxreT
israelSi mdebare patara qalaqi
sderoti Razas seqtoridan
momarTuli 8000-mde raketiT
daibomba. es adgilobrivi munici-
palitetis monacemebia. raketa
palestinidan sderotamde zustad
15 wamSi aRwevs.
blogi: nino gogua
reportaJi
sasamarTlo darbazidan
`ar gaZlevT sasamarTlo pro-
cesis audioCanaweris gakeTebis
uflebas~. _ miTxra mkacri xmiT
saapelacio sasamarTlos mosamar-
Tle dito WedliSvilma da
mandaturs CemTvis diqtofonis
CamorTmevis brZaneba misca.
yovelkvireulad
mediamonitoringis
raodenobrivi kvlevis Sedegebi
47liberali . aprili - maisi 2010 . № 28
`liberalis~ meSveobiT ori iniciativa SevTavaze Tbilisele-